Đánh giá việc sử dụng phụ phẩm nông nghiệp cho canh tác lúa và đề xuất giải pháp xử lý tại xã Hải Phúc huyện Hải Hậu tỉnh Nam Định. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
----------------------

VŨ THỊ LOAN
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ VIỆC SỬ DỤNG PHỤ PHẨM NÔNG NGHIỆP CHO
CANH TÁC LÚA VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP XỬ LÝ TẠI XÃ HẢI PHÚC,
HUYỆN HẢI HẬU, TỈNH NAM ĐỊNH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trƣờng

Lớp

: K44 – ĐCMT – NO1

Khoa

: Quản lí tài nguyên

Khóa học

: 2012 - 2016

Thái Nguyên, năm 2015


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
----------------------

VŨ THỊ LOAN
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ VIỆC SỬ DỤNG PHỤ PHẨM NÔNG NGHIỆP CHO
CANH TÁC LÚA VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP XỬ LÝ TẠI XÃ HẢI PHÚC,
HUYỆN HẢI HẬU, TỈNH NAM ĐỊNH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trƣờng

Lớp

: K44 – ĐCMT – NO1

Khoa

: Quản lí tài nguyên

Khóa học

: 2012 - 2016

Giảng viên hƣớng dẫn: PGS.TS Đàm Xuân Vận

Thái Nguyên, năm 2016


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành quá trình thực tập tốt nghiệp, ngoài sự nỗ lực của bản
than tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của các tập thể, cá nhân
trong và ngoài trường.
Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy, cô giáo của
khoa Quản lí tài ngu9
yên, trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã giúp tôi hoàn thành quá
trình thực tập tốt nghiệp.
Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Đàm Xuân Vận, người đã
tận tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài.
Khóa luận này sẽ không thể hoàn thành được nếu không có lòng tốt và
hiếu khách của người dân xã Hải Phúc, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Tôi
xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tất cả các cán bộ nhân viên của Viện Môi
trường Nông nghiệp và UBND xã Hải Phúc đã ủng hộ, giúp đỡ nhiệt tình cho
tôi thực hiện đề tài này.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình, người thân và
bạn bè đã giúp đỡ, khích lệ tôi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 29 tháng 11 năm 2015

Sinh viên

Vũ Thị Loan


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Diện tích, năng suất, sản lượng một số loại cây lương thực chính ở Việt
Nam .............................................................................................................................6
Bảng 2.2: Số lượng chất thải hữu cơ ở Trung Quốc ...................................................7
Bảng 2.3: Số lượng chất thải hữu cơ ở Mỹ .................................................................7
Bảng 2.4: Giá trị dinh dưỡng của một số phụ phẩm nông nghiệp ở Việt Nam ..........8
Bảng 4.1: Hiện trạng sử dụng đất xã Hải Phúc .........................................................22
Bảng 4.2: Tổng hợp dân số các xóm của xã Hải Phúc ..............................................25
Bảng 4.3: Nguồn phát sinh phụ phẩm nông nghiệp ..................................................28
Bảng 4.4: Khối lượng phụ phẩm các loại cây trồng .................................................28
Bảng 4.5: Kết quả điều tra lượng phế thải đồng ruộng của các thôn địa bàn xã Hải
Phúc ...........................................................................................................................29
Bảng 4.6: Các hình thức xử lý phụ phẩm nông nghiệp.............................................30
Bảng 4.7: Thành phần TSH đốt trực tiếp và gián tiếp từ rơm rạ ..............................35


DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ

Hình 2.1: Hiện trạng sử dụng rơm ..............................................................................9
Hình 2.3: Hiện trạng sử dụng than ngô .......................................................................9
Hình 4.1: Sơ đồ vị trí xã Hải Phúc ............................................................................19
Hình 4.2: Rơm rạ được đốt ngay trên mặt ruộng ......................................................31
Hình 4.3: Rơm rạ được ủ làm phân bón ....................................................................31
Hình 4.4: Rơm rạ sau khi thu hoạch bỏ lại trên bờ ruộng, bờ mương ......................32
Hình 4.5: Sơ đồ xử lý rơm rạ bằng phương pháp đốt gián tiếp

Hình 4.6: Than sinh học ............................................................................................34
Hình 4.7: Chiều cao cây lúa tại ruộng 1
Hình 4.8: Chiều cao cây lúa tại ruộng 2
Hình 4.9: Chiều cao cây lúa tại ruộng 3
Hình 4.10: Năng suất lúa qua các công thức
Hình 4.11: Sơ đồ xử lý phụ phẩm nông nghiệp làm phân hữu cơ


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Bộ NN & PTNT

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

BVTV

Bảo vệ thực vật

CNH - HĐH

Công nghiệp hóa – hiện đại hóa

CT

Công thức

ĐH

Đại học

HĐND

Hội đồng nhân dân

HTX

Hợp tác xã

KH - KT

Khoa học – kĩ thuật

KHCN

Khoa học công nghệ

FAO

Tổ chức nông lương Liên hợp quốc

THCS

Trung học cơ sở

TSH

Than sinh học

UBND

Ủy ban nhân dân

Viện KH & CN

Viện Khoa học và Công nghệ


MỤC LỤC
PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................. 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .................................................................. 2
1.3. Yêu cầu của đề tài ...................................................................................... 3
1.4. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 3
1.4.1. Đối với việc học tập ................................................................................ 3
1.4.2. Với thực tiễn xã hội ................................................................................. 3
PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 4
2.1. Cơ sở khoa học của nghiên cứu ................................................................. 4
2.1.1. Khái niệm và một số thuật ngữ về nông nghiệp ..................................... 4
2.1.2. Khái niệm phụ phẩm nông nghiệp .......................................................... 5
2.2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................... 5
2.2.1. Thực trạng sản xuất nông nghiệp trên thế giới và ở Việt Nam ............... 5
2.2.2. Thực trạng phế thải đồng ruộng của một số quốc gia trên thế giới và
Việt Nam ........................................................................................................... 6
2.2.3. Hiện trạng sử dụng và những tác hại của phế phụ phẩm trồng trọt đến
môi trường ......................................................................................................... 8
2.3. Các biện pháp xử lý phế thải đồng ruộng hiện nay.................................. 10
2.3.1. Phương pháp đốt ................................................................................... 10
2.3.2. Phương pháp đổ trực tiếp ra sông ngòi ................................................. 10
2.3.3. Phương pháp vùi trực tiếp vào đất ........................................................ 11
2.3.4. Phương pháp dùng làm thức ăn gia súc ................................................ 11
2.3.5. Phương pháp ủ làm phân ....................................................................... 12

2.3.6. Phương pháp sinh học ........................................................................... 12


2.4. Tình hình ứng dụng công nghệ xử lí phụ phẩm nông nghiệp trên thế giới
và ở Việt Nam ................................................................................................. 12
PHẦN 3. ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 16
3.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 16
3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 16
3.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ............................................................ 16
3.4. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 16
3.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 17
3.4.1. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu ............................................... 17
3.4.2. Phương pháp đánh giá khảo sát thực tế về xử lý phụ phẩm nông nghiệp
tại địa bàn nghiên cứu ..................................................................................... 17
3.4.3. Phương pháp xử lí số liệu ..................................................................... 18
3.4.4. Phương pháp biểu đạt thông tin thu thập được ..................................... 18
PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ........................... 19
4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội.......................................................... 19
4.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 19
4.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................... 23
4.1.3. Những thuận lợi và khó khăn của xã Hải Phúc..................................... 27
4.2. Hiện trạng phụ phẩm nông nghiệp cho canh tác lúa của xã Hải Phúc..... 28
4.2.1. Nguồn phát sinh phụ phẩm nông nghiệp .............................................. 28
4.2.2. Khối lượng phụ phẩm nông nghiệp ...................................................... 28
4.2.3. Các phương pháp xử lý phụ phẩm nông nghiệp phục vụ canh tác lúa tại
xã Hải Phúc, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định ................................................. 30
4.3. Những thuận lợi và khó khăn trong việc sử dụng phụ phẩm nông nghiệp
cho canh tác lúa tại xã Hải Phúc, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định ................. 32
4.3.1. Thuận lợi ............................................................................................... 32
4.3.2. Khó khăn ............................................................................................... 32

4.4. Xử lý rơm rạ theo phương pháp đốt gián tiếp (than sinh học)................. 33
4.4.1. Xây dựng mô hình đốt........................................................................... 33
4.5. Đề xuất giải pháp sử dụng phụ phẩm nông nghiệp cho canh tác lúa tại xã
Hải Phúc, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định...................................................... 35
4.5.1. Giải pháp về cơ chế chính sách ............................................................. 38
4.5.2. Giải pháp về quản lý ............................................................................. 38
4.5.3. Giải pháp về công nghệ xử lý ............................................................... 39
PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................... 43
5.1. Kết luận .................................................................................................... 43
5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 43
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 43
PHỤ LỤC


1
PHẦN 1
ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là một nước nông nghiệp lâu đời, phần lớn dân cư sống bằng
nghề trồng lúa nước. Trong đó, vùng lúa chính của nước ta là đồng bằng sông
Hồng và đồng bằng sông Cửu Long. Cho đến nay, Việt Nam vẫn là nước xuất
khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới với sản lượng lúa năm 2013, ước đạt 44 triệu
tấn.
Bên cạnh những lợi thế về sản xuất nông nghiệp, hàng năm lượng phế thải
dư thừa trong quá trình chế biến các sản phẩm nông nghiệp như rơm rạ, vỏ trấu,
thân lá mía,… là nỗi lo về các bãi chứa, đe dọa ô nhiễm môi trường với những địa
phương có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp.
Ngày nay, đời sống con người ngày càng tiến bộ hơn, các sản phẩm cung

cấp cho nông nghiệp ngày càng nhiều. Con người không còn chú trọng đến việc
tái sử dụng phế phẩm nông nhiệp, vì thế những phế phẩm nông nghiệp thường bị
bỏ lại ngay tại đồng ruộng sau khi thu hoạch, thậm chí bị đốt ngay tại ruộng gây
hậu quả nghiêm trọng tới môi trường đất, môi trường không khí và ảnh hưởng các
vấn đế nhân sinh xã hội khác. Theo điều tra đánh giá của Viện Môi trường Nông
nghiệp, trên 80% phụ phẩm lúa như rơm rạ trấu đang bị đốt hoặc xả thải ra môi
trường bừa bãi. Do đó, nếu được xử lí một cách hợp lý thì đây là một nguồn vật
liệu hữu cơ có giá trị, vừa cung cấp dinh dưỡng, vừa giúp cải tạo lý, hóa tính của
đất, đảm bảo duy trì nền sản xuất bền vững.
Trong bối cảnh các nguồn tài nguyên đang cạn kiệt thì việc tận thu, tái
sử dụng phụ phẩm nông nghiệp là một trong những giải pháp quan trọng hiện
nay.
Xã Hải Phúc là một xã ven biển thuộc huyện Hải Hậu tỉnh Nam Định, tuy
nhiên dân cư vẫn sống chủ yếu bằng nghề nông. Vì vậy, số lượng phế thải nông


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full