SKKN Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 56 tuổi

Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN LÀM QUEN CHỮ
CÁI CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI
I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài
Công tác đổi mới giáo dục mầm non trên cơ sở thừa kế và phát triển khắc
phục những tồn tại của các chương trình cũ. Chương trình đổi mới GDMN là đẩy
mạnh đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học theo hướng tích cực chủ động của
trẻ.
Việc hướng dẫn cho trẻ 5 tuổi “ Làm quen chữ cái ” là cơ hội tốt để sớm hình
thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ. Phát triển trí tuệ và kĩ năng làm
quen với chữ cái.Qua đó giáo dục tình cảm và tư duy, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ
góp phần vào việc phát triển nhân cách toàn diện, chuẩn bị cho trẻ một hành trang “
Tiếng Việt ” vững chắc để trẻ bước vào lớp 1.
Ngôn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để phát triển trí tuệ
giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở tiểu học và các cấp học sau này. Hình
thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là
nền tảng để hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức mới. Thông qua các
hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham quan, dạo chơi...cần kích
thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách thành thạo mở rộng vốn từ về thế giới xung
quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt những gì muốn nói một cách rõ ràng, không
nói ngọng, không nói lắp...
Trong các môn học của chương trình GDMN, môn làm quen với chữ cái có
một vị trí đặc biệt quan trọng. Làm quen với chữ cái là môn học mở đầu cho bước
ngoặc của quá trình giao tiếp, đồng thời nó là thước đo đánh giá kết quả học tập và
giảng dạy các môn học khác trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non.
Như chúng ta đã biết “ Làm quen với chữ cái” là môn học giúp trẻ hình thành và
phát triển những năng lực và thái độ cần thiết cho việc học Tiếng Việt lớp 1.Đối với
1

Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

trẻ mẫu giáo hoạt động vui chơi đóng vai trò chủ đạo, trẻ học mà chơi , chơi mà
học, nhưng bước vào trường phổ thông trẻ cần phải có tính kỉ luật trong học tập, để
làm được điều đó trẻ phải nhận biết và phát âm đúng – chuẩn 29 chữ cái cơ bản.
Môn làm quen làm quen chữ cái ở trường MN được lồng ghép trong nhiều
môn: Thơ, chuyện, LQCC, trò chơi chữ cái… như vậy làm quen với chữ cái là một
môn học mang tính tổng thể và sáng tạo rất lớn và là một môn học đặc biệt quan
trọng trong công tác GDMN.
Như vậy, muốn trẻ học tốt môn làm quen với chữ cái trước hết người GV
phải dạy tốt. Người GV ngoài vốn kiến thức về đời sống XH về kiến thức văn hóa,
thì phải luôn tìm tòi, nghiên cứu, cập nhật chương trình mới, sách giáo khoa mới,
cùng với vốn kinh nghiệm đã có để trang bị cho mình vốn kiến thức và phương
pháp dạy học mới nhằm đạt được mục đích, yêu cầu của chương trình mới đề ra.
Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm
quen với chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi”
I.2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
Nhằm mục đích giúp trẻ nhận biết 29 chữ cái, luyện cách phát âm chuẩn,
hoàn thiện tiếng mẹ đẻ, phát triển bộ máy và các cơ quan phát âm, giúp trẻ hứng thú
tham gia vào giờ học đạt kết quả cao.
Tìm thấy các kiểu bài làm quen với chữ cái ở chương trình mới để thấy được
sự thay đổi so với chương trình cũ. Nâng cao chất lượng dạy và học ở môn làm
quen chữ cái nhằm làm giàu vốn từ cho trẻ.
Hình thành và phát triển các kĩ năng nghe, viết, đọc cho trẻ nhằm giúp các
cháu sử dụng và hoàn thiện tiếng mẹ đẻ trong quá trình học tập và giao tiếp ở gia
đình, nhà trường và xã hội. Từ đó góp phần hình thành nhận thức, tình cảm, thái độ
và hành vi đúng đắn của con người Việt Nam hiện đại.

I.3. Đối tượng nghiên cứu
Trẻ mầm non từ 5-6 tuổi lớp lá 3 trường mầm non Hoa Hồng
I.4. Phạm vi nghiên cứu
2
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

- Dựa trên khả năng hoạt động của trẻ mà giáo viên ta có thể nghiên cứu, tìm
tòi sáng tạo các nội dung, phương pháp giảng dạy khác nhau theo đặc thù tâm lý lứa
tuổi của chương trình mầm non mới để truyền đạt lại cho trẻ.
- Tìm hiểu vị trí của môn làm quen chữ cái trong công tác chăm sóc giáo dục
trẻ. Từ đó đưa ra các biện pháp phù hợp để áp dụng thực hiện có hiệu quả trong
công tác dạy và học ở trường lớp mầm non.
Dựa vào các giờ hoạt động chung, hoạt động góc, hoạt động đi dạo đi chơi,
hoạt động ở mọi lúc mọi nơi của cô và trẻ lớp lá 3 trong trường Mầm non Hoa
Hồng, dựa vào tâm sinh lý lứa tuổi mà ta đề ra các mục tiêu, biện pháp phù hợp với
nội dung của từng môn học.
I.5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp hoạt động thực tiễn, phương pháp quan sát thực tế, phương
pháp đàm thoại, phương pháp nghiên cứu lí luận,phương pháp phân tích và tổng kết
kinh nghiệm.
Quy trình dạy học của chương trình mầm non mới.
Giúp giáo viên và học sinh hiểu rõ nội dung của các đề tài hoạt động Làm
quen với chữ cái qua từng chủ đề, chủ đề nhánh.
Phương pháp kiểm tra chất lượng trên trẻ sau mỗi học kì.
II. Phần nội dung
II.1. Cơ sở lý luận
Bộ môn làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc phát triển

ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi. Do đó, làm quen với
chữ cái nó có ý nghĩa quan trọng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Làm quen với chữ cái đối với trẻ là một nấc thang khó khăn khi trẻ mới bước
vào ngưỡng cửa của cuộc sống đầy bí ẩn: cảm xúc, tình cảm, yêu ghét, giận, hờn.
Tiếp xúc với chữ cái là nhu cầu không thể thiếu được đối với trẻ. Bởi chính vì vậy
làm quen với chữ cái được coi là phương tiện giáo dục , hình thành nhân cách cho
trẻ. Thông qua đọc thơ, kế chuyện, tranh ảnh có gắn các chữ cái, các trò chơi động
tĩnh với làm quen chữ cái...giúp trẻ dần hình thành trong tâm hồn trẻ về thị hiếu cảm
3
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

nhận thơ, chuyện, chữ cái, qua đó giúp trẻ biết cách thể hiện, biểu diễn nhẹ nhàng
đơn giản thông qua từng giai điệu, cách đối thoại trầm bổng trong thơ, chuyện. Có
thể nói Làm quen với chữ cái là nền tảng đưa trẻ đến hoạt động giao tiếp trong công
tác chăm sóc giáo dục trẻ.
II.2. Thực trạng
a. Thuận lợi - khó khăn
- Thuận lợi
Qua những năm thực hiện chuyên đề Làm quen chữ cái, từ những thực tế trên
cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và Đào tạo huyện Krông
ana và Ban giám hiệu nhà trường. Trường đã khắc phục được những khó khăn trên
bằng cách tạo điều kiện cho chị em giáo viên học tập các chuyên đề do Sở giáo dục,
Phòng giáo dục và đào tạo tổ chức khuyến khích động viên chị em học tập, học hỏi
kinh nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm lớp, dự giờ của các giáo viên trong
trường để góp ý, đúc rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó còn tổ chức cho chị em giáo
viên chủ yếu là lớp 5 tuổi được thăm lớp dự giờ các trường trọng điểm trong tỉnh về
bộ môn và sưu tầm các nguồn phế liệu rẻ tiền, sẵn có ở địa phương để làm đồ chơi

hấp dẫn và phù hợp với trẻ. Tham khảo thêm sách báo tạp chí có nội dung liên quan
đến việc cho trẻ làm quen chữ cái. Chị em đã động viên lẫn nhau sáng tác thơ ca,
hò, vè, ca dao, đồng dao, câu đố về chuyên đề do Ngành học và nhà trường tổ chức.
- Lớp luôn luôn được sự quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường, các cấp uỷ
Đảng và chính quyền địa phương luôn quan tâm chăm lo cho công tác giáo dục.
- Hai giáo viên đứng lớp mẫu giáo lớp đều đạt trình độ chuẩn trở lên, đều là
giáo viên giỏi cấp trường, luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng động.
- Ban Giám hiệu đã có kế hoạch chỉ đạo chuyên đề làm quen với chữ cái, từ
đó giáo viên đứng lớp rất thuận tiện cho việc thực hiện kế hoạch.
- Lớp được trang bị bộ bàn ghế ngồi học đúng quy cách của Bộ Giáo dục và
Đào tạo đề ra, được trang bị ti vi, đầu quay thuận lợi cho việc dạy và học

4
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Lớp học, sân trường rộng rãi thoáng mát nên việc tổ chức các hoạt động đi
dạo đi chơi, hoạt động giảng dạy thơ ,chuyện, chữ cái ở mọi lúc mọi nơi đều thuận
tiện trong công tác công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Học sinh được chia theo độ tuổi và thực hiện đúng chương trình của từng độ
tuổi theo quy định của Vụ GDMN, nên việc nhận thức môn làm quen chữ cái của
trẻ trong lớp tương đối đồng đều.
- Khó khăn
Trong quá trình thực hiện chuyên đề bản thân tôi còn gặp nhiều khó khăn, một
số cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn, nhiều cháu còn nói ngọng, nói
lắp, nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều
khó khăn. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như đầu tư về
chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học tập của chuyên

đề "Làm quen chữ cái". Bên cạnh đó phụ huynh ở trường tôi nghề nghiệp chính chủ
yếu là làm nông nghiệp nên không ít phụ huynh chưa nhận thức được hết tầm quan
trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Cho con nghỉ học
còn tuỳ tiện, đi muộn về sớm, chưa chịu khó dạy thêm cho con ở nhà. Một số phụ
huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã dạy trước tập viết
dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã
biết rồi nên không còn chú ý đến tiết học, còn khi viết do phụ huynh dạy trước ở nhà
nên viết sai nét chữ cho trẻ. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền
thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và
nhà trường.
Nhận thức của trẻ không đồng đều,một số trẻ còn nói ngọng, nói lắp, khả năng
và năng khiếu thơ, chuyện, LQCC của một số cháu còn hạn chế.
Trường đóng trên địa bàn là nơi tổng hợp các dân cư ở tất cả các vùng miền
trên cả nước, nên việc phát âm của trẻ không giống nhau. Chính vì vậy việc dạy
phát âm chữ cái, nhận biết các âm từ trong thơ chuyện là công việc không dễ đối
với giáo viên.
b. Thành công - hạn chế
5
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

- Thành công
Hầu hết trẻ đã nhận biết cấu tạo các chữ cái, làm quen với chữ cái, đọc , viết
chữ cái theo từng chủ đề, chủ đề nhánh khác nhau .Qua đó trẻ còn đọc thơ, chuyện,
đồng dao, ca dao ở mọi lúc mọi nơi.
- Hạn chế
Một số trẻ tiếp thu chậm, không có khả năng, năng khiếu khi thể hiện tình
cảm, cảm xúc qua kể chuyện, đọc thơ.

Đồ dùng dạy học phục vụ cho môn học chưa có sự sáng tạo.
c. Mặt mạnh - mặt yếu
- Mặt mạnh
Hầu hết giáo viên trẻ, nhiệt tình có trình độ chuyên môn trên chuẩn và có khả
năng tiếp cận với môn làm quen chữ cái một cách nhẹ nhàng lối cuốn trẻ vào tiết
học. Ngoài ra còn tổ chức tốt các hoạt động kể chuyện, đọc thơ ở mọi lúc mọi nơi
giúp trẻ phát triển vốn từ.
- Mặt yếu
Một số giáo viên còn hạn chế về cách tổ chức một tiết hoạt động làm quen
chữ cái cho trẻ theo chương trình mầm non mới mà còn rập khuôn theo chương
trình cải cách cũ, chưa có sự linh hoạt sáng tạo
d. Các nguyên nhân và các yếu tố tác động
- Tìm hiểu vị trí của môn làm quen chữ cái trong công tác GDMN để truyền
đạt cho trẻ một cách có hiệu quả.
- Tìm hiểu sự khác nhau giữa chương trình cũ và chương trình mới trên cơ sở
đó giúp giáo viên có những sáng tạo linh hoạt hơn trong cách chọn đề tài phù hợp
với chủ đề và đặc thù của lớp mình chủ nhiệm.
- Nêu ra quy trình dạy học của chương trình đổi mới, giúp giáo viên và học
sinh hiểu rõ đặc trưng của từng đề tài.
- Thiết kế và thực hành trên trẻ công tác đổi mới môn làm quen chữ cái trên
cơ sở định hướng phương pháp giảng dạy để áp dụng vào thực tiển có hiệu quả
trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ.
6
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

- Hình thành thói quen, nề nếp, hành vi văn minh, kĩ năng hoạt động… giúp
trẻ lĩnh hội kiến thức một cách trọn vẹn qua tư duy của trẻ.

e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Kiến thức môn làm quen chữ cái luôn là những trăn trở đối với những người
làm công tác chăm sóc –giáo dục trẻ. Có thể nói dạy hay, lối cuốn trẻ vào học môn
làm quen với chữ cái giáo viên phải có năng khiếu, tính kiên trì, linh hoạt và luôn
luôn sáng tạo tìm tòi ra những cái hay, cái mới thì mới mang lại hiệu quả cao trong
giảng dạy.
Trẻ luôn thích cái mới lạ, nhất là tranh ảnh đẹp, cái con rối với các kiểu dán
màu sắc khác nhau, các trò chơi mới lạ, các câu hỏi đặc ra giúp trẻ tư duy, trải
nghiệm...Để đáp ứng với mục tiêu chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non,
chúng ta cần chú ý đổi mới phương pháp giảng dạy, phát huy tối đa tính tích
cực,chủ động sáng tạo của trẻ ở tất cả các hoạt động, từ đó giúp cho việc tổ chức
hoạt động của giáo viên có những thuận lợi hơn.
Trên thực tế Tôi tham gia thực hiện chương trình mầm non mới ở môn làm
quen chữ cái nhưng vẫn còn lúng túng trong việc chọn đề tài để xây dựng mạng nội
dung, mạng hoạt động, đa số giáo viên làm thay cho trẻ rất nhiều. Trong phương
pháp giảng dạy hạn chế về sự sáng tạo, chạy theo giáo án, một số tình huống sử lí
chưa linh hoạt, chưa chú ý dạy phát triển theo khả năng của trẻ.
Việc xây dựng kế hoạch hoạt động trong ngày chưa có sự logic, chưa sáng tạo
chưa đưa ra được yêu cầu phù hợp với lớp mình .
Xuất phát từ tình hình thực tế của lớp, tôi cần tìm ra các biện pháp tháo gỡ để
thực hiện chương trình đổi mới đạt kết quả tốt và phát triển đúng mục tiêu theo kế
hoạch đã đề ra: Nắm vững tâm sinh lý theo từng lứa tuổi của trẻ; hình thanh nhân
cách của trẻ thông qua các hoạt động nghe đọc thơ chuyện trong các giờ hoạt động
chung, hoạt động góc, đi dạo đi chơi, giờ ngoại khóa để trao đổi, đàm thoại cùng
trẻ...Tất cả các câu hỏi đặc ra nhằm khích thích trẻ cảm nhận những tình cảm, tư
duy, suy nghĩ, trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Các câu hỏi phù hợp với khả năng
của từng trẻ nhưng không áp đặt để làm mất đi sự hứng thú của trẻ, tạo cho trẻ có sự
7
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng

Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

tranh luận, thảo luận sôi nổi, khơi gợi tính tò mò, sáng tạo, khám phá để thúc đẩy trẻ
học tập tích cực hơn.
II.3. Giải pháp, biện pháp
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Hình thành cho trẻ các kỹ năng, thói quen nghe, nói, đàm thoại qua môn làm
quen chữ cái giúp trẻ biết giao tiếp, diễn tả, cảm nhận được cái đẹp trong cuộc sống,
tình yêu quê hương đất nước, tình cảm giữa con người với con người, con người với
mọi cảnh vật xung quanh trẻ.
Xác định rõ mục đích là tìm ra những biện pháp thiết thực để thực hiện tốt
môn làm quen chữ cái trong lớp lá 3 trường mầm non Hoa Hồng theo chương trình
mầm non mới hiện nay.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
Làm quen với chữ cái theo chương trình mầm non mới là nâng cao chất
lượng giáo dục nhằm giúp trẻ luôn sáng tạo trong cách nghĩ, cách thể hiện qua minh
hoạ theo từng đề tài của từng chủ đề, chủ điểm khác nhau. Khơi gợi ở trẻ tính tò
mò, sáng tạo và khả năng tư duy trong khi thể hiện.
Là một giáo viên đứng lớp kiêm tổ trưởng khối lá tôi phải có một trình độ
chuyên môn nhất định để nắm bắt, cập nhật kịp thời chương trình mầm non mới
nhằm giúp giáo viên lĩnh hội kiến thức một cách trọn vẹn từ cảm nhận thơ chuyện
đến làm quen các chữ cái cho trẻ một cách dễ hiểu.
* Gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động làm quen chữ cái
Như chúng ta đã biết về đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mẫu giáo , sự tập trung
chú ý chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp mới lạ có sự hấp dẫn cao.Nên việc
gây hứng thú cho trẻ ở môn học này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng
nhấc và khô khan có phần “ Kỉ luật”. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học tuân
thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, rập khuôn sẽ
dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học , phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn

chế. Vì thế tôi đã tìm ra một số biện pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết
là phải chuẩn bị đồ dùng đầy đủ cho cô và trẻ .Đồ dùng đó phải có tính thẩm mĩ cao
8
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

vì đồ dùng rất cần thiết , trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng ,
tư duy gắn liền với tình cảm.Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh.Chính vì thế
khi cho trẻ “ Làm quen chữ cái” Tôi cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên.
Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ được
lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa một chữ cái
mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ : Trẻ làm quen chữ cái G –Y ( chủ đề phương tiện giao thông)
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ , tôi cho cả lớp đọc
thơ “ Chiếc cầu mới” qua tranh ,trong tranh có cầu,dòng người qua lại, tàu hỏa .Qua
đó trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về các phương tiện giao thông .Tiếp đến tôi đưa bức
tranh vẽ về nhà ga hỏi bức tranh này vẽ cái gì ? ( Nhà ga) trong nhà ga có những
dòng người qua lại, có người soát vé ,và đặc biệt là có những đoàn tàu dừng lại đón
khách, trả khách ...Qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính tò mò hấp
dẫn.Sau đó cô giới thiệu dưới bức tranh có từ “ Nhà ga” bạn nào hãy lên tìm những
chữ cái đã được học và cô cho trẻ làm quen chữ “ G”
Tiếp đến chữ “Y” thì cô hỏi trẻ ngoài tàu hỏa ra thì còn có phương tiện giao
thông nào nữa ? Trả lời “ Máy bay” ...cô và trẻ cùng đàm thoại máy bay dùng để
làm gì? Bay ở đâu? Cô đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát đàm thoại và ai có thể
lên rút cho cô hai chữ giống nhau trong từ “ Máy bay” trẻ rút chữ “Y”
Hoặc trong hoạt động ngoài trời tôi cùng trẻ trò chuyện về các phương tiện
giao thông , chơi trò chơi “ các phương tiện giao thông vào bến” tôi huy động trẻ
sưu tầm bìa cát tông, tranh , ảnh , họa báo về các phương tiện giao thông như : máy

bay, tàu, ô tô...hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình đó.Sự tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho
trẻ khéo léo ở đôi bàn tay thuận lợi trong việc viết chữ , dán chữ lên các phương
tiện giao thông,trẻ hứng thú hơn với chính đồ dùng mình tự làm ra.
Ví dụ khác : Với chủ đề mùa xuân với tiết học làm quen chữ cái L,M, N tôi
cho trẻ sưu tầm hoa khô , lá khô , các loại hột , hạt những vật liệu đó khi phát âm
phải chứa các chữ cái L, M, N như lá na, hạt mơ, hột mít, hoa ly....Với cách làm đồ
dùng , đồ chơi như vậy tôi thấy có hiệu quả đáng kể.Trước hết là giảm sự đầu tư của
9
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

nhà trường cũng như giáo viên trong điều kiện kinh tế eo hẹp và cái được lớn nhất
là ở trẻ có hứng thú khi tham gia làm đồ dùng cho tiết học , trẻ sôi nổi hơn vì mình
có phần trong đó.
Theo chương trình mầm non mới thì việc sử dụng công nghệ thông tin các
phần mềm powerpoint, phần mềm kissmarsk, phần mềm tương tác giúp cho trẻ
hứng thú , tập trung chú ý nhiều hơn vào tiết học làm quen chữ cái .
Ví dụ : Khi dạy chữ cái trên giáo án điện tử cô cho trẻ được lên kích chuột
vào các chữ cái đã học, hoặc cho trẻ lên kích chuột vào các chữ cái giống nhau...
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng làm đồ dùng học tập và sử dụng phần mềm
trên giáo án điện tử tôi thấy trẻ hứng thú hơn vào tiết học ,bản thân cô giáo lên lớp
tự tin hơn , gần gũi trẻ hơn.
* Tạo môi trường làm quen chữ cái.
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ, đẹp mắt hấp dẫn là gây sự chú ý của
trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ cái trong lớp học rất cần thiết .
Ví dụ: ở góc học tập tôi lụa chọn cách trang trí phù hợp, nổi bật được chủ dề,
chủ đề nhánh .Ví dụ như chủ đề thực vật thì tôi cắt một cây to có nhiều loại quả, sau
đó cho trẻ cắt các chữ cái L, M, N dán chữ cái dưới các quả theo sự hướng dẫn của

cô giáo như Lá thì trẻ dán chữ L, quả na thì trẻ dán chữ N, quả mận thì trẻ dán chữ
M...
Hoặc cô giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ” Hoa
cúc vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái cô định
cho trẻ làm quen L, M, N thì cô tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dể nhận thấy.
Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ đề và các
nhóm chữ cái khác nhau .Không những ở góc học tập mà ở các góc khác tôi đều
viết tiếng và từ tương ứng, tôi dùng các chữ cái để làm kí hiệu cho đồ dùng của trẻ
như : ghế , sách vở, khăn, bàn chải,dép đi trong nhà của trẻ ...Kết quả của biện pháp
này theo đánh giá đạt 90%.
* Cách lên lớp của một giáo viên trong tiết học làm quen với chữ cái.
10
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen chữ cái là các kiến
thức truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn , tuyệt đối hình thức tránh sự rập
khuôn , luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen chữ cái
tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài nghiên cứu kĩ bài soạn.Nắm rõ yêu cầu của bài
dạy, chọn trò chơi phù hợp .Ngoài ra để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên
lớp ngôn ngữ diễn đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi
chọn nhiều hình thức như kể chuyện , đọc thơ, vè hoặc những trò chơi cuốn hút trẻ
vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu tránh gò bó.
Ví dụ : cho trẻ làm quen chữ cái B, D, Đ chủ đề “ Tết mùa xuân” .Tôi giới
thiệu hôm nay chúng mình tổ chức hội hoa xuân cac loài hoa về dự hội rất là đông
đảo nào chúng mình cùng xem có những loại hoa gì ? ( cho trẻ đi và hát “ màu hoa”
trẻ kể hoa cánh bướm, hoa phù dung, hoa đào lần lượt đưa từng tranh cho trẻ xem
và giới thiệu các chữ cái B, D, Đ.

Và tôi sử dụng trò chơi phù hợp với chủ đề như :
- Tìm chữ cái trong câu đố
- Đi chợ tết
- Tìm tên các loại hoa có chữ cái vừa học
Cách hướng dẫn trò chơi : Cô giới thiệu mùa xuân các ông đồ thường làm gì?
Các con có muốn viết chữ giống ông đồ không? Cô cho 8 trẻ đúng thành 2 hàng , cô
chuẩn bị câu đối có chữ B, D, Đ khi nghe hiệu lệnh 2 đội lên gạch chân những chữ
cái cô vùa nêu , thời gian quy định là một bài hát mùa xuân lúc nào hát xong là kết
thúc trò chơi . Sau đó cô chuẩn bị nhiều chữ cái và cho trẻ chơi trò chơi “ Đi chợ
tết”. Hỏi trẻ trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì? Cô chuẩn bị các gói bánh ,
kẹo có chứa chữ cái B, D, Đ, cô yêu cầu tổ 1 mua những món hàng có chữ B,( Bánh
quy , bánh chưng, bánh tét...) Tổ 2 mua các món hàng có chứa chữ cái D đó là
những thứ gì?Tổ 3 mua các món hàng có chứa chữ cái Đ ... khi mua hàng xong trẻ
phải nói được đó là những loại gì? và có gắn chữ cái gì ? các tổ kiểm tra lẫn nhau và
đọc to chữ cái .
11
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Hay với chủ điểm “ Trường mầm non” với nhóm chữ cái O,Ô,Ơ vào bài tôi
sẽ kể cho trẻ nghe câu chuyện “ Vịt con trong ngày khai trường” sau đó hỏi trẻ
ngày đầu tiên vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì ? trẻ nói bảng con, vở , hộp
màu...tôi cho trẻ làm quen chữ O trong từ “ Bảng con” khi viết trên bảng thành thạo
cô giáo Ngan bảo vịt con lấy gì? ( Hộp màu) và cô cho trẻ làm quen chữ cái Ô trong
từ “ Hộp màu” cô giáo Ngan ra bài tập về nhà vào đâu? “ Quyển vở” cũng như ở
phần trên tôi cho trẻ chơi trò chơi tạo dáng chữ cái. Bạn nào có thể tạo dáng chữ O
trên cơ thể ? Trẻ tạo như cong hai ngón tay lại, cháu thì há miệng ra, cháu thì dùng
hai cánh tay...

Trên cơ thể bộ phận nào giống chư O ( Mắt , miệng, đầu...)
Cho trẻ tạo dáng chữ Ô . cho trẻ nắm tay nhau thành vòng tròn lớn , hai trẻ
làm dấu .Với chữ Ơ cô cũng thực hiện như thế.
Trong khi dạy muốn trẻ ghi nhớ các chữ cái được lâu hơn cô cần liên hệ thực
tế hỏi trẻ chữ cái đó giống cái gì , hay con gì, đồ vật gì ? Để phát huy tính tích cực
của trẻ ,Ví dụ chữ O giống quả trứng, quả cam, chữ Y giống cái nạng, chữ H giống
cái ghế....
* Lồng ghép tích hợp các môn học khác
Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép , tích hợp
các môn học một cách hợp lí để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích cực chủ
động say mê trong tiết học.
Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự linh hoạt , sáng tạo ứng xử nhanh
của cô giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ , cô giáo phải kết hợp
nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào tiết học làm quen chữ cái và phù hợp với từng
chủ đề.
+ Tích hợp môn văn học:
Khi cho trẻ làm quen chữ cái tôi thường tích hợp bộ môn văn học vì nó phù
hợp với bộ môn chữ cái, khi tích hợp một câu chuyện, bài thơ có nhân vật, sự vật,
con vật có tên gọi trong đó có chứa chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen.
12
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Ví dụ : Câu chuyện “ Sự tích hồ gươm” cô kể cho trẻ nghe câu chuyện sau đó
đưa tranh “ Rùa vàng” ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. Hôm nay cô sẽ dạy
cho các con chữ cái V và R
Và các chữ cái khác cũng vậy tôi thường dùng thơ ca , hò vè câu đó để gây
hứng thú .

Ví dụ: Câu đố chữ Â
Chừ gì một nét cong tròn
Bên phải nét thẳng
Trên đầu có ô
Hoặc chữ V
Qủa gì tên gọi diệu êm
Như dòng sữa mẹ nuôi em ngày nào ?( Qủa vú sữa)
Thơ ca hò vè dễ nhớ, dễ đọc gây sự hứng thú cho trẻ như bài “Rềnh rềnh ràng
ràng” “ Vè con cua”...
+ Tích hợp môn âm nhạc:
Đặc trưng của tiết học làm quen chữ cái là rất khô khan vì thế lồng ghép âm
nhạc vào tiết học sẽ giúp trẻ giải tỏa được sự căng thẳng và tiếp thu các chữ cái dễ
dàng hơn.
Ví dụ : Nhóm chữ cái O, Ô ,Ơ tôi cho trẻ hát vận động bài “ Chữ o tròn”
( chữ o là chữ o tròn như vầng trăng đem rằm chiếu sáng chữ ô chữ ô là chữ ô cô dạ
chúng em biết được bài khác).Qua bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở trẻ.
+ Tích hợp môn khám phá khoa học:
Muốn cho trẻ làm quen chữ cái đạt hiệu quả cao nhất thì phải có tranh ảnh,
mô hình , vật thật có chứa các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen mà những cái đó
đều xuất phát từ môi trường xung quanh.
Ví dụ : Khi dạy tiết chữ cái H,K .Tôi cho trẻ tìm hiểu chữ H qua từ “ Hoa
hồng” trẻ được quan sát ngẵm nhìn, sờ vào bông hoa sẽ làm tăng sự hứng thú ở
trẻ.Hoặc trò chơi thì tôi gắn chữ cái lên hoa, quả , lá ...con vật , phương tiện giao
thông phù hợp với chủ đề tăng thêm sự tích cực hợt động trong trò chơi.
13
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

+ Tích hợp môn tạo hình:
Sau khi trẻ hoạt động nhiều thì bộ môn tạo hình rất phù hợp với trạng thái
tĩnh.Tôi cho trẻ tô chữ cái rỗng theo yêu cầu của cô hoặc trẻ được cắt ra, xé , dán
các chữ cái.
+ Tích hợp môn làm quen với toán:
Tích hợp môn toán với tiết chữ ái thường trong các trò chơi chữ cái trẻ đếm
số lượng kiểm tra kết quả đội nào lấy được nhiều món đồ có chữa chữ cái hơn.
* Rèn cho trẻ phát âm chuẩn
Muốn cho trẻ phát âm đúng trước tiên cô giáo phải là người phát âm chuẩn
xác .Vì trẻ ở địa phương tôi dạy thuộc nhiều vùng miền nên cách phát âm không
giống nhau , trẻ đọc Chữ L thành N, hoặc ngược lại, còn có trẻ đọc S , X không rõ.
Do ảnh hưởng của tiếng địa phương tôi phát âm một số chữ cái chưa chuẩn ( s,x )
nên tôi đã tự rèn phát âm cho mình , tôi nghiên cứu tài liệu hướng dẫn cách phát âm
và tự tập phát âm các chữ đó vào các thời gian rãnh rỗi.
Khi cho trẻ làm quen với các chữ cái tôi thường giới thiệu chữ cái định cho
trẻ làm quen rồi phân tích kĩ cấu tạo của chữ cái đó và cách phát âm.
Ví dụ : Cách phát âm chữ cái L-N
Khi đọc mẫu tôi cố gắn đọc to , rõ ràng âm thật chuẩn để trẻ nghe rõ cách
đọc, đồng thời tôi nêu rõ cách phát âm cho trẻ hiểu
- Chữ L : đọc cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đua xác lợi trên
- Chữ N : đọc thẳng lưỡi , lưỡi sát với lợi dưới
Đối với những trẻ phát âm không chuẩn tôi cho trẻ luyện tập cá nhân nhiều
hơn các trẻ khác , thường xuyên quan tâm giúp đỡ trẻ phát âm đúng, chính xác.
* Giáo dục trẻ mọi lúc mọi nơi kết hợp với phụ huynh
Ở lứa tuổi mẫu giáo trẻ” học bằng chơi , chơi bằng học” ghi nhớ của trẻ
không có chủ định chóng nhớ mau quên do đó việc làm quen chữ cái không dừng
lại trên tiết học mà phải thường xuyên mọi lúc mọi nơi hoạt động trong cuộc sống
hàng ngày để củng cố thêm kiến thức kỹ năng đã học.
14
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng

Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Ví dụ : Khi trẻ hoạt động góc tôi hỏi trẻ con đang chơi ở góc nào? ở mỗi góc
tôi hỏi từng nhóm về các hoạt động của góc đó và kiểm tra trẻ về các chữ cái trên
mỗi góc “ Góc xây dựng” có các chữ cái nào hoặc “góc học tập” có các chữ cái
nào...
Hay khi hoạt động ngoài trời , dạo chơi cô giáo cũng có thể cung cấp về chữ
cái qua các trò chơi ngoài trời .
Ngoài giờ học ở lớp, trong giờ đón trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh về tầm
quan trọng của môn làm quen chữ cái , hướng phụ huynh vào việc cùng ôn lại chữ
cái đã học ở lớp cho trẻ, động viên phụ huynh cho trẻ đi học chuyên cần để trẻ tiếp
thu kịp với các bạn trong lớp.Cô giáo phối hợp với phụ huynh trong việc đóng góp
tìm thêm nguyên liệu vật liệu có sẵn ở địa phương để bổ sung vào đồ dùng học tập
cho trẻ qua đó việc dạy và học sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
* Kết thúc và rút kinh nghiệm qua quá trình nghiên cứu.
Giáo viên nhận xét kịp thời, gợi ý bổ sung nội dung để trẻ sửa sai, và từ đó
trẻ học tập tốt hơn ở các giờ học sau. Giáo viên bám sát các yêu cầu để phát huy
tính tích cực sáng tạo của trẻ, qua đó giáo dục trẻ tình cảm thẩm mĩ, tình cảm yêu
mến gắn bó với con người, cảnh vật. Hình thành nên những con người yêu cái đẹp
và biết tô vẽ cái đẹp, mô tả cái đẹp bằng ngôn ngữ của mình.
Tổ chức đánh giá kết quả trên trẻ còn những vướng mắc cần nghiên cứu rút
kinh nghiệm, nhằm giúp giáo viên có một tri thức để làm giàu vốn từ cho trẻ để trẻ
thích ứng với chương trình hiện nay.
c. Điều kiện thực hiện các giải pháp, biện pháp
Để thực hiện các biện pháp, giải pháp trước hết giáo viện phải năng động
sáng tạo, tâm huyết với nghề nghiệp, đầu tư chiều sâu vào công tác chuyên môn, mở
rộng các chuyên đề đã học. Ngoài ra giáo viên cần linh hoạt, nhẹ nhàng, sáng tạo
trong cách nghĩ, cách làm và biết phối hợp chặt chẽ với nhà trường, đoàn thể trong

công tác nâng cao chất lượng dạy môn làm quen với chữ cái.

15
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Các giải pháp, biện pháp luôn đảm bảo các yếu tố cần thiết, thiết thực nhưng
đảm báo tính vừa sức của trẻ, đặc biệt quan trọng phải chú ý đến phương pháp đổi
mới mà cô và cháu cùng thực hiện.
d. Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp
Mỗi giải pháp, biện pháp đều có tác dụng riêng nhưng đều có tác dụng hỗ trợ
cho nhau là cùng chung một nhiệm vụ cung cấp các kiến thức, giúp trẻ hứng thú
tham gia vào các hoạt động một cách tích cực sáng tạo, linh hoạt, trãi nghiệm trong
học tập. Đặc biệt ngôn ngữ của trẻ trở nên mạch lạc hơn trong học tập, vui chơi.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
* Kết quả khảo nghiệm
- 90% trẻ nắm được 29 chữ cái của chương trình mầm non mới. Có các kỹ
năng nghe, đọc, kể chuyện diễn cảm, phát âm chính xác, tham gia các trò chơi sáng
tạo.
- Kiểm tra sau chuyên đề:
+ 60% số trẻ loại tốt
+ 40% đạt loại khá
- 75% trẻ tích cực hoạt động (đọc thuộc 29 chữ cái , nắm được mặt chữ ,Kể
chuyện, đọc thơ lưu loát diễn cảm, thể hiện tình cảm, nét mặt, điệu bộ...). trẻ hoạt
động mang màu sức văn học nghệ thuật rõ nét.
* Giá trị khoa học
Môn Làm quen chữ cái là đề tài giúp giáo viên mang lại hiệu quả cao trong
giảng dạy và cung cấp kiến thức cho trẻ mang tính giáo dục cao và được sử dụng

rộng rãi trong nhà trường. Làm quen chữ cái đem đến cho trẻ khă năng tư duy, năng
động, tích cực hoạt động. Từ đó giáo viên biết lựa chọn những cách thức có những
yếu tố ngôn ngữ, tính biểu cảm đồng cảm để trẻ tiếp thu một cách dễ dàng . Các kỹ
năng đọc đọc diễn cảm, kể chuyện luôn được hoàn thiện trong suốt những năm ở
trường mầm non.
II.4 Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu.
16
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

a. Đối với giáo viên
- Giáo viên đã nắm được phương pháp môn làm quen với chữ cái theo
chuyên đề đã được học. Nắm được nội dung của từng hoạt động trong mỗi tiết dạy
theo từng thể loại và yêu cầu trọng tâm của tiết dạy. Phát huy khả năng tích cực
sáng tạo của trẻ. Biết sắp xếp môi trường học tập phù hợp với từng chủ đề để giúp
trẻ dễ học, dễ nhớ, dễ nhận biết về từng đề tài ở mọi lúc mọi nơi.
- Giáo viên tự chủ động, tìm tòi, học hỏi để làm giàu vốn kiến thức về chữ cái
như đọc thơ, kể chuyện sáng tạo, phát âm các chữ cái chuẩn, tự sáng tác một số bài
thơ ngắn gọn mang tính giáo dục theo từng chủ đề. Sưu tầm một số bài thơ, các trò
chơi và biết tự tạo ra những trò chơi mang tính giáo dục cao.
b. Đối với trẻ
- Trẻ biết đọc, kễ diễn cảm, rõ lời, tự tin thể hiện lại một cách hồn nhiên, nhí
nhảnh theo từng thể loại đề tài.
- Thể hiện được nhiều bài hát trong chương trình và ngoài chương trình có
nội dung phong phú.
- Trẻ ở hiểu được nội dung một số bài thơ, câu chuyện, biết tự, nắm vững 29
chữ cái trước khi vào lớp 1. Biết minh họa các nhân vật trong nội dung câu chuyện.

Trẻ tự tin khi kể chuyện độc lập và kết hợp cùng bạn bè, cùng cô và chơi được
những trò chơi mang tính sáng tạo.
*Kết quả thu được qua khảo nghiệm như sau:
Nội dung
Trẻ nhận biết cách phát âm 29
chữ cái rõ ràng
Nhận biết đúng mặt 29 chữ cái
Tô viết trùng khít lên chấm mờ,
hoàn thành vở tập tô sạch sẽ

Trước khi thực
hiện các biện
pháp

Sau khi thực hiện các
biện pháp

60%

90%

75%

100%

55%

90%

III. Phần kết luận, kiến nghị

III.1. Kết luận
17
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Vận dụng một số trò chơi gây hứng thú cho trẻ 5 -6 tuổi làm quen với chữ cái
có tác dụng rất lớn đối với trẻ. Trẻ nhận biết và phát âm chính xác 29 chữ cái tiếng
Việt theo kiểu mẫu in thường và viết thường. Rèn khả năng chú ý, ghi nhớ có chủ
định cho trẻ. Ngoài ra, giáo viên có ý thức nghiên cứu, tìm tòi học hỏi để nâng cao
chất lượng giảng dạy bộ môn và vận dụng linh hoạt các phương pháp để truyền thụ
kiến thức đến trẻ một cách nhẹ nhàng, hiệu quả.
Thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo chương trình giáo dục mầm
non mới đối với môn làm quen chữ cái, đây là một yêu cầu hết sức thiết thực trong
giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay. Mỗi giáo viên đều thấy rõ vai trò trách nhiệm
của mình trong việc tổ chức các hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ và giúp trẻ
tham gia một cách tích cực, chủ động, sáng tạo. Trẻ được tích cực tham gia hoạt
động trong học tập, vui chơi thông qua hoạt động làm quen chữ cái sẽ giúp trẻ mạnh
dạn hơn, thông minh hơn khi tiếp cận với các môn học khác. Đó cũng là tiền đề
giúp trẻ vào học lớp 1 ở trường Tiểu học một cách tốt nhất.
Nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ mầm non, bản thân tôi nhận
thấy đây là một bài học giúp tôi có một kiến thức vững vàng làm hành trang cho
mình để bước vào công cuộc xây dựng và đổi mới giáo dục hiện nay trong đó có
Giáo dục mầm non. Vì vậy tôi đã không ngừng phát huy những thành tích đã đạt
được, trên cơ sở đó tiếp tục tìm tòi, sáng tạo trong cách nghĩ cách làm để nâng cao
hiệu quả giảng dạy ngày càng cao.
Sáng tạo trong công tác giảng dạy, đặc biệt là nâng cao chất lượng chuyên
môn cho bản thân. Tuyên truyền sâu rộng đến các bậc cha mẹ học sinh và cộng
đồng thấy được tầm quan trọng của môn làm quen chữ cái trong chương trình chăm

sóc giáo dục trẻ mầm non.
Tôi sẽ tiếp tục cố gắn trau dồi chuyên môn để tiếp tục đưa ra các biện pháp
giúp trẻ làm quen chữ cái đạt hiệu quả cao nhất, phù hợp với thực tế địa phương ,
của lớp mình để phát huy tính tích cực độc lập của trẻ.
III.2. Kiến nghị
- Đối với Phòng Giáo dục:
18
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Tôi xin được đề xuất với Phòng giáo dục chọn những sáng kiến kinh nghiệm
và phổ biến rộng rãi cho chúng tôi được tham khảo, học tập.Tạo điều kiện cho giáo
viên đi học tập các trường bạn, các giờ dạy mẫu. - Cần có thêm tranh ảnh minh hoạ
phục vụ cho chương trình.
- Đối với Ban Giám hiệu:
Ban Giám hiệu cần có sự chỉ đạo cụ thể, làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá
rút kinh nghiệm cho giáo viên và có kế hoạch bồi dưỡng cho giáo viên còn những
mặt hạn chế, luôn tổ chức các buổi hội thảo về chuyên đề làm quen với chữ viết để
giáo viên được trao đổi những vướng mắc trong chuyên môn.
- Đối với giáo viên:
Trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ, giáo viên phải linh hoạt,
có óc sáng tạo. Thường xuyên thay đổi các hình thức và sử dụng các thủ thuật lên
lớp, giúp trẻ hứng thú và hoạt động một cách tích cực.
Thường xuyên bổ sung và thay đổi đồ dùng dạy học một cách sáng tạo.
Biết vận dụng biện pháp lồng ghép tích cực các môn học một cách khoa học,
nhẹ nhàng, thoải mái để khai thác tối đa hoạt động nhận thức cho trẻ.
Bản thân mỗi giáo viên không ngừng học tập, trau dồi kiến thức để nâng cao
chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức. - Biết kết hợp hoạt động trong tiết học

và ngoài tiết học một cách phù hợp và khoa học nhằm phát huy tối đa tính tích cực
hoạt động của trẻ, cung cấp kiến thức cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. - Giáo viên nên có
sổ nhật ký để cập nhật thông tin trong từng ngày để bổ sung, điều chỉnh cho trẻ một
cách kịp thời. Trên đây là một số kinh nghiệm dạy bộ môn Làm quen chữ cái mà tôi
đã rút ra được trong quá trình giảng dạy nhằm giúp trẻ phát triển về mọi mặt đạo
đức, nhân cách, phẩm chất, thẩm mỹ, trí tuệ và ngôn ngữ. Với khuôn khổ một bài
viết nhỏ, vấn đề chỉ dừng lại ở một phạm vi hạn chế, chưa thể bao quát hết được tất
cả. Đồng thời trong quá trình viết vẫn còn những thiếu sót nhất định, tôi rất mong
được sự góp ý xây dựng của các bạn đồng nghiệp, các cấp lãnh đạo giúp tôi ngày
càng có nhiều sáng kiến kinh nghiệm hay trong giảng dạy bộ môn yêu thích.
19
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Băng Ađrênh, ngày 28 tháng 1 năm 2015
Người viết

Nguyễn Thị Ánh Tuyết
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
....
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………......................................................................................
...............................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

20

Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

MỤC LỤC
TT
I
I.1
I.2
I.3
I.4
I.5
II
II.1
II.2
a
b
c
d
e
II.3
a
b
c
d
e
II.4

NỘI DUNG

Phần mở đầu
Lý do chọn đề tài
Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
Đối tượng nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Phần nội dung
Cơ sở lí luận
Thực trạng
Thuận lợi-khó khăn
Thành công-hạn chế
Mặt mạnh-mặt yếu
Các nguyên nhân và các yếu tố tác động
Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Giải pháp , biện pháp
Mục tiêu của giải pháp,biện pháp
Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp,biện pháp

Số trang
Trang 1
Trang 1
Trang 1
Trang 1
Trang 2
Trang 2
Trang 2
Trang 2
Trang 2
Trang 3
Trang 3

Trang 4
Trang 4
Trang 4
Trang 5
Trang 5
Trang

Điều kiện để thực hiện các giải pháp , biện pháp
Mối quan hệ giữ các giải pháp, biện pháp
Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề

5,6,7,8,9
Trang 10
Trang 10
Trang 10
Trang 11

nghiên cứu
III Phần kết luận, kiến nghị
III.1 Kết luận
III.2 Kiến nghị

Trang 12
Trang 12
Trang 12

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TRONG QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU
1. Sách bồi dưỡng thường xuyên chu kỳ II (2007-2008) của Vụ Giáo dục

mầm non.
2. Giáo dục mầm non (Đại học sư phạm thành phố hồ Chí Minh)
3. Chương trình Giáo dục mầm non ba lứa tuổi ( Nhà xuất bản Giáo dục)
21
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

4. Tuyển tập bài thơ, chuyện kể mầm non (Vụ Giáo dục mầm non)
5. Tâm lý Giáo dục mầm non (Bộ GD&ĐT - trường Đại học sư phạm Thành
phố Hồ Chí Minh)
6. Tham khảo trên mạng internet
+ Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi .
Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em : www mam non.com .
7. Tâm lý học trẻ em ( Nguyễn Thị Hòa – Nhà xuất bản Đại học sư phạm Hà
Nội)
8. Sinh lí học trẻ em ( Trần Hữu Niên – Nhà xuất bản Đại học sư phạm Hà
Nội)

Hết
22
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN LÀM QUEN CHỮ
CÁI CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI

I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài
Công tác đổi mới giáo dục mầm non trên cơ sở thừa kế và phát triển khắc
phục những tồn tại của các chương trình cũ. Chương trình đổi mới GDMN là đẩy
mạnh đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học theo hướng tích cực chủ động của
trẻ.
Việc hướng dẫn cho trẻ 5 tuổi “ Làm quen chữ cái ” là cơ hội tốt để sớm hình
thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ. Phát triển trí tuệ và kĩ năng làm
quen với chữ cái.Qua đó giáo dục tình cảm và tư duy, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ
góp phần vào việc phát triển nhân cách toàn diện, chuẩn bị cho trẻ một hành trang “
Tiếng Việt ” vững chắc để trẻ bước vào lớp 1.
Ngôn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để phát triển trí tuệ
giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở tiểu học và các cấp học sau này. Hình
thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là
nền tảng để hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức mới. Thông qua các
hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham quan, dạo chơi...cần kích
thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách thành thạo mở rộng vốn từ về thế giới xung
quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt những gì muốn nói một cách rõ ràng, không
nói ngọng, không nói lắp...
Trong các môn học của chương trình GDMN, môn làm quen với chữ cái có
một vị trí đặc biệt quan trọng. Làm quen với chữ cái là môn học mở đầu cho bước
ngoặc của quá trình giao tiếp, đồng thời nó là thước đo đánh giá kết quả học tập và
23
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng


Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

giảng dạy các môn học khác trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non.
Như chúng ta đã biết “ Làm quen với chữ cái” là môn học giúp trẻ hình thành và

phát triển những năng lực và thái độ cần thiết cho việc học Tiếng Việt lớp 1.Đối với
trẻ mẫu giáo hoạt động vui chơi đóng vai trò chủ đạo, trẻ học mà chơi , chơi mà
học, nhưng bước vào trường phổ thông trẻ cần phải có tính kỉ luật trong học tập, để
làm được điều đó trẻ phải nhận biết và phát âm đúng – chuẩn 29 chữ cái cơ bản.
Môn làm quen làm quen chữ cái ở trường MN được lồng ghép trong nhiều
môn: Thơ, chuyện, LQCC, trò chơi chữ cái… như vậy làm quen với chữ cái là một
môn học mang tính tổng thể và sáng tạo rất lớn và là một môn học đặc biệt quan
trọng trong công tác GDMN.
Như vậy, muốn trẻ học tốt môn làm quen với chữ cái trước hết người GV
phải dạy tốt. Người GV ngoài vốn kiến thức về đời sống XH về kiến thức văn hóa,
thì phải luôn tìm tòi, nghiên cứu, cập nhật chương trình mới, sách giáo khoa mới,
cùng với vốn kinh nghiệm đã có để trang bị cho mình vốn kiến thức và phương
pháp dạy học mới nhằm đạt được mục đích, yêu cầu của chương trình mới đề ra.
Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm
quen với chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi”
I.2. Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài
Nhằm mục đích giúp trẻ nhận biết 29 chữ cái, luyện cách phát âm chuẩn,
hoàn thiện tiếng mẹ đẻ, phát triển bộ máy và các cơ quan phát âm, giúp trẻ hứng thú
tham gia vào giờ học đạt kết quả cao.
Tìm thấy các kiểu bài làm quen với chữ cái ở chương trình mới để thấy được
sự thay đổi so với chương trình cũ. Nâng cao chất lượng dạy và học ở môn làm
quen chữ cái nhằm làm giàu vốn từ cho trẻ.
Hình thành và phát triển các kĩ năng nghe, viết, đọc cho trẻ nhằm giúp các
cháu sử dụng và hoàn thiện tiếng mẹ đẻ trong quá trình học tập và giao tiếp ở gia
đình, nhà trường và xã hội. Từ đó góp phần hình thành nhận thức, tình cảm, thái độ
và hành vi đúng đắn của con người Việt Nam hiện đại.
I.3. Đối tượng nghiên cứu
24
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng

Một số biện pháp Nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5-6 tuổi

Trẻ mầm non từ 5-6 tuổi lớp lá 3 trường mầm non Hoa Hồng
I.4. Phạm vi nghiên cứu
- Dựa trên khả năng hoạt động của trẻ mà giáo viên ta có thể nghiên cứu, tìm
tòi sáng tạo các nội dung, phương pháp giảng dạy khác nhau theo đặc thù tâm lý lứa
tuổi của chương trình mầm non mới để truyền đạt lại cho trẻ.
- Tìm hiểu vị trí của môn làm quen chữ cái trong công tác chăm sóc giáo dục
trẻ. Từ đó đưa ra các biện pháp phù hợp để áp dụng thực hiện có hiệu quả trong
công tác dạy và học ở trường lớp mầm non.
Dựa vào các giờ hoạt động chung, hoạt động góc, hoạt động đi dạo đi chơi,
hoạt động ở mọi lúc mọi nơi của cô và trẻ lớp lá 3 trong trường Mầm non Hoa
Hồng, dựa vào tâm sinh lý lứa tuổi mà ta đề ra các mục tiêu, biện pháp phù hợp với
nội dung của từng môn học.
I.5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp hoạt động thực tiễn, phương pháp quan sát thực tế, phương
pháp đàm thoại, phương pháp nghiên cứu lí luận,phương pháp phân tích và tổng kết
kinh nghiệm.
Quy trình dạy học của chương trình mầm non mới.
Giúp giáo viên và học sinh hiểu rõ nội dung của các đề tài hoạt động Làm
quen với chữ cái qua từng chủ đề, chủ đề nhánh.
Phương pháp kiểm tra chất lượng trên trẻ sau mỗi học kì.
II. Phần nội dung
II.1. Cơ sở lý luận
Bộ môn làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc phát triển
ngôn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi. Do đó, làm quen với
chữ cái nó có ý nghĩa quan trọng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Làm quen với chữ cái đối với trẻ là một nấc thang khó khăn khi trẻ mới bước
vào ngưỡng cửa của cuộc sống đầy bí ẩn: cảm xúc, tình cảm, yêu ghét, giận, hờn.

Tiếp xúc với chữ cái là nhu cầu không thể thiếu được đối với trẻ. Bởi chính vì vậy
làm quen với chữ cái được coi là phương tiện giáo dục , hình thành nhân cách cho
25
Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường Mầm non Hoa Hồng