Áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001 2000 nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các công ty dược phẩm việt nam

BO. GIAO DUC
. I>AO TAO
.
TRUONG DAI
. HOC
. KINH TE TP. HO CHi MINH

DINH TIEN DUNG

AP DUNG
TIEU CHUAN ISO 9001:2000
•
NHAM NANG CAO NANG LUC
CANH
TRANH
•
•
CUA CAC CONG TY DUOC
PHAM VIETNAM
•
•

CHUYEN NGANH: QUAN TRJ KINH DOANH
MA SO: 5 . 02 . 05

.

LUAN
. VAN THAC Si KINH TE

NGUOI HUONG DAN KHOA HOC

.
,..

'

PG . TS. LE THANH HA
BQ GIAO DI)C VA EJAO TAO
TRUONG EJH KINH TE TP.HCM

THu·vr¢N

rrfqboj
TP. HO CHi MINH- 2003


.

MUCLUC
.
'

?

~

LOI MO DAU ................................................................................................. ;.................. 1

CHUONGI
CHIEN LU<}C C~NH TRANH CUA DOANH NGHI~P
VA TIEU CHUAN ISO 9001:2000 .................................................................................... 5

'

1'\

~

I. Ml,JC TIEU CHIEN LVQC KINH DOANH CUA

cAc DOANH NGHI:SP ..................................................................................................... 5
1. Phuang phap Lean-Manufacturing ................................................................................ 6
2. Phuang phap danh ghi thea tieu chi cua Malcolm Baldrige .......................................... 7
3. Phuang phap su dvng ly thuy~t v~ nhfrng tr& ng~i (TOC - Theory of Constraints) ..... 7
4. Phuang phap ap dvng h~ th6ng tieu chu~n ISO 9000 .................................................... 8
5. Phuang phap qmln ly chfrt luqng tofm di~n (TQM- Total Quality Management) ........ 9
6. Phuang phap 6-Sigma .................................................................................................... 9
II. TIEU CHUAN ISO 9001 :2000 ........................................................................................ 11
1. Tfmg quan v~ t6 chuc ISO ............................................................................................ 11
2. Nhfrng tri~t ly va cac nguyen tile quim ly cua b() tieu chu~n ISO 9000 ....................... 12
a. Triit

ly quem trt cita b(J tieu chudn ISO 9000 .........................................................

12

ly cita b(J tieu chudn ISO 9000 ............................................

13

b. Tam nguyen ttic quem

3. Tieu chu~n ISO 9001 :2000 - Cac yeu cftu d6i v6'i h~ th6ng
quan ly chfrt luqng ........................................................................................................ 14
4. Lqi ich cua vi~c ap dvng h~ th6ng tieu chu~n ISO 9001 :2000
d6i v6'i cac doanh nghi~p ............................................................................................. 16


CHUONGII
PHAN TiCH TINH HINH sAN XUAT KINH DOANH VA XAC DINH
cAc v:Eu TO ANH HUONG DEN NANG Life CANH TRANH evA
cAc CONG TY DU<}C PHAM VI:¢T NAM .. :........ .'..................................................... 19
I. TINH HINH sAN XUAT KINH DOANH CUA cAc CONG TY DVQC PHAM
VIJ;T NAM ...................................................................................................................... 19
II. xAc DINH cAc YEU TO CANH TRANH CUA cAc CONG TY DVOC PHAM
VIJ;T NAM THONG QUA viJ;c NGHIEN CUu THJ TRVONG .......... : ..................... 23

CHUONGIII
AP DUNGTIEU CHUAN ISO 9001:2000 NHAM NANG CAO NANG LUC
C~NH TRANH CUA cAc CONG TY DUQC PHAM VI:¢T NAM ......... :.................. 31
I. AP Dl)NG TIEU CHUAN ISO 9001:2000 NHAM NANG CAO CHAT LVQNG
v A KIEM soAT GIA THANH nvoc PHAM ............................................................. 33

AP Dl)NG TIEU CHUAN ISO 9001:2000 NHAM NANG CAO HI$U QUA

II.

cDA HOAT DONG sAN xuAT, PHAN PHOI v A TIEP THJ .................................... 40

Ung dvng cac chi s6 chAt luQ'llg trong vi~c theo doi va do lu<'mg cac qua trinh
trong ho~t d<)ng cua cong ty ............................................................................................. 40
a. Ung dt;tng chi s6 chdt lu(Jng trang thea doi va quan ly har;zt tl(mg san xudt ........... 40

b. Ung di;Lng chi s6 chdt lu(Jng trang thea doi va quan ty har;zt a(mg phan ph6i ........ 42
c. Ung dt;tng va phan tich chi s6 chdt lu(Jng trang har;zt a9ng tiip tht ........................ 45
d. Ung di;Lng va phan tfch chi s6 chdt lu(Jng cua Kenh Cung uhg ........... ................... 51

III. SU Dl)NG LVU DO QUA TRiNH LIEN BQ PHAN CHUC NANG ........................... 52
IV. SU Dl)NG QUI TRiNH BAO cAo VA XU L Y Sl)' CO BAT THVONG TRONG
HOAT DQNG CUA CONG TY ...................................................................................... 54
-

~

KETLU~N ......................................................................................................................
'

TAI

-

LI~U

?

57

THAM KHAO ...............................................................·................................ 58


MVC LVC cAc SO DO, HINH VE

VA BANG BIEU

Oic sO' dB
Sa d6 1:

B('> may t6 chuc cua ISO

trang 12

Sa d6 2:

Phan lo~i chi phi ch~t lm;mg

trang 34

Oic hinh ve

Hinh 1:

M6 hinh h~ th6ng quan ly ch~t luQTig dva tren qua trinh

trang 32

Hinh 2:

Ca du va m6i quan h~ gifra chi phi ch~t luQTig (COQ), chi phi
phong ngua (PC), chi phi danh gia (AC) va chi phi sai 16i (FC)

trang 35

Hinh 3:

Bi~u d6 theo doi chi phi ch~t luQTig

trang 39

Hinh 4:

Chu ky s6ng cua cac chi s6 ch~t luqng

trang 41

Hinh 5:

Bi~u d6 theo doi sv biSn d('>ng cua chi s6 ch~t luQTig trong
ho~t d('>ng phan ph6i

trang 44

Hinh 6:

Luu d6 cho qua trinh mua s~m v~t phfim chieu thi

trang 53

Hinh 7:

Luu d6 bao cao va xu ly sv c6 b~t thu
trang 56

Cac bang bi~u

Cac chi tieu so sanh cua C6ng ty d~t Vi~t Th~ng tru6c va
sau khi ap dvng h~ th6ng tieu chufin ISO 9000

trang 18

Doanh s6 tinh tu qui IV nam 2002 d6n qui III nam 2003 cua
cac c6ng ty duqc phfim tren thi tru
trang 21

Bang 3:

s6 mfru phong v~n trong hai CUQC diSu tra t~i cac thanh ph6

trang 23

Bang 4:

KSt qua diSu tra - phiSu di~u tra mfru 1

trang 23

Bang 5:

KSt qua diSu tra - phiSu diSu tra mfru 2

trang 24

Bang 6:

K6t qua theo doi chi phi ch~t luQTig hang nam

trang 37

Bang 7:

K6t qua theo doi chi phi ch~t luQTig nam 2002 cua c6ng ty XYZ

trang 38

Bang 8:

Bang theo doi cac chi s6 ch~t luqng trong ho~t d('>ng san xu~t

trang 41

Bang 9:

Bang theo doi chi s6 ch~t luQTig cua ho~t d('>ng phan ph6i

trang 44

Bang 1:
Bang 2:

Bang 10: Bang theo doi chi s6 ch~t luQTig trong ho~t d('>ng tiSp thi

trang 50

.

DANH MUC
. CAC PHU. LUC

Phvlvc 1:

NQi dung cac tieu chi cua ghii thuang Malcolm Baldrige

Phvlvc 2:

Phi~u di~u tra (M~u 1) dfmh cho ngm1i tieu dung tn,rc ti~p ho~c gian ti~p

Phvlvc 3:

Phi~u di~u tra (M~u 2) dfmh cho cac hi~u thu6c ban le

Phvlvc 4:

Bang theo doi cac chi s6 chat luqng trong ho~t d<)ng san xuat t~i cong ty SSV

Phvlvc 5:

Bang theo doi chi s6 chat luqng trong ho~t d<)ng phan phbi t~i cong ty SSV

Phvlvc 6:

Phi~u bao cao S\f c6 bat thucmg va hanh d<)ng kh~c phvc

LOIMODAU

D~i h<)i lfrn thu VIII cua Dang C<)ng San Vi~t Nam da xac djnh nhi~m vv "Mil

r{Jng quan h¢ aJi ngoqi, chit a{Jng tham gia CGC tJ chuc quJc
nang cao vt thi nuac ta tren truimg qu6c

ti ". Ngay 18 thang

fi VCt

khu VlfC, citng cJ VCt

11 nam 1996, B<) Chinh tri

da ra nghi quy~t v~ kinh t~ d6i ngo~i nh~m chi d~o vi~c thvc hi~n nhi~m vv quan tr9ng
nay. D~i h<)i lfrn th(r IX cua Dang da kh&ng djnh chu truang "Phat huy cao a{5 n()i llfc,
atJng thai tranh thit ngutJn flfC ben ngoai VCt chit a(}ng h(}i nhqp kinh
nhanh, c6 hi?u qua va bJn viing

fi

ad phat trz'dn

JJ.

Thvc hi~n ducmg I6i, chu truang tren cua Dang, nhfrng nam qua, nu6c ta da d~t
duqc nhi~u thanh tvu quan tr9ng trong vi~c rna r<)ng quan h~ kinh t~ d6i ngo~i nhu sau:

-

DAy m~nh qua trinh h<)i nh~p kinh t~ qu6c t~;

rna

r<)ng quan h~ kinh t~ da

phuang, phat tri€n quan h~ ddu tu v6i gfrn 70 nu6c va lanh thb, binh thm'mg
h6a quan h~ v6i cac tb chuc tai chinh- ti~n t~ qu6c t~ nhu Ngan hang th~ gi6i
(WB), Quy ti~n t~ qu6c t~ (IMF), Ngan hang phat tri€n Chau A (ADB); gia
nh~p Hi~p h<)i cac nu6c Dong NamA (ASEAN) va Khu vvc vvc m~u djch 1\f

do Dong Nam A (AFTA); tham gia sang l~p Di~n dan A - Au (ASEM); gia
nh~p Di~n dfm hqp tac kinh t~ Chau A- Thai Binh Duang (APEC); tra thanh

quan sat vien cua

Tb

dam phan d€ gia nh~p

chuc Thuang m~i Th~ gi6i (WTO) va dang ti~n hanh

tb

chuc nay. Nu6c ta cling da ky Hi~p dinh khung v~

hqp tac kinh t~ v6i Lien minh Chau Au (EU) va Hi~p dinh Thuang m~i song
phuang v6i Hoa Ky theo chuAn mvc cua Tb chuc Thuang m~i Th~ gi6i.

-

Thu hut duqc m<)t s6 luqng dang k€ v6n ddu tu trvc ti~p nu6c ngoai va vi~n
trq phat tri€n chinh thuc, ti~p thu duqc nhi~u thanh tvu m6i v~ khoa h9c, cong
ngh~

va ky nang qmin ly.
Trang 1


-

Tung bu6c dua ho~t d9ng cua cac doanh nghi~p va cua n~n kinh t~ vao moi
truxudt kinh doanh.

-

Bu6c dfiu xay dlJng duqc m9t d9i ngfi can b9 lam cong tac kinh t~ d6i ngo~i
va quan ly kinh doanh thich nghi dfin v6i di~u ki~n m6i, t~o ti~n d~ d~ ti~p t1,1c
qua trinh h9i nh~p kinh t~ qu6c t~ trong nhung nam ti~p theo.

Tuy nhien, qua trinh h9i nh~p kinh t~ qu6c t~ trong nhung nam vira qua cfing b9c
19 nhi~u mi,it y~u kern:
-

Cong tac h9i nh~p kinh t~ qu6c t~ chi m6i duqc tri~n khai chu y~u 6 cac ca
quan trung UO'ng va m9t s6 thanh ph6 16n, SlJ tham gia cua cac nganh, cac cdp
cua cac doanh nghi~p con y~u va chua dbng b9, vi v~y chua t~o duqc sue
m~nh tbng hqp cfin thi~t bao dam cho qua trinh h9i nh~p d~t hi~u qua.

-

Chua hinh thanh duqc m9t k~ ho~ch tbng th~ va dai h~n v~ h9i nh~p kinh t~
qu6c t~, m9t 19 trinh hqp ly thlJc hi~n cac cam k~t qu6c t~.

-

Moi truang kinh doanh cua nu6c ta tuy da duqc cai thi~n dang k~ song vftn
con nhi~u mi,it y~u kern: h~ th6ng lu~t phap con thi~u, chua dbng b9, chua du
ro rang va nhdt quan; k~t cdu h~ tfing phat tri~n ch~m; trong b9 may hanh
chinh con nhi~u bi~u hi~n cua b~nh quan lieu va t~ tham nhfing, trinh d9
nghi~p V\1 y~u kern, ngubn nhan llJc chua duqc dao t~o t6t.

-

Doanh nghi~p nu6c ta n6i chung con it hi~u bi~t v~ thi truang th~ gi6i va lu~t
phap qu6c t~, nang llJC quan ly COn y~u, trinh d9 cong ngh~ con l~c h~u, hi~u
. qua san xudt kinh doanh va di_ic bi~t quan tn;mg la kha nang c~nh tranh con y~u
kern.

Trang 2


Ben qmh tinh hinh h9i nh~p kinh t~ qu6c t~ nhu da neu tren, qua gfin 20 nam d6i
m6i, cling v6i nhfrng thanh tt,ru v~ kinh t~, tinh hinh sue khoe va b~nh t~t cua nhan dan
dang ti~p tvc duqc cai thi~n, mo hinh b~nh t~t 6 Vi~t Nam dang c6 nhfrng bi~n d6i. Do
v~y, cac cong ty duqc ph&m Vi~t Nam dang dung tru6c nhfrng thai ca m6i cfing nhu

nhfrng kh6 khan thach thuc cho S\1' phat tri~n cua minh. Cling v6i cac nganh kinh t~ ca

nu6c, nganh Duqc ph&m phai s&n sang d~ tham gia qua trinh h9i nh~p, th\l'c S\1' c~nh tranh
v6i cac t~p doan, cong ty duqc ph&m nu6c ngoai, khi Nha nu6c giam dfin cac y~u t6 bao
h9 dan thufin. Nhu v~y, cac cong ty duqc ph&m cfin phai nang cao hi~u qua san xuftt kinh
doanh va d~c bi~t la nang 1\l'c c~nh tranh cua minh nh~m phat tri~n thi trub'ng, tang thi
phfin, tir d6 m6i c6 th~ tbn t~i va phat tri~n.
Th\l'c t~ cho thfty, m~c dli da c? nhfrng thanh cong, k~t qua trong ho~t d9ng san
xuftt kinh doanh, nganh Duqc Vi~t Nam vfin con nhfrng y~u kern va thi~u s6t cfin nghiem
tuc danh gia xem xet va c6 bi~n phap kh~c phvc. D6 la: ca cftu san phAm san xuftt con
ngheo nan, thi~U S\1' phf>i hqp trong ho~t dQng san XUftt va phan phf>i gifra cac cong ty duqc
phAm~ sue c~nh tranh cua san phAm va cua doanh nghi~p con y~u ...

Xuftt phat tir th\l'c t~ tren, toi quy~t dinh chQn d~ tai "Ap dt,mg tieu chuin ISO
9001:2000 nh~m nang cao nang ll}'C c~nh tranh cua cac cong ty dlfQ'C phim Vi~t
Nam" lam d~ tai nghien ciru t6t nghi~p v6i mong mu6n dong g6p m9t phfin nao.d6 vao
vi~c nang cao sue c~nh tranh cua nganh duqc phAm Vi~t Nam trong tinh hinh thi truang
hi~n

nay.
Muc dich nghien crru ctia d~ tai nh~m:

-

Phan tich tinh hinh san xuftt kinh doanh hi~n nay cua cac cong ty duqc phAm,
phat hi~n cac vftn d~ cfin phai giai quy~t nh~m nang cao nang 1\l'c c~nh tranh.

-

D~ ra giai phap cho cac vftn d~ neu tren qua vi~c d~ nghi ap dvng h~ th6ng

quan ly chftt luqng theo tieu chuAn ISO 9001:2000.

Trang 3


PhU'O'ng phap nghien crru cua d~ tai:

-

B~ tai duqc thvc hi~n b~ng vi~c sir dvng t6ng hqp cac nghien c1ru, trong d6

chu ySu la phuong phap di~u tra phan tich th6ng ke, kSt hqp khai quat hoa.
-

Trong qua trinh di~u tra, nguai viSt se thu th~p thong tin thong qua:
0

Sir dvng bang cau hoi dS thu th~p y kiSn khach hang cua cac cong ty duqc
phfim (hi~u thu6c, nguai mua thu6c ).

o

Sir dvng sf> li~u th6ng ke cua t~p doan IMS Meridian.

o

Tham khao tai

li~u,

sach bao, cac website tren internet trong va ngoai

nu6c ... , nghien Cll'U ly lu~n va kinh nghi~m CUa cac nu6c va thl,lC ti~n V~n
dvng vao Vi~t nam v~ vi~c ap dvng h~ th6ng quan ly chdt luqng theo tieu
chufin ISO 9000 nh~m nang cao nang Ivc c~nh tranh cua doanh nghi~p.
Pham vi nghien crru cua d~ tai:

Nghien c(ru v~ chiSn luqc c~nh tranh cua cac doanh nghi~p la m()t d~ tai rdt 16n
bao gbm vi~c nghien Cll'U cac ySu t6 cua moi truang ben trong va ben ngoai cua doanh
nghi~p, cac ySu t6 thu()c v~ kinh tS vT mo Ifin vi mo ...

Trong d~ tai nay, vi~c nghien c1ru chi duqc thvc hi~n trong ph~m vi cac ySu t6
thu()c v~ kinh tS vi mo, thu()c moi truang ben trong cua cac cong ty duqc phfim Vi~t Nam.
Bfi cue cua d~ tai: B~ tai duqc trinh bay chia lam ba chuang:

Chuang I:

ChiSn luqc c~nh tranh cua doanh nghi~p va tieu chufin ISO
9001:2000

Chuang II:

Phan tich tinh hinh san xudt kinh doanh va nang Ivc c~nh tranh cua
cac cong ty duqc phfim Vi~t Nam

Chuang III: Nang cao nang Ivc c~nh tranh cua cac cong ty duqc phfim Vi~t Nam
qua vi~c ap dvng tieu chufin ISO 9001 :2000

Trang 4

CHUONGI

.

CHIEN LUOC CANH
. TRANH CUA DOANH NGHIEP
.

v ATIEU CHUAN ISO 9001:2000
I. Ml)C TIEU CHIEN LUQC KINH DOANH CUA

cAc DOANH NGHI:eP

Hau h~t cite doanh nghi~p ho~t d<)ng c6 hi~u qua d~u c6 g~ng phat td~n va th\fc
hi~n cac chi~n luqc kinh doanh.

Vi~c thlJC hi~n cac chi~n luqc kinh doanh nh~m vao vi~c xac dinh nhfrng lqi th~
c~nh tranh can phat tri~n, xac dinh cac phuong an ho~t d<)ng trong moi truang kinh doanh

luon thay d6i va mang tinh C~nh tranh kh6c li~t, quan ly va phan b6 cac ngufln llJC trong
n9i b9 doanh nghi~p, h6 trq va di~u ph6i cac chi~n luqc chuc nang.
Nhin chung, c6 ba chi~n luqc kinh doanh d~ d~t duqc lqi th~ c~nh tranh va nang
cao nang llJC

c~nh

tranh CUa doanh

nghi~p

SO v6i cac doanh

nghi~p

khac trong cung

nganh: chi~n luqc chi ph6i v~ gia, chi~n luqc t~o ra SlJ khac bi~t va chi~n luqc kinh doanh
c6 tn,mg tam.
-

Chi~n luge chi ph6i v~ gia: Chi~n luge nay t~p trung vao hi~u qua ho~t d<)ng

cua doanh nghi~p nh~m lam giam chi phi cua vi~c san xuAt, cung cAp hang h6a
va dich vv thAp han so v6i d6i thu c~nh tranh. Chi phi thAp han cho phep
doanh nghi~p dua ra gia ban thAp hon va chi~m uu th~ c~nh tranh so v6i cac
d6i thu. Di~u nay giup cho doanh nghi~p d~t duqc lqi nhu~n tren mire trung
binh do c6 Hii g<)p cao han hoi;ic do
-

d~t

san luqng 16n han.

Chi~n luqc t~o ra SlJ khac bi~t: Chi~n luqc nay t~o ra nhfrng san phfim, dich Vl,l

d9c dao. Thanh cong trong

vi~c t~o

ra SlJ d<)c dao, khac

bi~t

giup cho doanh

nghi~p tinh gia cao han, t~o ra duqc lqi nhu~n cao hon trung binh. V6i chi~n

Trang 5


luqc nay, nh?n thuc v~ tinh d()c daa cua san phAm, dich

Vl)

quan tr<;mg han la

chi phi. Tuy nhien, daanh nghi~p vfin khong th~ b6 qua vein d~ chi phi.
-

Chi~n luqc kinh daanh c6 trQng tam: Chi~n luqc nay d?c trung b&i S\1' dinh vi
chi~n luqc chi ph6i v~ gia, chi~n luqc t~a sv khac bi~t ha?c la ca hai chi~n

luqc nay, nh~m t~a ra m()t vi th~ m~nh trong m()t lanh vvc, m()t phan khuc thi
truang C\1 th~ naa do.
Ca

sa cha cac chi~n luqc nay baa ham nhfrng vein d~ v~ s~p x~p t6 chuc, nhfrng

thu tvc ki~m saat, va nhfrng h~ th6ng khuy~n khich, h6 trq khac nhau.
Trang thvc t~, hAu h~t cac daanh nghi~p d~u ph6i hqp hai ha?c ba chi~n luqc neu

tren v6i nhau, m?c du vi~c ph6i hqp nay tuang d6i phuc t~p va kh6 khan. D~ gia tang d()
tin c?y trong vi~c xay dvng, thvc hi~n va quan ly cac chi~n luqc nay, nhfrng bi~n phap sau
thuemg duqc su dvng:
1. PhU'O'ng phap Lean-Manufacturing

Lean la m()t bi~n phap t?p trung vaa vi~c giam t6ng thai gian quay vong va chi
phi b~ng each giam haa phi, nang caa nang sueit va phein deiu d~t duqc nhfrng k~t qua t6t
nheit trong san xueit san phAm, dich vv.
Lean-Manufacturing la m()t

la~t

cac ky thu?t duqc Slr dvng trang

vi~c

ung dvng

tri~t ly san xueit Lean v6i nhfrng nguyen ly ca ban sau: khong san xueit du, xac dinh gia tri

khach hang, t?p trung vaa taan b() chu6i gia tri (chu6i cung ung), chuy~n tu vi~c san xueit
thea tung 16 sang vi~c san xueit lien tvc n~u c6 th~ duqc, d6ng b() h6a vi~c san xueit gifra
cac bu6c trong qua trinh, tri~n khai kha nang san xueit duqc taan b() chung la~i san phAm
trang beit ky ngay naa, va thea du6i vi~c haan thi~n h6a.
V 6i Lean-Manufacturing, daanh nghi~p c6 th~ dap ung nhanh han d6i v6i nhfrng

thay d6i trang nhu cAu cua khach hang, giam chi phi san xueit, giam chi phi va thai gian
giaa hang, tang san luqng cua daanh nghi~p.

Trang 6

2. Phll'O'ng phap danh gia theo tieu chi cua Malcolm Baldrige

f)fry la qua trinh danh gia

ho~t

d()ng cua doanh

nghi~p

theo tieu chi cua giai

thuang Malcolm Baldrige. C6 tftt ca bay tieu chi:
-

Vai tro lanh d~o,

-

Ho~ch dinh chien luqc,

-

Dinh huang khach hang va thi truang,

-

Thong tin va phan tich dfr

-

Phat tri~n ngubn nhan h,rc,

-

Quan ly qua trinh, va

-

Cac ket qua kinh doanh.

li~u,

Cac tieu chi cua giai thuang Malcolm Baldrige nh~m mvc dich:
-

Giup cai tien ho~t d()ng va d~t duqc ket qua t6t.

-

Giup chia xe nhfrng thong tin v~ tinh hi~u qua trong ho~t d()ng cua t6 chfrc.

-

Trq giup nhu la m()t cong cv d~ hi~u ro va quan ly vi~c ho~ch dinh, thlJc hi~n,

va ki~m soat ...
B~ng each xac dinh vi the hi~n nay cua doanh nghi~p so v6i tieu chi Malclom

Baldrige, ban lanh d~o se xac dinh duqc nai nao doanh nghi~p cAn phai cai tien.
N()i dung cac tieu chi cua giai thuang Malcolm Baldrige duqc trinh bay chi tiet
trong Phv lvc 1.
3. Phll'O'ng phap sfr dung

ly thuy~t v~ nhii'ng trO' ngai (TOC- Theory of Constraints)

V~ ca ban, TOC xem xet cac vftn d~ tir g6c d() h~ th6ng, nguqc l~i v6i m()t s6 bi~n

phap khac t~p trung vao nhfrng qua trinh cv th~. Khi cai tien h~ th6ng, nguai ta phai xem
xet den nhfrng ml)C tieu CUa h~ th6ng va nhfrng gi can tra h~ th6ng d~t dUQ"C ml)C tieu d~

Trang 7


ra. Nhfrng tr6

ng~i

ngan cim m(>t doanh

nghi~p d~t

duqc nhfrng mvc

W~u

cua minh chu

y8u thuy8u nhftt cua m(>t h~ th6ng va 6 m(>t thai di~m bftt ky, m(>t h~ th6ng chi c6 m(>t di~m y8u
nhftt. TOC giup cac doanh nghi~p tim ra va qm'm ly m6i lien k8t y8u nhftt nay. Trong thvc
t8, cling c6 m(>t m6i lien k8t khong y8u nhftt c6 th~ gay cang th~ng m6i lien k8t y8u nhftt
d8n muc c6 th~ pha v5' h~ th6ng. Vi v~y, doanh nghi~p phai xac dinh cAn thay d6i cai gi,
thay d6i nhu th8 nao va lam sao t~o ra sv thay d6i d6.
4. PhtrO'ng phap ap dung he th6ng tieu chuin ISO 9000

ISO 9000 la m(>t tieu chufrn qu6c t8 v~ vi~c ap dvng m(>t h~ th6ng quan ly t~p
trung vao chftt luqng. ISO 9000 chi neu ra nhfrng hu6ng dfin d~ thi8t l~p m(>t h~ th6ng
quan ly t~p trung vao chftt luqng c6 hi~u qua. H~ th6ng quan ly chftt luqng cua m6i t6
chuc tuy thu(>c vao tAm nhin, van h6a, each quan ly, each thvc hi~n, nganh cong nghi~p,
lo~i san phfrm, va phu hqp v6i tung hoan canh

C\}

th~.

Trong h~ th6ng tieu chufrn ISO 9000 phien ban nam 2000, tieu chufrn ISO
9001:2000 dua ra tam nguyen t~c quim ly:
-

Dinh huang vao khach hang,

-

Vai tro lanh d~o,

-

Sv tham gia cua mQi ngu<'Yi,

-

Cach ti8p c~n theo qua trinh,

-

Ti8p c~n theo h~ th6ng d6i v6i quan ly,

-

Cai ti8n thu<'Yng xuyen,

-

Quy8t dinh d\fa tren S\f ki~n, Va

-

Quan h~ hqp tac cung c6 lqi d6i v6i ngu<'Yi cung ung.

Trang 8


5. Phll'O'ng phap gmin IV chAt lll'Q'ng toim dien (TOM- Total Quality Management)

TQM la S\f ph6i hqp gifra nhi€u tri€t ly qm'm ly va phuang phap lu~n qufm ly t~;to
ra m()t t6 chuc chu tn,mg vao S\f hai long cua khach hang, khong ngung cai ti€n qua trinh,
c6 S\f tham gia cua nhan vien, lam vi~c t~p th~, vai tro cua Hinh d~;to, va S\f khen thuang.

TQM giup doanh nghi~p cai ti€n qui trinh lam vi~c, giup doanh nghi~p gia tang
san luqng tir nhfrng ngubn l\fc hi~n c6, t~p trung vao nhfrng gi c~n t~p trung va dam bao
r~ng nhfrng vi~c d6 duqc lam dung ngay tir d~u. TQM giup doanh nghi~p tang cm'mg hi~u

bi€t nhu c~u va mong mu6n cua khach hang. B~ng each t~;to di€u ki~n cho lam vi~c t~p th~
va hqp tac lien dan vi, khuy€n khich tinh th~n cua nhan vien thong qua y thuc dfrn than va
tinh th~n lam chu trong cong ty, t~;to m()t m6i truang lam vi~c vira y, thoai mai, TQM giup
cho doanh nghi~p d~;tt hi~u qua cao han, su dvng h€t kha nang va ky nang cua ngubn tai
nguyen 16'n nhfrt rna doanh nghi~p c6 duqc, d6 la nhan vien cua minh. Va cu6i cling la S\f
hai long cua khach hang.
6. Phll'O'ng phap 6-Sigma

Sigma (~) la m()t mfru W Hy L~;tp thucmg duqc dung d~ bi~u thi d() l~ch chuAn cua
s6 li~u th6ng ke. N6 do luang d() 6n dinh cua qua trinh. Sigma cua qua trinh cang cao thi
d~u ra cua qua trinh, san phAm, dich vv cang thoa man yeu c~u cua khach hang - nghla la

cang c6 it san phAm bi I6i ho~c dich vv khong d~;tt yeu c~u.
6-Sigma la m()t

thu~t

ngfr trong kinh doanh do

t~p

doan Motorola khai xu6'ng.

Tuy nhien, hi~n nay chua c6 m()t dinh nghla chung cho 6-Sigma. N6 c6 it nhfrt ba dinh
nghla khac nhau tuy theo tung tinh hu6ng cv th~.
6-Sigma !a m9t trdt !;1 quim ly: 6-Sigma la m()t bi~n phap huang vao khach hang

v6'i nh~n thuc r~ng cai gia phai tra cho S\f sai s6t la rfrt d~t.

ft sai s6t han dbng nghla v6'i

chi phi thfrp han, nang cao han s\f hai long, S\f chung thuy cua khach hang cling nhu nang
cao kha nang c~;tnh tranh cua doanh

nghi~p.

Trang 9


6-Sigma la th6ng ke: Nhfrng qua trinh 6-Sigma se d~t mire it han 3 d~n 4 sai sot

tren m<)t tri~u dan vi ca h<)i (DPMO- Defects or mistakes per million opportunities).
6-Sigma la m<)t qui trinh: D~ ap dl,mg tri~t ly 6-Sigma va d~t mire 3 d~n 4 DPMO
ho~c it han, cftn co m<)t qui trinh. M<)t qui trinh 6-Sigma bao gbm cac bu6c: Xac dinh -

Do luang- Phan tich -Nang cao - Ki~m soat.
Th~t ra, 6-Sigma khong phai la m<)t di~u hoan toan m6i. Co th~ tim th~y cac

nguyen ly, cong cv va ky

thu~t

6-Sigma trong TQM, ISO 9000.

Tuy nhfrng bi~n phap tren it nhi~u co khac nhau v~ n<)i dung, nguyen ly, nhung
chung d~u giup doanh nghi~p nang cao kha nang c~nh tranh qua vi~c xay dvng m<)t h~

thfmg quan ly ch~t luqng trong do cac ho~t d<)ng duqc quan ly theo cac qua trinh, co sv do
luang, theo doi va danh gia trong su6t cac qua trinh do, tir khau thi~t k~ san phclm, mua
s~m nguyen v~t li~u, d~n qua trinh san xu~t san phclm, dich vv va phan ph6i. Tir do, cac

ngubn lvc cua doanh nghi~p duqc b6 tri hqp ly va sir dvng hi~u qua, cac chi phi lien quan
d~n san phclm hu hong, tai ch~, thanh ly. . . dUQ'C giam thi~U, S\f tin nhi~m va long trung

thanh cua khach hang duqc gia tang.
Tom l~i, thi truang dang thay dbi tirng ngay va thay dbi r~t nhanh, S\f c~nh tranh
tren thi truang cang ngay cang kh6c li~t han. f)~ tbn t~i va phat tri~n b~n vfrng, d~ gia
tang thi phftn va co duqc lqi nhu~n trong b6i canh hi~n nay, cac doanh nghi~p phai tim
each san xu~t san phclm,. dich vv cua minh v6i chi phi th~p nh~t, lien tvc gi6i thi~u san
phclm m6i, chung lo~i m6i, bao bi m6i cling nhu phong each phvc vv khach hang m6i v6i
m<)t t6c d() ngay cang nhanh han, dap ung nhu cftu ngay cang da d~ng v~ chung lo~i san
phclm Va nhfrng yeu cftu ngay cang kh~t khe han V~ ch~t luqng CUa san phclm, dich V\1.
D~ quan ly duqc ho~t d()ng san xu~t va kinh doanh cling nhu dam bao duqc ch~t

luqng san phclm, dich vv trong m()t moi truang nhu v~y, cac doanh nghi~p cftn phai co
m()t phuang phap lti~n, m<)t h~ th6ng quan ly ch~t luqng hfru hi~u va dang tin c~y. Cac
bi~n

phap neu tren da va dang duqc cac doanh

nghi~p

thanh cong ap dvng trong

vi~c

xay

Trang 10


dgng, thlJc hi~n va quim ly vi~c th\fc hi~n cac chi~n luqc kinh doanh nh~m nang cao kha
nang qmh tranh cila minh tren thi truang.
Trong d~ tai nghien c(ru nay, toi xin duqc phan tich m(>t trong nhfrng bi~n phap
neu tren nh~m hi~u ro han vi~c ap dl)ng bi~n phap ~y vao Vi~c nang cao nang l\fC qmh
tranh cila m9t doanh nghi~p. D6 la h~ thfmg tieu chuftn ISO 9000 phien ban nam 2000 v6'i
cac yeu cAu d6i v6'i m(>t h~ th6ng quan ly ch~t luqng duqc neu trong tieu chuftn ISO
9001:2000.
II. TIEU CHUAN ISO 9001:2000
1. TBng guan v~

t6 chfrc ISO

ISO - International Standardization Organization la m(>t lien minh cila cac Cquan tieu chuftn qu6c gia (cac CISO duqc thanh l~p nam 1946 t~i London nhung chinh thuc b~t dAu ho~t d(>ng tir
ngay 23 thang 02 nam 1947. Tn,1

sa chinh cila ISO d~t t~i Geneve (Thvy Sl). Ngon ngfr su

dvng la ti~ng Anh, Phap va Tay Ban Nha.
ISO c6 tren 100 thanh vien.

Vi~t

Nam la thanh vien chinh thuc cila ISO tir nam

1977. Vi~t Nam da duqc bAu lam thanh vien cila H(>i dbng ISO cac nhi~m ky 1997-1998
va 2001-2002.
Cong tac so~n thao cac tieu chuftn qu6c t~ duqc th\fc hi~n thong qua cac ti~u ban
ky thu~t cila ISO. Ngoai ra, cac t6 chuc qu6c t~ chinh phil ho~c phi chinh phil, c6 quan h~
v6i ISO, cling tham gia vao cong tac nay.
Cac D\1' thao Tieu chuftn Qu6c t~ sau khi duqc cac ti~u ban ky thu~t thong qua se
duqc luan chuy~n d~n cac thanh vien d~ bo phi~u bAu. Vi~c ban hanh m(>t Tieu chuftn
Qu6c t~ doi hoi phai c6 t6i thi~u 75% cac ca quan thanh vien cila ISO ch~p thu~n.

Trang 11


SO' tt6 1: B(J may t6 chuc cua ISO
D~i h()i d6ng

G6m toan th~ thanh vien
cua ISO
HQp dinh ky hang nam

J
Cac ban bien so~n chinh sach
Danh gia phU hqp
Phat tri~n cac vAn d~ qu6c gia
H~ th6ng thong tin va dich Vl,l

Hoi d6ng

Ban cB vin

Qwin ly t6 ch(rc

Quan ch(rc chU ch6t va 18
thanh vien d~ c(r

H9i d6ng quan ly ky thu~t
Ban qwin ly ky thu~t toan
di~n va cac ti~u ban

ThU' kY trung tam
H9i d6ng va hQi d6ng quan ly ky thu~t
H6 trq ky thu~t cho t6 ch(rc va ti~u ban xuAt
bim, phat hanh
Thong tin chuang trinh cho cac nu&c phat tri~n

2. Nhfrng tri~t lyva cac nguyen t~c gmln IV ctia

bo tieu chuftn ISO 9000

Day la b9 tieu chuAn qu6c t~ v~ h~ th6ng qw1n ly chAt luqng, t~p hqp cac kinh
nghi~m qufm ly chAt luqng t6t nhAt t~i nhi~u qu6c gia, dbng thai duqc chAp nh~n la tieu

chuAn qu6c gia cua nhi~u nu&c (vi d\1 tieu chuAn ISO 9001 :2000 duqc dua vao h~ th6ng
tieu chuAn cua Vi~t Nam v&i kY hi~u TCVN ISO 9001 :2000).
B9 tieu chuAn ISO 9000 phien him nam 2000 duqc xay dvng va phat tri~n v&i cac
tri~t ly va nguyen t~c quan tri sau:

a. Triit ly quiin trj cua b{J tieu chuOn ISO 9000:
B9 tieu chuAn ISO 9000 la mo hinh qufm ly n()i b9 m()t doanh nghi~p, m()t t6
chuc, t~p trung vao chAt luqng va huang vao khach hang (k~ ca khach hang n()i b(), tfrc la
cac thanh vi en cua doanh nghi~p, t6 chuc) nh~m thoa man ngay cang cao yeu cfm cua
khach hang va cac ben quan tam.

Trang 12


B(> tieu chufrn ISO 9000 c6 th~ duqc ap dvng trong t~t ca cac lot;ti hinh doanh
nghi~p va cac t6 chuc khac nhau nh~m xay dvng m(>t h~ th6ng quan ly ch~t luqng bao

g6m t~t ca cac qua trinh trong m(>t doanh nghi~p, t6 chuc: ti~p thi, san xu~t, kinh doanh,
phan ph6i, dich vv h~u mai ...
Mvc dich cua b(> tieu chufrn ISO 9000 la dua ra cac yeu d.u va hu6ng d~n vi~c
phat tri~n m(>t h~ th6ng quan ly ch~t luqng hi~u qua chu khong phai chufrn h6a h~ th6ng
qufm ly ch~t luqng d~ thvc hi~n.
H~ thf>ng quan ly ch~t luqng theo tieu chufrn ISO 9000 d\fa tren mo hinh quan ly

theo qua trinh (MBP - Management By Process), l~y phong ngira lam phuong cham cho
hot;tt d(>ng quan ly trong su6t chu ky s6ng cua san phfrm.
b. Tam nguyen tiic quan
•

ly cita b{j tieu chulm ISO 9000:

Nguyen tiic 1: Dtnh huang vao khach hang

Cac doanh nghi~p t6n tt;ti va phat tri~n la nh<'>' vao khach hang cua hQ. Do d6
doanh nghi~p phai tim hi~u duqc nhfrng nhu cfiu hi~n tt;ti va tuang lai cua
khach hang, dap ung cac yeu cfiu cua khach hang va c6 g~ng thoa man vuqt
b~c mong mu6n cua khach hang.

•

Nguyen tiic 2: Vai tro cua !Cinh dc;w

Lanh dt;to phai thi~t l~p duqc S\f th6ng nh~t, hoa hqp gifra mvc dich va dinh
huang cua t6 chuc. HQ phai tt;to ra va duy tri moi truerng n(>i b(> trong d6 mQi
ngueri cua t6 chuc c6 th~ tham gia nhi~t tinh vao vi~c dt;tt duqc cac mvc tieu
cua t6 chuc.
•

Nguyen tiic 3: Sv tham gia cua m9i nguai

Con ngueri 6 mQi c~p b~c trong t6 chuc d~u la nhfrng thanh vien quan trQng.
Sv tham gia

nhi~t

tinh cua h9 se giup cho doanh

nghi~p

sir dvng duqc kha

nang cua hQ vao vi~c dt;tt duqc cac mvc tieu cua t6 chuc.

Trang 13


•

Nguyen tiic 4: Tiip ctJ,n theo qua trinh
K~t qua mong mu6n se d1;1t hi~u nang cao han khi cac ngubn h,rc va ho1;1t d<)ng

c6 lien quan duqc quan ly theo qua trinh.
•

Nguyen tiic 5: Quem ly theo each tiip ctJ,n h¢ th6ng
Vi~c xac djnh, hi~u ro va quan ly m<)t h~ th6ng cac qua trinh c6 lien quan v6i

nhau nh~m d1;1t duqc m<)t mvc tieu da dinh se cai thi~n tinh hi~u qua va hi~u
nang cua tb chuc.
•

Nguyen tiic 6: Cai tiin thuitng xuyen

Sv cai ti~n thuang xuyen phai la mvc tieu thuang xuyen, Hiu dai cua tb chuc.
•

Nguyen tiic 7: Ra quyit atnh dl!a tren Sl! ki¢n thl!C ti

Mu6n c6 cac quy~t djnh dung din mang l1;1i hi~u qua cao thi vi~c ra quy~t dinh
phai luon luon dl)'a tren SlJ phan tich dfr
•

li~u

va thong tin.

Nguyen tiic 8: Quan h¢ citng c6 l(Yi vai nha cung cdp

Tb chuc va cac nha cung cfrp cua n6 luon phv thu<)c nhau, m6i quan h~ doi ben
cling c6 lqi se lam tang kha nang t1;1o ra gia tri cho ca doi ben.

3. Tieu chuAn ISO 9001:2000- Cac yen ciu dBi vO'i he thBng guan It chit lrrO'ng

Tieu chufin ISO 900 1:2000 gbm c6 8 chuang. Chuang 1, 2 va 3 neu len ph1;1m vi
ap dvng, cac tieu chufin trich d~n va cac thu~t ngfr, dinh nghia. Tu chuang 4 d~n chuang 8
'

Ia cac yeu cAu d6i v6i h~ th6ng quan ly chAt luqng, v6i n<)i dung t6m tit nhu sau.
- ChrrO'ng 4: H~ thBng quan ly chit lll'Q'ng
Chuang 4 neu len chi ti~t nhfrng yeu cAu chung va nhfrng yeu cAu v~ h~ th6ng tai

li~u

hb sa.

Day la nhfrng yeu cAu n~n tang cho m<)t h~ th6ng quan ly. Nhfrng yeu cAu

chung doi hoi cac doanh nghi~p phai xac dinh ro: cac qua trinh cAn thi~t trong h~ th6ng

Trang 14


quan ly, SlJ tuang tac gifra cac qua trinh nay, nhfrng nguf>n llJC C~n thi~t d~ thlJC hi~n va
each thuc do lm:rng, theo doi chung. Nhfrng yeu c~u v~ tai li~u h6 sa neu len nhfrng doi
hoi v~ cac tai li~u c~n thi~t cho vi~c v~n hanh h~ th6ng hi~u qua va each thuc ki~m soat
chung.
- Chlf(mg 5: Tnich

nhi~m

ciia Hinh

d~o

Vi~c quan ly h~ th6ng la trach nhi~m cua ban Hinh d?o cao nhftt cua doanh nghi~p,

a cftp

quan ly chi~n luqc cua t6 chuc. Ban H'inh d?o cao nhftt phai hi~u ro yeu c~u cua

khach hang va cam k~t dap ung cac yeu c~u nay cling nhu nhfrng yeu c~u lien quan d~n
qui ch~ nganh va lu~t dinh. Ban lanh d?o cao nhftt cling phai thi~t l~p chinh sach chftt
luqng cho doanh nghi~p, cac m\lC tieu chftt luqng ph\lC V\1 cho chfnh sach nay, Va thi~t l~p
cac ho?ch dinh d~ d?t duqc cac m\lc tieu do. Ban lanh d?o cao nhftt cling phai dam bao
vi~c thong tin n9i b9 v~ tinh hi~u qua cua h~ th6ng duqc thi~t l~p, va dam bao r~ng h~

th6ng quan ly duqc dinh ky xem xet v~ tinh hi~u qua cua n6.
- ChrrO"ng 6: Quan ly ngu&n l\fc
Chuang nay d~ c~p d~n cac ngu6n lvc c~n thi~t d~ thvc hi~n cac qua trinh neu len
trong chuang 4. Nhan sv phai co d~y du nang lvc d~ thvc hi~n cong vi~c cua minh. Cac
ngu6n lvc khac va moi truong lam vi~c cling phai duqc dam bao nh~m dap ung cac yeu
du cua khach hang.
- ChU'O'ng 7: T~o san ph~m, djch. VI}.
Chuang 7 d~ c~p d~n tftt ca cac qua trinh c~n thi~t cho vi~c t?o ra san phfim ho~c

tu qua trinh thi~t k~ d~n ho?ch dinh vi~c san xuftt, tu vi~c danh gia nha
cung cftp d~n vi~c ki~m tra chftt luqng d~u vao cua qua trinh san xuftt, tu vi~c ki~m tra tren
cung cftp dich V\1,

day chuy~n san xuftt d~n ki~m tra chftt luqng thanh phfim, luu kho, bao quan va phan ph6i
thanhphfim.

Trang 15


Dap ung nhfrng yeu cAu trong chuang nay se giup doanh nghi~p ki~m soat qua
trinh san xufrt cua minh m(>t each hi~u qua, giup giam thi~u cac chi phi An trong san xufrt,

tir d6 giam gia thanh san phfim, nang cao kha nang qmh tranh tren thi truang.
- ChrrO'ng 8: Do lrrirng, phan tich va cai ti~n

Chuang 8 yeu cAu cac doanh nghi~p phai theo doi va do luang tinh hi~u qua cua
h~ th6ng quan ly thong qua vi~c phan tich dfr Ii~u trong vi~c thvc hi~n cac qua trinh san

xufrt san phfim, dich v1,1, do luang sv thoa man cua khach hang, danh gia n(>i b9 ... Chuang
nay cling yeu cAu cac doanh nghi~p thuang xuyen cai ti~n tinh hi~u qua cua h~ th6ng quan
ly thong qua vi~c th\fC cac hanh d('>ng kh~c phl)C va hanh d('>ng phong ngira.
Dap ung nhfrng yeu cAu trong chuang nay se giup cac doanh nghi~p nang cao
nang lvc qmh tranh thong qua vi~c thuang xuyen cai ti~n nh~m dap ung ngay cang t6t
han yeu cAu cua khach hang, cai ti~n qui trinh san xufrt cung ung san phfim, dich Vl), tang
nang sufrt lao d(>ng lam gia thanh san phfim cang duqc h1;1 thfrp ...
4. LO'i ich ciia viec ap dung he thBng tieu chuftn ISO 9001:2000 dBi v6i cac doanh
nghiep

Lqi ich mang l1;1i cho cac doanh nghi~p ap d1,1ng tieu chufin ISO 9001:2000 da
duqc chung minh qua nhi~u tai li~u trong va ngoai nu&c.

d

day, chung toi xin duqc tom

t~t nhu sau:

-

Tang lqi

nhu~n

do:

•

D1;1t duqc hi~u sufrt cao han

•

Giam thi~u chi phi tai ch~, lo1;1i bo, lang phi nguyen v~t Ii~u, nhan cong ...

•

Cai ti~n thuang xuyen cac qua trinh ho1;1t d<)ng cua doanh nghi~p

-

Ki~m soat bn dinh cac qua trinh chinh y~u

-

Tieu chufin h6a cac qui trinh hOl;lt d<)ng

-

Quan ly

hi~u

qua cac rui ro trong hol;lt d<)ng
BQ GIAO DUC VA DAO TAO
TRUONG DH KII'
THUVIEN

tfltt~·

Trang 16


-

Xay d1,l'ng m<)t moi trm'mg hlm vi~c t~p th~, loi cufm SlJ d6ng g6p va g~n b6
cua toan b9 thanh vien trong doanh nghi~p.

Tir d6 nang 11Jc c~nh tranh cua doanh nghi~p duqc gia tang, dftn d~n tang thi phfrn,

doanh nghi~p se ho~t d<)ng 6n dinh va phat tri~n.
Nhi~u chuyen gia v~ chAt luqng tren th~ gi6i da c6 nhfrng phat bi6u v~ tieu chucln

ISO 9001:2000 nhu sau:
-

"Day la m<)t tieu chucln tuy~t v<'Yi cho h~ thfmg quan ly chAt luqng n~u nhu n6
duqc ap dvng dung theo tinh thfrn cua n6. Va n~u di~u nay xay ra, toi tin ch~c
r&ng tAt ca cac doanh nghi~p d~u se d~t duqc nhung thanh wu dang k6 ca v~
mijt tai chinh lftn v~ mijt van h6a doanh nghi~p." (Nigel Croft, tru6ng nh6m
ISO/TC176);

-

"ISO 900 1:2000 la m9t

CO'

h<)i cho tAt ca cac doanh nghi~p nao mubn xay

d1,l'ng cho minh m<)t h~ thbng quan ly chAt luqng c6 hi~u qua." (David
Hewings, chuyen gia tu vAn);
-

"Khong c6 di~u gi thira thai trong tieu chucln nay ca. MQi vAn d~ ban b~c 6 day
d~u rAt cfrn thi~t. Day khong chi la tieu chucln cho h~ thbng chAt luqng rna con

la tieu chuftn cho ca m9t h~ thbng quan ly kinh doanh." (John Hele, Quality
Systems Business Manager cua Bristish Standard Institute - Vi~n Tieu Chuftn
Anh);

(Ngu6n: "ISO 9001:2000 - A Business Benefit?" cita tac gia Ken Hollands,
Management consultant, K H Consulting Ltd, 44 Silverdale Road, Lytham St Annes,
Lancashire, United Kingdom, FY8 3RE)
Rieng 6 Vi~t Nam, nhfrng lqi ich cua vi~c ap dvng tieu ·chucln ISO 9001:2000
mang l~i cho cac doanh nghi~p cling da duqc kh~ng dinh qua nhfrng thanh t1,l'u d~t duqc

cua cac cong ty trong nu6c qua nhfrng vi dv sau:

Trang 17


a/ Hi~u qua kinh doanh rna Cong ty d~t Vi~t Th~ng da d?t duqe

tu vi~e ap d1,1ng

h~ th6ng tieu ehuAn ISO 9000 duge trinh bay trong bang sau. (xem bang 1)

Bang I: Cite chi tieu so sitnh cita C6ng ty d¢t Vi¢t Th!ing truac va sau khi itp d1r~ng h¢
thimg tieu chudn ISO 9000

Chi tieu

DVT

Doanh thu tieu thv

1998

Ti d6ng
Tri~u

Kim ng?eh xufrt khAu

USD

2002

Ty

l~

tang

320

450

40%

8

12

50%

Tieh lfiy phat sinh

Ti d6ng

35

60

71%

N()p ngan saeh nha nu6e

Ti d6ng

12

30

150%

Tri~u d6ng

1,1

1,450

32%

Thu nh~p CB-CNV

b/ Tu nam 2000 d~n nam 2003, Cong ty Coast Phong Phu da d?t duge:
-

Mire tang doanh thu: 20 - 40% /nam

-

Mire tang thu nh~p CB-CNV: 8- 30% /nam

-

Mire tang n()p ngan saeh: 20- 50% /nam

e/ Khi n6i v~ hi~u qua trong ho?t d()ng san xufrt kinh doanh k~ tu sau khi d?t Gifry
ehirng nh~n ISO 9001 :2000, Th?e sT Le Cong Nhuang, Ph6 giam d6e Cong ty Duqe Trang thi~t bi y t~ Binh Dinh, eho bi~t: "Kh6ng ki win ttJ nhgn thuc vJ chdt lu(Jng san
phdm trong toim C6ng ty GU(JC nang cao han, san phdm san xudt ra bao tlam chdt lu(Jng
han, thi doanh s6 cita C6ng ty kh6ng ngimg au(Jc tang len, tht phdn cita C6ng ty cilng

rna rl)ng (hi?n nay,

GU(JC

C6ng ty tla

rna tlqi ly tqi 55 tinh thanh trong ca nuac),

con xudt khdu sang ml)t s6 nuac. Vdn ttJ nua !a tla hqn chi s6 !dn hang
thoa man tlan tl(it hang tang ten va

ngoai ra

hi tra vJ, ry !¢

tY !¢ hao h¥t a cite phdn xuirng giam xubng,

tuc !a tla

giam tlw;rc chi phi v6 hinh, nha t/6 hi?u qua san xudt kinh doanh cita C6ng ty au(Jc bao
uam.
;::/ ?

"

(Ngu6n: Cdu lqc b9 ISO Vi¢t Nam)

Trang 18


CHUONG II
A

,

'

'

?

X.

'

PHAN TICH TINH HINH SAN XUAT KINH DOANH VA

xAc DINH
. cAc YEU TO ANH HUONG DEN NANG LUC
.
CANH
. TRANH CUA cAc CONG TY DUOC
. PHAM VIETNAM

.
I. TINH HINH SAN XUAT KINH DOANH CUA cAc CONG TY DUQC PHAM
VI.¢T NAM
Nu&c ta dang tich qrc thvc hi~n cac cam k~t h<)i nh~p khu vvc thi truASEAN (AFTA) va chuAn bi cac di~u ki~n d~ gia nh~p T6 chuc thuang m1;1i th~ gi&i
(WTO) dv ki~n vao nam 2005. Sv h<)i nh~p nay da t1;1o ra thach thuc m&i d6i v&i cac cong
ty duqc phAm Vi~t Nam, d6 la phai Cl;lnh tranh ml;lnh me va quy~t li~t v&i cac cong ty
duqc phAm nu&c ngoai.
Trong nhfrng nam vua qua, tuy nganh duqc phAm trong nu&c luon c6 g~ng d~u tu
xay dvng h~ th6ng day chuy~n san xu~t hi~n d1;1i, nhung thu6c n<)i vfin bi m~t thi ph~n
ngay tren san nha do nang lvc Cl;lnh tranh con y~u so v&i cac cong ty duqc phAm nu&c
ngoai.
Trong quy~t dinh s6 108/2002/QD/TTg, Chinh phu da phe duy~t chi~n luqc phat
tri~n nganh duqc d~n nam 2010 v&i mvc tieu t6ng quat nhu sau: "Phat tri~n ngimh duqc

thanh m<)t nganh kinh t~ - ky thu~t mfii nh<;>n theo huang cong nghi~p h6a - hi~n d1;1i h6a,
chu d<)ng h<)i nh~p khu vvc va th~ gi&i nh~m bao dam cung ung du thu6c thuang xuyen va
c6 ch~t luqng, bao dam su dvng thu6c hqp ly, an to an, phvc vv sv nghi~p cham s6c va bao
v~ sue khoe nhan dan". Th~ nhung, hi~n nay cac cong ty duqc phAm trong nu&c dang g?p
r~t nhi~u kh6 khan trong vi~c tim ki~m d~u ra, gia tri thu6c san xu~t trong nu6'c ban ra

m6i nam la 215 tri~u USD, chi chi~m 45% so v6'i thu6c ngo1;1i nh~p la 450 tri~u USD m6i
nam.

Trang 19


Hi~n ca nu6c c6 gAn 40 dan vi xi nghi~p, nha may san xuAt duqc phfim de;tt tieu

chufin GMP (Good Manufacturing Practice - Tht,rc hanh san xuAt t6t), luqng thu6c san

xuAt trong nu6c chi~m 40-45%, th~ nhung vi~c sir dvng thu6c te;ti cac b~nh vi~n thi thu6c
ngoe;ti nh~p (v6i gia cacao gAp 3-41An thu6c n('>i) le;ti chi~m d~n 80%.
V~ vi~c cac b~nh vi~n sir dvng 80% thu6c ngoe;ti nh~p, ong LeVan Truy~n (Chu

tich Hi~p h('>i San xuAt - kinh doanh duqc Vi~t Nam) da dua ra hai nguyen nhan
chinh: M('>t la, ben ce;tnh vi~c cac bac si "khong chiu" ke toa thu6c n('>i (bai nhi~u nguyen
nhan, nhung quan tn;mg la do cac cong ty duqc phfim nu6c ngoai chi hoa h6ng cho cac
b~nh vi~n, bac si cao gAp nhi~u IAn so v6i cac cong ty duqc phfim trong nu6c ), m('>t s6 bac

si chua tin tuang v~ chAt luqng cua thu6c n('>i. Hai la, do h~ th6ng kenh phan ph6i cua cac
c6ng ty duqc phfim trong nu6c con qua y~u, chua c6 trinh d('> chuyen nghi~p nhu cac cong
ty duqc phfim nu6c ngoai. Nhi~u y ki~n cua cac chuyen gia khac cilng cho r~ng, n~u cu

vi~c phan ph6i thu6c theo each hi~n te;ti, khong xay dvng duqc m('>t h~ th6ng phan ph6i

chu d('>ng thi vi~c cac cong ty duqc phAm trong nu6c c6 c6 g~ng t6i da trong vi~c te;to ra
nhfrng vien thu6c c6 chAt luqng, gia thanh thAp, phu hqp v6i hoan canh kinh t~ nguai dan,
thi cilng khong dem le;ti lqi th~ cho thu6c n('>i. Cong ty duqc phAm trong nu6c khong nen
chi tr6ng cha vao h~ th6ng phan ph6i la nhfrng nguai ban le, rna cAn phai "danh" th~ng
vao gi6i ke to a, nguai tieu dung, nh~m te;to nen th~ chu d('>ng trong vi~c phan ph6i...
M('>t nguyen nhan nfra khi~n thu6c n('>i mAt thi phAn trong nu6c, theo cac nha
chuyen m6n, d6 la do khong thoa man duqc lqi ich cua cac de;ti ly va nha ban le, bai thu6c
n('>i gia re, n~u c6 ban lai gAp doi di chang nfra thi gia tri lqi nhu~n thu duqc cilng kh6ng
nhi~u (vi dv: m('>t vien thu6c n('>i mua 250 d6ng ban lai gAp doi thanh 500 d6ng, lqi nhu~n

100% nhung gia tri lqi nhu~n chi 250 d6ng, con vien thu6c ngoe;ti mua 7.000 d6ng, chi cAn
ban ra v6i muc lqi nhu~n 20% thi gia tri lqi nhu~n cilng cao han nhi~u), di~u d6 khi~n
nguai ban le khong ti~p thi d~n nguai mua cac san phfim n('>i.
Theo s6 li~u di~u tra cua IMS Meridian, l<;>t vao 30 cong ty duqc phAm c6 doanh
s6 cao nhAt te;ti Vi~t Nam, chi c6 3 c6ng ty duqc phfim Vi~t Nam: Cong ty Duqc H~u

Trang 20