Nghiên cứu tình hình mắc bệnh cầu trùng ở gà nuôi tại huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên và thử nghiệm một số phác đồ phòng trị. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

SÁI TH

NG

NGHIÊN C U TÌNH HÌNH M C B NH C U TRÙNG GÀ NUÔI T I
HUY N PHÚ BÌNH, T NH THÁI NGUYÊN VÀ TH NGHI M
M TS
PHÒNG TR

KHÓA LU N T T NGHI

H
o:
Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Khoa:
- Thú y
Khóa h c:
2011 - 2015

Thái Nguyên - 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

---------------------

SÁI TH

NG

NGHIÊN C U TÌNH HÌNH M C B NH C U TRÙNG GÀ NUÔI T I
HUY N PHÚ BÌNH, T NH THÁI NGUYÊN VÀ TH NGHI M
M TS
PHÒNG TR

KHÓA LU N T T NGHI

H
o:
Chuyên ngành:
L p:
Khoa:
Khóa h c:
Gi
ng d n:

Chính quy
Thú y
K43 - Thú y
- Thú y
2011 - 2015
TS. Mai Anh Khoa

Thái Nguyên - 2015

IH C


i

L IC
Su

c t p trên gi

i h c, th i gian th c t p là

kho ng th i gian mà m
th

u

ng

cho t t c
c trên gh

n th

p thu

ng ng d ng vào th c ti n s n xu t.

c s nh t trí c

nhi

i H c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban Ch
e

huy n Phú Bình.

cs

c phân công th c t p t i Tr m Thú y

ng d n ch

o nhi t tình c a th

d n TS. Mai Anh Khoa và s

ng

c a các th y cô, các cán b ,
c

v i s n l c c a b n thân,

n bè cùng

t th c t p c a mình.

c bày t lòng bi

c t i:

Th y giáo TS. Mai Anh Khoa

và tr c ti

ng

d n em trong su t quá trình th c t p t t nghi p.
Ban Giám hi
khoa
y-

i H c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban Ch nhi m
các th

iH

n tình d y d và dìu d t em

trong su t th i gian h c t
ng th
Tr m Thú y huy n Phú Bình

i gian th c t p t t nghi p.
il ic

o

u ki

em trong su t quá trình

th c t p t t nghi p.
Em xin chân thành c
Thái Nguyên, ngày 25 tháng 11
Sinh viên

Sái Th

ng


ii

L

U

Th c t p t t nghi p là m t ph n quan tr
c

o

ng th i gian quý báu giúp sinh viên ti p c n tr c

ti p v i th c ti n s n xu t, h th ng l i nh ng ki n th c lý thuy

i hành, lý lu n

th c ti n s n xu t g n li n v
g n li n v i th c ti

c vào

Không nh ng v y, th c t p t t nghi p còn giúp sinh

viên c ng c tay ngh , h c h i kinh nghi m và n m v
nghiên c u khoa h c nh m ng d ng ti n b khoa h c, k thu t vào s n xu t
nâng cao hi u qu kinh t

ng th i, t o cho b n thân s t l p, t tin, lòng

yêu ngh , có phong cách làm vi
i cán b
cl p

n, có l i s ng lành m

chuyên môn v

tr
c làm vi c

ng nhu c u c a th c ti n s n xu t.

Xu t phát t th c t

c s

ng ý c a Ban giám hi u

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, chúng em th c hi
c u tình hình m c b nh c u trùng
Nguyên và th nghi m m t s
M
nghi m th c t

gà nuôi t i huy n Phú Bình, t nh Thái
phòng tr

g ng r t nhi

i gian th c t p ng n, kinh

u, ki n th c còn h n ch nên khoá lu n c a em

không tránh kh i nh ng thi u sót. Vì v y em r
ki n nhi t tình c a th y, cô giáo và các b
c hoàn thi

tài:

ng nghi

cs
bài khoá lu n này


iii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 4.1. K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 35
B ng 4.2. L ch dùng v c - xin cho gà nuôi t i huy n ..................................... 36
B ng 4.3: T l m c b nh c u trùng gà t i m t s

a

huy n Phú Bình.............................................................................. 38
B ng 4.4: K t qu

nh t l nhi m b nh c

B ng 4.5: T l

nhi m c u trùng

tu i........ 39
gà theo tu i......................... 39

B ng 4.6: T l m c b nh c u trùng theo các tháng
B ng 4.7: T l gà ch t do c
B ng 4.8: T l

nhi m c

B ng 4.9: T l

ng

u tra............ 41

tu i .......................................... 42
... 43

gà nhi m c u trùng qua ki m tra tr ng thái phân ..... 44

B ng 4.10: Tri u ch ng c a gà m c b nh c u trùng....................................... 45
B ng 4.11: B nh tích c a gà nghi m c b nh c u trùng................................... 46
B ng 4.12: K t qu
B ng 4.13

u tr b nh c u trùng gà ............................................... 47

an toàn c a thu c .................................................................... 48


iv

DANH M C CÁC T

T vi t t t

VI T T T

lu n

A0

:

Cs

: C ng s

E.

: Eimeria

G

: Gam

Ml

: Mililit

Nxb

: Nhà xu t b n

T0

: Nhi


v

M CL C

Trang
L IC

.................................................................................................... i

L

U ..................................................................................................ii

DANH M C CÁC B NG...............................................................................iii
DANH M C CÁC T

VI T T T ................................................................. iv

M C L C......................................................................................................... v
Ph n 1: M
tv

U ............................................................................................ 1
................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu và yêu c u c

tài ................................................................... 2

tài....................................................................................... 2
c ........................................................................... 2
c ti n ........................................................................... 2
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 3

khoa h c c

tài .......................................................................... 3
i ch t

c tính chung c a b nh c u trùng
2.1.3. Tác nhân gây b nh c u trùng

gia c m ............................. 3

gia súc, gia c m........................... 5

gà .......................................................... 7

i c a c u trùng gây b nh cho gà.............................................. 10
2.1.5. S nhi m b nh c a c u trùng
2.1.6. Quá trình sinh b nh
2.1.7. S mi n d ch c

gia c m ............................................... 12

gà ....................................................................... 14
i v i b nh c u trùng......................................... 15

2.1.8. Tri u ch ng b nh c u trùng gà ............................................................. 16
2.1.9. B nh tích ............................................................................................... 18
2.1.10. Ch

............................................................................................ 19

2.1.11. M t s thu

u tr b nh c u trùng

gà .......................... 20


vi

2.2. Tình hình nghiên c

c.............................................. 25

2.2.1. Tình hình nghiên c

c.......................................................... 25

2.2.2. Tình hình nghiên c

c ......................................................... 27

Ph n 3:

NG, N

NGHIÊN C U............................................................................................... 28
ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 28
m và th i gian ti n hành ............................................................... 28
3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 28
u và các ch tiêu theo dõi ................................... 28

y m u............................................................................ 28
nh các ch tiêu nghiên c u..................................... 29
3.4.3. Các ch tiêu nghiên c u......................................................................... 30
lý s li u..................................................................... 30
khám b nh tích gà m c b nh c u trùng .................... 31
u tr b nh c u trùng .................................................... 32
Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N............................. 33
4.1. Công tác ph c v s n xu t ....................................................................... 33
4.1.1. K t qu công tác ph c v s n xu t........................................................ 33
4.1.1.1. Công tác tuyên truy n ........................................................................ 33
4.1.1.2. Công tác phòng b nh.......................................................................... 33
4.1.1.3. Công tác khác....................

22

0

0,00

Tân Kim

110

6

5,45

78

3

3,85

27

1

3,7

Tính chung

292

13

4,45

194

7

3,61

74

1

1,35

K t qu

b ng 4.7 cho th y r

b nh c u trùng ch

tu

tu i t 1 - 14 ngày tu
cùng

u tra 110 con thì có 6 con ch t chi m 5,45%,

tu

có t l ch t th

tu
bi t

u có t l gà m c
l ch t nhi u nh t là xã Tân Kim

và 3,45%). Tuy nhiên, c

u có t l gà ch t gi m theo ngày
tu i 15 - 30 ngày tu i gi m còn 3,85

xã Tân Hòa và Tân Thành không có con nào ch t

tu i. D

s

i

nh n th y r ng gà con

c

tu i trên 30 ngày

tu i 1 - 14 ngày tu i có

kháng y u, m n c m v i m m b

kháng c a

noãn nang c u trùng l i r t m nh, nh
sóc không t t d

n t l gà m c b nh nhi u và ch t

nhi u. Khi ngày tu i c
nh k
m n tính gây ch

kháng c a gà càng cao (n u
) gà ít m c b

u có m c thì m c

th


43

4.2.6. T l

nhi m c

4.8.

S m u
th c

ki m

S m u

tra
nuôi

(m u)

t do

th
Tính
chung

nhi m

(m u)

nhi m
T l

+

++

+++

++++

(%)
n

%

n

%

n

%

n

%

280

45

16,07 22 48,89 13 28,89 6 13,33 4 8,89

280

62

22,14 28 45,16 21 33,87 8

560

107

19,11 50 46,73 34 31,78 14 13,08 9 8,41

12,9 5 8,06

Qua b ng 4.8 cho ta th y trong 560 m u phân ki m tra có 107 m u
nhi m c u trùng chi m t l 19,11
-

t do, khi ki m tra 280 m u phân thì

có 45 m u nhi m c u trùng, chi
nh chi m 48,89%; 13 m u nhi m
m u nhi m

m u nhi m

ng

trung bình chi m 28,89%; 6

n ng chi m 13,33%; 4 m u nhi m

r t

n ng chi m 8,89%.
có 62 m u nhi m c u trùng, chi
nh chi m 45,16%; 21 m u nhi m

, khi ki m tra 280 m u phân thì
m u nhi m

ng

trung bình chi m 33,87%; 8


44

m u nhi m

n ng chi m 12,9%; 5 m u nhi m

r t n ng

chi m 8,06%.
Qua

y

t do

có t l nhi m c u trùng (16,07%) th
( 22,14%). Vì

gà ti p xúc

nhi u v i phân và ch

n chu

u ki n cho noãn nang xâm nh p

và phát tri n gây b

iv

m m b nh

ng t nhiên d b ánh sáng m t tr i và các y u t

b t l i khác tiêu di t d

n t l nhi m b nh th

4.2.7. T l

gà nhi m c u trùng qua ki m tra tr ng thái phân

S
Tr ng thái m u
phân

t do thì

ki m
tra

S
m u
nhi m

nhi m
T l
(%)

+
n

++
%

n

%

+++

++++

n

%

n

5 83,33 1 16,67 0

0

0

ng 186

6

3,23

L ng

187

58

31,02 26 44,83 17 29,31 9 15,52 6 10,34

S t

187

43

22,99 20 46,51 14 32,56 6

Tính chung

560

107 19,11 51 47,66 32 29,91 15 14,02 9 8,41

Qua b ng s li u trên b

0

13,95 3 6,98

m tra c u trùng qua tr ng

thái phân ta th y có 107 m u phân gà b nhi m.
-M

ng chi m t l r t ít ki m tra 186 m u ch có 6 m u

tìm th y c u trùng

d ng(+) có 5 m u.

- M u phân l ng qua ki m tra cho th y có 58 m u bi nhi m chi m 31,02
m u nhi m m

(+) chi m 44,83%, 17 m u nhi m m c

(++) chi m 29,31%, 9 m u nhi m
nhi m

m

(++++) chi m 10,34%.

m

(+++) chi m 15,52 %, 6 m u


45

- M u phân s t qua ki m cho th y có 43 m u b nhi m chi m 22,99 %
m u nhi m
m

m

(+) chi m 46,51%, có 14 m u nhi m

(++) chi m 32,56%, có 6 m u nhi m

có 3 m u nhi m

m

m

(+++) chi m 13,95%,

(++++) chi m 6,98%.

y ki m tra 560 m u phân gà qua ba tr ng thái cho th y

d ng phân

l ng t l nhi m c u trùng gà cao nh t so v i hai m u phân s t và m u phân bình
ng. m

ng s m u b nhi m r

.

B ng 4.10: Tri u ch ng c a gà m c b nh c u trùng
S gà có

S gà m c b nh

Bi u hi n tri u ch ng

tri u ch ng

(con)

(con)
- Gi

58

l n th

- Gà

ng
y
ng (do th c
t)
ng nhi

Khi gà m c b nh c u trùng x y ra
ng tr nên
phân gà bi

i theo t

c,

(%)

22

37,93

16

27,59

20

34,48

các tri u ch

, gi

ng, t l

n gà m c b nh,

phân loãng s ng (do th

T l

t). Khi có hi

u thì gà a
ng viêm xu t

huy t trong ru t non thì gà u ng nhi

c, phân a lúc này có màu vàng

tr

n máu, nhi u con còn a ra máu
c và mào nh t nh t vì thi u máu, khám h u môn thì th y phân


46

dính xung quanh h u môn. D a vào nh ng tri u ch
ch

nh s d

4.2.9. B

c

u tr k p th i.
i th c a gà nghi m c b nh c u trùng

các xã c a

huy n Phú Bình
B ng 4.11: B nh tích c a gà nghi m c b nh c u trùng
S gà m

S gà có b nh tích

T l

(con)

(%)

- Xác ch t g y, mào và
niêm m c nh t nh t

11

44,0

- Manh tràng xu t huy t
l mt m

8

32,0

- Xác g y, phân dính b t
vào xung quanh h u môn.

6

24,0

Bi u hi n b nh tích

khám
(con)

25

H u h t gà m c b nh c

u có b

t ng loài c

cho

u h t b nh tích bi u hi n bên ngoài gi ng
y, niêm m c và mào nh t nh t, phân dính vào lông quanh

h

ng t p trung thành t
a ra má

tích ch y u
nh
gà nhi m ph i.

c không
i t ng thì b nh

ru t non và manh tràng, ch t ch a trong ru t non có màu h ng
và v trí bi

i

ru t l i liên quan t i loài c u trùng mà


47

4.2.10. K t qu

u tr b nh c u trùng gà
B ng 4.12: K t qu

S m u S m u

Phác

Li

Lo i thu c

1

1-

- Costop - TA
-

n gi i gluco k- c

- Doxyvit thái

Phác
2

phân (+) phân (+)
c

n gi i gluco k-c

- Doxyvit thái

kh i
(%)

u tr

tr

53

4

92,45

54

6

88,89

107

10

90,65

c,
c cho gà

u ng t 3 -4 ngày

c, pha
c cho gà u ng
liên t c t 3 - 5
ngày

Tính
chung
Qua b ng 4.12 ta th y: ki m tra c
trùng ti

u

T l

liên t c

- Hansulcox - WSP
-

ng và

cách dùng

u tr

Phác

u tr b nh c u trùng gà

m u phân b nhi m c u

u tr b ng vi c s d ng thu c Costop - TA, s m u nhi m
u tr là 53 m

u tr s m u b nhi m gi

m u chi m 7,55% t l kh i 92,45%. Ti n hành s d ng thu c Hansulcox WSP v i 54 m u tr

u tr sau khi dùng thu c gi

chi m 11,11% t l kh i chi m 88,89%.
u tr b nh c

m u

y k t qu dùng 2 lo i thu c

u có hi u qu khá cao.

chung thì thu c Costop-TA có hi u l

u tr b

hi u l
.
i thu

trùng trong cùng m t l
ng nh n thu c. Bên c

có tác d ng t

u tr

u tr c u
c hi n

n ph i có ch


48

ng t t, th

cu

m b o ch

sinh thú y ph i s ch s , chu ng tr i ph i thoáng mát, m
c nh ng công vi

m có s
B ng 4.13:

Thu c s d ng

Li

ng

1-1,5g/1lít

Hansulcox-WSP
Qua b ng trên
áp d ng thu c có t l

1g/1lít

c
c

nuôi h p lý, t t

kháng và phát tri n t t.

an toàn c a thu c
S con

S ph n

trong lô

ng sau

u tr
Costop-TA

ng, v sinh, v

dùng thu c

T l
(%)

T l an
toàn
(%)

53

2

3,77

96,23

54

3

5,56

94,44

c hi u qu

u tr c a hai lo i thu c, t
u tr b nh c u trùng.


49

Ph n 5
K T LU

NGH

5.1. K t lu n
vào k t qu
- T l m c c u trùng

c, chúng tôi có th rút ra m t s k t lu n sau:
gà t i 3 xã

u tra thu c huy n Phú Bình

i cao là 19,11%.
- T l m c c u trùng gà

n 1 - 14 ngày tu

m d n theo s

nh cao nh t

a tu

nhi m ch y u

th nh (+) và trung bình (++)
- T l nhi m c u trùng gi m d n theo s

a tu i gà. Gà

tu i

1 - 2 và 3 - 4 tu n tu i có t l nhi m c
so v i gà

5 - 6 tu n tu i (15,24%). Gà

nh t

các tu n tu

(+) và th p nh t
-

u có t l nhi m cao

(++++).

gà gi a các tháng không có s ch nh l ch nhi u

tháng 6 là 24,55%; tháng 7 là 23,81%; tháng 8 là 20,0%; tháng 9 là 15,65%; tháng
10 là 13,39%.
- T l gà ch t do m c c u trùng
tu i t

tu

n 14 ngày tu i là 4,45%,

n 30 ngày tu i là 3,61% và l

-

i là 1,35%.

t do có t l nhi m c u trùng (16,07%) th p
( 22,14%).

- T l nhi m c u trùng gà cao nh t
hai m u phân s t và m
nhi m r
- Thu c Costop-TA

d ng phân l ng (31,02%), so v i

ng, m

ng s m u b

(3,23%).
u tr b nh c u trùng gà t l kh i

92,45% và thu c Hansulcox-WSP 88,89

t %.

t


50

ngh
Qua quá trình th c t p t i tr m thú y huy n Phú Bình
nhi u kinh nghi
Áp d ng thu c Costopqu

ng th

nh d

cr t
ts

ngh sau:

u tr b nh c u trùng gà s mang l i hi u

TÀI LI U THAM KH O
I. Tài li

c

1. Nguy n Xuân Bình (1993), Thu c thú y ngo i nh

c hi u m i, t p 1,

ng Tháp.
2. Nguy n Xuân Bình, Tr n Xuân H nh, Tô Th Ph n (2004), 109 b nh gia
c m và cách phòng tr . Nxb Nông nghi p, Hà N i.
3. T Quang Hi n (1996), Giáo trình

m,

ih c

Nông lâm Thái Nguyên.
m, Dùng cho cao

4. Nguy n Duy Hoan (1999),
h c và nghiên c u sinh, Nxb Nông nghi p, Hà N i.

c (1996), Ký sinh trùng và b nh ký sinh trùng

5. Ph

thú y, Nxb Nông nghi p, Hà N i.
6. Nguy n Th Kim Lan (2008), Giáo trình ký sinh trùng h c thú y, Nxb
Nông nghi p.
7. Nguy n Th Kim Lan, Nguy

n Quang Tuyên (1999),

Giáo trình ký sinh trùng thú y, Nxb Nông nghi p, Hà N i.
8. Ph m S

ch Lân (2002), B nh do ký sinh trùng

gia c m và

bi n pháp phòng tr . Nxb Nông nghi p, Hà N i.
9. Phan L c, B ch M nh

n (1999), Tình hình nhi m b nh c u trùng

c m t i trung tâm nghiên c u gia c m Th

gia

u qu s

d ng vaccin phòng c u trùng gà. T p chí Khoa h c và k thu t thú y,
s 4.
10.

60 câu h

n Th

p, Nxb Nông nghi p.
ng d

11
nghi p, Hà N i.

u tr b nh ghép

gà, Nxb Nông


B nh c u trùng

12.

gia súc gia c m, Nxb Nông

nghi p, Hà N i.
100 câu h

13.

ng dành cho cán b thú

Nxb Nông nghi p, Hà N i.
14. Hoàng Th ch (1999), K t qu xét nghi m b nh t

i th và vi th

gà

b b nh c u trùng, t p chí Khoa h c và k thu t thú y s 4, t p 4.
15. Tr

c u ký sinh trùng

Vi t Nam, Lu n án ti n s khoa h c Nông nghi p.

u n (1995), K t qu

16.

v t nuôi, công trình nghiên

nh (1975),

u tra c

công nghi p. T p chí khoa h c k thu t công nghi p.
17. Nguy n Quang Tuyên, Tr n Thanh Vân (2001), B nh ph bi n
bi n pháp phòng tr
18. Nguy

gà và

và Thông tin, Hà N i.

n (2008),

.

Nxb Nông nghi p, Hà N i.
Bí quy t thành công trong

19. Nguy n H
. Nxb Nông nghi p, Hà N i.
II. Tài li

c ngoài

20. Archie Hunter (2000), Handbook of animal disease, Agriculture
Publishing House
21. Horton Smith C., Long P.L. (1952), Nitrofurazone in the treatment of
coccidiosis in chicken, London Veterinary Journal.
22. Kolapxki N.A, Paskin P.I. (1980), Coccidiosis in poultry, Agriculture
Publishing House.
23. Levine P.D. (1942), Of Excystation of coccidial oocyst the chiken Parasit
24. Matrinski, Orkop V.X. (1996), Effective treatment of chicken coccidiosis.
Science and technology magazine Digital 3.
25. Orlow P.G.S.F.M. (1975), Poultry diseases, Agricultural Publishing
House, Hanoi.
26. Tyzzer E.E. (1929), Coccidiosin in gallinaccous bird.


M TS

HÌNH NH C A

TÀI

nh 1. Gà g y, xù lông, y u nh t nh t

nh 2

a phân tr ng, phân sáp l n máu


nh 3. M khám gà b nh

nh 4. Ru t non xu t huy t ch


nh 5.

t lam kính lên l ch a
dung d ch m u

c

manh tràng

nh 7. Soi m u phân


nh 8. Noãn nang c u trùng

nh 9.Thu

u tr b nh c u trùng