Thư viện khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình

LỜI CẢM ƠN
Có một câu nói rất hay và nổi tiếng đó là “ Nếu tôi có quyền thế, tôi sẽ
đem sách mà gieo rắc khắp mặt địa cầu như người ta gieo lúa trong luống cày
vậy.” ( Mann Horace). Em rất tự hào khi mình là một sinh viên Thư viện, là
người sau này sẽ giúp đỡ cho nhiều người đến gần với nguồn tri thức vô tận của
nhân loại. Để có thể hoàn thành tốt được nhiệm vụ này, bên cạnh việc nắm bắt lý
thuyết trên lớp thì còn phải đòi hỏi việc cụ thể hóa những lí thuyết ấy vào thực tế
sao cho phù hợp, và đây là việc làm không hề đơn giản. Vì vậy bản thân em hiểu
rằng kiến tập năm 3 Thư viện là một bước quan trọng trong hành trang chuẩn bị
cho sự nghiệp của mình sau này.
Được sự chỉ đạo của Khoa Văn hóa- thông tin và xã hội (VHTT&XH)
Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội và được sự đồng ý của cơ sở kiến tâp, em được
về kiến tập tại Thư Viện khoa hoc tổng hợp tỉnh Thái Bình. Tại đây em đã nhận
được sự giúp đỡ và tạo điều kiện của Ban giám đốc và đội ngũ cán bộ thư viện.
Nhờ vậy mà em đã nhanh chóng nắm bắt được nội quy của Thư viện đề ra và
thực hiện tốt được những nhiệm vụ được giao. Trong 3 tuần kiến tập tại Thư
viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình em được tiếp xúc với đội ngũ cán bộ thư
viện có trình độ cuyên môn cao,dày dăn kinh nghiệm, tâm huyết và rất nhiệt
tình, được tiếp xúc với môi trường giáo dục tốt qua đó gắn lí thuyết vào thực
tiễn nghề nghiệp trong hoạt động Thông tin thư viện (TTTV) và một số hoạt
động khác.
Bước đầu tiếp xúc với môi trường làm việc trong thư viện đối với một
sinh viên quả là một công việc khá mới mẻ và còn gặp nhiều bỡ ngỡ. Nhưng qua
đợt kiến tập này bản thân em đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm của các cán bộ
trong thư viện trong hoạt động nghiệp vụ thư viện, thấy được những ưu điểm mà
mình đã làm được và hạn chế còn mắc phải để từ đó đưa ra giải pháp khắc phục
và rút ra kinh nghiệm cho bản thân.
Bài thu hoạch cá nhân cho đợt kiến tập năm 3 đã báo cáo đầy đủ kết quả
những công việc mà bản thân đã làm được tại thư viện, những bài học kinh
nghiệm rút ra được cho bản than trong quá trình học tập và làm việc tại thư viện.

Trong quá trình kiến tập và làm việc tại thư viện mặc dù đã có nhiều cố gắng
nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót, Vì vậy, kính mong các thầy cô
trong Khoa, BGH nhà trường và toàn thể các cán bộ của thư viện góp ý, đưa ra
nhận xét ,đánh giá để bài thu hoạch của em được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 18 tháng 06 năm 2017
Thực tập sinh


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN


PHẦN 1: TỔNG QUAN VỀ THƯ VIỆN
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển
Thư viện tỉnh Thái Bình (nay là Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái
Bình) được thành lập năm 1955. Trụ sở đầu tiên ở góc phố Lê Lợi, sau chuyển
về chân cầu Bo khu vực Ty Văn hoá. Khi mới hình thành, vốn sách báo có
chừng gần 2.000 bản. Bạn đọc là cán bộ kháng chiến, học sinh, công chức lưu
dung, thanh niên vùng mới giải phóng; mỗi năm Thư viện phục vụ 3.000 lượt
bạn đọc với khoảng 6.000 lượt tài liệu sách báo luân chuyển.
Ngày 20 tháng 9 năm 1963, đồng chí Ngô Duy Đông, Bí thư tỉnh uỷ Thái
Bình đặt viện gạch đầu tiên xây dựng trụ sở Thư viện mới trên một khu đất rộng
hơn 4.000m2 nằm ở trung tâm thành phố Thái Bình (trụ sở hiện nay ). Do Đế
quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, công trình buộc phải ngừng xây dựng,
Thư viện di chuyển sách báo đi sơ tán về xã Đông Dương (huyện Đông Hưng)
và xã Vũ Lạc (huyện Kiến Xương) tỉnh Thái Bình.
Ngày 15 tháng 4 năm 1975, sau 12 năm xây dựng gián đoạn, trụ sở mới
của Thư viện được cắt băng khánh thành và đưa vào sử dụng. Lúc đó, Thư viện

tỉnh Thái Bình đẹp và khang trang bậc nhất trong các thư viện tỉnh, thành phố cả
nước.
Hiện nay, vốn tài liệu của Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình có
trên 200.000 bản sách, hơn 200 loại báo, tạp chí với các ngôn ngữ: Tiếng Viêt,
Anh, Nga, Pháp, Trung Quốc… được đóng tập bảo quản cẩn thận, tổ chức thành
7 kho phòng: Kho Đọc tổng hợp, kho Mượn tự chọn, kho báo - tạp chí, kho
Thiếu nhi, kho Địa chí, kho sách dành cho người khiếm thị, kho Luân chuyển.
Hàng năm thư viện cấp 3.000 thẻ, phục vụ 75.000 lượt bạn đọc, với
350.000 lượt tài liệu sách báo luân chuyển; số lượng sách bổ sung vào Thư viện
đạt 5.000 bản; 100 loại báo tạp chí.
Thư viện nối mạng LAN, mạng WAN, INTERNET; xây dựng phổ biến
rộng rãi WEBSITE, triển khai ứng dụng CNTT phần mềm ILIB trong bổ sung,
xử lí, quản lí tài liệu, quản lí và phục vụ bạn đọc.
Ngoài Thư viện trung tâm, hệ thống Thư viện cơ sở gồm: 8 thư viện
4


huyện, thành phố, 43 thư viện xã phường, thị trấn; 25 thư viện tư nhân có phục
vụ cộng đồng, 28 tủ sách dòng họ, 3 tủ sách đồn biên phòng; 5 tủ sách hậu
phương - chiến sĩ.
1.2. Cơ cấu tổ chức
Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình là cơ quan với tổ chức hoàn
chỉnh, gồm nhiều phòng ban dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Ban giám đốc:
Giám đốc: ThS. Vũ Thị Chiên
•

Quản lý các hoạt động chung của thư viện;

•

Quản lý công tác tổ chức và nhân sự thư viện;

•

Quản lý cơ sở vật chất, nguồn lực thông tin và phục vụ ngoài giờ;

•

Quản lý công tác tài chính và các vấn đề thanh quyết toán;

•

Xây dựng triển khai dự án;

•

Quan hệ hợp tác thư viện trong nước;

•

Hoạch định chiến lược phát triển thư viện;
Phó Giám đốc : ThS. Lê Thị Thanh Đài

•

Quản lý các dịch vụ thông tin - thư viện;

•

Phụ trách nghiệp vụ và Hệ thống thông tin số Thư viện;

•

Phụ trách công tác đào tạo người dùng tin và hướng dẫn sinh viên thực tập;

•

Quản lý về ngày công, các vấn đề về thi đua khen thưởng;

•

Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc Thư viện phân công
- Phòng Nghiệp vụ: 6 cán bộ (trong đó có 01 trưởng phòng và 01 phó
phòng);
5


- Phòng Công tác bạn đọc: 12 cán bộ (trong đó có 01 trưởng phòng và 01
phó phòng);
- Phòng Hành chính - tổng hợp: 4 cán bộ (trong đó có 01 trưởng phòng).

6


Sơ đồ cơ cấu tổ chức các phòng ban của Thư viện:

1.3. Chức năng và nhiệm vụ
- Thu thập, bảo quản, tổ chức khai thác sử dụng chung các tài liệu được
xuất bản tại địa phương hoặc nói về địa phương, các tài liệu trong nước và nước
ngoài phù hợp với đặc điểm, yêu cầu xây dựng và phát triển chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng của địa phương.
- Tổ chức các phòng kho và tạo điều kiện thuận lợi cho người đọc trong
khai thác, truy cập, sử dụng vốn tài liệu thông qua các hình thức đọc tại chỗ,
mượn về nhà hoặc phục vụ ngoài thư viện cho người đọc cao tuổi, người tàn tật
theo qui định của Pháp lệnh Thư viện.
- Xây dựng và phát triển vốn tài liệu, bổ sung xử lí nghiệp vụ vốn tài liệu,
7


bảo quản tài liệu, đồng thời thanh lọc ra khỏi thư viện các tài liệu lạc hậu, hư nát
theo qui định.
- Tổ chức thực hiện các hình thức thông tin, tuyên truyền giới thiệu vốn
tài liệu, cập nhật và biên soạn các ấn phẩm thông tin thư mục, giới thiệu sách
mới, hướng dẫn tra cứu, truy cập vốn tài liệu. Xây dựng câu lạc bộ bạn đọc, tổ
chức Hội nghị bạn đọc, hình thành đội ngũ cộng tác viên tuyên truyền hoạt
động thư viện.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác nghiệp vụ xử lý tài liệu và
phục vụ bạn đọc; xây dựng nguồn tài liệu điện tử, từng bước hiện đại hóa các
hoạt động thư viện, hướng tới hình thành thư viện điện tử/ thư viện số tại Thái
Bình. Hợp tác liên kết trao đổi, khai thác các nguồn lực thông tin với các thư
viện trong và ngoài nước, đáp ứng tốt nhất mọi nhu cầu tra cứu tìm tin của bạn
đọc.
Chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ cho các thư viện huyện, xã, phường, thị
trấn.... Tổ chức luân chuyển sách báo đến các thư viện huyện và cơ sở. Phối hợp
hướng dẫn hoạt động nghiệp vụ chuyên môn với các thư viện trường học, cơ
quan, đơn vị ở địa phương.
1.4. Cơ sở vật chất và Nguồn lực thông tin
1.4.1. Cơ sở vật chất
Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình bao gồm 1 toà nhà 3 tầng và
1 tòa nhà 2 tầng với tổng diện tích 1000m².

Các phòng được trang bị hệ thống ánh sáng, quạt, bàn ghế đầy đủ, không
gian rộng rãi, thoáng mát phục vụ cho nhu cầu đông đảo của bạn đọc. Thư viện
có khả năng phục vụ cùng một lúc hơn 400 bạn đọc.
Trang web của Thư viện với hơn 20000 đầu sách và cung cấp các truy cập
đến các cơ sở dữ liệu trực tuyến như Science Direct, IEEE, ACM.
1.4.2. Nguồn lực thông tin
8


Vốn tài liệu trong thư viện là cơ sở vật chất quan trọng và thiết yếu nhất,
thư viện muốn mang lại hiệu quả cho đông đảo bạn đọc thì phải có vốn tài liệu
phong phú, dồi dào cũng như tổ chức, xây dựng một cách hợp lý, khoa học. So
với những ngày đầu thành lập chỉ với 1000 tài liệu, cho đến nay thư viện Khoa
học tổng hợp tỉnh Thái Bình đã xây dựng vốn tài liệu về số lượng với hơn 8000
bản ghi tài liệu và phong phú về loại hình, phù hợp với chương trình và lĩnh vực
•

Kho sách mượn giáo trình chiếm đến hơn 1/3 số lượng tài liệu của thư viện, chủ

•

yếu là sách chuyên ngành, rất có giá trị đối với bạn đọc.
Kho tài liệu tham khảo cũng chiếm khoảng hơn 2000 tài liệu.
+ Sách tham khảo tiếng Việt: sách tham khảo về chuyên ngành, mở rộng
ra với nhiều lĩnh vực khác như ngoại ngữ, chính trị xã hội, văn học nghệ thuật,
tin học…chiếm khoảng 30% kho sách tham khảo.
+ Sách tham khảo tiếng nước ngoài: Chủ yếu là tài liệu tiếng Anh, Nhật,
Pháp…chiếm khoảng hơn 3000 tài liệu
+ Tài liệu tra cứu phong phú với những bộ từ điển, bách khoa toàn thư
có giá trị, các sách tra cứu chuyên ngành, cẩm nang, sổ tay khá đầy đủ.

+ Tạp chí, báo có khoảng hơn 1000 bản với các loại tạp chí chuyên
ngành, tạp chí khoa học trong và ngoài nước.
Thư viện sở hữu một số lượng lớn luận văn, luận án của Tiến sĩ, Phó tiến
sĩ, cán bộ khoa học, học viên bảo vệ trong và ngoài nước.
Ngoài các tài liệu truyền thống, thư viện còn lưu trữ các tài liệu điện tử,
xây dựng thư viện số, các CSDL ,CSDL điện tử trực tuyến để tăng thêm nguồn
lực thông tin cho thư viện. Cùng với đó, là các tài liệu đặc biệt như đĩa CD –
ROM với số lượng khoảng 500 đĩa
1.4.3. Các dịch vụ Thư Viện
- Mượn: tài liệu về nhà ( giáo trình, sách văn nghệ và các sách tham
khảo)
- Đọc: tại chỗ sách,báo, luận văn, luận án,…
9


- Photocopy tài liệu của Thư viện: Bạn đọc muốn photo tài liệu trong
phòng đọc phải đăng ký với cán bộ thư viện
- Tư vấn thông tin
- Các dịch vụ theo cầu khác
1.5. Nguồn nhân lực và người dùng tin
1.5.1. Nguồn nhân lực
Trong công tác phục vụ bạn đọc, cán bộ thư viện là cầu nối giữa tri thức
đến người dùng tin. Đội ngũ cán bộ thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình
gồm các thạc sỹ, cử nhân, kỹ sư...Trong đó 90% đều tốt nghiệp tại các trường
Đại học đào tạo về chuyên ngành thư viện như Đại học Văn hoá Hà Nội, Đại
học Khoa học xã hội và nhân văn, có kiến thức chuyên môn nghiệp vụ cao.
Trình độ ngoại ngữ phong phú và đa dạng như tiếng Anh, Pháp, Nga…
Trình độ tin học căn bản, thông thạo tin học văn phòng, các dịch vụ phần mềm
chuyên biệt.
1.5.2. Người dùng tin

Người dùng tin chủ yếu tại Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình
gồm có:
Cán bộ lãnh đạo quản lý: gồm Ban Giám đốc, phó giám đốc, các trưởng,
phó các phòng.
Cán bộ nghiên cứu: những người có trình độ chuyên môn học vấn, hiểu
biết cao. Đây cũng là một bộ phận người dùng tin quan trọng của thư viện.
Học sinh, sinh viên với nhu cầu thông tin đa dạng và phong phú, sinh viên
luôn đóng một vai trò quan trọng
Bạn đọc thiếu nhi : là đối tượng phục vụ chủ yếu của thư viện Khoa học
tổng hợp tỉnh Thái Bình. Với nhu cầu học hỏi, tìm tòi và hiểu biết, thiếu nhi
đóngmột vai trò quan trọng trong việc phục vụ và là thành phần chính trong hoạt
10


động của thư viện.

11


PHẦN 2 : NỘI DUNG KIẾN TẬP, NGHIÊN CỨU TẠI THƯ VIỆN
2.1.

Mô tả công việc

2.1.1. Thực hành sắp xếp sách, tài liệu theo các tiêu chí sắp xếp
2.1.1.1. Ký hiệu phân loại DDC
DDC thể hiện nghệ thuật sử dụng 10 chữ số từ 0 đến 9 để phân chia mỗi
khái niệm ra tối đa 10 khái niệm con phụ thuộc (cấp dưới), và đến lượt ḿnh mỗi
khái niệm con lại được tiếp tục chia ra 10 khái niệm ở bậc nhỏ hơn...Hiện nay
DDC có 1000 lớp phụ.

Sắp xếp của DDC:
Các lĩnh vực khoa học đều được sắp xếp từ chung đến riêng, từ toàn thể
đến bộ phận. Cơ sở sắp xếp là bộ môn khoa học, lĩnh vực khoa học, do vậy một
chủ đề có thể xuất hiện tản mạn ở nhiều ngành khoa học khác nhau.
2.1.2. Thực hành xếp sách, tài liệu lên giá tại các phòng
2.1.2.1. Phòng mượn sách tham khảo
Tại phòng mượn sách tham khảo P.101 của thư viện Khoa học tổng hợp
tỉnh Thái Bình các tài liệu tham khảo được tiến hành xếp lên lên giá theo kí hiệu
phân loại DDC
2.1.2.2. Phòng báo, tạp chí
Tại phòng báo, tạp chí P.102 của thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái
Bình các tài liệu được tiến hành sắp xếp như sau:
* Báo: Được sắp xếp theo vần chữ cái tên báo
*Tạp chí: Được chia theo chuyên ngành, sau đó xếp theo vần chữ cái tến
tạp chí
12


2.1.2.3.
-

Phòng đọc thiếu nhi

Tại phòng thiếu nhi P.103 của thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình các
tài liệu được sắp xếp theo kí hiệu từ A -> Z

-

Tài liệu Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc được sắp xếp thành các khu vực khác
nhau

2.1.2.4. Phòng đọc cho người khiếm thị
- Tại phòng đọc cho người khiếm thị P.104 của thư viện Khoa học tổng
hợp tỉnh Thái Bình sắp xếp theo chữ cái tên tài liệu
2.1.2.5. Phòng đọc tại chỗ
Tại phòng đọc tại chỗ P.201 của thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái
Bình được sắp xếp tài liệu theo thứ tự chữ cái từ A->Z
2.2. Công tác phục vụ bạn đọc tại Thư viện khoa học tổng hợp tỉnh
Thái Bình
2.2.1. Đối tượng phục vụ
Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình vị trí địa lí thuận lợi, gần
trung tâm thành phố nên hàng năm thu hút được lượng độc giả lớn. Bạn đọc của
thư viện bao gồm mọi tuổi tác, trình độ khác nhau cũng đều rất đông đảo và
ngày càng càng tăng thêm qua các năm. Thống kê các số liệu sẽ giúp ta có cái
nhìn tổng quát hơn:
BẢNG THỐNG KÊ SỐ LƯỢNG BẠN ĐỌC GIAI ĐOẠN 2012- 2014:
Năm
Số lượng bạn đọc

2012
1356

2013
2797

2014
4026

(người)
BẢNG THỐNG KÊ SỐ LƯỢT BẠN ĐỌC GIAI ĐOẠN 2012- 2014:
Năm

Số lượt bạn đọc

2012
5320

2013
5629
13

2014
7500


(người)
BẢNG THÔNG KÊ SỐ LƯỢT SÁCH LUÂN CHUYỂN GIAI ĐOẠN
2012-2014:
Năm
Lượt sách luân

2012
20478

2013
31072

2014
34980

chuyển (lượt)
Trong đó thành phần bạn đọc được chia thành 4 nhóm:

- Nhóm bạn đọc là cán bộ lãnh đạo, quản lí chiếm: 10,8%
- Nhóm bạn đọc là cán bộ nghiên cứu, giảng dạy chiếm: 26,7%
- Nhóm bạn đọc là học sinh, sinh viên chiếm: 37,3%
- Nhóm bạn đọc đại chúng chiếm: 25,2%
Qua đó ta thấy nhóm bạn đọc là học sinh, sinh viên chiếm nhiều nhất bởi
đặc thù của bạn đọc trong nhóm này là ham hiểu biết, cần nhiều thông tin phục
vụ cho học tập, nhất là gần đến những kì thi. Vậy yêu cầu đặt ra là Thư viện
Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình cần chú ý vào nhu cầu của các nhóm bạn đọc
khác nhau để kịp thời bổ sung nguồn tài liệu và nhân lực sao cho hợp lí. Trong
đó nhu cầu về tác phẩm văn học luôn chiếm số lượng cao nhất vì mang tính giải
trí cao, phù hợp với nhiều lứa tuổi và các nghành nghề khác nhau, đồng thời
cũng mang tính giáo dục rất lớn.
2.2.2. Hình thức phục vụ tại Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình
Công tác phục vụ bạn đọc là khâu cuối cùng trong chu trình đường đi của
tài liệu trong thư viện, là mục đích cao nhất trong mọi hoạt động của thư viện.
Để làm được điều đó Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình đã đơn giản
hóa thủ tục làm thẻ bạn đọc, tăng thời gian mở cửa thư viện: 6-7 ngày 1 tuần, 8h
đến 18h30 hàng ngày. Trong đó có 3 hình thức phục vụ, đó là: kho đóng; kho
mở; kho bán đóng, bán mở.
Kho đóng bao gồm:
+ Phòng đọc tổng hợp
+ Phòng địa chí và thông tin tra cứu
14


+ Phòng khiếm thị
Kho mở bao gồm:
+ Phòng đọc tự chọn
+ Phòng mượn tự chọn
+ Phòng mượn thiếu nhi

Kho bán đóng, bán mở bao gồm:
+ Phòng báo-tạp chí
+ Phòng đọc thiếu nhi
•

Kho đóng:
Vì vốn tài liệu trong kho lớn, tổ chức trong kho đóng giúp tiết kiệm giá
sách và diện tích kho. Tài liệu trong kho là các dạng tài liệu quý, hiếm và có giá
trị cần được lưu giữ và bảo quản tốt.
Kho đóng phục vụ nhu cầu đọc, nhu cầu tin qua hệ thống mục lục, thư
mục. Có thể không tìm được tài liệu vì không còn trong kho, lại quay lại chu
trình từ đầu. Đó là một trong hạn chế của kho đóng. Nhưng ưu điểm là tránh
được mất mát về tài liệu và không gây xáo trộn trong kho. Do mọi yêu cầu về tài
liệu phải thông qua thủ thư nên việc tìm tài liệu nhanh hay chậm phụ thuộc vào
họ.
Trong hệ thống kho đóng bao gồm:

-

Phòng đọc tổng hợp: Với hơn 150000 tài liệu các loại
Tài liệu trong kho đọc tổng hợp được tổ chức thành 3 kho: 2 kho tài liệu
tiếng Việt và 1 kho tài liệu Ngoại Văn. Sách tiếng Việt được phân loại theo khổ
sách:
+ Khổ lớn cao từ 19cm trở lên. Kho tiếng Việt lớn được bố trí tại tầng 5
cùng với tầng của hội trường, tạo điều kiện cho thủ thư đi lấy sách.
+ Khổ vừa cao đúng 19cm, chiếm 2/3 tổng số sách trong phòng. Kho
tiếng Việt vừa được bố trí tại tầng 3, diện tích trên 100m2, có thang máy dành
riêng cho việc vận chuyển sách trong kho, rất thuận tiện cho thủ thư lấy sách.
+ Khổ nhỏ là từ 19cm trở xuống, chủ yếu là sách tra cứu nhỏ, sổ tay, sách
bỏ túi, nhưng giá trị sử dụng cũng rất cao. Được bố trí 3 giá tại kho tầng 5.

15


Do hình thức ngôn ngữ của tài liệu và tạo điều kiện cho bạn đọc có khả
năng nghiên cứu, học tập bằng tiếng nước ngoài. Hiện nay Thư viện Khoa học
tổng hợp tỉnh Thái Bình có hơn hơn 200 loại báo, tạp chí với các ngôn ngữ:
Tiếng Viêt, Anh, Nga, Pháp, Trung Quốc… Sắp xếp theo ngôn ngữ, chia làm 4
mảng: kho tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga, các loại ngôn ngữ khác,…
-

Phòng địa chí và thông tin tra cứu:.
Đặc thù là kho lưu trữ, bảo quản tài liệu quý hiếm và thường xuyên cần sự
tư vấn của cán bố thư viện, vì vậy Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình
tổ chức sắp xếp tài liệu dưới hình thức kho đóng. Được chia thành nhiều loại
hình:
+ Kho tài liệu tiếng Việt có hơn 100 cuốn được xuất bản trước năm 1954,
chủ yếu là tiểu thuyết, phóng sự, bút kí,… về thành phố Thái Bình. Được xếp
theo khổ lớn, vừa và nhỏ.
+ Kho địa chí Hán Nôm được sắp xếp theo số đăng kí cá biệt. Được viết
dưới dạng chữ Hán cổ, chữ Nôm (có chú giải), chữ Quốc ngữ (bản dịch).
+ Kho tài liệu báo, tạp chí: Trong kho có một số báo, tạp chí xuất bản
trước 1954 như: Văn hóa nguyệt san, Nam phong, Thế kỷ,…
+ Tư liệu ảnh và bản đồ Thái Bình là kho có nguồn tài liệu quý hiếm
nhưng số lượng không nhiều. .

-

Phòng khiếm thị:
Hiện nay trên toàn quốc có khoảng hơn 30000 người khiếm thị. Riêng
trên địa bàn của thành phố Thái Bình có khoảng 2000 người, họ là những người

phải chịu nhiều thiệt thòi không những cả về vật chất mà còn cả tinh thần. Trách
nhiệm của thư viện công cộng đối với hoạt động phục vụ bạn đọc khiếm thị
được quy định tại điều 2 khoản 4 của Nghị định số 72/NĐ-CP, ngày 6 tháng 8
năm 2002 của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh Thư viện như sau:
“Thư viện công cộng có trách nhiệm phối hợp với Hội người mù xây dựng bộ
phận sách, báo bằng chữ nổi và các dạng tài liệu đặc biệt khác phục vụ cho
người khiếm thị...” Bên cạnh đó, Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình
luôn liên kết chặt chẽ với các Hội người mù ở các tỉnh, thành phố lân cận và
16


thường xuyên tổ chức luân chuyển sách đến các cơ sở đọc dành cho người
khiếm thị tại các tỉnh và thành phố đó.
•

Kho mở:
Là hình thức phục vụ rất thân thiện với bạn đọc. Bạn đọc được tự tìm sách
trên giá, phát huy tính độc lập, được tiếp xúc trực tiếp với nguồn tài liệu của thư
viện. Để phục vụ bạn đọc theo hình thức kho mở, yêu cầu đặt ra là diện tích
phòng phải rộng, diện thích giữa các giá sách phải đủ để bạn đọc di chuyển, tìm
kiếm tài liệu một cách thuận tiện nhất. Kho mở được tự do chọn sách không hạn
chế lượt mượn, làm tăng số lượng luân chuyển của tài liệu nhưng để bảo quản
tài liệu lại khó hơn kho đóng. Tài liệu dễ bị xáo trộn, rách nát do tiếp xúc trực
tiếp với bạn đọc nhiều.
Hệ thống kho mở gồm:

-

Phòng đọc tự chọn:
Phòng có khoảng hơn 30000 tài liệu với nhiều dạng khác nhau. Thời gian

phục vụ dài nên các cán bộ thư viện được chia theo ca. Tại phòng đọc tự chọn,
cán bộ phục vụ rất vất vả, căng thẳng do phải thường xuyên quan sát bạn đọc,
sắp xếp tài liệu lên giá, lại phải giải đáp những thắc mắc của bạn đọc, kiểm tra
thẻ,… lên được bố trí 2 cán bộ phục vụ.
Phòng đọc tự chọn được chia làm 2 nửa, 1 nửa là các giá sách với nhiều
chủng loại khác nhau, 1 nửa là 35 bàn với 75 chỗ ngồi. Phòng có đầy đủ tiện
nghi như hệ thống cửa sổ thoáng mát, ánh sáng tự nhiên cao, hệ thống đèn điện
chiếu sáng đầy đủ, điều hòa, quạt, máy photo giúp bạn đọc có nhu cầu photo tài
liệu,… thu hút rất nhiều bạn đọc đến nghiên cứu tài liệu học tập.

-

Phòng mượn tự chọn: với khoảng hơn 8000 tài liệu với nhiều thể loại khác
nhau.
Không phải lúc nào bạn đọc cũng có thời gian đến thư viện để đọc và tra
tìm tài liệu, phòng mượn tự chọn đã giúp giải quyết vấn đề đó khi được tổ chức
nhằm giúp bạn đọc có thể mượn tài liệu về nhà. Mỗi lần mượn được mượn 2
quyển.
Tỉ lệ các môn loại sách trong phòng mượn tự chọn:
17


+ Sách văn học chiếm 40%
+ Sách khoa học tự nhiên chiếm 15%
+ Sách khoa học – kĩ thuật, ứng dụng chiếm 20%
+ Sách chính trị - xã hội chiếm 15%
+ Các môn loại khác chiếm 10%
- Phòng thiếu nhi:
Phòng đọc thiếu nhi dành cho các em trong độ tuổi từ 5 tuổi đến 15 tuổi
với khoảng hơn 9000 tài liệu gồm nhiều thể loại như truyện tranh, truyện cổ tích,

truyện ngu ngôn, văn học trong và ngoài nước,…
Phòng mượn thiếu nhi:
Với tổng số vốn tài liệu lên đến gần 15000 cuốn, kho phòng mượn thiếu
nhi được tổ chức theo hình thức tự chọn. Đối tượng phục vụ chủ yếu của phòng
mượn là các em học sinh cấp 2. Ngoài nhu cầu giải trí bằng những cuốn truyện
tranh, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn,... thì các em còn đồng thời tập trung nâng
cao kiến thức của mình bằng những tác phẩm văn học Việt Nam và văn học
nước ngoài, đặc biệt là những tài liệu tham khảo về học tập như: “Để học tốt
Tiếng Việt”, “Lịch sử và địa lý”,…
Hệ thống mục lục phân loại chữ cái của phòng giúp các em làm quen với
cách ta tìm tài liệu, nắm bắt được nội dung kho sách và có thể tìm được sách tốt,
sách hay theo ý thích nhanh chóng hơn. Khi đến mượn sách các em gửi thẻ ở
bàn thủ thư, sau đó có thể tự đi vào để chọn những cuốn sách mà mình yêu thích
với điều kiện phải tuân thủ nghiêm ngặt nội quy của phòng mượn.
•

Kho bán kín, bán mở:
Tổ chức theo kho bán kín, bán mở còn giúp bảo quản tài liệu, hạn chế
việc hư hại tài liệu, giảm bớt phí tổn đóng lại bìa tài liệu,… Đồng thời còn đáp
ứng đủ nhân sự để phục vụ bạn đọc.

-

Phòng đọc báo- tạp chí
Báo và tạp chí là một loại phương tiện tuyên truyền mang thông tin
nhanh, thời sự cao và xuất bản định kỳ. Chính vì vậy báo và tạp chí là những
yêu cầu hết sức thường nhật trong cuộc sống thường nhật của người dân. Nhằm
18

nâng cao hiệu quả phục vụ bạn đọc, Ban giám đốc Thư viện Khoa học tổng hợp
tỉnh Thái Bình đã quyết định tổ chức phòng đọc, báo chí, tạp chí theo cả hai kiểu
kho kín và kho mở. Trong đó kho mở có khoảng 153 loại báo- tạp chí bao gồm:
+ 85 loại báo + tạp chí tiếng Việt
+ 36 loại báo + tạp chí nước ngoài
+ 12 loại báo + tạp chí dịch
+ 20 loại bản tin
Kho mở của phòng báo và tạp chí gồm 4 giá để tài liệu, trên mỗi giá chia
thành nhiều ngăn nhỏ có đánh số thứ tự, trong đó báo và tạp chí được xếp riêng
biệt vào từng ngăn theo vần chữ cái. Trong tên của mỗi đầu báo, tạp chí lại được
sắp xếp theo thể loại và năm xuất bản.
Đối tượng phục vụ chủ yếu của phòng này là sinh viên và cán bộ hưu trí.
Hàng năm thư viện cấp 3.000 thẻ, phục vụ 75.000 lượt bạn đọc, với
350.000 lượt tài liệu sách báo luân chuyển; số lượng sách bổ sung vào Thư viện
đạt 5.000 bản; 100 loại báo tạp chí.
2.2.3. Tổ chức bộ máy tra cứu
2.2.3.1. Hệ thống mục lục
Hệ thống mục lục tại Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình bao
gồm 2 hệ thống:
+ Mục lục sách
+ Mục lục phiếu mô tả
Hiện tai thì Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình sử dụng chủ yếu
là mục lục phiếu mô tả và hệ thống mục lục phiếu mô tả ở Thư viện Khoa học
tổng hợp tỉnh Thái Bình được chia làm 4 loại:
1. Mục lục chữ cái
2. Mục lục phân loại
3. Mục lục công cụ
4. Mục lục địa chí
Hệ thống mục lục phiếu chia thành 2 loại phiếu:
1. Phiếu tiêu đề

19


2. Phiếu mô tả thư mục
•

Mục lục chữ cái:
Mục lục chữ cái của Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình bao
gồm:
+ Phiếu tiêu đề
+ Phiếu mô tả
+ Phiếu mô tả bổ sung
+ Phiếu chỉ dẫn
Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình đã tổ chức mục lục chữ cái
phù hợp với các kho sách, vai trò của Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái
Bình trong việc tuyên truyền và giới thiệu sách,báo, tạp chí..và đáp ứng được
nhu cầu tra cứu thông tin, dữ liệu của người dùng tin.

•

Mục lục phân loại:
Đây là mục lục mà trong các phiếu mô tả về thư mục tài liệu được sắp xếp
theo môn ngành tri thức, các bộ môn khoa học.
Mục lục phân loại có 2 chức năng chính là: tra cứu thông tin và hướng
dẫn người dùng tin.

•

Mục lục công vụ:
Hệ thống mục lục công vụ Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình

được sắp xếp theo trật tự chữ cái tên sách (không theo vần chữ cái tên chủ đề)

•

Mục lục địa chí:
Hiện nay ở Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình, vốn tài liệu địa
chí như sách báo,tạp chí,thư tịch,bản đồ,….được xuất hiện bằng tiếng Việt, tiếng
Anh, tiếng Trung, tiếng Pháp… tổng số tư liệu địa chí có hơn 40.000 bản.
- Mục lục phân loại địa chí
Mục lục phân loại địa chí phản ánh tài liệu có trong kho địa chí theo các
ngành tri thức, các tài liệu có liên quan đến Thái Bình.
- Mục lục chữ cái địa chí
Mục lục chữ cái đại chí phản ánh kho sách địa chí một cách chi tiết bắng
mục lục phân loại địa chí, Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình đã xây
20


dựng mục lục địa chí( mục lục chữ cái theo tên tác giả và mục chữ cái theo nhan
đề tài liệu). Mỗi ký hiệu bằng chữ cái chính cũng có ký hiệu phân loại nhỏ hơn.
- Mục nhân vật địa chí
Mục lục nhân vật địa chí phản ánh những tài liệu về nhân vật quan trọng,
những người nổi tiếng của Thái Bình hoặc các nhà văn hóa,các nhà hoạt động xã
hội, lãnh tụ,nhà bác học…và tuân theo những tiêu chí:
+ Những người sinh ra ở Thái Bình
+ Những người sống và sinh hoạt ở Thái Bình
+ Những người không sống và sinh hoạt ở Thái Bình nhưng có công đóng
góp xây dựng Thái Bình.
Mục lục Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình còn được phân bố
theo các phòng, ban của thư viện để có thể dễ dàng phục vụ cho bạn đọc cũng
như góp phần vào quá trình công tác của cán bộ thư viện trở nên hiệu quả hơn.

2.2.3.2. Hệ thống thư mục
Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình đã biên mục được nhiều thư
mục có nội dung phong phú nhằm đáp ứng nhu cầu tra cứu tin của người dùng,
thư mục, các nhiệm vụ trong năm của thành phố về các lĩnh vực kinh tế, xã hội,
văn hóa của một năm, đông thời biên soạn theo yêu cầu của Thư viện Khoa học
tổng hợp tỉnh Thái Bình.
Các thư mục được biên soạn chủ yếu ở Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh
Thái Bình:
- Thư mục thông báo sách mới
- Thư mục phục vụ lãnh đạo
- Thư mục chuyên đề
- Thư mục tổng quan (biên soạn 01 lần/ 01 năm)
2.2.3.3. Các dịch vụ thông tin thư viện
-

Tuyên truyền giới thiệu sản phẩm:
Hiện nay, Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình đã và đang triển
khai nhưng kế hoạch nhằm tuyên truyền và giới thiệu những sản phẩm thân
thiện tới bạn đọc đang làm việc và sinh sống tại Thái Bình cũng như các vùng
21


lân cận để xứng đáng là trung tâm văn hóa của tỉnh.
Bên cạnh việc giới thiệu sản phẩm theo những hình thức truyền thống thì
hiên nay thư viện đã áp dụng CNTT để giới thiệu sản phẩm cụ thể như: Thư viện
nối mạng LAN, mạng WAN, INTERNET; xây dựng phổ biến rộng rãi
WEBSITE
Hiện nay với sự bùng nổ của CNTT thì mạng lưới internet đã len lỏi vào
từng khía cạnh của đời sống kinh tế- xã hội và CNTT đến với Thư viện Khoa
học tổng hợp tỉnh Thái Bình cũng không là việc không ngoại lệ.

Áp dụng những thành tựu của CNTT, Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh
Thái Bình đã và đang sử dụng Internet vào công tác phục vụ bạn đọc trong và
ngoài thư viện cụ thể là trên lĩnh vực tra cứu tài liệu.
2.2.3.4. Cơ sở dữ liệu
Hiện nay, Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình đang sử dụng phần
mềm ILIB trong bổ sung, xử lí, quản lí tài liệu, quản lí và phục vụ bạn đọc.
- CSDL SÁCH lưu giữ các sách tiếng Việt hồi cổ từ 1954 đến 1995
- CSDL ĐỊA CHÍ lưu giữ sách viết về Thái Bình
- CSDL THƯ MỤC chứa tài liệu của 40 thư mục chuyên đề mà thư viện
xây dựng từ 1988 đến nay
- CSDL TẠP CHÍ bao gồm các bàu trích báo,tạp chí về Thái Bình
- CSDL THIẾU NHI chứa các sách tiếng Việt của phòng đọc, mượn của
thiếu nhi tư 2002 đến nay
2.2.3.5. Các dịch vụ thông tin thư viện
-

Tuyên truyền giới thiệu sản phẩm:
Hiện nay, Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình đã và đang triển
khai nhưng kế hoạch nhằm tuyên truyền và giới thiệu những sản phẩm thân
thiện tới bạn đọc đang làm việc và sinh sống tại Thái Bình cũng như các vùng
lân cận để xứng đáng là trung tâm văn hóa của tỉnh.
Bên cạnh việc giới thiệu sản phẩm theo những hình thức truyền thống thì
hiên nay thư viện đã áp dụng CNTT để giới thiệu sản phẩm cụ thể như: Thư viện
nối mạng LAN, mạng WAN, INTERNET; xây dựng phổ biến rộng rãi
22


WEBSITE
Hiện nay với sự bùng nổ của CNTT thì mạng lưới internet đã len lỏi vào
từng khía cạnh của đời sống kinh tế- xã hội và CNTT đến với Thư viện Khoa

học tổng hợp tỉnh Thái Bình cũng không là việc không ngoại lệ.
Áp dụng những thành tựu của CNTT, Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh
Thái Bình đã và đang sử dụng Internet vào công tác phục vụ bạn đọc trong và
ngoài thư viện cụ thể là trên lĩnh vực tra cứu tài liệu.

23


2.2.4. Đánh giá về công tác phục vụ ở Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh
Thái Bình
2.2.4.1. Ưu điểm
Nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc là mục tiêu chính, là mục đích cao
nhất của tất cả các thư viện. Thông qua quá trình nghiên cứu chất lượng phục vụ
và thực tế sử dụng thư viện của bạn đọc chúng ta có thể kiểm nhận được giá trị
hoạt động của mỗi thư viện.
Trong những năm qua nhận thức được ý nghĩa của tầm quan trọng của
công tác này Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình luôn cố gắng nâng cao
chất lượng phục vụ bạn đọc để xứng đáng với vai trò là thư viện trung tâm. Qua
quá trình điều tra về công tác phục vụ bạn đọc ở Thư viện Khoa học tổng hợp
tỉnh Thái Bình đã thỏa mãn được nhu cầu của đối tượng bạn đọc lớn. Ở bộ phận
phục vụ thiếu nhi gần như 100% các em đều hài lòng với với công tác phục vụ
của thư viện.
Bên cạnh trang thiết bị đang ngày một hiện đại thì Thư viện Khoa học
tổng hợp tỉnh Thái Bình còn có đội ngũ cán bộ vô cùng nhiệt tình và tâm huyết
với công việc với dày dạn kinh nghiệm và nghiệp vụ cũng góp phần tạo dựng
nên những thành công lớn cho thư viện và đặc biệt là công tác phục vụ bạn đọc
tại Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình.
2.2.4.2. Nhược điểm
Bên cạnh phần lớn những bạn đọc đã hài lòng với công tác phục vụ bạn
đọc tại Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình thì vẫn còn một số ít bạn đọc

lớn chưa thể thỏa mãn do số sách bổ sung trong kho chưa đủ so với yêu cầu của
họ. Điều này là do nguyên nhân khách quan bởi trong điều kiện hôm nay sự xuất
hiện của nhiều ngành khoa học công nghệ cùng với tin học, makerting, kinh tế vĩ
mô,...dẫn đến nhu cầu của người đọc về nhiều loại tài liệu này tăng cao. Do kinh
phí có hạn nên mỗi tên sách chỉ bổ sung một số bản nhất định mà yêu cầu của
bạn đọc hơn nhiều, nên không đáp ứng đủ, không thỏa mãn nhu cầu của bạn
đọc.Một số bạn đọc thiều nhi thì đưa ra ý kiến là cần bổ sung thêm một số
truyện cổ tích và văn học nước ngoài.
24


Công tác tổ chức bộ máy tra cứu của thư viện nên được quan tâm đầu tư
đúng mực, có sự đầu tư về nhân lực thời gian và kinh phí đáng kể trong điều
kiện hiện có của thư viện. Hệ thống tra cứu thư mục tại Thư viện Khoa học tổng
hợp tỉnh Thái Bình tuy đang từng bước hiện đại nhưng việc sử dụng cùng lúc hai
phần mềm là ILIB cũng dẫn đến nhiều bất cập và khó khăn trong công tác tìm
kiếm của bạn đọc do bộ máy tìm kiếm chưa đồng nhất.
Bên cạnh đội ngũ cán bộ nhiệt huyết với sự nghiệp và công tác của thư
viện thì vẫn còn một số ít cán bộ chưa thực sự quan tâm đến hoạt động của công
việc do nhiều nguyên nhân có cả khách quan và chủ quan.
2.2.5. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác phục vụ
bạn đọc tại Thư viện Khoa học tổng hợp tỉnh Thái Bình
- Hoàn thiện bộ máy tra cứu truyền thống, từng bước hiện đại hóa bộ máy
tra cứu
- Cần đẩy mạnh công tác đào tạo người dùng tin
- Tăng cường công tác tuyên truyền thư viện và đa dạng hóa các hình thức
phục vụ bạn đọc
- Nâng cao trình độ nghiệp vụ đội ngũ cán bộ thư viện
- Bổ sung, xây dựng vốn tài liệu phong phú, đảm bảo cơ cấu hợp lý
- Liên kết, phối hợp hoạt động với các thư viện trong hệ thống thư viện

tỉnh Thái Bình và toàn quốc.

25