Nghiên cứu đặc tính sinh học của loài cây Gù hương (Cinnamomum balansae H. Lecomte) làm cơ sở cho bảo tồn và phát triển loài tại huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
----------------------

VŨ THỊ LIÊN
Tên đề tài:
NGHIÊN CỨU ĐẶC TÍNH SINH HỌC CỦA LOÀI CÂY GÙ HƢƠNG
(CINNAMOMUM BALANSAE H. LECOMTE) LÀM CƠ SỞ CHO BẢO TỒN
VÀ PHÁT TRIỂN LOÀI TẠI HUYỆN ĐỊNH HÓA TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Lớp
Khóa học

: Chính quy
: Quản lý tài nguyên rừng
: Lâm nghiệp
: 44 - QLTNR
: 2012 - 2016

Thái Nguyên, năm 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
----------------------

VŨ THỊ LIÊN
Tên đề tài:
NGHIÊN CỨU ĐẶC TÍNH SINH HỌC CỦA LOÀI CÂY GÙ HƢƠNG
(CINNAMOMUM BALANSAE H. LECOMTE) LÀM CƠ SỞ CHO BẢO TỒN
VÀ PHÁT TRIỂN LOÀI TẠI HUYỆN ĐỊNH HÓA TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
: Chính quy
Chuyên ngành
: Quản lý tài nguyên rừng
Khoa
: Lâm nghiệp
Lớp
: 44 - QLTNR
Khóa học
: 2012 - 2016
Giảng viên hƣớng dẫn : ThS. La Quang Độ
Khoa Lâm nghiệp - Trƣờng Đại học Nông Lâm

Thái Nguyên, năm 2016


i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của bản thân tôi. Các số
liệu và kết quả nghiên cứu là quá trình điều tra trên thực địa hoàn toàn trung thực, chƣa

công bố trên các tài liệu, nếu có gì sai sót tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Thái Nguyên, ngày
Xác nhận của giáo viên hƣớng dẫn
Đồng ý cho bảo vệ kết quả trƣớc
Hội đồng khoa học
( Ký, ghi rõ họ tên)

ThS. La Quang Độ

tháng

Ngƣời viết cam đoan
( Ký, ghi rõ họ tên)

Vũ Thị Liên

XÁC NHẬN CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
Giáo viên chấm phản biện xác nhận sinh viên đã sửa sai sót
sau khi hội đồng chấm yêu cầu
( Ký, ghi rõ họ tên)

năm 2016


ii

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian học tập và nghiên cứu tại trƣờng Đại học Nông Lâm Thái
Nguyên, tôi đã trang bị cho mình kiến thức cơ bản về chuyên môn dƣới sự giảng

dạy và chỉ bảo tận tình của toàn thể thầy cô giáo. Để củng cố lại những khiến thức
đã học cũng nhƣ làm quen với công việc ngoài thực tế thì việc thực tập tốt nghiệp là
một giai đoạn rất quan trọng, tạo điều kiện cho sinh viên cọ sát với thực tế nhằm
củng cố lại kiến thức đã tích lũy đƣợc trong nhà trƣờng đồng thời nâng cao tƣ duy
hệ thống lý luận để nghiên cứu ứng dụng một cách có hiệu quả những tiến bộ khoa
học kỹ thuật vào thực tiễn sản xuất.
Xuất phát từ nguyện vọng của bản thân, đƣợc sự nhất trí của nhà trƣờng, ban
chủ nhiệm khoa Lâm Nghiệp và sự hƣớng dẫn trực tiếp của thầy giáo Th.S La
Quang Độ tôi tiến hành nghiên cứu Khóa luận: “Nghiên cứu đặc tính sinh học của
loài cây Gù hương (Cinnamomum balansae H. Lecomte) làm cơ sở cho bảo tồn
và phát triển loài tại huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên”
Trong thời gian nghiên cứu Khóa luận, đƣợc sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của thầy
giáo Th.S La Quang Độ và các thầy cô giáo trong khoa cùng với sự phối hợp giúp đỡ của
ngƣời dân và các ban ngành lãnh đạo hạt kiểm lâm huyện Định Hóa tôi đã hoàn thành
khóa luận đúng thời hạn. Qua đây tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc nhất đến các thầy
cô giáo trong khoa Lâm Nghiệp đặc biệt là thầy giáo Th.S La Quang Độ ngƣời thầy đã
trực tiếp hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện khóa luận.
Do trình độ chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế do vậy khóa
luận không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi kính mong nhận đƣợc sự giúp đỡ của các
thầy cô giáo cùng toàn thể các bạn đồng nghiệp để khóa luận này đƣợc hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày

tháng

năm 2016

Ngƣời viết cam đoan

Vũ Thị Liên

iii

DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 3.1.

Các thông số đƣợc phân tích mẫu đất ....................................... 23

Bảng 4.1.

Sự hiểu biết của ngƣời dân về cây Gù hƣơng ........................... 28

Bảng 4.2.

Kiến thức bản địa về sử dụng và gây trồng Gù hƣơng .............. 29

Bảng 4.3.

Đặc điểm phân loại và bảo tồn ................................................. 30

Bảng 4.4.

Số đo trung bình của 100 lá trƣởng thành ................................. 32

Bảng 4.5.

Số đo trung bình của 100 quả trƣởng thành .............................. 33

Bảng 4.6.

Công thức tổ thành tầng cây gỗ ................................................ 33

Bảng 4.7.

Bảng tính cây bụi độ tàn che trong các otc ............................... 35

Bảng 4.8.

Tổ thành cây tái sinh nơi Gù hƣơng phân bố ............................ 36

Bảng 4.9.

Nguồn gốc tái sinh của loài Gù hƣơng ..................................... 37

Bảng 4.10.

Chất lƣợng cây tái sinh Gù hƣơng ............................................ 38

Bảng 4.11.

Mật độ tái sinh loài Gù hƣơng .................................................. 39

Bảng 4.12.

Thống kê cây tái sinh triển vọng của loài Gù hƣơng ................. 40

Bảng 4.13.

Bảng tổng hợp độ che phủ của cây bụi nơi có loài Gù hƣơng
phân bố ................................................................................... 41

Bảng 4.14.

Bảng tổng hợp độ che phủ của lớp dây leo và thảm tƣơi nơi có
loài cây Gù hƣơng phân bố ...................................................... 42

Bảng 4.15.

Bảng phân bố của loài cây Gù hƣơng trong tuyến đi điều tra .... 43

Bảng 4.16.

Thống kê phân bố Gù hƣơng phân bố ở vƣờn rừng tại Huyện
Định Hóa ................................................................................. 44

Bảng 4.17.

Đặc điểm lý tính khu vực phân bố Gù hƣơng ........................... 46


iv

DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 4.1.

Hình thái vỏ, thân cây non ...................................................... 31

Hình 4.2.

Thân, vỏ, cây trƣơng thành ...................................................... 31

Hình 4.3.

Hình thái lá non ....................................................................... 31

Hình 4.4.

Hình thái lá trƣởng .................................................................. 31

Hình 4.5.

Hoa cây Gù hƣơng ................................................................... 32

Hình 4.6.

Quả trƣởng thành cây Gù hƣơng .............................................. 32


v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ, cụm từ viết tắt

Giải thích

Dt

: Đƣờng kính tán

D1.3

: Đƣờng kính 1.3m

ĐDSH

: Đa dạng sinh học

ĐT - NB

: Đông tây - Nam bắc

Đ, T, N, B

: Đông, tây, nam, bắc

Hvn

: Chiều cao vút ngọn

Hdc

: Chiều cao dƣới cành

LSNG

: Lâm sản ngoài gỗ

ODB

: Ô dạng bản

OTC

: Ô tiêu chuẩn

STT

: Số thứ tự

TB

: Trung bình

TT

: Thứ tự

TTV

: Thảm thực vật

IUCN

: Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế

KBT

:Khu bảo tồn


vi

MỤC LỤC
Trang

Phần 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................... 2
1.3. Ý nghĩa của Khóa luận ............................................................................... 3
1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học ...................................... 3
1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn ........................................................................... 3
Phần 2: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................ 4
2.1 Cơ sở khoa học ............................................................................................ 4
2.2. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc và ngoài nƣớc ....................................... 5
2.2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới .......................................................... 5
2.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc............................................................ 6
2.3. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội khu vực nghiên cứu .......................... 10
2.3.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 10
2.3.2 Điều kiện kinh tế, văn hóa - xã hội ........................................................ 12
2.3.3 Nhận xét chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ......................... 14
Phần 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG, VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU ................................................................................................................ 16
3.1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 16
3.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................ 16
3.1.2. Địa điểm,thời gian và phạm vi nghiên cứu của Khóa luận ................... 16
3.2. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 16

3.2.1. Đặc điểm sử dụng và sự hiểu biết của ngƣời dân về loài cây Gù hƣơng .....16
3.2.2. Đặc điểm phân loại loài Gù hƣơng ....................................................... 16
3.2.3. Đặc điểm nổi bật về hình thái của loài Gù hƣơng ................................ 16
3.2.4. Một số đặc điểm sinh thái của loài cây Gù hƣơng ................................ 16


vii

3.2.5. Đề xuất một số biện pháp bảo tồn và phát triển loài............................. 17
3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 17
3.3.1. Phƣơng pháp nghiên cứu chung ............................................................ 17
3.3.2. Phƣơng pháp điều tra cụ thể.................................................................. 17
3.3.3. Điều tra chi tiết ...................................................................................... 17
3.3.4. Nội nghiệp ............................................................................................. 24
Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................. 28
4.1. Đặc điểm sử dụng và hiểu biết của ngƣời dân về cây Gù hƣơng ............ 28
4.1.1. Tri thức bản địa loài Gù hƣơng ............................................................. 28
4.1.2. Tình hình sử dụng loài Gù hƣơng ......................................................... 29
4.2. Đặc điểm phân loại và bảo tồn loài Gù hƣơng......................................... 30
4.3. Đặc điểm hình thái của loài cây Gù hƣơng .............................................. 31
4.4. Đặc điểm sinh thái của loài cây Gù hƣơng .............................................. 33
4.4.1. Cấu trúc tổ thành tầng cây gỗ................................................................ 33
4.4.2. Độ tàn che.............................................................................................. 34
4.4.3. Tổ thành tầng cây tái sinh ..................................................................... 36
4.4.4. Đặc điểm cây bụi và thảm tƣơi nơi có loài Gù hƣơng phân bố ............ 40
4.4.5. Đặc điểm phân bố của loài Gù hƣơng ................................................... 43
4.5. Đề xuất một số biện pháp bảo tồn và phát triển loài................................ 48
4.5.1 một số thuận lợi và khó khăn trong công tác bảo tồn và phát triển cây
Gù hƣơng ......................................................................................................... 48
4.5.2. Đề xuất biện pháp bảo tồn..................................................................... 49

4.5.3. Đề xuất biện pháp phát triển loài .......................................................... 50
Phần 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................ 52
5.1. Kết luận .................................................................................................... 52
5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 53
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


1
Phần 1
MỞ ĐẦU

1.1. Đặt vấn đề
Rừng vốn đƣợc mệnh danh là ”Lá phổi xanh” của trái đất với chức năng điều
hòa khí hậu, hạn chế thiên tai, bão, lũ lụt cùng với việc tham ra vào duy trì cân
bằng sinh thái và đa dạng sinh học bằng cách tham ra vào chu trình tuần hoàn sinh
vật của thiên nhiên. Rừng là nơi cƣ trú và là nơi sinh sống của rất nhiều loài động,
thực vật. Rừng là nơi cung cấp thức ăn cho động vật nói chung, con ngƣời nói riêng.
Ngoài ra rừng còn đƣợc coi là nguồn vật chất cơ bản nhằm thỏa mãn nhu cầu của
con ngƣời, ngoài việc cung cấp gỗ rừng còn cung cấp những lâm sản ngoài gỗ
(LSNG) nhƣ: Thực phẩm, gia vị, tinh dầu, nhựa, củi, cây làm thuốc, cây cảnh, cây
nhuộm màu, nguyên liệu giấy sợi và nhiều giá trị sử dụng khác.
Khi rừng nguyên sinh bị tàn phá, đất đai bị xói mòn, rửa trôi, tình trạng sa
mạc hóa ngày càng gia tăng, diện tích rừng tự nhiên ngày càng thu hẹp. Tài nguyên
sinh vật đang bị đe dọa, nhiều loài sinh vật bị khai thác cạn kiệt trở nên quý, hiếm
và đang đứng trƣớc nguy cơ dần bị tuyệt chủng. Khi con ngƣời chúng ta không có
biện pháp khắc phục sẽ tàn phá đi kho dự trữ, tàn phá đi nguồn vật chất cơ bản của
sự sống. Vì vậy con ngƣời cần phải thay đổi tƣ duy của chính mình với việc khai
thác tài nguyên thiên nhiên theo phƣơng châm ”Phát triển bền vững” là một yêu cầu
cấp thiết không thể trì hoãn. Việc duy trì, bảo vệ rừng và tài nguyên rừng luôn trở

thành nội dung quan tâm của các quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam hơn 80% là
dân số sống ở các vùng nông thôn, miền núi cuộc sống ngƣời dân nghèo khó, trình
độ dân trí thấp vì vậy cuộc sống của họ thƣờng xuyên lệ thuộc vào rừng để tìm kiếm
thức ăn, khai thác gỗ và LSNG. Để đáp ứng nhu cầu, cuộc sống của họ mặt khác do
nhu cầu thị trƣờng về các sản phẩm từ rừng ngày càng cao công tác quản lý chƣa
chặt chẽ làm ảnh hƣởng không nhỏ đến đa dạng sinh học, làm cho nhiều loài đang
đứng trƣớc nguy cơ tuyệt chủng cao, thậm chí một số loài không còn khả năng tái tạo.
Đứng trƣớc tình trạng đó Đảng và Nhà nƣớc ta đã có những giải pháp bảo vệ và phát
triển rừng nhƣ việc thành lập hệ thống các Khu bảo tồn (KTB), khu rừng đặc dụng,


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full