Hoạt động mua bán và sáp nhập các công ty chứng khoán việt nam

TR

NG

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H CHÍ MINH



NGUY N TH THU HÀ

HO T
NG MUA BÁN VÀ SÁP NH P
(M&A) CÁC CÔNG TY CH NG
KHOÁN VI T NAM
Chuyên ngành: Kinh t tài chính-Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LU N V N TH C S KINH T
NG

IH
NG D N KHOA H C:
TS. TR N TH THÙY LINH

TP. H

CHÍ MINH – N M 2010

L i cam đoan
Tôi xin cam đoan lu n v n này do chính tôi nghiên c u và th c hi n. Các thông tin
trong lu n v n đ

c l y t nhi u ngu n và đ

c ghi chú chi ti t v ngu n l y thông

tin. Tôi cho r ng đây là nh ng thông tin chính xác và đáng tin c y. Tuy nhiên v i t
cách là ng

i s d ng l i thông tin, m t s sai sót có th s x y ra. Mong nh n đ

s ph n h i t nhi u phía.
Tác gi
Nguy n Th Thu Hà

c


M CL C
TRANG PH BÌA
L I CAM OAN
M CL C
DANH M C CÁC T

VI T T T

DANH M C CÁC B NG, BI U
PH N M

CH

U ..................................................................................................... 1

NG 1: T NG QUAN V MUA BÁN VÀ SÁP NH P (M&A) CÔNG TY
CH NG KHOÁN...................................................................................... 4

1.1

C s lý lu n v M&A doanh nghi p ......................................................... 4

1.1.1

Các nghiên c u chung v M&A doanh nghi p ........................................... 4

1.1.2

Phân lo i ho t đ ng M&A doanh nghi p.................................................... 7

1.1.3

ng l c thúc đ y ho t đ ng M&A doanh nghi p ..................................... 8

1.1.4

Cách th c th c hi n ho t đ ng M&A ....................................................... 10

1.2

C s lý lu n v M&A công ty ch ng khoán ........................................... 11

1.2.1

Khái quát v công ty ch ng khoán ........................................................... 11

1.2.2

Kinh nghi m t ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán trên th gi i ........ 13

1.3

B c tranh toàn c u v ho t đ ng M&A

1.3.1

Quy mô M&A doanh nghi p trong giai đo n 2000-2010 .......................... 14

1.3.2

Bài h c rút ra t thành công ho c th t b i t các giao d ch M&A ............. 17

K T LU N CH
CH

các n

c trên th gi i .............. 14

NG 1 ...................................................................................... 19

NG 2: TH C TR NG M&A CÔNG TY CH NG KHOÁN T I VI T
NAM.........................................................................................................20

2.1

Th c ti n th tr

ng ch ng khoán Vi t Nam ............................................ 20

2.2

Th c tr ng ngành ch ng khoán Vi t Nam ................................................ 23

2.2.1

Quy mô và s l

2.2.2

Mô hình ho t đ ng đ c tr ng c a công ty ch ng khoán Vi t Nam ........... 24

2.2.3

C u trúc thu nh p đ c tr ng c a công ty ch ng khoán Vi t Nam ............. 25

2.2.4

M c đ c nh tranh c a các công ty ch ng khoán Vi t Nam ..................... 26

ng các công ty ch ng khoán Vi t Nam ......................... 23

2.2.5

Các thành t u và h n ch c a công ty ch ng khoán Vi t Nam ................. 27

2.3

Ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán t i Vi t Nam th i gian qua .......... 29

2.3.1

C s pháp lý cho ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán t i Vi t Nam ... 29

2.3.2

ng l c cho ho t đ ng M&A các công ty ch ng khoán t i Vi t Nam .... 30

2.3.3

Quy trình đ c tr ng giao d ch M&A công ty ch ng khoán Vi t Nam ....... 34

2.4

c đi m các th

ng v M&A công ty ch ng khoán t i Vi t Nam .......... 42

2.5

Thành công và h n ch ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán Vi t Nam. 44

2.5.1

Thành công c a ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán ............................ 44

2.5.2

H n ch c a ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán ................................. 46

K T LU N CH
CH

NG 2 ...................................................................................... 48

NG 3: GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU CHO HO T

NG MUA

BÁN VÀ SÁP NH P CÁC CÔNG TY CH NG KHOÁN VI T NAM ...49
3.1

D báo ho t đ ng M&A các công ty ch ng khoán Vi t Nam ................... 49

3.1.1

Xu h

3.1.2

Các nhân t thúc đ y ho t đ ng M&A các công ty ch ng khoán .............. 50

3.1.3

D báo v ho t đ ng M&A c a ngành ch ng khoán Vi t Nam ................ 52

3.2

Các c s đ xu t h th ng gi i pháp M&A công ty ch ng khoán ............ 53

3.3

H th ng gi i pháp nâng cao thành công cho ho t đ ng M&A công ty

ng phát tri n c a ngành ch ng khoán Vi t Nam ........................... 49

ch ng khoán Vi t Nam ............................................................................ 56
3.3.1

Gi i pháp xây d ng ph

ng pháp đ nh giá phù h p cho các giao d ch M&A

t i các công ty ch ng khoán Vi t Nam ..................................................... 57
3.3.2

Gi i pháp hoàn ch nh khung pháp lý ........................................................ 61

3.3.3

Gi i pháp nâng cao hi u qu đàm phán cho các giao d ch M&A công ty
ch ng khoán .............................................................................................64

3.3.4

Gi i pháp qu n lý nhân s sau M&A.........................................................67

K T LU N CH
K T LU N

NG 3 ......................................................................................69
TÀI ..............................................................................................71


DANH M C B NG, BI U
DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1 Sáu làn sóng M&A ch đ o trên th gi i..............................................

5

B ng 1.2 M ng kinh doanh chính c a 3 ngân hàng đ u t trên th gi i............... 22
B ng 1.3 C c u doanh thu c a 5 ngân hàng đ u t l n trên th gi i .................. 22
B ng 1.4 M&A đ t ng c

ng kh n ng c nh tranh ............................................

23

B ng 1.5 M&A đ tránh phá s n ..........................................................................

24

B ng 1.6 Th ng kê ho t đ ng M&A toàn c u t 2001-2010 ...............................

27

B ng 1.7 Top 10 th ph n t v n M&A trong 9 tháng đ u n m 2010 .................. 27
B ng 2.1 S l

ng công ty niêm y t t i TTCK Vi t Nam giai đo n 2000-2009..

33

B ng 2.2 M ng kinh doanh chính c a m t s công ty ch ng khoán Vi t Nam ... 36
B ng 2.3 C c u doanh thu c a 25 CTCK đang niêm y t .................................... 36
B ng 2.4 Tình tr ng thua l t i m t s CTCK ...................................................... 44
B ng 2.5 M t s giao d ch M&A CTCK Vi t Nam giai đo n 2007-2009 ........... 54
B ng 2.6 Doanh thu n m 2009, m t n m sau M&A c a m t s CTCK .............

56

B ng 3.1 Minh h a ph

ng pháp đ nh giá theo h s P/B ...................................

69

B ng 3.2 Minh h a ph

ng pháp đ nh giá theo h s P/E ...................................

70


DANH M C CÁC BI U
Bi u 1.1 Giá tr và s l

ng M&A toàn c u giai đo n 2000-2009 ....................... 24

Bi u 1.2 T l chênh l ch (premium rate) bình quân gi a giá giao d ch M&A
so v i giá th tr
Bi u 2.1 S l

ng t i th i đi m M&A .............................................................. 28
ng tài kho n giao d ch ch ng khoán giai đo n 2000-2010 .......... 32

Bi u 2.2 Quy mô giao d ch ch ng khoán giai đo n 2000-2010 ...........................
Bi u 2.3 S l

ng và t c đ t ng tr

33

ng CTCK giai đo n 2000-2010 ................ 35

Bi u 3.1: Kh o sát n ng l c c nh tranh c a các CTCK Vi t Nam ....................... 63
Bi u 3.2: S c n thi t c a ho t đ ng M&A cho các CTCK Vi t Nam ............... 64
Bi u 3.3: Nguyên nhân th t b i c a giao d ch M&A ........................................... 64
Bi u 3.4: Y u t d n đ n thành công c a giao d ch M&A .................................. 65

DANH M C CÁC T

VI T T T

M&A:

M&A (Merges and Acquisitions)

HOSE:

S giao d ch ch ng khoán thành ph H Chí Minh (Ho Chi Minh Stock

Exchange)
HNX:

S giao d ch ch ng khoán Hà N i (Ha Noi Stock Exchange)

UpCOM: Sàn giao d ch c phi u ch a niêm y t
DNNN:

Doanh nghi p Nhà n

WTO:

T ch c th

c

ng m i th gi i (World Trade Organization)

CTCPCK: Công ty c ph n ch ng khoán
CTCK:

Công ty ch ng khoán

BCTC:

Báo cáo tài chính


PH N M

U

1. Lý do ch n đ tài:
V i vi c gia nh p WTO vào cu i n m 2006, doanh nghi p t i Vi t Nam nói
chung và các công ty kinh doanh trong ngành ch ng khoán nói riêng đang ch ng
ki n cu c đua kh c li t đ

kh ng đ nh v th

c a mình trên th

ng tr

ng.

Các công ty ch ng khoán bu c ph i c nh tranh phát tri n đ t n t i và m t trong
nh ng cách t t nh t đ nâng cao n ng l c hi u qu ho t đ ng là k t h p v i doanh

nghi p khác. Trong các hình th c k t h p thì mua l i và sáp nh p các công ty
ch ng khoán đang di n ra m nh m . Quá trình c nh tranh thúc đ y ho t đ ng
M&A phát tri n và ng

c l i chính ho t đ ng mua l i và sáp nh p càng khi n

các cu c c nh tranh di n ra sôi đ ng h n.
c đánh giá là đ t n
do v y th tr

c có n n kinh t phát tri n nhanh, n n chính tr

n đ nh

ng tài chính non tr c a Vi t Nam đang trong th i k phát tri n

nhanh nh ng không b n v ng. V i đ c tính này, th tr

ng tài chính Vi t Nam tr

thành đi m thu hút đ u t h p d n đ i v i t t c các thành ph n kinh t vì ti m
n ng th tr

ng đang r ng m . Vì th , dòng v n đ vào các công ty ch ng khoán

thông qua các th

ng v mua l i và sáp nh p đ

Trong hai n m 2007-2009, các th

c d báo là s phát tri n m nh.

ng v mua l i và sáp nh p các công ty ch ng

khoán thông qua vi c mua l i c ph n th

ng

m c 40-50% t i m i công ty ch ng

khoán đã làm n y sinh nhi u nghiên c u m i thông qua các th
sáp nh p. Theo đánh giá ch quan, các th

ng v mua l i và

ng v mua l i và sáp nh p t i công ty

ch ng khoán m c tiêu hi n đang t p trung ch y u t i các công ty ch ng khoán nh ,
đ i tác mua l i là các nhà đ u t n
gi n vì ch di n ra d

c ngoài quy trình mua l i và sáp nh p còn đ n

i hình th c mua l i c ph n. Trong t

ng lai, xu h

ng mua

l i và sáp nh p t i các công ty ch ng khoán không nh ng di n ra t i các công ty quy
mô nh mà còn t i các công ty ch ng khoán l n tr

c áp l c c nh tranh ho c đ ng

l c ch đ ng mua l i và sáp nh p đ gia t ng quy mô ho t đ ng. Tr

c th c t này,

các câu h i đ

c đ t ra là:

D báo xu h

ng mua l i và sáp nh p trong ngành ch ng khoán Vi t Nam


2

Các đ xu t đ thúc đ y m t th

ng v mua l i và sáp nh p thành công c trong quá

trình đàm phán l n nâng cao hi u qu sau sáp nh p vì đ có đ

c m t k t qu giao

d ch mua l i và sáp nh p thành công thì c n c s h tr c a nhi u y u t khác
nhau. ây c ng s là nh ng v n đ mà lu n v n s làm rõ.

2. M c đích nghiên c u:
Lu n v n s t p trung làm rõ nh ng v n đ sau:
Th nh t, lu n v n s nghiên c u các gi i pháp đ thúc đ y th

ng v mua l i và

sáp nh p t i m t công ty ch ng khoán thành công. i m quan tr ng bao g m:
Th nh t, đ a ra gi i pháp hoàn ch nh khung pháp lý
Th hai, đ a ra các ph

ng pháp đ nh giá theo th tr

ng phù h p v i các th

ng

v M&A t i ngành ch ng khoán Vi t Nam
Th ba, đ a ra các gi i pháp đ t ng c

ng hi u qu cho quá trình đàm phán M&A

công ty ch ng khoán
Th t , m t s gi i pháp v nhân s nh m nâng cao hi u qu ho t đ ng h u M&A
t i ngành ch ng khoán Vi t Nam.
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u:

Ph m vi nghiên c u: T p trung nghiên c u m t s đ xu t nâng cao ho t đ ng mua
l i và sáp nh p t i các công ty ch ng khoán.
it

ng nghiên c u: các công ty ch ng khoán đang ho t đ ng trên th tr

ng

ch ng khoán Vi t Nam
4. Ph

ng pháp nghiên c u:

gi i quy t các m c đích mà đ tài h
ph

ng pháp nghiên c u đ nh l

S d ng ph

ng và ph

ng đ n, tác gi đã s d ng ch y u các
ng pháp nghiên c u đ nh tính nh :

ng pháp th ng kê l ch s và ph

ng pháp t ng h p đ phân tích b c

tranh th c t c a các công ty ch ng khoán Vi t Nam

S d ng các ph

ng pháp phân tích, ph

khoán t i các th tr

ng pháp so sánh đ liên h ngành ch ng

ng đã và đang phát tri n trên th gi i v i ngành ch ng khoán

c a Vi t Nam đ làm c s d báo nhu c u mua l i và sáp nh p t i các công ty


3

ch ng khoán, đ ra các bi n pháp th c hi n thành công cho các giao d ch mua l i và
sáp nh p t i các công ty ch ng khoán trong t

ng lai.

5. K t c u c a lu n v n:
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, k t c u c a lu n v n g m 3 ch
Ch

ng nh sau:

ng 1: C s lý lu n v M&A doanh nghi p nói chung và công ty ch ng khoán

nói riêng
Ch

ng 2: T ng quan v ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán t i Vi t Nam

Ch

ng 3: Gi i pháp nâng cao hi u qu cho ho t đ ng M&A các công ty ch ng

khoán Vi t Nam.


4

CH

NG 1: T NG QUAN V

MUA BÁN VÀ SÁP NH P (M&A) CÔNG

TY CH NG KHOÁN
1.1

C s lý lu n v M&A doanh nghi p

1.1.1 Các nghiên c u chung v M&A doanh nghi p
1.1.1.1L ch s hình thành M&A doanh nghi p
Trên th gi i, các ho t đ ng M&A đã tr i qua nhi u th ng tr m. Ho t đ ng M&A
b tđ uđ

c th gi i ghi nh n đ u tiên vào nh ng n m cu i cùng c a th k 19 v i

làn sóng M&A đ u tiên g n v i s phát tri n đ

ng s t. Và trong h n 100 n m qua,

th gi i đã ch ng ki n 6 chu k đ nh cao c a ho t đ ng sáp nh p công ty: đó là các
n m 1897-1904, 1916-1929, 1965-1969, 1981-1989, 1992-2001 và 2003-nay.
Làn sóng g n nh t, làn sóng th 6 (t 2003-nay) đang di n ra d
đa d ng và quy mô l n ch a t ng có.

i nh ng hình th c

t sóng này không ch bó h p trong ph m vi

các n n kinh t phát tri n mà còn lan t a sáng các n n kinh t m i n i và đang phát
tri n nh Hàn Qu c, Singapore, Nga,

n

, Trung Qu c, Trung

ông và nhi u

qu c gia khác.
Làn sóng M&A di n ra m nh m và song hành v i nh ng giai đo n kinh t t ng
tr

ng nóng.

ó là th i đi m ban qu n tr c a các công ty liên t c ho t đ ng d

s c ép c nh tranh r t l n t th tr

ng. Khái ni m t ng tr

i

ng l i nhu n và m r ng

ho t đ ng thông qua M&A đ ng ngh a v i s t n t i c a công ty nói chung, c ng
nh đ a v c a chính h

các công ty này nói riêng.

B ng 1.1: 6 làn sóng M&A ch đ o trên th gi i


5

Th i
gian
18971904

19161929

19651969

19811989

Các làn sóng
M&A

Làn sóng mua
bán, sáp nh p do
s
phát tri n
ngành đ ng s t
Làn sóng mua
bán, sáp nh p do
s
phát tri n
ngành ô tô
Làn sóng mua
bán, sáp nh p
hình thành các
t p đoàn đa
ngành
ngh
(conglomerate)
Làn sóng mua
bán, sáp nh p
các
doanh
nghi p l n

19922001

Làn sóng mua
bán, sáp nh p
theo các công ty
dot.com

1994
đ n
nay

Làn sóng mua
bán, sáp nh p
theo trào l u
toàn c u hóa

Nhân t chính thúc đ y M&A
Xu t phát t vi c xây d ng m ng l i đ ng s t
xuyên châu l c n i các thành ph l n c a n c M .
S phát tri n này giúp các doanh nghi p m r ng ho t
đ ng trên toàn qu c
Xu t phát t s bùng n c a ngành công nghi p ô tô,
vi c đi l i thu n ti n đã kích thích c ngành d ch v và
ngành công nghi p.phát tri n theo t đó thúc đ y
M&A theo c chi u d c l n chi u ngang
Xu t phát t vi c lu t pháp M h n ch vi c M&A
theo mô hình tích h p nên đã hình thành làn sóng
M&A n m ngoài ph m vi ho t đ ng truy n th ng đ
hình thành t p đoàn đa ngành ngh
Xu t phát t môi tr ng lãi su t th p và vi c ti p c n
các ngu n v n d dàng đã giúp các ho t đ ng M&A
d dàng. Ngoài ra, c ng trong giai đo n này chính ph
Anh và M b t đ u t do hóa ngành ngh và n i l ng
các quy đ nh ch ng đ c quy n c ng là nguyên nhân
thúc đ y M&A
Xu t phát t m t nhóm nguyên nhân ch y u: môi
tr ng lãi su t th p và vi c ti p c n các ngu n v n d

dàng, áp l c c t gi m chi phí đ t ng l i nhu n thông
qua vi c M&A nh m t ng l i th kinh t theo quy mô
cùng v i s phát tri n m nh c a khoa h c công ngh
thông tin.
Xu t phát t xu h ng toàn c u hóa, giao d ch M&A
không ch bó g n th tr ng Âu M mà đã lan sang
các th tr ng ch ng khoán m i n i: Hàn Qu c,
Singapore….
Ngu n: CFA Institute

1.1.1.2Khái ni m v M&A doanh nghi p
Theo đ nh ngh a c a t đi n kinh t (www.investopedia.com) M&A doanh nghi p
(ti ng Anh là “Merges and Acquisitions” và vi t t t b ng hai ch cái đ u tiên là
M&A) th
đó:

ng đ

c dùng chung đ ch vi c k t h p các công ty l i v i nhau. Trong


6

Mua l i (Acquisitions) doanh nghi p là ho t đ ng giành quy n ki m soát m t b
ph n doanh nghi p thông qua vi c mua tài s n ho c m t ngành ngh riêng l c a
m t doanh nghi p. Doanh nghi p b mua l i v n ti p t c ho t đ ng d

i pháp nhân

c

Sáp nh p (Merges) doanh nghi p là hình th c m t công ty mua toàn b m t công
ty khác và sau sáp nh p, ch còn m t doanh nghi p ti p t c ho t đ ng, doanh nghi p
đ

c sáp nh p s hoàn toàn bi n m t.

Theo đ nh ngh a c a Lu t doanh nghi p Vi t Nam n m 2005, b Lu t c b n nh t
trong vi c quy đ nh v vi c thành l p, t ch c qu n lý và ho t đ ng doanh nghi p
quy đ nh v nhóm công ty có đ a ra khái ni m v sáp nh p doanh nghi p nh sau.
Sáp nh p là quá trình m t ho c m t s công ty cùng lo i (sau đây g i là công ty b
sáp nh p) có th sáp nh p vào m t công ty khác (sau đây g i là công ty nh n sáp
nh p) b ng cách chuy n toàn b tài s n, quy n, ngh a v và l i ích h p pháp sang
công ty nh n sáp nh p, đ ng th i ch m d t s t n t i c a công ty b sáp nh p.
V khái ni m mua l i, Lu t Doanh nghi p 2005 không đ a ra m t đ nh ngh a c
th . Tuy v y, khái ni m mua l i doanh nghi p l i đ

c c th trong Lu t C nh tranh

n m 2004. Theo đó, mua l i doanh nghi p là vi c m t doanh nghi p mua toàn b
ho c m t ph n tài s n c a doanh nghi p khác đ đ ki m soát, chi ph i toàn b
ho c m t ngành ngh kinh doanh c a doanh nghi p b mua l i.
Do ch a có m t đ nh ngh a đ y đ v mua bán doanh nghi p trong các ngành lu t
c th , cho nên trong ph m vi đ tài này, ho t đ ng mua bán, sáp nh p t i các công
ty ch ng khoán Vi t Nam có th di n ra d

i các hình th c sau:

Mua / bán c ph n ho c mua /bán ph n v n
Ho t đ ng này bao g m vi c góp v n tr c ti p vào doanh nghi p thông qua vi c
góp v n đi u l ho c mua c ph n t ng v n c a công ty ho c vi c mua l i ph n v n

góp ho c c ph n c a các c đông hi n h u.
Chia /tách doanh nghi p ho c sáp nh p ho c h p nh t doanh nghi p


7

- Chia doanh nghi p là vi c m t công ty đ

c chia thành m t s công ty cùng lo i.

Công ty b chia s ch m d t t n t i và xu t hi n nhi u công ty m i t công ty b
chia.
- Tách doanh nghi p là vi c m t công ty chuy n m t ph n tài s n c a công ty hi n
có đ thành l p m t ho c m t s công ty m i cùng lo i. Công ty b tách v n ti p t c
t n t i cùng v i các công ty m i.
Thâu tóm v n ch s h u thông qua vi c mua n tr c ti p ho c gián ti p, trong
đó m t bên thâu tóm quy n qu n lý doanh nghi p ho c v n ch s h u thông qua
vi c mua n , tr c ti p ho c gián ti p, c a m t doanh nghi p g p khó kh n khi
không thanh toán ho c th c hi n ngh a v tr n và đã b o đ m ngh a v thanh toán
n b ng v n ch s h u.
Mua tài s n ho c m t b ph n kinh doanh đ c l p nh ng không mua toàn b
doanh nghi p là vi c m t doanh nghi p mua l i toàn b ho c m t ho c m t s b
ph n kinh doanh đ c l p ho c m t c s s n xu t c a m t doanh nghi p khác.
1.1.2 Phân lo i ho t đ ng M&A doanh nghi p
1.1.2.1M&A theo chi u ngang
Sáp nh p theo chi u ngang x y ra gi a nh ng doanh nghi p có cùng l nh v c s n
xu t, kinh doanh, t đó t o ra m t hãng có s c c nh tranh cao, gi m thi u đ i th
c nh tranh, ti t ki m chi phí. Vi c sáp nh p hai công ty s n xu t ho c kinh doanh
s n ph m cùng lo i ho c t
và chi phí th tr

ng t có th d n đ n s gi m b t các chi phí s n xu t

ng.

N m 2009, SABMiller Asia BV (SA), m t đ n v do SABMiller PLC s h u toàn
b , đã mua 50% c ph n trong Công ty Liên Doanh SABMiller Vi t Nam, m t
công ty s n xu t bia, t đ i tác lien doanh là Công ty C Ph n S a Vi t Nam
(Vinamilk), m t công ty đ i chúng s n xu t, và phân ph i các s n ph m t s a.
SABMiller cho r ng vi c mua l i c ph n này s cho phép công ty m r ng ho t
đ ng kinh doanh và phát tri n th tr
c a công ty t i khu v c Châu Á.
theo chi u ngang.

ng bia Vi t Nam và c ng gia t ng s hi n di n
ây là th

ng v tiêu bi u cho lo i hình sáp nh p


8

1.1.2.2M&A theo chi u d c
Sáp nh p theo chi u d c x y ra gi a các doanh nghi p cùng l nh v c kinh doanh,
nh ng khác nhau v phân khúc th tr

ng. S sáp nh p này s t o ra giá tr thông

qua t n d ng kinh nghi m và kh n ng c a các công ty trong m t chu i (Supply
chain), nh m t o ra giá tr gia t ng cho khách hàng. Vi c sáp nh p hai công ty, trong

đó m t bên cung c p nguyên li u cho quá trình s n xu t ra s n ph m hoàn ch nh c a
bên kia, có th đem l i s c t gi m t ng chi phí t ng và chi phí kho tàng.
1.1.2.3M&A theo d ng h n h p
Sáp nh p theo ki u h n h p x y ra gi a các doanh nghi p khác nhau hoàn toàn v
l nh v c kinh doanh, t đó t o ra các t p đoàn l n ho t đ ng trong r t nhi u l nh
v c.
M t th

ng v sáp nh p theo d ng h n h p đ

c đ a ra làm ví d là công ty

International Consumer Products (ICP) đã chính th c tr thành ch s h u chính
c a Công ty C Ph n Th c Ph m Thu n Phát sau khi chi m gi 51% c ph n c a
công ty này. Công ty C Ph n Thu n Phát chuyên s n xu t các lo i n
ch t gia v cay. Công ty ICP đ

c m m và

c thành l p vào n m 2001, là m t trong nh ng

công ty t nhân phát tri n nhanh nh t t i Vi t Nam v hóa m ph m. Giao d ch này
s giúp ICP m rông ho t đ ng kinh doanh trong ngành th c ph m và th c u ng.
1.1.3

ng l c thúc đ y ho t đ ng M&A doanh nghi p

1.1.3.1

ng l c cho bên mua

Th nh t: mong mu n phát tri n, m r ng. ây là m t y u t quan tr ng khi mu n
m r ng đ a bàn kinh doanh, thêm m t dòng s n ph m ho c m r ng m ng l
phân ph i. Ví d minh h a cho đ ng c này là các doanh nghi p n

i

c ngoài đ u t

vào Vi t Nam, thay vì vi c gây d ng doanh nghi p t đ u v i chi phí thành l p, chi
phí c h i cao do m t th i gian xây d ng h th ng, tri n khai m ng l
v.v., có th th c hi n chi n l
con ng
Th

i s n có đ đ t đ

hai:

C

h i t ng tr

c mua l i m t doanh nghi p trong n

i phân ph i

c v i h th ng,

c m c tiêu.

ng l i nhu n. Th

ng v gi a t p đoàn d u nh t

MOTUL c a Pháp và Công ty C Ph n Hóa Ch t và D u Nh n (Vilube) là ví d


9

đi n hình c a vi c bên mua ti n hành M&A đ t ng tr
đ

c ti m n ng phát tri n l n t i th tr

ng l i nhu n. Nh n th c

ng Châu Á- Thái Bình D

ng, MOTUL,

m t công ty s n xu t và phân ph i d u nh t c a Pháp đã mua 70% c ph n còn l i
mà nó ch a n m gi t i Vilube, m t công ty s n xu t d u nh n có nhãn hi u là
Vilube.
Th ba:

a d ng hóa th tr

ng, s n ph m. Chi n l

c “t p đoàn hóa” c a nhi u

doanh nghi p là đ ng l c cho vi c đi thâu tóm l i các doanh nghi p khác. FPT là
m t ví d đi n hình. T m t công ty thành danh trong l nh v c công ngh thông tin,
FPT hi n đã m r ng sang các l nh v c khác nh truy n thông, giáo d c đào t o,
phân ph i, ch ng khoán, b t đ ng s n, ngân hàng…
Th t : Mua l i đ i th c nh tranh. Ch c ch n s l

ng “ng

i ch i” s gi m đi

khi có m t v sáp nh p gi a các công ty v n là đ i th c a nhau trên th
tr

ng

ng. T i Vi t Nam, hãng Navigos đã mua l i m ng tuy n d ng nhân s c a

Earsnt & Young nh m gi m b t m t đ i th “n ng ký” trong l nh v c “s n đ u
ng

i”

Th n m: Chi m l nh đ
ngoan là mua l i th
giá 5 tri u USD.

c kênh phân ph i. Unilever đã ch n m t chi n l

ng hi u kem đánh r ng P/S c a Công ty Hóa m ph m P/S v i

ây có th đ

c coi là th

ng v M&A đ u tiên t i Vi t Nam và

r t thành công v i Unilever. T i th i đi m đó, P/S đã chi m l nh th tr
n

cv i

n

c.

c khôn

ng trong

c tính lên t i 75% th ph n v i m t h th ng phân ph i r ng kh p c

Th sáu: Ti p c n k thu t công ngh m i. Thông qua M&A, các công ty có th
t ng c

ng hi u qu kinh t nh quy mô (economies of scale) khi nhân đôi th ph n,

gi m chi phí c đ nh (tr s , nhà x

ng), chi phí nhân công, h u c n, phân ph i.

Các doanh nghi p còn có th b sung cho nhau v ngu n l c (đ u vào) và các th
m nh khác c a nhau nh th

ng hi u, thông tin, bí quy t, dây chuy n công ngh ,

c s khách hàng, hay t n d ng nh ng tài s n mà m i công ty ch a s d ng h t giá
tr ;
1.1.3.2

ng l c cho bên bán


10

Th nh t: nhóm nguyên nhân đ u tiên xu t phát t đi u ki n khách quan ho c ch
quan c a ng
c a th

i bán.

ó là, ng

i bán (th

ng v M&A) mong mu n đ

là nguyên nhân d g p v phía ng

ng là ch các doanh nghi p m c tiêu

c ngh h u, ho c thi u ng

i bán đ th

i n i nghi p. ây

ng v M&A có c h i hình thành.

Th hai: Không có kh n ng đ phát tri n kinh doanh ho c thi u v n đ phát tri n.
N m 2007, t p đoàn Daewoo đã chuy n nh

ng d án nhà

cao c p, v n phòng,

khách s n 5 sao Hanoi City Complex cho t p đoàn l n th 5 Hàn Qu c Lotte.
Th ba: Không có kh n ng đ đa d ng hóa s n ph m. N m 2009, Công ty C Ph n
S a Vi t Nam (Vinamilk) đã bán 50% c

ph n trong Công ty Liên Doanh

SABMiller Vi t Nam cho SAB Miller Asia BV (SA). Vinamilk là m t công ty đ i
chúng s n xu t, và phân ph i các s n ph m t s a. Th
đ

ng v này c a Vinamilk

c ti n hành vì Vinamilk mu n t p trung h n vào vi c kinh doanh s n ph m t

s a và các th c u ng dinh d

ng nh m nâng cao v th c a công ty và t i đa hóa

quy n l i c a các c đông c a Vinamilk.
Th t , m t vài nguyên nhân d n đ n M&A doanh nghi p nh b t đ ng quan đi m
gi a các c đông ho c m t đi nhân s ch ch t ho c khách hàng chi n l
doanh nghi p đ

c ho c

c chào mua v i m c giá h p d n.

1.1.4 Cách th c th c hi n ho t đ ng M&A
Th

ng l

ng t

trong các v

nguy n v i ban qu n tr và đi u hành là hình th c ph bi n

sáp nh p “thân thi n” (friendly mergers). Theo th ng kê c a

Bloomberg, có đ n 99% th

ng v M&A là th

ng l

ng t nguy n v i ban qu n

tr và đi u hành. N u c hai công ty đ u nh n th y l i ích chung trong m t v sáp
nh p và có nh ng đi m t
s n ph m...), ng
th

ng đ ng gi a hai công ty (v v n hóa t ch c, th ph n,

i đi u hành s xúc ti n đ ban qu n tr c a hai công ty ng i l i và

ng th o cho m t h p đ ng sáp nh p. Có không ít tr

ng h p, ch s h u các

công ty nh , thua l ho c y u th trong cu c c nh tranh tìm cách rút lui b ng cách
bán l i, ho c t tìm đ n các công ty l n h n đ đ ngh đ
ng

c tình th c a công ty mình trên th tr

ng.

c sáp nh p hòng l t


11

Chào th u: doanh nghi p đi mua công khai đ ngh c đông hi n h u c a công ty

trong t m ng m bán l i c ph n c a h v i m t m c giá cao h n th tr

ng. Giá

chào th u đó ph i đ h p d n đ đa s c đông tán thành.
Lôi kéo c đông b t mãn (Proxy fights): th

ng đ

c s d ng trong các v “thôn

tính mang tính thù đ ch”. Khi lâm vào tình tr ng kinh doanh y u kém và thua l ,
luôn có m t b ph n c đông b t mãn và mu n thay đ i ban qu n tr và đi u hành
công ty mình. Công ty c nh tranh có th l i d ng tình c nh này đ lôi kéo b ph n
c đông đó. Tr
t

c tiên, thông qua th tr

ng, h s mua m t s l

ng c ph n

ng đ i l n (nh ng ch a đ đ chi ph i) đ tr thành c đông c a công ty trong

t m ng m. Sau khi đã nh n đ
h p

cs

ng h , h và các c đông b t mãn s tri u t p

i h i đ ng c đông, h i đ s l

ng c ph n chi ph i đ lo i ban qu n tr c

và b u đ i di n c a công ty thôn tính vào H i đ ng qu n tr m i.
C s lý lu n v M&A công ty ch ng khoán

1.2

1.2.1 Khái quát v công ty ch ng khoán
Khi m t doanh nghi p mu n huy đ ng v n b ng cách phát hành ch ng khoán,
không ph i t h đi bán s ch ng khoán mà h đ nh phát hành. H không th làm
t tđ

c vi c đó b i h không có b máy chuyên môn. C n có nh ng nhà chuyên

nghi p mua bán ch ng khoán cho h .

ó là các công ty ch ng khoán, v i nghi p

v chuyên môn, kinh nghi m ngh nghi p, và b máy t ch c thích h p, th c hi n
đ

c vai trò trung gian môi gi i mua bán, phát hành ch ng khoán, t v n đ u t và

th c hi n m t s d ch v khác cho c ng

i đ u t và ng

i phát hành.

Các công ty ch ng khoán là tác nhân quan tr ng thúc đ y s phát tri n c a n n
kinh t nói chung và c a th tr

ng ch ng khoán nói riêng. Nh các công ty ch ng

khoán mà các c phi u và trái phi u l u thông buôn bán t p n p trên th tr
ch ng khoán, qua đó, m t l

ng v n kh ng l đ

ng

c đ a vào đ u t t vi c t p h p

nh ng ngu n v n l t trong công chúng.
Công ty ch ng khoán có ba ch c n ng ch y u trên th tr

ng tài chính:

Th nh t, cung c p c ch huy đ ng v n b ng cách n i nh ng ng
nh ng ng

i mu n huy đ ng v n

i có ti n v i

12

Th hai, cung c p m t c ch giá c cho giá tr c a các kho n đ u t
Th ba, cung c p c ch chuy n ra ti n m t cho các nhà đ u t
Khi th c hi n các ch c n ng c a mình, các công ty ch ng khoán c ng t o ra s n
ph m, vì các công ty này ho t đ ng v i t cách đ i lý hay công ty y thác trong
quá trình mua bán các ch ng khoán đ

c niêm y t và không đ

c niêm y t, đ ng

th i cung c p d ch v t v n đ u t cho các cá nhân đ u t , các công ty c ph n và
c chính ph n a.
Các công ty môi gi i ch ng khoán hi n nay trên th gi i đ

c chia thành 2 nhóm

chính: mô hình công ty t ng h p (full-service brokerage firm) và mô hình công ty
chuyên doanh (discount firms). M i mô hình công ty ch ng khoán đ u có nh ng
u nh

c đi m riêng. Hi u qu đ t đ

c

ch các nhà đ u t v n d ng các mô

hình này nh th nào vào tình hình th c t c a công ty mình.
1.2.1.1Mô hình công ty ch ng khoán t ng h p

i v i m t công ty ch ng khoán đ

c t ch c theo mô hình công ty ch ng khoán

t ng h p, các công ty này s cung c p t t c các d ch v kinh doanh ch ng khoán
trong khuôn kh lu t/ quy đ nh v th tr
ho t đ ng. Ví d trong tr

ng ch ng khoán n i công ty này đ t tr s

ng h p các công ty ch ng khoán đang ho t đ ng t i Vi t

Nam, các công ty này ho t đ ng d

i s đi u ch nh c a Lu t ch ng khoán đ

c ban

hành n m 2006. Theo đó, v i m t mô hình công ty ch ng khoán t ng h p, các công
ty s cung c p đ y đ 4 d ch v sau:
a) Môi gi i ch ng khoán;
b) T doanh ch ng khoán;
c) B o lãnh phát hành ch ng khoán;
d) T v n đ u t ch ng khoán.
Ngoài ra, các công ty t ng h p, ngoài vi c cung c p 2 lo i d ch v k trên, còn cung
c p các d ch v

khác nh : phát hành các b n nghiên c u tình hình đ u t

(investment research reports) do các chuyên viên phân tích c a phòng nghiên c u

(research department analysts) so n th o; t v n đ u t (investment advice)… cho
khách hàng.


13

1.2.1.2Mô hình công ty ch ng khoán chuyên doanh
Ng

c l i v i mô hình công ty ch ng khoán t ng h p, công ty ch ng khoán chuyên

doanh ho t đ ng là mô hình mà ho t đ ng kinh doanh chuyên môn hoá trong l nh
v c ch ng khoán đ m trách.
Hi n t i trên th tr

ng ch ng khoán Vi t Nam, 100% công ty ch ng khoán đ u

ho t đ ng theo mô hình t ng h p. Mô hình chuyên doanh t i th tr
Vi t Nam ch a đ
tr

ng m i n i nh

c chú tr ng, tuy nhiên mô hình này r t ph bi n t i các th

ng phát tri n nh : M , Anh, Nh t B n và Singapore. Ví d nh Lebenthal &

Co. (M ) là m t công ty r t n i ti ng chuyên cung c p các d ch v liên quan đ n trái
phi u đô th (municipal bonds).
Khi quy t đ nh s d ng d ch v c a m t công ty chuyên doanh, các nhà đ u t ch

có th nh n đ

c 2 lo i d ch v duy nh t. M t trong nh ng u đi m chính c a các

công ty chuyên doanh” là phí hoa h ng (commissions) s th p h n kho ng t 1/4
cho đ n 2/3 so v i tr

ng h p các công ty t ng h p.

1.2.2 Kinh nghi m t ho t đ ng M&A công ty ch ng khoán trên th gi i
Thông th

ng, xác su t các công ty ch ng khoán trên th gi i b sáp nh p ho c mua

l i xu t phát t nguyên nhân ho t đ ng y u kém h n là m c tiêu đ ng thu n sáp
nh p, h p nh t đ nâng cao kh n ng c nh tranh. M c dù qu n tr r i ro luôn đ

c

đ t lên hàng đ u trong quá trình ho t đ ng, tuy nhiên kinh doanh thua l v n đ u
đ n di n ra t i các ngân hàng đ u t cho dù có th n m tài chính tr

c đó c ng

chính ngân hàng đ u t này kinh doanh siêu l i nhu n và đang n m trong danh sách
nh ng ngân hàng đ u t l n nh t và kinh doanh hi u qu nh t. Do v y, ngay c khi
th tr

ng tài chính n đ nh, làn sóng sáp nh p và mua l i v n di n ra trên th tr

ng

d ch v tài chính toàn c u.
T các th
tr

ng v M&A t i các công ty ch ng khoán đã nêu ra nh trên, đ i v i th

ng non tr nh Vi t Nam, các kinh nghi m c n rút ra cho các công ty ch ng

khoán trong các th
Th

ng v mua bán sáp nh p nh sau:

nh t, nên thu g n các m ng kinh doanh không c t lõi c a m t ngân

hàng đ u t . C th , các m ng kinh doanh tín d ng d

i chu n, trái phi u có r i ro


14

cao nh ng thanh kho n th p (junk bond) ph i b h n ch ho c t m th i c t b . Th
tr

ng tài chính toàn c u 2007-2009 r i vào ho ng lo n và s p đ vì nh ng tài s n

r i ro cao, thanh kho n th p. T i th tr

kho n c a các ch ng khoán hi n đ

ng ch ng khoán Vi t Nam, tính thanh

c đánh giá

m c r t th p. Vì th , các công ty

ch ng khoán ph i phân b ngu n v n h p lý và c n tr ng. Trong m ng t doanh,
ch cân nh c đ u t vào công ty t ng tr
vì b ti n vào c phi u t ng tr

ng t t, tình hình tài chính lành m nh thay

ng đ mong đ u c l

t sóng ng n h n. Trong

m ng cho vay c m c , repo ch xem xét cho vay đ i v i các c phi u c a công ty có
ho t đ ng kinh doanh an toàn, b n v ng, đ ng th i c phi u ph i có tính thanh
kho n cao.
Th hai, các công ty ch ng khoán ph i tuân th nghiêm ng t các quy đ nh
v an toàn v n, s d ng đòn b y tài chính c a các c quan có ch c n ng ( y ban
ch ng khoán Nhà n

c) ho c đ a ra các quy đ nh n i b đ t giám sát. Bài h c v

kh ng ho ng 2007-2009 cho th y s d ng đòn b y tài chính quá tr n đã d n m c l
kh ng l cho các ngân hàng đ u t l n c a ph Wall. ây là bài h c quá đ t c a th
tr

ng tài chính th gi i và các công ty ch ng khoán Vi t Nam ph i t h c bài h c

này tr

c khi ph i tr h c phí thêm m t l n n a t v t xe đ c a các đ nh ch tài

chính trung gian l n trên th gi i.
Th

ba, c n giám sát c ch l

ng th

ng h p lý. T i th tr

ng ch ng

khoán Vi t Nam thu nh p c a ban lãnh đ o c ng nh nhân viên c a các công ty
ch ng khoán đ
th

ng nhiên s không th nào so sánh đ

ng c a ph Wall. Tuy nhiên c ch tr l

ng và th

c v i kho n l

ng và

ng c a các công ty ch ng

khoán Vi t Nam c ng d a trên k t qu kinh doanh hàng n m nh ph Wall. Trong
đi u ki n kinh t t ng tr

ng m nh, ban đi u hành c ng nh các c p nhân viên c a

công ty ch ng khoán th

ng không ng n ng i đ a ra các k ho ch kinh doanh táo

b o đ y r i ro nh m t o nh ng kho n l i nhu n l n đ có đ
th
1.3

c nh ng kho n ti n

ng béo b cho b n thân h .
B c tranh toàn c u v ho t đ ng M&A

các n

c trên th gi i

1.3.1 Quy mô M&A doanh nghi p trong giai đo n 2000-2010


15

Ho t đ ng mua bán, sáp nh p doanh nghi p toàn c u t ng m nh trong nh ng n m
cu i th p k 1990 và đ t đ nh vào n m 2000 ngay tr

c khi di n ra giai đo n kh ng

ho ng các công ty internet (dot.com). Sau chu k suy thoái, các ho t đ ng M&A đã
l yđ

c đà h i ph c. T n m 2004-2006, th tr

đ t ng tr

ng M&A doanh nghi p đã có t c

ng m nh m v i m c t ng bình quân lên đ n 42%/n m v giá tr giao

d ch và 14%/n m v s l

ng th

ng v M&A doanh nghi p. Sau đó, th tr

ng

M&A suy thoái nhanh cùng v i di n bi n c a cu c kh ng ho ng kinh t toàn c u
v i m c gi m bình quân 34%/n m v giá tr giao d ch và m c gi m bình quân
14%/n m v s l

ng giao d ch trong 2 n m 2008-2009.

Bi u 1.1: Giá tr và s l

ng giao d ch M&A giai đo n 2000-2010

12,000
10,000
8,000
6,000
4,000
2,000
0
1/12/2009

ng th

1/12/2008

S l

1/12/2007

ng v M&A (T USD)

1/12/2006

1/12/2005

1/12/2004

1/12/2003

1/12/2002

1/12/2001

1/12/2000

Giá tr th

ng v M&A

Ngu n: Bloomberg
B ng 1.6: Th ng kê ho t đ ng M&A toàn c u t 2001-2010


16

N m

2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010 (

tính)

Giá tr giao
d ch M&A
(T USD)

c

%
Thay
đ i

1,573
1,116
1,222
1,898
2,558
3,507
4,017
2,465
1,761

-29%
9%
55%
35%
37%
15%
-39%
-29%

20,892
18,346
19,114
21,817
24,328
28,365
32,743
27,420
21,753

-12%
4%
14%
12%
17%
15%
-16%
-21%

Giá tr
bình quân
(tri u
USD)
75
61
64
87
105
124

123
90
81

1,939

10%

22,371

3%

87

th

S

ng

v

%
Thay
đ i

%
Thay
đ i
-19%

5%
36%
21%
18%
-1%
-27%
-10%
7%

Ngu n: Bloomberg

Hi n t i, d ch v t v n mua bán sáp nh p doanh nghi p đang đ

c chi m l nh b i

các ngân hàng đ u t c a ph Wall. Theo th ng kê c a Bloomberg, trong 9 tháng
đ u n m 2010, top 10 các nhà t v n tài chính M&A đã chi m đ n 56% t ng giá tr
giao d ch M&A c a toàn c u, trong đó top 5 các t ch c t v n là 4 ngân hàng đ u
t

c a M

bao g m: Goldman Sachs, Morgan Stanley, JP Morgan, Bank of

America Merrill Lynch và 1 ngân hàng đ u t c a Th y S là Credit Suisse.
B ng 1.7: Top 10 th ph n t v n M&A trong 9 tháng đ u n m 2010
V
trí
Goldman Sachs & Co
Morgan Stanley

JP Morgan
Credit Suisse
Bank of America
Merrill Lynch
Barclays Capital
Deutsche Bank AG
Citi
UBS
Lazard LLC

1
2
3
4

Th
ph n
(%)
8.4%
7.6%
6.8%
6.4%

5

6.0%

6
7
8

9
10

5.7%
4.3%
4.0%
3.7%
3.2%

Giá tr t
S th
v n (tri u v t
USD)
325,957
294,172
262,396
249,610

ng
v n
211
218
167
148

Giá tr
trung bình
(tri u USD)
1,545
1,349

1,571
1,687

234,282

160

1,464

221,118
168,553
155,580
144,721
126,240

97
2,280
146
1,154
107
1,454
137
1,056
111
1,137
Ngu n: Bloomberg


17

C ng theo th ng kê c a Bloomberg, t l chênh l ch giá giao d ch v a th
M&A so v i giá th tr

ng t i th i đi m di n ra th

ng v

ng v đ t t l bình quân 18%

trong giai đo n 2005-2010. Ngh a là bên mua đã tr cho bên bán m t t l 18% so
v i giá th tr

ng t i th i đi m M&A đ th

ng v di n ra thành công và suôn s .

T l chênh l ch bình quân gi a giá giao d ch th

ng v M&A và giá th tr

ng

c a công ty m c tiêu v t lên m c cao nh t vào quý 4 n m 2008 v i t l chênh l ch
(premium) lên đ n 55%. T l premium này t ng v t là vì s l
theo h

ng giao d ch M&A

ng “thù ngh ch” (hostile M&A) t ng lên đáng k .

Bi u 1.2: T l chênh l ch (premium rate) bình quân gi a giá giao d ch M&A và
giá th tr

ng t i th i đi m M&A

80%
60%
40%
20%
0%
2010 Q3

2010 Q1

2009 Q3

2009 Q1

2008 Q3

2008 Q1

2007 Q3

2007 Q1

2006 Q3

2006 Q1

2005 Q3

-20%
-40%

T l chênh l ch bình quân gi a giá giao d ch và giá th tr

ng (%)

Ngu n: Bloomberg
1.3.2 Bài h c rút ra t thành công ho c th t b i t các giao d ch M&A
Th nh t, m t th
và m t chi n l

ng v M&A thành công không th thi u m t m c đích rõ ràng
c c th . B i vì đôi khi lý do đ th c hi n M&A xu t phát t

nh ng ý đ nh vi n vông hay ch y theo l i nhu n tr
nh ng khó kh n, áp l c t ng tr

ng và c ng có khi ch vì mu n đ t đ

tham v ng cá nhân, chính vì v y mà trong nh ng tr
đ

c m t ho c là đ ch n ch y

c tô v lên r t khó đ nh n ra đ

c nh ng

ng h p này m c đích M&A

c. M t khi m c đích không rõ ràng thì nh ng


18

k ho ch và chi n l
không bi t đ

c không th đ

c đ a ra m t cách c th , và nhà qu n tr s

c mình đang làm gì và ph i làm gì đ đ t đ

c k t qu mong mu n.

Th hai, c bên mua và bên bán đ u nên xác đ nh th i đi m thích h p cho sáp nh p
và h p nh t là vào lúc nào? C hai bên s chu n b cho s h p nh t, sáp nh p ra
sao? M&A s mang l i nh ng giá tr gì cho các công ty. V n hóa c a hai doanh
nghi p có th hài hòa sau giao d ch M&A không. Vì qua th ng kê, s t
v n hoá gi a hai công ty là quan tr ng không kém ph n s t

ng thích

ng thích chi n l

c

đóng góp 50% s thành công sau sáp nh p. N u quá trình sáp nh p hay h p nh t
thành công trong vi c k t h p hài hòa v m t s n ph m, d ch v nh ng v n hóa c a
hai bên tham gia M&A xung kh c đ n m c không hòa gi i đ

c thì nh ng u đ ng

c sáp nh p s b gi m d n qua th i gian.
Th ba, không nên đ t quá nhi u k v ng vào th
vi c tin t

ng v M&A.

i v i bên mua,

ng thái quá vào giao d ch M&A s thúc đ y các công ty này mua l i

công ty m c tiêu v i giá quá đ t.

ôi lúc, các công ty mua l i th c s mu n m t

công ty nào đó và c th b t đ u nh

ng b . Và đ n khi các tho thu n đ

c hoàn

t t, công ty b mua l i b ng nhiên có nhi u l i ích và quy n h n. Nh v y, chi phí
cho M&A quá l n s khi n cho hi u qu sau M&A không đúng k v ng.
Th t , sau m t giao d ch M&A thành công, bên mua (acquirer company) nên dành

nhi u th i gian đ nghiên c u v n hóa t ch c c a công ty m c tiêu đ tránh xung
đ t v n hóa doanh nghi p. Vì thông th

ng, sau th ng l i t vi c mua l i ho c h p

nh t, bên mua r t d r i vào “h i ch ng ng
lãnh th m i và b trí ng

i c a bên mua

i đi xâm chi m” b ng vi c l n sâu vào
kh p m i n i.

M t trong nh ng lý do chính bên mua ti n hành M&A đó là đ có thêm đ
tài n ng m i.

i u này tuy t đ i đúng v i các th

c p d ch v tài chính.

ng v M&A

c nhi u

các công ty cung

ng nhiên, công ty kh i đ ng s dành nh ng u ái cho

nhân viên c a mình, song nh ng nhân viên c a công ty m c tiêu quen vi c,cùng
tinh th n làm vi c tho i mái, ban lãnh đ o nên c g ng t i đa đ gi nguyên c c u

nhân s

n đ nh.