Từ thực trạng thu thuế tiêu thụ đặc biệt hiện nay, cho biết các đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt ở Việt Nam

Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

MỞ ĐẦU
Thuế tiêu thụ đặc biệt là công cụ rất quan trọng của nhà nước dùng để hướng
dẫn sản xuất và điều tiết tiêu dùng xã hội. Để phát huy tốt tác dụng đó, các nội
dung của chính sách thuế thường xuyên được thay đổi cho phù hợp với diễn biến
của đời sống kinh tế xã hội và phù hợp với yêu cầu quản lý tài chính. Tuy nhiên,
bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một vài bất cập của các quy định về thuế tiêu thụ đặc
biệt ở Việt Nam. Vì vậy, nhóm em xin được chọn đề bài số 09 : “Từ thực trạng thu
thuế tiêu thụ đặc biệt hiện nay, cho biết các đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện các
quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt ở Việt Nam” làm đề bài cho bài tập nhóm của
mình.
1. Tính cấp thiết của đề tài

Hệ thống chính sách thuế của một nước dù có hoàn hảo đến đâu thì cũng vẫn
sẽ phát sinh những vấn đề bất cập. Đặc biệt, vấn đề cải tiến thực trạng luôn thu hút
sự quan tâm của nhiều đối tượng. Hơn nữa, thuế tiêu thụ đặc biệt còn là một trong
những công cụ giúp Nhà nước thực hiện chính sách quản lý đối với các cơ sở sản
xuất kinh doanh và nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ; góp phần thúc đẩy sản xuất, kinh
doanh đối với hàng hóa, dịch vụ cùng loại sản xuất trong nước. Chính vì vậy, nhóm
chúng em đã chọn đề bài số 09 để nghiên cứu đối với bài tập nhóm của môn Luật
Tài chính lần này.
2. Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực hiện

Hiện nay, cùng với các nguồn tài liệu từ sách, báo, internet,... thì với sự phát
triển của công nghệ thông tin, việc tìm kiếm các nguồn tài liệu từ các máy tính
ngày càng trở nên dễ dàng hơn với số lượng tài liệu ngày càng phong phú. Bên
cạnh đó, sự đóng góp ý kiến và cách làm việc nghiêm túc của các thành viên trong

1

Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

nhóm cũng giúp nhóm chúng em có một bài làm đầy đủ và toàn diện nhất. Tuy
nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số khó khăn trong quá trình thực hiện, ví dụ như :
thiếu số lượng thống kê cụ thể, sinh viên chưa có nhiều kinh nghiễm dẫn đến những
thiếu sót trong bài làm, …

NỘI DUNG
I. Khái quát chung về thuế tiêu thụ đặc biệt
1.

Khái niệm
Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) là loại thuế tiêu dùng được áp dụng phổ biến

ở các nước trên thế giới với những tên gọi khác nhau: Pháp gọi là thuế tiêu dùng
đặc biệt, Thụy Ðiển gọi là thuế đặc biệt. Ở Việt Nam, Luật Thuế TTĐB ban hành
lần đầu tiên vào năm 1990, ban đầu chỉ nhằm vào 6 mặt hàng: thuốc lá, rượu, bia,
pháo, bài lá và vàng mã. Kể từ khi ban hành đến nay, Luật thuế TTĐB đã qua nhiều
lần bổ sung sửa đổi cho phù hợp với chính sách kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà
nước trong mỗi giai đoạn phát triển.
Thuế tiêu thụ đặc biệt có thể được hiểu là thuế đánh vào một số hàng hoá và
dịch vụ, nhằm điều tiết hướng dẫn sản xuất, điều tiết tiêu dùng của mỗi quốc gia
trong từng thời kỳ.
2.

Đặc điểm
Thứ nhất, thuế tiêu thụ đặc biệt có tính chất gián thu.Tính chất gián thu của

loại thuế này thể hiện: thuế tiêu thụ đặc biệt đánh vào thu nhập của người tiêu dùng

hàng hoá và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt một cách gián tiếp thông qua giá cả
của hàng hoá, dịch vụ mà người đó tiêu dùng và người sản xuất và kinh doanh hàng
hoá, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là người nộp thuế cho nhà nước thay cho
người tiêu dùng.

2


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

Thứ hai, thuế tiêu thụ đặc biệt là thuế tiêu dùng nhưng khác với thuế Thu
nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt có đối tượng chịu
thuế hẹp, chỉ bao gồm một số hàng hóa, dịch vụ mà Nhà nước cần điều tiết.
Thứ ba, thuế tiêu thụ đặc biệt thường có mức thuế suất cao nhằm điều tiết sản
xuất và hướng dẫn tiêu dùng hợp lý, thông qua đó nhằm điều tiết một phần thu
nhập của những người tiêu dùng các hàng hóa, dịch vụ này.
Thứ tư, thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ thu ở khâu sản xuất hoặc khâu nhập khẩu,
cung ứng hàng hoá dịch vụ. Khi hàng hoá và dịch vụ này chuyển qua khâu lưu
thông thì không phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
3. Nội dung pháp luật thuế tiêu thụ đặc biệt
3.1. Đối tượng chịu thuế TTĐB
•

Thuốc lá, xì gà, rượu, bia; bài lá, vàng mã;

•

Điều hòa nhiệt độ công suất dưới 9.000 BTU trở xuống; Xe ôtô dưới 24 chỗ
ngồi; tàu bay; du thuyền; mô tô hai bánh, ba bánh có dung tích trên 125cm3.

•

Dịch vụ kinh doanh vũ trường, karaoke, mát xa, casino, đặt cược, xổ số, golf
Người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt là tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu

hàng hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
3.2. Căn cứ tính thuế tiêu thụ đặc biệt
Thuế tiêu thụ đặc biệt= Giá tính thuế x Thuế suất
·

Trong đó, Giá tính thuế được xác định theo bảng dưới đây
STT

Các trường hợp

3


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

1

Đối với hàng hóa sản xuất trong nước

2

Đối với hàng nhập khẩu

3

Đối với hàng hóa chịu thuế TTĐB

4

Đối với hàng hóa gia công

5

Đối với hàng hóa sản xuất dưới hình thức hợp tá

6

Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp

7

Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, tiêu

4


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

8

Đối với cơ sở kinh doanh xuất khẩu mua hàng c

9

Đối với dịch vụ

·

Thuế suất: Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng hóa, dịch vụ được

quy định tại Biểu thuế tiêu thụ đặc biệt quy dịnh tại Điều 7, Luật thuế tiêu thụ đặc
biệt 2008. Thuế suất TTĐB giao động từ 70 % đến 10%.
3.3. Chế độ hoàn thuế, giảm thuế, khấu trừ thuế TTĐB
Hoàn lại thuế và khấu trừ thuế và giảm thuế được quy định tại Điều 8, 9
Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt 2008.
II. Thực trạng thu thuế TTĐB hiện nay
1.

Số liệu thu thuế tiêu thụ đặc biệt trong những năm gần đây

Trong 6 tháng đầu năm 2016 số thu thuế tiêu thụ đặc biệt tăng 28,23% so với
cùng kỳ năm ngoái. Trong khi trước đó, 6 tháng đầu năm 2015 mức thu loại thuế
này chỉ tăng 7,91% so với cùng kỳ năm 2014; 6 tháng đầu năm 2014 tăng 1,24% so
với cùng kỳ năm 2013.
69,65% số thu thuế tiêu thụ đặc biệt tập trung vào các doanh nghiệp có hoạt
động sản xuất, kinh doanh các mặt hàng bia, rượu, thuốc lá.Theo Cục Thuế

5


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

TPHCM, mặt hàng bia tiêu thụ mạnh trong dịp Tết Nguyên đán, và cũng là mặt
hàng có thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt tăng thêm 5% từ ngày 1-1-2016, góp phần
làm tăng mạnh số thu thuế tiêu thụ đặc biệt so với cùng kỳ.

Một số doanh nghiệp có mức nộp thuế tiêu thụ đặc biệt tăng so với cùng kỳ năm
trước là Công ty TNHH Nhà máy bia Việt Nam với 3.317 tỉ đồng (tăng 38,76%),
Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn 1.556 tỉ đồng (tăng
16,01%), Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn 894 tỉ đồng (tăng 31,40%)…
2.

Những bất cập trong thu thuế TTĐB
Mặc dù đã đạt được những số liệu nhất định nhưng việc thu thuế vẫn có

những bất cập cần phải được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung về pháp luật cho phù hợp
với thực tế cuộc sống, phù hợp với yêu cầu phát triển của nền kinh tế- xã hội và hội
nhập kinh tế quốc tế, cụ thể:
2.1. Về pháp luật
Về đối tượng chịu thuế
Nhìn chung, đối tượng chịu thuế thuế TTĐB hiện nay ở nước ta còn khá
hẹp,đó là có nhiều loại hàng hóa, dịch vụ lẽ ra phải được điều chỉnh bởi thuế TTĐB
nhưng chưa được đưa vào diện chịu thuế như các loại thiết bị điện, điện tử gia dụng
cao cấp…; ngược lại, có trường hợp có loại hàng hóa đáng lý ra phải được khuyến
khích tiêu dùng do yêu cầu sức khỏe, văn minh đô thị thì lại chưa được xem xét
đưa ra khỏi diện chịu thuế TTĐB như xe ôtô từ 16-24 chỗ ngồi. Mặt khác, chưa
quy định rõ trường hợp không thuộc diện chịu thuế như một số loại ô tô phục vụ
cho mục đích công cộng. Một số dịch vụ cũng rất nên được đánh thuế TTĐB, ví dụ
như hoạt động kinh doanh thẩm mỹ viện, chăm sóc sắc đẹp, dạy thêm,…
Về thuế suất

6


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

Thuế suất thuế TTĐB hiện khá phức tạp. Đối với mỗi loại hàng hóa, dịch vụ
khác nhau có mức thuế suất tương ứng khác nhau, trong một số trường hợp đối với
cùng một loại hàng hóa nhưng lại chia theo các tiêu chí khác nhau để áp dụng các
mức thuế suất rất chênh lệch nhau, nên biểu thuế càng thêm phức tạp, làm cho việc
xác định mức thuế suất áp dụng chính xác rất khó khăn và dễ bị vận dụng tùy tiện.
Ví dụ đối với mặt hàng rượu, nếu rượu từ 20 độ trở lên thì áp dụng thuế suất
60%,còn rượu dưới 20 độ thì thuế suất là 30%.
Về giá tính thuế
Trên thực tế thì giá tính thuế TTĐB lại áp dụng không thống nhất, không
đúng theo qui định của Luật thuế TTĐB, có loại hàng hóa áp dụng trên cơ sở giá
bán có bao bì, có trường hợp áp dụng giá bán không có bao bì nên không đảm bảo
công bằng giữa các doanh nghiệp cũng như giữa các hàng hóa cùng loại với nhau.
Ví dụ, đối với mặt hàng bia, giá tính thuế đối với bia các loại (trừ bia hộp) thì giá
tính thuế TTĐB có tính cả chi phí bao bì trong đó, nhưng đối với bia hộp sản xuất
trong nước lại được cho loại trừ chi phí bao bì vỏ hộp là 3.000đ/lít ra khỏi giá bán
để làm căn cứ tính thuế thuế TTĐB. Mặt khác, do quy định hiện hành không khống
chế về mức giá tính thuế đối với hàng hóa chịu thuế TTĐB nên một số cơ sở sản
xuất hàng hóa thuộc diện chịu thuế TTĐB đã lách thuế bằng cách thành lập các cơ
sở kinh doanh thương mại hạch toán độc lập với cơ sở sản xuất để từ đó hạ giá bán
của cơ sở sản xuất bán cho cơ sở kinh doanh nhằm làm giảm số thuế TTĐB phải
nộp vào ngân sách nhà nước. Ngoài ra, tình trạng trốn lậu thuế ngày càng nhiều và
nghiêm trọng. Một trong những nguyên nhân không nhỏ là do một số doanh nghiệp
chịu ảnh hưởng tiêu cực từ các qui định về thuế TTĐB. Ví dụ mức thuế bia hơi lên
55%, thì hàng nghìn cơ sở sản xuất bia tại các địa phương sẽ phá sản, hàng vạn lao
động tại cơ sở sản xuất và dịch vụ tiêu thụ bia có nguy cơ mất việc làm.
2.2. Khó khăn trong thực thi pháp luật

7

Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

Tồn tại lớn nhất của việc thực thi thuế TTĐB đó là hành vi trốn thuế của các
đơn vị sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ là đối tượng bị áp dụng thuế TTĐB.
Các đơn vị tìm cách trốn thuế. Nếu tồn tại sự “hợp tác ngầm” giữa cán bộ thu thuế
và người nộp thuế sẽ làm thất thoát số thuế TTĐB phải nộp mà không bị xử lý.
Việc trốn thuế có thể thực hiện thông qua hành vi chuyển giá, tức là hành vi do các
cơ sở kinh doanh thực hiện nhằm thay đổi giá hàng hóa, dịch vụ trong các giao dịch
mua, bán giữa các cơ sở kinh doanh có mối quan hệ đặc biệt, với mục đích giảm
thiểu tới mức có thể nghĩa vụ thuế của các bên trong giao dịch đối với nhà nước.
Công tác kê khai của các doanh nghiệp chưa được tốt theo quy định của Nhà
nước, hơn nữa việc kê khai hiện nay cũng chưa đảm bảo chặt chẽ. Việc quản lý thu
thuế TTĐB với rượu, vàng mã do tư nhân sản xuất gặp nhiều khó khăn vì sản xuất
nhỏ, phân tán, lén lút không đăng kí kinh doanh, không đăng kí nộp thuế. Một vấn
đề nữa là hóa đơn TTĐB rất khó kiểm soát. Tình trạng nộp thuế TTĐB hiện nay
vẫn còn chưa tốt, nợ đọng thuế khá phổ biến diễn ra ở nhiều doanh nghiệp với số
lượng đọng thuế khá lớn.
Đội ngũ cán bộ quản lý thuế- đây là đội ngũ thay mặt cho Nhà nước thực thi
pháp luật thuế TTĐB ở thu, kiểm tra việc thi hành của người nộp thuế TTĐB. Tuy
nhiên vẫn có trường hợp cán bộ thuế tiếp tay cho hoạt động trốn thuế, hoặc chính
bản thân cán bộ sẽ gợi ý cho đối tượng nộp thuế có quen biết cách trốn thuế.
3.

Thực trạng gian lận thuế TTĐB

3.1. Khái niệm, các hình thức trốn thuế, tránh thuế
Trốn thuế là hành vi vi phạm pháp luật thì “tránh thuế” có thể giúp người
nộp thuế giảm thiểu số tiền phải đóng mà không trái với quy định pháp luật.
Việc trốn thuế ở Việt Nam thường diễn ra dưới nhiều hình thức và ở nhiều loại thuế
khác nhau. Chẳng hạn, trường hợp doanh nghiệp trong nước bắt tay với đối tác bán

hàng nước ngoài hạ giá hàng hóa nhập khẩu nhằm trốn thuế nhập khẩu; tổ chức, cá
nhân mua bán hóa đơn đầu vào khống (thuế giá trị gia tăng); doanh nghiệp không

8


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

khai báo đầy đủ doanh thu hay khai khống chi phí (thuế thu nhập doanh nghiệp); cá
nhân không kê khai thu nhập chịu thuế (thuế thu nhập cá nhân), hạ giá của hàng
hóa mua bán chịu thuế trước bạ (như xe hơi hay nhà ở) để giảm thiểu số thuế trước
bạ phải đóng…
Mặc dù luật pháp rất nghiêm khắc đối với việc trốn thuế, nhưng thực tế cho
thấy, hành vi này diễn ra khá phổ biến, phức tạp và khó kiểm soát do nhiều nguyên
nhân khác nhau, cả chủ quan lẫn khách quan. Đó là lý do khiến mọi người thường
lầm tưởng rằng, khi có một cá nhân hay tổ chức nào đó tìm cách không đóng thuế
thì đó là biểu hiện của việc trốn thuế và phải bị xử phạt nghiêm khắc. Tuy nhiên,
không phải trường hợp nào cũng đúng như vậy. Trong một số trường hợp, đó là
tránh thuế hợp pháp.
Trong khi khái niệm “trốn thuế” đã quá quen thuộc thì khái niệm “tránh
thuế” còn khá mới mẻ tại Việt Nam. Nó chỉ mới xuất hiện từ khoảng năm 1994, khi
các công ty luật và kiểm toán nước ngoài bắt đầu cung cấp dịch vụ tư vấn thuế tại
Việt Nam.
- Trốn thuế đó là việc thực hiện các phương thức mà pháp luật không cho phép để
giảm số thuế phải nộp. Có hai động thái chính là:
+ Giấu thông tin mà lẽ ra phải cung cấp cho cơ quan nhà nước ví dụ như bán
hàng nhưng không xuất hoá đơn để giảm doanh thu
+ Tạo ra thông tin không có thật ví dụ như mua hoá đơn để tăng chi phí
được khấu trừ thuế, tạo hồ sơ giả để hoàn thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu. Hiển
nhiên việc trốn thuế là phi pháp và có thể bị kết án

- Tránh thuế khó định nghĩa hơn một chút. Ở một khía cạnh nào đó, đó là việc sử
dụng các phương thức trong khuôn khổ của pháp luật để giảm thiểu chi phí thuế ví
dụ việc vận dụng các chính sách ưu đãi thuế hoặc áp dụng các khoảng trống mà
pháp luật chưa quy định tới để thực hiện các giao dịch. Ở đây chúng ta phải rất thận

9


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

trọng vì nếu sa sẩy một bước chân có thể từ tránh thuế hợp pháp sang trốn thuế bất
hợp pháp
3.2. Nguyên nhân
Pháp luật:
- Chính sách thuế TTĐB hiện hành còn nhiều khe hở, nhiều bất cập, không
phù hợp với thực tại và yêu cầu phát triển của nền kinh tế.
- Công nghệ quản lý thu thuế chưa thể hiện đầy đủ tính tiên tiến, hiện đại.
- Chưa chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết để triển khai thực hiện thuế
TTĐB có hiệu quả. Cơ chế đảm bảo việc thực hiện nộp thuế, thu thế còn nhiều lỗ
hổng.
Từ phía doanh nghiệp:
Thuế tiêu thụ đặc biệt là thuế có thuế suất cao nên nhiều doanh nghiệp luôn
nghĩ cách có thể tránh thuế, trốn thuế thông qua hoạt động chuyển giá? Bởi lẽ, nếu
họ kinh doanh chân chính thì họ sẽ bị thua thiệt, lợi nhuận thấp hoặc không thể tồn
tại trong môi trường cạnh tranh của nền kinh tế thị trường.
Muốn trốn tránh thuế để thu lợi nhuận cao cho doanh nghiệp, và muốn giảm
bớt thuế để giảm giá thành để tạo sức cạnh tranh trên thị trường. Lượng tiền có
được nhờ việc trốn, tránh thế thường rất lớn, đặc biệt một số mặt hàng chịu thuế
TTĐB với thuế suất cao.
Ví dụ: Điển hình của hành vi tránh thuế của công ty nước giải khát Sài Gòn

Sabeco, năm 2016 do hành vi trốn thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 2010 đến 2015,
Sabeco đã bị truy thu 2900 tỷ đồng.
Tại Sabeco, việc tính thuế TTĐB được thực hiện khá vòng vèo. Theo đó,
Sabeco đã thành lập và bán bia của mình qua Công ty TNHH MTV Thương mại
Sabeco (công ty con) với giá khá thấp. Sabeco tính, kê khai và nộp thuế TTĐB theo
giá bán ra tại công ty con này.Nhưng Công ty TNHH MTV Thương mại Sabeco lại
chưa bán ra cho người tiêu dùng mà bán tiếp qua các công ty cổ phần thương mại

10


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

do Sabeco chi phối cũng với mức khá thấp. Từ đây, các công ty khu vực này mới
bán tiếp cho đại lý cấp 1 với giá cao hơn. Đại lý cấp 1 sẽ tiếp tục bán bia Sài Gòn
cho các đại lý cấp 2, các nhà hàng, người tiêu dùng...
Cơ sở của hành vi trốn thuế là do pháp luật quy định thuế tiêu thụ đặc biệt
chỉ đánh một lần vào khâu sản xuất và nhập khẩu, chứ không đánh vào các khâu
bán lẻ. Các cơ sở kinh doanh thương mại mua hàng hóa thuộc danh mục chịu thuế
tiêu thụ đặc biệt của cơ sở sản xuất, nhập khẩu không phải chịu thuế tiêu thụ đặc
biệt mà chỉ chịu các loại thuế gián thu khác có mức thuế suất thấp hơn. Nhờ đó
công ty mẹ Sabeco sử dụng biện pháp chuyển giá để giảm bớt gánh nặng thuế tiêu
thụ đặc biệt
III. Một số đề xuất, kiến nghị hoàn thiện quy định về thuế TTĐB
1.
-

Hoàn thiện quy định về đối tượng chịu thuế TTĐB
Cần xem xét đưa ra khỏi danh mục đối tượng chịu thuế TTĐB một số hàng

hóa, dịch vụ không còn phù hợp
-

Mặt hàng xăng: Về nguyên tắc, giá bán lẻ xăng dầu được tính dựa trên cơ sở

đảm bảo hài hòa lợi ích 3 bên, đó là Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Tuy vậy, thực tế hiện nay, nhà nước không bao giờ chịu lỗ, vì vậy nhà nước luôn
thu đủ các thuế, phí đã định. Do đó, mỗi khi có biến động giá xăng dầu thì mọi thiệt
thòi đều đẩy về phía người tiêu dùng. Đây là một gánh nặng đối với người tiêu
dùng và doanh nghiệp vận tải. Vì thế không nên đánh thuế TTĐB vào mặt hàng
thiết yếu như xăng; trong khi đó về yếu tố tác động xấu tới môi trường thì xăng đã
là 1 đối tượng phải chịu thuế bảo vệ môi trường.
-

Mặt hàng điều hòa nhiệt độ: Trước đây điều hòa nhiệt độ là mặt hàng xa xỉ

với đại đa số người dân. Tuy nhiên hiện nay, nhờ sự phát triển kinh tế, thu nhập nên
đời sống người dân được cải thiện. Vì vậy, giữ nguyên mặt hàng này trong đối
tượng chịu thuế TTĐB là không còn phù hợp nữa.

11


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

-

Mặt hàng vàng mã, hàng mã: Việc thu đối với mặt hàng này rất khó khăn do

thực tế mặt hàng này được sản xuất chủ yếu trong hộ gia đình, các làng nghề, trong

khi đó thuế TTĐB đánh ở nơi sản xuất. Hơn nữa, việc không quy định rõ ràng thế
nào là vàng mã, hàng mã là đồ chơi trẻ em, đồ dùng dạy học cũng khiến việc áp
dụng khó khăn. Khi nguồn thu không đáng kể lại khó thu như vậy, cho nên nhóm
chúng em đề xuất nên loại hàng hóa này ra khỏi danh mục chịu thuế TTĐB.
-

Dịch vụ massage: Hiện nay, massage – vật lý trị liệu cũng là 1 loại hình

chăm sóc sức khỏe. Ở nhiều nơi, cơ sở massage do người mù thực hiện chỉ với mục
đích tạo việc làm cho họ có thêm thu nhập chính đáng và thu nhập của họ cũng rất
thấp. Vì vậy việc nộp thuế TTĐB đối với loại hình dịch vụ này là không hợp lý.
-

Nghiên cứu bổ sung một số hàng hóa, dịch vụ vào đối tượng chịu thuế TTĐB

-

Dịch vụ nhắn tin bình chọn, dự báo kết quả có thưởng: Trong những năm gần

đây, có rất nhiều doanh nghiệp ký hợp đồng giá trị gia tăng với đài truyền hình, đài
phát thanh và nhà mạng tổ chức các cuộc thi, bình chọn để thu tiền của khách hàng
tham gia với hình thức nhắn tin (phí tin nhắn từ 5000 – 15.000đ/tin; trong khi đó
bình thường khách hàng chỉ phải trả cước 100-300đ/tin). Nhà mạng thu tiền từ
khách hàng sau đó phân chia doanh thu theo hợp đồng hợp tác cho các đơn vị tổ
chức. Hiện tại các nhà mạng chỉ kê khai, nộp thuế GTGT. Tuy nhiên, bản chất nội
dung tin nhắn dự thưởng này là đặt cược, hơn nữa hoạt động này ngày càng nhiều.
Do đó để đảm bảo bình đẳng với các doanh nghiệp kinh doanh đặt cược khác, cần
bổ sung nhóm dịch vụ này vào đối tượng chịu thuế TTĐB.
-

Trò chơi điện tử trực tuyến và phi trực tuyến: Đây là loại hình dịch vụ có thể

gây ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ, vì vậy cần bổ sung rõ các quy định về đối
tượng này.
-

Các mặt hàng cao cấp, dịch vụ làm đẹp đắt tiền: Thực tế đã có những mặt

hàng phụ kiện xa xỉ như đồng hồ Sarcar có giá 5 tỷ đồng, những mặt hàng túi xách
sang trọng và đắt tiền của các nhãn hiệu Louis, Hermes, Chanel…đã được 1 bộ

12


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

phận dân cư sử dụng. Do đó, cần bổ sung những hàng hóa này vào danh mục đối
tượng chịu thuế TTĐB với mức thuế suất là 10%. Đối với dịch vụ làm đẹp như
phẫu thuật thẩm mỹ với chi phí mỗi lần thực hiện là không hề nhỏ, do đó cần xem
xét bổ sung dịch vụ này vào diện chịu thuế với mức thuế suất là 30%.
-

Nước ngọt có gas: Sản phẩm này đã được các chuyên gia y tế cảnh báo có

khả năng gây hại đến sức khỏe con người nếu sử dụng hàng ngày hoặc quá mức.
Mục đích đánh thuế TTĐB với hàng hóa này là làm đồ uống có gas đắt hơn, người
sử dụng sẽ phải suy tính khi quyết định mua. Hơn nữa, việc tăng thu thuế sẽ góp
phần tăng thu cho ngân sách nhà nước, giảm chi phí hỗ trợ điều trị các bệnh béo
phì, tim mạch…do đồ uống có gas gây nên.
Hoàn thiện quy định về thuế suất thuế TTĐB

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuốc lá là một trong những nguyên
nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên thế giới. Việc sử dụng thuốc lá gây ra
nhiều căn bệnh như: ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung
thư da, các bệnh tim mạch,…Ở Việt Nam hiện nay, các chuyên gia cho rằng giá
thuốc lá là quá rẻ và thuế suất thuế TTĐB đối với mặt hàng này còn quá thấp, do đó
số người sử dụng còn rất lớn. Trong khi đó những sản phẩm thiết yếu sữa cho
người già, trẻ em, người ốm thì lại đánh thuế mạnh, giá thành cao. Với tất cả những
lý do trên, việc tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá là cần thiết để giảm tỷ lệ người hút
thuốc lá và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng. Hiện tại, Bộ Tài chính đề xuất tăng
thuế TTĐB đối với thuốc lá từ 65% lên 75% trong năm 2015 và có lộ trình tăng lên
85% từ năm 2018. Tuy nhiên, chính sách thuế TTĐB chỉ có thể phát huy hiệu quả
khi công tác quản lý thuế, quản lý thị trường, chống buôn lậu được tăng cường,
đảm bảo hiệu lực thực thi chính sách thuế. Kinh nghiệm nhiều nước cho thấy, tăng
mạnh thuế suất mà không tăng cường chống buôn lậu thì buôn lậu thuốc lá sẽ tăng,
nhưng không làm giảm tổng lượng tiêu thụ thuốc lá, thậm chí gây thất thu ngân

13


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

sách do sản lượng và doanh thu của các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá hợp pháp bị
suy giảm.
2. Cải cách quản lí hành chính thuế.
Để ngày một hoàn thiện các quy định về thuế TTĐB thì ngoài cải cách về
pháp luật cũng cần cải cách về quản lí hành chính thuế bao gồm bộ máy quản lí
thuế và thủ tục hành chính thuế.
Trước hết nói về việc cải cách bộ máy quản lí thuế, tổ chức bộ máy quản lý
thuế là một khâu quan trọng trong công tác quản lý thuế nhằm thực thi chính sách,
pháp luật thuế một cách nghiêm minh, đảm bảo thu đúng, đủ, kịp thời tiền thuế vào

ngân sách nhà nước. Vì vậy đặt ra các yêu cầu như sau:
-

Tổ chức lại mô hình bộ máy hành chính thuế sao cho đơn giản, thống nhất và

phù hợp với tổ chức bộ máy nhà nước. Có sự phân cấp quản lí giữa các cơ quan
thuế và sự phân công nội bộ trong từng cơ quan thuế một cách hợp lý, đầy đủ và
phối hợp chặt chẽ với nhau.
-

Cải tiến phương thức chỉ đạo, hoạt động điều hành của tổng cục thuế, cục

thuế chi cục thuế để nâng cao chất lượng hoạt động, đáp ứng nhu cầu của nền kinh
tế thị trường ngày càng biến đổi và theo sát quá trình hội nhập của đất nước.
-

Đội ngũ cán bộ, công chức thuế có chuyên môn tốt, nghiệp vụ thành thạo,

biết cách tiếp thu những thay đổi theo hướng hiện đại hóa trong cách làm việc,
uyển chuyển và nhiệt tình trong việc tiếp dân cũng như việc tiếp thu các ý kiến góp
ý của nhân dân.
Đồng thời với việc tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ, tăng cường mạnh mẽ
công tác thanh tra, kiểm tra cũng vô cùng quan trọng.Tuy vậy việc thực hiện công
việc này còn chưa thực sự có hiệu quả vì nhiều hạn chế khác nhau và đặt ra vấn đề
cần giải quyết bằng nhiều cách như:

14


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

-

Để tránh tình trạng chồng chéo trong kiểm tra, cần có sự thống nhất các quy

định trong các văn bản luật và dưới luật nhằm đảm bảo việc thanh tra, kiểm tra là
đúng thẩm quyền, đúng đối tượng, đúng nghĩa vụ.
-

Đảm bảo củng cố bộ máy, đội ngũ thanh tra, kiểm tra thuế, nguồn lực phân

bố cho việc thanh tra, kiểm tra là phù hợp (tối thiểu là 30%) với nguồn lực ngành
thuế.
-

Thực hiện nghiêm túc đúng quy trình, quy chế thanh tra, kiểm tra thuế đồng

thời cũng cần tổ chức giám sát chặt chẽ cán bộ thanh tra thuế và từng cuộc thanh
tra thuế. Hạn chế tối đa các hành vi gian lận để trốn thuế, lậu thuế và sự chênh lệch
giữa đối tượng tự kê khai và số thuế phải nộp theo quy định.
Song song với cải cách bộ máy quản lí thuế là việc cải cách thủ tục hành
chính thuế. Thủ tục hành chính thuế là một loại quy phạm pháp luật quy định trình
tự về thời gian, không gian khi thực hiện một thẩm quyền nhất định của bộ máy
nhà nước và là cách thức giải quyết công việc và hồ sơ do cơ quan nhà nước, người
có thẩm quyền quy định nhằm giúp cơ quan thuế giải quyết các công việc cụ thể
liên quan tới tổ chức và công dân. Một số giải pháp cần thiết hiện nay như:
-

Pháp quy hóa các quy trình, thủ tục về quản lý thuế: đăng ký thuế, kê khai,

nộp thuế, hoàn thuế; công tác kiểm tra nội bộ; luân chuyển, luân phiên, chuyển đổi
vị trí công tác đối với cán bộ thuế, công chức thuế.
-

Đa dạng hóa hình thức hỗ trợ thông qua việc phân loại người nộp thuế theo

từng nhóm đối tượng để áp dụng hình thức, phương pháp hỗ trợ thích hợp.
-

Tăng cường công tác khai thuế qua mạng Internet, hướng dẫn và khuyến

khích các cá nhân, doanh nghiệp thực hiện nộp tờ khai thuế điện tử; Ban hành và tổ
chức thực hiện đề án nộp thuế qua hệ thống ngân hàng, tự động hóa tiếp nhận giải
quyết hồ sơ, thủ tục hành chính thuế.

15


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

-

Đẩy mạnh mở rộng phát triển hệ thống đại lý thuế, giúp các cá nhân và

doanh nghiệp thực hiện các thủ tục hành chính thuế thông qua đại lý thuế thuận
tiện, giảm chi phí thời gian.
3. Các biện pháp khác nhằm hoàn thiện các quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt
Hiện nay, một trong những biện pháp nhằm hoàn thiện các quy định về thuế
tiêu thụ đặc biệt cũng như đảm bảo được việc thực hiện các quy định này, để pháp
luật về thuế tiêu thụ đặc biệt nói riêng và thuế nói chung đi vào cuộc sống, chính là

việc nâng cao ý thức và hiểu biết của người dân. Kiến thức về thuế tiêu thụ đặc biệt
vẫn còn khá mới mẻ, hiểu biết về vấn đề này của người dân hết sức hạn chế. Rất
nhiều người đã nộp nhưng lại không hề hay biết về loại thế này. Không riêng gì
những người có thu nhập cao mới là người sử dụng các hàng hóa, dịch vụ là đối
tượng của thuế tiêu thụ đặc biệt, mà ngay cả người dân bình thường, với mức thu
nhập không cao, khi mua và sử dụng các loại mặt hàng như hàng mã, thuốc lá,...
cũng đã nộp loại thuế này. Như vậy, việc nâng cao ý thức pháp luật của người dân
thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, truyền hình, sách,
truyền thanh... là rất cần thiết.
Việc người dân hiểu và ý thức được các quy định của pháp luật về thuế tiêu
thụ đặc biệt sẽ giúp việc thực hiện các quy định về vấn đề này dễ dàng hơn.Tư vấn
thuế là một giải pháp thực hiện việc đó. Tư vấn thuế là một hoạt động mà các
chuyên gia về pháp luật thuế cung cấp các thông tin, kiến thức, kiến nghị các giải
pháp về thuế cho đối tượng có nghĩa vụ nộp thuế để họ thực hiện nghĩa vụ của
mình cho phù hợp với các quy định của pháp luật. Tư vấn thuế có vai trò rất quan
trọng đối với doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có những thông tin cần thiết về
nghĩa vụ nộp thuế của mình, từ đó hạch toán đầy đủ và tính toán chính xác các
nguồn thu, chi sau mỗi chu kì kinh doanh; cập nhật những kiến thức cũng như các
quy định mới nhất của pháp luật về thuế nói chung và thuế tiêu thụ đặc biệt nói

16


Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2

riêng cho chủ doanh nghiệp, nâng cao ý thức pháp luật và hỗ trợ chủ doanh nghiệp
xây dựng các phương hướng sản xuất và kinh doanh mới cho doanh nghiệp.
KẾT LUẬN
Việc ban hành Luật thuế tiêu thụ đặc biệt để điều chỉnh việc sản xuất, kinh
doanh,lưu thông và tiêu dùng một số hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ, chưa

thật cần thiết cho nhu cầu xã hội thể hiện sự tăng cường quản lý, kiểm soát của nhà
nước một cách tập trung, chặt chẽ đối với các loại hàng hóa, dịch vụ này. Tuy
nhiên, trên thực tế thì thực trạng thu thuế hiện nay còn tồn tại nhiều bất cập cần
khắc phục. Trên đây là những hiểu biết của nhóm em về thuế tiêu thụ đặc biệt và
thực trạng thu thuế tiêu thụ đặc biệt hiện nay. Bài làm của nhóm em còn nhiều sai
sót mong thầy cô góp ý để bài làm được hoàn chỉnh hơn. Chúng em xin chân thành
cảm ơn !

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật thuế Việt Nam, Nxb. CAND,

2.
3.
•

Hà Nội,2016.
Luật thuế tiêu thụ đặc biệt.
Trang web:
[1]
Phỏng vấn ông Nguyễn Đại Trí – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục thuế trên

•

Thời báo tài chính Việt Nam online, đăng ngày 17/6/2016
/>
17

Bài tập nhóm môn Luật tài chính Nhóm 2
•

/>option=info&cat_id=97&id=420&title=tron-thue-tranh-thue-lap-ke-hoach-

•

thue%20?
/>
•

sabeco-nop-bu-408-ty-dong-thue-tieu-thu-dac-biet-3244533.html
/> />
•

thue-tieu-thu-dac-biet-20161105112500107.htm
/>
•

de-lien-quan
/>
•

dac-biet-tang-manh.html
/>
•

1013.html
Tạp chí Tài chính số 8 – 2014

•

18