Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trong các trường đại học từ thực tiễn trường Đại học Y Hà Nội (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
…………/…………
……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN TUẤN HƯNG

THỂ CHẾ QUẢN LÝ GIẢNG VIÊN THỈNH GIẢNG
TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC - TỪ THỰC TIỄN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 60 34 04 03

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

HÀ NỘI – 2017


Công trình được hoàn thành tại:
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA.
Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS. Nguyễn Quốc Sửu, Phó Trưởng khoa
Nhà nước và Pháp luật, Học viện Hành chính Quốc gia.
Phản biện 1:……………………………………………………….
Phản biện 2:………………………………………………………
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học
viện Hành chính Quốc gia.
Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận
văn thạc sĩ,

Học viện Hành chính Quốc gia.
Số:… - Đường………… - Quận…………… - TP………………
Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 201...


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cũng như mọi quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang ở trong giai
đoạn chuẩn bị bước sang thập kỷ thứ ba của thế kỷ XXI. Ở Việt
Nam, “Chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011 - 2020”
đã được phê duyệt theo Quyết định số 579/QĐ-TTg ngày 19/4/2011
của Thủ tướng Chính phủ được coi là kim chỉ nam để thực hiện công
cuộc đổi mới giáo dục đào tạo đại học, giai đoạn 2010 – 2020. Triết
lý của đổi mới giáo dục đại học là chuyển nguyên lý giáo dục “lấy
giảng viên làm trung tâm” sang “lấy người học làm trung tâm”,
chuyển từ giáo dục “định hướng đầu vào” sang giáo dục “định hướng
đầu ra”, trong đó, sinh viên trở thành chủ thể học tập trong các
chương trình đào tạo của nhà trường, nhằm hiện thực hóa được
phương châm nối “thế giới học tập” với “thế giới công việc” từ cả hai
phương diện, người học và người tham gia đào tạo.
Bối cảnh nêu trên đặt trong mối liên hệ với lịch sử gần 115 năm
tồn tại và phát triển của Đại học Y Hà Nội đặc biệt ghi nhận sự đóng
góp, cống hiến to lớn của rất nhiều thế hệ các thầy, cô giáo thỉnh
giảng. Điều này được khẳng định rất rõ ở lĩnh vực đào tạo y học lâm
sàng trong tất cả các bộ môn thuộc các hệ đào tạo của nhà trường.
Song, do những điều kiện khách quan và chủ quan khác nhau,
công tác quản lý hoạt động thỉnh giảng của Đại học Y Hà Nội hiện
không tránh khỏi có những bất cập. Cho đến trước năm 2015, việc
tham gia giảng dạy của giảng viên thỉnh giảng cơ bản vẫn được duy
trì trên cơ sở mối quan hệ giữa bộ môn và cá nhân giảng viên. Mối

quan hệ này chưa được thực hiện trên cơ sở thể chế quản lý chuyên
nghiệp, chưa tương xứng với vị thế, năng lực và sự cống hiến của đội
ngũ các thầy, cô giáo.

1


Có thể nhận thấy, trong suốt thời gian dài, sự thiếu vắng của thể
chế quản lý chuyên nghiệp hoạt động thỉnh giảng vô hình chung tạo
ra một sự “lãng phí” trong tăng cường năng lực đào tạo thực tiễn
nghề nghiệp cho sinh viên. Từ nhận thức đó, trên phương diện Khoa
học quản lý công, đặt vấn đề nghiên cứu một cách cơ bản về xây
dựng thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng là nhu cầu thực tiễn của
Đại học Y Hà Nội, giai đoạn 2016 - 2020.
Từ thực tế về hoạt động thỉnh giảng tại nhiều trường đại học Việt
Nam hiện nay, đặc biệt là xuất phát từ nhu cầu, thực tiễn, định hướng
phát triển thời gian tới của Đại học Y Hà Nội, tác giả luận văn đã lựa
chọn thực hiện đề tài: “Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng
trong các trường đại học - Từ thực tiễn Trường Đại học Y Hà
Nội”” trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ quản lý công. Luận văn là kết
quả nghiên cứu cá nhân để góp một phần dù rất nhỏ bé nhưng có ý
nghĩa thiết thực nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý
giảng viên thỉnh giảng tại Trường Đại học Y Hà Nội cùng một số
trường đại học hiện nay của nước ta.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Cho đến thời điểm hiện tại, các nghiên cứu về hoạt động thỉnh giảng
mới chỉ dừng ở những bài nghiên cứu chuyên đề, ví dụ bài viết của tác
giả Nguyễn Thị Nga, trường Đại học Hòa Bình về “Biện pháp quản lý
hoạt động giảng dạy của giảng viên thỉnh giảng tại trường Đại học Hòa
Bình”. Bài viết phân tích những điểm mạnh và hạn chế trong nguồn

nhân lực đào tạo của nhà trường và đề xuất một số biện pháp quản lý
hoạt động giảng dạy của giảng viên thỉnh giảng tại Trường Đại học Hòa
Bình. Bài viết đưa ra một số giải pháp quản lý hoạt động thỉnh giảng có
giá trị tham khảo, như đề cao trách nhiệm của các bên trong việc thực
hiện hợp đồng thỉnh giảng, cải tiến việc lập kế hoạch thỉnh giảng, thực
hiện và quản lý kế hoạch thỉnh giảng, chú trọng công tác bồi dưỡng nâng
cao chất lượng giảng viên và giờ thỉnh giảng.
2


Một ví dụ khác, đó là Báo cáo đánh giá tác động phục vụ “Xây
dựng Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về tổ chức thực
hành và chi phí thực hành trong đào tạo khối ngành sức khỏe”. Báo
cáo tập trung phân tích vị trí, vai trò, chức năng và những nội dung
cần đáp ứng trong đào tạo thực hành tại cơ sở thực hành đối với khối
ngành sức khỏe. Báo cáo cung cấp thông tin quan trọng về cách tiếp
cận hoạt động thực hành trong cơ chế phối hợp của cơ sở đào tạo và
cơ sở thực hành y học.
Có thể nhận thấy, hoạt động thỉnh giảng và quản lý giảng viên
thỉnh giảng bước đầu được đề cập một cách đơn lẻ và hầu như không
được đầu tư nghiên cứu độc lập.
Ở tầm nhìn xây dựng chính sách, chiến lược phát triển mô hình
đào tạo thì vấn đề quản lý hoạt động thỉnh giảng bước đầu được nhìn
nhận và gắn với tổng đổi mới đào tạo đại học, chẳng hạn, tại Hội thảo
“Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về đào tạo nguồn nhân lực y tế” do Bộ
Y tế tổ chức tại Hà Nội ngày 23/9/2015, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam
đã chỉ đạo, hiện nay, nhân lực ngành y tế không chỉ yếu về chất
lượng mà còn thiếu về số lượng so với quốc tế. Vì vậy, ngoài việc
đảm bảo chất lượng cũng phải tăng cường số lượng các bác sĩ để địa
phương nào cũng có bác sĩ giỏi, không xảy ra tình trạng thiếu bác sỹ

và cần chỉ định thống nhất các bệnh viện tham gia công tác đào tạo.
Từ thực tế nêu trên, hiện tại, hoạt động quản lý giảng viên thỉnh
giảng tại các trường chủ yếu dựa vào việc áp dụng và thực hiện
Thông tư số 02/VBHN-BGDĐT, ngày 24 tháng 12 năm 2013 quy
định về chế độ thỉnh giảng trong các cơ sở giáo dục của Bộ Giáo dục
và Đào tạo đã ban hành (sau đây gọi tắt là Thông tư số 02/2013) và
quy chế về quản lý thỉnh giảng do từng cơ sở đào tạo ban hành.
Đối với từng trường đại học có hoạt động thỉnh giảng, bước đầu
đã có quy chế giảng viên thỉnh giảng (thậm chí có trường chỉ ban
hành văn bản cá biệt hoặc dưới dạng kết luận hội nghị đào tạo về
3


giảng viên thỉnh giảng). Nhìn chung, những quy chế này chủ yếu dựa
trên Thông tư số 02/2013, có kết hợp với điều kiện thực tế của nhà
trường. Việc theo dõi, đánh giá, tổng kết hoạt động thỉnh giảng, qua
đó tăng cường chất lượng và hỗ trợ tăng cường năng lực cho đội ngũ
giảng viên thinh giảng hầu như chưa được thực hiện.
Ở góc nhìn của quản lý công, luận văn lựa chọn hướng tiếp cận
trực diện và có tính ứng dụng sau khi sản phẩm nghiên cứu được
hoàn thành. Đây là công trình nghiên cứu đầu tiên ở Đại Học Y Hà
Nội từ phương diện khoa học quản lý công.
3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về thể chế quản lý giảng viên thỉnh
giảng ở trường đại học, luận văn nghiên cứu, đánh giá thực trạng xây
dựng và thực hiện thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng ở trường Đại
học Y Hà Nội, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý giảng
viên thỉnh giảng tại Đại học Y Hà Nội và những trường đại học, cơ sở
giáo dục có đặc điểm tương đồng về hoạt động thỉnh giảng.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ những vấn đề lý luận về thể chế quản lý giảng viên thỉnh
giảng ở trường đại học;
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng xây dựng và thực hiện thể chế
quản lý giảng viên thỉnh giảng ở trường Đại học Y Hà Nội thời gian
qua, chỉ ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân của thành tựu, hạn
chế và bài học kinh nghiệm áp dụng trong việc đề xuất thiết kế thể
chế này trong thời gian tới;
- Đề xuất và luận giải tính khả thi của các giải pháp hoàn thiện thể
chế quản lý giảng viên thỉnh giảng ở trường đại học Y Hà Nội nói
riêng, ở Việt Nam hiện nay nói chung.
4


4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu quy tắc, quy định về quản lý giảng viên
thỉnh giảng nói chung, của trường Đại học Y Hà Nội nói riêng, hoạt
động chấp hành quy tắc, quy định về quản lý giảng viên thỉnh giảng
ở trường Đại học Y Hà Nội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về đối tượng: Luận văn sẽ tập trung nghiên cứu hệ
thống văn bản quy định về quản lý giảng viên thỉnh giảng do Bộ
Giáo dục và Đào tạo, Trường Đại học Y Hà Nội ban hành, kết hợp
tham khảo quy định hiện hành của một số trường đại học.
- Phạm vi về nội dung: Luận văn tiếp cận thể chế quản lý giảng viên
thỉnh giảng dựa trên trụ cột của mối quan hệ về quyền, nghĩa vụ, lợi ích,
trách nhiệm và năng lực của nhà giáo, cơ sở cử giảng viên và cơ sở giáo
dục nơi giảng viên thỉnh giảng tham gia hoạt động giảng dạy.
- Phạm vi về thời gian: Luận văn chủ yếu khai thác thực tiễn quy định

và thực hiện quy định về thỉnh giảng tại Đại học Y Hà Nội và một số
trường đại học từ năm 2012 (từ sau khi có Thông tư số 02) đến nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu luận văn
5.1. Phương pháp luận
Phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ
nghĩa Mác – Lênin được xác định là sợi chỉ đỏ xuyên suốt của luận văn.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu truyền thống, tổng
hợp, thống kê, so sánh, phân tích; phương pháp lịch sử - logic. cụ thể:
Chương 1: Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu tổng hợp,
lịch sử, logic để làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận mang tính nền
5


tảng cho việc nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện thể chế quản lý giảng
viên thỉnh giảng.
Chương 2: Luận văn kết hợp các phương pháp của chương 1 với
phương pháp so sánh, phân tích, tổng kết để nhìn nhận một cách thực tế
hiện trạng thể chế quản lý giảng viên đang áp dụng và thực hiện tại Đại
học Y Hà Nội cũng như một số trường đại học khác của Việt Nam.
Chương 3: Luận văn sử dụng phương pháp phân tích, logic và
tổng hợp để luận giải cho những đề xuất về thể chế quản lý giảng
viên thỉnh giảng tại Đại học Y Hà Nội trong thời gian tới, kinh
nghiệm tham khảo đối với các trường đại học khác về phát triển đội
ngũ giảng viên thỉnh giảng.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn là công trình nghiên cứu khoa học cá nhân đầu tiên ở
Trường Đại học Y Hà Nội, có ý nghĩa về lý luận, bước đầu làm rõ, hệ
thống hóa một số vấn đề lý luận về thể chế quản lý giảng viên thỉnh
giảng, phân tích hiện trạng, những bất cập và giải pháp khắc phục,

chỉnh sửa, bổ sung phù hợp với quy định hiện hành về nhà giáo, về
cơ sở giáo dục đại học và đặc thù đào tạo tại Đại học Y Hà Nội.
Luận văn là tài liệu tham khảo có ích trong quản lý giáo dục đại
học nói chung và tại Đại học Y Hà Nội nói riêng.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ
lục, luận văn được kết cấu thành 3 chương như sau:
- Chương 1: Những vấn đề lý luận về thể chế giảng viên thỉnh
giảng trong trường đại học.
- Chương 2: Thể chế và tình hình thực hiện thể chế về quản lý
giảng viên thỉnh giảng ở Đại Học Y Hà Nội.
- Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện thể chế giảng viên
thỉnh giảng ở Đại học Y Hà Nội.
6


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỂ CHẾ QUẢN LÝ
GIẢNG VIÊN THỈNH GIẢNG TRONG TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Thể chế quản lý và thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng
trong trường đại học
1.1.1. Khái niệm thể chế quản lý
Trên thế giới, khái niệm về thể chế đã được những nhà kinh tế học
định nghĩa từ lâu. Khái niệm về thể chế được Douglass North đưa ra
đầu tiên trong cuốn “Thể chế, sự thay đổi thể chế và vận hành kinh
tế” (1990). Theo Douglass North, thể chế là những quy tắc của “trò
chơi” trong xã hội, tức những quy tắc mang tính minh bạch và nhân
văn để điều chỉnh những hành vi giao dịch giữa con người với nhau.
Douglas North quan niệm thể chế là những ràng buộc do con người
tạo ra để điều chỉnh và định hình các hoạt động tương tác của mình.

Douglass North chỉ rõ, nếu thể chế là quy tắc của trò chơi thì tổ chức
hướng đến những người chơi có liên quan. Tổ chức sẽ cung cấp một
cấu trúc, mô hình cơ bản cho các giao dịch giữa con người với nhau.
Tổ chức bao gồm tổ hợp của kỹ năng, chiến lược và sự liên kết giữa
“người chơi”, các nhóm cá nhân với cùng mục đích, mục tiêu và việc
sử dụng các quy tắc, luật lệ giống nhau.
Theo Từ điển Tiếng Việt thông dụng (1996) thì thể chế là những
quy định, luật lệ của một chế độ xã hội buộc mọi người phải tuân
theo. Cách định nghĩa này có thể được hiểu theo hai hướng:
Một là, thể chế được coi như “luật chơi”, có giá trị bắt buộc mọi
người phải tuân thủ, bao gồm quy định luật lệ, quy tắc, không bao
gồm tổ chức và thiết chế xã hội được thiết lập để giám sát sự tuân thủ
luật chơi của chủ thể quan hệ. Thể chế hiện diện ở hai dạng, chính
thức (Hiến pháp, luật, nghị định, thông tư…) và phi chính thức (giá
trị văn hóa, quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp…).

7


Hai là, thể chế là tập hợp của hai thành tố cấu trúc và cơ chế, tức
bao gồm trong nội hàm thể chế “Người chơi” và “Luật chơi”.
Thể chế có thể tồn tại độc lập và cũng có thể gắn liền với những
khái niệm khác để làm nên khái niệm khoa học có nội hàm khác
nhau, ví dụ “Thể chế quản lý”. Khái niệm quản lý có nhiều cách tiếp
cận, chẳng hạn, Robert Kreitner cho rằng: Quản lý là tiến trình làm
việc với và thông qua người khác để đạt các mục tiêu của tổ chức
trong một môi trường thay đổi. Ở một góc nhìn khác thì "Quản lý là
việc đạt tới mục đích của tổ chức một cách có kết quả và hiệu quả
thông qua quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra các
nguồn lực của tổ chức" (Giáo trình Khoa học quản lý, tập I, Trường

ĐH KTQD, Hà Nội 2001).
Quản lý là một hoạt động liên tục và cần thiết khi con người kết
hợp với nhau trong tổ chức, nhằm đạt được mục tiêu chung. Quản lý
bao gồm các thành tố, như chủ thể, đối tượng, khách thể và mục tiêu
quản lý. Không gian bao trùm và kết nối các thành tố này để tạo thành
tổng thể quản lý hoàn chỉnh chính là môi trường quản lý (bao gồm môi
trường vĩ mô và môi trường vi mô), trong đó, môi trường thể chế (tức
môi trường chính trị, pháp luật) đóng vai trò quan trọng. Môi trường
này bao gồm các luật lệ, các quy tắc, và những hoạt động của cơ quan
nhà nước có ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức. Thể chế chính trị
giữ vai trò định hướng, chi phối các hoạt động trong xã hội.
1.1.2. Khái niệm, phân loại thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng
trong trường đại học
1.1.2.1. Khái niệm thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trong
trường đại học
Đề cập khái niệm thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trước hết
phải xuất phát từ khái niệm thể chế quản lý, được hiểu là sự kết hợp
của khái niệm quản lý (là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của
chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra) và
khái niệm thể chế. Theo nghĩa chung nhất, thể chế quản lý được hiểu
8


là hệ thống các quy phạm, chuẩn mực được ban hành dưới hình thức
văn bản pháp luật nhà nước hoặc văn bản nội bộ của tổ chức để quy
định, hướng dẫn và yêu cầu thực thi các nội dung quản lý theo một
cách thức xác định. Định nghĩa này là cơ sở để nghiên cứu về thể chế
quản lý giảng viên thỉnh giảng. Trong cách tiếp cận của luận văn,
“Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trong trường đại học là hệ
thống các văn bản quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành về đào

tạo đại học và tổng hợp các quy định, nguyên tắc, quy tắc do trường
đại học ban hành nhằm đảm bảo chất lượng, nội dung hoạt động
thỉnh giảng diễn ra theo đúng kế hoạch, chương trình đào tạo, sứ
mệnh, tầm nhìn của một nhà trường”. Nội hàm của khái niệm này
bao gồm:
* Về chủ thể ban hành: Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng do
cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục đại học (Bộ Giáo dục và Đào
tạo) và cơ sở đào tạo ban hành;
* Về đối tượng chịu sự quản lý: Đối tượng chịu tác động của “luật
chơi” do các trường đại học quy định là giảng viên, tức người làm
công tác giảng dạy (lý thuyết và thực hành), được hiệu trưởng công
nhận chức vụ và phân công công tác giảng dạy hoặc những cán bộ
khoa học kỹ thuật, chuyên gia, nhà quản lý, doanh nhân, nhà khoa
học, người làm công tác thực tiễn tham gia giảng dạy theo chế độ
kiêm nhiệm, thỉnh giảng. Mặc dù không phải là giảng viên cơ hữu
nhưng chức năng của giảng viên thỉnh giảng vẫn được xác định
chung với hệ thống giảng viên cơ hữu của các trường đại học. Giảng
viên thỉnh giảng có những đặc thù sau:
- Chịu sự điều chỉnh đồng thời của thể chế quản lý hoạt động
nghề nghiệp giảng viên và nơi hiện đang công tác;
- Đáp ứng được yêu cầu hội nhập văn hóa tổ chức, mục tiêu chất
lượng, sứ mệnh, tầm nhìn của cơ sở đào tạo trong hoạt động thỉnh giảng;

9


- Cần được hỗ trợ từ cơ sở đào tạo nơi mời thỉnh giảng để trau
dồi, phát triển kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm;
- Có cơ hội và khả năng gắn kết toàn diện với hoạt động giáo dục
đào tạo tại nhà trường.

* Về nội dung quản lý: Bao gồm các quy định về quy trình, thủ tục
quản lý và quy định về tiêu chuẩn, điều kiện thỉnh giảng, quyền,
nghĩa vụ, trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động thỉnh
giảng, cơ chế phối hợp trong hoạt động thỉnh giảng, điều kiện đảm
bảo hiệu lực, hiệu quả quản lý hoạt động thỉnh giảng.
* Về khách thể quản lý là những lợi ích thiết thực và đa dạng liên
quan đến giảng viên thỉnh giảng, người học và cơ sở đào tạo.
1.1.2.2. Phân loại thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trong
trường đại học
Hiện nay, thể chế quản lý thỉnh giảng được phân biệt thành hai
loại là thể chế áp dụng chung đối với các trường đại học và thể chế
cho từng nhà trường. Cơ sở để cho phép phân biệt thành hai nhóm
thể chế này là thẩm quyền ban hành thể chế.
1.1.3. Đặc điểm, vai trò của thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng
trong trường đại học
1.1.3.1. Đặc điểm thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng áp dụng
chung đối với trường đại học
Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng được xây dựng trên cơ sở
một số văn bản pháp luật về đào tạo đại học (Luật giáo dục đại học
2005, sửa đổi bổ sung năm 2009, các văn bản hướng dẫn thi hành
luật này). Thể chế này có đặc điểm:
- Về tính chất: Có tính chất định khung để các trường có căn cứ để
xây dựng thể chế riêng tại đơn vị mình;

10


- Về nội dung cơ bản quy định về tiêu chuẩn, quyền lợi và trách
nhiệm của nhà giáo thỉnh giảng, của cơ sở đào tạo và đơn vị cử giảng
viên thỉnh giảng;

- Về nhu cầu chuyển hóa thể chế chung vào thể chế riêng của
từng trường.
1.1.3.2. Đặc điểm thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng áp dụng
riêng cho trường đại học
Thể chế giảng viên thỉnh giảng tại từng trường có những nét đa
dạng khác nhau, như mở rộng hơn khả năng thực tế có thể tham gia
thỉnh giảng của giảng viên được mời, ví dụ, thể chế của Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh mở rộng đối tượng tham gia thỉnh
giảng là người nước ngoài và tăng cường cơ hội cống hiến cũng như
bảo đảm quyền lợi cho giảng viên thỉnh.
1.1.3.3. Vai trò của thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trong các
trường đại học
Thể chế có giá trị tạo cơ hội và môi trường để giảng viên thỉnh
giảng cống hiến tri thức, kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ được đào
tạo cho sự nghiệp giáo dục đại học. Đối với các cơ sở đào tạo, thể chế
quản lý giảng viên thỉnh giảng có giá trị hợp pháp hóa nguồn lực
giảng viên thỉnh giảng, bảo đảm chất lượng hoạt động giảng dạy có
sự gắn kết giữa lý luận và thực tiễn, đáp ứng nhu cầu trao đổi nguồn
lực đào tạo trong và ngoài nhà trường, nhu cầu tiếp cận và chuyển
giao trí thức nhân loại vào trường đại học từ các nguồn cung cấp
khác nhau.
1.2. Nội dung thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trong trường đại học
1.2.1. Đối tượng, tiêu chuẩn, điều kiện đối với giảng viên thỉnh
giảng trong trường đại học
Các trường quy định đối tượng tham gia hoạt động thỉnh giảng là
giảng viên, nhà khoa học, người làm công tác thực tiễn và là công

11

dân Việt Nam, có năng lực, chuyên môn phù hợp với chuyên ngành
tham gia đào tạo, và được mời tham gia thỉnh giảng tại trường.
Điều kiện về tham gia thỉnh giảng đối với giảng viên bao gồm
điều kiện về trình độ đào tạo, năng lực sư phạm, năng lực nghề
nghiệp chuyên môn, bề dày kinh nghiệm nghề nghiệp và đạo đức nhà
giáo, theo quy định tại khoản 2 Điều 70 Luật Giáo dục 2005. Ngoài
ra, đối với hoạt động liên quan đến việc phát triển chương trình đào
tạo, học liệu giảng dạy thì giảng viên còn phải đáp ứng yêu cầu về
kết quả nghiên cứu khoa học đã được thực hiện để có căn cứ xác
nhận về năng lực tham gia hoạt động nghiên cứu khoa.
1.2.2. Quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của các chủ thể quan hệ
thỉnh giảng trong trường đại học
* Quyền lợi, trách nhiệm của giảng viên thỉnh giảng:
Thể chế chung cà của từng trường đều thống nhất dành cho giảng
viên thỉnh giảng quyền lợi về thù lao giảng dạy, về hỗ trợ cơ sở vật
chất, phương tiện kỹ thuật, tạo môi trường cống hiến và vinh danh
nhà giáo, đồng thời xác định trách nhiệm mà giảng viên cần thực hiện
khi tham gia thỉnh giảng (Điều 8, Thông tư số 02/2013).
* Quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của cơ sở giáo dục đại học
Quyền lợi lớn nhất của nhà trường là tạo thêm một nguồn nhân
lực để xác định năng lực của cơ sở đào tạo. Nghĩa vụ, trách nhiệm
chung là đảm bảo môi trường, điều kiện để giảng viên thỉnh giảng
hoàn thành nhiệm vụ thỉnh giảng theo hợp đồng đã ký kết với nhà
trường.
* Quyền và trách nhiệm của cơ quan. tổ chức nơi nhà giáo công tác
Theo Thông tư số 02/2013, quyền của cơ quan, tổ chức chủ quản
đối với hoạt động thỉnh giảng của giảng viên (Điều 13) được giới hạn
ở phạm vi không để giảng viên tham gia thỉnh giảng nếu rơi vào
12

trường hợp đang bị xem xét kỷ luật hoặc đang thi hành kỷ luật từ
hình thức khiển trách trở lên, truy cứu trách nhiệm hình sự, đã không
hoàn thành nhiệm vụ trong năm công tác hoặc năm liền kề trước đó.
1.2.3. Thủ tục thiết lập, duy trì hoạt động thỉnh giảng
Công cụ pháp lý thiết lập, điều chỉnh và quản lý hoạt động thỉnh
giảng của giảng viên là hợp đồng ký kết giữa giảng viên và nhà
trường. Thông tư số 02/2013 cũng như thể chế hiện hành của nhiều
trường đang có sự phân biệt hợp đồng thỉnh giảng thành hai loại là
Hợp đồng vụ việc theo quy định của Bộ luật Dân sự đối với giảng
viên thỉnh giảng là cán bộ, công chức, viên chức và Hợp đồng Lao
động đối với giảng viên thỉnh giảng không phải là cán bộ, công chức,
viên chức.
1.2.4. Đảm bảo chất lượng thỉnh giảng trong nhà trường
Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng nhiều trường đã chú ý quy
định về trách nhiệm của bộ phận đảm bảo chất lượng trong việc quản
lý, đánh giá chất lượng thỉnh giảng, kết hợp với công tác rà soát, cập
nhật thông tin về hiệu quả công tác của nhà giáo tại nơi công tác.
1.3. Yếu tố ảnh hưởng tới thực hiện thể chế quản lý giảng viên
thỉnh giảng trong trường đại học
1.3.1. Sự hoàn thiện của thể chế
Hoàn thiện thể chế gắn với hoạch định chính sách đối với giảng
viên thỉnh giảng luôn là yếu tố không nhỏ tác động đến hiệu lực, hiệu
quả thực thi thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trên thực tế. Khung
thể chế song hành với chính sách phù hợp để công khai, minh bạch,
dân chủ và đầu tư thỏa đáng là tư duy và hành động đảm bảo việc phát
triển bền vững hoạt động thỉnh giảng tại các trường đại học. Ngoài ra,
sự hiện diện của hệ thống đảm bảo chất lượng là yếu tố quan trọng tác
động đến hiệu quả của thi hành thể chế quản lý thỉnh giảng.
13

1.3.2. Môi trường thực hiện thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng
Môi trường thực hiện thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng có sự
liên hệ trực tiếp với sứ mệnh, tầm nhìn và văn hóa tổ chức của từng
trường đại học. Sứ mệnh của nhà trường khi được thông điệp, lan tỏa
và thấm vào tâm thức của giảng viên thỉnh giảng sẽ kết nối đội ngũ
này với việc thực hiện mục tiêu chiến lược và giá trị cốt lõi của nhà
trường. Tầm nhìn phát triển nhà trường luôn có tác dụng định hướng
điểm đến của tương lai, tạo ra nguồn cảm hứng để giảng viên thỉnh
giảng cảm nhận và tự hào về những giá trị cộng đồng to lớn mà sự
cống hiến của họ đem lại. Văn hóa tổ chức trường đại học với nội
hàm về lịch sử phát triển, truyền thống, quan hệ đồng nghiệp, quan
hệ thầy – trò, phong cách lãnh đạo, thương hiệu đào tạo… đều là
những yếu tố tác động đa chiều đến quá trình thực thi thể chế quản lý
giảng viên thỉnh giảng và “sự hài lòng” của họ đối với cơ sở đào tạo.
1.3.3. Yếu tố khách quan
Do trên thực tế, một giảng viên đồng thời tham gia giảng dạy ở
nhiều cơ sở đào tạo đại học khác nhau nên việc so sánh về hiệu lực,
hiệu quả điều chỉnh giữa thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trong
các trường luôn có ảnh hưởng tác động tới giảng viên thỉnh giảng.
Đối với giảng viên thỉnh giảng, việc chịu sự điều chỉnh của đồng
thời thể chế quản lý nơi đang công tác và nơi đến thỉnh giảng cũng là
yếu tố khách quan tác động tới sự thực hiện tích cực quy định về
quản lý thỉnh giảng của giảng viên.
Đối với cơ quan, tổ chức chủ quản giảng viên thỉnh giảng, việc
chấp nhận cử giảng viên tham gia thỉnh giảng theo tư cách cơ quan
chỉ được thực hiện thông qua quan hệ hợp tác trao đổi nguồn nhân
lực trong thỏa thuận song phương giữa hai pháp nhân với nhau.

14


Tiểu kết Chương 1
Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng là hệ thống các văn bản
quy phạm pháp luật về đào tạo đại học do cơ quan nhà nước có thẩm
quyền ban hành và tổng hợp các quy định, nguyên tắc, quy tắc do
trường đại học ban hành nhằm đảm bảo chất lượng, nội dung hoạt
động thỉnh giảng diễn ra theo đúng kế hoạch, chương trình đào tạo,
sứ mệnh, tầm nhìn của một nhà trường. Thể chế quản lý giảng viên
thỉnh giảng là một bộ phận không thể tách rời của thể chế quản lý
nguồn nhân lực đào tạo trường đại học.
Chương 2
THỂ CHẾ VÀ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN THỂ CHẾ VỀ
QUẢN LÝ GIẢNG VIÊN THỈNH GIẢNG
Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
2.1. Tổng quan về trường Đại học Y Hà Nội và đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Y Hà Nội
2.1.1. Lịch sử phát triển
Trường Đại học Y Hà Nội thành lập năm 1902, đến nay gần tròn
115 năm tuổi. Hiện nay, Đại học Y Hà Nội có 12 Bộ môn Y học cơ
sở, 23 Bộ môn Y học lâm sàng, 3 viện đào tạo, 7 trung tâm, 3 Khoa,
16 phòng chức năng và một bệnh viện thực hành, với 767 giảng viên
cơ hữu và 410 giảng viên thỉnh giảng. Đại học Y Hà Nội có sự tham
gia và phối hợp đào tạo của 60 cơ sở khám chữa bệnh có quan hệ hợp
tác đào tạo với Đại học Y Hà Nội. Trường hiện đã có cơ sở thực hành
nghề riêng là Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, được thành lập năm 2007
với quy mô 300 giường bệnh. Ngoài bệnh viện thực hành thì các
Viện và Trung tâm thành viên được hoạt động tự chủ, như Viện Đào
tạo Răng Hàm Mặt, Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế công

cộng, Viện Đái tháo đường và Rối loạn chuyển hóa, Trung tâm
Nghiên cứu Gen - Protein,...

15


2.1.2. Sứ mệnh, Tầm nhìn và Giá trị cốt lõi
Nhà trường đã và đang khẳng định ngày càng sâu sắc sứ mệnh là
một trường đại học hàng đầu Việt Nam, không ngừng phấn đấu vì
sức khỏe con người, thông qua những nỗ lực vươn tới đỉnh cao trong
đào tạo nguồn nhân lực y tế, trong khoa học – công nghệ và trong
cung cấp chuyên gia cao cấp ngành Y tế. Cùng với sứ mệnh nêu trên,
Đại học Y Hà Nội kiên định đạt tới Tầm nhìn trở thành trường đại
học sức khỏe đa ngành, đa cấp, đào tạo nguồn cán bộ y tế có năng
lực học tập vươn lên, tận tụy với nhiệm vụ được giao, đáp ứng tốt
nhất nhu cầu chăm sóc sức khỏe ở mọi lúc, mọi nơi.
2.1.3. Đội ngũ giảng viên cơ hữu và giảng viên thỉnh giảng Đại học
Y Hà Nội
Giảng viên của Đại học Y Hà Nội có những đặc thù sau:
Thứ nhất, giảng viên vừa phải tham gia giảng dạy, vừa phải khám
chữa bệnh trong các bệnh viện. Hoạt động nghề nghiệp luôn gắn liền
với trách nhiệm lớn lao của cả hai cương vị: “Thầy Thuốc – Thầy
Giáo”, không phân biệt tính chất cơ hữu, kiêm nhiệm hay thỉnh giảng
trong hoạt động đào tạo;
Thứ hai, hoạt động giảng dạy được thực hiện đồng thời ở cả môi
trường lý thuyết và thực hành ngay tại bệnh viện. Điều này đòi hỏi
người giảng viên không chỉ có kiến thức chuyên môn và kỹ năng sư
phạm thông thường mà còn phải tích hợp được cả kiến thức chuyên
môn nghiệp vụ và kỹ năng thuần thục của một người bác sĩ.
Thứ ba, là đội ngũ đông đảo các nhà khoa học, không ngừng tìm

tòi, sáng tạo trong môi trường nghiên cứu khoa học về lý thuyết và
ứng dụng lâm sàng.
Riêng đối với khối giảng viên thỉnh giảng, bên cạnh những ưu việt
chung của giảng viên cơ hữu còn có tiềm năng mang lại lợi ích thiết
16


thực cho cơ sở đào tạo nơi tham gia thỉnh giảng, đó là 90% trong số
410 giảng viên thỉnh giảng vừa là bác sĩ có chuyên môn nghiệp vụ
giỏi, vừa là cán bộ chủ chốt hoặc lãnh đạo các cơ sở khám chữa bệnh.
2.2. Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng của trường đại học Y Hà Nội
2.2.1. Cơ sở pháp lý và hình thức Thể chế quản lý giảng viên thỉnh
giảng Đại học Y Hà Nội
Luật Giáo dục ngày 14/6/2005 và Luật sửa đổi, bổ sung một số
điều của Luật Giáo dục ngày 25/11/2009; Quyết định số
70/2014/QĐ-TTg ngày 10/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ ban
hành điều lệ trường đại học; Quyết định số 1966/QĐ-BYT ngày
05/6/2009 của Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành Quy chế Tổ chức và hoạt
động của Trường Đại học Y Hà Nội và Thông tư số 02/VBHNBGDĐT ban hành ngày 24/12/2013 quy định về chế độ thỉnh giảng
trong các cơ sở giáo dục là căn cứ pháp lý để xây dựng thể chế hiện
nay tại Đại học Y Hà Nội.
2.2.2. Nội dung thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng Đại học Y
Hà Nội
* Quy định về phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng:
Thể chế hiện tại của Đại học Y Hà Nội bao gồm việc thỉnh giảng và
các hoạt động thỉnh giảng khác, tiêu chuẩn của nhà giáo thỉnh giảng,
hạn mức tiết dạy, giờ giảng dạy đối với nhà giáo thỉnh giảng, hợp đồng
thỉnh giảng, trách nhiệm và quyền của nhà giáo thỉnh giảng, của Đại
học Y Hà Nội và của nơi nhà giáo thỉnh giảng công tác.
* Quy định về nguyên tắc thực hiện hoạt động thỉnh giảng:

Thể chế chung và thể chế của Đại học Y Hà Nội đang chưa quy
định về việc giảng viên thỉnh giảng phải cam kết đảm bảo thực hiện
đầy đủ kế hoạch, chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy,
đảm bảo đánh giá kết quả học tập của sinh viên khách quan, phù hợp
với chương trình đào tạo. Bên cạnh đó, thể chế hiện hành cũng chưa
17


quy định về sự cam kết của Đại học Y Hà Nội trong đảm bảo điều
kiện, môi trường sư phạm và hỗ trợ tốt nhất cho giảng viên thỉnh
giảng hoàn thành nhiệm vụ tại trường. Hai nội dung này cần được bổ
sung vào quy chế hiện hành của nhà trưởng với tính chất là nguyên
tắc của hoạt động thỉnh giảng tại Đại học Y Hà Nội.
* Quy định về điều kiện, tiêu chuẩn:
Thể chế của Đại học Y Hà Nội bao gồm tiêu chuẩn chung của
giảng viên đại học và tiêu chuẩn áp dụng cho thỉnh giảng tại Đại học
Y Hà Nội (như thể hiện trong Quy chế 2323/2016).
* Quy định về quyền và nghĩa vụ các chủ thể liên quan trong hoạt
động thỉnh giảng.
Thể chế của Đại học Y Hà Nội chủ yếu quy định trách nhiệm và
quyền lợi của giảng viên thỉnh giảng và các đơn vị liên quan trực
thuộc Đại học Y Hà Nội và của chính nhà trường.
* Quy định về đảm bảo chất lượng hoạt động thỉnh giảng:
Phòng Thanh tra, Quản lý Đào tạo đại học, Quản lý Đào tạo Sau
đại học, Trung tâm Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục và các
đơn vị có liên quan khác có trách nhiệm thực hiện công tác phối hợp
kiểm tra, giám sát hoạt động thỉnh giảng trong toàn Trường.
2.2.3. Thực tiễn áp dụng và thực hiện thể chế quản lý giảng viên
thỉnh giảng của trường đại học Y Hà Nội
Hiện nay, Quy chế 2323/2016 trực tiếp điều chỉnh hoạt động thỉnh

giảng trong nhà trường. Các đơn vị trực thuộc nhà trường có nhu cầu
mời thỉnh giảng, căn cứ vào kế hoạch đào tạo, nghiên cứu khoa học
đã được phê duyệt, xây dựng kế hoạch thỉnh giảng, đề xuất danh sách
giảng viên dự kiến mời giảng, tập hợp về đơn vị đầu mối là phòng Tổ
chức Cán bộ để trình Ban giám hiệu phê duyệt. Thời hạn chung cho
đề xuất nhu cầu, hồ sơ, danh sách thỉnh giảng ở phạm vi toàn trường
18


là trước ngày 30 tháng 6 hàng năm. Việc tổ chức và quản lý thỉnh
giảng được thực hiện công khai, thống nhất, với sự tham gia tư vấn
của Hội đồng xét tuyển thỉnh giảng. Sau khi có quyết định phê duyệt
danh sách và kế hoạch thỉnh giảng cho các đơn vị trực thuộc thì đơn
vị đầu mối là phòng Tổ chức Cán bộ có trách nhiệm dự thảo Hợp
đồng thỉnh giảng, để trình Hiệu trưởng ký hợp đồng thỉnh giảng. Thời
hạn của Hợp đồng thỉnh giảng được xác định dưới 12 tháng và tính
theo năm học. Bên cạnh loại hợp đồng này còn có hợp đồng vụ việc,
tùy theo tính chất công việc mời giảng.
2.3. Đánh giá chung
2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân
Sang năm 2016, trường đã ban hành Quy chế quản lý hoạt động
thỉnh giảng song hành với thể chế áp dụng chung cho các trường đại
học. Nhà trường đang triển khai sửa đổi, hoàn thiện Quy chế tổ chức
và hoạt động của Đại học Y Hà Nội giai đoạn phát triển mới, với
định hướng tích hợp quy định về quản lý thỉnh giảng vào văn bản
pháp lý nền tảng của thể chế quản trị nhà trường.
2.3.2. Một số bất cập và nguyên nhân
Thứ nhất, tư duy và hướng tiếp cận thể chế vẫn có sự thiếu cân
xứng giữa vị trí, vai trò, chức năng, cơ hội và khối lượng công việc
thực tế đang đảm nhiệm của giảng viên với phạm vi, tính chất và giới

hạn các nội dung được điều chỉnh bới thể chế hiện tại, chưa bao quát
và tạo không gian thực sự cho sự sáng tạo, cống hiến của giảng viên
thỉnh giảng trên cương vị “chủ nhân” của cơ sở đào tạo. Hoạt động
của giảng viên thỉnh giảng đúng nghĩa là “khách mời”.
- Thứ hai, trong hệ thống thể chế chung của nhà trường, quy định
về thỉnh giảng chưa được cụ thể và chính thức hóa vai trò của đội ngũ
này trong một số thiết chế quan trọng của nhà trường, các quy định

19


về trách nhiệm, quyền lợi của giảng viên thỉnh giảng vẫn còn chưa cụ
thể, rõ ràng.
- Thứ ba, về cấu trúc hệ thống thì thể chế hiện hành đang thiếu
hẳn bộ phận “thể chế phi chính thức”.
- Thứ tư, về nội dung, các quy định hiện nay đối với giảng viên
thỉnh giảng và hoạt động thỉnh giảng chưa ngang tầm vị trí, vai trò,
đặc điểm, tiềm năng cống hiến của giảng viên thỉnh giảng. ví dụ,
chưa quy định trách nhiệm tham gia nghiên cứu khoa học, cung cấp
dịch vụ tư vấn học tập, thực hiện trách nhiệm xã hội, hỗ trợ cải thiện
chất lượng học tập cho sinh viên…
Nguyên nhân chung của những bất cập nêu trên là việc thiết lập,
duy trì hoạt động thỉnh giảng trong các trường đại học cũng như
Đại học Y Hà Nội nhiều năm qua vẫn diễn ra theo lối mòn của cơ
chế “xin – cho”. Về phía giảng viên thỉnh giảng, tham gia thinh
giảng hoặc vì mục tiêu tăng thu nhập cá nhân, hoặc để đảm bảo điều
kiện cứng phục vụ việc bổ nhiệm chức danh nhà nước (phó giáo sư,
giáo sư).
Tiểu kết Chương 2
Quy chế quản lý thỉnh giảng của Đại học Y Hà Nội được ban

hành tháng 7 năm 2016, đã bước đầu chấm dứt việc tổ chức thỉnh
giảng tùy nghi tại các đơn vị trực thuộc, tăng cường khả năng kiểm
soát về nhân sự thỉnh giảng và chất lượng giờ giảng.

20


Chương 3
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THỂ CHẾ VỀ
QUẢN LÝ GIẢNG VIÊN THỈNH GIẢNG
Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
3.1. Quan điểm hoàn thiện thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng
tại Trường Đại học Y Hà Nội
3.1.1. Hoàn thiện Thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng trên cơ
sở chiến lược, chính sách phát triển đội ngũ giảng viên thỉnh giảng
Quan điểm chung là phải chú trọng chuẩn hóa về khung năng lực
giảng viên giảng dạy đại học và chuẩn hóa về chuyên môn, kỹ năng
nghề nghiệp của bác sĩ; hoàn thiện thể chế nhằm tạo nền tảng pháp lý
và văn hóa tổ chức để hài hòa hóa vị trí pháp lý của giảng viên cơ
hữu và giảng viên thỉnh giảng.
3.1.2. Tạo động lực cống hiến, gắn kết giữa nhà trường với các cơ
sở thực hành và giảng viên thỉnh giảng
Chính sách đối với cơ sở thực hành phải đảm bảo sự bình đẳng về
quyền và trách nhiệm giữa cơ sở thực hành và Đại học Y Hà Nội, có
cơ chế tài chính phù hợp để chia sẻ và cộng đồng trách nhiệm trong
sử dụng nguồn lực tài chính nhà trường và của cơ sở thực hành.
Chính sách dành cho giảng viên phải tăng cường “chỉ số hài lòng”
của giảng viên đối với thể chế và môi trường hành nghề tại Đại học Y
Hà Nội.
3.2. Giải pháp hoàn thiện thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng

tại Trường Đại học Y Hà Nội
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện về hình thức và nội dung thể chế quản
lý giảng viên thỉnh giảng
* Về hình thức
21


Việc hoàn thiện thể chế hiện nay theo hướng mở rộng cấu trúc và
rà soát, thống nhất để hài hòa hóa các quy định nội bộ về quản lý
hoạt động thỉnh giảng, tích hợp thể chế phi chính thức trở thành một
bộ phận hợp thành thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng.
* Về nội dung
Thứ nhất, bổ sung quy định về đối tượng áp dụng, nguyên tắc
thỉnh giảng, điều kiện, hợp đồng và cơ chế phối hợp với cơ sở thực
hành của Đại học Y Hà Nội, bổ sung thêm đối tượng giảng viên thỉnh
giảng là người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài
tham gia thỉnh giảng tại Đại học Y Hà Nội, bổ sung thêm mục về
thỉnh giảng tại cơ sở thực hành của Đại học Y Hà Nội.
Thứ hai, cần bổ sung quy định về điều kiện, hồ sơ và thủ tục xét
duyệt cơ sở thực hành đối với Đại học Y Hà Nội; về tiêu chuẩn giảng
viên thỉnh giảng đối với phần hướng dẫn thực hành.
Thứ ba, chỉnh sửa quy chế hiện hành theo hướng quy định cụ thể
về những quyền lợi được hưởng trên cơ sở chính sách của Đại học Y
Hà Nội. Về trách nhiệm cần quy định cụ thể thêm trách nhiệm trong
đánh giá và đảm bảo chất lượng giảng dạy, tham gia thực hiện trách
nhiệm xã hội của nhà trường và trách nhiệm tuân thủ hợp đồng thỉnh
giảng. Đối với quyền và trách nhiệm của Đại học Y Hà Nội, bổ sung
trách nhiệm trong xây dựng và đảm bảo thực hiện cơ chế, chính sách
áp dụng đối với giảng viên thỉnh giảng về thù lao giảng dạy, bồi
dưỡng nâng cao năng lực sư phạm và năng lực chuyên môn, ghi

nhận, đánh giá, vinh danh giảng viên một cách thiết thực, phù hợp
với đặc thù đào tạo ngành y. Ngoài ra, bổ sung thêm quy định đối với
nhiệm vụ của các phòng, khoa chức năng. Với các cơ sở thực hành
của Đại học Y Hà Nội nên theo hướng quy định thành một phần riêng
của quy chế.

22


Ngoài ra, cần Hoàn thiện văn bản quy định nội bộ của Đại học Y
Hà nội có liên quan đến hoạt động thỉnh giảng và giảng viên thỉnh
giảng, cụ thể, bổ sung một số quy định về thỉnh giảng và giảng viên
thỉnh giảng trong Quy chế Tổ chức và Hoạt động của Đại học Y Hà
Nội; rà soát, bổ sung quy định về chi trả thù lao giảng dạy, hướng dẫn
thực hành cho giảng viên thỉnh giảng, quy định về hỗ trợ trong bồi
dưỡng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, quy định thụ hưởng phúc lợi,
quy định về chi phí cho hoạt động thực hành tại các cơ sở thực hành
của nhà trường. Rà soát và nghiên cứu bổ sung quy định, về đánh giá,
vinh danh giảng viên thỉnh giảng. Ngoài hình thức vinh danh nhà
nước, trường hiện có những hình thức vinh danh mang đặc thù truyền
thống văn hóa riêng. Đó là có thể nâng cấp sáng kiến tổ chức “bài
giảng danh dự” thành một hình thức ghi nhận và vinh danh chính thức
hàng năm, áp dụng cho cả giảng viên cơ hữu và giảng viên thỉnh giảng.
3.2.3 Giải pháp đảm bảo thực hiện thể chế quản lý giảng viên thỉnh giảng
Cần quy định về việc có một bộ phận có chức năng tư vấn, dự
báo, thiết kế, triển khai thực hiện chính sách đào tạo được phát triển
ở mức cao và chuyên phụ trách công tác giúp việc, tư vấn chính sách
cho Ban giám hiệu về công tác thỉnh giảng, đặt ngay trong đơn vị đầu
mối là phòng Tổ chức Cán bộ. Tăng cường chất lượng sinh hoạt
chuyên môn, tăng cường quản trị bộ môn, tăng cường thông tin, gắn

kết giữa giảng viên cơ hữu và giảng viên thỉnh giảng tại các bộ môn
được xác định là giải pháp thường xuyên để nâng cao chất lượng
quản lý hoạt động thỉnh giảng từ cơ sở.
Tiểu kết Chương 3
Việc hoàn thiện thể chế này cần được tiếp cận theo cả hai góc độ,
hoàn thiện về cấu trúc hình thức và nội dung thể chế. Phương án
hoàn thiện là cải thiện từng bước trên cơ sở đảm bảo sự ổn định
tương đối về hiệu quả quản lý các hoạt động thỉnh giảng cũng như
văn hóa thực hiện thể chế hiện hành trong nhà trường.
23