Quyết định hình phạt

CHÖÔNG XIV

QUYEÁT ÑÒNH HÌNH
PHAÏT


Nội dung
I. Khái

niệm QĐHP
II. Các căn cứ QĐHP
III. QĐHP trong một số trường hợp
đặc biệt


I. KHÁI NIỆM
- Định nghĩa QĐHP: QĐHP là việc
Tòa án lựa chọn loại HP và mức HP
cụ thể trong phạm vi luật định để áp
dụng đối với người phạm tội.


I. KHÁI NIỆM
- Ý nghóa của QĐHP:
 Là khâu tố tụng hình sự quan trọng cụ thể

hóa nguyên tắc của Luật hình sự và chính
sách hình sự.
 Tiền đề quan trọng để thực hiện các mục
đích của hình phạt.
 Củng cố pháp chế, góp phần duy trì trật

tự an ninh xã hội, nâng cao ý thức đấu
tranh phòng ngừa và chống tội phạm trong
nhân dân.


II. CÁC CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH
HÌNH PHẠT (Điều 45 BLHS)
1. Quy đònh của BLHS
2. Tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã
hội của tội phạm
3. Nhân thân người phạm tội
4. Các tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ
TNHS


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
1. CĂN CỨ VÀO CÁC QUY ĐỊNH CỦA BLHS
 Căn cứ vào quy đònh Phần Chung BLHS: Về

điều kiện, đối tượng và giới hạn của các
lọai hình phạt chính, hình phạt bổ sung, các
quy tắc quyết đònh hình phạt, các tình tiết tăng
nặng, giảm nhẹ TNHS…
 Căn cứ vào các quy định ở Phần Các tội
phạm của BLHS: Quy đònh về loại, giới hạn
của chế tài được quy đònh trong các điều
luật.

QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

2. CĂN CỨ VÀO TÍNH CHẤT VÀ MỨC ĐỘ NGUY
HIỂM CHO XÃ HỘI CỦA TỘI PHẠM
 Tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành

vi phạm tội
 Mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành
vi phạm tội


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

TÍNH CHẤT NGUY HIỂM CHO XÃ HỘI CỦA
HÀNH VI PHẠM TỘI
 Là đại lượng về chất của tội phạm, cho

phép phân biệt tội phạm này với tội phạm
khác (cùng nhóm hoặc khác nhóm).
 Tính chất nguy hiểm cho XH: được biểu hiện
thông qua nhiều dấu hiệu có tính ổn đònh cao
phản ánh bản chất của tội phạm (ví dụ:
khách thể, hình thức lỗi, hành vi…)

QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

MỨC ĐỘ NGUY HIỂM CHO XÃ HỘI CỦA
HÀNH VI PHẠM TỘI
 Là đại lượng biểu hiện về lượng của tính nguy

hiểm cho xã hội của tội phạm cho phép phân
biệt các trường hợp phạm tội khác nhau trong
một TP.

 Mức độ nguy hiểm cho XH: được thể hiện qua

các dấu hiệu đònh lượng của tội phạm (mức
độ thực hiện TP, mức độ thiệt hại do TP gây ra,
mức độ lỗi, động cơ , mục đích PT…


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

3. CĂN CỨ VÀO NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM
TỘI
 Nhân thân người PT: Là tổng hợp những đặc

điểm riêng biệt của người phạm tội có ý nghĩa đối
với việc giải quyết đúng đắn vấn đề TNHS của họ.
 Xuất phát từ mục đích phòng ngừa riêng của

HP, nhân thân người PT là căn cứ QĐHP.
 Là phạm trù chỉ rõ khả năng tiếp nhận
biện pháp cải tạo giáo dục của xã hội, khả
năng tự cải tạo của người phạm tội (thái độ
đối với PL, lợi ích XH, quan hệ với cộng đồng,
gia đình, thái độ đối với lao động).


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

4. CÁC TÌNH TIẾT GIẢM NHẸ VÀ TĂNG
NẶNG TNHS

- Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng TNHS
là những tình tiết có ý nghóa làm giảm hoặc
tăng HP trong giới hạn một KHP nhất định.
-- Các tình tiết giảm nhẹ TNHS được quy đònh
tại Điều 46 BLHS.
-- Các tình tiết tăng nặng TNHS được quy
đònh tại Điều 48 BLHS.


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

a. CÁC TÌNH TIẾT GIẢM NHẸ TNHS (ĐIỀU 46
BLHS)

 Là những tình tiết không đóng vai trò

đònh tội và đònh khung hình phạt của
một loại tội phạm nhưng có tác dụng
làm giảm mức độ nguy hiểm cho xã hội
của tội phạm.
 Đây là căn cứ giảm nhẹ hình phạt trong
giới hạn của khung hình phạt do luật
đònh.


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

a. CÁC TÌNH TIẾT GIẢM NHẸ TNHS (ĐIỀU 46
BLHS)
1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:
a) Người phạm tội đã ngăn chặn, làm giảm bớt tác hại của tội phạm;
b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu
quả; (NQ 01/2006/NQ-HĐTP).
c) Phạm tội trong trường hợp vượt q giới hạn phòng vệ chính đáng;
d) Phạm tội trong trường hợp vượt q u cầu của tình thế cấp thiết;
đ) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp
luật của người bị hại hoặc người khác gây ra;
e) Phạm tội vì hồn cảnh đặc biệt khó khăn mà khơng phải do mình tự gây
ra;
g) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại khơng lớn;
h) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

a. CÁC TÌNH TIẾT GIẢM NHẸ TNHS (ĐIỀU 46
BLHS)
i) Phạm tội vì bị người khác đe doạ, cưỡng bức;
k) Phạm tội do lạc hậu;
l) Người phạm tội là phụ nữ có thai;
m) Người phạm tội là người già (NQ 01 ngày 12/5/2006);
n) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả
năng điều khiển hành vi của mình;
o) Người phạm tội tự thú; (Cơng văn 81 ngày 10/6/2002).
p) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;
q) Người phạm tội tích cực giúp đỡ các cơ quan có trách nhiệm phát hiện, điều
tra tội phạm;
r) Người phạm tội đã lập cơng chuộc tội; (NQ 01 ngày 4/8/2000)
s) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu,
học tập hoặc cơng tác. (NQ 01 ngày 4/8/2000)


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

a. CÁC TÌNH TIẾT GIẢM NHẸ TNHS (ĐIỀU 46
BLHS)
 2. Khi quyết định hình phạt, Tồ án còn có thể

coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ,
nhưng phải ghi rõ trong bản án (NQ 01 ngày
4/8/2000).
 3. Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật hình
sự quy định là dấu hiệu định tội hoặc định
khung thì khơng được coi là tình tiết giảm nhẹ
trong khi quyết định hình phạt.


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

b. CÁC TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG TNHS (ĐIỀU 48
BLHS)

 Là những tình tiết không đóng

vai trò đònh tội và đònh khung
hình phạt của một loại tội phạm
nhưng có tác dụng làm tăng
mức độ nguy hiểm cho xã hội
của hành vi PT.
 Đây là căn cứ để tăng mức độ
xử phạt trong giới hạn của một
khung hình phạt do luật đònh.


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM

II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

b. CÁC TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG TNHS (ĐIỀU
48 BLHS)
1. Chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng
trách nhiệm hình sự:
a) Phạm tội có tổ chức;
b) Phạm tội có tính chất chun nghiệp (NQ số 01/2006);
c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội;
d) Phạm tội có tính chất cơn đồ;
đ) Phạm tội vì động cơ đê hèn;
e) Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng;
g) Phạm tội nhiều lần, tái phạm, tái phạm nguy hiểm;


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

b. CÁC TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG TNHS (ĐIỀU 48
BLHS)
h) Phạm tội đối với trẻ em, phụ nữ có thai, người già, người ở trong tình
trạng khơng thể tự vệ được hoặc đối với người lệ thuộc mình về mặt vật
chất, tinh thần, cơng tác hoặc các mặt khác (NQ 01/2006/NQ-HĐTP);
i) Xâm phạm tài sản của Nhà nước;
k) Phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt
nghiêm trọng;
l) Lợi dụng hồn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh
hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội;
m) Dùng thủ đoạn xảo quyệt, tàn ác phạm tội hoặc thủ đoạn, phương tiện

có khả năng gây nguy hại cho nhiều người;
n) Xúi giục người chưa thành niên phạm tội;
o) Có hành động xảo quyệt, hung hãn nhằm trốn tránh, che giấu tội phạm.


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

b. CÁC TÌNH TIẾT TĂNG NẶNG TNHS (ĐIỀU
48 BLHS)

2. Những tình tiết đã là yếu tố định tội
hoặc định khung hình phạt thì
khơng được coi là tình tiết tăng
nặng.


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

SO SÁNH
CÁC TÌNH
TIẾT ĐỊNH
TỘI

CÁC TÌNH
TIẾT ĐỊNH
KHUNG

CÁC TÌNH
TIẾT GIẢM
NHẸ, TĂNG
NẶNG TNHS

Là tình tiết
xác đònh TP
(Điều luật
áp dụng)

Là tình tiết
xác đònh
KHP cần áp
dụng
(Khoản của
Điều luật)

Là tình tiết
có giá trò
làm giảm
hoặc tăng
HP trong giới
hạn KHP

Cơ sở lựa

Cơ sở lựa

Cơ sở lựa

QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT

CÁC BƯỚC QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
- Căn cứ vào các quy định của BLHS, xác đònh điều luật quy đònh
về TP được thực hiện => xác đònh KHP cần áp dụng.
- Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho XH của hành
vi phạm tội, xác định tạm thời một loại và mức HP trong phạm vi
KHP đã được xác định ở trên.
- Căn cứ vào nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, giảm
nhẹ TNHS, xác định mức giảm hoặc tăng HP của các căn cứ này.
- Quyết đònh loại và mức HP cụ thể trên cơ sở lấy mức tăng hoặc giảm
HP căn cứ vào nhân thân người PT và các tình tiết giảm
nhẹ, tăng nặng TNHS để tăng hoặc giảm mức HP tạm thời đã
được xác định căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho XH
của hành vi phạm tội.


III – QĐHP TRONG MỘT SỐ
TRƯỜNG HP ĐẶC BIỆT
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Quyết đònh hình phạt nhẹ hơn quy định của
BLHS
Quyết đònh hình phạt đối với trường hợp
phạm nhiều tội
Quyết đònh hình phạt đối với trường hợp
có nhiều bản án
Quyết đònh hình phạt đối với trường hợp
chuẩn bò phạm tội, phạm tội chưa đạt
Quyết đònh hình phạt đối với trường hợp
đồng phạm
Quyết đònh hình phạt đối với người chưa
thành niên phạm tội


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
III. QĐHP TRONG MỘT SỐ TRƯỜNG HP ĐẶC BIỆT

1. QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT NHẸ HƠN
QUY ĐỊNH CỦA BLHS (Điều 47 BLHS)




Căn cứ pháp lý: Điều 47 BLHS
Điều kiện áp dụng
Quy tắc

QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
III. QĐHP TRONG MỘT SỐ TRƯỜNG HP ĐẶC BIỆT
a. CĂN CỨ PHÁP LÝ: ĐIỀU 47 BLHS
“Khi có ít nhất 2 tình tiết giảm nhẹ quy đònh
tại khoản 1 Điều 46 Bộ luật này, Tòa án
có thể quyết đònh một hình phạt dưới mức
thấp nhất của khung hình phạt mà điều
luật đã quy đònh nhưng phải trong khung
hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật;
trong trường hợp điều luật chỉ có một
khung hình phạt hoặc khung hình phạt đó là
khung hình phạt nhẹ nhất của điều luật, thì
Tòa án có thể quyết đònh một hình phạt
dưới mức thấp nhất của khung hoặc
chuyển sang một hình phạt khác thuộc loại
nhẹ hơn. Lý do của việc giảm nhẹ phải
được ghi rõ trong bản án”.


QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
I. KHÁI NIỆM
II. CĂN CỨ QUYẾT ĐỊNH HÌNH PHẠT
III. QĐHP TRONG MỘT SỐ TRƯỜNG HP ĐẶC BIỆT

- Lý do quy định quyết định hình
phạt nhẹ hơn quy định của BLHS:
+ Sự tương xứng giữa tính nguy hiểm
và HP

+ Ngun tắc nhân đạo