Mẫu hình nhà lãnh đạo thành công , chủ tịch HĐQT tập đoàn FPT trương gia bình – những tố chất vả kỹ năng

MẪU HÌNH NHÀ LÃNH ĐẠO THÀNH CÔNG , CHỦ TỊCH
HĐQT TẬP ĐOÀN FPT TRƯƠNG GIA BÌNH – NHỮNG TỐ
CHẤT Và KỸ NĂNG
Con đường trở thành lãnh đạo là con đường phát triển cá nhân, đòi hỏi phải
có chút ít năng khiếu lãnh đạo bẩm sinh, có tố chất lãnh đạo và phải trải qua quá
trình rèn luyện, tích lũy lâu dài. Người nào nắm vững các nguyên tắc về lãnh đạo,
người đó sẽ có lợi thế trên hành trình ấy. Bài viết sau sẽ làm rõ những tố chất và kỹ
năng của người lãnh đạo mà theo tôi là thành công.
Lãnh đạo là gì
Lãnh đạo là một động từ, không phải là một danh từ. Lãnh đạo là một hành
động, không phải là vị trí. Lãnh đạo được xác định là những việc chúng ta làm,
chứ không phải đơn thuần là vai trò của một ai đó.
Một số người trong vai trò lãnh đạo là những nhà lãnh đạo xuất sắc trong
khi nhiều người chỉ được xem là ông chủ, là chuyên gia kỹ thuật, là quản lý...
Ngược lại, cũng rất nhiều người không có ở vị trí lãnh đạo nhưng lại được xem là
những lãnh đạo xuất sắc.
Trong thế giới đầy biến động như hiện nay, tất cả chúng ta đều cần trở thành
lãnh đạo. Ai cũng cần phải trở thành lãnh đạo cho chính mình.
Lãnh đạo là dẫn đường nhưng đồng thời phải đi trước.
1


Lãnh đạo là hướng dẫn hoặc chỉ đạo một quá trình hoạt động. Lãnh đạo là
gây ảnh hưởng đến hành vi hoặc quan điểm của người khác. Tất cả chúng ta cần
trở thành lãnh đạo mà không cần phải quan tâm đến chức danh hay vai trò của
chúng ta. Điều này sẽ bắt đầu bằng việc tự lãnh đạo chính mình và dần dần gây
ảnh hưởng, hướng dẫn, hỗ trợ và dẫn dắt người khác.
GS.TS Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT là một người thông
minh, ông biết cơ hội của mình đã đến và là một người giàu tham vọng, ông không
có ý định để cơ hội cứ thế trôi qua. Vào thời điểm năm 1998, ông và các cộng sự
của mình đã dựng nên một công ty tin học có tiếng tăm lẫy lừng, bề thế hơn cả

công ty Microsoft lúc mới ra đời. Nhưng không dừng ở đó, ông Bình không ngừng
trăn trở để FPT phát triển hơn nữa. Câu hỏi duy nhất củaông Bình là: làm thế nào
để chuyển hướng FPT đang rất thành công ở các lĩnh vực khác sang xuất khẩu
phần mềm? Dù gặp phải rất nhiều trở ngại, nhưng hành trình 10 năm xuất khẩu
phần mềm của FPT cho tới thời điểm này đã cho thấy nhận định dẫn đường của
Trương Gia Bình đang chứng minh tính đúng đắn của mình.
Quá trình trở thành lãnh đạo cũng giống như quá trình trở thành một
con người hoàn thiện.
Sự phát triển lãnh đạo là sự phát triển cá nhân. Cho dù cuối cùng lãnh đạo là
những hoạt động “bên ngoài” nhưng nó phải được bắt đầu từ “bên trong”.Tất
nhiên, sẽ có những bước cơ bản trong quá trình trở thành lãnh đạo. Nhưng cuộc
2


hành trình phát để phát triển cá nhân là quá trình chúng ta tự tìm cho mình một con
đường riêng. Mỗi người sẽ cần những điều kiện khác nhau để tạo ra sự khác biệt.

Lãnh đạo là biết cách lựa chọn những điều phù hợp với khả năng của
mình.
Khi phải đối mặt với những rào cản hoặc thất bại, những người có thể vượt
qua những nghịch cảnh, biến chúng thành cơ hội và học tập kinh nghiệm từ đó mới
là những người thực sự thành công. Trọng tâm và phạm vi lãnh đạo được định
dạng bằng 3 câu hỏi tất yếu: Tôi định đi đến đâu (tầm nhìn của tôi). Tôi tin tưởng
vào cái gì (nguyên tắc và giá trị) và tại sao tôi tồn tại (mục đích và nhiệm vụ của
tôi)
Thêm vào đó, lãnh đạo nghĩa là chịu trách nhiệm cho những lựa chọn của
chúng ta trong cuộc sống. Các nhà lãnh đạo nhận ra rằng sống là quá trình tích
lũy, rằng lựa chọn sẽ quyết định hoàn cảnh nhiều hơn cơ hội. Lãnh đạo phải loại bỏ
những con "virus đổ lỗi" - những người luôn cho rằng "tất cả là lỗi của họ và tôi
chẳng thể làm gì hơn".

Việc lãnh đạo không chỉ là việc chúng ta làm mà còn đánh giá chúng ta
là người như thế nào.

3


Con người chúng ta thế nào sẽ điều khiển hành động của chúng ta. Lãnh đạo
thực sự sẽ xuất phát từ bên trong. Sự đáng tin cậy dựa trên sự trung thực, chính
trực và tin tưởng. Hãy thật thà với chính mình bằng cách thu thập những ý kiến
phản hồi về hành vi cá nhân của chúng ta, đảm bảo rằng nó phù hợp với giá trị và
nguyên tắc của chính mình.
Tình yêu và sự đam mê với công việc sẽ khuyến khích khả năng lãnh đạo
trong mỗi người. Những người thành công là những người vượt qua sự hoài nghi,
chán nản, luôn phấn đấu để giành được những ước mơ và mong muốn của họ.
Lãnh đạo không có nghĩa là động viên người khác bằng thưởng hay
phạt.
Cho dù ở nhà hay ở nơi làm việc, người lãnh đạo tăng lực cho người khác để
họ tự tìm thấy động cơ. Nhà lãnh đạo hiệu quả là người có khả năng tăng lực cho
người khác bằng lòng đam mê và sự đánh giá của họ. Họ gắn kết trái tim và trí óc
của mọi người. Họ gắn kết những người có liên quan và và tham gia. Họ chủ động
nuôi dưỡng văn hoá nhóm, chứ không bằng làm gì đó.
Những tố chất cần có của một nhà lãnh đạo
Niềm say mê.
Một nhà lãnh đạo hiệu quả là người luôn khát khao làm được điều gì đó
đóng góp cho xã hội, hoặc chí ít là cho mình. Không có sự say mê, thi một nhà
lãnh đạo sẽ không thể có được những quyết định táo bạo và tâm huyết.
4


GS.TS Trương Gia Bình có một niềm say mê là đóng góp cho xã hội, nhằm

đưa Việt Nam trở thành nước mạnh về Công nghệ thông tin. Ông không ngừng
hành động, phát triển kinh doanh FPT, đẩy mạnh phát triển xuất khẩu phần mềm
sang Mỹ, châu Âu, Nhật Bản nhằm đưa hình ảnh Việt Nam tới bạn bè quốc tế.
Sự hiểu biết và tính ham học hỏi.
Điều chắc chắn là, người lãnh đạo không thể điều hành tốt nếu họ không
hiểu biết gì về lĩnh vực hoạt động của họ. Ngoài những kiến thức cơ bản trong lĩnh
vực hoạt động của mình, nguời lãnh đạo còn phải đọc nhiều và luôn có tinh thần
học hỏi để không ngừng nâng cao kiến thức, nhận biết và cập nhật những thông tin
và tri thức mới.
Nhìn xa trông rộng.
Tố chất này khác với niềm say mê, song ở khía cạnh nào đó, nó lại không
tách biệt khỏi niềm say mê. Nếu một người không quan tâm đến một đối tượng,
một vấn đề, một hệ thống nào đó, thì người đó sẽ không chú tâm dành thời gian
tìm hướng giải quyết. Tuy nhiên, người lãnh đạo, ngoài niềm say mê, còn phải có
tầm nhìn, cách nhìn nhận và những ý tưởng nhất định trước những thay đổi, để từ
đó vạch ra những biện pháp phù hợp.
Ở Trương Gia Bình, tố chất này đã được minh chứng ở những thành công
của FPT từ khi ra đời cho tới nay, sự đa dạng hóa ngành kinh doanh, trọng tâm vào

5


xuất khẩu phần mềm, tham gia thị trường chứng khoán đều ở tầm nhìn xa trông
rộng của ông.

Óc sáng tạo.
Người lãnh đạo luôn phải suy nghĩ để làm sao đưa ra những chiến lược thực
hiện tầm nhìn một cách hiệu quả nhất. Trong bất cứ cong việc nào, cũng cần phát
huy trí sáng tạo để thực hiện công việc nhanh nhất, hiệu quả nhất, chất lượng đảm
bảo nhất.

Khả năng truyền đạt thông tin.
Người lãnh đạo phải có khả năng diễn thuyết và truyền đạt thông tin để
thuyết phục những người khác tin tưởng, nghe theo và làm theo.
Về khả năng truyền đạt thông tin, thuyết trình, Trương Gia Bình có những
năng lực đặc biệt khiến những phát biểu của ông rất “sáng” rất thu hút người nghe.
Đó là lý do, mà hàng ngàn nhân viên của ông đều đồng lòng vì sự phát triển của
Việt Nam trong ngành Công nghệ thông tin
Khả năng lập Kế hoạch và tổ chức.
Người lãnh đạo là người luôn nhìn thấy những việc cần làm và có khả năng
giúp tập thể lập kế hoạch và tổ chức việc thực hiện.
6


Khả năng làm việc theo nhóm.
Người lãnh đạo cần phải có khả năng hoạt động cùng những người khác,
biết lắng nghe, sống trung thực và cởi mở, biết sắp xếp và bố trí công việc cho
nhân viên một cách khoa học và hợp lý, biết cách giải quyết và dàn xếp những
mâu thuẫn nội bộ.
Tài xoay xở.
Người lãnh đạo càn có nghị lực rất lớn. Khi khó khắn, họ không nản chí.
Khi công việc xem ra quá khó, họ sẽ tìm cách tiếp cận khác. Họ luôn tìm kiếm các
giải pháp cho vấn đề, đẻ từ đó lựa chọn hướng đi tối ưu.

Lòng dũng cảm.
Người lãnh đạo là người có một trong những công việc khắc nghiệt nhất.
Giám đốc điều hành phải luôn xác định rõ, họ là đại diện cho ai và cần phải làm gì.
Họ phải dũng cảm và cương quyết trong các vấn đề liên quan đến sự sinh tồn và
phát triển của doanh nghiệp, như việc bổ nhiệm, sa thải…
Sẵn sàng chấp nhận rủi ro.

7


Người lãnh đạo tài năng là người không trốn tránh trước thực tế giảm sút,
biết lường trước những kịch bản xấu nhất có thể xảy ra với doanh nghiệp. Khi đó,
họ cần có kế hoạch hỗ trợ.
Khi nhìn ra thế giới xem có doanh nghiệp nào tồn tại lâu dài, tìm hiểu bí
quyết tồn tại của nó, Trương Gia Bình nhận thấyy thương hiệu Sumitomo - Nhật
Bản đã có 400 năm tuổi, nhưng lại có một Công ty Thụy Điển đã tồn tại tới 7 thế
kỷ. Ông Bình phát hiện ra, bất cứ một cái gì trường tồn phải có một cấu trúc hết
sức đặc biệt và có thể đặt tên nó là genetic. Để thiết kế được một hệ thống gen
trong Công ty, ông Bình không biết phải bắt đầu như thế nào, cho dù hết sức ước
mong. Lúc này FPT xuất khẩu phần mềm sang Ấn Độ, ông Bình bắt đầu nghiên
cứu các quan điểm ISO và nhận thấy sự minh bạch của bộ lệnh này, đồng thời nó
là quy trình chung cho toàn bộ tập đoàn, như lá sẽ quang hợp, là hoa sẽ di truyền
vậy. Đồng thời tiêu chuẩn ISO có cả biến dị, bởi có cả giai đoạn kiểm tra, tức là
sau một vòng tuần hoàn phải kiểm tra xem có cải tiến. Vừa đúng dịp có cuộc xuất
khẩu phần mềm, ông Bình đặt ra khẩu hiệu "Xuất khẩu hay là chết", đồng thời cho
vận hành genetic. Ông Bình đánh giá, đến nay bộ lệnh của FPT vẫn là bộ lệnh
khác biệt so với các tập đoàn khác, bởi lẽ ông đã tìm mọi cách viết một bộ lệnh
đầy đủ để duy trì sự trường tồn của lệnh này, cũng như cây cỏ trường tồn từ thế hệ
này sang thế hệ khác. Đó là tìm cách bắt chước thiên nhiên. Ông Bình không biết
FPT sẽ tồn tại được bao lâu, nhưng theo đúng như thiết kế thì cần phải liên tục
hoàn thiện, khi đạt đến đẳng cấp thiên nhiên thì đương nhiên sự tồn tại sẽ được
8


chấp nhận. Gen đòi hỏi mỗi tế bào phải thuộc bài, phải có hệ thống đào tạo nội bộ.
Tại FPT lãnh đạo hành xử giống nhau, 10 người cũng như 10 nghìn người, phương
thức giống nhau dù quy mô khác nhau, đều theo quân sự lệnh. Ý tưởng genetic có

trong đầu ông Bình từ năm 1996, đến lúc xuất hiện tại FPT đã là năm 2003. Một
quá trình đeo đẳng thể hiện tài xoay sở, lòng dũng cảm và khả năng chấp nhận rủi
ro của ông.
Những kỹ năng cần có của một nhà lãnh đạo.
Kỹ năng quản lý.
Làm thế nào chúng ta có thể nhận ra một nhà quản lý tài năng trong đám
đông? Hãy nhìn vào một khung cảnh hỗn loạn, bạn sẽ thấy nhà quản lý tài năng
chính là người nổi bật lên trên sự hỗn loạn và lập lại trật tự vốn có. Họ dường như
được sinh ra trong những tình huống khủng hoảng nhất và khắc chế được sự khủng
hoảng đó. Bởi vì bẩm sinh họ đã thích được thử thách và cảm thấy rất hưng phấn
khi chiến thắng. Nhưng một nhà quản lý giỏi còn cần phải có các tố chất khác. Họ
phải có tầm nhìn xa và phải có khả năng kết nối tầm nhìn đó với những ý tưởng.
Họ phải là nhà cải cách và không chống lại sự thay đổi. Họ là người dám mơ ước
và dám trở nên khác biệt. Họ sẵn sàng chấp nhận thất bại… Quản lý là quá trình
làm việc cùng với và thông qua các cá nhân, các nhóm và các nguồn lực khác.
Quản lý được thử thách và đánh giá qua việc đạt được các mục tiêu thông qua sự
tổ chức và thực hiện các kỹ năng khác nhau.
9


Kỹ năng lãnh đạo.
Đây là một kỹ năng không thể thiếu của một nhà quản lý. Lãnh đạo giỏi
được thử thách qua sự thành công trong việc thay đổi hệ thống và con người.
Thuật ngữ “lãnh đạo” đang được sử dụng ngày càng nhiều hơn khi nhắc đến vai
trò của người quản lý vì chức năng của lãnh đạo là xử lý thay đổi. Người quản lý
cần phải lãnh đạo giỏi để thay đổi sản phẩm, hệ thống và con người một cách năng
động. Nhà lãnh đạo giỏi phải là người thúc đẩy quá trình quyết định một vấn đề và
trao cho nhân viên của họ quyết định vấn đề đó. Nếu bạn là một nhà lãnh đạo giỏi,
quyền lực sẽ tự đến với bạn, nhưng bạn cũng phải biết khai thác quyền lực của
những người khác. Bạn phải thúc đẩy quá trình quyết định và làm cho quá trình đó

hoạt động. Đó là một bài toán khó.
Kỹ năng lập kế hoạch.
Nhà quản lý là người ra quyết định và toàn bộ bộ máy của công ty sẽ hành
động theo quyết định đó. Nghĩa là quyết định của nhà quản lý ảnh hưởng rất lớn
tới vận mệnh của doanh nghiệp. Một kế hoạch sai lầm rất có thể sẽ đưa đến những
hậu quả khó lường.Vì vậy kỹ năng lập kế hoạch rất quan trọng để đảm bảo cho nhà
quản lý có thể đưa ra những kế hoạch hợp lý và hướng toàn bộ nhân viên làm việc
theo mục tiêu của kế hoạch đã định. Khi kế hoạch được hoàn thành, nhà quản lý
phải chuyển tải thông tin kế hoạch cho cấp trên và cấp dưới để tham khảo ý kiến.
Trong suốt quá trình thực hiện kế hoạch, người quản lý sẽ cần đến những công cụ
10


giải quyết vấn đề và khi cần thiết, phải ra và thực thi các quyết định trong quyền
hạn của mình.
Kỹ năng giải quyết vấn đề.
Quá trình giải quyết vần đề có thể được tiến hành qua các bước sau: nhận
diện vấn đề, tìm nguyên cớ của vấn đề, phân loại vấn đề, tìm giải pháp và lựa chọn
giải pháp tối ưu. Một nhà quản lý giỏi sẽ tiến hành quá trình này một cách khoé léo
và hiệu quả.
Kỹ năng giao tiếp tốt:
Càng ngày người ta càng nhận ra sức mạnh của các mối quan hệ, cái mà có
được từ một kỹ năng giao tiếp tốt. Bạn phải thành thạo giao tiếp bằng văn nói và
cả văn viết. Bạn phải biết cách gây ấn tượng bằng giọng nói, ngôn ngữ cơ thể, đôi
mắt và cách diễn đạt dễ hiểu, thuyết phục. Các bản hợp đồng ngày nay có được
phụ thuộc rất nhiều vào khả năng thương thuyết. Khả năng giao tiếp tốt cũng phát
huy tác dụng trong quản lý nhân sự. Một chuyên gia về nhân sự đã từng kết luận
rằng tiền có thể mua được thời gian chứ không mua được sự sáng tạo hay lòng say
mê công việc. Mà mức độ sáng tạo hay lòng say mê công việc lại phụ thuộc vào
khả năng tạo động lực cho nhân viên để khẳng định lòng trung thành và sự cam kết

của người lao động không thể có được bằng việc trả lương cao. Thực tế là mức
lương cao và một văn phòng đầy đủ tiện nghi chỉ là điều kiện cần chứ không phải
là điều kiện đủ để nhà quản lý có thể giữ một nhân viên tốt.
11


Như vậy, qua thực tế và kinh nghiệm của những nhà lãnh đạo tài ba, chúng
ta học hỏi được cách nhận diện một ý tưởng hoặc cơ hội kinh doanh tuyệt vời cũng
như những bí quyết thành công hữu ích. Ngoài ra, chúng ta còn có thể học được
cách tránh những sai lầm họ từng mắc phải. Quan trọng nhất là bằng cách đi theo
con đường đã dẫn họ đến thành công, chúng ta sẽ có nhiều cơ may để trở nên
thành công như họ.

Danh mục tài liệu tham khảo:
 Giáo trình Phát triển khả năng lãnh đạo-chương trình MBA-Griggs6/2009
 Trí tuệ cảm xúc- Yếu tó thành công-TT đào tạo QTKD INPRO-11/2009
 Daniel Goleman -Harvard Business Review






12