Nghiệp vụ ngân hàng trên thị trường chứng khoán việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.24 MB, 185 trang )
-
··-
--~
-
.
--
-~~L:
-
-""'
1
I
I
.
BO GIAo nvc vA I>Ao T.;.o
TRUONG D.;.I HOC KINH TE THANH PHO HO CHf MINH
----W----
:;;:
?
NGUYEN NGQC ANH
NGHIEP
. VU. NGAN liANG TREN
THI. TRUONG CHUNG KHOAN VIETNAM
.
Chuyen nganh: Tai chinh, Ltiu thllng ti'en t~ va Tin dvng
Ma
s6 : 5.02.09
LU~N AN TIEN si KINH TE
Nguoi huang d~n khoa hQc: Ph6 giao su, Tie'n si LeVan Te
Thanh phO' Ito Chi Minh nam 2001
I
~.l
LOICAMDOAN
Toi xin cam doan day la cong trlnh nghien cli'u cua rieng toi. Cac s6li<$u,
ke't qua trong lu~n an la trung thvc va chu'a tung du'<;Jc ai cong bo' trong ba"t ky
cong trlnh nao khac.
Tac gia
Ml)C Ll)C
Trang ph\1 bia
Lm cam doan
M1,1C l1,1C
Danh ID\IC cac bang
Danh ID\IC cac biiu
Danh ID\IC cac hinh
Danh ID\IC cac ky hi~u, chu vie't hit
Trang
?
"'
MODAU
................................................................................................................ 1
Chuo'ng 1- NGAN HANG THUONG M~I HO~T DONG TREN THf
TRUONG CHUNG KHOAN - YEU CAU CAN THIET
KHACH QUAN ............................................................................... ~ .. 6
tm
1.1. T6ng quan v'e
trliong H1i chinh ................................................................ 6
~. . "
~ h"l tn.tong
'
' . ch~mh)... ,. ........................................................ . 6
vet
ta1
1. 1. 1. Kh a1mt;m
1.1.2. Chuc nang cua thi tn.tong t~ti chinh.' .......................................................... 7
1.1.3. Phan loc,ti thi tntong tai chinh .. :................................................................. 9
1.1.4. Ciic san ph§:m tai chinh, ngttoi mua, ngttoi ban, co che'" ho~t d()ng
cua cac thi tru'ong ben trong thi tru'ong tai chinh n6i chung va
'
~
kh oan
~
~. . "
/
thl. tru'ong
chling
nm
neng ..........................................................
. 12
1.2. Vai tro ngan himg trung lio'ng tren thi trliong tai chinh ........................... 23
1.2.1. Cliu ti~n .................................................................................................. 25
1.2.2. Cung ti~n ................................................................................................ 33
1.3. Cac t6 chuc trung gian tai chinh - ngan hang thlio'ng m~i va cac nghi~p
Vt;J. CUa no tren thj trliong Chung khmin ..................................................... .42
1.3.1. Ciic t6 chuc trung gian tai chinh (con dtt<;ic gQi la cac dinh che'" tai chinhf.42
1.3.2. Cac nghil$p VlJ. cua ngan hang thu'dng m~i tren thi tru'ong chung khoan.46
1.3.3. Nghil$p vv. ngan hang t6ng h<;ip tren thi tru'ong chung khoan (1 m()t s6
-" g1a
• t"
·~· qua cac
~ th>l"k'
I
ren th""
e g1o1
vi y ...................................................
. 53
quoc
Ke't lu~n chlio'ng 1 ............................................................................................... 63
Chuo'ng 2- Slj RA DOl CUA THf TRUONG CHUNG KHOAN
VItT NAM v A THl,J'C TR~NG HO~T DONG CUA Ht
THONG NGA.N HANG .................................................................. 65
2.1: Thtfc tr~ng ho~t d()ng cua h~ tho'ng ngan hang trong n'en kinh te'
hi~n nay ............................................................................................ ."............ 69
2.1.1. Sd lu'Qc v€ lich sti' ph at tri~n h~ thO'ng ngan hang Vi~t N am de'n
nam 1990 ................................................................................................ 69
2.1.2. Th\l'C tr~ng ho~t d()ng cua h~ thO'ng ngan hang tU nam 1990 de'n
nam 1998 ................................................................................................ 70
2.1.3. Th\l'c tr~ng ho~t d()ng cua h~ thO'ng ngan hang tu 1998 de'n nay ............ 79
· 2.2. St1 ra dm ciia thi trtiong chung khmin Vi~t Nam ....... ;............................. 100
2.2.1. Cac bu'oc chuffn bi cho thi tru'ong chung khoan .................................... 100
2.2.2. Trung tam giao dich chll'ng khoan thanh ph6H6 Chi Minh ho~t d()ngdanh da"u sv ra doi chfnh thuc cua thi tru'ong chung khoan \/i.ec
Nam ...................................................................................... ·................ 105
2.3. Ho~t d()ng ciia ngan himg thtio'ng m~i vi~t nam tren thi trtiong
chung khoan ................................................................................................ 116
2.3.1. v€ khung phap ly va cd che' v~n hanh ................................................. 116
2.3.2. v€ ho~t d()ng ciia h~ thO'ng ngan hang trung gian ................ ~ ............... 117
Ke't lu~n chtio'ng 2 ............................................................................................. 122
Chtio'ng 3- NGH:fflP Vl) NGAN HANG TREN THl TRUONG CHUNG
KHOAN VI}tT NAM ................................ :................................... 124
3.1. Nghi~p V\1 ngan himg thtio'ng m~i tren thi tnib'ng chti'ng khoannhung d'e xua't cho h~ tho'ng ngan hang hi~n nay ......................·............... 126
I.3.1.1. Nghi~p V\1 d~i ly phat hanh chung khoan ............................................. 126
0.1.2. Ngan hang thu'ong m~i bao Hinh cho khach hang phat hanh.
i
/'I.
3.1.3.
3.1.4.
3 .1.5.
'(;3.1.6.
~· p h'~
.
tra1
1eu ..............................................................................................
. 128
Ngan hang thu'dng m~i quan ly h() tai san tai chinh cho khach hang .•. 128
Nghi~p V\1 moi giOi va kinh doanh chung khoan .................................. 129
Cac ngan hang thu'ong m~i mua ban cac quy€n chQn d~ t\1' bao v~
m)nh trong ho~t d()ng kinh doanh ngo~i t~ va kinh ·doanh .
chung khoan ......................................................................................... 129
Ngan hang thu'dng m~i chie't kha'u cac chung khoan n<;1 nga:n h~n
~
~
kh oan
~ ........................................................ .. 130
va' c h o vay cam
co~ chung
£ 3.1.7. Ngan hang thu'dng m~i th\l'c hi~n nghi~p V\1 thanh toan cho
khach hang ........................................................................................... 134
3.1.8. H~ thO'ng ngan hang.la m()t tac nhan lam can b~ng thi tru'ot?-·g
tai chinh .............................................................................. , ................ 138
· . )(.3.1.9. Nghi~p V\1 dgu tu' chung khoan ............................................................. 139
3.2. L() trlnh cac ngan hang thtio'ng m~i tham gia vao thi trtiong
chti'ng khoan ....~~~.~~ .. ~ .................................................................... 141
3.2.1. Ngan hanrfthanh l~p cong ty chung khoan tham gia kinh doanh.
tren thi tru'ong chung khm1n ................................................................. 141
3.2.2. Ngan hang thu'ong m~i phat hanh cac lo~i c6 phie'u moi va
, . p h',..,
,.., tren
" th'l tru'ong
' ......................................... . 142
tra1
1eu d;?
e h uy d"Qng von
3.2.3. Ngan hang thttong m~i tri€n khai thl,l'c hit$n quan ly cac tai san
tai ch:inh cho dan cu'............................................................................. 143
3.2.4. Ngan hang thu'ong m~i thl,l'c hit$n nghit$p vt;t d~i ly phat hanh tren
thi tru'ong ca'p 1.................................................................. ~ ................. 143
3.2.5. L() trlnh cac ngan hang thu'ong m~i tham gia vao thi tru'ong chung khoan
theo mo hlnh phat tri€n cua thi tru'ong chung khoan Vit$t Nam ........... 144
3.3. Cac giai phap cd ban nhiim t~o di'eu ki~n d~ h~ thO'ng ngan himg
thudng m~i tham gia co hi~u qua viw thi truilng chung khoan ............... 150
3.3.1. Nhfi'ng giai phap vi mo tru'oc m3:t. ........................................................ 151
3.3.2. Nhfi'ng giai phap vi mo lau dai. ............................................................ 154
.£
3.4. Ngan himg Nha mioc sll' dl,lng cac cong Cl,l cua chinh sach ti'en t~
chi phO'i ho~t dqng cac thi truong tai chinh, d~c bi~t d~ tac dqng
m~nh me de'n thi truO'ng chung khoan ...................................................... -157
3.4.1. Tai ca'p v6n ............................................................ ~ .............................. 157
3.4.2. Ch:inh sach Hii suat.. .............................................................................. 158
3.4.3. Ty gia h6i doai ...................................................................................... 160
3.4.4. Dt;t' trfi' b3:t bu()c ...................................................... :.............................. 162
3.4.5. Nghit$p vt;t thi tru'ong mC$ ..............................~ ........................................ 163
3.4.6. Cac nghit$p vt;t khac .............................................................................. 166
Ke't lu~n chudng 3 ............................................................................................. 167
KET LU~N ........................................................................................................ 170
"
'
?
...
?
DANH MT)C CONG TRINH CUA TAC GIA
'
"
?
DANH MT)C TAl LIJ:_:U THAM KHAO
l
I
"'
..,
DANH l.VIl)C CAC BANG
S6 thti' tq
Ten
Trang
1.1
Nhung y~u t6 quy~t dinh cua du ti~n.
32
1.2
Bang can d6i tfli san cua FED.
34
1.3
Co sd cua qua trlnh cung U'ng ti~n t~.
41
1.4
Cac lo<;1i t6 chuc trung gian tai chfnh.
46
2.1
Von huy dong qua ngan hang thu'C1ng m(;li qu6c doanh.
79
2.2
Khoi lu<;1ng phat hanh trai phieu KBNN.
93.
2.3
Bau thftu trai phieu KBNN qua NHNN.
93
2.4
Lai suat phat hanh trai phieu KBNN.
94
2.5
Toe do huy dong va cho vay.
97
2.6
Muc tang gia cua cac c6 phi~u du'<;ic yet gia t<;1i
111
TTGDCK, sau he1n 5 thang hoq.t dong.
2.7
Cac phien giao dich cu6i nam 2000.
114
2.8
Ty 1~ nq qua h<;1n cua cac TCTD.
118
,
,..?
DANH Ml)C CAC BIEU
s6 thu tt1
2.1
Ten
Di~n
bie'n chi sfSVN- Index nam 2000.
Trang
115
DANH Ml)C CAC HINH
s6thu tt1
Ten
Trang
1.1
Nhung dong v6n di qua h<$ th6ng tai chinh.
1.2
Thay d6i trong t6c d9 cua M1 va M2 (J My. (Thay d6i%
9
27
tung nam rieng bi<$t bie'n thien tu -20 de'n +20% ).
1.3
Tac d()ng cua nghi<$p vv thi tntong mCJ d6i voi ti~n dl;l' tru
36
va cd s6 ti~n t<$.
1.4
Tac d()ng cua nghi<$p vv cho vay chie't khffu d6i voi ti~n
d\f tru va cd s6 ti~n t~.
'
37
DANH MT)C CAC KY ~U, CAC CHU VIET TAT
1. CSTI dQc la chinh sach ti€n t~.
2. DNNN dQc la doanh nghi~p nha mtoc .
3. FED dQc la Cl;lc dl,l t:rU Lien bang Hoa Ky.
4. NHNN dQc Ia ngan hang Nha nuoc.
5. NHTM dQc la ngan hang thu'ong m~i.
6. NHTW dQc la ngan hang trung uong.
7. TCTD dQc la t6 chuc tin dl;lng.
8. TICK dQc la thi tntong chung khoan.
9. TTTC dQc la thi tntong tai chinh.
10. TTTI dQc la thi tntong ti€n t~.
11. TTGDCK dQc Ia trung tam giao dich chll'ng khoan.
12. UBCKNN dqc Ia
Uy ban Chung khoan Nha mtoc.
1
?
'"
MODAU
1. Tinh ca'p thie't ctia de tai nghien ctlu.
Trung tam giao dich chung khoan Thanh phO' H6 Chi Minh vua dua vao
ho~t d<)ng, ke't h
truong chung khoan hoan chinh. Hi€u theo nghia r{)ng, thi tru'ong ta~ chinh Vit%t
Nam, v~ ,m~t co ca'u t6 chuc da hlnh thanh tuong dO'i d~y du. Trong d6, thi
tru'ong ti~n t~ da hlnh thanh tu lau va phat tri~n
a muc d<) nhfft dinh, mot s6 thi
tru'ong khac moi n6i trong thai gian g~n day nhu' thi tru'ong bao hi~m nhan thp,
thi tru'ong bfft dong san v. v ... Thi truong chung khoan ra doi b6 sung them mot
kenh d~n vO'n va huy dong vO'n tn;fc tie'p tu cong chung, phvc vv da:c h;ic cho st;(
nghi~p cong nghi~p h6a va hi~n d~i h6a dfft nude. Buoc d~u hoi nh~p vao thi
truong tai chinh khu vt;(c va the' gioi.
T1l' day, ho~t dong cua thi truong tai chinh Vi~t Nam da chuy~n sang mot
buoc n~o~t moi. D6 la, st;( v~n dong c~nh tranh giua kenh huy dong va phan phoi
vO'n truy€n thO'ng cua cac t6 chuc tin dvng, voi kenh huy dong va phan phO'i v6n
trt;(c tie'p cua thi truong chung khoan. Chung ta bie't dug, st;( v~n dong vO'n giua
thi truong ti€n t~ va thi truong chung khoan phv thuoc vao nhi€u nhan
t6, chi
phO'i trt;t'c tie'p bdi quan h~ cung - c~u v€ vO'n tren thi tru'ong tai chinh. St;t' v~n
dong vO'n giua hai thi truong theo nguyen ta:c blnh thong nhau, do v~y st;( dich
chuy~n vO'n se dien ra khi c6 st;( chenh l~ch lai sua't qua IOn giua hai thi truong.
Va bao trum len tfft ca cac mO'i quan h~ ffy la ngan hang Nha nu'oc Vi~t Nam si't
d~mg cac cong cv cua chinh sach ti€n t~ d~ di€u tie't n€n kinh te'. Thong qua vi~c
tht;(c hi~n chinh sach md rong hay tha:t ch~t cung ung ti~n t~.
Tu sau cuoc d~i khung hoang kinh te' tai chinh the' giOi nam 1929- 1933,
cac nude c6 n€n kinh te' thi truong c6 xu huang phan bi~t r6 rang ho~t dong giua
cac t6 chuc tai chinh trung gian, nhfft la ho~t dong cua ngan hang thu'dng m~i va
ho~t d<)ng cua ngan hang d~u tu' (hay cua cong ty moi gioi chung khoan). Vi
2
ngttoi ta cho ding, m9t trong nhfi'ng nguyen nhan chinh gay ra cu9c d~i khiing
hoang a'y b~t ngu6n tU' ho~t d9ng ciia ngan hang thttong m~i tren thi tru'ong
chli'ng khm1n. Tuc la tll' ho~t d9ng ngan hang t6ng h<;Jp ciia ngan hang thttong·
m~i.
hay n6i each khac Ia ngan hang thttong
m~i ho~t
d9ng bao Ulnh phat hanh ·
va bao tieu chung khoan cong ty. Cho de"n hi~n nay, m9t s6 nttac viin con gifi'
nguyen quan diSm nay, c6 nghia la tach b~ch ho~t d9ng ciia ngan hang thttong
m~i va ho~t d9ng cong ty moi giOi chli'ng khoan thong qua d~o lu~t v~ ngan
hang.
Tu th~p nien 1970 trCi l~i day, cac nttac c6 n~n kinh te" thi trttong phat tri€n
c6 xu huang x6a dffn ranh gioi hoc:tt d9ng gifi'a cac t6 chuc tai chinh trung gian.
Xam nh~p liin nhau gifi'a cac hoc:tt d()ng ciia cac t6 chuc tai chinh trung gian, nhfft
la gifi'a ngan hang thttong
m~i
hoc:tt d9ng tren thi trttong chung khoan va cong ty
moi giOi chli'ng khoan c6 hoc:tt d()ng tin dl;lng. Di€n hlnh la nttac My, mtoc c6 dc:to
lu~t Glass - Steagall, cffm cac ngan hang thttong mc:ti hoc:tt d9ng bao lanh phat
hanh va bao tieu chung khoan cong ty. Song, hQ da nai long va lam lo khi cac
ngan hang thttong mc:ti va cac cong ty chung khoan da xam nh~p ho~t d9ng liin
nhau theo xu huang chung ciia the" giai.
Ngan hang thttong mc:ti c6 m~t rfft sam va ho~t d9ng lau doi C1 nttac ta, hoc:tt
d()ng ciia n6 trd nen tich
n~n kinh te"
tu nen
CI!C
va da dc:tng
tu khi Dang va Nha nttac ta chuy€n d6i
kinh te" t~p trting quan lieu bao ca'p sang nen kinh te" thi
trttong theo dinh huang Xa H()i Chu Nghia c6 sl! quan
ly
cua Nha nttac. Han
mttoi nam d6i mai, ngan hfmg thttong mc:ti n6i rieng va ngfmh ngan hfmg n6i
chung da g6p phffn khong nho trong st! nghi~p cong nghi~p h6a, hi~n dc:ti h6a
dfft nttac ta. Cac ngan hang thttong mc:ti la kenh v~n d9ng va chuy€n h6a cac
ngu6n v6n chii ye"u trong n~n kinh te" thoi gian vita qua. Hoc:tt d9ng cua ngan
hang thttong m~i thu hut cac ngu6n v6n nhan r6i
tu cong chung, phan ph6i v6n
' hii'u hi~u gifi'a cac nganh kinh te" theo tieu chu~n thttong m~i h6a va cung li'ng
cac dich
Vt,I
tai chinh khac. Ngan hang thttong mc:ti con th€ hi~n vai tro ba do doi
3
voi nganh cong nghi~p chll'ng khmin non tre cua mtoc ta,
khmin phat hanh toi thi tntong chll'ng khoan giao dich
t~p
tu thi
tntong chung
trung. Vi d1,1 nhu':
vi~c
md tai khmln giao dich, cung c{p tin d1,1ng ngin h~n va cac dich v1,1 tai chinh cho
cac cong ty c6 ph~n moi l~p, cac doanh nghi~p nha nu'oc c6 ph~n h6a. (j thi
truong trai phie"u Chinh phil, tU nam 1995, ngan hang thuong m~i da Ia thanh
vien chinh thuc tham gia d{u th~u tnli phi~u kho b~c nha nu'oc.
Lu~t cac t6 chuc tin d1,1ng hi~n hanh chua thi~t ke" di~u Lu~t cho phep cac
ngan hang thuong m~i ho~t d<)ng ngan hang t6ng h
giao dich chrrng khoan
tu thi truong phat hanh de"n thi truong giao dich t~p trung
theo muc v6n di~u 1~ quy dinh t6i thi6u. Trong xu huang hoi nh~p voi thi truong
tai chinh khu vl,l'c va the' giOi, tac gia cho dng cac nha lam Lu~t nu'oc ta c6 thS
b6 sung them di~u Lu~t cho phep ngan hang thu'ong m~i ho~t d<)ng ngan hang
t6ng h
sinh cac t6 chuc tai chinh trung gian nu'oc ta tren san nha, c6 d~y du chuc nang
nhu' cac t6 chuc tai chinh trung gian cac nu'oc. T~o co h<)i d6ng d~u cho cac t6
chuc tai chinh trung gian nu'oc ta, trong moi tru'ong c~nh tranh gay git giUa cac
t6 chuc tai chinh trong va ngoai nu'oc.
Tren co Sd nay, tac gia chQn d~ tai nghien cll'u: "Nghi~p Vl,l ngan hang tren
thi tru'ong chung khoan Vi~t Nam" la m<)t yeu c~u vua mang tinh thl,l'c ti~n cffp
thi~t cho ho~t d<)ng thi tru'ong tai chinh con non tre cua nu'oc ta, vua mang tinh
ung dl,lng khoa hQC. Cling nhu' dap ung du'qc yeu c~u h<)i nh~p cua thi tru'ong tai
chinh llu'OC ta VOi thi tru'ong tai chinh khu Vl,l'C Va the' gioi.
2. y nghia cua vi~c nghien cti'u.
- Lu~n an g6p ph~n neu b~t xu hu'ong chung cua cac nu'oc c6 thi truong tai
chinh phat tri6n trong cac ho~t d<)ng ch6ng l{n lftn nhau giua cac
t6
chile tai
4
chinh trung gian trong thi tru'ong tai chinh. Nha't la tu sau cac d6i mdi trong IInh
vvc tai chinh tu th~p nien 1970 de'n nay.
- Lu~n an g6p phgn lam sang to ly lu~n va tht;(c ti€n cua ho~t d9ng ngan
hang thuong m~i tren thi tru'ong chung khoan Vi~t Nam.
- Lu~n an c6 th~ lam tai li~u d~ tham khao, nghien cll'u cho nhung ai quan
tam de'n ho(,lt d9ng tu'ong tac giua cac t6 chll'c tai chinh trung gian. Nha't la ho~t
d9ng ngan hang t6ng h
- Lu~n and~ c~p de'n nhung va'n d~ co ban v~ thi tru'ong tai chinh, cungcfiu ti~n t~ trong n~n kinh te' thi tru'ong, m6i quan h~ tu'ong tac giua cac nhan
t6
ca'u thanh thi tntong tai chinh. Vai tro cua ngan hang trung u'ong trong vi~c md
r9ng hay tha:t ch~t chinh sach cung U'ng ti~n t~, chi ph6i cac ho~t d9ng cua thj
tru'ong tai chinh. Ho~t d()ng cua ngan hang thuong m~i tren thi tru'ong tai chinh,
trong d6 neu b~t ho~t d()ng cua ngan hang thu'ong m~i tren thi tru'ong chU'ng
khoan qua cac thoi ky' xu hu'ong chung cua cac ho~t d()ng ch6ng lin giua cac t6
chU'c tai chinh trung gian trong cac thi tru'ong tai chinh du'ong
d~i.
- Lu~n an du'cJC nghien CUu xay dl,ing tren co Sd chQn lQC, ke' thua mQt each
c6 h~ th6ng nhung kinh nghi~m quy gia cua cac thi tru'ong tai chinh cua cac
nu'oc c6 n~n kinh te' thi tru'ong phat tri~n. Tren co sd mo hlnh ho~t d9ng cua cac
ngan hang thu'ong
m~i
tren thi tru'ong chU'ng khoan cua cac nu'oc, xu hu'ong
chung trong vi~c x6a nhoa ranh gioi ho~t d9ng truy~n th6ng cua cac t6 chU'c tai
chinh trung gian. Ung dvng nhung thanh tl!U a'y vao thi tru'ong tai chinh non tre
cua cua nude ta, nha't la thuc dffy "vai tro ba do" cua ho~t d()ng ngan hang
thuong m~i tren thi tru'ong chU'ng khoan nude ta, n6i mQt each khac la md r()ng
ho~t
d()ng ngan hang thu'ong
m~i
tren thi truong chU'ng khoan.
4. Phu'dng phap nghien cti'u.
Trong qua trlnh nghien cU'u, tac gia sll' dvng phuong phap duy v~t bi~n
chU'ng va duy v~t ljch sll', ke't hc;1p voi cac phu'ong phap khac nhu' phu'ong phap
5
phan tich, t6ng h<;:tp, phu'ong phap so sanh, danh gia va k€ thua rn()t each c6 ch<;>n
l<;>c ly lu~n cua n~n kinh t€ thi tntong.
5. Nht1ng dong gop ctia lu~n an.
Dong g6p cua tac gia t~p trung chu ye'"u vao cac kie'"n giai v~ ho<;tt d()ng
ngan hang t6ng h<;:tp cua ngan hang thu'ong rn<;ti tren thi tru'ong chung khoan
trong khuon kh6 cac d<;to lu~t hi~n hanh. Trong d6, tac gia
c6 g~ng lam sang to
vi tri va vai tro cua ngan hang Nha nu'oc Vi~t Narn d6i voi thi tru'ong tai chinh,
thong qua Vi~C Stl d1,1ng CaC cong Cl,l chinh sach ti~n t~ nh~rn thlfc hi~n chinh
sach rnd r()ng hay th~t ch~t cung ling ti~n t~. Va tac gia cho ding ho<;tt d()ng d6
cua ngan hang Nha mtoc Vi~t Narn t<;to di~u ki~n ti~n d~ cho ho<;tt d()ng· thi
tntong tai chinh 6n dinh va phat tri~n.
Torn l<;ti trong ph<;trn vi nghien CUu cua d~ tai, voi thoi gian cftn thie'"t va kha
nang h<;tn ch€ cua tac gia, nhfi'ng kie'"n giai cua lu~n an bu'oc dftu g<;:ti rnd cho
nhfi'ng nghien CUu sau r()ng hon v~ sau. C6 co sd thlfc ti~n va khoa h<;>c cho cac
nha lam Lu~t nu'oc ta b6 sung them di~u lu~t "Ho<;tt d()ng ngan hang t6ng h<;p"
cua ngan hang thuong rn<;ti. Ho~c khi thie'"t ke'" Lu~t chung khmin cho phep ngan
hang thuong rn<;ti lam thanh vien chinh thuc giao dich tren thi tntong chung khmin.
6. Ke't ca'u ctia lu~n an.
Ke"t ca"u cua lu~n an, ngoai phftn rnd dftu, ke'"t lu~n. IIll,lC ll,lc, tai li~u tharn
khao va cong trlnh nghien CUu CUa tac gia CO lien quan de'"n d~ tai, phftn n()i dung
c6 3 chu'ong, voi kh6i lu'Qng 171 trang, 4 hlnh, 12 bang, 1 bi~u d6 va c6 ke'"t ca'u nhu'
sau:
Chuang 1: Ngan hang thuong rn<;ti ho<;tt d()ng tren thi tru'ong chung khm1nYeu cftu cftn thie'"t khach quan.
Chuang 2:
Sv ra
doi cua thi tru'ong chung khoan vi<%t narn va tht;(c tr~mg
ho<;tt d()ng cua h<% th6ng ngan hang
Chuang 3: Nghi<%p v1,1 ngan hang tren thi truong chung khoan Vi<%t Narn.
6
CHlJONG1
NGAN HANG THU'ONG M~l HO~T DQNG TREN THJ TRUONG
CHUNG KHOAN - YEU CAU CAN THIET KHACH QUAN
Thi tntong chung khmin la m(>t b(>
ph~n
h<;Jp thanh quan trQng cua thi
tntong tai chinh, nen d~ c6 cai nhln t6ng quat va bao dam di~n d<;tt, ly giai cac
va'n d~ chu ye"u rna lu~n an se d~ c~p theo 1 trlnh tl,l' h<;Jp lOgic, d~u tien, tac gia
lu~n an di tu cac khai ni~m chung nhfft de"n cac n(>i dung Cl,l th~.
1.1. TONG QUAN VE THl TRUONG TAl CHiNH.
1.1.1. Khai ni~m v'e thj tru'ong Hli chinh.
1.1.1.1. Theo nghla h(!p.
Ne'u hi~u theo nghia hyp, thu~t ngu thi tntong tai chinh (TTTC) c6 th~
du'Qc hi~u theo nhung each nhu' sau:
- Ten gQi "TTTC" hay "Thi truong tu' ban" thu'ong du'Qc si't d1,1ng khi
C5
d6
di~n ra cac ho<;tt d(>ng nh~m thu hut v6n dai h<;tn. ( 28 , 26]
- TTTC "B6 la noi t6 chile vi~c g~p nhau giUa cung va c~u v~ v6n dai
h<;tn ". [ 28 ,28]
- TTTC la noi di~n ra cac hanh vi mua va ban cac chung khoan hay cac
..
phie'u n<;5. TTTC rna t<;ti d6 cac ho<;tt d(>ng du'Qc di~n ra n6i chung thu'ong mang
ten cua nhung nguoi di vay, chu ye'u mang ten lo<;ti chung khoan khCii thuy du'Qc
kinh doanh, nhu' thi tru'ong chung khoan (TTCK) Chinh phu, TTCK cong ty, thi
tru'ong c~m c6 gia dlnh v.v ... Song doi khi nhung ngu'oi cho vay cling d~t ten cho
thi tru'ong vi dl,l thi tru'ong d6i vdi cac khoan cho vay cua cac ngan hang.
- TTTC la TTCK la thi tru'ong c6 phie'u, phie'u nQ, cong trai. Quy cth
TTTC do
v~y
chi la tu ban gia. [ 28 , 26]
7
1.1.1.2. Theo nghla r{ing.
Ngoai ra, con c6 nhung each nhln nh~n TTTC theo nghia rong nhu' sau:
- "N6i chung, TTTC la thi tru'ong ngu6n v6n dai h~n va ngiin h~n du'Qc
trao d6i va buon ban. TTTC du'Qc chia thanh thi tru'ong ti~n t<$ (TTTT) va thi
tru'ong v6n ". [ 28 , 26]
-
lo~i
"f)~ phan bi<$t thi tru'ong mua ban giao dich cac lo~i chung khmin voi cac
thi tn.tong khac (Thi tntong hang h6a,
thi tru'ong sue lao dong ... ), ngu'oi ta
sli' dvng khai ni<$m "TTTC", trong d6, thi tn.tong giao dich cac chung khoan
ngiin h~n du'
·- TTTC la thi tn.tong mua ban cac gia'y c6 gia tri th~ hi<$n trai quy6n cua
chu th~ mua d6i voi chu th~ phat hanh, TTTC dtt<;1c chia lam hai ca'p la TTTC
,ca'p 1 va TTTC ca'p 2 ... Ca'u thanh TTTC Ia TTTT va TTCK. Sl).' phan chia nay
dl).'a tren nhi~u din cu khac nhau, nhu' dl).'a vao thoi gian sli' dvng v6n hay hlnh
thuc v~n dong cua ngu6n v6n. [ 28 ' 27]
Theo tac gia: "TTTC Ia thi tru'0ng rna trong d6 v6n du<;1c luan chuy~n tu
nhung ngu'oi c6 v6n du thua sang nhung ngu'oi hi<$n dang thie'u v6n ".Day la khai
ni<$m du'
lu~n
an. [ 40 ,35].
1.1.2. Chuc nang cua thi tru'ong tai chinh.
Cho de'n hi<$n nay, TTTC c6 ba chile nang co ban Ia huy dong v6n, duy trl
v6n kha dvng cua n6n kinh te' va danh gia tai san tai chinh.
1.1.2.1. Chuc niing huy d{ing volz.
Thong thttong d~ c6 v6n cho san xua't - kinh doanh va tieu dung cac chu
th~ cua n6n kinh te' phai huy dong v6n tu cac chu th~ khac khi rna v6n ti6n t<$ sd
hfi'u cua mlnh khong dud~ dap ling nhu cfru sli' dvng.
8
Trong chuc nang nay, TTTC t~o di~u ki<$n d~ chuy~n v6n tu noi thua de'n
noi thie'u, chuy~n cac ngu6n v6n nho thanh cac ngu6n v6n t~p trung IOn, phu
h<;1p vdi nhu c~u sll' d1,1ng.
Do d~c di~m cua co ch€ thi tntong, m6i m9t chu th6 cua n~n kinh t€ thu'ong
du'QC d~t trong tlnh tr~ng thu va chi khong trUng khdp nhau. Do v~y, cac chu th~
phai giai quye't m9t each h<;1p ly cac m6i quan h<$ thu chi nay. sao cho cac nhu
cftu chi dung cua mlnh du'QC thoa man va c6 l<;:fi nhfft. Trong d6 cac khoan thu
chu'a c6 nhu c~u sll' dl,lng, chu'a c6 co h9i dftu tu' tn.tc tie'p vao san xufft - kinh
doanh n6 se du'<;:fc chuy~n de'n nhung chu th6 dang c6 nhu cftu sll' d1,1ng, dan~ c6
co h9i san xufft - kinh doanh d6 sll' d1,1ng vdi m1,1c dich la n6 se mang l~i l<;1i ich
cho ca hai phia ngu'oi thua v6n va nguoi thie'u v6n thong qua TTTC.
TTTC (j hie nay se la chie'c cftu trung gian t~p trung cac ngu6n v6n t~m
thoi th~ng dl,l' (j nhung chu th~ nao d6 va chuy6n n6 de'n cho cac chu th6 dang
thie'u h1,1t ngu6n tai chinh vdi d~c di6m la n6 lam cho thoi h<=,tn su d1,1ng va qui m6
SU d1,1ng CUa m6i ben d~u du'QC thoa man.
Nho co ch€ bie'n d6i d6 rna cac ngu6n v6n trong n~n kinh t€ se du'QC huy
dQng t6i da VaO qua trlnh sfr d1,1ng phl,lC Vl,l cho san XUfft - kinh doanh Va chi tieu
cua mQi chu th~ trong n~n kinh t€ tu nha nu'dc de'n ca nhan, cac doanh nghi<$p va
cac t6 chuc khac.
1.1.2.2. Chzlc niing duy tri vol1 kha d~mg ciia n'en kinh te: .
M6i m9t n~n kinh t€ d~u c6 m9t gia tri, hang h6a, dich v1,1 du'<;:fc san xufft ra
d6 phl,lC Vl,l cho S\1' t6n t~i Va phat tri6n CUa n6. f)~ cho toan bQ gia tri, hang h6a dich v1,1 d6 lu'u thong du'<;1c cftn c6 m9t lu'<;:fng gia tri, ti~n t<$ tu'ong ung d~ hang h6a
- dich Vl,l d6 CO th~ lu'u thong ffiQt each blnh thu'ong gQi la v6n kha d1,1ng cua n~n
kinh t€.
9
TTTC t~o di~u ki~n dS v6n kha dt?-ng nay luon luon du<;1c v~n d()ng, duy trl
qui mo v~n d()ng cua n6 (J muc d() cao nha't, tninh sl;l' ngung tr~
6 mQt khau nao
d6, (J m()t noi nao d6.
1.1.2.3. Chuc nang dfmh gia cac tai san tai chinh.
-
M~t
khac, TTTC con c6 chuc nang danh gia cac tai san tai chinh. Thong
qua ho~t d()ng cua minh, TTTC khong nhung t~o cd h()i dclu tu cho mQi thanh
vien trong xa h()i, rna con tang hi~u sua't slt dl,lng v6n cua to~m b() n~n kinh te',
d~c bi~t la cac ho~t d()ng san xua't - kinh doanh - dich VlJ.. 86ng thoi, nho TTTC
ngay cang phat triS'n, cong ngh~ moi du
sinh lai nhi~u hon se thu hut cong chung dclu tu nhi~u hon.
TAl CHINH GIAN TIEP
Nhilng ngu(Ji cho vay
(ngu(Ji tie't kifm)
1. Cac hQ gia dlnh
Nhilng ngu(Ji vay
(ngu(Ji chi tieu)
1.
2.
3.
4.
2. Cac hang kinh doanh
3. Chinh phu
4. Nguoi nuoc ngoai
Cac hang kinh doanh
Chinh phu
Cac ho gia dlnh
Nguoi nu'oc ngoai
TAr cHfNH tRljc TIEP
Hinh 1.1: Nhilng dong von di qua h? thong tili chinh [ 40 , 68]
1.1.3. Phan lo~i thi truong tai chinh.
Nguoi ta c6 thi pharr lo~i TTTC theo cac each khac nhau, m6i pharr lo~i
minh hQa nhii'ng d~c diS'm c6t 16i cua tung thi truong, theo Frederic s. Mishkin
[ 40 , 70-73] c6 cac TTTC sau:
10
1.1.3.1. Tht tnldng n(l va thj tntdng von.
- Thi tntong n<:J :
d thi tntong nay phuong phap chung nhclt la dua ra m¢t
cong c1:1 vay n<:J. Vi dl;l m¢t trai phie"u hay m¢t m6n vay the" chclp, chung la sl;l'
thoa thu~n c6 tinh chcit h<:Jp d6ng, trong d6 nguoi vay thanh toan cho nguoi gifi'
trai phie"u m¢t khoan ti~n
c6 dinh
trong nhilng khoang thoi gian d~u d~n (thanh
toan Hii) cho tai mQt thoi di~m quy dinh truoc, d6 la ngay man h~n, va luc nay
thl d<:Jt thanh toan cu6i cling du<:jc thl;l'c hi~n (lai c¢ng v6n g6c). Ky h~n thanh
toan cua m9t cong C\1 vay n<:j la thoi gian tinh toi ngay ke"t thuc cua cong Clf. M()t
cong C\1 vay n<:j la ng~n h~n ne'u ky h~n thanh toan cua n6 la 1 nam hay it hon va
la dai h~n ne"u ky h~n thanh toan cua n6 la 10 nam ho~c lau hon. Cong C\1 vay
n<:J c6 ky
h~n
thanh tmin gifi'a 1 va 10 nam du<:Jc gQi la trung
h~n.
- Thi truong v6n: Cach huy d()ng v6n la phat hanh nhfi'ng c6 ph~n. vi d\1
nhu c6 phie'u thuong, nguoi mua c6 phie'u la nguoi d~u tu m()t ph~n v6n vao
doanh nghi~p. hQ du<:jc hudng l<:Ji nhu~n tu ke't qua kinh doanh cua doanh nghi~p
va dltQC Sd hfi'u ffiQt ph~n tai san CUa doanh nghi~p theo ti ~~ c6 ph~n da mua va
chiu trach nhi~m b~ng ph~n v6n da g6p.
1.1.3.2. Thj trztdng cap m9t va thj trlldng cap hai.
- TTTC ccip m()t la TTTC trong d6 nhfi'ng chung khoan moi duc;1c phat
hanh, noi d6 nhfi'ng trai phie'u ho~c c6 phie"u du<:Jc ban ra l~n d~u. E>~c di~m cua
thi truong ca'p m()t Ia thu hut v6n cho doanh nghi~p d~ th\l'c hit%n kinh doanh.
- TTTC ca'p hai Ia TTTC trong d6 nhilng chling khoan da duc;1c phat hanh
tu truoc (nghia la da qua mua- ban) du<:jc ban l~i. E>~c di~m cua thi truong nay
la khi m()t nguoi ban chung khoan, thl ca nhan nguoi ban se nh~n du<:Jc ti~n. chu
cong ty (nguoi da phat hanh chung khoan) khong thu du<:jc ti~n. Thi truong ca'p
hai th\l'c hit%n hai chile nang. Thu nha't, n6 t~o nhilng di~u ki~n d~ dang d~ ban
nhung cong C\1 tai chinh nay nh~m thu ti~n m~t. tuc la n6 lam nhfi'ng cong elf tai
11
chinh nay "long" them. Tinh "long" them cua nhfi'ng cong Cl;l nay khie'n chung
du'<;fc u'a chu{>ng vl n6 cho phep ngu'C1i sd hii'u n6 c6 tht1 chuy~n n6 thanh ti~n m~t
khi hQ c6 nhu c~u. TTTC ca'p hai xac dinh gia cua m8i chung khoan theo gia
tri
tht,tc cua cong ty vao thC1i di~m rna chung khoan dang htu hanh. Hay n6i each
khac di qua thi gia cua c6 phie'u ngu'C1i ta danh gia du'<;fc gia tri tai san cua cong
ty.
1.1.3.3. Cac sll giao djch va thj tntilng tai chinh trao tay.
TTTC ca'p hai c6 th~ du'<;fc t6 chuc theo hai each:
- Cac sd giao djch la noi rna vi~c giao dich du'<;fc t6 chile t~p trung thong
qua cac nha moi gidi.
d d6 ngu'di mua ban rieng le khong ban voi nhau, rna ta't
ca cac l~nh mua ban du'<;fc t?p trung l~i (J tung phien thi tru'C1ng d~ xac dinh gia
tren co sCi da'u gia.
- TTTC trao tay : Khi d6, cac nha buon t~i cac dia di~m khac nhau c6 m()t
danh m1,1c chung khoan va dung ra sKn sang inua va ban chung khoan theo kit1u
mua ban thing cho ba't
ky ai den vOi h9 va c6 y dinh cha'p nh~n gia
cua hQ. Do
nhung nha buon ban tie'p xuc thing voi nhau qua m~ng may tinh va bie't gia rna
ngu'C1i nay d~t cho ngu'C1i kia, nen thi tru'ong theo ki~u nay c6 tinh c~nh tranh cao
va chu ye'u la d~ phl;IC Vl;l cho cac cong ty chu'a du di~u ki~n dS niem yet chung
khoan t~i sd giao dich va ph1:1c Vl;l cho nhii'ng nha kinh doanh chung khoan
chuyen
nghi~p.
1.1.3.4. Thj tntilng ti'en t? va thj trztilng vlfn.
Nguoi ta phan lo~i dVa vao hai din cu chu yeu sau:
- Can cu vao thoi gian sll' dl;lng v6n vay cua nguoi di vay va thC1i gian cho
vay cua nguoi tich liiy. Theo tieu chuffn nay, ngu'oi ta chia ra hai lo~i v6n la v6n
ngcln h~n v~ v6n dai h~n. Cac ngu6n v6n ngcln h~n c6 thoi h~n dttoi 1 ·nam, chu
yeu la CaC phu'cing ti~n thanh toan Va du'<;fc quy thanh dQ"i tu'<;fng (hay cong C\1)
12
cua TTTT. Oic ngu6n v6n dai h(,ln v~n d<)ng t~p trung thanh cac kenh IOn va c6
khO'i ht
- Can ell' vao hlnh thll'c v~n d<)ng cua ngu6n tai chinh. Dl!a vao chung cu
nay, ngu'oi ta phan thanh hai lo(,li ngu6n tai chinh la ngu6n tai chinh v~n d<)ng
gian tie'p (thong qua cac trung gian tai chinh) va ngu6n tai chinh v~n d<)ng trlfc
tie'p (thong qua cac TTTC). Tlidng ung voi hai hlnh thuc v~n d<)ng n6i tren cua
cac ngu6n v6n la hai dl,lng thi tru'ong: TTTT (chuyen mon h6a cong Cl;l gian tie'p)
Va thi tru'ong v6n (chuyen mon h6a CUa cac cong Cl;l tai chinh trlfc tie'p).
T6m ll,li, ta c6 th~ hlnh dung v€ TTTT va TTCK nhu' sau: Theo HQc vi~n
Ngan hang- Phan vi~n Tp. H6 Chi Minh cling c6 khai ni~m tu'dng tlf.
"C{u thanh TTTC la TTTT va TTCK (thi tru'ong v6n). V€ TTCK, thi
tntong nay nen dinh nghia nhu' sau: "TTc;K la thi tru'ong mua ban cac chung
khoan va cac gia'y to c6 gia
tri trung va dai hc.lll ". [ 28
' 27]
1.1.4. Cac san ph~m tai chinh, ngu'Oi mua, nguoi ban, co che' ho~t d()ng
cua cac thi tru'ong ben trong thi tru'ong tai chinh n6i chung va thf tru'ong
chti'ng khoan n6i rieng.
1.1.4.1. Cac hlmg hoa cila thi tntdng ti'en t?.
Hang h6a cua TTTT bao g6m cac chung khoan ng~n h(,ln c6 thoi h(,ln til' 1
nam trd xu6ng. Cac chung khoan ng~n h(,ln d6 bao g6m:
- Thu'dng phie'u: Cac phie'u n
NHTM chie't kha'u, con c6 th~ du'
13
- Cac tin phie'u kho b~c: Bay la cac chung khoan ng~n h~n do kho b~c phat
hanh d~ ph1;1c V\1 cho chi tieu ciia ngan sach duqc
kip thoi.
Hi~n nay, cac tin
phie'u kho b~c d Vi~t Nam duqc phat hanh qua hlnh thuc da'u th~u. Tin phie'u
kho b~c cling duqc NHTM chie't kha'u, c6 th~ chie't kha'u, tai chie't kha'u t~i thi
trU'ong lien ngan hang va dU'qc NHNN tai chie't kha'u.
- Cac chung chi ti~n gii'i: La nhii'ng chung khoan ng~n h~n do cac NHTM
cac dinh che' trung gian tai chinh phi ngan hang phat hanh tuy theo lu~t phap ciia
m6i nU'oc. Chung chi ti~n gii'i la m9t lo~i cong C\1 huy dc)ng v6n ciia NHTM, thay
vao d6 s6 ti~n gii'i tie't ki~m
a nuoc ta nhAm t~o di~u ki~n cho cac khofm ti~n _gii'i
nay, c6 th~ htu hanh tren TITI. N6 cling du<;1c mua ban t~i cac NHTM, t~i 1TIT
lien ngan hang.
- Tin phie'u NHTM: La chung khoan ng~n h~n do NHTM phat hanh d~ huy
dc)ng v6n, nhAm dap ling nhu cftu thanh khoan vao m9t
s6 thoi
di~m nha't dinh.
Tin phie'u NHTM cling du'<;ic lu'u hanh tren TTTT nhu' cac lo~i chung khoan ng~n
h~n
n6i tren.
- Tin phie'u doanh nghi<$p: Trong tru'ong h<;ip cac doanh nghi<$p c6 nhu cftu
thanh khoan c6 th~ d\1' doan tru'oc, hQ cling c6 th~ xin phep phat hanh cac phie'u
n<;1 ng~n h~n d~, huy dc)ng v6n cho m9t m1;1c dich C\1 th~ nao d6. Nhii'ng tin phie'u
doanh nghi<$p nay cling du'<;ic lu'u hanh tren TTTT.
1.1.4.2. Cac slm phflm cua thj trztilng chzmg khoan.
Cho de'n hi~n nay, cac san phffm tai chinh lu'u hanh tren TTCK ra't da d~ng
.va phong phu, song t\l'U trung c6 cac san phffm co ban nhu: c6 phie'u (Stock), trai
phie'u (Bond) va cac san phffm phai sinh (Dirivatives Products).
a) Cd phieu (Stock):
c6 phie'u Ia m9t lo~i chung khoan v6n, ~9t chung thu chung minh quy~n
sCi hii'u cua m9t c6 dong (Shareholder) d6i voi m9t cong ty c6 phfrn. B6 la quy~n
14
dtt<;Jc hudng thu nh~p va tai san cua cong ty. c6 phie'u dtt<;Jc phat hanh hie thanh
l~p m9t cong ty c6 ph~n va hie cong ty c~n g<;>i them v6n. Gia tq ban d~u dtt<;Jc
ghi tren c6 phie'u g<;>i la m~nh gia, m~nh gia cua c6 phie'u chi la gia tri danh
nghia. Trong qua trlnh ho~t d9ng, tuy theo ke't qua kinh doanh cua CQng ty' tuy
theo each pharr ph6i l<;Ji nhu~n dlfa tren s6l<;Ji nhu~n rna cong ty thu dlt<;Jc rna gia
cua c6 phie'u c6 th~ tang len hay giam xu6ng tren thi truong thu ca'p. Nguoi ta c6
th~ chia c6 phie'u thanh cac lo~i nhu sau:
- C6 phie'u thuong (Common Stock) la lo~i chung khoan th~ hi~n quy€n sCi
hii'u cua c6 dong trong m9t cong ty c6 ph~n. Trong d6, c6 dong c6 quy€n bo
phie'u b~u h9i d6ng quan tri hay g6p y v€ cac va'n d€ quan tr<;>ng khac, dtt<;Jc chia
c6 tuc tu cac c6 ph~n do mlnh sCi hii'u.
- C6 phie'u
u'u
dai (Preferred Stocks) Ia lo~i c6 phie'u c6 d~c quy€n trong
chi tra c6 tuc, c6 tuc dtt<;Jc a'n dinh theo m9t ty 1~ % nha't dinh va dtt<;Jc u'u tien
nh~n lai truoc c6 phie'u thuong, cling nhu dtt<;Jc nh~n tai san truoc c6 dong thuong
khi thanh ly tai san (trong truong h<;Jp cong ty
bi pha san). Thong thuong, nguoi
giu c6 phie'u uu dai khong dtt<;Jc quy€n b~u eli'. C6 cac lo~i c6 phie'u uu dai nhu
sau:
+ C6 phie'u uu dai c6 kha nang chuy~n dtSi (Convertible Preferred Stock),
la c6 phie'u uu dai rna khi phat hanh c6 kern them di€u khoan cho phep chu sCi
hii'u c6 quy€n du'<;Jc chuy~n dtSi c6 phie'u nay sang d~ng c6 phie'u thuong theo gia
a'n dinh truoc.
+ C6 phie'u
u'u
dai c6 quy~n tham dlf (Participating Preferred Stock) la lo~i
c6 phie'u uu dai rna ngoai vi~c dtt<;Jc tra c6 tuc c6 dinh, trong m9t
s6 truong h<;Jp,
n6 con dtt<;Jc chia l<;Ji nhu~n b6 sung nhu lo~i c6 phie'u thu'ong.
+ C6 phie'u u'u dai c6 th~ dtt<;Jc mua l~i (Callable Preferred Stock)- con dtt<;Jc
g<;>i la c6 phie'u uu dai c6 th~ dtt<;Jc b6i hoan. La lo~i c6 phie'u rna khi phat hanh
15
co kern theo di~u khoan quy dinh cong ty co th~ hoan lqi v6n c6 phgn c{)ng them
m{)t khoan ti~n theo ty 1~ % tren m~nh gia c6 phie'u cho chu so hUu. khi cong ty
thu h6i lqi c6 phie'u.
+ C6 phie'u uu dai tich lfiy (Cumulative Preferred Stock) hay con du'
s6 c6 tU'c nay se du'<;ic tich lfiy lqi thanh
m()t mon n
b) Trai phie'u (Bond):
Trai phie'u la m()t chung khoan n
lai cua chung khoan- Coupon). MQt khi cac trai phie'u d'a dtt<;ic phat hanh theo
gia
tri ky danh,
luc do gia tri thttong thttong se thay d6i d~ gift' cho lai sua't tren
trai phie'u co hi~u qua phu h
phie'u cua chinh phu nhu' la phu'ong ti~n dieu ti€t cung tien t~ trong nen kinh t€.
Tbong thttong co cac loqi trai phie'u nhtt sau:
* Trai
phie'u cong ty (Corporate Bonds) la nhung chung khoan n
chung khoan nay khAng djnh m{)t nghia Vl,l tra n<;j theo h
hfi'u (Ownership Security). Tuc la ngttoi sCi hfi'u trai phie'u khong co quyen sCi
hfi'u thu nh~p cua cong ty v~ khong co quyen bo phie'u bi~u quy€t cling nhu' tham
gia vao cac cong vi~c cU. a cong ty. Khi cong ty phat hanh trai phie'u d~ vay m()t
khoan tien, thl ngttoi mua trai phie'u nh~n du'<;ic m()t cam ke't duOi dqng h<;ip d6ng
cU. a cong ty' khiing dinh r~ng ngu'oi sCJ hfi'u trai phie'u se du'<;ic tra m<)t lai sua't
nha't dinh theo nhung
ky
hC;ln xac djnh trong h<;ip d6ng va cong ty se tn1 n<;i vao
16
ngay de'n hc~m cua h<;fp d6ng d6. Cam ke't tra n<;f nay khong phl;l thUQC vao thu
nh~p cua cong ty. Khi mua m<)t tnii phie'u, ngu'di mua nh~n du'
hudng l<;1i (Claim - Tnii quy~n) u'U dai hon ta't d. cac lo'.li chung khm1n khac cua
cong ty. Tuc la trong nhfi'ng tru'C1ng h
bi ph a
san, giai th~ thl vi~c tra
n<;1 trai phie'u bao giC1 cling du<;1c thl,fc hi~n tru'oc tien.
C6 ra'"t nhi8u lo'.li trai phie'u cong ty. Vi dv nhu' c6 cac lo<;ti trai phie'u cong
ty nhu' sau:
- Tnii phie'u thu nh~p (Income Bonds).
- Trai phie'u Quy thanh toan n<;1 (Sinking Fund Bonds).
- Trai phie'u c6 th~ thu h6i tru'oc h'.J.n (Callable Bonds).
- Trai phie'u gia tha'p hon m~nh gia (Discount Bonds).
- Trai phie'u gia cao hon m~nh gia (Premium Bonds).
- Trai phie'u du'<;fc bao dam b~ng tai san (Secured Bonds).
- Trai phie'u khong du'
- Gia'y nh~n n<;1 thu ca'p (Subordinated Debentures).
- Trai phie'u the' cha'p tu' li~u san xua't (Equipment Trust Bonds).
- v.v ...
Thong thu'C1ng, cac trai phie'u cong ty c6 d<) an toan tha'p hon nhi8u so voi
trai phie'u chinh phu va trai phie'u chinh quy8n dia phu'ong, do d6 lai sua't .ci'ta n6
thuC1ng cao hon cac lo<;ti trai phie'u tren. trai phie'u cong ty thuong du
tieu tpoa thu~n), doi khi cling du'
* Trai phie'u chinh quy8n
dia phu'ong (Municipal): tnli phie'u chinh quy8n
dia phu'ong la cong cv n<;1 cl'ta chinh quy8n dia phu'ong, phat hanh nh~m m~1c
