Tình hình mắc bệnh tiêu chảy ở lợn tại trại chăn nuôi cổ phần Thiên Thuận Tường Cẩm Phả Quảng Ninh và các biện pháp phòng trị bệnh. (Khóa luận tốt nghiệp)

p

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-----------

-----------

NG
tài:
TÌNH HÌNH M C B NH TIÊU CH Y
PH N THIÊN THU

L N T I TR

NG C M PH - QU NG NINH

VÀ CÁC BI N PHÁP PHÒNG TR B NH

KHÓA LU N T T NGHI

H
o: Chính qui
Chuyên ngành: Thú y
Khoa:
Khóa h c: 2011 - 2016

Thái Nguyên 2015

IH C

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-----------

-----------

NG
tài:
TÌNH HÌNH M C B NH TIÊU CH Y
PH N THIÊN THU

L N T I TR

NG C M PH - QU NG NINH

VÀ CÁC BI N PHÁP PHÒNG TR B NH

KHÓA LU N T T NGHI

H
o: Chính qui
Chuyên ngành: Thú y
L p: 43TY - N01
Khoa:
Khóa h c: 2011 - 2016
Gi

ng d n: ThS.

Thái Nguyên 2015

IH C


i

L IC

hoàn thành báo cáo t t nghi
th các th

c h t em xin g i l i c

i toàn

ih

t cho em

nh ng ki n th c quý báu và b ích trong su t nh
Em xin dành l i c

c v a qua.

c t i Th.S. Nguy n H u Hòa

ng d n em trong su t quá trình th c t
Em xin chân thành c
các th y cô giáo trong b môn

n tình giúp

hoàn thành báo cáo t t nghi p.

i các th y, cô g

c bi t là

c lý và an toàn th c ph m

em hoàn

thành báo cáo th c t p t t nghi p này.
Em xin chân thành c

công ty CP khái thác khoáng s n Thiên Thu n

ng cùng toàn th anh em k thu t, công nhân trong trang tra

u ki n

cho em trong su t quá trình th c t p.
Em xin bày t lòng bi

n toàn th

ng viên em trong su t quá trình h c t

i gian th c

t p t t nghi p.
Trong quá trình th c t
ki n th

u kinh nghi m th c t , ch d a vào

c cùng v i th i gian h n h p nên báo cáo không tránh kh i sai sót.
c s góp ý nh n xét c a quý th

giúp cho ki n

th c c a em ngày càng hoàn thi n và có nhi u kinh nghi m b ích cho công
vi c sau này.
Em xin chân thành c
2015
Sinh viên

ng


ii

DANH M C B NG

Trang
B ng 4 1. K t qu công tác ph c v s n xu t ...........................................................34
B ng 4 2. T l l n con m c b

.......................................35

B ng 4 3.

i ch ng tiêu ch y theo các tháng ............................37

B ng 4 4.

i ch ng tiêu ch ytheo l a tu i ................................38

B ng 4 5. T l l n m c tiêu ch y theo tính bi t tính bi t ........................................41
B ng 4 6.

i ch ng tiêu ch y (%).........................................42

B ng 4.7.

......................................43

B ng 4 8. K t qu

u tr h i ch ng tiêu ch y

l n b ng hai lo i thu c................45


iii

DANH M C HÌNH
Trang
Hình 4.1. T l m c b nh qua các tháng ...................................................................37

Hình 4.2. T l m c b nh.............

.....................................................38

Hình 4.3. T l l n ch t do tiêu ch y........................................................................42


iv

DANH M C CÁC C M T

VI T T T

Cp

c ph n

CN

Ch nh t

HCTC

h i ch ng tiêu ch y

LMLM

L m m Long Móng

Nxb

Nhà Xu t B n

KTKSTTT

Khai Thác Khoáng S n Thiên Thu n T

SS
VK

Vi Khu n

ng


v

M CL C
Trang

1:

.......................................................................................... 1

1.1.

................................................................................................... 1

1.2.

................................................................... 2
....................................................................................... 2
.................................................................................... 2
..................................................................................... 2
............................................................... 3

2:

........................................................................................... 3
2.1.1.

m sinh lý c a l n con .................................................................... 3

2.1.2. Hi u bi t v h i ch ng tiêu ch y............................................................... 4
2.1.3. Nguyên nhân gây ra h i ch ng tiêu ch y .................................................. 5
sinh b nh .................................................................................... 13
2.1.5.Tri u ch ng ............................................................................................. 15
2.1.6. B nh tích ................................................................................................ 15
2.1.7. M t s

m d ch t c a h i ch ng tiêu ch y. ................................... 16

2.1.8. Bi n pháp phòng và tr tiêu ch y cho l n ................................................ 16
2.1.9. M t s lo i thu

i u tr b nh phân tr ng l n con t i công ty CP Khai

Thác Khoáng S n Thiên Thu

ng ............................................................. 20

................................................................................................................. 23
2.2.1. Nghiên c u v h i ch ng tiêu ch

c ....................................... 23

2.2.2. Nghiên c u v h i ch ng tiêu ch y trên th gi i ..................................... 24

3:

. 26
............................................................................... 26


vi

.............................................................. 26
................................................................................ 26
3.3.1.

i ch ng tiêu ch

i công ty

Khai Thác

-

3.3.2.

........ 26

i ch ng tiêu ch

khác

nhau. ................................................................................................................ 26
.......................................................................... 26
3.4.1.

.................................................................................... 26

3.4.2.

.......................................................... 27

3.4.3.

...................................................................... 28

.......................... 29
....................................................................... 29
................................................................................. 29
4.1.2. Công tác thú y......................................................................................... 31
4.1.3. Công tác khác. ........................................................................................ 34

...... 35
4.2.1. K t qu

u tra l n m c b

............................ 35

4.2.2. K t qu theo m c dõi tình hình h i ch ng tiêu ch y

l n con qua các

tháng. ............................................................................................................... 36
4.2.3. Tình hình h i ch ng tiêu ch y trên l n l a tu i....................................... 38
4.2.4. K t qu

u tra tình hình m c tiêu ch y

4.2.5.

l n theo tính bi t ................. 41

t do h i ch ng tiêu ch y................................................... 41

4.2.6. K t qu

ng lâm sàng
t qu

5:

l n m c tiêu ch y .................... 43

u tr h i ch ng tiêu ch y

l n ................................ 44

................................................................. 46


vii

.................................................................................................... 46
5.2.

..................................................................................................... 46


1

1

1.1.
,
,
.
.

trí h t s c quan tr

c a ngành nông ngh p. S n ph m c
th thi

i v i nhu c

u

n th c ph m không

is

i. Ch

c là phát tri

n nay c a nhà

n xu t hàng hóa th c s nh m t o

ra s n ph

ng cao ph c v cho nhu c u tiêu th

c

và m t ph n cho xu t kh u.
Theo th ng kê c a t ch
nuôi nhi u l

gi i (FAO), Vi

ng hàng th 7 th gi i, hàng th 2 Châu Á và

khu v

v

u

u l n, bình quân

t
n

c

m b o cung c p 80% s n ph m th t cho th
a và m t ph n xu t kh u. K

l n và s

ts

ng

t Nam s có 25 tri

u

ng 2 tri u t n th t. Chi m t tr ng trên 30% t ng thu nh p c a

ngành nông nghi

Kim Dung, 2004) [4].

H i ch ng tiêu ch y x y ra

các gi ng l n và m i l a tu i và gây hi u qu

nghiêm tr ng và t n th t r t l n. H i ch ng tiêu ch y do nhi u nguyên nhân gây ra
n, virus,

,

,
,

...

,
,

,

,

.Trong h i ch ng tiêu ch y

l n, E. coli và Salmonella là hai

nguyên nhân gây b nh quan tr ng và r t ph bi n.
gi m thi u nh ng thi t h i do h i ch ng tiêu ch
nuôi l n t p trung, em ti n hành nghiên c
l n t i tr

ph n Thiên Thu

và các bi n pháp phòng tr b nh"

iv

tài:"Tình hình m c b nh tiêu ch y
ng - C m Ph - Qu ng Ninh


2

1.2.
-

n t i tr i l n

công ty CP Thiên Thu

ng C m Ph - Qu ng Ninh.

- Th nghi m m t s

u tr .

- K t qu nghiên c u c
ch y

i ch ng tiêu

n t i tr i l n công ty CP Khai Thác Khoáng S nThiên Thu

ng

C m Ph - Qu ng Ninh.
- K t qu nghiên c u c

ph c v cho nghiên c u và h c t p

c a sinh viên các khóa ti p theo.
cho vi c xây d ng các phác
u tr phù h p và có hi u qu

i v i h i ch ng tiêu ch

gi m t l ch t, gi m t l còi c c, nâng cao hi u qu

n, làm


3

2

2.1.1.
Sinh lý c a l n con theo m là kh
trong b ng m có nhi

ng c

400

t 38

t

ng

ng bên ngoài có nhi

n s thành th c và hoàn thi n v ch

th p
quan

l
m tiêu hóa c a l n con
Sau khi sinh ra, ch

thi n. Th

l n con nh

u, d ch tiêu hoá

l n con thi u c v ch

c m t tháng tu i hoàn toàn không có HCl t

ng. L n con

ng HCl ti t ra r t

ít và nhanh chóng liên k t v i niêm d ch.
u ti t thân nhi t
u ti t thân nhi t c a l n con còn kém do:
- H th n kinh c a l
thân nhi t

n hòan ch

v não mà não c

u ti t

n mu n nh t

c hai giai

n trong và ngoài thai.
- Di n tích b m t c

l n con so v i kh

ng thành nên l n con d b nhi m l
-T

l n
t và cs,1996) [8].

ng c a gia súc non r t cao, n u s a m

ng, kh u ph n th

m s làm cho s

tr ng theo tu i gi m xu ng, làm cho kh
(Ph m S

m b o ch t
ng ch m l

b nh t t c a l n con kém

[18].

+ H mi n d ch c a l n con
l n con, h th ng mi n d
o kháng th ch
thai hay s

ng mà ch

c kháng th t m truy n sang qua nhau

u. B máy tiêu hóa và các d ch tiêu hóa

gia súc non ho

ng r t

4

y

ng Enzyme tiêu hóa và HCl ti

nên d gây r i lo n tiêu hóa, vì

v y m m b nh (Salmonella, E.coli, Cl.perfringens

dàng xâm nh

h

ng tiêu hóa.
Theo Tr n Th Dân (2008) [3]: L n con m
G

ul

qua s
lên v

trong máu không có
n t m sang

ng Globulin s gi m sau 3
t giá tr

4 tu n, r

n tu n th 5

6l

ng 65 mg/100ml máu. Các y u t mi n d

lyzozyme, b ch c

c t ng h p còn ít, kh

con kém. Vì v y cho l n con bú s

nd

th ,
c hi u c a l n

u r t c n thi

ov

ch ng l i m m b nh.
+ H vi sinh v

ng ru t

Theo Nguy

[25], h vi sinh v

ng ru t g m

hai nhóm:
ng ru t, vi khu n b t bu c g m: E.coli, Salmonella,

- Nhóm vi khu
Shigella, Klesiella, Proteus
nh

óm vi khu

i ta quan tâm nhi u

n tr c khu n E.coli. ây là vi khu n ph bi n nh t hành tinh, chúng có m t
u ki n thu n l i, các ch ng E. coli tr

m

c gây

b nh. C u trúc kháng nguyên c a E. coli r t d ng. Theo Bertschinger. H. U,
(1999[34], c

n có ít nh t 170 kháng nguyên O, 70 kháng

nguyên K, 56 kháng nguyên H. Ngoai 3 lo

ng trên, còn

có thêm kháng nguyên bám dính F, y u t gây b nh không ph
Coli
c a th

ng Xuân Bình, 2010) [2]. Nhóm vi khu n vãng lai, chúng là b

c t c a E.
ng hành

c u ng vào h tiêu hoá g m: Staphylococcus spp, Streptococcus

spp, Bacillus Subtilis

ng tiêu hóa c a l n con có các tr c

khu n y m khí gây th i r a: Clostridium Perfringens, Bacillus Sporogenes, Bacillus
Fasobacterium, Bacillus Puticfus
2.1.2


5

1996)

phân gia súc bình

nhân chính gây

E. coli

Colibacillosis
Samonella Cholerae Suis
Coronavirus

Th c ch t tiêu ch y là m t ph n ng t v c
ch y nhi u l
g i là hi

n 6 l n tr

tiêu
c trong phân t 75% tr lên

ng tiêu ch y. Tiêu ch y do nhi

g i là h i ch ng tiêu ch y. Cho dù do b t c nguyên nhân nào d
h u qu nghiêm tr ng là m
kh

c, m t ch

n gi i và ki t s c, nh ng gia súc

ng b còi c c, thi u máu, ch m l

kèm hi

ng viêm nhi m, t

n tiêu ch y thì

c bi t khi gia súc b tiêu ch y n ng
c th

ng tiêu hóa d

n gia súc có

th ch t v i t l cao, gây thi t h i l n v kinh t .
2.1.3. Nguyên nhân gây ra h i ch ng tiêu ch y

Khi nghiên c u v nguyên nhân gây h i ch ng tiêu ch y nhi u tác gi
lu n r ng trong b t c
khu

ng h p nào c a b

ng ru t c

ng c a vi
a l n nói riêng, có r t nhi u

loài vi sinh v t sinh s ng. Vi sinh v
thái. H sinh thái vi sinh v

t

ng ru t

ng ru t t n t
tr ng thái cân b

i d ng h sinh
ng

ng có


6

v t ch . Ho

l
h

ng sinh lý c a gia súc ch di

ng ru t luôn
nh c

ng

tr ng thái cân b ng. S cân b ng này bi u hi n

ng ru

y u t gây b nh, tr ng thái cân b ng này b phá v d

ng c a các

n lo n khu n và h u qu là

. Nhi u tác gi nghiên c u v h i ch ng tiêu ch

r ng khi g p nh
hóa s

s

ng tiêu hóa c a con v t và quan h cân b ng gi a các

nhóm vi sinh v t v i nhau trong h vi sinh v

l nb

ng khi mà

u ki n thu n l i, nh ng vi khu

c tính, phát tri n v i s

ng minh

ng g p

ng tiêu

ng l n tr thành có h i và gây b nh.

- Các vi khu n gây h i ch ng tiêu ch y ch y u là:
+ Escherichia coli
khu
c a

c vi t t t là E. coli

c g i là vi

i tràng là m t trong nh ng loài vi khu n
ng v t máu nóng (bao g m chim và

trong quá trình tiêu hóa th
c a E. coli trong

ng ru t

ng v t có vú). Vi khu n này c n thi t
n c a khu n l c ru t. S có m t

c ng m là m t ch th

ng g p cho ô nhi m phân. E.

coli thu c h vi khu n Enterobacteriaceae

c s d ng làm sinh v t

mô hình cho các nghiên c u v vi khu n.
Hình thái: E. coli là m t tr c khu n Gram âm, hình g y ng

x 0,6

có hình c u tr c khu

c 2-3

ng riêng l

ng n, có lông xung quanh thân nên có th

p thành chu i

c, không hình thành nha bào,

có th có giáp mô.
c t : vi khu n E. coli t o ra 2 lo
Ngo

c t : là m t ch t không ch

vòng 10 gi

c t và ngo

c nhi t, d b phá h y

i tác d ng c a formon và nhi t ngo

c t . Ngo
N

ct :N

560C trong

c t chuy n thành

c t có tính th n kinh và gây ho i t .

c t : là y u t

khu n r t ch t. N

ct

c n m trong t bào vi khu n và g n v i t bào vi

c t có tính kháng nguyên hoàn toàn, ch u nhi t và có kh
ch máu.


7

+ Salmonella
Salmonella thu c h Enterobacteriaceae. Các lo i vi khu n gây b nh có th
Salmonella

k
ententidis.

typhimurium,

Esalmonella

cholera và Ealmonella

ng tr c khu n gram âm, hi u khí tùy ý, h u h t

các Salmonella d u có lông xung quanh thân (tr
Salmonella pullorum) vì v y có kh

Salmonella gallinarum và

ng, không sinh nha bào

c

kho ng 0,4 - 0,6 x 2 - 3 m.
Salmonella

Salmonella typhi lên men

i, Urease âm tính. H2

( tr Salmonella

paratyphi A: H2S âm tính).
D m
Nhi

ng nuôi c

ng.

phát tri n t 5 - 45oC, thích h p

nó có th phát tri

c

tiêu di t, kh

37oC, PH thích h

PH t 6 - 9. V i pH > 9 ho c < 4,5 vi khu n có th b

u nhi t c a vi khu n kém:

50oC trong 1 gi ,

70oC trong 15

phút và 100oC trong 5 phút.
n

mu i 6 - 8% vi khu n phát tri n ch m và

n

mu i là 8 -

19% s phát tri n c a vi khu n b ng ng l i. (Nguy
Theo Ph m S

[17], cho bi t, b nh tiêu ch y

[25].
l n do vi khu n

ch y u có nh ng b nh sau:
* Nguyên nhân do vi khu n E. coli
E. coli thu c h tr c khu n Enterobacteriaceae, gi ng Escherichia. E.coli là
m t tr c khu n hình g y ng n, b t màu gram âm, s
y m khí, ph n l

u ki n hi u khí,

ng. Chúng phát tri n d

ng nuôi c y

ng.
Các y u t gây b nh c a E. coli: Y u t bám dính, kh
t

c

ng ru t (Enterotoxin).
+ Y u t bám dính: Kháng nguyên (y u t ) bám dính K88 (F4) là m t trong

nh ng y u t gây b

u tiên, quan tr ng c a các ch ng E. coli

c.


8

t: Dung huy t là m t y u t

+ Kh

c l c quan tr ng c a

các ch ng E.coli gây tiêu ch y l n.
ng ru t: Enterotoxin c a E. coli quy

ct
c al

nh m

tiêu ch y

cs, 2007) [21].
*Nguyên nhân do Salmonella
Salmonella thu c h tr c khu

vi khu n có hình g y ng

Salmonella có kh

ng ru t Enterobacteriaceae, là m t lo i

u
ng, b t màu Gram âm, v a hi u khí v a k khí b t bu c.

Khi nghiên c u v vai trò gây b nh c a E. coli trong h i ch ng tiêu ch y
l n con t 1

60 ngày tu i, tác gi

,

(2007) [21],

có k t lu n: 100% m u phân c a l n b tiêu ch y phân l
l n g p 2,46

2,73 l n ( l n 1

21 ngày tu i) và 1,88

c E. coli v i s

ng

2,1 l n ( l n 22

60

ngày tu i) so v i l n không tiêu ch y.
Kim Dung (2004) [4], cho bi t khi l n b tiêu ch y s lo i vi khu n và
t ng s vi khu n hi

i l n không b tiêu ch y. Khi

phân l p tác gi th y r ng các vi khu

ng trong h i ch ng tiêu ch y

E. coli, Salmonella và Streptococcus

Staphylococcus và Bacillus

subtilis gi
(2001) [13]
:
E. coli

1,90

100

,
Cl.perfringens

,

.

2.1.3.2. Do virus
u nghiên c u ch ng t r
ch y

l n. Nhi u tác gi

u và k t lu n m t s

Porcine

circovirus type 2 (PCV2), Rotavirus, TGE, PED, Enterovirus, Parvovirus,
Adenovirus có vai trò nh

nh gây h i ch ng tiêu ch y

l n. S xu t hi n c a

ng tiêu hóa, suy gi m s
th và gây a ch y

th c p tính.

kháng c


9

* B nh viêm ru t d dày truy n nhi m (TGE)
Virus TGE (Transmissible gastro enteritis)

tiêu ch y

l n. Virus xu t hi

iM

i Châu á b nh xu t hi n
Tr

c chú ý nhi u trong h i ch ng
c mô t l

u tiên vào

Tri

t và cs, 1995 [9]) Virut TGE gây b nh viêm d dày ru t truy n nhi m

l n, là m t b nh có tính ch t truy n nhi m cao, bi u hi
tiêu ch y nghiêm tr ng. B
ti t rét, l nh.
tràng r

ng x y ra

*
Coronavirus

-

[9].
vào nhau.
-

1995) [9].

p trung khi th i

l n, virus nhân lên m nh nh t trong niêm m c c a không tràng và tá

n h i tràng.

*

a và

Rotavirus
Rotavirus


10

2.1.3.3. Do ký sinh trùng
ng tiêu hóa là m t trong nh ng nguyên nhân

Ký sinh trù
gây h i ch ng tiêu ch
t ch

ng tiêu hóa ngoài vi

ng c a v t ch , ti
i làm t

ct

v t ch , chúng còn gây

ng niêm m

i kh

m t quá trình nhi m trùng. Có r t nhi u lo

c

ng ru

ng gây
n

m d ch t h i ch ng tiêu ch y

l n con t i

Thái Nguyên, Nguy n Th Kim Lan và cs (2006) [16],

t lu n c u trùng và

m t s lo

t trong nh ng nguyên

nhân gây tiêu ch y

l n con.

Giun sán
sau cai s a.

u cho

t l n (Fasciolopsis Busky),

ra h i ch ng tiêu ch
Khi nghiên c u m t s

p

ng tiêu hóa có vai trò rõ r t trong h i ch ng tiêu ch y

l

ng và l n b tiêu ch

l nt

u nhi m các lo

l n tiêu ch y nhi m t l

ng

Nguy n Th Kim Lan và cs, 2009) [15].
2.1.3.3. M t s nguyên nhân khác
- Do th i ti t khí h u
Ngo i c nh là y u t quan tr ng

ns

u ki n th i ti t khí h
, v sinh chu ng tr

kháng c

gia

t ng t, quá nóng, quá l

u là các y u t stress có h

n tình tr ng

s c kh e c a l n.
l n con, do c u t o và ch

a các h

h th ng tiêu hóa, mi n d ch, kh

nh,

và h th ng th

hoàn thi n. Vì v y l n con là

ng ch

m nh nh t, b i các ph n ng thích nghi và b o v c

ng c

u ki n ngo i c nh
còn r t y u.

Kim Dung (2004) [4], các y u t nóng, l
hanh,
ti
thích nghi c

i th

u ki

l n, nh
còn r t y u.

l

ng n

ng,
ng tr c

n hoàn ch nh, các ph n ng


11

Nhi u công trình nghiên c u cho th

u ki

ng s ng l nh, m

i các ch tiêu sinh lý, sinh hóa máu c a l n, bi
và hình thái c a h tu n hoàn, h n i ti
mô. Trong nh
ki

ng h

cho các vi khu

n ph n

s

kháng c

ng ru

- Do th

gi

u

ng
ng có vai trò h t s c quan tr

Vi c th c hi

thu

i s c kh

ng cho l n. Khi th

m b o,

chu ng tr i không h p lý, k thu

p, là nguyên nhân làm

kháng c a l n gi
Th

lo

u hòa n i

c tính và gây b nh.

thu

V

cho s

i v ch

nhi

c b nh.

ct n mm

c t n m m c thì Aflatoxin là lo
Th

y. Trong các
ct

c quan tâm nh t hi n nay.

m, t l

trình h p thu ch

id id

ng không t

l n thi

albumin huy t thanh gi
H qu là kh

n quá
ng

ng globulin huy
n d ch c

gi

t, t

m.
u ki n cho các vi

khu n phát tri n và gây b nh
N u kh u ph n th

a l n thi

làm cho l n con d m c b nh. Ch t khoáng góp ph n t o t
m và ch t béo. L n con thi u khoáng d d
s

kháng gi m t

nb

u ki n cho vi khu

Vitamin là y u t không th thi
b o cho quá trình chuy
vitamin s làm cho l n còi c

u hòa th
c,

ng ru

c l c và gây b nh.

cv im

ng v

di

m

ng. Thi u m t

ng kém, d m c b

ng tiêu hóa.

- Do stress
S
xa

i các y u t khí h u th i ti t, m

u là các tác nhân stress quan tr

s c kh e v t nuôi và b nh t

chuông nuôi, v n chuy
n h u qu gi m sút

y


12

Theo Ph m Kh c Hi u và cs (1998) [14], h th ng tiên hóa c a l n m n c m
c bi t v i stress. Hi

ng gây nên bi u hi

ng ru t, có khi tiêu ch
ng c

-

ng.

u ki n chu ng tr i

Ph n l n th i gian s ng c a l n là
ng r t l

a,

trong chu ng do v y chu ng tr i có nh

n s c kh e c a chúng. Chu ng tr i xây d

các ch tiêu k thu

i

mb o

thông khí t t, k t h p v

lý và v sinh chu ng tr i t t s

ng r t t

kháng b nh t t c

n

n kh

ng và s c

c l i.
u ki n khí h u nhi

m, v

ic

c ta, v mùa hè khí h u nóng,

u l nh, khô nên yêu c u chu ng nuôi gia súc luôn ph i

khô ráo, thoáng mát v mùa hè, m áp v
chu ng tr i ngoài vi
d ng chu

y trong xây d ng

m b o các y u t k thu t c

ng chu ng, v t li u xây d

m xây

d dàng kh ng ch các ch

tiêu ti u khí h u chu ng nuôi phù h p v i t

n phát tri n c a l n.

t và cs (1986) [7], chu
l l n con m c b nh phân tr ng th

ánh sáng thì t

i chu ng m, t i.

m trong chu ng nuôi 75% là do s n sinh ra t
t m

t(

ng m) b c ra và 10

ng v t, 20

25%

15% t không khí bên ngoài chu ng

n
Trong chu ng nuôi n
dù nhi

m quá cao

không khí cao hay th

ng r t x

gia súc cho

m trong chu ng nuôi t 55

85%

ng

m chu ng nuôi > 90% s gây
l

gia súc. Nhi u thí nghi m cho th y l n nuôi trong chu

trong th i gian dài không mu
b nh t

m s c tiêu hóa th

ms

ng r t
m cao
kháng v i

i ch ng tiêu ch y.
B tk

m chu

nóng thêm. V mùa l nh, n

m chu

ó h i. V mùa nóng, n
khó thoát ra ngoài làm cho con v t
m chu ng nuôi cao thì nhi

l n l nh


13

thêm do không khí m d n nhi
nhi

l n s m t nhi t

c bi t, v i l

u ti t thân nhi

ch nh, l n con s ng trong chu ng có nhi
nhi t l n con h xu
th

n5

th p,

cao s làm cho thân

30 phút thân nhi t l n con có th gi m

60

id n

nh. N u nhi

thân nhi t l n con ph c h

chu ng nuôi thích h p thì

c l i, n u nhi

chu ng nuôi quá l nh

ho c quá nóng s kéo dài th i gian ph c h i thân nhi t s làm cho con v t suy y u
rõ r t. Con v t b stress nhi t
chu ng nuôi là t 80

nguyên nhân gây a ch

m thích h p trong

85%.
t và cs (1996) [8], cho r ng các y u t l nh, m

l

nl

ng r t

n con vài ngày tu i. Trong các y u t v ti u khí h u thì quan

tr ng nh t là nhi
vi c làm khô và gi

m thích h p cho l n t

n 85%. Vì th

m chu ng là vô cùng quan tr ng.
ch Lân và cs (1997) [19], chu ng tr i m, l

th l n gây r i lo n th n kinh t

i lo n tiêu hóa.

sinh b nh
B nh tiêu ch y x

chính là xu t ti t và th m th u:

- Tiêu ch y xu t ti t
c t c a vi khu n E. coli, Salmonella hay c
m c ru t làm quá trình bài ti t d ch (mu

ng vào niêm

c) vào lòng ru

ng

s s y ra tiêu ch y xu t ti t.
Khi b tiêu ch y nhi u s gây m

, gây r i lo n ch

sinh lí tiêu hoá. Khi b r i lo n tiêu hoá d n t i r i lo n h vi sinh v
m t s vi khu n có h i phát tri n nhanh, do

c t c a vi khu n ti t ra nhi

t c a vi khu n vào máu làm r i lo
th n ( H

c

c c a gan và quá trình l c

[20].

L n b tiêu ch y nhi u s
hoàn c

ng ru t,

d

b m

n tru tim m ch, gây nên t vong.

- Tiêu ch y th m th u: Do niêm m c ru
c qua l i r

ng tu n

c lót b i l p liên bào mu i

duy trì s cân b ng th m th u gi a lòng ru t và d ch


14

ngo i bào. Vì v y khi trong lòng ru t có ch t h p th

th m th u cao thì

s gây ra tiêu ch y.
E. coli,

E. coli

,
.
E. coli

:

thân),

(

,

)

(

),

(

(
, 2002) [29]. E.

)(

coli

,

.

,

,

E. coli

.

.

,

E. coli

: Enterotoxigenic E. coli (ETEC),

Enteropathgenic E. coli (EPEC), SdherenceEnteropathogenic E. coli (AEEC)
Verotoxingenic E. coli (VTEC).

E.coli
(Fimbriae), 4
4(K88), F5(K99), F6(987P)

41.

E. coli
(receptor)

.

khu

,
Enterotoxin.
(ST)

(LT).
,
.

,

.
3
-

:

.
.

, vi


15

.

,

.

,

,

,

2

,
.L

,

3

tiêu
,

,

,

,

, hai

.

.
ng ho c xám.

. Trong

,

,

th gây s t ho c không s
30

, tiêu ch y có

cr

40%

.

,

.

,

,

,

.
,

.

hay

ã

,
,

.

:
phân.

,
,

.
.

.

,

,
,

. Gan,

,

.
[6], k t lu n: T l phân l p E. coli t ph t ng
c a l n con m c b nh tiêu ch y là 90,67% và m u phân là 93,33%.
Theo Nguy

[5], k t lu n: L n con b tiêu ch y có b nh
t b viêm, xu t huy t (95,45%

ru t non; 100%

ru t già).


16

D dày ch

y s a không tiêu, niêm m c ph

(68,18%). H ch lâm ba màng treo ru t b

y d ch nh n, xung huy t

huy t (63,63%).

2.1.7.
H i ch ng tiêu ch y

gia súc do nhi u nguyên nhân gây ra.Chính vì v y, s

xu t hi n c a b nh ph thu c vào s xu t hi n các nguyên nhân và s
gi

gia súc. Các y u t
ng tr

tiêu ch y

i gia súc, mùa v , th c

u ki

u có

n h i ch ng

gia súc.
l n, h i ch ng tiêu ch y có th x y ra

cho r ng khi b nh tiêu ch y x
nuôi.B

m i l a tu i. Archie.H (2000) [34]

ng gây thi t h i l

ng xu t hi n

n phát tri n c a l n:

-

- 4 ngày tu i.

-

n l n con theo m : 5 - 21 ngày tu i

-

n l n sau cai s a: > 21 ngày tu i.

Theo Nguy

c H nh (2013) [11], k t lu n: L n con

m t s t nh phía

B c m c tiêu ch y và ch t v i t l trung bình là 31,84% và 5,37%, t l m c tiêu
ch y và ch t gi m d n theo l a tu i, cao nh t
(30,97 % và 4,93 %) và gi m

l

n t 21- 40 ngày

n t 41- 60 ngày (30,27% và 4,75%).

Theo Nguy

[5], k t lu n: Tháng có nhi

cao (12, 1, 2) t m c tiêu ch

th p và m

n 38,18%).

2.1.8.1. Phòng b nh
, nê
,
ra.

,
,

,

.
,
.
.