Khảo sát khả năng sinh sản của giống lợn CP909 và một số bệnh thường gặp ở đàn lợn nái nuôi tại trại ông Nguyễn Thanh Lịch – Ba Vì – Hà Nội. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
--------------

KH O SÁT KH
VÀ M T S

N C A GI NG L N CP909

B

NG G P

N NÁI NUÔI

T I TR I ÔNG NGUY N THANH L CH BA VÌ HÀ N I

KHÓA LU N T T NGHI

H

o: Chính qui

Chuyên ngành: Thú y
Khoa:
Khóa h c: 2011 - 2016

Thái Nguyên -

IH C

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
--------------

KH O SÁT KH
VÀ M T S

B

N C A GI NG L N CP909
NG G P

N NÁI NUÔI

T I TR I ÔNG NGUY N THANH L CH BA VÌ HÀ N I

KHÓA LU N T T NGHI
H

IH C

o: Chính qui

Chuyên ngành: Thú y
L p: 43TY - N02
Khoa:
Khóa h c: 2011 - 2016
Gi

ng d n: TS.

Thái Nguyên -


i

Sau m t th i gian h c t p tr

ng và th c t p t

hoàn thành b n khóa lu n t t nghi p c a mình. Trong su t quá trình th c t p
và th c hi

tài t t nghi p, ngoài s c g ng c a b n thân, em còn nh n

c r t nhi u s

c a các t p th và cá nhân.

c h t, em g i l i c

i Ban giám hi

h c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi m khoa

i

hú y, các Th y

em trong su t quá trình h c t p t

ng.

c bi t, em xin bày t lòng bi

c t i TS.Cù Th

ng d n và ch b o t

em hoàn thành báo cáo chuyên

Thúy
t t nghi p.

ng th i em xin chân thành c
L ch, các anh k
ki n thu n l

tr i l n nái Ông Nguy n Thanh

công nhân viên trong trang tr

u

em hoàn thành t t công vi c trong quá trình th c t p c a

mình.
Cu i cùng, em xin bày t lòng bi

n bè, nh

em trong quá trình h c t p t
c t p t t nghi p này.

Thái Nguyên, ngày

tháng 12

Sinh viên

i


ii

DAN
Trang
B ng 3.1: B ng b trí thí nghi m.................................................................... 23
B ng 4.1: K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................. 34
B ng 4.2

n sinh s n c a trang tr i (2013 - 2015) .................... 35

B ng 4.3: Kh

n c a gi ng l n CP909........................................ 36

B ng 4.4: T l m c m t s b nh sinh s n

n nái t i tr i .................... 39

B ng 4.5: T l m c m t s b nh sinh s n c

n nái theo l

B ng 4.6: T l m c m t s b nh sinh s n c

n theo tháng ................ 42

B ng 4.7:

ng c a m t s b

n kh

......... 40

n c a l n nái nuôi

t i tr i ............................................................................................... 44
B ng 4.8: K t qu

u tr b nh viêm t cung, h i ch ng m t s a, b i li t t i

th c t p................................................................................... 46


iii

CS:
D

c

E.coli:

Escherichia coli

IM

Tiêm b p

L
Nxb:
Pi
STT:
TT:
Tr:

Y

Trang


iv

Trang
................................................................................................................ i
.................................................................................................... ii

...........................................................................iii
.................................................................................................................... iv

1.1.

:

.......................................................................................... 1

tv

.................................................................................................. 1

1.2.M c tiêu và yêu c u c
1.3.

tài.................................................................... 2

tài ...................................................................................... 2
a h c ..................................................................................... 2
c ti n ...................................................................................... 3
:

............................................................. 4
..................................................................................... 4
........................................................... 4

2.1.2. Các y u t

n kh

n c a l n nái ......................... 7

2.1.3. M t s hi u bi t v quá trình viêm ............................................................... 8
2.1.4. M t s b

ng g p

l n nái .............................................................. 12

2.1.5. M t s thông tin v hai lo i thu c kháng sinh s d ng........................... 16
2.2. Tình hình nghiên c

c ................................................... 17

2.2.1. Tình hình nghiên c

c ................................................................. 17

2.2.2. Tình hình nghiên c

c................................................................. 20

3:

NGHIÊN

.............................................................................................................................. 21
................................................................... 21
....................................................................... 21

................................................................................ 21
............................................................................................................ 21


v
....................................................................................... 21
........................................ 22
................................................... 22

lý s li u ............................................................................. 24
: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .............................. 25
4.1 K t qu công tác ph c v s n xu t ................................................................... 25
.......................................................................................... 25

ng ...................................................................... 25
4.1.3. Công tác thú y .................................................................................................. 27
4.1.4.Công tác phòng b nh ....................................................................................... 28
4.1.5.Công tác ch

u tr b nh ............................................................. 30

4.1.6. Công tác khác ................................................................................................... 33
4.2. K t qu nghiên c u và th o lu n...................................................................... 34
n sinh s n c a Tr
4.2.2. Kh o sát kh

n 2013 -2015 .......................... 34

n c a gi ng l n CP909 .................................... 35

4.2.3. Tình hình m c m t s b nh sinh s n
Thanh L ch

Ba Vì

n nái c a tr i Nguy n

Hà N i. ................................................................................. 38
.............. 40
.............. 42

4.2.6.

ng c a b nh viêm t cung, h i ch ng m t s a, b i li

n kh

n c a l n nái nuôi t i tr i............................................................. 44
4.2.7. K t qu
nái t

u tr b nh viêm t cung, h i ch ng m t s a, b i li t c a l n

th c t p ....................................................................................... 45
:

.................................................................. 48
............................................................................................................... 48
................................................................................................................ 48

1

1.1.

tv
Trong nh

g

m nh m

i

n

ng trang tr i và h

n ngày càng

chi m m t v trí quan tr ng trong n n nông nghi p Vi
r tl

ng kinh t

tiêu dùng, nâng cao ch
kh u v i s
ch

n

c ta. Không ch

ng b

ph c v cho
i ti n t i xu t

ng l n. Nó là ngu n cung c p th c ph m v i t tr ng cao và

ng t

i, là ngu n cung c p phân bón cho ngành tr ng

tr t và là ngu n cung c p các s n ph m ph n

, n i t ng..... cho

ngành công nghi p ch bi n.
V i v trí quan tr

u trong vi c cung c p m

ng th c

ph m l n cho tiêu dùng c
l

c ta h t s c quan

tri n. Nh v y, công tác lai t o gi
k t qu to l

c tri

ng nhanh, t

c áp d

công nghi

ng

n, áp d ng các bi

ng tiên ti n, ch bi n th
th , th

c nhi u

o ra các gi ng l n có t m vóc l

l n c cao. Bên c

n vi c phát

ng cao, các lo i th

sung, ph i h p kh u ph

c bi

các ch
n.

Tuy nhiên, m t trong nh ng tr ng i l n nh t c
sinh s n là d ch b nh còn x y ra ph bi n gây nhi u thi t h
nuôi trong các trang tr

l t i các h

nái nh t là l n ngo

ng.
n nái
n nái
iv il n

c công nghi p cho nên

t l m c b nh sinh s n ngày càng nhi u
l n nái v

u ki n ngo i c

c ta còn kém. M t khác trong quá trình


2

l n nái d b nhi m các vi khu

treptococcus, E

nh p và gây nhi m trùng và d m c các b nh
m t s a, b i li t

các lo i b nh

xâm

viêm t cung, h i ch ng

ng tr c ti

n kh

s n c a l n m . B nh tuy không x y ra

t h i l n cho l n

nái: gây ch

nh v n âm th m

y thai

làm h n ch kh
t, ch

nghiêm tr

nc

n nái

các l a ti p theo,

ng và hi u qu c

l n. V i m c
s nc

c

ng

n, nâng cao hi u qu

u tr b nh, ti t ki m chi phí nái nuôi t i tr i Nguy n Thanh L ch

Ba

Vì Hà N i.
T th c t

tôi ti n hành nghiên c

tài: Kh o sát kh

s n c a gi ng l n CP909 và m t s b
tr i ông Nguy n Thanh L ch

Ba Vì

1.2. M c tiêu và yêu c u c
c kh
n

n c a gi ng l n nái CP909 t i tr i
Hà N i.

c m t s b nh sinh s n

ông Nguy n Thanh L ch - Ba Vì
-

Hà N i

t các m c tiêu sau:

ông Nguy n Thanh L ch - Ba Vì
-

nh

n nái nuôi t i

tài

tài th c hi n nh
-

ng g p

ng g p

n nái t i tr i

Hà N i.

ng c a m t s b nh sinh s n

n kh

n

c a l n nái nuôi t i tr i.
1.3.

tài

1.3.1.

c
Qua vi c th c hi

tài s giúp sinh viên làm quen v i vi c nghiên

c u khoa h c, c ng c ki n th

cách thu th p, phân tích và x
vi c ngoài th c ti n.

c, v n d ng lý thuy t vào th c t , bi t
k

p c n và làm


3

1.3.2.

c ti n
N mb

c kh

h s n c a gi ng l n CP909 t

t cách

ng l n nái m t cách hi u qu .
c m t s thu c có hi u l
tr m t s b nh sinh s n
s a, b i li t

u

n nái (b nh viêm t cung, h i ch ng m t

phòng, h n ch m m b nh.

T k t qu c

tài khuy n cáo

nh ng thi t h i do b nh gây ra.

n gi m b t


4

2.1.
2.1.1.
ng Quang Nam (2002) [17

c cái có các b

ph n sau:
- Bu ng tr ng (Ovarium): G m m
5 gam) n

-2,5cm), kh

c c a xoang ch u, ng v

ng 3-

t s ng hông 3-4. B m t

bu ng tr ng có nhi u u n i lên.
Bu ng tr

cb c

chia làm 2 ph n, c 2 ph
m t lo t ch

m.

ngoài b i màng liên k t s i ch c, bên trong
u phát tri n m t th mô liên k t s i x p t o nên

i l p màng liên k t c a bu ng tr ng có nhi u t bào

tr ng non phát tri n d n thành nang tr ng nguyên th
thành nang tr

n

p và cu i cùng phát tri

d ng c a kích t

i tác

c bi t là kích t sinh d c tuy n yên, tr ng chín s r ng.

y, bu ng tr ng có 2 ch
ra hormone sinh d c có

n sinh ra t bào tr ng và ti t

ng t i tính bi t, t i ch

c

tính th c p c a con cái).
n m
tr ng

ng d n tr ng (Oviductus):

c

c dây ch ng r ng.
ut

ng d n tr ng dài 15-20cm, u n khúc
ng d n tr ng b

c chia làm 2 ph n: Ph

u

bên c nh bu ng
c t do có hình

ph u loe ra g i là loa vòi (loa kèn) có tác d ng h ng t bào tr ng chín r ng,
ph n sau thon nh

ng kính dài 0,2-0,3cm n i v i s ng t cung.

C u t o ng d n tr ng x p t ngoài vào trong g
m

n t dây ch ng r ng, l

c

ngoài),

l p niêm m c trong cùng có nhi u g p n p ch y d c và không có tuy n.


5

- T cung (Uterus): T

ng và phát tri n

c a thai. T cung n m trong xoang ch

i tr

T cung g m 3 ph n: S ng, thân, c t cung. S ng t cung dài ngo n
t non, dài 30-50cm, có dây ch ng r ng r t dài nên khi thi n có
th kéo s ng t

c. Thân t cung ng n, niêm m c thân và

s ng t cung là nh ng g p n

u d c. Thai làm t

s ng

t cung. C t cung không có g p n p hoa n mà là nh ng c t th t xen k cài
c v i nhau.
C u t o t cung x p t
dây ch ng r ng, l
v i ch
vòng

cn iv i

t phát tri n (dày, kh e, có c u t o ph c t p phù h p
a thai phát tri

trong và phát tri n m nh

c
c t cung t

t), l p niêm m c

trong cùng màu h ng nh t có nhi u g p n p v i nhi u tuy n ti t ch t nh n.
-

o (Vagina

h

n n i ti p sau c t

p nh

c âm

t khi giao ph i, phía trên là tr c tràng, phía
i âm h b i màng trinh.

C u t o: L
l

c ph ph

o. L p gi a là

p theo các chi u khác nhau dính l n l n v i t ch c liên k t

b c ngoài. L p niêm m c có nhi u g p n
u ch t nh

u d c, trong

o có kh

nr tl

ra c a thai.
- Âm h (Vulva

n sau cùng c a b máy sinh d c cái, sau
o b i màng trinh. Âm h n

c thông ra ngoài b i m t khe th
có l thông v
g i là âm v t (Clitoris).

n ti

i h u môn và

ng g i là âm môn. Trong âm h còn
Bartholin

ng


6

Âm môn là m t khe th
b i 2 mép. Môi l n

i h u môn, có 2 môi n i v i nhau

ngoài dày trùm l y môi nh

n,

i r ng bao quanh âm v
m ng m

c bao b i l p da

i có lông.

B ph n phía trong âm h và âm môn:
+ Màng trinh (Hymen
+L

o và âm h .

ng thông ra c a ni

i âm môn

o con cái. L

m

thành

i màng trinh hình m t cái khe có van trùm lên,
ng v sau. Bên c nh l

ra c a ng tuy n ti n

n này ti t ra d ch nh n làm

tc

o phía trong

âm h và có thành ph n sát khu n.
+ Âm v t (Clitoris): Là t ch

ng, có nhi u dây th n kinh

nên tính c m giác t p trung
C u t o âm h t ngoài vào có các l p sau: L p da m ng m n có nhi u
s ct ,l

t và dây treo âm h , l p niêm m c trong cùng có

nhi u tuy n ti t d ch nh n.
- Tuy n vú (Mamma): L
hàng t vùng ng

ng v

6-

n vùn b ng b n. Tuy n này ch phát tri n khi con cái

n tu i thành th c v tính và phát tri n to nh t
con v

p2

th i k ch

. Th i k

, tuy n vú ti t ra s a cung c

còn non. Vú g m có b u vú và núm vú.
+ B u vú: B

n sinh và ch a s a. Ngoài cùng có l p da

m ng m n tùy theo v trí mà l p da này do da ng c, nách hay da b ng, b n
n, ti

n là l

d n xen k gi a ph

ng cùng có 2 ph
n

n là bao tuy n và ng

ch c m , t ch c liên k t, h

th ng m ch qu n th n kinh bao vây và chia vú làm nhi u thùy nh
có nhi u s

i.


7

Bao tuy

n sinh ra s a gi

m t cái túi, t

theo 3 lo i ng d n: Nh , trung bình, l n r
thông ra

a

vào xoang s a

n và

u vú.
hình thành m t lít s a ph i có 540 l

n vú, vì

v y s cung c p máu cho tuy n vú r t phong phú, mao m ch bao quanh bao
tuy

c.

+ Núm vú: M t b u vú có m t núm vú c u t o b i da - t ch c liên k t

-

- ng d n s a. ng d n s a g m 2-3 ng thông n i t xoang s a (B s a)
u núm vú.
u vú gi

u núm vú, s
u vú

p thành vòng t

tr ng thái khép kín khi không th i s a.

theo Rzasa. A và cs (2004) [32]

2.1.2.
*
[31

-

.


8

-

-

-

Theo Gaustad-

[30]

-

5 ngày
[29].
2.1.3.
2.1.3.1. Khái ni m v viêm
Theo Hu

[11], viêm là ph n ng c a toàn thân

ch ng l i m i v t kích thích có h

iv

, nó th hi n t i c c b các

mô bào. B n ch t c a viêm là m t quá trình b nh lý l y phòng v làm ch y u
nh m duy trì s cân b

.

9

Tri u ch ng c a viêm xu t hi n n ng hay nh
u có liên quan ch t ch

ng t t hay x u

i v i tính ch t c a v

và

th i gian kích thích dài hay ng
v iv

n ng c

i

c bi t là tr ng thái th n kinh c a con v t.

2.1.3.2. H u qu c a ph n ng tu n hoàn và ph n ng t bào trong viêm
Ph n ng tu n hoàn và ph n ng t bào trong vi

i

lo n ch y u sau:
* R i lo n chuy n hóa
T i

nh, nhu c

r i lo n tu n hoàn nên kh

, gây r i lo n chuy n

hóa gluxit, lipit và protit gây ra hi
albumoza, polipeptit và các axit amin t i

axit, xeton, lipit,
viêm.

*T
Các t bào b t

i

viêm gi i phóng các enzym càng làm

tr m tr ng thêm quá trình h y ho i mô bào và phân h y các ch t t i vùng
viêm, chúng t o ra các ch t trung gian có ho t tính sinh lý cao và h th
pH c a viêm.
y, ngoài tính ch t b o v thì t

o ra nhi u

ch t có h i tham gia vào thành ph n c a d ch r viêm, chính các ch
góp ph n hình thành và phát tri n vòng xo n b nh lý trong viêm.
* D ch r viêm
D ch r viêm là s n ph

c ti t ra t i

c, mu i, albumin, globulin, fibrinogen, b ch

h u hình và các ch
c u, h ng c u, ti u c u có tác d ng t
ch t có ho
giãn m

viêm bao g m các thành ph n

n viêm

c bi t là các

histamin, serotonin, axetinchorin có tác d ng làm
m thành m


10

Là hi

s

ng các t bào trong

viêm, các t bào

này có th t trong máu t i ho c các t bào t i ch s n sinh, phát tri n ra.

u ch y
nhân trung tính. S
m

ch c

n c a các lo i t bào ph thu c vào

t

a

ng c

(Ph m Kh c

Hi u, Lê Th Ng c Di p, 1997) [9].
* Các t bào viêm
Các t

c g i chung là các t bào viêm,

bao g m: B ch c

ch c u ái toan, b ch c u ái ki m,

b ch c

n. Chúng có ch

nh ng kích thích t i các

ng th c bào, m bào hay t o ra

viêm và gi vai trò quan tr

l i s xâm nh p c a các tác nhân l t
2.1.3.3. M t s vi khu

ch ng

ng.
ng sinh d c

l n nái

Theo k t qu nghiên c u c a Zaneta, Laureckiene (2006) [28]: Nhân t
gây b

ng là các vi khu n sau: Streptococcus sp,

ng sinh d

Staphylococcus sp, E.coli và Enterobacter.
ng Thanh Tùng (2006) [21], phân l p h vi
trùng ch y u t d ch viêm t cung t i phòng xét nghi m g m có:
- E.coli
- Staphylococcus
- Klebsiella
- Staphylococcus + E.coli

m t s lo i vi khu n gây b

ng

sinh d c:
- Streptococcus: Là liên c u khu n thu c h Micrococcaceae, hình c u
ho c hình b u d

ng k

, b t màu gram


11

ng. Liên c u có

kh

ng v t,
ng tiêu hóa, hô h p, khi s c

kháng c

gi m sút ho c t ch c b t

vi khu n s xâm

nh p và gây b nh.
- Staphylococcus: Là nh ng vi khu n hình c u, t l i t

ng kính 0,7-

ng

ng, không sinh nha bào,
staphylococcus thu c h Micrococeae

không có lông, b

g m ba lo i: Staphylococcus aureus, staphylococcus epidermidis và staphylococcus
sarprophyticus. T c
khi s

ng ký sinh trên da, niêm m c c

i và gia súc,

gi m sút ho c t ch c b

da và niêm

kháng c

m c ho c nh ng r i lo n v ch
xu t hi n. Vi khu n gây nh ng

hì các nhi m trùng do t c u d dàng
m

ngoài da và niêm m c. M t s

ng

h p vi khu n vào máu gây nhi m trùng huy t, huy t nhi m m . Trong ba loài
c a gi ng staphylococcus thì staphylococcus aureus là loài gây b nh hay g p
nh t, nó gây các nhi m trùng
t p trung có m

các loài gia súc, nh
n.

- Eschelichia coli (E.coli): Là tr c khu n ru t già thu c tr c khu n
ng ru t Enterobacteriaceae, b t màu gram âm, hình g y ng n kích th
2-3 x 0,6µ. Ph n l n E.coli

ng do có lông

quanh thân, vi khu n không

sinh nha bào, có th có giáp mô. E.coli có s n trong ru t c
ch

ng gây b nh khi s

c

ng v

kháng c a con v t gi

do c m l nh ho c c m nóng). E.coli

ng gây b nh cho gia súc m

t 2-

3 ngày hay 4-8 ngày.
- Klebsiella: Gi ng Klebsiella

c h tr c khu

ng ru t

Enterobacteriaceae, g m nh ng tr c khu n không có lông, không hình thành nha
ng sinh giáp mô và s n sinh niêm d ch, b t màu gram âm. Gi ng
Klebsiella

n hình là: K.pneumoniea và K.aerogenes. Trong t nhiên


12

Klebsiella

ng s ng r i rác kh

trên, vi khu n có th gây viêm ph i

c) ho c ký sinh

ng hô h p

i và viêm ph i truy n nhi m có b i

huy t cho ng a, bê, l n,...(Nguy

22].

2.1.4.
2.1.4.1 B nh viêm c t cung
Theo Tr n Ti

ng và cs (2002) [5], c t cung l n dài 10-18cm,

tròn, không có g p n p nên d th tinh nhân t o
hé m

ng d c và m

t cung luôn
.

Khái ni m b nh viêm c t cung ch s viêm nhi m

khe h p n m d c

bên trong c t cung.
* Nguyên nhân
Do nh ng sai sót v m t k thu t th tinh nhân t
thu t, nh

c

ng h p ph i can thi p b ng tay hay d ng
c c t cung b xây xát. Ho

do k

thu t th t r a t cung không h p lý.
Do nhi m trùng k phát t s

o ho c

viêm t cung.
* Tri u ch ng
Ph n c t

o sung huy

n bên

trong c a c t cung sung huy t. L i vào c a l c t cung bi n d ng và niêm
m c tr

ho

tía m ch y ra t mi ng c t cung.

ng h p viêm lâu ngày thì l i vào c a c t cung giãn n r ng m c
dù có s hi n di n c a th vàng trên bu ng tr ng. C n ph i xem xét c n th n
vì viêm c t

ng k t h p v

o ho c

viêm n i m c t cung.
* H u qu
Viêm c t cung lâu ngày có th khi n c t cung b t c, khi gia súc
ng d c niêm d

c.


13

* Ch

u tr

M

ng h p b nh có th t kh i sau khi l

ng d

u tr

c mu i sinh lý ho c lugol 0,5%. Sau

b ng cách th t r a c t cung b

c theo c t

ng c a b nh này khá t t

o ho c viêm t cung thì c n ph i k t h p x lý t t.
2.1.4.2 B nh viêm t cung
* Nguyên nhân
B nh viêm t cung
ra

l

ng x y ra

l n nái sau khi ph i gi ng và ít x y ra

ra nh

l

, có th x y

l n nái h u b , th i gian hay x y

1-10 ngày. B nh x y ra

l n m do nguyên nhân sau:

- T b n thân l n m
+L

ng v

n cao, th i gian mang thai

ng n, th i gian sinh s n kéo dài,... làm cho b ph n sinh d c ho

ng nhi u t o

u ki n cho vi khu n xâm nh p và phát tri n trong b ph n sinh d c.
c c a l n nái phát tri
ho c l

do nhi

ng h
ng,... n

th

ng gây khó
i gi ng s m khi kh

t 70% kh

t cung co bóp y u, l

nhi u l
c b viêm t cung làm cho niêm m c t cung bi n

d ng nhau không ra h t hoàn toàn gây sót nhau, th i r a, t

u ki n cho vi

khu n phát tri n m nh.
+ L n nái ngo i nh p n

m cb

u ki n khí h u Vi t Nam và kh
- Do y u t ngo i c

i

n nhi u con/l a.
tinh nhân t o sai k thu t, do th c

ng, hay do can thi
khoa sai k thu t, k t h p v i vi

b ng d ng c hay thu c s n
ng b t h p lý, thi u v n

u ki n cho vi khu n xâm nh p và gây b nh.
-

ng

+ Kh u ph
có

a hay thi u protein

n viêm t cung.

c, trong th i k mang thai


14

+ L n m s d ng quá nhi u tinh b t
c l i, thi u ch
không có kh

, gây ra viêm t cung do

ng nái m s b m y u, s

kháng gi m

ng l i m m b nh xâm nh p, gây viêm t cung.

+ Khoáng ch t, vitamin

n viêm t cung. Thi u vitamin A

gây s ng hóa niêm m c, sót nhau (Lê H ng M n, (2006) [16].
-

n lý

+ V sinh chu ng tr i kém, v sinh b ph n sinh d c c a l

c

không t t, khu v c chu ng tr i có m m b nh.
+ Th i ti t khí h u quá nóng ho c quá l nh trong th

d làm

cho l n nái b viêm t cung. Vì v y, chúng ta ph i t o ti u khí h u phù h p
v i l n nái

làm h n ch viêm t cung.

* Tri u ch ng
B

c chia làm 3 th viêm chính g m: Viêm n i m c t cung (th

nh

cung (th

v i các bi u hi n c th

phân bi t
S t
viêm

c trình bày trong b ng sau:
Th viêm

Ch tiêu

D ch

c t cung (th n ng)

Viêm n i m c t

cung

c

cung (th nh )

(th trung bình)

t cung (th n ng)

S t nh
Màu
Mùi

Tr ng, tr ng
xám
Tanh

S t nh

S t cao

H

Nâu r s t

Tanh th i

Th i kh m

Ph n ng

n ng
B

B

t

ph n ho c
hoàn toàn

B
toàn
(Ngu n: Theo Tr n Ti

B
[5] )

15

* H u qu c a b nh
B nh viêm t cung

l n nái là m t trong nh ng t

d c c a l n nái sau khi sinh,

ng r t l

n kh

m t s a, l n con không có s a s còi c
tri n, l n nái ch
n

ng sinh
n, làm

ng, l n con ch m phát

ng d c tr l i, không th thai, có th vô sinh, m t kh

n c a l n nái.
u tr
B nh do vi khu n gây ra nên c n thi t ph

c vai trò c a vi

khu n gây b nh, s m n c m c a chúng v

u tr

nh m tiêu di t s m và k p th i vi khu n gây b nh, tránh s lây lan c a vi khu n.
2.1.4.3 H i ch ng m t s a
Nguyên nhân:
Do m t cân b

u ti t hormone c

m

ng kém, th

.

c t và do m t s b nh

truy n nhi m khác.
Tri u ch ng:
B

sau teo nhão, b u vú m m

n nái không

nuôi con. L n con theo m g y y

i

b vú ngay. Vì không có s a l n con y u, d m c b nh, có khi d
vong do thi

nt

ng.
u tr :

Tiêm Vetrimoxin LA

1ml/10kg TT

Hitamox LA

1ml/10kg TT. Tiêm b p th t.

Oxytocine

20-40 UI/nái, ngày 1 l n.

ng th

m.

2.1.4.4. B nh b i li t.
* Nguyên nhân
B i li t sau khi sinh x y ra trên
sau khi x

dùng tay can thi

2-

n trên 1 tháng ho c

c khi sinh còn do nguyên nhân
khó làm t

n kinh hông l n c a heo.


16

* Tri u ch ng
Hai chân sau y

ng th

p co gi t, té b

ng,

m 1 ch . N u b i li t x y ra
trong 1-

ng do t

n kinh t a, n u x y ra sau 15-

ng do thi u canxi, photpho.
* Phòng

u tr b nh

Trong th i gian mang thai c n b sung canxi,phosphor cho l n nái.
nh nhàng.
Cho l n m

ng cao và b sung them các y u t c n

thi

ct
Tiêm cho l n m calcium fort

th tiêm vitamin nhóm B k t

h p Strychnin.
2.1.5.
* Thu

c Vetrimoxin LA

- Thành ph n:
Amoxycillin

i d ng mu i Trihydrate):

tác d ng: Amoxycillin ho

-

ng b

n s t ng

h p mucopeptide trên thành t bào vi khu n.
Amoxycillin có hi u l c di t khu

i theo th i gian trên các vi

Staphylococci, Streptococci, Corynebacteria và vi

khu
khu n Gram (-

Amoxycillin xâm nh
h th ng m

ng nh t là kh

kh p ph i.

n hóa c a Amoxycillin y u nên ph n l n b th n th i tr qua

Kh
ng ti
- Li

i d ng còn ho t tính, hi u l c c a thu c kéo dài 48 gi .
ng và cách dùng: Tiêm 1ml/10kg th tr ng, tiêm b

trong 5 ngày. K t h p s d ng m t s thu c có tác d ng gi
s c tr l

u qu

u tr c a thu c kháng sinh.

u tr
s t, tr


17

* Thu c Hitamox LA
Thành ph n:
Amoxycillin

i d ng mu i Trihydrate):

Công d ng: Nhi

ng tiêu hóa, nhi

n hô h p

nh do Pasteurella gây ra), nhi m trùng da và mô m m, nhi m
ng sinh d c, ti t ni u (viêm bàng quang, viêm vú, viêm t cung),

nhi m trùng sau khi gi i ph u
Li

ng và cách dùng: Tiêm b p 2 ngày/l n, tiêm 1ml/10 - 15kg th

tr ng, tiêm b
d ng gi

u tr trong 5 ngày. K t h p s d ng m t s thu c có tác
s t, tr s c tr l

u qu

u tr c a thu c

kháng sinh.
* Thu c Calcium fort
- Thành ph n : Calcium gluconate
- Cách dùng và li

ng:

+ Tiêm b p th
+ Li u dùng: 10
Thu c Anaglin

20g

ch ho

i da.

15ml/con/ngày.
C:

-Thành ph n trong 100ml có: Analgine: 25g
Vitamin C: 10g
Dung môi v
- Tác d ng: gi
hi u qu

u tr và nâng cao s

: 100ml

s t, k t h p v
kháng.

2.2.
2.2
Theo Tr n Minh Châu (1996) [2],
s

u tr viêm vú, viêm t cung và c n

u tr b ng tiêm oxytoxin 5 10 UI cho l

n 200kg và dùng kháng

sinh ampicillin 25 mg/1kg/ngày ho c tetracycllin 30

80 mg/kg/ngày cho k t

qu

u tr t t.


18

[12]cho r

t r a t cung sau khi

xong b ng thu
ho

cung furazolidol

t vào t cung 4 viên chloranol / ngày.
Tiêm streptomycin ho c penicillin 1
Theo Ph m S

th

2v

/kg P

và cs (2003) [13],

u tr b nh viêm t cung: streptomycin 15

3 4 ngày (c p tính), 6

u tr tiêm b p
20 mg/kgP dùng liên t c

8 ngày (mãn tính).

Theo Nguy n H u Ninh và cs (2002) [18]:
Dùng benzyl penicillin (procaine ) 1.000.000 UI
Dùng gentamycin (sulfate) 200.000 UI
cv

trong 1 ng 2 gram

u tr viêm t cung

l n, bò cho k t qu cao.

Dùng viên nén chlo
ng sinh d

u tr nhi m trùng
cung, l n t

o.

Kim Dung và cs, (2002) [4] cho bi t: Th t r a t cung, âm

o b ng rivanol 0.1% hay chloramphenicol 4% m i ngày r a m t l n,m i
l n 50

100ml (các lo

c m 40

450

t

s lo i thu c sau:
Tiêm b p th t kanamycin li u 10mg/kg/ngày, chia làm hai l n/ngày,
tiêm b p th t gentamycin 4 UI /kg/ngày
Ketomycin bôi ngày 1 2 l n k t h p u ng 1 2 gram cho 30- 50 kgTT
liên t c trong 3 5 ngày, dùng m t trong nh ng thu

ng th i k t h p

v i thu c b tr VTM C, B, cafein cho k t qu t t.
Nguy n Hùng Nguy t, (2007) [20] cho bi

u tr viêm vú b ng

u cho k t qu t t.
B ng châm c u:
t: Bách H
H i Môn, Khai Phong.

i Âm, Túc Tam Lý,