Nâng cao hiệu quả hoạt động khai thác thuỷ sản tại làng chài xã Phước Tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu (Luận văn thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA-VŨNG TÀU

TRẦN THỊ NGỌC HUỲNH

NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC
THỦY SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC TỈNH
BÀ RỊA VŨNG TÀU

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học:
TS PHẠM VĂN TÀI

Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 07 năm 2017


BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÀ RỊA-VŨNG TÀU

TRẦN THỊ NGỌC HUỲNH

NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC
THỦY SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC TỈNH
BÀ RỊA VŨNG TÀU
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 60340102
LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học:
TS PHẠM VĂN TÀI

Bà Rịa – Vũng Tàu, tháng 07 năm 2017


ii

Tổng quan toàn cảnh làng chài Phước Tỉnh


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả trong luận văn là trung thực của quá trình nghiên cứu tài liệu, thực hiện các
chuyến điều tra, khảo sát thực tế tại làng chài xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền, tỉnh
Bà Rịa Vũng Tàu. Kết quả nghiên cứu của luận văn là mới và không trùng lắp với
bất kỳ luận án bảo vệ học vị nào đã có trước đây.
Bà Rịa Vũng Tàu, ngày 15 tháng 05 năm 2017
Tác giả

Trần Thị Ngọc Huỳnh


ii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................... i
MỤC LỤC.............................................................................................. ii
TÓM TẮT ............................................................................................. vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................... vii

MỞ ĐẦU ................................................................................................ 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................... 1
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI .............................................. 3
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ................. 3
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ..................................... 3
5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN ĐỀ TÀI ...................... 4
6. CẤU TRÚC LUẬN VĂN ................................................................. 5
Phụ lục .................................................................................................... 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KHAI
THÁC THỦY SẢN. .............................................................................. 6
1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC
THỦY SẢN ............................................................................................ 6
1.1.1. Khái niệm khai thác thủy sản .................................................... 6
1.1.2. Đặc điểm khai thác thủy sản ...................................................... 7
1.1.3. Vai trò khai thác thủy sản .......................................................... 8
1.1.4. Phương pháp và công cụ quản lý khai thác thủy sản .............. 9
1.2. TÌNH HÌNH KHAI THÁC THỦY SẢN THẾ GIỚI VÀ VIỆT
NAM ..................................................................................................... 12
1.2.1. Tình hình khai thác thủy sản thế giới ..................................... 12
1.2.2. Tình hình khai thác thủy sản Việt Nam ................................. 19
1.3. HIỆU QUẢ KHAI THÁC THỦY SẢN ..................................... 25
1.3.1. Khái niệm hiệu quả khai thác thủy sản .................................. 25
1.3.1.1. Khái niệm hiệu quả kinh tế .................................................... 25
1.3.1.2 Phân loại hiệu quả kinh tế ...................................................... 26
1.3.1.3 Bản chất hiệu quả kinh tế ....................................................... 27
1.3.2. Nội dung hiệu quả khai thác thủy sản .................................... 27


iii
1.4. CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KHAI

THÁC THỦY SẢN ............................................................................. 29
1.4.1. Quy mô, năng lực tàu thuyền .................................................... 29
1.4.2. Vốn đầu tư vào tàu cá ................................................................ 29
1.4.3. Lao động tham gia khai thác..................................................... 30
1.4.4. Doanh thu khai thác .................................................................. 30
1.4.5. Chi phí khai thác ........................................................................ 31
1.4.6. Lợi nhuận khai thác .................................................................. 32
1.4.7. Thu nhập bình quân/ lao động khai thác thủy sản theo nhóm
nghề ..................................................................................................... 33
1.5. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC THỦY SẢN..................................................... 34
1.5.1. Nhóm nhân tố về điều kiện tự nhiên ....................................... 34
1.5.2. Nhóm nhân tố mùa vụ khai thác ............................................. 35
1.5.3. Nhóm nhân tố về đặc trưng kỹ thuật của tàu và vốn đầu tư 35
1.5.4. Nhóm nhân tố về đặc trưng ngư cụ ......................................... 35
1.5.5. Nhóm nhân tố về lao động và tổ chức sản xuất...................... 36
1.5.6. Nhóm nhân tố về quản lý Nhà nước ....................................... 36
1.5.7. Nhóm nhân tố về thị trường .................................................... 36
1.5.8. Nhóm nhân tố về rủi ro ............................................................ 37
Tóm tắt chương 1 ................................................................................. 38
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC THỦY
SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC TỈNH .................................... 39
2.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC
THỦY SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC TỈNH GIAI ĐOẠN
2011 – 2016........................................................................................... 39
2.1.1. Tổng quan vị trí địa lý xã Phước Tỉnh.................................... 39
2.1.2. Đặc điểm khai thác thủy sản làng chài xã Phước Tỉnh ......... 40
2.1.3. Vai trò khai thác thủy sản làng chài xã Phước Tỉnh. ............ 41
2.1.4. Phương pháp và công cụ quản lý khai thác thủy sản làng chài
xã Phước Tỉnh. .................................................................................... 42

iv
2.2. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC THỦY
SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC TỈNH GIAI ĐOẠN 20112016 ..................................................................................................... 43
2.2.1. Quy mô, năng lực tàu thuyền.................................................. 43
2.2.2. Vốn đầu tư vào tàu cá ............................................................... 51
2.2.3. Lao động tham gia khai thác ................................................... 54
2.2.4. Chi phí khai thác ....................................................................... 55
2.2.5. Doanh thu khai thác ` ............................................................... 60
2.2.6. Lợi nhuận khai thác.................................................................. 63
2.2.7. Thu nhập bình quân/ lao động khai thác thủy sản theo nhóm
nghề ..................................................................................................... 65
2.2.8. Áp lực của khai thác lên các vùng khai thác và không khai
thác ..................................................................................................... 65
2.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG KHAI
THÁC THỦY SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC TỈNH ........... 66
2.3.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động khai thác thủy sản tại
làng chài xã Phước Tỉnh ..................................................................... 66
2.3.1.1. Về điều kiện tự nhiên.............................................................. 66
2.3.1.2. Về mùa vụ khai thác ............................................................... 69
2.3.1.3. Về đặc trưng kỹ thuật của tàu và vốn đầu tư ........................ 70
2.3.1.4. Về đặc trưng ngư cụ ............................................................... 72
2.3.1.5. Về lao động và tổ chức sản xuất ............................................ 74
2.3.1.6. Về Quản lý Nhà nước ............................................................. 76
2.3.1.7. Về thị trường ........................................................................... 78
2.3.1.8. Về rủi ro................................................................................... 79
2.3.2. Đánh giá hiệu quả hoạt động khai thác thủy sản tại làng chài
xã Phước Tỉnh ..................................................................................... 81
2.3.2.1. Những kết quả đạt được ......................................................... 81

2.3.2.2. Những tồn tại, hạn chế ........................................................... 84
Tóm tắt chương 2 ................................................................................ 88
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC
THỦY SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC TỈNH ĐẾN NĂM
2020 ..................................................................................................... 89


v
3.2. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT
ĐỘNG KHAI THÁC THỦY SẢN TẠI LÀNG CHÀI XÃ PHƯỚC
TỈNH. ................................................................................................... 91
3.2.1. Nhóm giải pháp về điều kiện tự nhiên .................................... 91
3.2.2. Nhóm giải pháp về tàu thuyền ................................................. 94
3.2.3. Nhóm giải pháp về ngư cụ........................................................ 96
3.2.4. Nhóm giải pháp về lao động và tổ chức sản xuất................... 98
3.2.5. Nhóm giải pháp về Quản lý Nhà nước .................................. 100
3.2.6. Nhóm giải pháp về Thị trường .............................................. 104
3.2.7. Nhóm giải pháp về rủi ro ....................................................... 105
3.2.8. Nhóm giải pháp về Cơ sở hạ tầng và Dịch vụ hậu cần nghề cá .. 107

Tóm tắt chương 3 .............................................................................. 112
KẾT LUẬN ........................................................................................ 113
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 116
PHỤ LỤC


vi

TÓM TẮT
Huyền thoại về nguồn lợi thủy sinh luôn được coi là quà tặng không giới hạn

của tự nhiên dành tặng cho ngành khai thác thủy sản. Tuy nhiên, quà tặng không
giới hạn này đã dần biến mất, khi cả thế giới phải đối mặt với hiện thực nguồn lợi
thủy sản dẫu có tái tạo nhưng ngày càng cạn kiệt bởi lối đánh bắt mang tính hủy diệt
của nghề giã cào, thực tế này không chỉ gây ra ảnh hưởng lớn đến đời sống ngư dân
vùng ven biển mà còn gióng lên một hồi chuông cảnh báo về vấn nạn tận diệt tài
nguyên. Và biển đảo Việt Nam không phải là ngoại lệ.
Với việc nghiên cứu các lý thuyết kết hợp với phỏng vấn điều tra thực tế các
hộ ngư dân tham gia khai thác thủy sản tại làng chài xã Phước Tỉnh-một làng chài
nhỏ nằm nghiêng nghiêng bên vịnh Cửa Lấp từng được phong danh là “Làng chài tỷ
phú”, luận văn với đề tài: “Nâng cao hiệu quả hoạt động khai thác thủy sản tại
làng chài xã Phước Tỉnh, Bà Rịa Vũng Tàu” từ phương pháp so sánh, phân tích
tổng hợp đã rút ra được những lý luận cơ bản vững chắc làm nền tảng cho việc phân
tích thực trạng hiệu quả khai thác thủy sản trong giai đoạn từ năm 2011 – 2016 của
địa bàn xã. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng có 8 nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả
hoạt động khai thác thủy sản nơi đây. Các nhân tố ảnh hưởng là: (1) điều kiện tự
nhiên, (2) lao động và tổ chức sản xuất, (3) đặc trưng kỹ thuật của tàu và vốn đầu
tư, (4) đặc trưng ngư cụ, (5) mùa vụ khai thác, (6)quản lý Nhà nước, (7) thị trường
và (8) rủi ro. Thông qua kết quả phân tích, luận văn đã đánh giá được thực trạng
doanh thu và lợi nhuận (hiệu quả) sản xuất của các đội tàu theo từng loại nghề khai
thác thủy sản của xã Phước Tỉnh trong thời gian qua. Đồng thời, thông qua các số
liệu thực tiễn, đã đáp ứng được mục tiêu nghiên cứu đề ra là xác định các nhân tố
ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động khai thác thủy sản, từ đó đưa ra một số giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động khai thác thủy sản tại làng chài xã Phước Tỉnh
phù hợp với mục tiêu phát triển chung của địa phương, đồng thời góp phần vào sự
phát triển bền vững của quốc gia và thế giới.


vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Số TT

Chữ viết tắt

Nội dung viết tắt

1

CV

Công suất

2

ĐVT

Đơn vị tính

3

FAO

Tổ chức nông lương Thế giới

4

FC

Chi phí cố định

5

KTTS

Khai thác thủy sản

6

NI

Lợi nhuận

7

TC

Tổng chi phí

8

TR

Doanh thu

9

Tr.đ

Triệu đồng

10

VC

Chi phí biến đổi


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full