Dạy học dự án sử dụng kiếm thức toán học giải tích một số quan nệm về xây dựng và canh tác của người dân tộc thiểu số cho học sinh trường PTDTNT thuộc tỉnh điện biên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮC

NGUYỄN TIÊN PHONG

DẠY HỌC DỰ ÁN “SỬ DỤNG KIẾN THỨC TOÁN HỌC
GIẢI THÍCH MỘT SỐ QUAN NIỆM VỀ XÂY DỰNG VÀ
CANH TÁC CỦA NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ”
CHO HỌC SINH TRƢỜNG PTDTNT THUỘC
TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

SƠN LA - 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮC

NGUYỄN TIÊN PHONG

DẠY HỌC DỰ ÁN “SỬ DỤNG KIẾN THỨC TOÁN HỌC
GIẢI THÍCH MỘT SỐ QUAN NIỆM VỀ XÂY DỰNG VÀ
CANH TÁC CỦA NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ”
CHO HỌC SINH TRƢỜNG PTDTNT THUỘC
TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH:
LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC BỘ MÔN TOÁN
MÃ SỐ: 814.0111

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS CHU CẨM THƠ

SƠN LA - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn Dạy học dự án “Sử dụng kiến thức Tốn học giải
thích một số quan niệm về xây dựng và canh tác của người dân tộc thiểu số” cho
học sinh trường PTDTNT thuộc tỉnh Điện Biên là cơng trình nghiên cứu của riêng
tơi. Các số liêu, kết quả điều tra nêu trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc ai
công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
TÁC GIẢ

Nguyễn Tiên Phong

i


LỜI CẢM ƠN
Sẽ rất khó để hồn thành tốt đề tài luận văn này nếu khơng có sự giúp đỡ tích
cực của nhiều cá nhân, tập thể. Trƣớc hết, tác giả xin gửi lời cám ơn sâu sắc tới
trƣờng Đại học Tây Bắc, Phòng Sau đại học, Ban chủ nhiệm khoa Toán – Tin đã tạo
mọi điều kiên thuận lợi để tơi có thể hồn thành đề tài luận văn này.
Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Tốn – Tin đã nhiệt tình truyền
đạt cho tơi những kiến thức quý báu trong suốt khóa học và đặc biệt là các chuyên
đề thuộc chuyên ngành Lí luận và phƣơng pháp dạy học bộ mơn Tốn.
Tơi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu cùng tất cả các thầy cô giáo, các em
học sinh trƣờng PTDTNT THPT huyện Mƣờng Ảng, tỉnh Điện Biên đã tạo mọi
điều kiện thuận lợi cũng nhƣ động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực

nghiệm sƣ phạm tại trƣờng.
Xin đƣợc cảm ơn và chia sẻ niềm vui này với gia đình, bạn bè, những ngƣời
đã ln bên cạnh, động viên và khuyến khích tơi trong q trình học tập, nghiên cứu
và hồn thành luận văn của mình.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Chu Cẩm Thơ,
ngƣời đã tạo cảm hứng và ln tận tình giúp đỡ tơi những lúc khó khăn và động
viên tơi trong suốt q trình tơi hình thành, nghiên cứu và hồn chỉnh luận văn này.
Mặc dù tác giả đã có nhiều cố gắng và tâm huyết trong quá trình nghiên cứu
cũng nhƣ thực hiện luận văn. Tuy nhiên luận văn chắc chắn không tránh khỏi những
thiếu sót. Tác giả mong nhận đƣợc ý kiến góp ý của q thầy cơ giáo cùng các đồng
nghiệp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.
Sơn La, tháng 10 năm 2017
TÁC GIẢ

Nguyễn Tiên Phong

ii


DANH MỤC VIẾT TẮT
Viết đầy đủ

Viết tắt

Công nghệ thông tin

CNTT

Dự án học tập

DAHT

Dạy học dựa theo dự án

DHDTDA

Phƣơng pháp dạy học

PPDH

Phổ thông dân tộc nội trú

PTDTNT

Trung học phổ thông

THPT

Ủy ban nhân dân

UBND

iii


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3
3. Đối tƣợng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu ................................................. 3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
6. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 4
7. Bố cục luận văn ............................................................................................. 4
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN....................................... 5
1.1. Khái niệm dạy học dựa theo dự án ................................................................5
1.1.1. Dự án ....................................................................................................... 5
1.1.2. Dự án học tập .......................................................................................... 5
1.1.3. Dạy học dự án ........................................................................................ 6
1.2. Vài trò của giáo viên và học sinh trong dạy học dựa theo dự án ................11
1.2.1. Vai trò của giáo viên trong phƣơng pháp dạy học dựa theo dự án ....... 12
1.2.2. Vai trò của học sinh trong trong phƣơng pháp dạy học dựa theo dự án....... 12
1.3. Phân loại dự án học tập ................................................................................12
1.3.1. Phân loại theo chuyên môn ................................................................... 12
1.3.2. Phân loại theo sự tham gia của ngƣời học ............................................ 13
1.3.3. Phân loại theo sự tham gia của giáo viên .............................................. 13
1.3.4. Phân loại theo quỹ thời gian .................................................................. 13
1.3.5. Phân loại theo nhiệm vụ ........................................................................ 13
1.4. Tiến trình dạy học của dạy học dựa theo dự án ...........................................14
1.5. Phƣơng pháp đánh giá kết quả trong dạy học dựa theo dự án ....................20
1.5.1. Đánh giá việc hình thành DAHT .......................................................... 20

iv


1.5.2. Đánh giá việc xây dựng kế hoạch thực hiện DAHT ............................. 21
1.5.3. Đánh giá việc thực hiện DAHT ............................................................ 21
1.5.4. Đánh giá tổng kết .................................................................................. 21
1.6. Ƣu điểm và hạn chế của dạy học dựa theo dự án .........................................22
1.6.1. Ƣu điểm ................................................................................................. 23

1.6.2. Nhƣợc điểm ........................................................................................... 23
1.7. Phân tích nội dung tổ chức dạy học ngoại khóa tìm hiểu tập tục xây dựng
và canh tác của ngƣời dân tộc thiểu số cho học sinh trƣờng PTDTNT .............24
1.7.1. Tổ chức hoạt động ngoại khóa mơn Tốn............................................. 24
1.7.2. u cầu với tăng cƣờng nội dung thực tiễn (Ý nghĩa thực tiễn của chủ
đề) .................................................................................................................... 25
1.7.3. Khảo sát hiểu biết của GV về dạy học dựa theo dự án ......................... 25
1.8. Điều kiện thực hiện dạy học dựa theo dự án ...............................................26
1.8.1. Nội dung học tập ................................................................................... 26
1.8.2. Đối tƣợng ngƣời học và ngƣời dạy ....................................................... 27
1.8.3. Phƣơng tiện DH..................................................................................... 27
1.8.4. Một số điều kiện khác ........................................................................... 27
1.9. Kết luận chƣơng 1 ..................................................................................... 27
CHƢƠNG 2: DẠY HỌC MỘT SỐ DỰ ÁN “SỬ DỤNG KIẾN THỨC
TỐN HỌC GIẢI THÍCH MỘT SỐ TẬP TỤC VỀ XÂY DỰNG VÀ
CANH TÁC CỦA NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ” CHO HỌC SINH
TRƢỜNG PTDTNT THPT HUYỆN MƢỜNG ẢNG ............................... 28
2.1. Dự án tìm hiểu tập tục xây dựng nhà sàn của ngƣời dân tộc Thái..............28
2.1.1. Tập tục về xây dựng nhà sàn của ngƣời dân tộc Thái ........................... 28
2.1.2. Thiết kế dự án tìm hiểu tập tục xây dựng nhà sàn của ngƣời dân tộc
Thái.................................................................................................................. 29

v


2.2. Dự án tìm hiểu tập tục canh tác ruộng bậc thang của ngƣời dân tộc
H’mông…. ............................................................................................... 30
2.2.1. Tập tục về canh tác ruộng bậc thang của ngƣời dân tộc H’mơng .... 30
2.2.2. Thiết kế dự án tìm hiểu tập tục canh tác ruộng bậc thang của ngƣời dân
tộc H’mông ...................................................................................................... 36

2.3. Tổ chức dạy học dự án tìm hiểu tập tục xây dựng nhà sàn của ngƣời dân
tộc Thái và dự án tìm hiểu tập tục canh tác ruộng bậc thang của ngƣời dân tộc
H’mông............................................................................................................ 37
2.3.1. Thực hiện dạy học dự án ....................................................................... 37
2.3.2. Yêu cầu và dự kiến về sản phẩm của các DAHT .................................. 41
2.3.3. Thời gian dự kiến thực hiện dự án ........................................................ 42
2.3.4. Công cụ đánh giá ................................................................................... 43
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 44
Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM .................................................... 46
3.1. Mục đích, đối tƣợng thực nghiệm ................................................................46
3.1.1. Mục đích thực nghiệm .......................................................................... 46
3.1.2. Đối tƣợng thực nghiệm ......................................................................... 46
3.2. Nội dung thực nghiệm ..................................................................................46
3.2.1. Kế hoạch chuẩn bị cho thực nghiệm sƣ phạm ...................................... 46
3.2.2. Kế hoạch dạy học dự án “Sử dụng kiến thức Tốn học giải thích một số
quan niệm về xây dựng và canh tác của ngƣời dân tộc thiểu số” ................... 47
3.2.3. Nội dung chƣơng trình buổi tổng kết dự án .......................................... 50
3.3. Tổ chức thực nghiệm ....................................................................................50
3.3.1. Thời gian thực nghiệm .......................................................................... 50
3.3.2. Phƣơng pháp thực nghiệm .................................................................... 51
3.4. Kết quả thực nghiệm ....................................................................................51
3.4.1. Phân tích định tính ................................................................................ 52

vi


3.4.2. Phân tích định lƣợng ............................................................................. 60
TIỂU KẾT CHƢƠNG 3.................................................................................. 65
KẾT LUẬN CHUNG .................................................................................... 66
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 67

PHỤ LỤC

vii


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, nền kinh tế tri thức đang hình thành và phát triển.
Trong nền kinh tế - tri thức, kiến thức và kĩ năng của con ngƣời là nhân tố quyết
định sự phát triển của xã hội. Nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho nền giáo dục là ngoài
việc trang bị cho học sinh những kiến thức tối thiểu, cần thiết, các môn học cần tạo
ra cho học sinh các năng lực nhất định để khi tham gia sản xuất hoặc nghiên cứu
khoa học, họ có thể thích ứng đƣợc với các yêu cầu của xã hội. Do đó, vấn đề đổi
mới phƣơng pháp, tổ chức đào tạo nhằm nâng cao chất lƣợng và hiệu quả đào tạo đã
và đang đƣợc nhiều nhà quản lý và nhà nghiên cứu giáo dục, cán bộ và giáo viên
các trƣờng quan tâm, đặc biệt là đổi mới phƣơng pháp dạy- Học theo hƣớng chủ
động; Tích cực của ngƣời học, tƣ duy của học sinh trong q trình nhận thức.
Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày
04/11/2013 “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu
cơng nghiệp hố, hiện đại hố trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Trong nghị quyết đã nêu quan điểm chỉ đạo “…Phát
triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn
diện năng lực và phẩm chất người học…”. Đồng thời nghị quyết đề ra mục tiêu cụ
thể cho giáo dục phổ thông “…Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát triển trí
tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng
khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học,
năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn…”.
Tại mục 2, điều 27, chƣơng 2, Luật giáo dục 2005 đã khẳng định “Mục tiêu

của giáo dục phổ thơng là giúp học sinh phát triển tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động
và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng
tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi

1


vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Đến mục 2, điều
28, chƣơng 2 của Luật này tiếp tục khẳng định “Phương pháp giáo dục phổ thơng
phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với
đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm
việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Trƣờng PTDTNT THPT huyện Mƣờng Ảng đƣợc thành lập theo Quyết định
số 1007/QĐ-UBND, ngày 19/6/2009 của UBND tỉnh Điện Biên với chức năng đào
tạo cán bộ cho các dân tộc và lực lƣợng lao động có trình độ văn hóa kỹ thuật, có
sức khỏe và phẩm chất tốt để tham gia xây dựng quê hƣơng. Với đặc thù là trƣờng
trong hệ thống các trƣờng chuyên biệt thì một nhiệm vụ hết sức cần thiết là việc tổ
chức các hoạt động giáo dục với mục tiêu vừa dạy học kiến thức vừa bảo tồn và
phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc khơng chỉ khơi dậy niềm tự hào, phát triển ý
thức giữ gìn truyền thống văn hóa mà cịn nhằm mục tiêu cao hơn là xây dựng đội
ngũ hiện đại về tri thức, tiên tiến về văn hóa nhƣng đậm đà bản sắc dân tộc.
Ở các trƣờng THPT, mơn Tốn đƣợc nhiều giáo viên và học sinh coi là một
mơn học khó, lý thuyết khơ khan, ít thấy các ứng dụng vào thực tế. Học sinh thƣờng
tiếp thu kiến thức một cách bị động, giáo viên thực hiện giảng dạy theo lối truyền thụ
một chiều. Nội dung dạy học còn đơn điệu, nặng về truyền đạt kiến thức mà chƣa gắn
toán học với thực tiễn địa phƣơng, với truyền thống của dân tộc. Vì vậy, việc tìm cách
thức tổ chức dạy học mới sao cho tăng cƣờng tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong
học tập đồng thời giúp học sinh hứng thú tìm hiểu, giữ gìn, phát huy truyền thống văn

hóa của dân tộc qua hoạt động ngoại khóa là điều vơ cùng cần thiết.
Dạy học dựa theo dự án (Project-based learning), một PPDH hiện đại ra đời
khoảng đầu thế kỷ thứ XX, có khả năng đáp ứng đƣợc các yêu cầu trên. DHDTDA
khá phổ biến ở các nƣớc phát triển. Hiện nay đã có một số nghiên cứu việc vận dụng
PPDH theo dự án ở Việt Nam nhƣng khơng có nhiều nghiên cứu cho việc dạy Tốn
ở trƣờng THPT, nhất là việc tích hợp giữa dạy học Tốn, tổ chức hoạt động ngoại
khóa và tìm hiểu truyền thống văn hóa của dân tộc.

2


Trong dạy học dựa theo dự án dƣới sự hƣớng dẫn của giáo viên, ngƣời học
tiếp thu kiến thức và hình thành kỹ năng thơng qua việc giải quyết một bài tập tình
huống (dự án) theo sát chƣơng trình học, có sự kết hợp giữa lý thuyết với thực hành
và tạo ra các sản phẩm cụ thể.
Từ những lý do kể trên, đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ đƣợc chọn là:
Dạy học dự án “Sử dụng kiến thức Tốn học giải thích một số quan niệm về xây
dựng và canh tác của người dân tộc thiểu số” cho học sinh trường PTDTNT thuộc
tỉnh Điện Biên.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở khoa học của dạy học dựa theo dự án, vận dụng trong dạy học
dựa theo dự án để tìm hiểu một số quan niệm về xây dựng và canh tác của ngƣời
dân tộc thiểu số có thể giải thích bằng kiến thức Tốn học. Qua đó góp phần đổi
mới PPDH và tạo hứng thú học tập đối với mơn Tốn cho học sinh trƣờng
PTDTNT. Đồng thời kích thích học sinh tích cực tìm tịi, khám phá tập tục của
ngƣời dân tộc. Từ đó thêm yêu q hƣơng, đất nƣớc, có ý thức giữ gìn truyền thống.
3. Đối tƣợng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Quá trình dạy học vận dụng kiến thức toán học vào
thực tiễn của ngƣời dân tộc thiểu số.
Phạm vi nghiên cứu: Trong luận văn này, chúng tôi chỉ tập trung nghiên

cứu dạy học vận dụng kiến thức vào xây dựng và canh tác cho học sinh trƣờng
PTDTNT THPT huyện Mƣờng Ảng.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của phƣơng pháp dạy học dựa theo dự
án.
- Xây dựng các dự án về Sử dụng kiến thức Tốn học giải thích một số tập
tục về xây dựng và canh tác của ngƣời dân tộc thiểu số.
- Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm cho học sinh trƣờng PTDTNT THPT
huyện Mƣờng Ảng nhằm đánh giá tính khả thi và hiệu quả của phƣơng pháp dạy
học dựa theo dự án đã đề xuất.

3


5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu lý luận dạy học dạy học theo
dự án nói chung và dạy học mơn Tốn theo dự án nói riêng. Phân tích, tổng hợp
sách báo, tài liệu liên quan đến DHDTDA. Nghiên cứu quan niệm về xây dựng,canh
tác của ngƣời dân tộc thiểu số tại địa phƣơng.
- Phƣơng pháp điều tra, khảo sát: Điều tra thực trạng về DHDTDA, khảo sát
quá trình học tập nội dung: Sử dụng kiến thức Tốn học giải thích một số quan niệm
về xây dựng, canh tác của ngƣời dân tộc thiểu số.
- Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu vận dụng mơ hình dạy học dựa theo dự án một cách thích hợp vào việc
giải thích một số quan niệm về xây dựng,canh tác của ngƣời dân tộc thiểu số có thể
giải thích bằng Tốn học thì sẽ nâng cao hứng thú trong học tập mơn Tốn cho học
sinh trong trƣờng PTDTNT.
7. Bố cục luận văn
Luận văn bao gồm: lời cảm ơn, phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và

nội dung của luận văn gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
Chƣơng 2: DẠY HỌC MỘT SỐ DỰ ÁN “SỬ DỤNG KIẾN THỨC
TOÁN HỌC GIẢI THÍCH MỘT SỐ TẬP TỤC VỀ XÂY DỰNG, CANH TÁC
CỦA NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ” CHO HỌC SINH TRƢỜNG PTDTNT
THPT HUYỆN MƢỜNG ẢNG
Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM

4


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1 . Khái niệm dạy học dựa theo dự án
1.1.1. Dự án
Thuật ngữ “dự án” trong tiếng Anh là “project” có nghĩa là “một đề án”, “một
dự thảo” hay “một kế hoạch”. Khái niệm dự án ngày nay đƣợc sử dụng phổ biến
trong sản xuất, doanh nghiệp, trong nghiên cứu khoa học cũng nhƣ trong quản lý xã
hội... Trong quản lý, “dự án là một chuỗi các hoạt động liên kết đƣợc tạo ra nhằm đạt
đƣợc kết quả nhất định trong phạm vi ngân sách và thời gian xác định” hay theo tiêu
chuẩn Din 69901 của cộng đồng Châu Âu “dự án là một kế hoạch, một dự tính, về cơ
bản đƣợc đặc trƣng bởi tính duy nhất của các điều kiện trong tính tổng thể của nó, ví
dụ có mục đích định trƣớc, giới hạn về thời gian, nhân lực và các điều kiện khác;
phân biệt với các dự án khác; có tổ chức dự án chuyên biệt” [8, tr. 9].
Clements và Gido (2009) định nghĩa “dự án là một nỗ lực để hồn thành một
mục tiêu cụ thể thơng qua một tập hợp các nhiệm vụ liên quan đến nhau và sử dụng
hiệu quả các nguồn tài nguyên”. Do đó có thể xem dự án là một đề án, một dự thảo
hay một kế hoạch cần đƣợc thực hiện nhằm đạt mục đích đề ra. Khái niệm dự án
đƣợc sử dụng phổ biến trong hầu hết các lĩnh vực kinh tế - xã hội và trong nghiên
cứu khoa học. Về sau, khái niệm dự án đã đi từ lĩnh vực kinh tế, xã hội vào lĩnh vực

giáo dục, đào tạo không chỉ với ý nghĩa là các dự án phát triển giáo dục mà cịn
đƣợc sử dụng nhƣ một hình thức hay phƣơng pháp dạy học.
Thuật ngữ “Dự án” trong tiếng Việt nghĩa là “một q trình gồm các cơng
tác, nhiệm vụ có liên quan với nhau, đƣợc thực hiện nhằm đạt đƣợc mục tiêu đã đề
ra trong điều kiện ràng buộc về thời gian, nguồn lực và ngân sách”.
1.1.2. Dự án học tập
Ban đầu khái niệm dự án đƣợc sử dụng phổ biến trong hầu hết các lĩnh vực
kinh tế xã hội nhƣ trong sản xuất, doanh nghiệp, trong nghiên cứu khoa học cũng
nhƣ quản lý xã hội... Sau đó, khái niệm dự án đã chuyển từ lĩnh vực kinh tế, xã hội
sang lĩnh vực giáo dục không chỉ với ý nghĩa là các dự án phát triển giáo dục nói

5


chung mà cịn đƣợc sử dụng nhƣ một hình thức dạy học của Giáo viên. Do đó,
DAHT đƣợc hiểu là một dự án trong đó ngƣời học thực hiện một nhiệm vụ học tập
phức hợp có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành; kết hợp kiến thức, kĩ năng,
kinh nghiệm thực tiễn thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau[8, tr. 9].
1.1.3. Dạy học dựa theo dự án
1.1.3.1. Quan niệm về dạy học dựa theo dự án
Mặc dù DHDTDA đã xuất hiện cách đây hơn hai trăm năm nhƣng đến lúc
này vẫn có nhiều cách định nghĩa và cách hiểu khác nhau về DHDTDA. Chẳng hạn
K.Frey, nhà nghiên cứu giáo dục của nƣớc Đức về dạy học dựa theo dự án cho rằng
“phƣơng pháp dự án là một con đƣờng giáo dục. Đó là một hình thức của hoạt động
học tập và có tác dụng giáo dục. Vấn đề quyết định là ở chỗ các nhóm xác định một
chủ đề học tập, thống nhất về nội dung làm việc, tự lực lập kế hoạch và tiến hành
công việc để dẫn đến một kết thúc có ý nghĩa, làm xuất hiện một sản phẩm” [20, tr.
25]. Chƣơng trình “Đƣa kỹ năng cơng nghệ thơng tin vào dạy học” của Microsoft
có nêu ra cách học dựa trên dự án (project-based learning) là một mơ hình học tập
khác với hoạt động học tập truyền thống gồm các bài giảng ngắn và lấy giáo viên

làm trung tâm. Theo đó, học dựa trên dự án là một tổ hợp các hoạt động học tập
đƣợc thiết kế một cách cẩn thận, mang tính lâu dài, liên quan đến nhiều lĩnh vực học
thuật, lấy học sinh làm trung tâm và hoà nhập với những vấn đề thực tiễn của cuộc
sống [8, tr. 10].
Thomas (1998) lại đƣa ra định nghĩa về DHDTDA nhƣ sau: “DHDTDA là
một mơ hình tổ chức học tập dựa trên dự án gồm các nhiệm vụ phức tạp, dựa trên
các câu hỏi mang tính thách thức hoặc các vấn đề cho phép ngƣời học tham gia vào
việc giải quyết vấn đề, ra quyết định hoặc thực hiện hoạt động điều tra để ngƣời học
có cơ hội làm việc tƣơng đối chủ động trong một khoảng thời gian nhất định. Kết
quả của việc thực hiện dự án là các sản phẩm thực tế hoặc các bài thuyết trình” [24,
tr. 18]. Theo nghiên cứu của Sylvester (2007) “DHDTDA là một phƣơng pháp dạy
học khác biệt với các phƣơng pháp dạy học truyền thống khác. Dự án mà học sinh
phải thực hiện là một vấn đề mang tính thực tế và là những loại vấn đề mà các em

6


có thể gặp phải trong cuộc sống hàng ngày. Thơng qua việc giải quyết vấn đề của
dự án, học sinh tạo sản phẩm có thể trình bày đƣợc và hình thành các kĩ năng mềm
cho bản thân” [8, tr. 11].
Tác giả Nguyễn Thị Diệu Thảo (2009) cho rằng “DHDTDA là một phƣơng
pháp dạy học, trong đó ngƣời học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự
kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn. Nhiệm vụ này đƣợc thực hiện với tính tự lực cao
trong tồn bộ q trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc
thực hiện dự án, kiểm tra, điều khiển, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Kết
quả dự án là những sản phẩm có thể trình bày, giới thiệu”.
Mặc dù các nhà nghiên cứu giáo dục trên thế giới và ở Việt Nam có những
cách định nghĩa, cách hiểu khác nhau về DHDTDA nhƣng có thể thấy các nhà
nghiên cứu này đều thống nhất ở một số điểm sau:
- DHDTDA là hình thức tổ chức dạy học hƣớng vào ngƣời học, lấy ngƣời

học làm trung tâm.
- Trong DHDTDA, ngƣời học tự nghiên cứu và thực hiện một nhiệm vụ học
tập do giáo viên yêu cầu hoặc giáo viên cùng với ngƣời học đƣa ra để hình thành
các kiến thức và các kỹ năng cần thiết.
- Các hoạt động học tập trong DHDTDA đƣợc thiết kế cẩn thận, theo sát
chƣơng trình học, có phạm vi kiến thức liên môn.
- Tạo ra đƣợc những sản phẩm thực tế.
Do đó có thể khái quát “DHDTDA là một phƣơng pháp dạy học mà ở đó
ngƣời học có cơ hội thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp có sự gắn kết giữa lý
thuyết và thực hành và đòi hỏi sự kết hợp kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm ở
nhiều lĩnh vực khác nhau. Khi đó ngƣời học phải tự lập kế hoạch, thực hiện, đánh giá
kết quả, cuối cùng tạo ra đƣợc những sản phẩm phù hợp với mu ̣c đích và yêu cầ u đã đề
ra. Sản phẩm cuối cùng của DAHT rất đa dạng có thể là một buổi thuyết trình, một vở
kịch, một bản báo cáo hay một trang web” [8, tr. 11].
DHDTDA cho phép ngƣời học đóng nhiều vai trị tích cực nhƣ: là ngƣời giải
quyết vấn đề, là điều tra viên hay là ngƣời viết báo cáo... Các nhiệm vụ này đƣợc

7


ngƣời học thực hiện với tính tự lực cao trong tồn bộ q trình học tập. DHDTDA
hƣớng ngƣời học đến việc tiếp thu các kiến thức và hình thành các kỹ năng thơng
qua q trình giải quyết một vấn đề có tính chất phức hợp. Các DAHT tạo ra cho
ngƣời học có nhiều cơ hội học tập hơn, đa dạng hơn về chủ đề và quy mơ,
DHDTDA có thể đƣợc tổ chức rộng rãi ở các bậc học khác nhau.
1.1.3.2. Mục tiêu của dạy học dựa theo dự án
- Nhằm phát triển kiến thức và thái độ học của học sinh.
- Hƣớng tới các vấn đề của thực tiễn đồng thời gắn kết nội dung học tập với
cuộc sống thực tế.
- Phát triển cho học sinh kĩ năng phát hiện và giải quyết vấn đề; kĩ năng tƣ

duy bậc cao (phân tích, tổng hợp, đánh giá).
- Rèn luyện nhiều kĩ năng (tổ chức kiến thức, kĩ năng sống, kĩ làm việc theo
nhóm, giao tiếp …).
- Cho phép học sinh làm việc “một cách độc lập” để hình thành kiến thức và
cho ra những kết quả thực tế.
- Nâng cao kĩ năng sử dụng CNTT vào quá trình học tập và tạo ra sản phẩm.
- Phát triển các kỹ năng nghề nghiệp của giáo viên.
1.1.3.3. Những đặc điểm của dạy học dựa theo dự án
Theo Bernd Meier và Nguyễn Văn Cƣờng DHDTDA có các đặc điểm sau:
- Định hướng thực tiễn: Chủ đề của các DAHT xuất phát từ những tình
huống của thực tiễn xã hội, thực tiễn nghề nghiệp cũng nhƣ thực tiễn đời sống.
Nhiệm vụ của các DAHT cần chứa đựng những vấn đề phù hợp với trình độ và khả
năng của ngƣời học. Các DAHT góp phần gắn kết việc học tập trong nhà trƣờng với
thực tiễn đời sống và xã hội. Trong những trƣờng hợp lý tƣởng, việc thực hiện các
DAHT có thể mang lại những tác động tích cực cho xã hội.
- Định hướng hứng thú người học: Ngƣời học đƣợc tham gia lựa chọn
những đề tài, những nội dung học tập phù hợp với khả năng và hứng thú học tập của
cá nhân. Hứng thú của ngƣời học càng đƣợc tiếp tục phát huy trong quá trình thực
hiện các DAHT.

8


- Định hướng hành động: Trong quá trình thực hiện DAHT có sự kết hợp
giữa nghiên cứu lý thuyết và vận dụng lý thuyết vào trong hoạt động thực tiễn và thực
hành. Thơng qua đó, kiểm tra, củng cố và mở rộng những hiểu biết về lý thuyết cũng
nhƣ rèn luyện những kỹ năng hành động và kinh nghiệm thực tiễn cho ngƣời học.
- Tính tự lực cao của người học: Trong DHDTDA, ngƣời học cần tự lực và
tham gia tích cực vào các giai đoạn của q trình dạy học. Điều đó cũng địi hỏi và
khuyến khích tinh thần trách nhiệm và sự sáng tạo của ngƣời học. giáo viên chủ yếu

đóng vai trị là ngƣời tƣ vấn, hƣớng dẫn và trợ giúp ngƣời học. Tuy nhiên, mức độ
tự lực của học sinh cần phù hợp với năng lực của ngƣời học và mức độ khó khăn
của nhiệm vụ học tập.
- Môi trường học tập tương tác: Các DAHT thƣờng đƣợc thực hiện theo
nhóm, trong đó có sự cộng tác làm việc và sự phân công công việc giữa các thành
viên trong nhóm. DHDTDA địi hỏi và rèn luyện tính sẵn sàng và kỹ năng làm việc
hợp tác giữa các thành viên tham gia, giữa ngƣời học với giáo viên cũng nhƣ với
các lực lƣợng xã hội khác tham gia trong DAHT. Đặc điểm này còn đƣợc gọi là học
tập mang tính xã hội.
- Định hướng sản phẩm: Trong quá trình thực hiện các DAHT, các sản
phẩm học tập sẽ đƣợc các nhóm tạo ra. Sản phẩm này khơng chỉ giới hạn trong
phạm vi là những bài thu hoạch thiên về lý thuyết, mà trong đa số trƣờng hợp các
DAHT tạo ra những sản phẩm của hoạt động thực tiễn và thực hành. Những sản
phẩm của các DAHT này có thể đƣợc sử dụng, cơng bố, giới thiệu.
- Định hướng kĩ năng mềm: DHDTDA tạo điều kiện cho ngƣời học phát
triển năng lực tƣ duy và các kĩ năng mềm (hay còn gọi là kĩ năng sống nhƣ các kĩ
năng về giao tiếp, hợp tác, lãnh đạo, định hƣớng,…) thơng qua q trình thực hiện
dự án và tạo sản phẩm dự án.
- Định hướng công nghệ thông tin: Trong thời đại “số hóa” nhƣ hiện nay,
việc sử dụng cơng nghệ thông tin trong học tập và làm việc không có gì là mới lạ và
khó khăn. Khi sử dụng cơng nghệ thơng tin, ngƣời học sẽ có điều kiện thuận lợi hơn
trong việc tìm kiếm thơng tin, hợp tác trực tuyến và tạo sản phẩm dự án.

9


- Không bị ràng buộc chặt chẽ về không gian, thời gian: DHDTDA có thể
đƣợc tiến hành trong phạm vi một nhóm, một lớp học nhƣng cũng có thể vƣợt ra
khỏi phạm vi một lớp học. Thời gian thực hiện một DAHT có thể là một ngày,
nhiều ngày hay hàng tuần... tuỳ thuộc vào quy mô và mức độ của từng DAHT.

Cùng một nội dung nhƣng mỗi thành viên trong nhóm có thể tiếp cận bằng những
cách thức khác nhau sao cho phù hợp với năng lực, sở trƣờng, điều kiện thực tế của
từng thành viên trong nhóm.
Có thể tổng hợp các đặc điểm của DHDTDA bằng sơ đồ sau:

Hình 1.1. Đặc điểm của dạy học dựa theo dự án.
1.1.3.4. Câu hỏi định hướng trong dạy học dựa theo dự án
Câu hỏi khái qt là câu hỏi rộng, có tính mở, đề cập đến các ý tƣởng lớn
và các khái niệm xuyên suốt. Câu hỏi loại này thƣờng mang tính liên môn. Câu hỏi

10


khái quát giúp giới thiệu khái quát, đầy đủ những ý tƣởng xuyên suốt của dự án.
Câu hỏi khái quát cung cấp cầu nối giữa các bài, phạm vi môn học, thậm chí cả
khóa học trong một năm.
Câu hỏi bài học: Các câu hỏi bài học đƣợc gắn trực tiếp với dự án, hỗ trợ
việc tìm kiếm lời giải cho câu hỏi khái quát. Các câu hỏi bài học thể hiện mức độ
hiểu những khái niệm cốt lõi về dự án của học sinh.
Câu hỏi nội dung: Các câu hỏi nội dung thƣờng mang tính thực tiễn cao,
bám sát các chuẩn và mục tiêu đề ra.
1.1.3.5. Những tiêu chuẩn của dạy học dựa theo dự án
Phần này tác giả dựa theo nghiên cứu của Nguyễn Đắc Thắng [17, tr. 9]
(1) Dự án phải đƣợc đặt ở vị trí trung tâm của q trình dạy học, thơng qua
các hoạt động của dự án ngƣời học tiếp cận và chiếm lĩnh đƣợc các tri thức cốt lõi
của nội dung học tập.
(2) Xuyên suốt dự án phải có các câu hỏi định hƣớng, là cái sẽ hƣớng ngƣời
học đến việc phát hiện ra các vấn đề, các nội dung cốt lõi của môn học. Câu hỏi
định hƣớng sẽ giúp dự án tập trung vào những hoạt động dạy học trọng tâm.
(3) Phải thách thức ngƣời học tạo ra “cái mới”, đó là các kĩ năng mới, những

hiểu biết mà ngƣời học chƣa từng có trƣớc đó và họ đã tự mình tìm ra các tri thức
đó để giải quyết các cơng việc của mình.
(4) DHDTDA phải tăng khả năng tự chủ, khả năng tự đƣa ra quyết định, tăng
thời gian tự làm việc và tăng trách nhiệm của mỗi cá nhân.
(5) DHDTDA phải “thực”, tức là đề tài cần gắn với đời sống thực tế xung
quanh chứ khơng phải là các tình huống giả định.
(6) DHDTDA cần có bƣớc nghiệm thu dự án, chứng thực dự án đạt đủ các
tiêu chuẩn đề ra ban đầu.
1.2. Vài trò của giáo viên và học sinh trong dạy học dựa theo dự án
Trong DHDTDA, tính chất của các hoạt động giáo dục có sự thay đổi so với
những phƣơng pháp, những hình thức học tập khác. Do đó, vai trị của giáo viên và
học sinh trong DHDTDA cũng có phần khác biệt.

11


1.2.1. Vai trò của giáo viên trong phương pháp dạy học dựa theo dự án
Trong DHDTDA, giáo viên là ngƣời hƣớng dẫn, định hƣớng, tƣ vấn, trợ giúp
và đôi khi là ngƣời cùng học với học sinh chứ không phải là ngƣời “cầm tay chỉ
việc” cho ngƣời học; Giáo viên là ngƣời tạo ra các cơ hội học tập, tiếp cận với
thông tin, làm mẫu, tƣ vấn, trợ giúp và hƣớng dẫn cho ngƣời học; giáo viên cần tạo
ra môi trƣờng học tập để thúc đẩy đƣợc sự hợp tác trong học tập giữa ngƣời học với
ngƣời học, giữa ngƣời học với giáo viên, giữa ngƣời học với xã hội...
1.2.2. Vai trò của học sinh trong trong phương pháp dạy học dựa theo dự án
Trong DHDTDA, học sinh đƣợc tham gia lựa chọn đề tài, nội dung học tập
sao cho phù hợp với khả năng và hứng thú của từng cá nhân qua đó khuyến khích
đƣợc tính tích cực, tự lực, trách nhiệm và sự sáng tạo. Học sinh làm việc với các
thành viên trong nhóm trong một khoảng thời gian nhất định để giải quyết những
nội dung học tập phức hợp. Các em hệ thống kiến thức, thiết lập mối quan hệ giữa
các nội dung kiến thức của môn học và đƣợc tạo điều kiện học tập trong môi trƣờng

hợp tác. Học sinh cũng phải tạo ra các sản phẩm học tập đáp ứng các yêu cầu đề ra,
đảm bảo tính thẩm mỹ, khoa học, kinh tế... do đó khơi gợi sự tị mị và óc sáng tạo
của các em qua việc cho phép bản thân tích cực, chủ động, tự do tƣởng tƣợng trong
quá trình học tập.
1.3. Phân loại dự án học tập
Phần này tác giả dựa theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Duyến [8, tr. 13-15]
DAHT có thể đƣợc phân loại theo nhiều phƣơng diện khác nhau. Sau đây là
một số cách phân loại:
1.3.1. Phân loại theo chuyên môn
- DAHT trong một môn học: Là các DAHT mà trọng tâm nội dung nằm
trong một môn học.
- DAHT liên môn: Là các DAHT mà trọng tâm nội dung nằm ở nhiều mơn
học khác nhau.
- DAHT ngồi chun mơn: Là các DAHT không phụ thuộc trực tiếp vào các
môn học.

12


1.3.2. Phân loại theo sự tham gia của người học
DAHT cho nhóm ngƣời học và DAHT dành cho cá nhân. DAHT dành cho
nhóm ngƣời học là hình thức DAHT chủ yếu. Ngồi ra cịn có DAHT tồn trƣờng,
DAHT dành cho một khối lớp và DAHT cho một lớp học.
1.3.3. Phân loại theo sự tham gia của giáo viên
DAHT dƣới sự hƣớng dẫn của một GV hoặc DAHT với sự cộng tác hƣớng
dẫn của nhiều GV.
1.3.4. Phân loại theo quỹ thời gian
K. Frey đề nghị cách phân chia nhƣ sau:
- DAHT nhỏ: Là các DAHT đƣợc thực hiện trong một số giờ học, có thể từ 2
- 6 giờ học.

- DAHT trung bình: Là các DAHT đƣợc thực hiện trong một hoặc một số
ngày học, nhƣng giới hạn là một tuần hoặc 40 giờ học.
- DAHT lớn: Là các DAHT đƣợc thực hiện với quỹ thời gian lớn, tối thiểu là
một tuần (hay 40 giờ học) hoặc có thể kéo dài nhiều tuần.
1.3.5. Phân loại theo nhiệm vụ
Dựa theo nhiệm vụ trọng tâm của DAHT, có thể phân loại theo các dạng sau:
- DAHT tìm hiểu: Là các DAHT đƣợc thực hiện nhằm khảo sát thực trạng
đối tƣợng.
- DAHT nghiên cứu: Là các DAHT đƣợc thực hiện nhằm giải quyết các vấn
đề, giải thích các hiện tƣợng...
- DAHT thực hành: Là các DAHT đƣợc thực hiện nhằm tạo ra các sản phẩm
vật chất hoặc thực hiện một kế hoạch hành động thực tiễn, nhằm thực hiện những
nhiệm vụ nhƣ trang trí, trƣng bày, biểu diễn, sáng tác...
- DAHT hỗn hợp: Là các DAHT có nội dung kết hợp các dạng nêu trên.
Các loại DAHT trên khơng hồn tồn tách biệt với nhau. Ở từng lĩnh vực
chun mơn có thể phân loại các dạng DAHT theo đặc thù riêng. Trong mơn tốn,
kiểu phân loại DAHT theo nhiệm vụ đƣợc ƣu tiên sử dụng để học sinh thực hiện các
nhiệm vụ học tập của bản thân với các mục đích sau:

13


- DAHT tìm hiểu: Là DAHT mà học sinh có thể thực hiện để tìm hiểu
nguồn gốc của các kiến thức toán học, cuộc đời và sự nghiệp của các nhà toán học
cũng nhƣ các sự kiện toán học cùng với các giải thƣởng toán học và các phần mềm
toán học.
- DAHT nghiên cứu: Là DAHT mà học sinh cần thực hiện để “kiến thiết”
nên các khái niệm và các định lí tốn học.
- DAHT thực hành: Là DATH đƣợc thực hiện để học sinh thấy đƣợc ứng
dụng của toán học trong khoa học và trong cuộc sống.

- DAHT hỗn hơn: Là DAHT mà học sinh cần phối hợp nhiều hoạt động nhƣ
tìm hiểu lịch sử tốn học, xây dựng các kiến thức toán học để vận dụng giải quyết
các vấn đề thực tế nhằm đáp ứng yêu cầu mà dự án đặt ra.
1.4. Tiến trình dạy học của dạy học dựa theo dự án
Phần này dựa trên nghiên cứu của của Nguyễn Thị Duyến [8, tr. 15-20]
Hiện nay, có rất nhiều tác giả đề xuất tiến trình thực hiện DHDTDA. Trong
các tiến trình đƣợc đề xuất, tuy có sự khác nhau về sự phân chia cũng nhƣ mô tả các
giai đoạn nhƣng phần lớn khơng khác nhau về trình tự thực hiện các công việc và
không phân biệt rạch ròi hoạt động của ngƣời dạy và ngƣời học. Kilpatrick (1918)
đã đƣa ra bốn giai đoạn khi tiến hành học tập theo dự án là xây dựng ý tƣởng dự án,
lập kế hoạch dự án, thực hiện, đánh giá dự án. Frey (2005) đề xuất tiến trình học tập
theo dự án gồm năm giai đoạn là đề xuất dự án, thảo luận về dự án, lập kế hoạch,
thực hiện dự án, kết thúc dự án, ngồi ra cịn có kiểm tra, trao đổi và điều chỉnh
trong quá trình thực hiện dự án. Cách phân chia các giai đoạn thực hiện dự án của
hai nhà giáo dục học trên là tƣơng tự nhau, chỉ khác là Frey đã đề cao việc đề xuất ý
tƣởng dự án trong giai đoạn xây dựng ý tƣởng dự án của Kilpatrick.
Theo tài liệu về “Dạy và học tích cực, một số phƣơng pháp và kĩ thuật dạy học”,
tiến trình DHDTDA bao gồm 6 bƣớc là lựa chọn chủ đề DAHT, lập kế hoạch, thu thập
thông tin, xử lí thơng tin, trình bày kết quả, đánh giá kết quả. Theo tác giả Bernd Meier
và Nguyễn Văn Cƣờng, tiến trình DHDTDA gồm 5 bƣớc là xác định mục tiêu, xây
dựng kế hoạch, thực hiện dự án, trình bày sản phẩm dự án, đánh giá dự án.

14


Nhìn chung, các tiến trình thực hiện DHDTDA đƣợc tham khảo ở trên đƣợc
xây dựng trên cơ sở đứng về phía ngƣời học với 5 giai đoạn chủ yếu sau:

Hình 1.2. Tiến trình dạy học theo dự án
 Giai đoạn 1 (Xác định mục tiêu của dự án): Giáo viên và học sinh cùng

nhau đề xuất, xác định đề tài và mục tiêu của dự án. Cần tạo ra một tình huống xuất
phát, chứa đựng một vấn đề, hoặc đặt một nhiệm vụ cần giải quyết, trong đó chú ý
đến việc liên hệ với hoàn cảnh thực tiễn xã hội và đời sống. Cần chú ý đến hứng thú
của ngƣời học cũng nhƣ ý nghĩa xã hội của đề tài. giáo viên có thể giới thiệu một số
hƣớng đề tài để học sinh lựa chọn và cụ thể hoá. Trong trƣờng hợp thích hợp, sáng
kiến về việc xác định đề tài có thể xuất phát từ phía học sinh. Giai đoạn này đƣợc K.
Frey mô tả thành hai giai đoạn là đề xuất sáng kiến và thảo luận sáng kiến.
 Giai đoạn 2 (Xây dựng kế hoạch thực hiện): trong giai đoạn này học sinh
dƣới sự hƣớng dẫn của giáo viên xây dựng đề cƣơng cũng nhƣ kế hoạch cho việc
thực hiện dự án. Trong khi xây dựng kế hoạch cần xác định những công việc cần
làm, thời gian dự kiến, vật liệu, kinh phí, phƣơng pháp tiến hành và phân cơng cơng
việc trong nhóm.
 Giai đoạn 3 (Thực hiện dự án): các thành viên thực hiện công việc theo kế
hoạch đã đề ra cho nhóm và cá nhân. Trong giai đoạn này học sinh thực hiện các
hoạt động trí tuệ và hoạt động thực tiễn, thực hành, những hoạt động này xen kẽ và
tác động qua lại lẫn nhau. Kiến thức lý thuyết, các phƣơng án giải quyết vấn đề
đƣợc thử nghiệm qua thực tiễn. Trong q trình đó sản phẩm của dự án và thông tin
mới đƣợc tạo ra.

15


 Giai đoạn 4 (Thu thập kết quả và công bố sản phẩm): kết quả thực hiện
dự án có thể đƣợc viết dƣới dạng thu hoạch, báo cáo, luận văn… Trong nhiều dự án
các sản phẩm vật chất đƣợc tạo ra qua hoạt động thực hành. Sản phẩm của dự án
cũng có thể là những hành động phi vật chất, chẳng hạn việc biểu diễn một vở kịch,
việc tổ chức một sinh hoạt nhằm tạo ra các tác động xã hội. Sản phẩm của dự án có
thể đƣợc trình bày giữa các nhóm học sinh, có thể đƣợc giới thiệu trong nhà trƣờng,
hay ngoài xã hội.
 Giai đoạn 5 (Đánh giá dự án): Giáo viên và học sinh đánh giá quá trình

thực hiện và kết quả cũng nhƣ kinh nghiệm đạt đƣợc. Từ đó rút ra những kinh
nghiệm cho việc thực hiện các dự án tiếp theo. Kết quả của dự án cũng có thể đuợc
đánh giá từ bên ngồi. Hai giai đoạn cuối này cũng có thể đƣợc mơ tả chung thành
giai đoạn kết thúc dự án.
Việc phân chia các giai đoạn trên đây chỉ mang tính chất tƣơng đối. Trong
thực tế chúng có thể xen kẽ và thâm nhập lẫn nhau. Việc tự kiểm tra, điều chỉnh cần
đƣợc thực hiện trong tất cả các giai đoạn của dự án. Với những dạng dự án khác
nhau có thể xây dựng cấu trúc chi tiết riêng phù hợp với nhiệm vụ dự án. Giai đoạn
4 và 5 cũng thƣờng đƣợc mô tả chung thành một giai đoạn (giai đoạn kết thúc).
Với mục đích giúp giáo viên đổi mới phƣơng pháp dạy học và sử dụng hiệu
quả phƣơng pháp DHDTDA, theo P. Đ. C. Thủy (2014) tiến trình DHDTDA đứng
trên phƣơng diện ngƣời dạy có thể đƣợc xây dựng gồm ba giai đoạn chủ yếu sau:
 Giai đoạn 1: Thiết kế dự án
Để dạy tốt và bảo đảm học sinh tham gia tích cực vào q trình học tập, cho
dù sử dụng phƣơng pháp dạy học nào giáo viên cũng cần có kế hoạch và sự chuẩn bị
thích hợp. Đối với DHDTDA, để xây dựng dự án dạy học bám sát mục tiêu bài học,
liên hệ thực tế tốt, hình thành và phát triển những năng lực cần thiết, tạo đƣợc hứng
thú cho học sinh và có tính khả thi thì giáo viên cần chuẩn bị những nội dung sau:
 Mục tiêu dự án: Giáo viên nên bắt đầu thiết kế dự án bằng việc nghĩ đến các
sản phẩm cuối cùng. Do đó giáo viên cần xác định những gì học sinh phải biết và có
thể làm đƣợc khi dự án kết thúc. Cụ thể, giáo viên cần xác định mục tiêu dự án từ

16