Giải pháp hoàn thiện tỷ giá hối đoái góp phần đẩy mạnh xuất nhập khẩu tại việt nam

T~O

BQ GIAO Dl)C VA DAO

,..,
,
TRV'

~

KHOA SAO

D~I

HQC

NGUYEN PHD QUOC

X

A

?

,

'

A

,

,

MOT SO GIAI PHAP HOAN THIEN CHINH SACH
.,·
,
,.r
,
~
,
• ~
,?
TY GIA HOI BOAI NHAM GOP PHAN BAY ~NH
,.r
"
,?
"
XUAT N~P KHAU T~ Vlt;:T NAM
CHUYEN NGANH: TAl CHINH · Lu'u THONG TIJ~~N Te

MA s6

&

TiN Dl)NG

: s.oz.og

LUAN

VAN THAC
•
•

si KINH
f

'

TE
A•~

- YR!JO'NG !)Af HOC 1\INH TE
1j l ]·L~,!:l~~.£_~-~~- I·Jtl__c::Hi_:!_l1.:.~~11

I
A

lnw:vtlN: S.AlJ Dt~,t ~~(.~£J

NGUOI HUONG DAN KHOA HQC : TS. PH~M VAN NANG

-flliim_2002·--


Loi m& d~u
,

,...,

,...,

?

'"'

'

1. TINH CAP THIET CUA DE TAl:
M9t chinh sach ty gia hO'i doai dung d~n, h<;Jp ly se g6p ph'an tang tntdng kinh te'
Hiu dai, thl;ic hi~n cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa dfft nu'oc nhu Ngh~ quye't D~i h9i
Bang toan quO'c l'an thu Vlll da nha'n m~nh. M9t chinh sach ty gia hO'i doai thich h<;Jp se
ldch thich xua't khffu, cling voi chinh sach lai sua't se t~o di~u ki~n thu~n.l<;Ji cho vi~c
phat tri~n va hlnh thanh thi truong ti~n t~, thi truong tai chinh - la nhfi'ng thi truong
khong th~ thie'u trong n~n kinh te' thi truong. M9t chinh sach ty gia hO'i doai dung d~n
khong chi mang l~i l<;Ji ich cho dan chung, cho cac nha doailh nghi~p, rna cho ca n~n
kinh tS, gop ph'an thl;ic hi~n tO't chinh sach tai chinh va ti~n t~ d~ t~O vO'n du'QC d~ dang
va sll' dvng c6 hi~u qua trong qua trlnh ho~t d()ng kinh doanh xua't nh~p khffu.
Cu9c khung hoang tai chinh khu vl;ic v1la qua da anh huC5ng de'n toan b9 n~n
kinh te' n6i chung va kim ng~ch xua't khffu n6i rieng, trong d6 vai tro cua ty gia la he't
sue quan tn;mg vl n6 se quye't dinh de'n sl;i 6n dinh va phat tri~n cua n~n kinh te'.
Va'n d~ ty gia va co che' di~u hanh ty gia trong thoi gian qua da c6 m9t bu'oc di
mang tfnh nhay VQt phu hQp, ngay cang dap ung d'an yeu c'au CUa n~n kinh tS thi
truong. C\1 th~ 1::1 di t11 co che' ap d~t quan lieu bao ca'p, cling nh~c, m~nh l<$nh da
chuy~n d'an sang di~u hanh chinh sach ty gia theo quan h~ cung c'au ngo~i t~ tren thi
truong. Tuy nhien, hi~n nay trong co che' di~u hanh ty gia va chinh sach ty gia v~n
chua dap ung yeu c'au thl;ic ti~n CUa n~n kinh tS thi truong, do d6 vi<$c tiSp t\}C nghien
cilu d~ hoan thi~n chinh sach ty gia va co che' di~u hanh ty gia la m9t yeu c'au c'an thie't
khong nhung hi~n nay rna ca trong tuong lai. v oi fam quan trQng va y nghia d6 toi da
chQn d'e tai "M9t s6 gh1i phap hoan thi~n chinh sach ty gia hffi doai nhiim gop ph'an

dity m~nh xua't nh~p kh~u t~i Vi~t Nam".

2. MT)C DICH NGHIEN CUu:
Tren co sd ly lu~n v~ ty gia, nhung tu li~u thl;ic ti~n cua chinh sach ty gia hO'i
doai tren the' gioi va Vi~t Nam, t1l d6 chung toi xac dinh ffi\IC tieu nghien cilu:
a. H~ thO'ng l~i nhfi'ng va'n d~ ly lu~n co ban v'e

tY gia.

b. Phan tich chinh sach tY gia hO'i doai t~i Vi<$t Nam trong thai gian qua va anh
hudng cua n6 de'n ho~t d9ng kinh doanh xua't nh~p khffu.
c. Xay dl;ing h~ thO'ng cac giai phap nh~m hoan thi~n chinh sach ty gia hO'i doai,
g6p ph'an dffy m~nh ho~t d9ng kinh doanh xua't nh~p khffu t~i Vi~t Nam.


3. DOl Tu'QNG v APlli).M'Vl NGHIEN CUu:
Lu?n van Iffy chinh sach ty gia hO'i doai Vi~t Nam Utm d6i tu<}ng nghien cliu.
Ph~m vi nghien cliu la toan b9 chinh sach ty gia hO'i doai Vi~t Nam trong thoi gian
qua. Tu d6 xac dinh tY gia hNam.·

4. PHUONG PHAP LU!N NGHIEN CUu:
B6 tai dva tren phudng phap duy v?t bi~n chung, phudng phap phan tfch t6ng
hVa dlfa tren Cd Sd cac hQC thuye't kinh te' hi~n d~i trong linh V\l'C kinh te' dO'i ngo~i,
nhung kinh nghi~m thvc thi chinh sach ty ghi cac qu6c gia c6 n~n kinh te' da va
dang phat tri~n d~ tu cd sd d6 dua ra nhung giai phap nh~m hoan thi~n cd che' ty gia
hO'i doai Vi~t Nam trong ho~t d()ng kinh doanh xua't nh?p khffu.

a

5. GIOI TH!tU VE KET CAU LU!N VAN:
Lu?n van g'Om 3 chudng:
- Chudng I

: M()t s6 va'n d'e ly Iu?n cd ban v'e ty gia h6i doai (TGHB)

- Chudng II : Thlfc tqng chinh sach TGHB anh hudng de'n XNK t~i Vi~t Nam
- Chudng III: M()t s6 giai phap hoan thi~n chinh sach TGHB d~ dffy m~nh XNK


so vAN DE LY LU~N co BAN VE TGHD ............................ 1
1.1. KHAI NI~M TGHD v AMQT so vAN DE co LIEN QUAN ........................ 1
CHU'ONG 1: MQT

1.1.1. KhJii ni~m ....................................................................................................... 1

1.1.2. Kf hi~u dong tii§n

va phuo'ng phap niem yet............................................. 2

1.1.2.1. Ky hi~u dbng ti~n ........................................................................... 2
1.1.2.2. Phuong phap niem ye"t .................................................................... 2

1.1.3. PhAn loQi ......................................................................................................... 3
1.1.3.1. Ty gia chinh thuc ............................................................................ 3
1.1.3.2. Ty gia kinh doanh va ty gia cheo .................................................... 3
•' xuat
K kh~
•' nhA?P

1. 1. 3 .3 . T y? g1a
au va' ty? gia

au ............................................ .4

kh~

. ' mv,R cua
;~ va
' ty
• g1a
. ' dong
' Cua
'~
1. 1. 3.4 . Ty• g1a
.................................................. .4
1.1.3.5. Ty gia thi truong tl;t do .................................................................... 5
1.1.3.6. Ty gia danh nghia va ty gia thl;t'c ..................................................... 5
1.1.3.7. Ty gia trung blnh ............................................................................. 7

1.1.4.

cac che"'tf(j tf gi::i...................................................................................•......... 9
1.1.4.1. Che" d9 ty gia tha n6i ....................................................................... 9
1.1.4.2. Che" d9 ty gia

c6 dinh

................ :..................................................... 9

''th?a no~·I co' quan
? 1'y .................................................. . 10
1143
. . . . CheKdAt?
Q y g1a

1.1.5. CBc yeU to"cd bin tac d(Jng deD TGIHJ ...................................................... ll
1.1.5 .1. Cac ye"u

t6 co ban tac d9ng de"n TGIID ........................................... 11

a. Tai khoan vang lai (TKVL) ........................................................ 11
b. Tai khoan v6n (TKV) .................................................................. 11
c. Tai khoan thanh to an chinh thuc ................................................ 11
1.1.5 .2. Cac ye"u t6 co ban lam tha y d6i tlnh hlnh giao dich trong TKVL .... 12
a. Muc gia tuong d6i ....................................................................... 12
. b. Cac bi~n phap bao h9 .................................................................. 13
c. Tam ly ua thich hang

ngo~i

......................................................... 13

d. Nang sua't lao dong ....................................................................... 13


1.1.5.3. Cac ye"u tO' cd ban lam thay d6i tinh hinh giao dich trong TKV ...... 13
a. Lai sua't ........................................................................................ 15
b. Dl,l' bao trong tu'ong lai .................................................................. 15
,.t

c. Y eu
toK tam 1/y ................................................................................ 15
A

d. Nha mtoc can thit$p bilng hanh chinh ........................................... 16

1.1.6. COng ClJ. cUa chfnh sich tf gi8...................................................................... 16
1.1.6.1. Lai sua't ........................................................................................... 16
1.1.6.2. Nghit$p

11
• • 7.•

T7:

•

, 81

Vl,l

thi truang md ngo~i tt$ ................................................... 16

tro' CU.a
'?
T?
. "hOJ
. . . . u081 ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 17
y g1a
;I

".

1.1. 7 .1. Tac d()ng cua TGIID de"n XNK ...................................................... 17
1.1. 7 .2. TGIID va san lu'Qng, cong an vit$c lam, l~ni ph at ........................... 17

1.2. KINH NGHJtM QUAN LY NGO~I HOI (j MQT SO Nu'OC TRONG KHU VTjC
1.2.1. Chfnh sach quiln Jj ngo~Ji ho1 if mf)t so"nlluc ............................................. 18

aTrung Qu6c .................................. 18
1.2.1.2. Chinh sach quan ly ngo~i hO'i a Nh?t Ban ...................................... 19
1.2.1.3. Chlnh sach quan ly ngo~i hO'i a Han Qu6c ..................................... 19
1.2.1.1. Chinh sach quan ly ngo~i hO'i

1.2.2. Nhpn xet tu chfnh sach quan lf ngoljli ho1 cria cac nlluc trong khu

VlfC

1.3. BAI HOC KINH NGHI:¢M TU CUQC KHUNG HOANG TAl CHINH TIEN
"

,

"

TE T ~I DONG NAM A·················································································~······· 20
-. 1.3.1. Nguyen nhfin ...............................................................................................21
1.3.2. Nhung kinh nghi~m cho VN trong vi~c ditJu hanh chfnh sach ngo~Ji ho122

CmiONG 2: THl)'C T~NG CHINH SACH TGHD ANH mil1NG DEN HO~ T

DONG XNK T~I VI:¢T NAM ........................................................... 24
A

~

_,

A

?

,....,

A

2.1. PHAN TICH TAC DQNG CUA TGHD DEN XNK T~I VIETNAM TRONG
' G IAN QUA .............................................................•.................................... 24
THOI

2.1.1. Thai ky truoc 1989 ..................................................................................... 24
2.1.2. Thai ky tu 1989 de"n nay ............................................................................ 27
2.1.2.1. Giai do~n 1989 de"n 1998 .............................................................. 28
2.1.2.2. Giai do~n tu 211999 de"n nay ......................................................... 38


,

,

,

,

?

"

2.2. DANH GIA CHINH SACH TGHD CUA V~T NAM ...................................... 41
2.2.1. Nhilng thanh qua df/t du'(lc trong vi~c thtfc hi~n TGHD thii nol. ••.•.•.••. 41
2.2.2. Nhilng tDn tQi trong vi~c xliy dtfng va di~u hanh TG if VN hi~n nay •• 41

2.2.2.1. Vi~c xac dinh TG chua thich ling voi cung c'au ngo~i t~ ............... .42
2.2.2.2. TG thay d6i ch~m theo mlic d¢ cua l~m phat .......................... :..... .42
2.2.2.3. Chinh sach TG thie'u g~n b6 ch~t che voi chinh sach Hli sua't ....... .43

so

'

CIIU'ONG 3: MQT
GIAI PHAP HOAN THitN CHiNH SACH TGHD NHAM
,
""
,...?
"
GOP PHAN DAY ~NH XNK T~I V~T ~AM ............................ 44
,

,...?

'"'

,

,...?

"

'

"

,

,

3.1. CAC QUAN DIEM CAN QUAN TRI~T DE HOAN THI~N CHINH SACH TG
3.1.1. Vi~c di'eu hfmh chinh sach ty gia ph:H theo dung han cha't v6n c6 cua n6 .44
3.1.2. Chinh sach TG phai giu vung the' can b~ng giua kinh te' d6i n<)i va kinh t€ d6i
ngo~i ....... :.................................................................................................... 44
3.1.3. Chinh sach TG phai ph6i h<;5p ch~t che voi cac cong Cl:l tai chinh- ti'en tt$ de
." qua cao cua nen kinh t~
d ~ t h lyU
e ................................................................ .. 44
?

?

"'

3 .1.4. Chinh sach TG phai kich thich XK de cai thi~n can can thanh to an va tang dt;t'

tru- ngo~l. tv" ................................................................................................. .44
3.1.5. Chinh sach TG khong du<;5c tach roi sv quan ly cua Nha nude ................... .46
3.1.6. Chinh sach TG phai tung buoc thich ling voi cac di'eu ki~n tv do hoa thuong
m~i ............................................................................................................... 46

3.2. DlNH IIU'ONG CHINH SACH TG fJ VItT NAM ............................................ 47
3.2.1. Tie'p t1:1c duy trl co che'TG tha n6i c6 sv di'eu tie't cua Nha nude .............. .47
3.2.2. Thvc hi~n chinh sach da
"

,..,

"

,

ngo~i t~

'

"

.............................................................. .48
,

,

,

,,...

,..?

3.3. MQT SO B~N PHAP HOAN TID~N CHINH SACH TGHD GOP PHAN DAY
"
~NH XNK T~I V~T NAM ............................................................................ 49
3.3.1. Giai phap v'e co che' Ty gia: Thvc hi~n co che' di'eu hanh TG linh ho~t.. .... 49

3.3.2. Giai phap v'e mlic ty gia h<;5p ly: Roan thi~n cac can eli d€ hlnh thanh TG h<;5p
ly .................................................................................................................. 49

. . yeu
~ t~
"' ngo~1. t"v ................................................ .. 49
':la vao
o cung cau
3.3.2 . 1. D,,
3.3.2.2. Dva vao ye'u t6l~m phat giua cac dBng ti'en so sanh ..................... 50

' yeu
~ to
~ g1a
. ~ th'an h xua~t kh~au .............................................. .51
3.3.2 .3. Dlfa vao
3.3.2.4. Dva vao ye'u t6Hii sua't ................................................................... 5!
. . yeu
~ t~
'fa vao

o nang sua~t 1ao d"<;>ng .............................................. .. 52
3.3 .2 .5 . D,,
v


3.3.3. Ghli phap dS nang cao nang hfc cac cong C\1 co ban can thi~p vao ty gia .. 52
3.3.3.1. Cong C\1 nghi~p. V\1 thi tp.tong md ................................................... 52
3.3.3.2. Cong C\}lai sua't ............................. :........................................ ,....... 53
3.3.3.3. Cong C\1 hanh chinh ............................................ , .......................... 54
3.3.4. Pha gia nho- giai phap tO'i uu dS tai tr<;J xufft kh§:u va tham h\lt can can
thuong m~i ................................................................................................... 54
3.3.5. Hoan chinh thi tntong ngo~i t~ lien ngan hang ............................................ 55
3.3.6. Th\l'c hi~n vi~c quan ly

ch~t

che vay nc;1 va vi~n tr<;J nuoc ngoai .................. 55

3.3.7. Roan thi~n thi tru'ong ngo~i hO'i dS t~o di~u ki~l). th\l'c hi~n chfnh sach ty gia
co"h'"
lyU qua ................................................................................................. .. 57
?

'

3.3.8. Cac bi~n phap d5ng b9 khac ........................................................................ 58

""'

A

KE T LU~N ................................................................................................................... 60


~

AI

K

,t

CAC CHO' VIET TAT

NH

£> 9 c Ia

Ngan hang

NHNN

£> 9 c Ia

Ngan hang Nha mtdc

NHTM

£>QC la

N gan hang Thuong mc;ti

NHTW

DQcla

N gan hang Trung u'ong

TCTD

D9cla

T6 chile Tin dl;lng

TGHE>

D9c Ia

Ty ghi h6i do~i

VND

D 9 c Ia

£>5ng Vit$t Nam

JPY

£> 9 c Ia

£>5ng Yen Nh~t

USD

£>QC la

£>5ng do la My (United States Dollars)

TTNTLNH

DQC Ia

Thi tntong Ngoc;ti tt$lien Ngan hang.

TTGDNT

£>QC la

Trung tam Giao djch N goc;ti tt$.

MD

£> 9 c Ia

M~u

PMD

DQcla

Phi m~u dich

SXKD

D9c Ia

San xua't kinh doanh

CCTTQT

D9c Ia

Can can thanh toan qu6c te'.

·XNK

E>9c Ia

Xua't nh~p kh§:u

CCTM

D9c Ia

Can can Thu'ong mc;ti

CCTX

D9c Ia

Can can thu'ong xuyen

CSTG

D9c Ia

Chinh sach ty gia

CNH

E>9c Ia

Cong nghit$p hoa

XHCN

D 9 c Ia

Xa h<)i Chu nghia

TBCN

£> 9 c Ia

Tu' ban Chu nghia

TKVL

£> 9 c Ia

Tai khoan vang lai

TKV

D 9 c Ia

Tai khoan v6n

dich


CHUONGI

MOT
. so vAN DE Ly LUAN
. co BAN VE TY GIA HOI DOAI
"

"

?

"

K

,

'

A

,..,

,.,.,

~

,

"

1.1. KHAI NII;M TY GIA HOI DOAI VA MQT SO VAN DE CO LIEN QUAN:
1.1.1. KHAI NI¢M:
Ty gia hO'i doai chie'm vi tri trung tam, tac d9ng len m<;>i ho~t d9ng kinh te' dO'i
ngo~i cua ffiQt qu6c gia, la thanh ph'an chu chO't trong cac di~n bie'n kinh te' vi mo, th~
hi~n mO'i quan h~ giua n~n kinh te' trong nuoc va n~n kinh te' cua cac qu6c gia co quan
h~ m~u dich va d'au tu.

vpy tf gia ho1 doai Ia gi?

Ve hznh thuc : Ty gia hO'i doai la gia don vi ti~n t~ cua m()t nuoc duqc bi~u hi~n
b~ng cac don vi ti~n t~ cua nuoc khac, la h~ sO' quy d6i cua ffiQt d'Ong ti~n nay sang m()t

d'Ong ti~n khac, duqc xac dinh bC1i mO'i quan h~ cung diu tren thi truong ti~n t~.

Ve n9i dung: Ty gia hO'i doai la m()t ph~m tru kinh te' b~t ngu'On tu nhu c'au trao
d6i hang hoa, dich

Vl;J

phat sinh tn,tc tie'p tu ti'en t~, tu quan h~ ti~n t~ giua cac qu6c gia.

Ve phuang di~n dtfi ngoqi: Ty ghi hO'i dmii la thuoc do gia tri cua d'Ong ti~n qu6c
gia nay so voi d'Ong ti~n cac qu6c gia khac c6 lien h~. phan anh tuong quan sue m~nh
kinh te' giua cac qu6c gia. Ty gia hO'i doai phan anh tinh c~nh trang cua n~n kinh te'
trong IDQt quQ'c gia va duqu6c gia co quan h~ m~u dich va d'au tu.
Nhu v~y, tf gia ho1 doai Ia sf/ so sanh mol tu'dng quan gia tri giila hai dong

ti'en vui nhau ho;Jc ngu'm ta co the? noi tf gia ho1 doai Ia gia ca cua ddn ·vi ti'en t~
nu'uc nay the?hi~n bling so''Ju(lng ddn vi ti'en t~ nu'uc khac.

a

Con VN thl chung ta dinh nghia ty gia theo quan di~m hi~n d~i va dl;fa tren
phu'ong phap ye't gia trl;l'c tie'p. Theo di~u 4, Nghi dinh 6311998 cua Chlnh phu uTGHD

fa gia cua m~t ddn vi ti'en t~ nu'uc ngoai tfnh bling ddn vi ti'en t~ cua VN"
Vldu:

1 JPY

= 125,33 VNB

1 CNY = 1757,77 VNB
1 SGD = 8355,92 VNB

1

1.1.2.

KY H~U DONG TIEN vAPHUONG PHAP NIEM YET TGHD

1.1.2.1. Ky hi~u d'ong ti'en:
.Theo tieu chu§:n thO'ng nha"t cua T6 chile tieu chu§:n quO'c te" (ISO) thl
d5ng ti'en cua m6i nu'oc du'
ky

hi~u

ky hi~u ten nude.
Chfi' cai thu ba la ky hi~u ten d5ng ti~n

•

2 chu c:H d'au la

•

Vi du: USD :, - US

: United State
-D

FRF

:Dollar

-FR :French
-F

:Franc

-VN : Vi~tNam

VND:

-D

: B5ng ....

1.1.2.2. Phuong phap niem y~t TGHD:
Khac voi hang hoa thong thu'ong, ye"t m9t t.Y gia bao giO cling c6 hai d5ng ti~n
tham gia, trong d6 m9t d5ng ti~n dong vai tro Ia dang ye"t gia, con dang ti'en kia dong
vai tro la dang ti~n dinh gia. Va cling chinh vl chi c6 hai d5ng ti~n ca"u thanh m9t ty gia
nen chung ta chi c6 hai phu'dng phap niem ye"t sau:
a. Phudng phap yet tf gia frt/C tiep:

Truoc tien, chung ta c6 m9t quy u'oc ye"t ty gia nhu' sau: Trong d~ tai nay
chung ta sli' dvng ty gia n6i chung gifi'a hai dBng ti~n iva j Ia E(j, i) c6 nghia Ia : E(j, I)
~ lj =xi.
-

B5ng j du
-

Bang i du
-

Con x la sO'lutu m9t dinh nghia ding "Ngo~i t~ la m9t hang hoa" (d~c bi~t) trong quan
h~ voi dang ban t~, ta c6 dinh nghia v'e phu'dng phap ye"t ty gia tn.;( tie"p
nhu' sau: No Ia phudng phap bii'u thi ma trong do lay ngo?i t(} lam ddn
vf (ho:Jc bt)i so"crla no) de9so sanh vui ti'en t(} trong nuuc.

I

1 ngo~i t~ = x ban t~

2


b. Phudng phapyet tf gia gian tiep:
La phuong phap biSu thi rna trong d6la"y ti~n trong nuoc lam don vi (ho~c b<)i
ScJ cua n6) dS so sanh voi ti~n nu'oc ngoai.
1 ban t~ = x ngo~i

c.

Nh~n xtJt

t~ .

va quy due:

Cho dSn nay v~n chua c6 quy dinh nao b~t bu<)c d5ng ti~n cua m<)t qu6c gia
nao phai Ja df>ng ti~n ye't gia hay dinh gia (phu'ong phap ySt gia my th{(O t~p quan CUa
m6i quO'c gia). Tuy nhien, thong thu'ong thl TGHB giua hai d5ng ti~n duqc ye't sao cho
c6 gia tq Ion hon (ho~c bitng) 1,000, nghla Ia d5ng ti~n c6 sue mua Ion hon se duqc
ch9n lam d5ng ye't gia. Ch~ng h~n:
'
USDNND = 10.000 chukhong phai VND/US:O=O,OOOl
Theo phu'ong phap ye't gia lrtfc tiep thl TGH£> tang gidm ngu(Jc chi'eu voi gia tri
d5ng ban t~, con theo phu'ong phap ye't gia gian tiep thl TGH£> tang gidm cung chi'eu
voi gia tri d5ng n<)i t~.
Chi c6 5 qu6c gia la My, Anh, Ireland, New Zealand va Ucla stl' dl;lng phu'ong
phap ye"t gia gian tie'p, cac nu'oc con l~i thl dung phu'ong phap trvc tie'p, le di nhien
trong d6 c6 Vi~t Nam. Vl v~y dS thO'ng nha't, thu~n ti~n va phu hqp voi Vi~t Nam,
chung toi quy uoc riing: KS tu bay giO, chung toi chi stl' dl;lng phuong phap ye't gia trvc
tie'p dS di6n d~t ty gia.

A

-'

?

,<

-'

_,

1.1.3. PHAN LO.t}.I CAC LO.t}.I TY GIA HOI DOAI:
Trong thvc te" chung ta thu'ong g~p cac lo~i ty gia sau:

1.1.3.1. Tf gia chfnh thuc:
La ty gia do NHTW thong bao, n6 phan anh chinh thuc v~ gia tq d6i ngo~i cua
d5ng n<)i t~. N6 du'qc stl' dvng dS tinh thuS xua't nh~p kh~u, tra nq nu'oc ngoai va lam co
sd dS cac NHTW xac dinh ty gia kinh doanh ...

1.1.3.2. Tf gia kinh doanh va tf gia cheo:
Tf gia kinh doanh: La ty gia do cac NHTM cong b6 dS ap dl;lng trong ho~t d<)ng
kinh doanh mua ban ngo~i t~. Ty gia kinh doanh g5m: ty gia mua (Buying Rate) va ty
gia ban (Selling Rate). Trong cac ty gia mua: tY ghi ban c6 phan bi~t, ty gia ti~n m~t,
ty gia chuySn J0oan. Trong ty gia chuySn khoan l~i phan bi~t : ty gia thu' h6i, tY gia
di~n hO'i.
3


Tj gia cheo: La ty ghi giua 2 dang

ti~n dltQc xac dinh thong qua m()t dang ti~n

khac lam trung gian. Cong thuc:

~~=~x~~
Vi du: Ne"u

1CNY =1470 VND va 1CNY = 2 SUR thl:
SUR = SUR
VND CNY

X

CNY =]_X 1.470 = 735
VND 2

1.1.3.3. Ty ghi XK va ty ghi NK:
Ghi vo'n hang xua't khftu
Ty ghi xua't khftu =
Ngo~i t~

thu duQ'c theo ghi FOB

Vi du: T6ng chi phi d~ c6 m9t doi giay len san tau la 29.000 d'ong. Gia stl', doi
giay XK voi gia FOB la 2 do la. V~y, khi nha XK mang E>o lara thi truong ban thl gia
m9t do la tren thi truong it nha"t Ia 14.500 (29.000/2) thl XK moi c6 loi. Tu d6 ta nit ra
ke't lu~n nhlt sau:

+ Ty gia XK phan anh chi phi
+ Ty gia NH (ty gia mua) phan anh doanh thu.
V~y ne"u ty gia XK cang nho so voi ty gia NH thl hol;lt d()ng XK c6l<;Ji.

Ghi vo'n hfmg nh~p khftu
Ty ghi nh~p khftu =

Ly

lu~n

Ngo~i t~

nhlt tren, ta cilng c6:

chi tra theo ghi CIF
+ Ty ghi NK phan anh doanh thu
+ Ty gia NH (ty gia ban) phan anh chi phi.

V~y,

ne"u ty gia NH cang nho hon ty gia NK, thl hol;lt d()ng NK c6l<;Ji.

1.1.3.4. Ty ghi mb ctia va ty ghi dong ctia:
-

Ty gia-md cli'a la ty gia dlt<;JC cong b6 vao giO d'au cua ngay giao dich.

-

Ty gia d6ng ctl'a la ty gia dlt<;Jc cong bO' vao cuO'i giO cua ngay giao dich.

Thong thuong NH chi cong bO' ty gia d6ng ctl'a. Ty gia d6ng cli'a la m()t chi
tieu chu ye"u v'e tlnh hlnh bie"n d9ng cy gia trong ngay. C'an chu y Ia tY gia d6ng
ctl'a ngay· hom nay khong nhfft thie"t phai Ia ty gia md ctl'a ngay hom sau.
4


1.1.3.5. Ty ghi thj trliong ttf do:
La ty gia duqc hlnh thanh ben ngoai h~ tho'ng NH, do cung c'au tren thi tntong
quye't dinh.
1.1.3.6. Ty ghi danh nghia va ty ghi thq.'c:

• Tf gia danh nghla (Nominal Exchange Rate)
Ty gia danh nghia la ty gia dttqc

trtl'ong ngo~i ho'i.

sa dvng hilng ngay trong cac giao dich tren thi

Vi du : Vao thu 3 ngay 6/311997 tren thi trttong New York thl
E(USD/J.PY)=125,38; E(USD/CAD) = 1,3785; E(USD/MYR)=2,5070 .v.v... Chung ta
nh?n tha'y rilng, ty gia danh nghia chi Ia ty 1~ trao d6i so'lttqng tuy~t do'i cua hai d'Ong
ti~n rna chung khong d~ c?p de'n tttdng quan sue mua hang hoa va dich vv giua chung.
Thong thuong d~ di€n d~t sl;t thay d6i cua ty ghi danh nghla, ngttoi ta dung chi so"tf gia
(Exchange Rate Index) va ky hi~u la el. Ta c6:

I El(t+l) = E(t+l)/Et
VOi E14.000 : E(14.700/14.000)x100% =101,05%. Nhtt v?y, giua ty gia danh nghia va chi so' ty gia c6
mo'i quan h~ d'Ong bie'n voi nhau. Tuy nhien, khong phiH khi ty gia danh nghia tang len
(chi so' ty gia tang len), ho~c giam xuo'ng (chi so' ty gia giam xuo'ng) se luon luon d'Ong
nghia voi sl;t tang len ho~c giam di sue c~nh tranh thttdng m~i quo'c te' cua m()t quo'c
g1a.
Vi du: Ne'u d'Ong USD giam 10% so voi d'Ong VND nhttng muc gia (j VN cling
giam tttdng do'i so voi muc gia cua My la 10%, thl muc gia tttdng do'i cua hang hoa va
dich V\1 (j VN do'i voi cong chung My v~n khong thay d6i. Do do, d~ do luang sl;t thay
d6i trong sue c~nh tranh thttdng m~i quo'c te' chung ta dvng khai ni~m tf gia thrjc.

sa

•

Tf gia thrjc: (Real Exchange Rate)

D~ ddn gian cho vi~c phan tich, trong mvc nay chung toi la'y mo'i quan h~ giua

My d~ xem xet. Trong do VND dong vai tro laban t~
ngo~i t~. Tu do chung toi co dinh nghia nhtt sau:
VN va

va USD dong vai tro la

Ty gid hdi dodi D'ong/Do la thl:(c ti la ry gid danh nghia giua hai d'ong ti'en duf/c
di'eu chlnh bJi chl sd gid cd giua hai nude. Tu djnh nghia tren ta c6 cong thlic tinh ry
gid thl:(c nhu sau:

r---------------------.
' ER =EX (PIUS/PIVN)

5

(1)


Trang d6:

ER Ia ty gia hO'i doai thvc te'

PIUS la chi s6 gia cua My
PIVN la chi s6 gia cua VN
Tu cong thu (1) ta co the?rut ra m9t vai nhPn xtH sau: .

1. Ty gia thl,l'c tang ham y sue q.nh tranh hang hoa VN tang len so voi hang hoa
My' xet v'e phu'ang di~n gia ca; ngu'QC l~i. ty gia thvc giam ham y r~ng sue c~nh tranh

hang hoa VN giam xu6ng so voi hang hoa cua My.
2. Ne'u cac nhan tO' khac Ia khong d6i:
Khi t}7 gia danh nghia tang se lam cho ty gia thvc tang va ngtt<;1c
gia danh nghia giam cling se lam cho ty gia thvc giam.

l~i

khi ty

Khi ty gia l~m phat trong nu'oc tang (PIVN tang) se lam ty gia thl,l'c giam va
ngtt<;1c l~i khi ty 1~ l~m phat trong nttoc giam (PivN giam) lam cho ty gia
thvc tang.
Khi ty 1~ l~m phat nu'oc ngoai giam (Pius giam) se lam ty gia thl,l'c giam
va ngtt<;1c l~i khi ty 1~ l~m phat nttoc ngoai tang (Pius tang) lam cho ty gia
thvc tang.
Khi t6c d9 l~m phat trong nu'oc tang nhanh han a ngoai nu'oc (PivN >Pius)
se lam cho ty 1~ thvc giam, ngttc;1c l~i khi t6c d9 l~m phat nu'oc ngoai tang
nhanh han d trong nu'oc (Pius > PivN) thl ty g'ia thlfc se tang.
3. Khi ER= E thl gia tti thl,l'c cua hai d5ng ti'en la ngang nhau (thai ky g6c theo vi
dt;t minh ho~ 1)
4. Khi ER > E thl ban t~ dtt<;1c coila dinh gia thl,l'c qua tha'p (undervalue) va ngo~i
t~ du'<;1c coi la dinh gia thl,l'c qua cao (overvalue). Nghia la ne'u chuy~n d6i m6i VND
sang USD theo ty gia E thl chung ta mua it hang hoa han d My so voi VN (ky 2).

5. Khi ER < E thl ban t~ dtt<;1c coi Ia dinh gia thl,l'c qua cao va ngo~i t~ dttc;1c coila
dinh gia thlfc qua thffp. Nghia la ne'u chuy~n d6i m6i VND sang USD theo ty gia E thl
chung ta se mua dtt<;1c nhi'eu hang hoa han a My so voi VN(ky 3).
ThO'i
t

ky

Ty ghi danh nghia
E(USDNND)

Chi s6 gia My
us
-

Chis6ghi VN

Ty ghi thtfc

PIVN (%)

ER

PI

~

(%)

~~

1

12500

100

100

12500

2

12700

110

105

13300

3

12900

102

108

12200

Bangl: Vi dt;~ minh ho~ bdng s6 (thm ky lla thoi ky g6c)
6


6. f)()ng ti~n dU<;jC dinh ghi th\fc th(p Se giup cai thi~n SUC C<;lllh tranh thuong m<;ti

qu6c te' co dong ti~n nay va ngu<;jc l<;ti.

1.1.3.7. Ty ghi trung binh:
Trong th\fc te' m6i qu6c gia luon luon c6 quan h~ thuong m<;ti - kinh te' vdi nhi~u
nude khac nhau vale di nhien m6i qu6c gia do cilng c6 dBng ti~n rieng cho mlnh. V(n
d~ nay sinh la t<;ti m9t thC1i diSm lam the' nao dS bie't dBng ti~n cua nuoc mlnh dang
tang gia hay giam gia so vdi cac dBng ti~n khac? Va khai ni~n tf gia trung binh se la
lOi giai dap t6i u'u cho diu hoi nay. Cung nhu ty gia song phuong giua hai qu6c gia, ty
gia trung blnh cilng co 2 n<)i dung:

•

Tf gia trung binh danh nghla (Nominal Effective Rate)

La chi tieu pharr anh S\f thay d6i gia tri danh nghia cua m()t dBng ti~n d6i vdi cac
dBng ti~n khac, dBng ti~n rna nude do co quan h~ thuong m<;t_i.

Trong d6: E : ty gia trung blnh danh nghia:
eli(t+l) =

Ei(t+l)

:

chi s6 ty gia danh nghia

E;u>
w.J

= Gia tri· xuat

t '

nhap khau mtuci
·
A""t nhlJP
A
khau
A?
.1. ong g1a r1 xua fTTA?

0 ...

: T?y t rong th'"udng ma1·
'

•

Nhln vao cong thuc tad~ dang nh~n th(y LWj = 1 va cilng bdi vl m()t qu6c gia
thuong co quan h~ thuong m<;ti vdi hang tram qu6c gia khac nen vi~c xac dinh ty trQng
thuong mra m()t s6 qu6c gia c6 ty trQng trong thuong m<;ti vdi nude mlnh IOn nh(t va gia dinh la
chi quan h~ vdi cac nude (y. Vl v~y. vi~c tinh toan ty gia trung blnh danh nghia se don
gianhon.

Ty gia hol doai
(Ngo~i

Nuoc

Eli

Wi

PI

PI

ER

elRi

t

(t+l)

(t+l)

(t+l)

te NND)

Et

Eft+ll

((t+l)

My

14.905

16.0202

1,087

0,042

100

111,6

15.471

1,038

Nh~t

120,44

135,86

1,128

0,079

100

119,0

138,51

1,150

1.757,77

1.138,33

0,750

0,034

100

127,8

1.538,05

0,875

Anh

21:052

18.631

0,885

0,074

100

118,2

18.883

0,897

E>uc

6.628

5.839,27

0,881

0,372

100

111,8

5.408,45

0,816

T.QuO'c

-

7

Sing_apore

8.198

12.592

1,536

0,252

100

107,0

11.526

1,406

Thai Lan

326,58

134,04

0,438

0,141

100

224,5

275,31

0,843

VN

116,6

Bang2: SO'li~u di tinh tmin ty ghi trung binh danh nghia

va ty ghi trung binh tht;ic

Chang h?n tu bang (2), taCO : £1~ 95 = 1,087 X 0,042x+x1,128
0,034 + 0,885 X 0,774 + 1,336 X 0,252 + 0,438 X 0,147 = 0,994

X

0,079 + 0,075

X

Ta c6 m9t s6 nh~n xet sau: Cling gi6ng nhtt ty gia danh nghia, ty gia trung blnh
danh nghia khong phan anh dich thljc sue ffi?nh cua d'Ong ti~n cua m9t nttoc voi cac
d6~g ti~n khac hay Ia cho du Eu_ 1) la Ion hdn 1 (ho~c nho hdn 1) thl khong c6 nghia la
d6ng ban t~ se len gia (ho~c giam gia) SO VOi cac d6ng ti~n khac. £)~ do luang dtiQC
di~u nay' ngttoi ta sir dl:lng ty gia trung blnh thljc.

•

Tf gia thlfc trung binh: (Real Effective Rate)

tri thljc slj cua m9t d6ng

La chi tieu phan anh slj thay d6i gia
d6ng ti~n khac.

lr-

ti~n so voi cac

1

=-L:-el-ri.w----,1

E-R

Trang d6: E R

:

ty gia thljc trung blnh

E Ri(t+1)
.
e 1l(t-t)=

:

ch?1 so""' ty g1a~ thljc
?

•

ERi(t)

wi :

Ty trQng thttdng m?i

Chung ta d~ dang nh~n tha'y slj khac bi~t giua cong thuc tinh ty gia thljc trung
blnh E R va ty gia danh nghia E la d ch6 : E sir dvng el d~ tinh con E R thl sir d1:1ng
elr d~ tinh. Cho nen ke't qua cua E se chota slj thay d6i gia tri danh nghia, con ke't qua
cua ER se chota slj thay d6i gia tri thljc cua m9t d6ng ti~n voi cac d6ng ti~n khac. Vi
d1:1 tu bang (2), ta c6 :
1,038 + 0,079 X 1,150 + 0,034
0,816 + 0,252x1,406+0,147x0,843 = 1,024
ER

= 0,042

•

Nh~nxet.

X

X

0,875 +0,074

X

0,897 + 0,372

X

-

Ne'u E R > 1 thl ban t~ giam gia nen sue C?nh tranh cua hang hoa va dich
V\1 cua VN dtiQC nang len v~ m~t gia ca

-

Ne"u E R < 1 thl ban t~ tang gia nen sue C?nh tranh cua hang hoa va dich
vv 'cua VN bi giam xu6ng v~ m~t gia ca

8


1.1.4 CAC CHE DQ TY GIA:
1.1.4.1. Che' d() ty ghi tha n6'i:
La m9t che' d9 ty gia hO'i doai rna trong d6 ty gia hO'i doai se du'<;5c xac dinh va
v~n d9ng m9t each tl;f do theo quy lu~t thi tru'ong. Nha nu'oc. rna Cl;t th~ la Ngan hang
TW khong can thi~p vao thi tru'ong ngo~i t<$, khong din de'n bi<$n phap quan ly ngo~i
hO'i cling nhu' nhung bi<$n phap hanh chinh nh~m tac d9ng vao ty gia. L<;5i the' cua che'
dQ ty gia nay la can can thanh toan quO'c te' se do cung c'au cua thi tru'ong xac l~p the'

can b~ng. Ne'u thi truong ho~t d§ng c6 hi<$u qua va cd che' ty gia tha n6i thl se khong c6
cd h9i cho nhung ngu'oi d'au cd. Nhln chung tlnh hlnh thi tru'ong trong nu'oc se khong bi
anh hu'dng bdi cac Iu6ng vO'n tu be·n ngoai va nhu' v~y Ngan hang TW c6 th~ theo du6i
mQt chinh sach ti'en t<$ dQC l~p khong phl;t thUQC nhi'eu vao chinh sach ti'en t<$ CUa quO'c
gia khac.

M~t h~n che' cua che' d9 ty gia tha n6i Ia m9i ho~t d9ng trong n'en kinh te' thi
tru'ong k~ ca ty gia khong phai hie nao cling v~n hanh m9t each thu~n 1<;5i rna thu'ong
xay ra nhfi'ng mau thu§:n d~n de'n Slf bie'n dQng, hdn nfi'a thi tru'ong luon CO nhi'eu rui ro
se d~n de'n ty gia hO'i doai d muc khong phil h<;jp voi cac chi sO' kinh te' cd ban cua n'en
kinh te', nhu' v~y, khuynh hu'ong cua ty gia trong tu'dng l~i se kh6 dl;i doan vase gay kh6
khan cho vi<$c l~p le' ho~ch Va tinh toan gia Ca, Slf tl;f do ho~t dQng cua chinh sach ti'en
t~ trong nu'oc co th~ bi l~m d1;tng, chling h~n Chinh phu do khong co trach nhi<$m phai
ngan ch~n Slf ma't gia cua dBng ti'en, nen d~ thl;fc hi<$n vi<$c l~m phat qua du'ong ngan
sach va ti'en t<$.

1.1.4.2. Che' d() ty ghi c6 djnh:
La m9t che' dQ ty gia hO'i doai rna trong d6 Nha nu'oc rna Cl;t th~ la Ngan hang
trung u'dng tuyen bO' se duy trl ty gia hO'i doai giua d'Ong ti'en cua quO'c gia mlnh voi m9t
d'Ong ti'en nao d6 ho~c theo m9t r6 cac d'Ong ti'en nao d6 d m9t muc dQ cO' dinh khong
d6i. V'e cd ban nhung lu'<;5ng cung c'au v~n t'On t~i tren thi tru'ong ngo~i t<$ va chi phO'i sO'
h.t<;5ng ngo~i t<$ tren thi tru'ong. Ne'u cung tren thi tru'ong Ion hdn c'au (J muc ty gia cO'
dinh d6 thl Ngan hang TW se dam bao mua he't s6lu<;5ng du' cung ngo~i t<$. Ne'u cung
tren thi tru'ong nho hdn c'au d muc ty gia cO' dinh do thi Ngan hang TW se dam bao ban
ra m9t sO' ngo~i t<$ b~ng voi sO' cung dang thie'u. B~ng each thu'ong xuyen can thi<$p vao
thi tru'ong ngo~i t<$ d~ thl;fc hi<$n cac ho~t d9ng mua hay ban lu'<;5ng ngo~i t<$ du' thua hay
thie'u hl;tt voi muc ty gia hO'i doai cO' dinh da cong bO'.

llu diem: V oi cd che' ty gia cO' dinh se t~o cho cac doanh nghi~p c6 cd sd d~ l~p
ke'ho~ch va tinh toan gia va nhu' v~y thuc dily d'au tu' va thu'dng m~i quO'c te'.

Nhudc diem: Ty gia hO'i doai cO' dinh c6 th~ lam nguoi ta tit' bo vi<$c d'au cd, thi
tru'ong se bu'On te, ra't kh6 xac dinh tY gia tO'i uu cho m9t n'en kinh te', t:Y gia hO'i doai
danh nghia cO' dinh c6 th~ la quan tr9ng nhu'ng n6 khong quye't dinh ty gia hO'i doai thl;fc
9


t~. Duy trl chinh sach ty gia h6i doai cO' dinh doi hoi Ngan hang TW phai luon sifn sang

can thi~p vao thi tntong ngo~i h6i d~ bao dam muc ty gia cO' dinh va muc d<) c'an can
thi~p thl cling ra't kh6 xac dinh. D~ sifn sang can thi~p, Ngan hang TW phai duy trl m<)t
muc nha't dinh v'e dl,l' tru ngo~i hO'i, nhu' v~y chi phi v'e quan ly tai san se tang len va
con phai ph\1 thu<)c vao chinh sach ti'en t~ cua m<)t qu6c gia khac. Sl,l' pht;1 thu<)c c6 th~
du'<}c ly giai nhu' sau:
Mu6n dl,l' tru phai tlm d'Ong ti'en dl,l' tru va d'Ong ti'en nay ta't nhien phai chi~m m<)t
tY It$ ra't ldn trong cd ca'u dl,l' tru va hit$n nay d'Ong USD c6 u'u th~ hdn ca la vl n6 la m<)t
d'Ong ti'en m~nh va 6n dinh. Nhu' v~y Ia da du'a d'Ong,USD lam d'Ong ti'en dl,l' tru ho~c
thanh toan quO'c t~. D~ cho dl,f tru th~ gidi tang len theo S\f tang tru'dng cua thu'dng m~i
qu6c te', nude My, ngu'oi cung ung dl,l' tru qu6c t~bu<)c phai b<)i chi can can thanh toan
cua mlnh d~ cho cac nude khac c6 USD d~ dl,f tru. Nhung s6 lu'<;5ng USD trong dl,l' tru
cua cac nude cang tang thl tren thi tru'ong d'Ong do la My cang ma't ghi, ngoai ra My c6
th~ dung d'Qng ti'en CUa mlnh d~ chi tieu thao tung cac S\f Vi~C nh'am ffil,lC dich chinh tri,
kinh te', quan sl,l'. M~t khac trong khi can can thanh toan quO'c te' cua My thu'ong xuyen
b<)i chi, thl can can thanh toan qu6c te' cua cac nude cong nghit$p ldn nhu' Nh~t, Due
thu'ong xuyen b<)i thu, che' d<) ty gia cO' dinh khong th~ l~p l~i the' can b~ng.

1.1.4.3. Che' d() ty ghi tha n6'i co quan ly:
Day la che' d<) ke't h<;5p giua che' d<) ty gia hO'i doai tha n6i vdi che' d<) ty gia cO'
dinh. Ty gia hO'i doai se tl,l' xac dinh tren thi tru'ong theo quy dinh lu~t cung c'au va du'QC
bie'n d<)ng trong m<)t bien d<) nha't dinh. Chinh phu chi can thi~p vao thi tru'@ng khi ty

gia hO'i doai c6 nhung bie'n d<)ng m~nh ch&ng h~n Nha nude se xac dinh va cong bO'l~i
muc ty gia hO'i doai cilng nhu' bien d<) dao d<)ng cho phep. Trong che' d<) ty gia linh ho~t
c6 quan ly, d~c bit$t la trong cac n'en kinh t~ c'an phai sit dt;1ng cac bi~n phap hanh chinh
trong vi~c di'eu hanh ty gia hO'i doai, vit$c dv bao sl,l' bi~n d<)ng ty gia trong tu'dng lai la
m<)t va'n d'e ra't kh6 thl,l'c hit$n bdi vl vi~c di'eu hanh chinh sach ty gia la d~ d~t tdi m1,1c
tieu vi mo cua n'en kinh te", nhu'ng song song d6 con phai giup bao v~ n'en kinh te' trong
nhung trlnh hu6ng nha't dinh. Vi dt;1: Dung tru'dc tlnh huO'ng phai di'eu chinh giam gia
d'Ong n<)i t~ nh~m kkh thkh n'en kinh te" tang san lu'<;ng, t~o them cong an, vi~c lam.
Nhung vi~c giam gia d'Ong n<)i t~ se gay kh6 khan cho cac doanh nghi~p da de"n ky tra
n<} nu'oc ngoai. Do d6 trong nhung thai di~m nha't dinh Chinh phu c6 th~ di'eu chinh
tang gia n<)i tt$ d~ CUu cac doanh nghi~p rna t~m hoan thl,fc hi~n ffit;lC tieu dai h~n CUa
n'en kinh te". Nhu' v~y trong che" d<) linh ho~t c6 quan ly vit$c can thi~p dfin de"n nhung
bie"n d<)ng cua ty gia tren thi tru'ong con tUy thu<)c vao t'am nhln cua cac nha di'eu hanh
chinh sach kinh te" vi mo. Tuba che" d<) tY gia vua neu tren cho tha'y vi~c xac dinh chlnh
sach ti'en t~ dung d8:n trong d6 c6 chinh sach ty gia, hi~n la m<)t va'n d'e ra't quan trQng
va din thie't d6i' vdi ba't cu lo~i hlnh kinh te" nao.
10


1.1.5 CAC YEU TO co BAN TAC DONG DEN TY GIA HOI DOAI:
1.1.5.1. Cac ye'u to' cd ban tac dqng de'n ty gia ho'i doai:
Can din thanh toan quO'c te' chinh la nhung ghi chep v'e cac giao dich rna cu' dan
va Chinh phu cua m()t nu'oc thl;tc hi~n voi the' gioi ben ngoai trong m()t khoang thai
gian nha't dinh, thu'ong 1a m<)t nam.
Can can thanh tmin thu'ong du'
a. Tai khoan vang lai:
Tai khoan nay ghi chep cac ho~t d<)ng buon ban hang hoa dich Vl;l, thu rih~p tu
d'au tu' va cac khoan chuy~n giao. Nguoi ta c6 th~ chia tai khoan vang lai thanh.hai
khoan m1;1c nho hi~n thi nhung phan nh6m chinh nay. Thu nha't, can din thu'ong ~~i

bao ham ta't ca cac ho~t d<)ng trao d6i hang hoa, nghia la xua't va nh~p nhung hang hoa
hii'u hlnh, dich Vl;l trong d6 xua't kh§:u du'nh~p tu d'au tu' bao g5m cac khoan thanh toan lai sua't cho cac khoan ti'en vay cua ngu'oi
nu'oc ngoai hay cho ngttoi nu'oc ngoai vay, c6 tuc .v.v... Thu hai la nhung khoan chuySn
giao (thu rang hay chi rang) bao g5m cac khoan chuySn giao cua tu nhan (vi d1;1 t~ng
ph§:m do than nhan nu'oc ngoai gdi v'e, nhung nha d'au tu' nu'oc ngoai chuySn nhung
khoan thu nh~p cua hQ v'e nu'oc, ... ) va chuy~n giao cua chinh phu (vf dl;l nhfi'ng khoan
trte'... )

b. Tai khoan

von:

Tai khoan nay ghi chep cac giao dich c6 lien quan de'n vi~c mua ban tai san
gifi'a n'en k:inh te' trong nu'oc va nu'oc ngoai, cfing nhu' sO' ti'en cho vay ho~c di vay c6
lien quan de'n nu'oc ngoai. Khi c6 m<)t lu5ng v6n chay vao, n6 du'cung ling ngo~i t~ cho dan cu' trong nu'oc. Lu5ng vO'n chay ra du'lam giam lu'
c. Tai khoan thanh tmin chfnh thuc:
Tai khoan nay ghi chep cac giao dich do Ngan hang TW thay m~t Chinh phu
thlfc hi~n. Bao g5m nhfi'ng thay d6i trong dlf tru chinh thuc v'e vang va ngo~i t~, nhung
khoan di vay cua nu'oc ngoai va cac giao dich voi quy ti'en t~ qu6c te'. Nhfi'ng giao dich
lam tang dt;t trfi' chinh de dttdan cu' trong nu'oc, con nhfi'ng giao dich lam giam dlf tru chinh thuc du'Can can thanh toan chung bao g5m ta't ca cac khoan chi (thanh toan hang hoa va
dich V\1 nh~p kh§:u, mua tai san nu'OC ngoai ...) va tfft ca cac khoan thu (thu v'e XUfft
kh§:u, ban tai san cho ngu'oi nu'oc ngoai ...). d day, ngu'oi ta sir dl;lng phu'ong phap ke'
toan kep, nghia la m6i giao dich d'eu du'

v~y. can can thanh toan chung phai luon luon can b~ng.
11


Nhln chung, bfft ky ye'u t6 nao c6 kha nang tac d()ng lam thay d6i tlnh hlnh thu
chi trong cac tai khoan cua can din thanh toan thl d~u c6 th~ lam thay d6i cung cffp
ngo~i t~ tren thi tntong vase lam cho ty gia c6 kha nang thay d6i (m<)t s6'ly thuye't khi
d~ c~p de'n cac ye'u t6' anh hu'dng de'n ty gia h6'i doai c6 th~ trlnh bay g5m c6 cac ye'u t6
nhu': can can thanh toan, ty 1~ l~m phat, anh hu'dng cua lai sufft ... Nhu v~y, cac ly
thuye't nay da xem can can thanh tmin chi la m()t trong hang lo~t cac ye'u t6 tac d<)ng
de'n ty gia h6'i doai. Nhung c6 th~ nh~n thffy r~ng, ne'u m<)t n~n kinh te' hoan toan dong
cli'a, khong c6 bfft ky m<)t giao dich nao voi the' gioi ben ngoai thl cho du cac bie'n s6'
trong n~n kinh te' nhu' l~m phat, lai sufft hay bfft ky m<)t bie'n s6' nao khac du c6 st;( thay
'd6i m~nh each mffy cling ch&ng c6 cai gl gQi la ty gia d~ tac d<)ng lam thay d6i. sa di,
cac bie'n s6 nhu' l~m phap, Hii sufft hay bfft ky m<)t bie'n s6' nao khac c6 kha nang tac
d<)ng lam thay d6i ty gia la do tfft ca nhung bie'n s6' nay khi thay d6i d~u it nhi~u c6 tac
d()ng lam thay d6i cac giao djch cua qu6'c gia voi the' gioi ben ngoai, tile la lam thay
d6i can can thanh toan. Tu d6 lam thay d6i tlnh hlnh cung c'au ngo~i t~ va tac d()ng de'n
ty gia h6'i doai. Do d6, chi c'an tie'p c~n vao can can thanh toan la c6 th~ chi ra m()t
each tu'dng dcSi cac ye'u t6' co ban tac d()ng de'n ty gia. Bi~u quan trQng la phai tlm ra
cho du'QC cac lt;(c n~m d~ng sau nhung thay d6i trong can can thanh toan Va chung ta
cling se thffy r~ng cac lt;t'c nay khong gl khac hon chinh la cac bie'n s6' nhu l~m phat, lai
sua"t ... nhu se thffy duoi day.

1.1.5.2. Cac ye'u to' cd ban co kha nang hie d()ng lam thay d6'i tinh hinh cac giao
djch trong tai khoan vang lai:
Nhu da trlnh bay, thanh ph'an co ban nhfft trong tai khoan vang lai chinh la can
can thu'dng m~i. Chinh vl v~y, cac ye'u t6' c6 kha nang tac d()ng la thay d6i tlnh hlnh
xufft - nh~p kh~u so voi nhau se la nhung ye'u t6' co ban tac d<)ng de'n ty gia h6'i doai.
Cl;l th~ la bao g5m cac ye'u t6' co ban sau:

a. Muc gia ca tll'dng dol:
M()t st;( tang len trong muc gia tu'ong d6'i d trong nu'oc so voi muc gia tren thi
tru'ong the' thai (c6 nghla hang nh~p kh~u se c6 xu hu'ong re hon va hang xufft kh~u se
trd nen d~t hon) se lam tang nhu c'au nh~p kh~u va lam giam kha nang xufft kh~u cua
qu6'c gia. Tu d6, lam giam cung va tang c'au ngo~i t~, lam d5ng ngo~i t~ c6 xu huang
tang gia hay d5ng n<)i t~ c6 xu huang giam gia. Ngu<;1c l~i, ne'u muc gia tuong d6'i c6 slf
Sl,lt giam se lam d5ng ti~n nu'oc do CO XU hu'ong tang gia, ye'u tcS gia ca chinh la ye'u tcS
co ban t~o ra m<)t trong nhung xufft phat di~m quan trQng d~ xac dinh ty gia can b~ng C5
muc bao nhieu trong dai h~n.
M()t quan ni~m don gian xufft phat tu ye'u t6' gia ca c6 ten la quy lu~t m<)t gia
(law of one pric~ ). Quy lu~t m<)t gia du<;1c phat biSu nhu' sau: Ty gia h6'i doai se du'<;ic
xac dinh C5 m<)t mile duy nhfft sao cho hang hoa du'<;ic ban C5 bfft kY noi dau tren kh~p the'
12


giOi voi cling m()t gia quy d6i nhu nhau rna khong tinh de'n hang hoa. Do d6, nuoc nao
san xua"t ne'u hang hoa d6 gi6ng nhau v'e phgm cha"t, quy each. Vf dt,I: 1 ta"n g~o ban
tren thi truong the' gioi voi 300USD va cfi.ng m()t ta"n g~o voi phgm cha"t nhu v~y duqc
ban t~i thi truong Vi~t Nam voi gia 3.600.000 VND thl ty gia h6i doai gifi.'a USD va
VND phiii la 1USD=12.000VND (Trong thlfc te', quy lu~t m()t gia duqc sd' dvng cho
m()t r6 hang hoa nha"t dinh).
M()t slf md r()ng quy lu~t m()t gia ta"t ye'u d~n de'n m()t ke't lu~n gQi la thuye't
ngang gia sue mua, thuye't PPP (Purchasing Power Parity). Thuye't PPP duqc phat biSu
nhu' sau: Ty gia h6i doai gifi.'a ti'en t~ trong nuoc va d'Ong ngo~i t~ se duqc di'eu chinh dS
phan anh dung v'e chenh l~ch muc gia d trong nuoc va thi trltong the' gioi. Ne'u gQi n,
n*, Et. Et+l fan luqt la l~m phat n()i dia, l~m phat tren the' gioi, ty gia hi~n t~i va ty gia
tu'ong lai thl thuye't PPP c6 thS di~n ta nhu sau:

Tuy nhien, nhfi.'ng bAng chung thlfc nghi~m luon cho tha"y c6 slf sai bi~t Ion gifi.'a

phuong trlnh cua thuye't ppp voi thlfc te' do gia ca chi la m()t trong cac bie'n s6 c6 kha
nang tac d()ng de'n ty gia.
b. Cac bi¢n phap bao h():

M()t slf gia tang ac bi~n phap bao h() se lam hang ngo~i nh~p trd nen dAt hon va
lam giam nh~p khgu. Tu d6, lam giam c'au ngo~i t~. lam d'Ong ngo~i t~ c6 xu huang svt
gia hay d'Ong n()i t~ c6 xu huang tang gia. Nguqc l~i. ne'u cac bi~n phap bao hQ duqc
c8:t giam se lam d'Ong ti'en nuoc d6 c6 xu huang svt gia.

c. Tam if u'a thfch hang ngofili so v01 hang n()i:
Ne'u tam ly nguoi tieu dung ua thfch hang ngo~i hon so voi hang n()i se lam tang
diu nh~p khgu. Tu d6, lam tang c'au ngo~i t~, lam d'Ong ngo~i t~ c6 xu huang tang gia
hay d'Ong n()i t~ c6 xu huang giam gia. Nguqc l~i. Him ly ua thfch hang ngo~i so voi
hang n()i c6 xu huang giam se lam d'Ong n()i t~ c6 xu huang tang gia.
d. Niing suat lao d()ng:
Ne'u nang sua"t lao d()ng trong nuoc c6 slf gia tang se lam cho muc gia tuong d6i
- c6 xu huang svt giam, lam d'Ong ngo~i t~ c6 xu huang giam hay d'Ong n()i t~ c6 xu
huang tang gia.

1.1.5.3. Cac ye'u t6 cd ban c6 kha nang hie d()ng lam thay d6i tinh hinh cac giao
d.jch trong tai khoan v6n:

13


Cac ye'u t6 cd ban c6 kha nang tac d<)ng lam thay d6i tlnh hlnh tai khoan v6n se
du<;1c hi~u thong qua vi~c n~m b~t cai gQi la hi~u ling Fisher qu6c te' (International
Fisher Effect). Hi~u ling Fisher neu r~ng Hii sua't danh nghia R bao gbm hai ph'an: ty 1~
hoan vO'n tht;(c i va m9t chi s6l<;Lm phat b~ng mlic d9 l<;Lm phat dt;t kie'n. Hi~u ling Fisher
du<;1c bi~u di~n nhu sau:

1 + Hii sua't danh nghia = ( 1+ Hii sua't tht;tc) ( 1+ l<;Lm phat dt;t kie'n)
1 + R = (1+i) (l+n) hay R= i + 1t +in
Phudng trlnh tren thuong du<;1c tfnh g'an dung b~ng phudng trlnh : R= i +n
'

Theo y nghia t6ng quat cua hi~u ling Fisher, vi~c hoan v6n tht;t'c se du<;ic din
b~ng hoa xuyen qu6c gia thong qua ho<;Lt d<)ng d'au tu, tlic la i = i* voi ivai* la Hii sua't
tht;(c a n<)i dia va nuoc ngoai. Ne'u mlic hoan v6n tht;(c trong nuoc cao hdn d6i vdi thi
truong qu6c te' thl v6n se dich chuy~n tu thi truong the' gidi vao trong mtoc. Qua trlnh
d'au tu chenh l~ch Hii sua't se tie'p ll;lc, ne'u nhu khong c6 st;( can thi~p cua chinh phu, cho
de'n khi mlic hoan v6n tht;(c dt;t' kie'n tra nen din b~ng.
Trong the' can b~ng va khi khong c6 st;( can thi~p cua chinh phu thl mlic sai bi~t
Hli sua't danh nghia se g'an b~ng voi mlic sai bi~t ty 1~ l<;Lm phat dt;t kie'n.
l+R
l+R*

--=

l+i
l+i'

Voi R va R * la nhung Hii sua't danh nghia cua dbng ti~n trong nuoc va nu'oc
ngoai. Ne'u nhu' R* va i* tudng d6i nho thl m6i quan h~ nay c6 th~ du'qc tinh g'an dung ...
b~ng phudng trlnh: R- R* = i- i*. Nhu v~y theo y nghi~ t6ng quat cua hi~u ling Fisher,:·
nhung dbng ti~n c6 mlic l<;J.m phat cao phai c6 Hii sua't cao hdn nhung dbng ti~n c6 mlic
l<;Lm phat tha'p hdn.

• Hi~u ung Fisher quoc te":
Chla khoa d~ hi~u duqc tac d<)ng cua nhung thay d6i tu'dng d6i v'e Hii sua't danh
nghia giua cac nuoc d6i voi ty gia h6i doai cua dbng ti'en qu6c gia a ch6 ph6i h<;ip sv

tac d<)ng cua thuye't PPP va hi~u ling Fisher t6ng quat (ty ghi h6i doai se chuy~n dich
ra sao d~ lam giam nhung sai bi~t v'e gia ca hay l<;Lm phat va vi~c tang mlic l<;Lm phat a
trong nude lien quan de'n HH sua't nude ngoai nhu the' nao. Khi ph6i h<;ip hai di'eu ki~n
d6, ke't qua ta thu duqc hi~u ling Fisher qu6c te' la mlic hoan v6n d'au tu trong nu'oc
(l+R) phc:li b~ng mlic hoan v6n dt;t kie'n khi d'au til a nu'oc ngoai (l+R*) Et+IIEtt
Ne'u R* tudng d6i nho thl phudng trlnh hi~u ling Fisher chota each tinh g'an dung
nhusau:

14


M{)t ke't lu~n c6 th~ duc;1c nit ra Hi: "Hi~u ung Fisher qu6c te' khiing dinh ti'en t~
c6 Hii sua"t tha"p se c6 ghi hon so voi ti'en t~ c6 Hii sua"t cao ".
Trong ly thuye't, m~c du muc ho~m v6n dlf kie'n phiii b~ng nhau nhung trong thl,l'c
te', muc ho~m v6n dlf kie'n trong nude va nude ngoai c6 th~ khong din b~ng ne'u c6 ye'u
t6 nH ro, ho~c tinh thanh khmln ti'en t~ h~n che' qua trlnh d'au tu qu6c te' hay nhung can
thi~p lam h~n che' sv md cua tai khmln v6n.
Truong hc;1p m6i d'Ong ti'en trong thvc te' khong tuong d'Ong voi nhau v'e ye'u t6 nH
ro va tinh thanh khoan thl hi~u ung Fisher qu6c te' se ducJc diSn til m<)t each d'ay du nhu
sau:
R

= R* + Et+! -E + 8
I

Et

Trong d6 o se ham chua sl,l' uoc tinh v'e muc dQ chefl:h l~ch v'e rui ro, tinh thanh
khm1n giua hai d'Ong ti'en va c6 th~ xem Ia bie'n s6 da bie't trong tung thoi di~m nha"t
djnh. Til d6 c6 th~ t~m rut ra m<)t s6 ye'u t6 co ban c6 kha nang tac d<)ng lam thay d6i

tai khoan v6n nhu sau:

a. Liii suiit:
N6i mQt each ng~n g9n, lai sua"t cl:iinh la gia ca cua v6n, vl the' lai sua"t la m<)t
ye'u t6 hang d'au c6 kha nang tac d<)ng lam thay d6i tlnh hlnh cac giao djch trong tai
khoan v6n. Ne'u lai sua"t trong nude cao hon so vdi lai sua"t nude ngoai hay lai sua"t
ngo~i t~, se d~n de'n nhung dong v6n chay vao hay se lam chuySn hoa luc;1ng ngo~i t~
trong n'en kinh te' sang d'Ong n<)i t~ dS hudng lai sua"t c~o hon. Bi'eu nay lam tang cung
ngo~i t~ tren thi truong (ciing c6 nghia lam tang c'au d6i voi d'Ong n<)i t~). Til d6 d'Ong
ngo~i t~ se c6 xu huang giam gia tren thi truong hay dBng n<)i t~ se tang gia va nguc;1c
l~i.

b. Dr! bao trong tddng lai:
Nhung dlf bao rna Cl,l thS la dlf bao v'e Slf bie'n d<)ng cua ty gia trong tuong lai se
c6 tac d<)ng de'n nhung dong v6n. Ne'u ty gia h6i doai ducJc dlf bao la c6 sv gia tang
trong tu'ong lai (tile dlf bao d'Ong ngo~i t~ c6 sv tang gia hay d'Ong n<)i t~ Sl,lt gia) se lam
tang cac dong v6n chay ra khoi n'en kinh te' hay se lam chuySn hoa nhung dong n<)i t~
sang ngo~i t~ d~ bao toan ghi tri ti'en t~ m<)t each t6t nha"t va hudng chenh l~ch ty gia.
Ttl' d6lam tang c'au ngo~i t~ tren thi truong va d'Ong ngo~i t~ c6 xu huang tartg gia hay
dBng n<)i t~ c6 xu huang giam gia. Trong truong hc;1p ngucJc l~i. ne'u tY gia h6i doai duc;1c
dlf bao la c6 sv sl,lt giam trong tuong lai se lam dBng ngo~i t~ c6 xu huang giam gia hay
d5ng n9i t~ co xu huang tang gia tuc thoi.

c. Yea tiltam If:

15

_,

M()t ye'u tO' cuO'i cling c'an phai d~ c~p de'n trong nhung ye'u tO' co ban c6 kha
nang hie d()ng de'n sv v~n d()ng cua nhung dong vO'n la tam ly cua nhung ngu'oi sd hii'u
vO'n. Ne'u nhung ngu'oi sd hii'u vO'n c6 tam ly giam sv tin tu'dng v~ m()t d'Ong ti~n nao d6 .
(lam anh hu'dng de'n Slf V~n d()ng CUa nhung dong vO'n) Va lam d'Ong ti~n d6 CO XU
huang giam ghi tren thi truong.

d Nha nu'uc can thi~p bffng hanh chfnh:

Se thie'u s6t ne'u khong nha:c de'n sv can thi~p b~ng hanh chinh cua Nha nu'oc
cling la m()t ye'u t6 quan tr9ng hie d()ng de'n ty gia hO'i doai. Ye'u tO' nay chinh la m()t
cong Clf di'S~ hanh ty gia hO'i doai rna hftu nhu' quQ'c gia nao cling SlY dvng, chi khac
nhau d muc dQ sii' dvng cong cv rna thoi.
?

A

,

,

?

,

1.1.6CONG Cl) CUA CHINH SACH TY GIA:
1.1.6.1. Lai sua't:
Chung ta bie't r~ng thi tru'ong ngo~i h6i se can b~ng khi cac khoan ti~n gdi cua
m6i lo~i ti~n d~u c6 m()t ty xua"t l<;Ji tuc dlf kie'n nhu' nhau, di~u nay cling c6 ngh!a la:
R

- R

VND -

USD

+ E~SDIVND

-

EUSDIVND

EusDtVND

Trong d6:

RvNo, Ruso: l'an lu'<;Jt Ia lai sua't cua VND, USD

EeusoNND : Ty gia dlf kie'n qua hai d'Ong ti~n trong tu'dng lai
Vl khi lai sua"t tai chie't kha'u thay d6i se keo theo sv thay d6i cling chi~u cua lai
sua"t tren thi tru'ong. Cho nen, ne'u lai sua"t VND tang se lam cho ty gia giam vl sv tang
len cua lai sua"t VND ngay hom nay se lam cho cac khoan ti~n gC1i bii.ng dBng ti~n nay
kern hffp d~n hdn trong tu'dng lai. Trong tru'ong h<;Jp ngu'QC l~i, ne'u muon ty gia tang se
giam lai sua"t tai chie't kha'u. Tuy nhien lai sua"t va ty gia c6 mO'i quan h~ bi?n chz£ng chu
khong c6 mO'i quan h~ nhan qud. B~c bi~t cong Clf nay chi thanh cong khi c6 m()t thi
tru'ong ngo~i hO'i hoan hao. Cho nen, cong Clf nay thu'ong du'QC sii' dvng d cac nu'oc phat
tri~n han la cac nu'oc dang phat tri~n.
1.1.6.2. Nghi~p V\1 thj tru'ong md ngo~i t~:
La nghi~p v1,1 rna NHTW trvc tie'p tham gia mua ban ngo~i t~ tren thi
tru'ong. Khi NHTW mua ngo~i t~ vao se lam giam cung ngo~i t~. Vl v~y, d~n

de'n ty gia tang va ngu'qc l~i khi NHTW tang cung ngo~i t~ bilng each ban
ngo~i t~ ra se lam ty gia giam. Chung ta tha"y r~ng b~ng each tang ho~c giam
cung ngo~i t~ thl NHTW c6 kha nang tac d()ng lam thay d6i m~nh cy gia. Tuy
16


nhien, cong C\1 nay c6 m()t h:~m che' la n6 doi hoi NHTW phai c6 lu'ngo~i t~ IOn, cho nen NHTW cling c6 thS sli' dl,lng nghi~p V\1 md n()i t~ mua
ban cac gia'y to c6 gia dS lam thay d6i cung ban t~- cai v6n c6 tac d()ng de'n
ty gia vllam thay d6i Hli xua't, muc gia ca trong nu'oc .v.v... Tuy nhien, nghi<$p
V\1 thi tru'ong md n9i t~ chi tac d()ng gian tie'p de'n ty gia mua l~i c6 tac d()ng
tr\(c tie'p dSn cac cong Vl,l vi mo khac. Do d6, cong C\1 nghi~p Vl,l thi tru'ong md
n9i t<$ thong thu'ong khong du'chinh ty gia rna chi du'md ngo~i t~ dS khli' di sl;( tang giam cung n()i t<$ do nghi<$p V\1 thi tru'ong md
ngo~i t~ gay ra - can thi~p c6 tfnh khd.

1.1.7 vAI TRO CUA TY GIA HOI DOAI:

1.1.7.1 Tac d9ng ciia ty gia h6i doai de'n XNK:
Ty gia hO'i doai c6 hie d()ng to Ion dO'i voi quan h~ thu'dng m~i qu6c te', dO'i voi
XUfft nh~p khffu hang hoa, dich Vl,l CUa qu6c gia, v'e ly thuye't ne'u cac ye'u tO' khac
khong d6i khi ty gia c6 sv sl,lt giam (theo phu'dng phap ye't gia tTI,rc tie'p) c6 nghia la
d'ong n()i t~ tang gia, nhu' v~y se lam giam xua't khffu va tang nh:%p khffu lam cho can
can thu'dng m~i c6 thS xa'u di. Ngu'llQi t~ giam gia du'a de'n XUfft khffu tang, can can thu'dng m~i se dliQC cai thi~n.
Vi d1,1 : Nam 1994, voi muc ty gia hO'i doai la 1 USD = 10.500 VND, 1 xe o to
con voi gia 30000 USD c6 thS du'~am la 315 tri<$u d'ong. Be'n nam 1998, voi muc ty gia 1 USD = 13500 VND thl cling
chie'c xe a'y chi c6 thS nh~p khffu va ban voi gia tO'i thiSu la 405 tri<$u d'ong.Ngu'

ta'n g~o voi chi phi san xua't 13. 3,5 tri~u d'ong c6 thS xua't khffu voi ty gia 1 USD =
10500 VND rna c6 Hii voi ghi khoang 340 USD vao nam 1994, nhu'ng voi ty gia 1 USD
= 13500 VND nam 1998 va ne'u cac ye'u tO' khac la khong d6i thl da c6 thS xua't khffu
rna c6 lai voi gia khoang 260 USD. Til d6, ne'u cac ye'u tO' khac la khong d6i, thl khi ty
gia tang til 1 USD = 10500 VND de'n 1 USD = 13500 VND ( USD tang gia hay VND
Sl,lt gia ) da lam cho hang nh~p khffu trd nen da:t hdn, con hang XUfft khffu trd nen re
hdn, tu d6 c6 thS lam giam nh:%p khffu va tang xua't khffu .. Ke't qua se ngu'Qc l~i ne'u
USD sl,lt gia va VND tang gia.

1.1.7.2 Ty ghi hffi doai va san hiqng cong an vi~c lam va

l~m

phat:

Ty gia hO'i doai c6 tac d()ng m~nh me de'n IDQi khia c~nh cua n'en kinh !e' nhu'
m~t b~ng gia ca trong nu'oc, l~m phat, cong an, vi<$c lam hay tha't nghi~p. ch~ng h~n
khi d'ong n()i t~ giam gia so voi ngo~i t~ thl cac m~t hang nh:%p khffu nhu' v~t tu', nguyen
li<$u san xua't se da:t hdn, lam cho gia thanh san phffm tang, dffy m~t b~ng ghi ca trong
nu'oc len cao gay sue ep dO'i voi l~m phat. Tuy nhien ne'u cac lanh vl;(c san xua't chu ye'u
d\(a tren ngu'on ·lvc trong nu'oc thl sv tang gia cua hang nh:%p khffu se giup tang kha
nang c~nh tranh cua lanh V\(C nay, giup phat triSn san xua't, san lu17