Nghiên cứu bệnh viêm vú ở bò sữa và phác đồ điều trị tại Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì Hà Nội. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------

LƢƠNG THỊ LÝ
Tên đề tài:
NGHIÊN CỨU BỆNH VIÊM VÚ Ở BÒ SỮA VÀ PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ TẠI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU BÒ VÀ ĐỒNG CỎ BA VÌ, HÀ NỘI

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành: Thú y
Khoa

: Chăn nuôi Thú y

Khóa học

: 2012 – 2017

Thái Nguyên, năm 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------

LƢƠNG THỊ LÝ
Tên đề tài:
NGHIÊN CỨU BỆNH VIÊM VÚ Ở BÒ SỮA VÀ PHÁC ĐỒ ĐIỀU TRỊ TẠI
TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU BÒ VÀ ĐỒNG CỎ BA VÌ, HÀ NỘI

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành: Thú y
Lớp

: K44 - TY

Khoa

: Chăn nuôi Thú y

Khóa học

: 2012 – 2017

Giảng viên hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Văn Sửu

Thái Nguyên, năm 2016


i

LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian kết thúc học tập tại Trường Đại Học Nông Lâm Thái
Nguyên, được sự phân công của Ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi - Thú y, Bộ
Môn VSV – GP - BL, tôi được giới thiệu về thực tập tại Trung tâm nghiên
cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì - Viện Chăn nuôi. Tại đây, bên cạnh sự cố gắng
của bản thân, tôi cũng đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình
của nhiều người để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới Ban giám hiệu
Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y, cùng toàn thể thầy cô giáo trong khoa đã tận tình dạy bảo, giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình học tập và thực tập tốt nghiệp. Đặc biệt là sự hướng dẫn
trực tiếp của TS. Nguyễn Văn Sửu, bộ môn VSV – GP - BL.
Tiếp đến tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban giám đốc Trung tâm
Nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì - Viện Chăn nuôi, cùng các anh chị phòng
kĩ thuật của trung tâm và ThS Đặng Thị Dương đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp
đỡ, tạo mọi điều kiện tốt nhất trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè đã
hết lòng quan tâm, giúp đỡ, động viên cho tôi trong suốt quá trình học tập
cũng như quá trình hoàn thành bài khóa luận tốt nghiệp này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày tháng
Sinh viên

Lƣơng Thị Lý

năm 2016


ii
DANH MỤC BẢNG
Trang

Bảng 2.1. Thống kê bò sữa của Trung tâm 2015 - 2016 .............................................6
Bảng 4.1. Cơ cấu đàn bò theo độ tuổi của Trung tâm trong 2 năm gần nhất
2015 - 2016 ...............................................................................................38
Bảng 4.2. Cơ cấu đàn bò sữa theo giống ...................................................................39
Bảng 4.3. Kết quả thống kê một số chỉ tiêu sinh sản của đàn bò tại
Trung Tâm ...............................................................................................40
Bảng 4.4. Kết quả điều tra bệnh viêm vú lâm sàng và các bệnh sản khoa trên
đàn bò tại Trung tâm.................................................................................42
Bảng 4.5. Kết quả thử CMT trên đàn bò của Trung tâm ..........................................43
Bảng 4.6. Kết quả xác định vị trí núm vú của bò bị viêm bằng CMT ......................43
Bảng 4.7. Kết quả xác định số vú dương tính với CMT trên một bò .......................44
Bảng 4.8. Kết quả ảnh hưởng giữa lứa đẻ và bệnh viêm vú lâm sàng ......................46
Bảng 4.9. Kết quả điều trị bệnh viêm vú lâm sàng trên bò sữa ...............................48


iii
DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 3.1. Vệ sinh vú bò ............................................................................................36
Hình 3.2. Thử CMT tại trại .......................................................................................36
Hình 3.3. Lấy mẫu sữa ..............................................................................................37
Hình 4.1. Cơ cấu đàn theo giống bò..........................................................................39
Hình 4.2. Kết quả xác định vị trí núm vú của bò bị viêm bằng CMT ......................44
Hình 4.3. Tỷ lệ viêm vú cận lâm sàng giữa các núm vú ...........................................45
Hình 4.4. Tỷ lệ viêm vú ở các lứa đẻ ........................................................................46


iv
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
X:

Bình Quân

BBB:

Blanc-Blue-Belgium

CMT:

California Mastitis Test

Cs:

Cộng sự

G:

Gam

Gr-:

Gram âm

Gr+:

Gram dương

HF:

Holstein Friesian

JS:

Jersey

N:

Dung lượng mẫu

Nxb:

Nhà xuất bản

SE:

Sai số chuẩn

STT:

Số thứ tự

TT:

Thể trọng

Xi:

Giá trị của mẫu

v
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... ii
DANH MỤC HÌNH ......................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CỤM TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ..................................... iv
MỤC LỤC ......................................................................................................... v
Phần 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1.1 Đặt vấn đề.................................................................................................... 1
1.2. Mục đích đề tài và yêu cầu của đề tài ........................................................ 2
1.3. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 2
1.3.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................... 2
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn ..................................................................................... 2
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................... 3
2.1. Điều kiện cở sở nơi thực tập ...................................................................... 3
2.1.1. Vài nét cơ bản về Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì,
Hà Nội ..................................................................................................... 3
2.1.2. Điều kiện tự nhiên ................................................................................... 4
2.1.3. Điều kiện kinh tế - chính trị - xã hội ....................................................... 5
2.1.4. Tình hình sản xuất của cơ sở................................................................... 6
2.1.5. Những thuận lợi khó khăn ....................................................................... 7
2.2. Tình hình chăn nuôi bò sữa trong nước ..................................................... 7
2.3. Tình hình chăn nuôi bò sữa tại Ba Vì – Hà Nội......................................... 9
2.4. Đặc điểm cấu tạo tuyến vú và chức năng sinh lý tiết sữa ........................ 10
2.4.1. Đặc điểm cấu tạo tuyến vú .................................................................... 10
2.4.2. Chức năng sinh lý tiết sữa ..................................................................... 13
2.5. Bệnh viêm vú bò sữa ................................................................................ 16
2.5.1. Khái niệm bệnh viêm vú bò sữa............................................................ 16
2.5.2. Nguyên nhân ......................................................................................... 16

vi

2.5.3. Phân loại viêm vú bò sữa ...................................................................... 19
2.5.4. Biến chứng của bệnh viêm vú ............................................................... 23
2.5.5. Chẩn đoán bệnh viêm vú ....................................................................... 24
2.6. Tình hình nghiên cứu bệnh viêm vú bò sữa ............................................ 30
2.6.1. Tình hình nghiên cứu bệnh viêm vú bò sữa trên thế giới .................... 30
2.6.2. Tình hình nghiên cứu bệnh viêm vú bò sữa ở Việt Nam ..................... 31
Phần 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU .................................................................................... 33
3.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu .......................................... 33
3.2. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 33
3.2.1. Điều tra tình hình chăn nuôi bò sữa và một số chỉ tiêu sinh sản
của đàn bò tại Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì................ 33
3.2.2. Điều tra bệnh viêm vú lâm sàng và các bệnh sản khoa trên đàn bò
khoán của Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì...................... 33
3.2.3. Khảo sát viêm vú cận lâm sàng bằng phương pháp CMT trên đàn
bò của Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì ........................... 33
3.2.4. Xác định vị trí núm vú của bò bị viêm vú cận lâm sàng
bằng CMT ............................................................................................. 33
3.2.5. Xác định số vú bị viêm/bò ................................................................... 33
3.2.6. Xác định ảnh hưởng giữa lứa đẻ và bệnh viêm vú lâm sàng ................ 33
3.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 33
3.3.1. Phương pháp điều tra tình hình ............................................................. 33
3.3.2. Phương pháp tính tuổi phối giống lần đầu, tuổi đẻ lần đầu .................. 34
3.3.3. Phương pháp tính thời gian động dục lại sau khi đẻ ............................. 34
3.3.4. Phương pháp tính khoảng cách giữa hai lứa đẻ .................................... 35
3.3.5. Phương pháp chia mùa vụ ..................................................................... 35

3.3.6 Phương pháp xác định bò bị viêm vú lâm sàng ..................................... 35
3.3.7. Phương pháp xác định viêm vú cận lâm sàng ....................................... 35
3.3.8. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 37


vii

Phần 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ........................................................ 38
4.1. Cơ cấu đàn bò sữa theo độ tuổi của Trung tâm trong 2 năm
2015 - 2016 ............................................................................................ 38
4.2. Cơ cấu giống bò sữa của Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba
Vì năm 2015 – 2016.............................................................................. 39
4.3. Kết quả thống kê một số chỉ tiêu sinh sản của đàn bò tại Trung Tâm ..... 40
4.4. Kết quả điều tra bệnh viêm vú lâm sàng và các bệnh sản khoa trên
đàn bò khoán của Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì .......... 42
4.5. Kết quả khảo sát viêm vú cận lâm sàng bằng phương pháp CMT
trên đàn bò của Trung tâm nghiên cứu Bò và Đồng cỏ Ba Vì ............. 43
4.6. Kết quả xác định vị trí núm vú của bò bị viêm vú cận lâm sàng
bằng CMT.............................................................................................. 43
4.7. Kết quả số vú bị viêm/bò ......................................................................... 44
4.8. Kết quả ảnh hưởng giữa lứa đẻ và bệnh viêm vú lâm sàng ..................... 45
4.9. Kết quả điều trị bệnh viêm vú .................................................................. 47
Phần 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................. 49
5.1. Kết luận .................................................................................................... 49
5.2. Đề nghị ..................................................................................................... 49
TÀI LIỆU THAM KHẢO


1

Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Cùng với sự phát triển nhanh số lượng đàn bò trong nước, đàn bò sữa
nước ta trong những năm gần đây tăng nhanh cả về số lượng và chất lượng.
Các đàn bò lai F1, F2 dần được thay thế bằng đàn bò lai F3 và bò cao sản
được nhập khẩu từ Mỹ, Úc… và vì thế sản lượng sữa tuơi sản xuất trong nước
cũng tăng, đáp ứng được một phần nhu cầu tiêu dùng sữa tươi trong nước.
Theo Cục Chăn nuôi - Bộ Nông nghiệp, tính đến hết năm 2014, số
lượng bò sữa cả nước năm 2014 là 227.000 con (tăng 22,1% so với năm
2013). Sản lượng sữa trong nước sản xuất ước tính là 549.533 tấn. Năm 2015
cả nước sản xuất 1,9 tỷ lít quy ra sữa tươi, tăng lên là 2,6 tỷ lít vào năm 2020
và 3,4 tỷ lít tới năm 2025.
Tuy nhiên, song hành với ngành chăn nuôi luôn tồn tại các vấn đề như
con giống, dinh dưỡng, kỹ thuật chăm sóc, bệnh tật và rác thải chăn nuôi.
Trong đó bệnh tật là khâu khó giải quyết nhất, gây thiệt hại lớn nhất, và người
chăn nuôi quan tâm nhiều nhất. Đầu tiên và quan trọng nhất phải kể đến nhóm
các bệnh truyền nhiễm, tiếp đến là nhóm bệnh ký sinh trùng, các bệnh sản
khoa và bệnh viêm vú bò sữa. Đối với, những bệnh lây lan nhanh, mạnh, khó
kiểm soát như bệnh truyền nhiễm thì đã có vaccine can thiệp rất hiệu quả, hay
khó điều trị như bệnh ký sinh trùng thì luôn được người chăn nuôi phòng và
tẩy trừ từ rất sớm nên 2 nhóm bệnh này thường ít xảy ra trên bò sữa. Duy chỉ
có các bệnh sản khoa, bệnh về chân móng và bệnh viêm vú thì rất hay xảy ra
trên bò sữa, mà thường không dự báo trước được, gây nhiều khó khăn cho
người chăn nuôi. Trong đó, bệnh viêm vú là bệnh phổ biến nhất, gây tổn thất
và tốn kém nhất trong số các bệnh của bò sữa trên thế giới. Ở Việt Nam, tỷ lệ
bò bị mắc viêm vú chiếm khoảng 40 – 50% tổng đàn bò, tổn thất do bệnh


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full