Giải pháp duy trì và phát triển xuất khẩu thủy sản việt nam vào thị trường mỹ

r;

~'l

BO• GIAO DUC
VA DAO TAO
•
•
TRUONG DAI
KINH TE TP. HO CHi MINH
• HOC
•
-----------------

Vii Thi• Dan Tra
GIAI PIIAP DUY TRi VA PilAT TRIEN XUAT KHAu
THUY SAN VIETNAM
VAo TID• TRUONG MY
•

Chuyen ngimh

: Kinh doanh Ngott.i thuong

Masa

.: 300121073

LUAN
VAN THAC
sY KINH TE

•
•

NGUffi HUONG DAN KHOA HQC:

TS. LE TAN Biru

.

,...,n_ ..::~T()

. _A_.._ • _..._,

BO GIAO Dt)C VA 8AO TA,.O
TRLJdNG DH KINH TE TP.HCM

CHI, MINH - Nam 2004

THUVI~N

r=h
__.

s--1

A.JA141'

,_n

rf

'

?

LaiCAMl1N
T oi xin tran trc;mg cdm on Tien si Le Tlln Bitu, ngttm Tha'y d_ii t(in tinh hufmg
dJn Va giup diJ toi trong suot qua trinh nghien CUu va hoan thanh fu(in vt'in nay.
Toi xin tran trc;mg giti lm cdm on tm cac quy Thliy, Co giao truO'ng Dq,i h9c Kinh
te' Thanh ph6 H6 Chi Minh, df}c bi~t cac quy Tha'y, Co giao Khoa Thuong mq,i- Du
Ljch, Khoa Sau Dq,i h9c dii truyln thl! cho toi nhilng kiln thuc va phuong phap nghien
CUu he't SUC quy bau trong SUof kh6a hf!C qua.
Xin chan thanh cdm on cac anh, chi dang cong tac tq,i B9 Thuy sdn, Hi~p h9i che'
bien va xudt khdu thuy sdn (VASEP), Cl!cqudn ly chdt luf!llg, an toan v~ sinh va thu y
thuy sdn (NAFIQUAVED) dii cung cdp tai li~u, tuvdn va g6p y ditoi c6 thihoan thanh
nghien CUu nay.
Xin thanh tam cdm on cac doanh nghi~p chl bien va xudt khdu thuy sdn dii nhi~t
tinh c9ng tac, trao d6i nhi1ng y kien het sue thlfc tiln va quy bau vm toi trong thm gian
qua.
Xin chan thanh cdm on cac dong nghi~p tq,i TruOng Dq,i h9c Thuy sdn Nha Trang
dii khfch f~, giup diJ VQ tq,o die'u ki~n cho toi hoan thanh khoa hf!C btf fch nay.


LUi cam doan
TIJi xin cam doan day Ia ciJng trinh nghien c{tu cua rieng tiJi. Cac slf li~u va
trich dcfn trong luf!n van ltl hoan loan trung th-tfc. Cac ket qud nghien CUu cua luf!n
van khiJng trung vOi bat ky ciJng trinh nghien c{tu nao.

Thanh phlf Hd Cht Minh, ngay 24 thang 11 nam 2004

Tac gia lu~n van

Vii Thf Ban Tra


i '

Ml)C Ll)C
Trang phg bla

Lm cam doan
Mvclvc
Danh mvc cac Icy hi~u vi~t t~t
Danh mvc cac bang, bieu d6
Madiu

Chuong1: CO' sd ly lm)n d~ duy trl va phat tri~n xm1t kh~u thuy san Vi~t Nam vao

1

thj tru1.1 Cac ly thuyet v~ lqi the trong san xuat va xuat kh~u

1

1.1.1 Ly thuyet 1¢ the' tuy~t d6i

1

1.1.2 Ly thuyet 1¢ the' tuong do'i

2

1.1.3 Ly thuyet 1¢ the' cq,nh tranh qu6c gia

3

1.2 SlJ cio thi~t cua vi~c phat trien san xu~t va xu~t kh~u thuy san cua Vi~t Nam

5

1.2.1 Nhiing 1¢ the' cua Vi~t Nam trong sdn xudt va xudt khilu thuy sdn

5

1.2 .2 V ai tro cua sdn xudt va xudt khilu thuy sdn d6i v6i ne'n kinh

te'Vi~t

N am

7

1.3 Thj trucrng My v6i m~t hang thuy san

9

1.3.1 Tam ly khach hang My khi mua hang thuy sdn

9

1.3.2 Thf hieu tieu dung thuy sdn

aMy

10

1.3 .3 Tinh hinh nhijp khilu thuy sdn cua My

11

1.3.4 Xu hufJng va d7! bao thj truO'ng thuy sdn My

13

1.3.5 Nhi1ng hang rao thuong mq,i do'i v6i thuy sdn nhijp khilu vao My

14

aMy

17

1.4 Kinh nghi~m phat tri~n xuat khAu thuy san ciia mQt so m.roc

18

1.4.1 Phat triln nuoi tro'ng thuy sdn be'n viing

18

1.4 .2 p hat triln cong nghi~p chl biln thuy sdn thea djnh hufmg xuat khilu

20

1.4.3 Thiet lijp m6i quan h~ dqc ch(j.t chetrong nganh thuy sdn

20

1.4.4 Phat triln cong tac thj truO'ng

21

Chuong 2: Tht;rc tr1;1ng xuat khAu thuy san Vi~t Nam vao thj tru
23

2.1 T6ng quan v€ xuat khAu thuy san ciia Vi~t Nam

23

1.3 .6 Kenh phan pho'i thuy sdn


2.2 Tinh hlnh xufft khftu thuy slm Vi~t Nam vao thi tnrang My

25

2.2.1 Kh61lu{lng va kim ngqch xuat khclu thuy sdn Vi¢t Nam vao My

25

2.2.2 C(/ cau xuat khciu thuy sdn cua Vi¢t Nam vao My

26

2.2.3 Thlfc trqng xuat khclu mqt sff loqi thuy sdn Vi¢t Nam vao My

27

2.2.4 Tz'nh hinh thuy sdn Vi¢t Nam bf cdnh bao 0' My

34

2.3 Danh gh1 ve diem m'!-nh, diem y€u, ca h¢i, thach thuc d6i vm xufft khftu thuy san

35

Vi~t

N am vao thi tnrang My

2.3.1 Diim mqnh

35

2.3.2 Diim ye'it

38

2.3.3

c(/ htJi

45

2.3 .4 Thach thttc

45

Chuong 3: Giai phap duy trl va phat tri~n xuat kh~u thuy san ctia Vi~t Nam vao

48

thi truO'ng My
3.1

Ml;IC

tieu, quan diem, ca

sa de xufft giru phap

48

3.1.1 Ml!C tieu cua gidi phap

48

3.1.2 Quan diim dlxuat gidi phap

48

c(/ sa alxuat gidi phap

49

3.1.3

3.2 Giru phap duy trl va phat trien xufft khftu thuy san Vi~t Nam vao thi tnrang My giai

49

do'!-n 2004-2010

3.2.1 Nh6m gidi phap nang cao chat lu{Jng, ddm bdo v¢ sinh an toan cho thuy sdn XK

49

3.2.1.1 Nang cao chat lu{lng thuy sdn nuoi

50

3.2.1.2 Gidm that thoat, hu hong sau thu hoqch

50

3-.2 .1.3 Kiim soat chijt che du lu{lng khang sinh

51

3.2 .1.4 N glin chijn vi¢c dua tqp chat vao nguyen li¢u thuy sdn

53

3.2 .1.5 T ling cuO'ng ap d"f!ng cac tieu chulin HACCP, ISO 9000

53

3.2 .1.6 Kiim soat chat lu{lng chijt che trong che' biln thuy sdn

54

3.2.2 Nh6m gidi phap tqo nguo'n nguyen li¢u vilng chiic cho chlbien xuat khclu

55

3.2.2.1 Khai thac nguo'n lr;i thuy sdn hc;p ly

55

3.2.2.2 Phat triin nuoi tro'ng bln vilng

56

3.2.2.3 Khuyen khich nh~p khclu nguyen li¢u thuy sdn

58

3.2 .2 .4 T ling cuO'ng qudn ly thj tntang nguyen li¢u thuy sdn

58


3.2.3 Nh6m gidi phap da dr;mg hoa sdn phdm

59

3.2.3.1 Da dq,ng hoa sdn philm nuoi

59

3.2.3.2 Phat triln sdn philm c6 gia trj gia tang

60

3.2.4 Nh6m gidi phap xuc tie'n thumzg mq,i

61

3.2.4.1 Cdi thi¢n cong tac thj truang

62

3.2.4.2 .Kay dlfng thumzg hi¢u cho thuy sdn Vi¢t Nam

63

3.2.4.3 Gidi phap ang ph6 cac hang rao cua My do'i v6i hang thuy sdn nhtJ-p khdu

64

3.2.5 Nh6m gidi phap yim trr;

67

3.2.5.1 Nang cao chdt lu{lng ngu6n nhan llfc

67

3.2.5.2 Phat triln cong ngh¢

68

3.2.5.3 Thu hut v6n

69

3.2.5.4 Tang cuang sue mq,nh cqng d6ng

69

3.2.5.5 Phat triln cac nganh h6 trr;

71

3.2.5.6 Tang cuang hf!p tac qu6c te'

72

3.3 Kien nghi

72

3.3.1 Kie'n nghj Chinh phu

72

3.3 .2 Kie'n nghj Bq Thuy Sdn

73

Ketlu~

Thlli¢u tham khao
Phl;lll;lC
Ket qua Khao sat


DANH MlJC cAc KY HI~u, cAc cHu VIET TAT
Phii'n tie'ng Anh
1. DOC: Department of Commerce- B¢ Thuong m~i Hoa Ky
2. FDA: Food and Drug Administration- Co quan thlJc phftm va dUQ'c phftm Hoa Ky
3. FAO: Food and Agriculture Organization- T6 chuc Nong luang th6 gi6i
4. GAP: Good Aquaculture Practices- Qui t~c thlJc hanh nuoi t6t
5. GMP: Good Manufacture Practices- Qui t~c thlJc hanh san xufft t6t
6. GDP: Gross Domestic Products- T6ng san phftm qu6c n¢i
7. HACCP: Hazard Analysis Critical Control Point- Philn tfch nguy co va kiem smit
cac kha.u tn;mg y6u

8. IQF: Individual Quickly Frozen- Dong rOi
9. ISO: International Standardlization Organization- T6 chuc tieu chuftn hoa qu6c t6
10. Lbs: pounds- Don vi do trqng lUQ'llg cua My, lib= 0,454 kg
1l.NAFIQUAVED: The National Fisheries Quality Assurance and Veterinary
Directorate- ~c quan ly chfft lUQ'llg, an toan v¢ sinh va thu y thuy san Vi¢t Nam
12. NMFS: National Marine Fisheries Service- Co quan quan ly nganh bien qu6c gia My
13. ODA: Official Development Assistance- V6n h6 trQ' phat trien chfnh thuc
14. SQF: Safe Quality Food: H¢ th6ng quan ly chfft lUQ'llg va v¢ sinh an toan
15. SPS: Sanitary and Phytosanitary- Rao can v¢ sinh an toan thlJc phftm
16. SSOP: Sanitation Standard OperatingProcedures- Quy ph:pn v¢ sinh
17. TBT: Technical Barriers to Trade- Rao can ky thu~t
18. USD: United States Dollar- Don vi ti~n t¢ My
19. WTO: World Trade Organization- T6 chuc thuong m~ th6 gi6i

Phtin tieng Vi~t
1. A TVSTP: An to an v¢ sinh thlJc phftm

7. NK: Nh~p khftu '

2. CNH- HDH: Cong nghi¢p hoa, hi¢n d~ hoa

8. SP: San phftm

3. DN: Doanh nghi¢p

9. XK: Xufft khftu

4. DVT: Don vi tfnh

10. XN: Xf nghi¢p

5. GT: Gia tri

11. VN: Vi¢t Nam

6. KL: Kh6i lUQ'llg

12. DL: Dong l~h


,

?

A'

,R

DANH Ml)C CAC BANG, BIEU DO
Danh mf!C cac bdng
Chrtong 1

1. Bang 1.1. GDP cua ca nuoc vacua toan nganh thuy san (1995-2003). Tr.7

2. Bang 1.2. Kim

ng~ch

XK m~t s6 m~t hang chu y€u cua Vi¢t Nam nam 2003. Tr.8

Chrtung 2

3. Bang 2.1. Kim

ng~ch

XK thuy san VN theo vnng nguyen Ii¢u (1995- 2003). Tr.23 .

4. Bang 2.2 : Ty 1¢ san phftm gia tri gia tang (1980-2003). Tr.24
5. Bang 2.3: Ca c~u thi truang XK thuy san VN (1998- thang 6/2004). Tr.24
6. Bang 2.4. KL & gia tti thuy san NK cua My tu VN (1995- thang 6/2004). Tr.25
7. Bang 2.5. Ca c~u m~t hang thuy sfm VN xua:t vDo My (2001- thang6/2004). Tr.27

My (1995- thang 6/2004). Tr. 27
9. Bang 2.7. TY tr9ng t6m chua ch€bi€n, ch€bi€n XK vao My (2002- 6/2004). Tr.28
10. Bang 2.8 Tinh hlnh XK t6m hum cua VN vao My (1995- thang 6/2004). Tr.29
11. Bang 2.9. LUQ'Ilg va kim ng~ch ca xu~t khftu VN vao My (2002- 2003). Tr.29
12. Bang 2.10. Luqng, gia tti XK ca tra, ca basa VN vao My (1995- thang 6/2004).
8. Bang 2.6. Xu~t khftu t6m cua Vi¢t Nam vao

Tr.30
13. Bang 2.11. Luqng va tri gia ca ngu XK Vi¢t Nam vao

My

(1995-thang 6/2004).

Tr.29
14. Bang 2.12. Ty tr9ng ca ngu dong h~p trong t6ng KL va GT ca ngu XK tu VN vao

My (2000- thang 6/2004). Tr.32
15. Bang 2.13. ca r6 phi xu~t khftu Vi¢t Nam vao My (1995- thang 6/2004). Tr.32
16. Bang 2.14. LUQ'Ilg va gia tti cua, ghy xua:t khAu VN vao My (2002- 2003). Tr.33
17. Bang 2.15. Luqng va GT mt;rc, b~ch tu~c XK Vi¢t Nam vao My (2002-2003). Tr.34
18. Bang 2.16. Tinh hlnh hang thuy san VN b! canh bao (2000- thang 7/2004). Tr.35
19. Bang 2.17: Danh gia ve nguyen nhftn cha:t luqng nguyen Ii¢u thuy san th~p. Tr.39
20. Bang 2.18. Danh gia ve nguyen nhftn cua SlJ kh6ng 6n d!nh cua ngu6n nguyen li¢u.
Tr.41
21. Bang 19: Ca c~u m~t hang cua cac DN nam 2003 XK vao th! truang My. Tr.42
22. Bang 20:

TY tr
23. Bang 2.21: Danh gia nguyen nhftn cua gia nguyen li¢u cho ch€bi€n XK tang.Tr.43


24. Blmg 2.22: Tinh hinh philn ph6i vao thj truemg My ciia cac DN. Tr.44

Ph'! 11!-C 1
25. Bang 1. Ty 1~ khach hang hoi ve vi~c ap dt;mg HACCP trong cac lfu! giao dich
26. Bang 2. Muc tieu dung thuy san binh quiln d~u nguOi theo d1;1ng san phfun
27. Bang 3. Ca cffu tieu dung theo lol;li san phftm nam 2001 va 2002
28. Bang 4. X€p lol;li d~c tinh san phfun tom (thang di~m 0- 10)
29. Bang 5. 10 lol;li thuy san dUQ'C tieu dung nhieu nhfft aMy 1998- 2003
30. Blmg 6. Kh6i lUQ'llg va gia trj XK, NK thuy san ciia My (1995- thing 7/2004)
31. Bang 7. Kh6i lUQ'llg & trj gia NK thuy san chfnh ciia My (2002-2003)

aMy (2002- 2003)
33. Bang 9: H~ th6ng sieu thj hang d~u tieu thv san phfun thuy san aMy
32. Bang 8. KL & tri gia NK m(>t s6 thuy san ua dung khac

34. Bang 10: H~ th6ng nha hang thuy san hang ~u ciia My
35. Bang 11: Mum nha philn ph6i thiiy san hang d~u nuoc My nam 2002
36. Bang 12: Cic lol;li ca ngu xufft khftu Vi~t Nam vao My (2003- thing 6/2004)
37. Bang 13: Vj th€ cac san phfun tu tom VN t1;1i My nam 2003 (theo kh6i lUQ'llg)
38. Bang 14: Cic

m~t

hang tom XK ciia Vi~t Nam vao My (2002- thang 6/2004)

39. Bang 15: TOng san lUQ'llg thuy san 1980- 2003 va dt;r bao t6'i 2010
40. Bang 16: LUQ'llg, gia trj cac lol;li ca XK ciia Vi~t Nam vao My (2002- 2003)
41. Bang 17: M(>t s6 k€t qua trong nuoi tr6ng thiiy san Vi~t nam (1995- 2003)
42. Bang 18: LUQ'llg & ty trqng san phftm khai thac xa ba (2002-2003)
43. Bang 19: Xufft khftu thuy san Vi~t Nam theo vling nguyen li~u (1990- 2003)
44. Bang 20: Ti 1~ san phftm s6ng rna ngu diln danh b~t dUQ'c nam 2002

Danh m~c su do~ biiu d6
ChUO'ng 1
l.Sa d6 1.1. Mo hinh "Vien kim cuang" ciia Michel Porter. Tr. 3
2. Bi~u d6 1.1. LUQ'llg thuy san tieu dung trung binh ciia nguOi db My. Tr.10
3. Bi~u d6 1.2. Muc tieu thv binh quiln theo d1;1ng san phftm t1;1i My. Tr.10
4. Bi~u d6 1.3. Kh6i lUQ'llg va gia trj nh~p khftu thuy san ciia My (1995- 2003). Tr.ll
5. Bi~u d6 1.4. Ca cffu nh~p khftu ciia My theo gia trj nam 2003. Tr.12


6. Bieu d6 1.5. DlJ bao thay d6i th6i quen tieu tht;I thtJc phfun cua My, giai do~n 20002020. Tr.13
Chuung 2

7. Bieu d6 2.1. Kh6i lugng & gia tri XK thuy slm Vi~t Nam vao My, 1995-2003. Tr.26

8. Bieu d6 2.2. T6c de? tang trubng ve lugng va gia

tri XK thuy san cua Vi~t Nam vao

My, 1995-2003. Tr.26
Phf!, lf!,C 1

9. Bieu d6 1. Kh6i lugng va gia tri XK thuy san cua My (1995- 2003)
10. Bieu d6 2. Ca c~u XK thuy san cua My theo gia tri nam 2003
11. Bieu d6 3. Thuang m~i thuy san My (1995-2003)


?

,...,

MODAU
1. y nghia va tinh c~p thiet ctia d~ tai
Xu~t phat ti'r ti~m nang thien nhien to 16n, nganh thuy san v6i

SlJ phat trien nhanh

ciia mlnh da dong vai tro quan trqng trong stJ phat trien kinh t€- xa h¢i ciia Vi¢t Nam.
StJ tang truoog nhanh chong ca v~ san luqng va gia

tJi xu~t khau thuy san da giup cho

nganh thuy san ngay cang kh!ng d!nh vi the' ciia m¢t nganh kinh t€ mfii nhqn ciia d~t
nu6'c, vi'ra la m¢t trong nhftng hu6ng uu tien ciia stJ nghi¢p c6ng nghi¢p hoa- hi¢n dcp
boa ngay nay. StJ phat trien ciia nganh thuy san noi chung, ciia xu~t khau thuy san n6i

rieng da gop phfui nfing cao uy tfn va vi the' ciia Vi¢t Nam tren thi truang the' gi6i. De'n
nay hang thuy san Vi¢t Nam da co m~t t~i 75 nuoc va vilng lanh th6, trong do thuang
m~i

thuy san duqc rna r¢ng

tcp My la m¢t dong gop dang ke cua nganh thuy san trong

vi¢c rna r¢ng quan h¢ thuang mcp qu6c t€ ciia n~n kinh t€ Vi¢t Nam.
Vi¢c

My tuyen b6 bo dim v~ bu6n ban v6i Vi¢t Nam nam 1994, blnh thuang hoa

quan h¢ v6i Vi¢t Nam nam 1995 Ia c¢t m6c danh d~u stJ phat trien thuang mcp giua hai
nu6'c, trong d6 co thuang m~i thuy san.· T6c d¢ tang truOng ciia hang thuy san xu~t khau

My tang nhanh chong, blnh qufin hang nam tang 56,49% v~ san luqng
va 57,17% v~ ~a tJi trong giai do~n 1995- 2003, trong d6 dang chu y la nam 2000 v6i
t6c d¢ tang truOng la 92,11% v~ san luqng va 114,57% v~ gia tJi. Hi¢p d!nh thuang mcp
Vi¢t- My chfnh thuc co hi¢u ltJc ngay 10/12/2001 dem lcp ca h¢i to 16n cho hang xu~t
khau Vi¢t Nam vao thi truang My. T6i nam 2001 thi truang My tr& thanh thi truang 16n
tu Vi¢t Nam vao

nh~t

ciia hang thuy san

xu~t

khau Vi¢t Nam. Tuy nhien ciing ti'r nam 2001 t6c d¢ tang

truOng ciia xu~t khau thuy san Vi¢t Nam vao thi truang My lcp co d~u hi¢u chilng lcp va
giam sut. T6c d¢ tang truOng v~ kh6i luqng la 82,30%; 37,34%; 13,05% va v~ gia tJi d~t
58,29%; 29,79%; 18,06% trong lful luqt trong ba nam 2001, 2002 va 2003. Dang chu

y

nh~t la thj. truang My da lui v~ vj trf thu 2 v6i t6c d¢ tang truoog h~u nhu kh6ng dang ke

l:J muc 2,09%

v~

slm luqng va 0,75%

v~

gia

tJi

trong 6 thang

d~u

nam 2004 so v6i 6

thang d~u nam 2003 va con tren da giam sut do anh hu(mg n~g n~ ciia V\1 ki¢n ch6ng
ban pha gia t6m.

Thi truang My Ia m¢t thi truang h~p din, 16n thu hai tren the' gi6i v~ nh~p khau
thuy san va nhu

c~u r~t

da

d~ng

v6i

nhi~u

locp thuy san rna Vi¢t Nam r~t co

ti~m

nang

nhu t6m, ca r6 phi, ca tra, ca basa, ca ngi'r, cua, ghy...Tuy nhien, thj. truang My lu6n d~t


ra nhi~u thi':r thach d6i v6i xua:t khAu thuy si'm Vi~t Nam bm nhiing qui d!nh ng~t ngheo
ve cha:t lUQ'Ilg va v~ sinh an toan tht;rc phAm, bm hang rao bao h¢- nhiing V1,1 ki~n ch6ng
ban pha gia va g~n day nha:t la yeu c~u ve kha nang truy xua:t san phfim.
Tru6'c tht;rc t€ d6, v6i mong mu6n khAng d!nh vai tro ciia xua:t khAu thuy san d6i
v6i n~n kinh te Vi~t Nam, thj truemg My Ia th! truemg quan trqng trong chien lukhAu thuy san Vi~t Nam, vi~c nghien cliu tht;rc tr~ng de tlm ra nhiing diem m~h, diem
yeu,

CCJ

h¢i va thach thuc trong xua:t khAu thuy san ciia Vi~t Nam vao th! truang My' ti't

d6 c6 nhilng giru phap de dUng viing va phat trien

athi truemg quan trqng nay tht;rc st;r

~~~~~~~~~~~~·~~~~~
quyet d!nh lt;ra chqn d~ tai: "Giru phap duy trl va phat trien xua:t khAu thuy san Vi~t Nam
vao th! truang My" de lam lu~n van t6t nghi~p cao hqc ciia mlnh.

2. Tinh hlnh nghien CUu va di~m m6i ciia lu~n van
Trong thOi gian qua da c6 m¢t s6 d~ tai nghien cliu v~ nganh thuy san Vi~t Nam:
- CC>ng trlnh nghien cliu khoa hqc ca:p Bq "Nhiing giru phap ve thj truemg cho san
phAm thuy san xua:t khAu ciia Vi~t Nam" do OS. TS Vo Thanh Thu chu nhi~m t~p trung
nghien cliu ve kha nang nh~p khAu, nhu c~u va th! hieu tieu dung ciia thj truang,

CCJ

ch€

quan ly nh~p khAu thuy san cua cac thj truemg trong d6 c6 thj truemg My d6ng thOi dua
ra each thuc thftm nh~p thanh cl>ng cho ti'tng thj truemg.
- CC>ng trlnh nghien cliu cua OS. TS Hoang Thj Chinh "Phat trien thuy san Vi~t
Nam- nhilng lu~n cu va tht;rc tien" da nghien cliu mqt each t6ng quan va sftu s~c v~ qua
trlnh phat trien cua nganh thuy san, d6ng thOi bfulg phUCJng phap va nhilng lu~n cu khoa
hqc da h~ th6ng hoa dutrong giai do~n 2001- 2020.
- Lu~n van ciia tac gia D& Due Toan "Chien lu

My" nghien cliu phuc:Jng thuc tht;rc hi~n chien luthj truang, tren CCJ sa phftn tfch tlnh hlnh ho~t dqng xua:t khAu thuy hru san vao My t6i
nam 2001, tac gia dua ra cac giai phap v~ marketing (4Ps) de thftm nh~p thj truemg My.
Vi~t

Nam vao thj truemg

Ben

c~h

cac cl>ng trlnh nghien cliu tren, con c6 mqt s6 cl>ng trlnh nghien cliu

ciia cac tac gia khac ve nganh thuy san. C6 the n6i cac cl>ng trlnh nghien cliu d6 deu la
nhiin.g cl>ng trlnh cl>ng phu. Ngoai vi~c k€ thua nhilng ket qua nghien cliu tru6'c d6,
van c6 nhilng diem m6i sau:

lu~n


-De tai nghien CUu toan di¢n ve mt)t thi truang duy nh~t- thi truang My trong b6i
dmh xu~t kh~u thuy san Vi¢t Nam dang g~p r~t nhieu kh6 khan do VI] ki¢n ban pha gia
tom va cac qui dinh mm rna My mm ban hanh nhu Lu~t Nong nghi¢p cua My nam
2002 va Lu~t khung b6 sinh hqc c6 hi¢u ll;lc tu 12/12/2003 tren co Sd cac s6 li¢u c~p
nh~t

t6i thang 6/2004.
- De tai da m~h d~ dua ra mt)t s6 giai phap nhrtm g6p ph&l giup cho hang thuy

san xuat kh~u Vi¢t N am duqc dUng vihlg va phat tri~n t~i thi truang My trong giai do~n
2004-2010.

3. MQc dich nghien cw
- N ghien CUu cac hqc thuy€t thuang m~ d~ th~y duqc m~t hang thuy san la m~t
hang Vi¢t Nam c6 lQ'i th€, lam ro vai tro cua xu~t kh~u thuy san d6i vm nen kinh t€ Vi¢t
N am de th~y duqc c~n ti€p tgc phat trien xu~t kh~u m~t hang thuy san.
- Nghien ctfu kinh nghi¢m phat trien xu~t kh~u thuy san cua m<)t s6 nu6'c nhu
Nauy, Thai Lan, Chi U, Dai Loan, Trung Qu6c ... de rut ra nhitng bai hqc cho Vi¢t
N am trong vi¢c phat trien xu~t kh~u thuy san.
- Nghien ctfu thi truang My de th~y duqc nhitng d~c di~m ciing nhu nhfrng yeu c~u
cua thi truang nay d6i vm m~t hang thuy san.
- Ph~n tfch, danh gia th1;1c tr~ng, chi ra nhfrng diem m~nh, diem y€u d6ng thm
nhfrng co ht)i va thach thuc cua xu~t kh~u thuy san Vi¢t Nam vao thi truang My.
- Dua ra quan diem, mvc tieu va nhfrng giai phap chu y€u d~ duy trl va phat tri~n
xu~t kh~u thuy san vao thi truang My trong thm gian tm.

4. Doi tllQ'D.g va ph~m vi nghien CUu
- Ddi luf!ng nghien cfru cua de tai la cac v~n de ve ly lu~n va thl;lc tien trong ho~t

dt)ng xu~t kh~u thuy san thl;lc ph~m Vi¢t Nam vao thi trucrng My nhllm dua ra cac gim
phap de duy trl va phat tri~n xu~t kh~u vao thi truang nay. M~t hang thuy san phi thl;lc
pham (thuc

an gia sue, d~u ca, bt)t ca va ca canh... ) la m~t hang thi trucrng My ciing c6

nhu diu 16'n va Vi¢t Nam ciing c6 nhieu tiem nang de phat trien khong thu<)c d6i tuqng
nghien CUu cua de tai nay. D~y ciing Ia v~n de cful duqc quan t~m nghien CUu sau nay.
- Ph9m vi nghien cfru: De tai t~p trung nghien ctfu thl;lc tr~ng cua xu~t kh~u thuy

san Vi¢t Nam vao thi truang My trong giai do~n tu nam 1995 d€n thang 6 nam 2004.

5. Phuong phap nghien cw
De tai nghien ctfu sir dvng cac phuang phap chu y€u sau:


- Phuong phap phftn tich th6ng k~: De tai da l~y cac s61i¢u tu cac ngu6n nhu Ni~n
giam th6ng k~ cua T6ng c-gc Th6ng k~ Vi¢t Nam, Bao cac t6ng ke't cua B" Thuy san,
Bao cao cua Hi¢p h"i che' bie'n va xu~t kh~u thuy san Vi¢t Nam, Bao cao cua Ct!c qmin
ly chfft lUQ'Ilg, v¢ sinh an toan va thu y thuy san de danh gia.
- Phuong phap khao sat th1Jc te':
xu~t

B~n c~

vi¢c di tham m"t s6 nha may che' bie'n

khffu thuy san t~ tinh K.hanh Hoa, tac gia da phong vful. qua phie'u dieu tra 42

doanh nghi¢p da va dang xufft kh~u thuy san vao thj trUO'ng

My a Nam Trung B" va

NamB¢.
- Phuong phap

chuy~n

gia: Tac gia da tham khao y kie'n cua m¢t s6

chuy~n

gia

dang Hun vi¢c trong nganh thuy san ciing nhu da nghi~n CUu ve linh V1JC thuy san.

6. Klt cau cua d~ tai
Ngoru ph~n ma d~u, ke't lu~, ph-g 1-gc, danh m-gc tai li¢u tham khao, ke't qua khao
sat, n¢i dung chfnh cua de tru duqc minh ho~ b~ng 44 bang, 11 sa d6, bieu d6 va duqc
trlnh bay trong 74 trang, g6m 3 chuong:

- Chuung 1: Cu sll ly luf!,n ill duy tri va phat triln xutft khdu thuj sdn Vi~t Nam
vao thf trubng Mj.
Chuong nay t~p trung vao cac ly thuye't thuong m~i ti~u bieu, th6ng qua ly thuye't
de thffy duqc nhilng 1¢ the' cua Vi¢t N am trong san xu~t va xu~t kh~u thuy san, d6ng
thOi thffy duqc nhilng dong g6p cua san xu~t va xu~t khffu d6i vm nen kinh te' Vi¢t Nam.
cac khfa c~h ve thj truOn.g
thi truOn.g

My cfing duqc de c~p trong chuong nay, qua d6 thffy duqc

My r~t lan va tiem

nang. Tr~n ca sa nghi~n cw kinh nghi¢m cua m¢t s6

ntr6c, cac bru hQC dUQ"C rut ra f~t thie't th1JC d6i Vffi vi¢c phat trien XU~t kh~U thuy san CUa
Vi¢tNam.

- Chuung 2: Thlfc tr{lng xulit khdu thuj sdn cua Vi~t Nam vao thf trubng Mj
Chuang nay t~p trung tlm. hieu th1Jc te' xu~t kh~u thuy san Vi¢t N am vao thi trUang

My tu nam 1995 tm thang 6 nam 2004 va b~g phuang phap khao sat va tlm hieu th1Jc
te', tham khao y kie'n cac chuy~n gia da lam b~t l~n nhilng diem m~nh, diem ye'u, nhilng
ca h¢i va thach thuc d6i vm xu~t kh~u thuy san Vi¢t Nam vao thj truOn.g My. Dfty chfnh
13. ca

sa de c6 the de xu~t nhilng giru phap duy trl va phat trien xu~t khfiu vao thi truang

quan tr<;>ng nay.

- Chuung 3: M9t slf gidi phap ill duy tri va phat triln xullt khdu thuj sdn Vi~t
N am vao thi trubng Mj.


0 chuang nay, nhftng quan diem Va nhftng giai phap dUQ'C dUa ra de c6 the duy trl
va phat trien xua:t khAu vao thi truang My, de c6 the khai thac sAu han
tiem nang nay.

athi truang dffy


ClllJONG 1: CO SO LY LU~N
-R

'

'

,

K

,Q

X

?

?

BE DUY TRI VA PHAT TRIEN XUAT KHAU THUY SAN
VI~T NAM VAo Till TRUONG MY
1.1 Cac ly thuyet v~ lqi the trong san xu~t va xu~t kh'u
M6i qu6c gia deu chi c6 nhiing ngu6n h,tc nh~t djnh, vi v~y m6i qu6c gia c~n h;ra
chQn va ph~ b6 ngu6n h;tc m<)t each hQ'p ly de san xu~t m~t hang nao d6 v6i s6 lUQllg
nhieu hay ft so v6i m~t hang khac. cac qu6c gia c~n h;ra chQn vi¢c san xu~t nhiing m~t
hang c6 1¢ th~ so sanh nh~t de trao d6i v6i nhau, nho d6 t~ d~ng va phat huy duqc cac
lqi th€ san c6 va ti~t ki¢m duqc ngu6n h;rc, nftng cao hi¢u qua san xu~t.
Tu th~ ky XVID, cac nha kinh
da dua ra ly

thuy~t

t~ hQc

ngum Anh la Adam Smith va David Ricardo

ve lqi th€ tuy¢t d6i va 1¢

th~

tuoog d6i.

D~n

nay cac ly

thuy~t

nay

van la nen tang cua thuoog m~i qu6c t~.
Tu nam 1990 ly

thuy~t

1¢ th~ c~nh tranh qu6c gia cua Michael Porter duqc danh

gia Ia m<)t trong cac ly thuy~t tieu bieu cua chu nghia th-.;rc t~ da giiii thfch t~ sao m<)t s6
nu&c 1~ thanh c6ng tren thi truang qu6c t~ d6i v6i m<)t s6 nganh c6ng nghi¢p.
Vi V~Y nghien CUu m{)t s6 cac hQC thuy~t tieu bieu tren de CO CrJ sa xem Xet lqi th~

cua Vi¢t Nam trong san xu~t va xu~t khiiu thuy san, ciing nhu c6 CrJ sa de t~o ra 1¢ th~
c~nh

tranh qu6c gia cho hang thuy san Vi¢t N am tren thj truang

th~

gi6i n6i chung va

thi tru
1.1.1 Lj thuyet lf!i the tuy~t ddi
Adam Smith (1723-1770), nha kinh t~ hQc c6 dien ngum Anh trong tac philm
"Nghien CUu ve ban ch~t va nguyen nh~ giau c6 cua cac qu6c gia" da chi ra r~ng: "
Thuoog m~i qu6c t~ mang l~i 1¢ fch cho cac qu6c gia b£t ngu6n tu nguyen t£c phftn
c6ng lao d<)ng". La nha kinh

t~

hQc

d~u

tien tren

th~

gi6i

nh~

thuc duqc chuyen m6n

hoa, 6ng ciing da phe phan nhiing m~t h~ ch~ cua chu nghia trQng thuoog va chUn.g
minh r~ng thuoog m~i qu6c t~ da giup cac nu&c tang gia tri tai san cua minh tren
nguyen t£c phftn c6ng lao d<)ng qu6c t€.
Adam Smith cho r~ng m6i qu6c gia c~n chuyen m6n hoa nhiing nganh san xu~t
rna minh c6 lqi th~ tuy¢t d6i ve cac ngu6n 1-.;rc, sau d6 ti~n hanh trao d6i v6i cac nu&c

khac thl hai ben deu c6 1¢. Ong cho r~ng, hai qu6c gia trao d6i thuoog m~i v6i nhau

1


dl;ta tr~n

cc:J

Sd tl;t nguy¢n va cung c6 1¢. Tit

l~p lu~n

kinh doanh, vi¢c cho phep t1;t do kinh doanh se dem

d6 6ng chu tnrc:Jng Ia ph3i t1! do

l~i

1¢ fch cua toan xa

h~i.

Trong

qua trlnh trao d6i thuoog m~i, ngu6n l1;tc cac nu6c se duqc ll;ta chqn sir dvng c6 hi¢u qua
cao han, t6ng san pham cua toan the gim se gia tang va bfuig each d6 mqi nguOi d~ cua
cac nu6c deu duqc tieu dung nhieu lo~ san pham theo muc mong mu6n hc:Jn th6ng qua
thUO'Ilg m~i qu6c

te. Nhu v~y, san xu~t chuyen m6n hoa dl;ta vao lqi the tuy¢t d6i trong

thuO'Ilg m~i qu6c t€ dam bao c6 1¢ cho cac nu6c.
Tuy nhien, ly thuy€t 1¢ th€ tuy¢t d6i chi giai thfch m~t phffn cua thuoog m~ qu6c

t€. BOi le, n€u nhu cac qu6c gia nao d6

1~ b~t

1¢ vi kh6ng c6 tai nguyen d6i dao va

kh6ng c6 tiem nang to 16n nhu cac nu6c khac thi ph3i chang qu6c gia d6 se kh6ng nen
tham gia vao thuc:Jng

m~i

qu6c t€? VI Sl;t

h~n

ch€ nay cua ly thuy€t 1¢ th€ tuy¢t d6i,

trU6C S1J phat trien m~nh me CUa thUc:Jng m~ qu6c te ly thuy€t lqi the tuc:Jng d6i, COn gQi
la IQ'i the so sanh da ra dOi.
1.1.2 Ly thuyet l¢ thi tuung dlfi (ly thuyet l¢ thi so sanh)

David Ricardo (1772-1823) da di xa hc:Jn m~t bu6c trong vi¢c kham pha ra cc:J ch€
hinh thanh cac 1¢ fch cua thuoog m~i. Ly thuy€t 1¢ th€ thuoog
trlnh bay trong me pham" Nhihlg nguyen ly kinh
b~t

m~

cua Ricardo duqc

te chfnh tri hqc va Thue"', cho rfuig

cu qu6c gia nao ciing c6 the thu duqc 1¢ khi tham gia vao quan h¢ thuoog m~i vm

nu6c ngoai. Theo 6ng, m6i qu6c gia nen chuyen m6n hoa san xu~t va xu~t khau cac san
phful ma hQ c6 1¢ the so sanh (hay con gqi la 1¢ th€ tuc:Jng d6i) va nh~p khau cac san
pham ma minh kh6ng c6 1¢ th€ so sanh thi t~t ca cac qu6c gia deu c6 1¢. Xet cho cung,
1¢ th~ so sanh Ia do c6 Sl;t khac bi¢t qu6c t€ ve nang su~t lao d~ng tuc:Jng d6i.
Theo ly thuy€t lqi the tUc:Jng d6i cua Ricardo, chuyen m6n hoa qu6c te kh6ng nh~t
thi!t phai c6 1¢ the tuy¢t d6i, n6 chi cful 1¢ the tuoog d6i rna th6i. Tuy nhien, m6 ·hinh
cua Ricardo h~n che b ch6 Ia 6ng da d1;ta tren hang lo~t cac gia thi€t dc:Jn gian hoa ly
thuyet ve gia tri lao d~ng de chUn.g minh cho quy lu~t nay. Tuy nhien, tren thl;tc
d~ng

kh6ng ph3i la d6ng

nh~t:

nhihlg nganh khac nhau se c6

cc:J c~u

lao

te, lao

d~ng

khac

nhau, vm nhihlg muc luoog khac nhau. Hoo nii'a, hang hoa duqc lam ra kh6ng chi do
m~t y~u

t6lao d~ng rna con CO S1J tham gia cua nhieu y€u t6 khac nii'a nhU d~t dai, v6n,

khoa hqc- c6ng ngh¢. Do d6 kh6ng the tim ra nguyen nhAn t~ sao c6 s1J khac bi¢t ve
nang su~t lao d~ng giii'a cac nu6c. Hqc thuy€t nay ciing chua xac dinh duqc ty 1¢ giao
hmin qu6c te- tuc la gia ca qu6c t€. Hqc thuyet nay mm chu y den cung rna chua chu y

2


d€n C~U, d~c bi~t Ia C~U trong nU6'c, do d6, kh6ng xac d!nh dUQ'C gia ca tuslm phAm d~ trao d6i giua cac nu6'c v6'i nhau.
Ly thuyet nay vi v~y dUQ'C nhieu nha kinh te h<;>c khac nghien CUu va phat tri~n
them. Ly thuyet ve IQ'i the tuang d6i c6 can cu khoa h<;>c va da dUQ'C ki~m nghi~m tren
thlJc t€. Da.y Ia mxu~t. chuy~n d!ch

ca c~u kinh te va ca c~u

xu~t khAu hang hoa va d!ch

w. n6i chung

ciing nhu nganh thuy san n6i rieng.
1.1.3. Ly thuyet l¢ the cf!.nh tranh quifc gia

Chinh phu

CB.c nganh cOng
hl5 trg va cac
nganh cOng nghi~p
lien quan

nghi~p

Sd d6 1.1: M6 hinh Vien kim cuong cua Michel Porter
Nam 1990, Michael Porter, giao su d~i h<;>c Havard da cho xu~t ban ket qua nghien

CUu ly thuyet "LQ'i the c~nh tranh qu6c gia". Ly thuyet nay r~t hilu fch trong vi~c gi::li
thfch t~i sao mnh~t

am
dinh- ca.u hoi nay kh6 dUQ'C giai thfch theo m() hinh cua Ricardo. Theo ly thuyet, c6

b6n nh6m ca.c yeu t6 cua mn
3


khan trong vi¢c t~o ra 1¢ the c~nh tranh ciia m<)t qu6c gia trong m<)t nganh c6ng nghi¢p.

B6n y€u t6 nay bao g6m:
- Gic y€u t6 san xufft. Ly thuy€t nay dua ra m(>t h¢ th6ng thang b~c cac y€u t6 san
xufft. H¢ th6ng nay phfin bi¢t cac yeu to san xudt co ban (dieu ki¢n khf h~u, tai nguyen
thien nhien, vi tri dia ly) va cac yeu t6 san xufft m6i (ca

sa h~ tfulg th6ng tin, trlnh d(>

lao d(>ng, kha nang nghien CUu va phat trien, bf quy€t c6ng ngh¢). Cac ylu tlf san xuflt
mOi la quan trQng han vi¢c t~o ra lQ'i th€ c~nh tranh. Kh6ng gi6ng cac y€u t6 san xufft

ca ban, cac y€u t6 san xufft m6i la k€t qua ciia st;t d~u tu chlnh phil, cac c6ng ty va cac
ca nhfin. M6i qu6c gia c6 the dinh vi cac y€u t6 san xufft ching h~ nhu lao d<)ng ky
thu~t cao ho~c ca

sa h~ tfulg c~n thi€t de c~nh tranh tren m<)t linh vt;tc c6ng nghi¢p cv

the.
- Dieu ki¢n nhu c~u: d~c diem ciia nhu c~u n<)i dia d6i v6i san phfun ciia m<)t
nganh c6ng nghi¢p ho~c dich VV· Ly thuy€t IQ'i th€ c~nh tranh qu6c gia nhffn m~nh rfutg
nhu c~u d6ng m<)t vai tro quan trQng trong vi¢c t~o ra d<)ng lt;tc de nfing cao kha nang
c~nh

tranh.

D~c

tfnh thi truOn.g n(>i dia la d~c bi¢t quan trQng trong vi¢c hlnh thanh cac

d~c tfnh san pham va t~o ra nhftng ap lt;tc de phat trien san phfun m6i ho~c cai ti€n chfft

lUQ'Ilg san pham.
- Gic nganh c6ng nghi¢p lien quan ho~c h6 trq. L¢ th€ c~h tranh ciia m<)t qu6c
gia tren m<)t nganh c6ng nghi¢p phv thu<)c rfft IOn. vao st;t hi¢n di¢n ciia cac nganh c6ng
nghi¢p lien quan va cac nganh c6ng nghi¢p h6 trq.
- Chien luqc c6ng ty, cffu tnic thi truOn.g va muc d¢ c~h tranh tren thi truOn.g n<)i
dja. Sl,l khac nhau giua cac qu6c gia c6 the duqc the hi¢n

atriet ly quan ly, yeu t6 nay

c6 the d6ng vai tro tieu ct;tc hay tfch ct;tc trong vi¢c t~o ra 1¢ the c~nh tranh ciia m<)t
qu6c gia.
Theo ly thuyet 1¢ the c~nh tranh thl cac c6ng ty trong m<)t qu6c gia se thanh c6ng

anhilng linh vt;tc ma cac y€u t6 nay thu~n 1¢. cac y€u t6 nay c6 m6i quan h¢ tac d<)ng
qua l~i Ian nhau va mang tfnh h¢ th6ng trong vi¢c t~o ra kha nang c~h tranh ciia m<)t
c6ng ty.
Ngoai ra "Ly thuyet 1¢ the c~nh tranh qu6c gia" cho r~ng hai yeu t6 khac c6 the
anh huang den tht;tc tr~ng cua b6n yeu t6 tren Ia ca h¢i va Chfnh phil. St;t hi¢n di¢n cua
b6n nh6m y€u t6 nay se c6 tac d<)ng tfch ct;tc trong vi¢c t~o ra kha nang c~nh tranh cho
m<)t nganh c6ng nghi¢p. Theo ly thuyet nay, cac qu6c gia nen t~p trung san xufft va xufft

4


khau cac san pham rna bon y€u to tren la thu~ 1¢ nh~t. Hay n6i each khac cac quoc gia
chi c6 the thanh c6ng tren thuang truang kinh doanh quoc t€ khi h<;> c6 1¢ th€ C(,lnh
tranh ben vflng trong m(>t so nganh nao d6. Theo 6ng, kha nang c~nh tranh ciia m(>t
quoc gia ngay nay lf,li pht;t thu(}c Vao kha nang sang t(/-O Vtl Slf nang d{jng CUa nganh
quoc gia d6. Khi th€ gim C(,lnh tranh mang tfnh toan cffu thl nen tang C(,lnh tranh se
chuyen djch tU cac 1¢ th€ tuy¢t doi hay 1¢ th€ so sanh rna tt,r nhien ban cho sang nhii'ng

1{J'i the c6 dltf/C tit Sl/ sang t(/-O Vtl ap d'!ng nhftng tri thftc m6i, nhfrng 1¢ th€ cf,lllh tranh
quoc gia dU<;>'C t(,lO ra va duy trl Vi th€ C(,lllh tranh lfiu dai cua cac doanh nghi¢p tren
thuang truang quoc t€.
Ly lu~n ciia Porter v~ 1¢ th€ C(,lnh tranh quoc gia giru thich cac hi¢n tugng thuang
mf,li quoc t€ tren g6c d(> cac doanh nghi¢p tham gia kinh doanh quoc t€ va vai tro ciia
Nha nuac trong vi¢c h6 trg cac nganh c6 di~u ki¢n thu~n 1¢ de gianh 1¢ th€ C(,lllh tranh
quoc gia chu kh6ng phai cho m(>t vai doanh nghi¢p Ct;l the. St,r thanh c6ng ciia cac quoc
gia CJ nganh kinh doanh nao d6 pht;t thUQC vao ba V~n

d~

CO ban: 1¢ th€ C(,lnh tranh quoc

gia, nang su~t lao d(>ng ben vii'ng va st,r lien k€t hgp tac c6 hi¢u qua trong ct;tm nganh.
T6m ll,li, cac ly thuy€t tren da nghien CUu qua trlnh trao d6i g~n li~n vm qua trlnh
san xu~t. nghien c-uu tu ngu6n goc ciia 1¢ th€ c(,lnh tranh d€n each thuc de t(,lo ra 1¢ th€
C(,lnh tranh cho· cac quoc gia.

1.2 Sq cdn thie't cita vi~c sim xm1t va xuat khiiu thuy sim cita Vi~t Nam
1.2.1 Nhitng 1¢ the cua Vi~t Nam trong sdn xud't va xua't khdu thuy san
Dt,ra tren co

sa cac ly thuy€t a tren, can cu vao tht,rc tien chung ta c6 the th~y

nganh thuy san Vi¢t Nam c6 nhi~u 1¢ th€, c6 the h6 trg cho vi¢c rna r(>ng va phat trien
san xu~t va xu~t khau thuy san.
- Di~u ki¢n tt,r nhien thu~n 1¢, tai nguyen thuy san ciia Vi¢t Nam phong phu:

Ve' tie'm nang khai thac thuj sdn

+ Vi¢t Nam c6 bcr bien dai 3260 km va vm 112 ci'ta s6ng va 4000 hon dao Ian nho
t(,lo nen nhi~u eo, v!nh va dffffi, viing bien d~c quyen kinh t€ r(>ng khoang 1 tri¢u km2•

+ Ngu6n 1¢ thuy san nuac ta c6 thanh phffn loai da d(,lng. Bien Vi¢t Nam c6 tren
2.000 loai ca, trong d6 c6 khoang 130 loai ca c6 gia tri kinh t€ cao. T6ng triJ lugng ca
bien trong viing bien dugc danh gia la 4,2 tri¢u t~n. dam bao cho kha nang khai thac ben
vUn.g 1'7 tri¢u t~n ca cac lo(,li hang nam, bao g6m 850 nghln tfut ca day' 700 nghln tfut
ca n6i nho, 120 nghln t~n ca n6i dl,li duang. Ben C(,lnh ca bien con c6 nhi~u ngu6n 1¢ tq

5


nhien nhu tren 1.600 1oai giap xac, san 1Uco gia tii cao nhu tom hum, tom mfi ni, cua, ghy; khoang 2.500 1oai d(>ng v~t th~n m~m,
trong do c6

y nghia cao nhff.t Ia mlJc va b~ch tu(>c, cho phep khai thac 60-70 nghln tff.n/

nam; hang nam co the khai thac 45- 50 nghln tff.n rong bien co gia tii kinh t6 nhu rong
c~u,

rong mo... Ben c~h do, con co rff.t nhi~u 1ohl d~c san quf nhu bao ngu, d6i m6i,

chim bien va co the khai thac v~y ca, bong ca, ngqc trai, ...

+ Gic wng bien Vi~t Nam co nang 1tJc tai sinh hqc cao cua wng sinh thai nhi~t
d6i (cac 1ohl hai san nhi~t d6i co chu kY sinh truOng ng~n, t6c d(> sinh san nhanh, ngoai
ra 0 CclC khu Vf!C bien Xa ba COn CO m(>t s61oai Ca di CU)

+ Moi truemg bien Vi~t Namcon tuang d6i

s~ch- m(>t uu diem hang d5u tren th.i

trUang thuy san th6 gi6i hi~n nay.

Vl tilm niing phat triln nu6i tr6ng thuy sdn

+ Ti~m nang v~ di~n tfch nuoi tr6ng thuy san ciia Vi~t Nam rff.t 16n. Trong n(>i dja
h~

th6ng song ngoi, kenh

r~ch

chfu!g chit va cac h6 thuy 1¢, thuy

di~n

da

t~o

ra cho

nu&c taco ti~m nang 16n v~ m~t nu&c v6i khoang 1.7000.000 ha. Di~n tfch nay chua ke
d6n m~t nu&c cac song va khoang 300.000- 400.000 ha, eo, vjnh, d5m ven bien co the

SU d1;1ng vao nuoi tr6ng thuy san chUa dU

+ Ngu6n 1¢ gi6ng 1oai thuy san Vi~t Nam tuang d6i da d~ng. Ngu6n ca nu&c ngqt
da dUQ'C th6ng ke co 544 1ohl trong 18 b(>, 57 hq, 288 gi6ng. Ngu6n ca nu&c 1
m~n

da

th6ng ke dU<JC 180 1oai chu y6u, m(>t s6 1oai CO gia tii kinh t6 nhU ca song, ca h6ng, Ca
mang DNgu6n 1¢ tom da th6ng ke c6 161oai chii y6u c6 gia tii kinh t6 nhu tom su, tom
he k D(>, tom hum bong DV~ nhuyen the co m(>t s61ohl chii y6u: trai, di~p, h5u, ngheu
DNgu6n 1¢ rong tao g6m c6 90 1oai c6 gia tii kinh t6, d~c bi~t 1a rong c~u (c6 111oai),
rong rna, rong svn.

+ Khf

h~u,

thai ti6t

Vi~t

Nam chju slJ chi ph6i cua khf

h~u nhi~t

d6i gi6 mua,

~~~~~~~~~~~~~~~~~

san da 1oai, nhi~u 1o~i hlnh.

- Thi'ta huang dUsau v~ khai thac, nuoi tr6ng, ch6 bic!n thuy san. N ong d~ va nhiing nha ch6 bi6n thuy
san da nhanh chong tic!p c~n, kjp thai c~p nh~t, Un.g d1;1ng va cru ti6n cac ti6n b(> khoa
hqc va cong ngh~ m6i.

6


I
- Lgc lUQ'Ilg lao d<}ng d6i dao v6i chi phf lao d<}ng thffp. Trong nhieu nam qua lgc
hXQ'Ilg lao d<}ng trong finh VIJC thuy san da tfch luy dUthac, nu6i tr6ng va ch€ bi€n thuy slm va thuO'Ilg m~ thuy san. y €u t6 nay lam cho gia
thanh san xufft thffp, t:;to sue c:;tnh tranh cho hang thiiy san Vi~t Nam va t:;to tien de giup
phat trien nganh thuy slm ngay m<}t viing m:;tnh.
- San xufft nu<>i tr6ng thuy san vA:n

a trlnh d<} quang canh, quang canh cru ti€n,

dieu nay cho phep tang dang k~ san lUQ'Ilg tu khu vt;tc san xufft nay rna kh6ng c~n d~u tu
16n.

v 6i hinh thuc nu<>i tr6ng thuy san nay thuc an chii y€u la tu thien nhien nen thuy

san nu<>i tr6ng Vi~t N am thit ngon va ng<;>t tt;t nhien hO'Il cac nuoc khac.
- Vi~t Nam nfun trong khu vgc c6 tiem nang tang truang tuO'Ilg d6i Ian d6i vm vi~c
tieu th1;1 san phftm hru san.
16n va c6

Thi truang n<}i dia va cac thi truang Hm c~ c6 quy m<> da.n s6

sa thfch tieu th1;1 thuy san nhu Nh~t Ban, Trung Qu6c ...

1.2.2 Vai tro cua sdn xudt va xuat khdu thuy sdn ddi vOi ne'n kinh teVi~t Nam
Bang 1.1 : GDP ciia ca mroc va ciia toan nganh thuy san (1995-2003)
DVT: ngan tri~u dong

Ngu6n: Vi~n kinh te'va qui ho{lch thuy sdn (Vi~t Nam)
Ghi chu: V gdp- Chi so'phan tram GDP cua m6i nganh so v6i GDP qut/c
gia trong m9t thOi kY nhdt djnh theo muc gia so sanh duqc
Thuy san Ia m<}t nganh kinh t€- ky thu~t d~c thu g6m cac linh vgc: khai thac, nu<>i
tr6ng, ch€ bi€n, ca khf h~u c~, dich Vl;l, thuang m:;ti, dunganh kinh t€ miii nh<;>n, m<}t dinh huang de chuyen d6i ca cffu kinh t€ c6 th~ mang 1~
cho dfft nuoc ngu6n ngo:;ti t~ Ian, cho n<'>ng da.n ca h<}i lam giau ciing nhu xoa d6i giam
ngheo, lam cho vi~c sit d1;1ng va khai thac nhilng tai nguyen ciia dfft nu6'c c6 hi~u qua

7


han. Phat trien san xua:t va xua:t khau thuy slm trong nhiing nam qua dem 1~ nhi~u dong
gop cho n~n kinh te Vi~t Nam:
Thu nhat, thu

nh~p

qu6c dfin cua nganh thuy san lien t\}C tang trong nhiing nam

g&l dfiy, dong gop tfch ct;rc vao st;r gia tang t6ng san phffm qu6c dfin. Tyi trqng GOP cua
nganh thuy san chiem trong GOP qu6c gia kha cao. D~c bi~t, ke tU nam 2001, nganh
thuy san xt1ng dang 13. m¢t trong nhiing nganh kinh te miii nhqn cua qu6c gia (co

tY

trqng GDP tu 10% tr& len).
Thu hai, m~t hang thuy san la m¢t trong cac m~t hang xua:t khffu chu lgc cua Vi~t
N am. Nam 2003 kim ng~ch xua:t khffu thuy san chi sau d~u thb va hang d~t, may m~c,
gop ph~n tang thu ngo~i t~ cho da:t nu6c.

Bang 1.2: Kim ng~ch XK m«)t so m~t hang chti ye'u ctia Vi~t Nam m1m 2003
DVT: trifu USD

Nguli'n:

B9 Thudng m(Ji

Thu ba, st;t phat trien cua nganh thuy san noi chung, cua xua:t khffu thuy san noi
rieng da gop ph&! nfing cao uy tin va vi trf cua Vi¢t Nam tren thi trUang the gi6i.
- Nam 1996, quan

h~

thuong

m~i

qu6c te cua nganh thuy san m6i chi ditng

l~i

a

con s6 30 nu6c, t6i nam 2001, hang thuy san Vi~t Nam da co ban t~ 60 nu6c va vU.ng
lanh th6, nam 2003 con s6 nay da la 75 nu6c va vU.ng lanh th6. Quan h~ thuong m~
thuy san duqc m& r¢ng t~ My va cac nu6c EU la m¢t dong gop dang ke ciia nganh thuy
san trong ·vi~c rna r¢ng quan h~ thuong m~i qu6c te cua n~n kinh te Vi~t Nam.
- Quan h~ thuong m~i thuy san duqc rna r¢ng da dan den vi~c kY ket cac hi~p d!nh
song phuong va da phuong vm cac nu6c nhu Dan

M~ch, Nh~t

Ban, Na Uy, Nga, My,

Han Qu6c, ... va v6i cac t6 chuc qu6c te nhu FAO, SEAFOEC, DANIDA, UNOP, AOB,

8


WB, ... Qua vi¢c rna r¢ng cac m6i quan h¢ nay, Vi¢t Nam dUkhoa hQc, c6ng ngh¢ mm, t~o dieu ki¢n cho Vi¢t N am hieu d~y du han ve phap lu~t va
th6ng 1¢ qu6c t€, tu d6 giup cho nen kinh t€ Vi¢t Nam thfun

nh~p

ngay cang sftu r¢ng

han VaO khu Vf!C Va th€ giffi.

Thu tll, khai thac, nu6i tr6ng, ch€ bi€n va xu~t kh~u thuy san phat trien m~h me
trong thm gian qua g6p ph~n d~y nhanh qua trlnh c6ng nghi¢p hoa, hi¢n d~i hoa n6ng
nghi¢p n6ng th6n ven bien.

Thu niim, s-g phat trien cua nganh thuy san da t~o ra hang

lo~t

vi¢c lam va da thu

hut dUli¢u th6ng ke cua Trung tfun Tin hQc cua B¢ Thuy san s6 lao d<)ng c6 vi¢c lam thuang
xuyen trong nganh thuy san nam 2000 la 3,4 tri¢u ngum, ty 1¢ tang lao d<)ng trong giai
do~n

1996-2000 tang 2,17%, tuang Ullg vm muc tang 70.855 nguOi,/nam. Ben c~h d6,

nganh thuy san hang nam con thu hut ml?t 1-gc lU178.671lao d<)ng (nam 1996) tang len 314.745 (nam 2000), t6c d<) tang blnh 15,21%.
Han niia, do yeu

c~u

kinh t€- ky

thu~t

ngay cang cao cua nganh thuy san doi hoi

m6i lao d¢ng phru t-g mlnh ho~c dunghi¢p. Dieu nay cfing tac d<)ng tfch c-gc tm phat trien ngu6n nhftn 1-gc cua Vi¢t Nam.
T6m

l~i,

thuy san la m
mcho slJ tang truang kinh t€, mang 1~ ngo~i t¢ cho d~t nu6'c, s-g phat trien cua nganh thuy
san con tac d<)ng tfch c-gc d€n qua trlnh CNH- HDH n6ng th6n, t~o ra nhieu vi¢c lam,
g6p ph~n xoa d6i, giam ngheo. Chfuh vl v~y, phat trien san xu~t cfing nhu xu~t kh~u
thuy san d6ng vai tro r~t quan trQng trong s-g phat trien nen kinh t€ Vi¢t N am.

1.3 Thi truffitg My v6i m~t hang thuy san
My la thi truang 16'n nh~t toan c~u, vm dftn s6 tren 285 tri¢u ngum, thu nh~p blnh
quftn d~u ngum nam 2003 u6'c khoang 36.200 USD. Nhln chung, My la thi truang c6
sue mua 16'n va kha 6n d!nh. Khi nh~p kh~u, cac doanh nhftn My thuang mua vm kh6i
lUtoan c~u nen hang hoa kh6ng chi dU
a My rna con theo cac kenh di kh&p Th€

gim. Tuy nhien, My con la m<)t thi truang h€t sue phuc t~p va kh6 tfnh. Do d6, vi¢c tlm
hieu ve thi truang My Ia h€t sue c~n thi€t.

1.3.1 Tam lj khach hang My khi mua hang thuy sdn
9


- Dam bao cha:t Iugng hang va giao hang dung hyn nhu da thoa thu~. Khach hang
My kh6ng quan tam t6i muc gia giam, h<;> c6 the giup nha xua:t khftu sira chua I6i sai
m¢t

ho~c

hai l~n, nhung vi¢c

m~c

16i thuemg xuyen khi€n khach hang My danh gia nha

xua:t khftu la kh6ng dang tin c~y.
- Khach hang My mu6n bi€t ro th6ng tin ve ngu6n nguyen Ii¢u. N€u cau tra lm
m~p

ma, danh l~c hu6ng ho~c n€u nha XK lang tranh ho~c mien cu5ng chia se th6ng tin

thl hQ c6 the cho r~ng nha XK dang che da:u dieu gl d6 va se c~t dUt quan h¢.
- Khach hang My lu6n hoi vi¢c c6 ap d-gng HACCP d6i v6i hang thuy san kh6ng
trong cac

l~n

ti€p xuc. D6i v6i khach hang My HACCP la yeu

c~u

phap ly phru dugc

thftm diuh tru6'c khi xua:t hang. Do v~y, DN Vi¢t Nam c~n hieu ro HACCP va kiem soat
t6t vi¢c Iuu tril h6 so giup cho khach hang them tin tudn.g. (Xem Ph¥ l¥c 1- Bdng 1)

1.3.2 Tht hieu tieu dung thuy sdn i1 Mj
- Muc tieu dung thuy san tren d~u ngum ciia My tuang d6i cao va 6n diuh.

Bi~u d61.1:Luqng

ci'Ja nguOi dan My (Lbs/ nguai)

17
tn 16

.0
..J

thuy san tUm dung trung blnh

15

14

1998

1999

2000
2001
Nam

Ngu6n: CO' quan qudn 1-y nganh
Bi~u d6

2002

2003

ca biln qu6c gia My (NMFS)

1.2:1VIuc tieu th1,1 blnh quan theo d~ng
san phdm t~i

12
10
8
6

4
2

0

10

My (lbs/ nguOi)