Tình hình mắc bệnh đường hô hấp trên đàn lợn thịt tại trại hợp tác xã Trường Giang huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang và biện pháp phòng trị. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

HOÀNG TH QU NH ANH

tài:
TÌNH HÌNH M C B
NG HÔ H
L N TH T T I TR I H
NG GIANG HUY N HI P HÒA - T NH B C GIANG
VÀ BI N PHÁP PHÒNG TR

KHÓA LU N T T NGHI

H
o:
Chuyên ngành:
L p:
Khoa:
Khoá h c:

IH C

Chính quy
Thú y
K43 - TY
2011

2016

5


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

HOÀNG TH QU NH ANH

tài:
TÌNH HÌNH M C B
NG HÔ H
L N TH T T I TR I H
NG GIANG HUY N HI P HÒA - T NH B C GIANG
VÀ BI N PHÁP PHÒNG TR

KHÓA LU N T T NGHI

Gi

IH C

H
o:
Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
L p:
K43 - TY
Khoa:
Khoá h c:

2011 2016
ng d n: TS. Nguy n Th Ngân
i h c Nông Lâm Thái Nguyên

5


i

em luôn luôn

hú y.
Em
em
Em
nuôi Thú y

, Khoa

TS.
T

h

Nông L
em

trong

nuôi Thú y

em

T

h

Nông L

em
tr i l n h
nuôi

ng Giang - huy n Hi p Hòa - t nh B c Giang
.
em
em

công tác sau này.

Thái Nguyên, ngày 25 tháng 11
Sinh viên

Hoàng Th Qu nh Anh

ong


ii

L

U

Th c t p t t nghi p chi m m t v trí quan tr ng trong quá trình h c t p
c

ih

i h c Nông

Lâm Thái Nguyên nói riêng, nh m giúp sinh viên c ng c , h th ng hóa ki n
th

u làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c, th c

ti n s n xu

chuyên môn, n m

v

u và ng d ng ti n b khoa h c k thu t vào s n

xu

ng th i t o cho mình tác phong làm vi
ng v

s n xu t, góp ph n x

vào s nghi p phát tri n

c ta. Xu t phát t

c s nh t trí c a

n n nông nghi p c
ng, Ban ch nhi
Giang, tôi ti

uôi

tài: Tình hình m c b

th t t i tr i h

n, tính sáng t

Thú y, tr i h
ng hô h

ng
n

ng Giang - huy n Hi p Hòa - t nh B c Giang và

bi n pháp phòng tr
Sau th i gian th c t p, v i tinh th n làm vi c kh
, th i gian, kinh phí có h

c

u còn b ng trong công tác nghiên c u nên khóa lu n c a tôi không tránh
kh i nh ng sai sót và h n ch , tôi mong nh
c a th

ng nghi

c nh ng ý ki

khóa lu n c a tôi hoàn thi

M t l n n a tôi xin chân thành c

y cô giáo!


iii

DANH M C B NG
Trang
................................................................... 32
............................................... 37

........................................................................................... 38
.................................. 40
........ 41
5

.......... 43

6

............................. 44

7

. 45


iv

Trang
.................................. 40
........ 42


v

DANH M C CÁC T

Cs.

VI T T T

: C ng s
tính

HTX

: H p tác xã

KgTT

: Kilogam th tr ng

Ml

: Mililit

Nxb

: Nhà xu t b n

STT

: S th t

TT

: Th tr ng


vi

M CL C
Trang
:

......................................................................................... 1
............................................................................................... 1
................................................................................ 2
.................................................................................... 2
.................................................................................. 2
......................................................................... 2

:

............................................................... 3
....................................................................................... 3
...................................... 3
......... 4
.................................................... 5
............................................ 24
....................................................... 24
........................................................ 28

:
..................................................................................................................... 31
.......................................................... 31
............................................................. 31
............................................................................. 31
....................................................................... 31

-

-

............................................................................................. 31

............................................................................................ 32


vii

3.4.3.

.... 32
...................... 33
.................................................................. 33
............................ 34

:
4.1. Cô

..................................................................... 34
....................................................... 34
.......................................................................... 35

4.1.3. Công tác khác ..................................................................................... 36
................................................................................ 38

-

-

............. 38

4.2.2. Tình hình

..................................... 40

4.2.3. Tình hình

.................. 41

4.2.4

................ 43

4.2.5

................................... 44

4.2.6

................................................... 45
:

........................................................... 47
................................................................................................. 47
.................................................................................................. 47
.......................................................................... 49


1

Ph n 1
M

U

tv
Trong nh
l n nói riêng ngày càng phát tri n m
ph m c
Nh

ng ph n l n nhu c u v th c

i dân và gi m t v trí quan tr ng trong n n kinh t qu c dân.
ng v i s phát tri

Nông t
cao t

c, B Nông nghi p và Phát tri n

p các gi ng gia súc, gia c
c có n

ng và ch

t và ch

ng

n, nh m m

n

ng s n ph m.

Trong các lo i v t nuôi thì nuôi l n mang l i hi u qu kinh t cao và là
ngu n cung c p th t ch y u cho xã h i. Vì v y trong nh
ct

t nhi u

thành t u m i, xu th chuyên môn hóa s n xu
nhu n cao thì ngoài các v
thú y là v

cl i

v con gi

c p bách, quy

ng thì công tác

n thành công

Vi c áp d ng các ti n b khoa h c k thu t vào th c ti n s n xu
giúp chúng ta x lý và kh ng ch b nh d ch. M t khác khi m c s ng c a
u v s d ng th c ph m s

mà

xã h
l n nói riêng làm sao ph i t o ra nhi u s
ph m t t, vi

i có ch

i ph i có nh ng bi n pháp h

ng s n
ng nhu c u

xã h i.
Trong các b nh gây thi t h

l n thì b nh liên quan t i

ng hô h p di n ra m t cách ph c t p và gây nhi u thi t h i l n. B nh
ng hô h p là m t trong nh ng b nh có nhi
khu n, virus, mycoplasma,... gây

n ch

p c a l n.


2

M c dù t l ch

nh này l i làm suy gi

nuôi, do l n nhi m b

ng ch m, tiêu t n th

yêu c u th c t s n xu

cs

ng d n c a cô giáo TS. Nguy n Th

n hành nghiên c

Ngân
hô h

t phát t

tài: Tình hình m c b

n th t t i tr i h

ng

ng Giang - huy n Hi p

Hòa- t nh B c Giang và bi n pháp phòng tr
1.2. M c tiêu nghiên c u
-

nh t l l n m c b

- So sánh hi u l

ng hô h

u tr b

n th t t i tr i l n;

ng hô h p c a 2 lo i thu c.

tài
c
- Các k t qu nghiên c u c
các nghiên c u ti p theo v b
1.

tài có th làm tài li u tham kh o cho
ng hô h

n th t.

c ti n
- Các k t qu nghiên c

u tr b

b ng 2 lo i thu c góp ph n ph c v s n xu t

u qu
tr i.

u tr


3

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U

khoa h c:
2.1.1.Vai trò, ch

a b máy hô h p:

iv it tc

ng v t thì m t trong nh ng y u t quy

ns s

ng O2. Trong m

O2 và th i ra 250ml CO2
ng CO2 ra kh
Hô h p c

ng v t c n 6 - 8ml

ng O2 thi t y u này và th
thì c

l

ph i th c hi

c

ng tác hô h p.

c chia thành 3 quá trình:

- Hô h

i khí gi

c th c hi n

nh

ng

ph i thông qua các ph nang.

- Hô h p trong: là quá trình s d ng O2 mô bào.
- Quá trình v n chuy n CO2, O2 t ph
ng tác hô h

c l i.

u khi n b

th n kinh th d ch và

c th c hi n b
d

pc al ng

ng

u, h ng, khí qu n, ph qu n) và ph i.
D

b

ng d n khí có h th ng th n kinh và h th ng m ch máu phân
c có tác d

i

n ph i. Trên niêm m c

ng hô h p có nhi u tuy n ti t d ch nh
không khí. Niêm m

ng hô h

gi b i và d v t có l n trong

ng có l p lông rung luôn chuy

ng

y các d v t ho c b i ra ngoài.
c m trên niêm m

ng hô h p r t nh y c m v i các

thành ph n l có trong không khí. Khi có v t l
... nh

y v t l ra ngoài, không cho xâm nh
Khí O2 sau khi vào ph i và khí CO2 th

Ph i l n bao g m r t nhi u ph

có ph n x ho, h
ng hô h p.
i t i ph nang.
n tích b m t trao khí.


4

M

ng tác hít vào và th

c g i là m t l n hít th . T n s hô

h p là s l n th /phút. M

ng v

u ki n bình

ng có t n s hô h p khác nhau:
L n: 10 - 20 l n/phút;
Bò: 12 - 20 l n/phút;
Ng a: 8 - 10 l n/phút;
ng h p gia súc m c b nh ho c g p ph i m t s kích thích thì
t n s hô h p s

c gi m xu ng.

2.1.2.Tìm hi u m t s vi khu
B

ng hô h p và b nh do chúng gây ra

ng hô h p do nhi

i khu n, virus,

kí sinh trùng ...
Các gi ng l

c nuôi t i tr i h

u là các

gi ng l n nh p ngo i thông qua t
s

kháng r t kém v

ng l n này có
u ki n th i ti t, khí h u c

Chúng r t nh y c m v i s

t ng t c a th i ti t, khí h u và các y u

t gây b nh. M
ng, v sinh thú y, phòng tr b

c th c hi n tri

nh ng nguyên nhân này làm cho t l l n
ng xuyên m c các b nh truy n nhi
Các b

ng hô h p mà l

trong tr
c bi t là các b

ng xuyên m c

. Chính
ng Giang
ng hô h p.

trang tr

Giang là:
- B nh viêm ph i do Mycoplasma gây ra;
- B nh viêm ph i do Actinobacillus pleuropneumoniae gây ra;
- B nh viêm ph i do Pasteurella multocida gây ra;
- B nh viêm ph i do virus gây ra;
- B nh viêm ph i do ký sinh trùng gây ra.

ng


5

2.1.3. M t s b

ng hô h

n hình

2.1.3.1. B nh suy n l n
* Nguyên nhân
B nh do Mycoplasma hyopneumoniae gây ra, b nh hay còn g i là b nh
viêm ph

a l n. B nh gây nhi u thi t h i nhi u v kinh t

tr ng kém, tiêu t n th

tr ng cao.

+ Quá trình sinh b nh
Sau khi xâm nh p vào ph
thái cân b ng n u s

kháng c a

gi m do nhi

ng hô h p, Mycoplasma t o tr ng
t t. Khi s

kháng c

ng tr i không h

Mycoplasma

ng gây h i ch ng viêm ph i

hoành cách mô. S

nh, thùy tim, thùy
Pasteurella

k t h p c a các vi khu n k

multocida, Streptococcus, Staphylococcus ...
tr m tr ng và gây bi n ch ng viêm ph

ng làm cho b nh thêm
m ph i.

* Tri u ch ng lâm sàng
Th i k nung b nh t 1-3 tu n, trung bình 10-16 ngày trong t nhiên,
5-12 ngày trong phòng thí nghi m. Tri u ch ng ho, khó th xu t hi n sau 2565 ngày. B nh có th chia làm 3 th : c p tính, á c p tính và mãn tính.
+ Th c p tính
u tri u ch ng r t nh , khó phát hi n b nh, l n
ng ho c n m

góc chu

m l n. Thân nhi t
0

ho

t nh 39 - 39,5 C, khi có bi u hi n b nh, con v t h

h i lâu do các ch t d ch ti t sâu

ng r i
ng
ng

ng hô h p ho c do viêm ph i có

d ch bài xu t

n sau c a b nh. Vài ngày sau, con v t ho, ho khi v n

ng m nh, t

ng bi u hi n b nh lúc sáng s m và chi u t i. L n b nh ho

liên t c trong 2 - 3 tu


6

Khi ph i b t

ng thì con v t có tri u ch ng khó

th , th nhanh, th khò khè, nh p th có th lên t i 100
hô h

150 l n/phút. T n s

n lên, gia súc ng i th

m nh, ch

th , b ng gi t

c m t, ch

t b ti u ti

vàng và ít, nghe ph i có nhi

c ti u

c.

B nh ti n tri n kho ng 1 tu n, t l ch t khá cao n u khô
th i. Th c

ng ít th y, ch y u m c b nh

m c b nh l n nào. B

u tr k p

nh

t ng t và lây lan nhanh. Khi có tác

ng c a vi khu n k phát làm ch ng viêm ph i càng tr nên tr m tr
+ Th á c p tính
Th

ng g p

l n t p giao, l n lai, l n con còn bú m . B nh có

tri u ch ng gi ng th c

m tr ng b ng. L n

ng

th , thân nhi

u

ho, th nhanh, t n s hô h

ghép v i b nh t huy t trùng thì s t cao. B nh có th kéo dài vài tu n l .
+ Th mãn tính
Th b

ng t th c p tính và th á c p tình chuy n sang.
c p tính, b nh khó phát hi n do bi u hi n không rõ ràng.

Con v t ho khan vào bu i sáng s m, bu i chi u t i. L n ho t ng ti ng m t
ho c t ng h i kéo dài, ho m t tu n r i gi
v t khó th , th nhanh, t n s hô h

c kéo dài liên miên. Con
40

100 l n/phút. Hít vào dài

ra, th

Con v

i a ch y. Thân nhi

ng ít, kho ng 39

40oc, có th

n 40oc r i h th p xu ng.
B nh ti n tri
N

nn
ng t

u h t gi m t

nh tho ng có con ch t.

n có th ph c h i, t l ch t không
ng.


7

n m c b nh

th

n. Tri u ch ng không xu t hi n rõ,

th nh tho ng ho nh , khi con v t stress do th i ti

i ho c th

m b o thì b nh m i phát ra. Con v

ng, phát tri n ch m,

th i gian nuôi v béo kéo dài.
* B nh tích
B nh tích ch y u

c bi t là

u xu t hi n nh

ho c xám b ng h

l i thành vùng r

u xanh to d n r i t p trung

u có b

h n rõ gi a ch ph i b viêm và ch
Ch viêm

ph i, h ch ph i. B t

i

ng.

ph i c ng d

ho c màu xám, m t bóng láng,

trong su t, bên trong có ch t keo nên g i là viêm ph i kính. Ph i có b nh thì
dày lên, c ng r n, b gan hóa ho c th t hóa. C t ph
tr ng xám, có b t, ph

ng màu

c l i, khi dùng tay bóp không x

ng. Sau khi viêm t 10

20 ngày, vùng nh

cd

màu tro h ng, vàng nh t ho c vàng xám, cu
c ng, s gi

c h n, bóp r t

y t ng hóa. C t ph i có b nh th y r t nhi u b t, nhi u

vùng ho i t màu tr ng. B nh tích lan r ng, trên m t có nhi u s

t

tr ng, ph i dính vào l ng ng c khi màng ph i b viêm n ng.
C t m t mi ng ph i có vùng b gan hóa b

c th y chìm. Ph

qu n, khí qu n viêm có b t, d ch nhày màu h ng nh t, bóp có khi có m ch y ra.
M tb

a là h ch lâm ba ph

l nh

ng, ch a nhi u vi khu n, nhi
t huy
* Ch

t to, g p 2

5

máu
c.

nh

Hiên nay có nhi
khu n h c, ch

ch
t thanh h

c s d ng ph bi n nh

vào các bi u hi

n hình c a


8

b

i sáng s m và chi u t i, khi th i ti t l nh, sau khi v n
ng. B

n hình là viêm ph i kính, có vùng gan hóa, nh

th m, vàng nh t

nh, thùy tim.

* V m t d ch t
- Cách lây lan: b nh lây ch y
khi nh t chung v i l n

ng hô h p. L n kh e m c b nh
không khí có Mycoplasma

m, hít th

hyopneumoniae.
L n s phát b nh khi g
l nh, th

u ki n s ng không thu n l i: th i ti t
ng ô nhi m.

-

ng v t c m nhi m: L n

m c nhi u

l nt 2

các l a tu

um cb

ng

5 tháng và có tính ch t mùa v , ph thu c vào gi ng

l n. L n ngo

u ki

và th c p tính: t l ch

c ta b b nh v i t l cao

n n i và l n lai (Ph m S

, Lê Th Tài, 2006)

[9].
* Phòng và tr b nh
phòng và ch a b nh suy n l

t hi u qu cao thì ph i th c hi n

nh ng n i dung sau:
- Phòng b

ch
ng t t, kh u ph

protein, ch t

khoáng, vitamin.
+ Chu ng tr i thông thoáng, s ch s

nh k quét vôi di t khu n.

+ Nên t túc v con gi ng.
+ Mua l n v ph

c nh

theo dõi ít nh t m t tháng, n u

không có tri u ch ng ho, khó th thì m i nh
iv

c gi ng c n ph i ch t ch

m tra l i lai l ch, ngu n

g c, nh t riêng ít nh t hai tháng, hàng ngày theo dõi tri u ch ng hô h p sao
mb om

d ng.


9

+ Bên c

c tiêm phòng mang l i hi u qu r t t t.

- Phòng b nh khi có d ch
+ Ph i có chu

ng nh ng l n m i nh p vào ho c

nh ng l n m.
+ Ph

nh k

nuôi b

c chu ng tr i, phân rác, d ng c

c vôi 20%, NaOH 10%, Formon 5%, r c vôi b

ng.

n
d tiêu, protein, vitamin và mu i khoáng, có th tr n thêm kháng sinh
oreomicin, tetramycin vào th

phòng b nh.

u tr b nh:
Hi n nay trên th

ng có r t nhi u lo i thu

u tr b nh.

d ng hai lo i thu c kháng sinh là tylan 200 và
v

u tr b nh.
- Thu c tylan 200:
Li u dùng: 1ml/20kg th tr ng, dùng 3 - 5 ngày, tiêm b p. K t h p s

d ng m t s thu

m, tr s c, tr l

u qu

u tr c a kháng sinh.

- Thu c vetrimoxin L.A:
Li u dùng 1ml/10kg th tr ng, tiêm b
5 ngày. K t h p s d ng m t s thu
hi u qu

m, tr s c, tr l

u tr c a kháng sinh.

2.1.3.2. B nh viêm ph i
tb
ch y u là l
hô h

u tr trong

màng ph i

l n.

ng hô h p lây lan m nh, b

ng gây ch t l n,

a b nh là ho, khó th , th th b ng, t n s
n ch t v i b nh tích ph i b gan hóa và viêm dính thành ng c.

* M m b nh
Do vi khu n Actinobacillus pleuropneumoniae gây ra.
* D ch t h c
- Loài m c b nh
Actinobacillus pleuropneumoniae gây b nh cho l n
m c m nh t

l n choai (l n t 2

5 tháng tu i).

m i l a tu i


10

- Th i gian x y ra b
B nh x

hè

thu khi nhi

gây b nh:

Vi khu n Actinobacillus pleuropneumoniae là m t tác nhân gây b nh
v i nhi

c bi

n này có kh

phóng enzym protease có kh

y hemoglobin, s c t v n chuy n

oxy trong máu. Các protein có kh
phép chúng l

tt

c t và n

i

n v i s t có trong vi khu n này cho

v t ch . Chúng còn có kh

c t . Ngoài ra, b n thân vi khu

i
c bao b c b i m t

l p giáp mô có tác d ng b o v vi khu n b i các t bào b o h c a v t ch (Stan

Done, 2002) [15].
* Tri u ch ng
B nh

l n có 3 th ch y u: th quá c p, th c p tính và th mãn tính

(Taylor 2005) [34].
- Th quá c p
t cao (41,50C), t n s

L n m t m i,
hô h

,m

y tim m ch. L n b nh th y có

b t máu l n trong d

c dãi

n cu i c a b nh.

B nh ti n tri n r t nhanh, l n b nh ch t sau 24h sau khi có d u hi u
b

c khi ch t th

vùng m

xanh thành t ng m ng. M t s

ng tím

ng h p l n ch t có th ch t mà không có

bi u hi n tri u ch ng lâm sàng.
+Th c p tính
Tri u ch

quá c

n tri n ch

n

0

s t cao trên 41 C, ho, khó th , th th b ng, b ng hóp l i, l n a ch y, nôn
m a, m t có d
Th c

m v i d ch t .
l n ch t, m t s con ch

c. L n ch t trong vòng

1 - 4 ngày. L n s ng sót có th ph c h i hoàn toàn ho c có th phát tri n
thành th mãn tính.

11

+ Th mãn tính:
Th này xu t hi n sau khi d u hi u c p tính m
0

41 C), hay n

, lúc b

xù, g

n s t nh (40,5

th b ng, da nh t nh t, lông

ng kém, m t có d , d

c.

* B nh tích:
+Th quá c p tính:
L n ch t không có b

n hình, l n v n to béo.

+ Th c p tính và mãn tính:
Màng ph i viêm dính fibrin kèm theo ch y máu và d ch. Viêm màng
bao tim, viêm ph

c có l n máu

Ph i có màu s m và c ng l i (ph i b gan hóa). Các
r i rác kh p ph i. Có b t khí l

áp xe ch

trong ng c.
ym n m

ng hô h p.

* Ch
+ Ch

i ph u

D a vào nh ng bi u hi n lâm sàng và tri u ch ng, b nh tích c a b nh.
Phân bi t v i b nh: t huy t trùng, suy n, cúm l n, b nh liên c u khu n.
- Ch

nh c

Ki m tra trên kính hi n vi: Vi khu n hình c u tr c, b t màu gram âm.
B

ng, phân l

ng: B nh ph m là ph i nuôi c y

ng th ch máu
hóa: dung huy

ki
ng, không m

c tính sinh
ng Macconkey,

Indol (-), Glucose (-), Urease (+), Maltosa (+), Mannitol, Mannose, Xylose
(+), ...
u tr b nh
+ Phòng b nh
T y u chu ng tr

c khi chuy

i vào m i ô chu

k phun sát trùng các chu ng 1 tu n/l n, chu ng khô, s ch, không
c ti

c r a chu ng.

nh
ng


12

ng s

kháng cho l n b ng vi

Tr n thu c phòng b nh
th

ng hô h p vào th

t.
acifenicol 1kg/200kg

c trong 7 ngày.
H n ch

mb om

chu ng nuôi h p lý, gi b u ti u

khí h u chu ng nuôi m áp v
u tr b nh
Bi n pháp ch y u là s d ng kháng sinh.
ng s d

u tr b nh viêm ph i

màng ph i

ifapicin, ceftazidine, cioprofloxacin, neomycin, amikacin ... Tuy nhiên

nâng cao hi u qu

u tr c n ph

nh m c

m n c m.
Cùng v

u tr còn k t h p v i:

Bromhexin có tác d

m, giãn ph qu n, c

Diclofenac 2,5% có tác d ng kháng viêm, gi

s t.

kháng.
u tr k t h p v i công tác h
t

ng

ng các bi n pháp v sinh và h n ch các tác nhân stress.

2.1.3.3. B nh viêm ph i do Pasteurella multocida gây ra.
* Nguyên nhân
Vi khu n P. multocida

c bi

n là nguyên nhân gây b nh t huy t

trùng cho các loài gia súc, gia c m. Tuy nhiên P. multocida

c coi là

m t trong nh ng nguyên nhân gây nên b nh viêm ph i l n.
B nh viêm ph i l n do P. multocida gây ra là k t qu c a s lây nhi m
vi khu n vào ph i. B

ng th y

b hay nh ng b nh ghép

n cu i c a b nh viêm ph i c c

ng hô h p c a l n.

* Tri u ch ng c a b nh:
Tri u ch ng lâm sàng c a b nh viêm ph i do P. multocida gây ra r t
khác nhau tùy thu c vào t ng ch ng vi khu n gây b

ng xu t hi n 3 th :


13

- Th quá c p tính:
th này hi
Ho

nh ng l n

ng ho và th th b

l a tu

ng th y

nh ng l n l n.

c coi là bi u hi

nh m c

nghiêm tr ng c a b nh. Tri u ch ng lâm sàng c a b nh này gi
viêm màng ph i do A. pleuropeumoniae gây ra,

m phân

bi t chính là b nh viêm ph i do P. multocida thì hi m khi gây ra ch

t

n a l n m c b nh viêm ph i do P. multocida gây ra có th t n t i m t

ng

th i gian dài.
- Th c p tính:
ng do h u h t các ch ng P. multocida thu c

Th

serotype B gây ra. Nh ng con v t m c b
b
41

th , gõ vào b

ch, b

0

42 C, t l ch t cao (5

th y nh ng v

ng có bi u hi n khó th , hóp

i màu tím

40%).

t cao nhi

lên t i

nh ng con v t ch t và h p h i có th

vùng b ng có th là do s c n

ct .

- Th mãn tính
ng th y c a b nh, b nh tích ch y u
i v i các m

khác nhau t

n th

c hóa

ho c gan hóa, n u k phát các lo i c u khu n có th t o thành các
m ,

u. M

vùng ho c

c

ph i

viêm có

viêm khác nhau có th ti n tri n theo t ng k , t ng
ng ph i. Màng ph i, bao tim viêm dính vào l ng ng c (Lê

o, 2007) [16].
* B nh tích
B nh tích ch y u

ph n xoang ng

M. hyopneumoniae.

ng kèm v i b nh tích c a

a b nh này xu t hi n

nh và m t

trong c a ph i cùng v i vi c có b t khí trong khí qu n. Có s phân ranh gi i
rõ r t gi a các vùng t ch c ph
có s bi

i màu s c t

ng. Ph n b

sang xám xanh ph thu

ng c a ph i s
n c a b nh.

14

ng h p b nh nghiêm tr ng có th xu t hi n viêm ph m c và
apxe

các m

ng h

ng th y ph

m c dính ch t vào thành xoang ng c và ph m c có vùng m
phân bi t b nh viêm ph i do Pasteurella v i viêm ph i

b nh tích ch y
do Actinobacillus,

ng th y m ch y ra có màu vàng và dính

cùng v i r t nhi u s i fibrin (Pijoan, 1989) [31].
* Ch
nh viêm ph i do P. multocida gây ra ch y u d a

Vi c ch

vào xét nghi m vi khu n h c P. multocida là vi khu n d nuôi c
quan, b ph n có th phân l p vi khu n t t nh t là d ch ph qu n và nh ng t
ch c mô t bào ph
ch c b t

mb
ch

cl y

ph n ti p giáp gi a các t

ng ho c ngay c nh ng m u d ch

cl yb

t t t cho vi c phân l p vi khu n.

V i nh ng b nh ph m trên thì vi khu n P. multocida có th

c phân l p

trong phòng thí nghi m v i nh
có th th

c vi khu n tr c ti

ng
ch máu.

u tr :
Hi n nay trên th
multocida

ng có nhi u lo

u tr b nh do P.

xytetracyclin 1ml/kg th tr ng/ngày; linco

gen

1ml/10kg th tr ng/ngày; kanamycin 1ml/10kg th tr ng/ngày. Tuy nhiên
vi

u tr b ng kháng sinh ngày càng tr

ngày càng th p. Có hi

l kh i b nh

ng này là do tính kháng thu c c a vi khu n P.

multocida ngày càng m nh.
* Phòng b nh:
u lo i vaccine vô ho
multocida gây ra.

phòng b nh viêm ph i do P.


15

Nguy n Ng c Nhiên (1996) [12

nghi m vaccine phòng b nh
P. multocida.

ho, khó th c a l n do m t s lo i vi khu
2.1.3.4. B nh viêm ph i do virus gây ra.

- Coronavirus (virus pneumoniae c a l n) gây b nh viêm ph i truy n
nhi m c a l n. B

ng phát sinh

th mãn tính, v i tri u ch ng hô h p

, th th b ng (b ng hóp l i và gi t), l n

các l a tu

um c

n con 1 2 tháng và l n m i cai s a d m c và có t l ch t cao.
- Influenzavirus type A (H1N1) gây b nh cúm l n.
Tác nhân gây b nh là virus nhóm A: H1N1, H1N2, H3N2, . Các virus trên
thu c h Orthomyxoviridae, nhóm A g m nh ng virus gây b
gia súc, gia c

i,

n. Virus cúm có th lây

truy n t l n, gia c

i.

- Virus gây h i ch ng r i lo n hô h p và sinh s n

l n (PRRS)

+ Nguyên nhân:
H i ch ng r i lo n hô h p và sinh s n mà trong m t th

c

ng

c

nh bí hi

Hà Lan và M nghiên c u, tìm ra virus gây b nh.
t virus thu c h Togaviridae,

t tên là Lelystad

gây ra h i ch ng r i lo n hô h p và sinh s n

s y thai, ch

n

con ch t y u sau khi sinh và tr ng thái viêm ph i

l n con và l n choai.

+ B nh lý và lâm sàng:
Virus xâm nh

l n qua niêm m

ng hô h p, khi l n hít

th không khí có m m b nh. Sau khi xâm nh
c c a l n cái gây hi
gi m t l th
l n ch a k

c bi t gây s y thai

h l
ng viêm t

ng
o, làm

l n cái ch a th i k 2, ch

non và làm l n con ch t y u. L n con theo m và l n sau

cai s a b b nh là do theo m . Nh ng l
ch ng viêm ph i rõ r

yd

sáng s m, nh t là khi th i ti t l nh.

ng g y y u, th hi n h i
khó, ho nhi


16

Sau th i gian

b nh kho ng 4

o i, sau khi th hi n các tri u ch ng viêm ph
th b

410C,

7 ngày, l n con s t cao 40

n và ch y d

khó, th

c bi t, l n con và l n choai b

b nh ph n l n tai b xanh t

c g i là b nh

l n tai xanh. M khám l n nái b b nh th y niêm m c t

ob t n

y d ch nh y, m khám l n b b nh có b nh tích khí qu n có d ch
và có khí, ph nang t huy t và viêm nh c hóa, b ho i t t

.M t

s l n còn th y d ch m trong khí qu n và ph nang do nhi m khu n th phát.
L

c gi ng b b nh không th hi n rõ các tri u ch ng lâm sàng,
n mang virus và có th truy n virus cho l n cái khi ph i gi ng.

+ D ch t h c:
L n

các l a tu

u có th c m nhi m virus. L

m m b nh cho bào thai, ch

ng truy n

n con ch t v i t l cao.
ng b ô nhi m, b nh lây lan

p trung vào các th i k có nhi u l n nái ph i gi ng và
b nh phát sinh thành d ch v i t l cao, l n nái m c h i ch ng sinh s n trong
khi l n con b b

ng hô h p ph bi n.

B nh có th lây lan t
có mang m m b

c khác qua vi c xu t nh p l n
c ki m d ch ch t ch .

+ Ch
Ch

ch t :
n nái sinh s n, n u th

s y thai, thai ch
có t l ch t cao b

n nái có hi

ng

t y u. L n con theo m , l n choai
ng hô h p thì ph

n h i ch ng r i lo i hô

h p và sinh s n do virus. Tuy nhiên l n nái b s y thai còn do nhi u virus và
vi khu

Parvo, virus Aujeszky, virus d ch t l n, vi khu n

Brucella abortus và vi khu n Leptospira spp. Do v y c n ti n hành ch
vi sinh v

y tìm virus trong b nh ph m thu th p l n nghi b b nh.