Thư viện Tạ Quang Bửu - Bách kHoa

LỜI CẢM ƠN
Có một câu nói rất hay và nổi tiếng đó là “ Nếu tôi có quyền thế, tôi sẽ
đem sách mà gieo rắc khắp mặt địa cầu như người ta gieo lúa trong luống cày
vậy.” ( Mann Horace). Em rất tự hào khi mình là một sinh viên Thư viện, là
người sau này sẽ giúp đỡ cho nhiều người đến gần với nguồn tri thức vô tận của
nhân loại. Để có thể hoàn thành tốt được nhiệm vụ này, bên cạnh việc nắm bắt lý
thuyết trên lớp thì còn phải đòi hỏi việc cụ thể hóa những lí thuyết ấy vào thực tế
sao cho phù hợp, và đây là việc làm không hề đơn giản. Vì vậy bản thân em hiểu
rằng kiến tập năm 3 Thư viện là một bước quan trọng trong hành trang chuẩn bị
cho sự nghiệp của mình sau này.
Được sự chỉ đạo của Khoa Văn hóa- thông tin và xã hội (VHTT&XH)
Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội và được sự đồng ý của cơ sở kiến tâp, em được
về kiến tập tại Thư Viện Tạ Quang Bửu- Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội.
Tại đây em đã nhận được sự giúp đỡ và tạo điều kiện của Ban giám hiệu, các
thầy cô và đội ngũ cán bộ thư viện của nhà trường. Nhờ vậy mà em đã nhanh
chóng nắm bắt được nội quy của Thư viện cũng như của nhà trường đề ra và
thực hiện tốt được những nhiệm vụ được giao. Trong 3 tuần kiến tập tại Thư
viện Tạ Quang Bửu em được tiếp xúc với đội ngũ cán bộ thư viện có trình độ
cuyên môn cao,dày dăn kinh nghiệm, tâm huyết và rất nhiệt tình, được tiếp xúc
với môi trường giáo dục tốt qua đó gắn lí thuyết vào thực tiễn nghề nghiệp trong
hoạt động Thông tin thư viện (TTTV) và một số hoạt động khác.
Bước đầu tiếp xúc với môi trường làm việc trong thư viện đối với một
sinh viên quả là một công việc khá mới mẻ và còn gặp nhiều bỡ ngỡ. Nhưng qua
đợt kiến tập này bản thân em đã học hỏi được nhiều kinh nghiệm của các cán bộ
trong thư viện trong hoạt động nghiệp vụ thư viện, thấy được những ưu điểm mà
mình đã làm được và hạn chế còn mắc phải để từ đó đưa ra giải pháp khắc phục
và rút ra kinh nghiệm cho bản thân.
Bài thu hoạch cá nhân cho đợt kiến tập năm 3 đã báo cáo đầy đủ kết quả
những công việc mà bản thân đã làm được tại thư viện, những bài học kinh
nghiệm rút ra được cho bản than trong quá trình học tập và làm việc tại thư viện.
1

Trong quá trình kiến tập và làm việc tại thư viện mặc dù đã có nhiều cố gắng
nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót, Vì vậy, kính mong các thầy cô
trong Khoa, BGH nhà trường và toàn thể các cán bộ của thư viện góp ý, đưa ra
nhận xét ,đánh giá để bài thu hoạch của em được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 18 tháng 06 năm 2017
Thực tập sinh

Lã Thị Hiến

2


BẢNG KÊ CHỮ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt

Tên cụm từ viết tắt

1

Đại học Bách Khoa

ĐHBK

2

Thông tin thư viện

TTTV

3

Cơ sở dữ liệu

CSDL

4

Bộ máy tra cứu

BMTC

5

Hệ thống mục lục

HTML

6

Bồi dưỡng nghiệp vụ

BDNV

MỤC LỤC

3

4


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THƯ VIỆN
1.1.Lịch sử hình thành và phát triển
Thư viện Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội được thành lập từ năm 1956
(ngay sau ngày thành lập trường). Trải qua quá trình xây dựng và phát triển, Thư
viện đã có nhiều đóng góp quan trọng vào việc đào tạo đội ngũ cán bộ khoa học
kỹ thuật đông đảo, đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - khoa học
- kỹ thuật của đất nước.
Nhìn lại chặng đường đã qua, trong những năm đầu mới thành lập, với
số vốn tài liệu ban đầu là 5000 cuốn sách, cơ sở vật chất nghèo nàn và 2 cán bộ
phụ trách không có nghiệp vụ thư viện, Thư viện là một bộ phận trực thuộc
Phòng Giáo vụ. Có thể nói điều kiện hoạt động của Thư viện lúc bấy giờ rất khó
khăn, cơ sở vật chất thiếu thốn do tình hình chung của Trường và đất nước trong
những năm tháng chiến tranh. Tuy nhiên, Thư viện vẫn không ngừng phấn đấu
để đảm bảo phục vụ tốt cho cán bộ và sinh viên trong trường, kể cả trong thời
gian sơ tán.
Thư viện đã từng đi sơ tán ở: Lạng Sơn, Hà Bắc, Hải Hưng, Hà Tây cùng
khối lượng lớn sách đem theo để phục vụ đào tạo cán bộ khoa học kỹ thuật cho
đất nước.
Cũng trong giai đoạn này, từ Trường ĐHBK Hà Nội đã hình thành những
trường đại học mới như: Đại học Xây dựng, Đại học Mỏ- Địa chất, Đại học
Công nghiệp nhẹ và Phân hiệu II về Quân sự (nay là học viện Kỹ thuật Quân
sự). Thư viện Trường cũng chia sẻ nhiều tài liệu và đã cử cán bộ sang làm việc
công tác tại Thư viện ở trường Đại học Mỏ - địa chất và trường Đại học Xây
dựng.
Từ năm 1973, Thư viện tách ra thành đơn vị độc lập. Ban Thư viện đã liên

tục được đầu tư và phát triển không ngừng. Khi miền Nam được giải phóng, một
số cán bộ Thư viện đã vào công tác tại miền Trung và miền Nam để xây dựng
Thư viện trong đó.
Trong thời kỳ đổi mới, Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã tiến hành
hiện đại hóa công tác đào tạo, nâng cao chất lượng dạy và học. Trường cũng đã
5


đầu tư đáng kể cho Thư viện như tăng thêm kinh phí bổ sung, nâng cấp cơ sở vật
chất cho xứng đáng với tầm vóc 50 năm phát triển và trưởng thành của Trường
cũng như Thư viện, nhất là đầu tư xây dựng Thư viện điện tử rất quy mô và hiện
đại.
Tháng 11/2003, Thư viện và Trung tâm thông tin và mạng đã sáp nhập
thành đơn vị mới là Thư viện và Mạng thông tin với hai nhiệm vụ chính: vận
hành và khai thác Thư viện điện tử mới và quản lý điều hành Mạng thông tin của
Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội.
Đến năm 2006, tòa nhà thư viện khánh thành và đi vào hoạt động, lấy tên
là Thư viện Tạ Quang Bửu. Tòa nhà gồm 10 tầng:
+ Tầng 1-5: Thư viện
+ Tầng 6-10: Hội trường, Phòng thí nghiệm và một số phòng ban khác….(
chú ý: nếu không có nhiệm vụ đề nghị bạn đọc không lên các tầng 6-10 để đảm
bảo an ninh cho tòa nhà)
Từ năm học 2006 - 2007, Thư viện điện tử Trường Đại học Bách Khoa
Hà Nội mở cửa phục vụ bạn đọc với hệ thống các phòng đọc tự chọn, cùng 2000
chỗ ngồi và tăng cường khả năng truy cập vào các học liệu điện tử trực tuyến.
Đầu tháng 9/2008, theo sự chỉ đạo của Ban Giám hiệu để phù hợp với tình
hình mới, Bộ phận Thư viện tách ra và trở thành đơn vị Thư viện Tạ Quang Bửu
độc lập, bước vào một giai đoạn phát triển mới cùng với sự phát triển mạnh mẽ
của trường ĐHBK Hà Nội.
1.2.Cơ cấu tổ chức

Thư viện Tạ Quang Bửu là cơ quan với tổ chức hoàn chỉnh, cơ cấu chặt
chẽ và khoa học ,bao gồm Ban Giám Đốc và 3 khối phòng ban dưới sự lãnh đạo
trực tiếp của Ban giám đốc:
1. Ban Giám đốc
Giám đốc: ThS. Hà Thị Huệ
Email:
Điện thoại: (04) 2215 3287
Mảng công việc phụ trách:
6


- Quản lý các hoạt động chung của thư viện;Quản lý công tác tổ chức và
nhân sự thư viện;
- Quản lý cơ sở vật chất, nguồn lực thông tin và phục vụ ngoài giờ;
- Quản lý công tác tài chính và các vấn đề thanh quyết toán;
- Xây dựng triển khai dự án;Quan hệ hợp tác thư viện trong nước và quốc
tế;
- Hoạch định chiến lược phát triển thư viện;Thực hiện các nhiệm vụ khác
do Hiệu trưởng phân công
Phó giám đốc: ThS. Nguyễn Thị Thu Thủy
Email:
Điện thoại: (04) 3991 6005
Mảng công việc phụ trách:
- Quản lý các dịch vụ thông tin - thư viện;
- Phụ trách nghiệp vụ và Hệ thống thông tin số Thư viện;
- Phụ trách công tác đào tạo người dùng tin và hướng dẫn sinh viên thực
tập;
- Quản lý về ngày công, các vấn đề về thi đua khen thưởng;
- Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc Thư viện phân công.
2. Các phòng chuyên môn

2.1 Phòng Xử lý thông tin
- Thu thập, bổ sung và xử lý nghiệp vụ toàn bộ nguồn tài nguyên thông tin
của Thư viện;
- Nghiên cứu và ứng dụng các chuẩn nghiệp vụ tiên tiến vào hoạt động
thư viện.
Trưởng phòng : ThS. Hoàng Ngọc Chi
Email:
Điện thoại : 04.3869 4227
2.2 Phòng dịch vụ Thông tin
- Cung cấp các sản phẩm và dịch vụ thông tin thư viện đáp ứng nhu cầu
đào tạo, học tập, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ của Nhà
7


trường;
- Tổ chức, sắp xếp, kiểm kê, bảo quản nguồn tài nguyên thông tin của Thư
viện;
Trưởng phòng : ThS.Nguyễn Ngọc Sơn
Email:
Điện thoại : 04.3991 6007
2.3 Phòng Thông tin- Thư mục
- Tổ chức hướng dẫn người dùng tin sử dụng thư viện hiệu quả;
- Đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu tin qua phiếu điều tra;
- Giải đáp thông tin theo yêu cầu;Vận hành các hệ thống thông tin số của
thư viện;
- Quản lý trang thiết bị thư viện ;
- Phục vụ các nguồn tài liệu điện tử;
- Nghiên cứu và triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động
thư việnCập nhật và phát triển thư viện số, đảm bảo khả năng truy cập, chia sẻ,
trao đổi dữ liệu, trong và giữa các thư viện, cơ quan thông tin cũng như với

người dùng tin.Công tác văn phòng, văn thư lưu trữ.
- Tổ chức sự kiện, hội nghị hội thảo.
Trưởng phòng : ThS. Nguyễn Thị Thu Thủy
Email:
Điện thoại: (04) 3991 6005

8


Sơ đồ cơ cấu tổ chức các phòng ban của Thư viện:

1.3. Chức năng và nhiệm vụ
1.3.1 Chức năng
Quản lý công tác thông tin - thư viện phục vụ công tác đào tạo, nghiên
cứu khoa học và chuyển giao công nghệ của nhà trường;
Khai thác, bổ sung, quản lý và phát triển nguồn lực thông tin của Thư
viện từ các nguồn trong và ngoài nước đáp ứng nhu cầu đào tạo, nghiên cứu
khoa học và chuyển giao công nghệ của nhà trường;
Tổ chức, quản lý và phát triển các dịch vụ thông tin - tư liệu trong Thư
viện;
Quản lý, vận hành trang thiết bị và hệ thống thông tin số của Thư
viện;Nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ và các chuẩn nghiệp vụ tiên tiến vào
9


hoạt động thư viện.
1.3.2 Nhiệm vụ
* Thực hiện chức năng quản lý công tác thông tin - thư viện của Nhà
trường
- Tham mưu cho Hiệu trưởng tổ chức, quản lý và triển khai các hoạt

động thông tin-thư viện nhằm phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển
giao công nghệ trong trường ĐHBK Hà nội;
- Xây dựng chiến lược phát triển các kế hoạch ngắn hạn và dài hạn của
Thư viện theo các chức năng, nhiệm vụ đã được phân công;Xây dựng qui hoạch,
kế hoạch, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học cho cán
bộ thư viện để phát triển nguồn nhân lực có chất lượng nhằm nâng cao hiệu quả
công tác.
*Thực hiện chức năng khai thác, bổ sung, quản lý và phát triển nguồn
lực thông tin của Thư viện
- Phối hợp với tất cả các Khoa, Viện, Phòng ban, Trung tâm, trong việc
lựa chọn, bổ sung tài liệu nhằm phát huy hiệu quả công tác, phục vụ tốt nhất cho
mục tiêu đào tạo của nhà trường;
- Thu nhận lưu chiểu các tài liệu do nhà trường xuất bản, các công trình
nghiên cứu khoa học đã được nghiệm thu, tài liệu hội nghị, hội thảo, luận văn
thạc sỹ, luận án tiến sỹ, ...;
- Liên kết hợp tác với các thư viện trong và ngoài nước trong lĩnh vực
phối hợp bổ sung và trao đổi tài liệu, chia sẻ nguồn lực thông tin;Xử lý nghiệp
vụ tất cả các tài liệu bổ sung vào Thư viện;
Tổ chức hệ thống tra cứu thông tin đáp ứng nhu cầu của người dùng tin.
*Thực hiện chức năng tổ chức, quản lý và phát triển các dịch vụ thông tin
– tư liệu trong Thư viện.
-Tổ chức xử lý, sắp xếp, lưu trữ, bảo quản thông tin - tư liệu trong Thư
viện;
- Tổ chức phục vụ, hướng dẫn cho người dùng tin khai thác, tìm kiếm, sử
dụng hiệu quả nguồn tài liệu và các sản phẩm dịch vụ thông tin - thư viện;
10


- Kiểm kê định kỳ vốn tài liệu của thư viện; tiến hành thanh lý và loại bỏ
các tài liệu lạc hậu, hư nát theo quy định;

- Phối hợp với tất cả các Khoa, Viện, Phòng ban, Trung tâm trong công
tác cấp thẻ và quản lý bạn đọc.
* Thực hiện chức năng quản lý, vận hành trang thiết bị và hệ thống thông
tin số của thư viện
- Quản lý, vận hành trang thiết bị của Thư viện;
- Quản lý, vận hành khai thác các phần mềm Thư viện;
- Kiểm kê định kỳ trang thiết bị của Thư viện;
- Xây dựng, quản lý các cơ sở dữ liệu của Thư viện;
- Triển khai các ứng dụng CNTT vào hoạt động thư viện.
* Thực hiện chức năng nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ và các chuẩn
nghiệp vụ tiên tiến vào hoạt động thư viện
- Nghiên cứu, ứng dụng các tiêu chuẩn tiên tiến vào công tác nghiệp vụ
thư viện;
- Nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ hiện đại vào công tác thư viện;
- Mở rộng hợp tác với các cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế về lĩnh
vực khoa học thư viện, tham gia các hoạt động về nghiệp vụ với hệ thống thư
viện trong nước nhằm thúc đẩy sự nghiệp thư viện Việt Nam phát triển.
1.4.Cơ sở vật chất , trang thiết bị
1.4.1. Cơ sở vật chất
Thư viện Tạ Quang Bửu là công trình kỉ niệm 50 thành lập trường Đại
học Bách Khoa Hà Nội – đây là một bước ngoặt lớn trong quá trình phát triển
của thư viện nói riêng và công cuộc đổi mới nhằm nâng cao hiệu quả chất lượng
giáo dục và đào tạo của trường Đại học Bách khoa Hà Nội nói chung. Tổng vốn
đầu tư cho xây dựng là hơn 200 tỉ đồng, Thư viện Tạ Quang Bửu hiện là một
trong những thư viện lớn nhất trong hệ thống thư viện đại học ở Việt Nam, bao
gồm 1 toà nhà 10 tầng với tổng diện tích 37.000m².
Các phòng được trang bị hệ thống ánh sáng, thang máy, điều hoà, quạt,
bàn ghế đầy đủ, không gian rộng rãi, thoáng mát phục vụ cho nhu cầu đông đảo
11

của sinh viên. Tuy vậy vẫn không tránh khỏi lượng quá tải sinh viên trong mùa
thi, thư viện bố trí bên ngoài hành lang một vài bàn ghế để cải thiện tình trạng
này. Hiện nay, thư viện có thêm dịch vụ đồ uống tại một số phòng đọc, phục vụ
cho sinh viên ở lại qua trưa. Thư viện có khả năng phục vụ cùng một lúc hơn
2000 sinh viên. Ngoài ra còn có các phòng để tổ chức hội thảo, nghiên cứu,
tuyên truyền giới thiệu cho sinh viên trong và ngoài trường với qui mô rộng lớn,
máy móc hiện đại. Cổng từ đặt tại các phòng đọc, cửa ra vào trung tâm toà nhà
tạo nhằm bảo quản tài liệu.
Trang web của Thư viện với hơn 600000 đầu sách và cung cấp các truy
cập đến các cơ sở dữ liệu trực tuyến như Science Direct, IEEE, ACM. Trung tâm
Mạng thông tin cung cấp các thông tin cần thiết về các dịch vụ công nghệ của
trường ĐH Bách Khoa Hà Nội từ email, tài khoản truy cập Internet, kết nối
mạng nội bộ…
1.4.2. Trang thiết bị
+ Hệ thống máy tính và Mạng
- Hệ thống máy chủ CSDL( Database server) cài đặt phần mềm quản lí
thư viện VTLS: quản lí CSDL thư mục về tài liệu thư viện, thông tin bạn đọc và
mọi thông tin về mượn trả.
- Hệ thống các máy tuinhs phục vụ công tác chuyên môn quản lí thư viện
( 40 máy PC)
- Hệ thống máy tính tìm kiếm và khai thác thông tin phục vụ bạn đọc (85
máy PC)
- Hệ thống các trang mạng phục vụ cho truy cập từ xa vào mạng Thư viện
điện tử
+ Hệ thống mạng điện thoại dịch vụ
- Tòa nhà được trang bị hệ thống tủ cáp, hộp cáp và hệ thống đường
truyền cáp viễn thông đạt tiêu chuẩn Ngành bưu điện.
+ Hệ thống đảm bảo an ninh( giám sát an ninh và bảo vệ)
- Hệ thống mạng quản lí từ hóa sách và sóng radio cùng với các thiết bị

kiểm soát an ninh ( cổng từ, cổng chip RFID, máy nạp,khử rừ, trạm lập trình
12


RFID) đảm bảo khả năng chống mất sách, ngăn chặn hành vi mang sách trái
phép ra ngoài thư viện.
- Hệ thống khóa từ kiểm soát ra vào: Hệ thống kiểm soát sử dụng thẻ từ,
barcode…sẽ ghi nhận số liệu về ngườ ra/vào tại các phòng và được bảo mật, lưu
trữ số liệu này trên máy tính
- Hệ thống Camera theo dõi được bố trí tại các phòng đọc, các tầng
nhằm mục đích giám sát mọi hoạt động gây ảnh hưởng đến an ninh, an toàn của
tòa nhà Thư viện.
+ Hệ thống điều hòa trung tâm
+ Các trang thiết bị chuyên dụng khác
- Hệ thống máy tính tra cứu Sunray được tài trợ bởi Sun Microsoft
system

13


CHƯƠNG 2: TÌM HIÊU HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN VÀ
BÁO CÁO KẾT QUẢ KIẾN TẬP
1.TÌM HIỂU HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN
1.1. Công tác bổ sung
Quy trình bổ sung
Bổ sung các tài liệu tiếng Việt, tiếng nước ngoài băng nhiều hình thức
như : mua trao đổi, nhận tặng biếu, nhận lưu chiểu. Tất cả tài liệu được nhận về
thư viện đều phải qua bộ phận Bổ sung – trao đổi, bao gồm:
+ Tài liệu mua: theo kinh phí hàng năm, theo dự án, theo chương trình,
…

+ Tài liệu tặng biếu: , cá nhân , tập thể, tổ chức trong và ngoài nước
+ Tài liệu trao đổi
+ Tài liệu lưu chiểu
1.2. Cơ cấu vốn tài liệu
Vốn tài liệu trong thư viện là cơ sở vật chất quan trọng và thiết yếu nhất,
thư viện muốn mang lại hiệu quả cho đông đảo bạn đọc thì phải có vốn tài liệu
phong phú, dồi dào cũng như tổ chức, xây dựng một cách hợp lý, khoa học.
So với những ngày đầu thành lập chỉ với 5000 tài liệu, cho đến nay thư
viện Tạ Quang Bửu đã xây dựng vốn tài liệu khá đồ sộ về số lượng với hơn
700.000 bản ghi tài liệu và phong phú về loại hình, phù hợp với chương trình và
lĩnh vực đào tạo của trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
1.2.1. Tài liệu truyền thống
Tài liệu truyền thống là loại tài liệu như: Sách, báo, tạp chí,… các tài liệu
này được chia làm 2 loại tài liệu công bố và tài liệu không công bố.
* Tài liệu công bố
Là tài liệu xuất bản do các NXB phát hành và thường được đánh chỉ số
ISSN hoặc ISBN, tài liệu được phổ biến rộng rãi tất cả mọi người đều có thể đọc
được. Ở thư viện Tạ Quang Bửu loại tài liệu này bao gồm: Sách tham khảo,sách
tra cứu, tạp chí và một sô lướng lớn sách giáo trình tiếng Việt được xuất bản bới
các NXB Trung ương.
14


+ Sách tham khảo
- Sách tham khảo ngoại văn
Sách tham khảo ngoại văn chiếm một phần lớn trong kho sách của thư
viện bao gồm nhiều thư tiếng được sắp xếp theo các loại ngôn ngữ cơ bản là
tiếng Nga, Anh, Pháp, Đức…chiếm khoảng hơn 100.000 tài liệu
- Sách tham khảo tiếng Việt
Số tài liệu này it hơn nhiều so với các tài liệu tham khảo nước ngoài.

Hiện nay thư viện Tạ Quang Bửu có khoảng trên 10.000 cuốn. Sách tham khảo
về chuyên ngành, mở rộng ra với nhiều lĩnh vực khác như ngoại ngữ, chính trị
xã hội, văn học nghệ thuật, tin học…chiếm khoảng 30% kho sách tham khảo
Sách tham khảo gồm các sách kĩ thuật liên quan đến các ngành khoa học
của trường , sách tin học, ngoại ngữ và các loại sách chính trị- xã hội liên quan
đên đường lối và chính sách của Đảng và Nhà nước, các tác phâm văn học nổi
tiếng,… giúp cho sinh viên trong trường có cái nhiên toàn diện về mọi mặt của
đời sống kinh tế xã hội.
+ Sách tra cứu
Đây là loại tài liệu đặc biệt gồm các loại sách: Bách khoa toàn thư, từ
điển, cẩm nang các ngành kĩ thuật, sổ tay tra cứu chuyên ngành…. Hiện nay số
tài liệu này có khoảng hơn 6000 cuốn.
+ Giáo trình
Số lương giáo trình của thư viện hiên nay là 1783 loại với 159600 bản.
Thành phần kho giáo trình hiện nay của thư viện Tạ Quang Bửu chia theo năm
xuất bản.
+ Báo, Tạp chí
Nguồn tạp chí chiếm 1/3 tổng số vốn tài liệu của thư viện. Hiện nay thư
viện có 1503 loại tạp chí ngoại gồm 219926 bản, báo- tạp chí khoa học kĩ thuật
tiếng Việt hiện có 267 loại.
* Tài liệu không công bố
Đây là loại tài liệu không được phổ biến rộng rãi . Tài liệu không công
bố tại thư viện Tạ Quang Bửu hiện nay gồm có: Luận án, luận văn của các thạc
15


sĩ, tiến sĩ ,các cán bộ nhà trường bảo về trong và ngoài nước, báo cáo khoa học
của sinh viên, các đề tài nghiên cứu khoa học của các cán bộ trong trường,…
1.2.2. Tài liệu điện tử
* Đĩa CD-ROM, đĩa mềm

Ngoài các tài liệu truyền thống, thư viện còn lưu trữ các tài liệu điện tử,
xây dựng thư viện số, các CSDL ,CSDL điện tử trực tuyến để tăng thêm nguồn
lực thông tin cho thư viện. Cùng với đó, là các tài liệu đặc biệt như đĩa CD –
ROM với số lượng khoảng 10.000 đĩa.
Tại phòng Multimedia quản lí và phục vụ cho bạn đọc sử dụng đĩa CD và
đĩa mềm, trong đó bao gồm các đĩa tài liệu toàn văn đi kèm với sách đọc tại thư
viện, đĩa tài liệu toàn văn của các lĩnh vực khoa học công nghệ do một số Việt
kiều ở Mỹ gửi về.
* CSDL điện tử trực tuyến
CSDL của thư viện do phần mềm VTLS quản lý gồm hơn 50.000 biểu
ghi ( sách, báo và tạp chí )
+ Tài nguyên điện tử
- CSDL nội sinh
Sử dụng trang tài liệu điện tử để tìm kiếm trong các CSDL điện tử, các
tài liệu giảng dạy và học tập dạng điện tử được sử dụng tại thư viện.
Link Hướng dẫn sử dụng />- CSDL ĐIỆN TỬ ONLINE
+ CSDL Proquest
Địa chỉ truy cập CSDL />Proquest là một bộ CSDL trực tuyến với 11CSDL bao gồm hầu hết các
lĩnh vực. Proquest cho phép truy cập tới hơn 13.000 tạp chí (với 8.000 tạp chí
toàn văn) và 3.000 báo cáo về lĩnh vực công nghiệp, 45.000 bài mô tả sơ lược về
Thương mại, 30.000 luận văn, luận án toàn văn. Với các tạp chí, báo cáo, luận
văn và luận án trên đã tạo nên một bộ sưu tập tạp chí và các ấn phẩm định kỳ cơ
bản hoàn chỉnh về tất cả các lĩnh vực và các thông tin cần thiết

16


Cán bộ và sinh viên Trường ĐHBK Hà Nội có thể sử dụng và khai thác
CSDL Proquest Central thông qua máy tính nối mạng BKnet của Trường và phải
cài đặt proxy theo hướng dẫn tại Link sau:

/>Link

Hướng

dẫn

sử

dụng CSDL PRROQUEST CENTRA :

/>+ CSDL Science Direct
Link CSDL: />Science Direct là CSDL tạp chí điện tử toàn văn bao gồm 2257 tạp chí
được lựa chọn thông qua quá trình phản biện nghiêm ngặt thuộc 24 lĩnh vực
khoa học của NXB Elsevier xuất bản trong giai đoạn 10 năm ( từ 2007 đến
2016).
Hiện nay trường ĐHBK Hà Nội là 1 trong 4 cơ sở giáo dục đại học và
nghiên cứu hàng đầu của Việt Nam được Bộ Khoa học và Công nghệ ưu tiên cấp
quyền sử dụng CSDL Science Direct.
Thời gian truy cập: 01 năm từ tháng 07 năm 2016 đến tháng 7 năm
2017.
Link Hướng dẫn sử dụng CSDL Sciencedirect
/>+ CSDL Ebrary Academic complete
Địa chỉ truy cập CSDL: />Trường ĐHBK Hà nội tiếp tục sử dụng CSDL Ebrary Academic
complete đến hết ngày 9/3/2017. CSDL này truy cập trực tuyến tới 131.772 đầu
sách đa ngành như nghiên cứu hàng không vũ trụ, điện tử, năng lượng, khoa
học và kỹ thuật môi trường ... của nhiều nhà xuất bản nổi tiếng như: McGrawHill, Oxford University Press, Princeton University Press, Taylor & Francis,
Wiley thông qua địa chỉ IP tĩnh của Trường, không giới hạn số lượng người truy
cập.
17

Link Hướng dẫn sử dụng CSDL Ebrary Academic complete
/>1.3. Tổ chức kho tài liệu
Trên cơ sở tổ chức kho tài liệu ( kho đóng, kho mở ), đảm bảo nhu cầu
tìm kiếm và khai thác thông tin tối đa với khả năng cho phép bằng các thiết bị
hiện đại: máy tính, CSDL, mã vạch, cổng từ… thường xuyên duy trì thông tin
phản hồi về các vấn đề nghiệp vụ thư viện từ phía bạn đọc, thông báo cho các
phòng liên quan để kịp thời giải quyết, đáp ứng yêu cầu đặt ra. Định kỳ kiểm kê
kho sách và báo cáo về phòng Nghiệp vụ để thuân tiện cho việc theo dõi và
tổng hợp.
1.3.1. Kho mở
- Sắp xếp tài liệu theo kí hiệu phân loại
- Tài liệu được phân chia theo cấu trúc khung phân loại LC từ A-Z
1.3.2. Kho đóng
- Tài liệu được sắp xếp theo số đăng ký các biệt, loại tài liệu, ngôn ngữ,
khổ cỡ
1.4. Tổ chức bộ máy tra cứu
Trường ĐHBK Hà Nội là một trong những trường điểm của Việt Nam
nói chung và của Hà Nội nói riêng, là đơn vị có quy mô đào tạo lớn mạnh nhất
cả nước vì vậy mà nhu câù thông tin tìm tài liệu của sinh viên, đội ngũ cán bộ
giảng dạy, nghiên cứu của nhà trường luôn cần thiết. Vì vậy, thư viện luôn luôn
chú trọng vào việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của mình để phục
vụ bạn đọc ngày càng tốt hơn cho nên bộ máy tra cứu ( BMTC) của thư viện Tạ
Quang Bửu đã được sắp xếp một các khoa học, ngày càng được hoàn chỉnh hơn,
việc tổ chức BMTC theo các hình thức:
- BMTC truyền thống và hiện đại
- Các ấn phẩm thông tin thư mục
- Các CSDL
1.4.1 . Bộ máy tra cứu truyền thống
18

* Hệ thống mục lục
Hệ thống mục lục ( HTML) là tập hợp các phiếu mô tả thư mục cho tài
liệu của một cơ quan thông tin thư viện ( TTTV). Các phiếu này phản ánh nguồn
tài liệu của một hay một số cơ quan TTTV. Để giúp cho việc tìm kiếm được đễ
dàng, các phiếu phải được sắp xếp theo một trật tự nhất định.
Việc xây dựng HTML có nguyên tắc và phương pháp chung trên thực tế
mỗi thư viên lại áp dụng có sự khác nhau tùy thuộc vào yêu cầu của bạn đọc,
loại hình tài liệu, cơ cấu thành phần kho sách, ngôn ngữ tài liệu, và khả năng của
mỗi thư viện. Thư viện Tạ Quang Bửu- Trường ĐHBK Hà Nội đã tổ chức xây
dựng HTML thành các loại mục lục sau:
+ Mục lục chữ cái ( theo tên tác giả, tên sách)
+ Mục lục phân loại
+ Mục lục tạp chí
+ Mục lục giáo trình
1.4.2. Bộ máy tra cứu hiện đại
Nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin của toàn thể cán bộ quản lý, ban
lãnh đạo, cán bộ giảng dạy, nghiên cứu sinh, thực tập sinh, sinh viên thuộc
trường ĐHBK Hà Nội, giúp bạn đọc có thể rút ngắn được thời gian tìm tài liệu,
những tài liệu tìm thấy sẽ đầy đủ, chính xác và phù hợp với nhu cầu tin của bạn
đọc, tạo khả năng tiếp cận thông tin từ nhiều kênh khác nhau. Thư viện Tạ
Quang Bửu đã và đang xây dựng BMTC hiện đại, đồng bộ và hoàn chỉnh hơn
gồm co các phòng:
Hình thức phục vụ Multimedia là một hình thức phục vụ mới. Hiện nay
thư viện có 2 phòng Multimedia là phòng 220 ( tầng 2) và phòng 313 ( tầng 3).
Các phòng này đều được trang bị đầy đủ máy tính nối mạng, băng casset, đĩa
CD-ROM, đĩa mềm….
Với đặc trưng tài liệu của phòng là tài liệu điện tử do vậy bạn đọc có thể
khai thác nguồn tài liệu dưới các hình thức khác nhau như: nghe, nói, đọc, viết

thông qua hình ảnh, chữ viết và âm thanh chứa đựng trong tài liệu. Đây là dạng
tài liệu tra cứu nhanh, khoa học đồng thời tốn thời gian và công sức
19


20


1.4.2.1. CSDL
CSDL của thư viện Tạ Quang Bửu rất phong phú và đa dạng về cả số
lượng và chủng loại, bao gồm sách, báo, tạp chí về các ngành khoa học kĩ thuật,
giáo dục, chính trị, xã hội… với hơn 60.000 biểu ghi thư mục do phần mềm
VTLS quản lí và được cập nhật thường xuyên.
1.4.2.2. Thư mục
Thư mục là một danh mục giớ thiệu vắn tắt những đặc điểm nội dung cơ
bản của tài liệu về một sô vấn đề được sắp xếp hệ thống, khoa học, giúp bạn đọc
tra tìm và sử dụng nhanh chóng phù hợp với trình độ. Thư mục có ý nghĩa rất
lớn đối với CBTV, là thành phần không thể thiếu được đối với người tra cứu.
Hiện nay, Thư viện Tạ Quang Bửu có những loại thư mục sau:
+ Thư mục giới thiệu sách hằng năm
+ Thư mục giới thiệu sách 10 năm
+ Thư mục luận án tiến sĩ
+ Thư mục sách ngoại văn
+ Thư mục luận văn cao học
+ Thư mục sách điện tử - Tin học - Viễn thông
1.4.2.3. Tra cứu trên Opac
Đây là trang chủ của mục lục tra cứu trực tuyến, giúp bạn đọc tra cứu tài
liệu tại thư viện Tạ Quang Bửu

21

Trang chủ

Từ khóa

Tìm nhanh
Cụm từ tìm kiếm:

Tất cả
Sách
Báo
Tạp chí
T?m ki?m

Chế độ lọc

Tìm lướt
Cụm từ tìm kiếm:

T?m ki?m

Cơ sở dữ liệu:
Cơ sở dữ liệu của HUT

22

Từ khóa đề
mục

Lưu CSDL khác
trữ


Có0 tài liệu trong giỏ của bạn.

Lược sử tìm kiếm
Các liên kết nóng

Giới thiệu sách

Mới bổ sung
Danh sách sách mới
Các bộ sưu tập báo tạp chí
Báo
Tạp chí

Thư viện Đại học Bách Khoa Hà Nội

Các bộ sưu tập tham khảo và đặc
biệt
Bản đồ
Băng hình
Từ điển

Chào mừng bạn đến với Thư viện Tạ Quang Bửu - Trường Đại học
Bách Khoa Hà Nội, một trong những thư viện lớn nhất trong hệ
thống thư viện đại học ở Việt Nam. Với vốn tài liệu khoa học kỹ
thuật đa dạng về loại hình và lĩnh vực, hiện nay thư viện có nhiều
bộ sưu tập khác nhau, phục vụ nhiều đối tượng bạn đọc. Để truy

cập vào nguồn tài nguyên của thư viện, bạn cần sử dụng hệ thống tra cứu trực tuyến.

Thư viện Tạ Quang Bửu đặt tại tòa nhà Thư viện điện tử trong khuôn viên Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội.
Trong đó có các phòng đọc sách tại chỗ và các phòng cho mượn sách về nhà. Bạn có thể được đọc hoặc mượn
các loại sách giáo trình, sách tham khảo, báo, tạp chí, luận văn, luận án, từ điển ...
Bên cạnh việc phục vụ mượn trả tài liệu, thư viện cung cấp một số dịch vụ khác cho bạn đọc như sao lưu tài liệu,
cung cấp thông tin theo yêu cầu, tổ chức các lớp hướng dẫn thư viện, các hội nghị, hội thảo, ...
Bạn muốn sử dụng thư viện, xin mời bạn tham khảo thông tin chi tiết về nội quy - quy định, hoặc xin liên hệ trực
tiếp với chúng tôi để biết các chính sách sử dụng thư viện theo số điện thoại (84-4) 8692243 hoặc gửi e-mail đến


1.5. Công tác phục vụ bạn đọc
1.5.1. Khái niệm công tác phục vụ bạn đọc :
Công tác phục vụ bạn đọc hay việc tổ chức phục vụ tài liệu cho bạn đọc là
một hoạt động của thư viện nhằm thúc đẩy, phát triển và thoả mãn nhu cầu, hứng
thú đọc tài liệu cho bạn đọc thông qua việc giới thiệu,tuyên truyền, hướng dẫn
sử dụng và cung cấp tài liệu dưới nhiều hình thức khác nhau. Công tác phục vụ
bạn đọc bao gồm các hình thức tổ chức và phương pháp phục vụ bạn đọc ở trong
và ngoài thư viện. Đồng thời công tác phục vụ bạn đọc còn là thước đo hiệu quả
luân chuyển tài liệu, tác dụng của tài liệu vào trong thực tiễn đời sống và từ đó
có thể đánh giá được hiệu quả trong công tác hoạt động TTTV
1.5.2. Vai trò của công tác phục vụ bạn đọc.
23


Công tác phục vụ bạn đọc luôn được coi là công tác quan trọng nhất
trong hoạt động TTTV. Bởi vì, thông qua công tác này vốn tài liệu quý giá của
thư viện mới được sử dụng một cách có hiệu quả, hơn nữa phát huy được tác
dụng trong phát triển mọi mặt bắt kịp với sự tiến bộ của xã hội và đất nước trong
thời đại bùng nổ thông tin, từ đó vị trí, vai trò xã hội của thư viện mới được

khẳng định. Trong thực tiễn hoạt động của các thư viện và cơ quan thông tin cho
thấy công tác phục vụ bạn đọc có rất nhiều vai trò khác nhau song nổi bật là
công tác phục vụ bạn đọc được ví như “chiếc cầu” nối liền bạn đọc với vốn tài
liệu thông qua vai trò của người cán bộ thư viện. Thông qua công tác phục vụ
bạn đọc vốn tài liệu của thư viện được khai thác, sử dụng và từ đó thư viện có
thể tìm hiểu và nắm được nhu cầu đọc, nhu cầu tin của người đọc và chính điều
đó là cơ sở của các hoạt động khác trong hoạt động thư viện.
Hiểu được tầm quan trọng của công tác phục vụ bạn đọc, Ban lãnh đạo
của thư viện Tạ Quang Bửu đã và đang đưa ra những kế hoạch không ngừng
nâng cao chất lượng của công tác phục vụ bạn đọc trong và ngoài thư viện.
1.5.3. Người dùng tin
Người dùng tin là yếu tố không thể thiếu trong hoạt động TTTV. Với mỗi
loại hình thư viện thì sẽ có đối tượng phục vụ khác nhau hay đối tượng người
dùng tin khác nhau. Đối với thư viện Tạ Quang Bửu đối tượng người dùng tin
được chia thành 4 nhóm:
* Nhóm các nhà nghiên cứu, các nhà lãnh đao, quản lý: Đây là những
người đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của Trường cũng như của
Thư viện. Họ vừa tham gia công tác giảng dạy vừa làm công tác quản lý, họ là
những người đề ra mục tiêu và định hướng phát triển chiến lược . Vì thế họ cần
các thông tin hỗ trợ cho việc nghiên cứu và lãnh đạo quản lý. Nhóm đối tượng
này nghiên cứu các tài liệu về khoa học ký thuật, công nghệ, kinh tế - chính trị xã hội, giáo dục là các ngành khoa học mũi nhọn.
* Nhóm cán bộ giảng viên: Đây là đội ngũ cán bộ giữ vai trò nòng cốt
của nhà trường, đồng thời là đối tượng phục vụ đặc biệt của thư viện. Họ là
những người tham gia trực tiếp vào quá trình giảng dạy và đào tạo của nhà
24


trường. Nhu cầu thông tin của nhóm đối tượng này phải chính xác, kịp thời và
đầy đủ nhất để bủ sung cho công tác giảng dạy.
* Nhóm học sinh, sinh viên: Đây là nhóm người dùng tin chiếm tỉ lệ cao

nhất ( chiếm 75% - 80% ) bao gồm tất cả các sinh viên của các khóa, các khoa,
các hệ thống đào tạo: đai học chính quy, tại chức, cao đẳng,…trong đó tập trung
chủ yếu là sinh hệ chính quy. Họ đến thư viện với nhu cầu đọc, mượn sách giáo
trình, sách tham khảo,tra cứu tài liệu xung quanh những vấn đề mà họ quan tâm.
Với sinh viên thư viện là nơi để họ học tập, đọc tài liệu phục vụ cho việc học tập
trên giảng đường, trong thư viện cũng có phòng tự học dành cho sinh viên. Bên
cạnh đó, nhóm người dùng tin này cũng có là nhóm người dùng tin có nhu cầu
giải trí khá cao, cập nhật thông tin, những kiến thức phổ thông về kinh tế, văn
hóa, chính trị, xã hội,…
* Nhóm bạn đọc ngoài trường: Đây là nhòm người dùng tin tự do,
không thuộc pham vi quản lý của nhà trường. Họ có thể là cán bộ, sinh viên cũ
của nhà trường hoặc có thể là cán bộ, sinh viên của các trường Cao đằng, Đại
học khác trên địa bàn thành phố có nhu cầu sử dụng thông tin tại thư viện.
Mặc dù các nhóm bạn đọc ở Thư viện Tạ Quang Bửu không quá đa dạng
nhưng nhu cầu sử dụng thông tin của họ mang tính chất chuyên sâu, vì vậy đòi
hỏi thư viện phải xây dựng chính sách phục vụ bạn đọc phù hợp để nâng cao
chất lượng phục vụ bạn đọc cũng như chất lượng của các hoạt động TTTV.
1.5.4.

Chính sách phục vụ bạn đọc

Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phục vụ bạn đọc, Thư viện
Tạ Quang Bửu- Trường ĐHBK Hà Nội ngay từ những năm đầu mới thành lập
đã không ngừng tìm tòi và áp những hình thức, phương thức mới, tiên tiến vào
công tác phục vụ bạn đọc nhằm đáp ứng đầy đủ, thuận lợi, nhanh nhất nhu cầu
khai thác và sử dụng thông tin của bạn đọc là cán bộ, giảng viên, sinh viên của
Trường ĐHBK Hà Nội.
Bạn đọc vào Thư viện phải thực hiện các nội quy của Thư viện:
1.Xuất trình thẻ hợp lệ và nộp thẻ cho thủ thư khi vào phòng đọc. Tuyệt
đối không dùng thẻ của người khác

25