Đánh giá hiện trạng môi trường nông thôn và đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường trên địa bàn xã Chiềng Lao huyện Mường La tỉnh Sơn La (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------------------------------

L U A CHINH

tài:
N TR
XU T GI I PHÁP B O V
XÃ CHI NG LAO, HUY

NG NÔNG THÔN VÀ
NG
A BÀN
NG LA, T

KHÓA LU N T T NGHI P

H
o
: Chính quy
Chuyên ngành : Khoa h
Khoa
ng
Khóa h c
: 2011 - 2015

Thái Nguyên, 2015

IH C

ng


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-------------------------------------

L U A CHINH

tài:
N TR
XU T GI I PHÁP B O V
XÃ CHI NG LAO, HUY

NG NÔNG THÔN VÀ
A BÀN
NG LA, T

KHÓA LU N T T NGHI P

H
o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa h c
Gi
ng d n

IH C

: Chính quy
: Khoa h
ng
: 43 - MT - N02
ng
: 2011 - 2015
: PGS.TS. Nguy n Th Hùng

Thái Nguyên, 2015


i

L IC
hoàn thành t

c khoá lu n t t nghi p này, d a trên s c g ng

r t nhi u c a b

thi u s

h tr c a các

th y cô, b n bè trong th i gian h c t p. V i lòng kính tr ng và bi
s c, em xin chân thành c

y giáo PGS.TS. Nguy n Th Hùng

ng d

em trong su t quá trình th c hi

Em xin c

n

tài này.

ng, Ban ch nhi m khoa Môi

ng, các th y giáo, cô giáo và cán b

t cho

em nh ng ki n th c, kinh nghi m quý b u trong quá trình h c t p và rèn
luy n t

ng.

Em xin chân thành c

o cùng toàn th anh ch chuyên

viên phòng TN & MT huy n M

om

c n nhi u v i ki n th c th c t

Em xin c
dân Chi

u ki

c ti p

t quá trình th c t p t i phòng.

i các bác, cô, chú, anh ch cán b UBND xã và nhân
o nh

u ki n t t nh

em th c hiên

tài này.
C

ng viên em trong

su t quá trình h c t p. Trong su t quá trình th c t
g ng h

tránh kh i nh ng thi u sót.

Em kính mong các th y cô giáo và b
lu n t t nghi p c

khoá

c hoàn thi

Em xin chân thành c
Thái Nguyên, ngày
Sinh viên

L u A Chinh


ii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 4.1. Tình hình nuôi, nh t gia súc, v t nuôi c a các h
b

i Thái ..................................................................................... 33

B
B ng 4.3. Ngu
B ng 4.4. Ch

t i thôn

a các h
cs d

ng c a các h

ng ngu

c th i c a các h

B ng 4.9. Tình hình nhà v sinh c a h

............... 41

....................................... 43
............................................ 44

B ng 4.10. Tình hình s d ng phân bón c a các h

........................ 45

d ng thu c BVTV.......................... 46

B ng 4.12. Tình hình s c kho c a các h
B ng 4.13. Nh n th c c

.......................... 40

c th i t các h

rác th i c a các h

B ng 4.11. Tình hình các h

.................... 38

c........................................................... 39

B ng 4.7. Tình hình ngu n ti p nh
B

......................... 37

ng c a các h

B ng 4.5. K t qu phân tích m
B ng 4.6. Tình hình h th

i Mông................... 36

i dân v b o v

...................................... 47
ng. ......................... 48


iii

DANH M C CÁC HÌNH

Trang
Hình 4.1. M t s hình
Hình 4.2. Nh
Hình 4.3. Bi

a bàn xã chi ng lao...... 31

i g m sàn.............................................................. 33

th hi n tình hình nuôi nh t, gia súc, v t nuôi c a các h
i các b

i Thái........................................................ 34

Hình 4.4. Bu c gia súc g n nhà . .................................................................. 35
Hình 4.5. Th rong v t nuôi, v t nuôi t ti n th
Hình 4.6. Bi

th hi n tình hình nuôi nh t, gia súc, v t nuôi c a các h
i các b

Hình 4.7. Bi
h
Hình 4.8. Bi

ng xóm .......... 35

i mông ...................................................... 36

th hi n t l ngu

cs d

ng c a các

........................................................................................ 37
th hi n t l ch

ng ngu

ng c a các h

............................................................................................. 38
Hình 4.9. B

cc

c t ch y t

trên các khe, núi xu ng .................................................................... 39
Hình 4.10. Bi

th hi n tình hình th ng c ng th i c a các h

... 41

Hình 4.11. Bi u

th hi n tình hình ngu n ti p nh

.... 42

Hình 4.12. Bi

th hi n t l

rác c a các h

.......... 43

Hình 4.13. Bi

th hi n t l ki u nhà v sinh c a các h

......... 44

Hình 4.14. Bi

th hi n tình hình s d ng phân bón c

......... 45

Hình 4.15. Bi

th hi n tình hình s d ng thu c BVTV c

Hình 4.16. Bi

th hi n tình hình s c kho c

Hình 4.17. Mô hình RHình 4.18. C u t

c th i t

... 46

....................... 47

t d c........................................................ 51
...................... 53


iv

Hình 4.19. C u t o mô hình b biogas trong x lý ch t th

o

................................................ 54
Hình 4.20. Mô hình l

cn

ng cho h

cb

c sau

............................................................................................. 55
x
h

c th i b ng bãi l c ng m và th c v t thu sinh cho
........................................................................................ 57

Hình 4.22. Mô hình x lý

c th i b ng bãi l c ng m và th c v t thu sinh..... 57

quy trình x lý rác th i, phân gia súc v t nuôi làm phân bón
compost ............................................................................................ 58
Hình 4.24. Mô hình nhà v sinh t ho
Hình 4.25. mô hình nhà ti

.............................................. 60
c ch d ng tro .............. 61


v

DANH M C CÁC T

CSSKSS

:
:

FAO

VI T T T

c kho sinh s n
ng sinh h c

: T ch

c Th c ph m Th gi i

:H

sinh thái

: K ho

a cháy

R-VAC

: R ng -

n ao chu ng

TN&MT

:

UBND

: U ban nhân dân

ng


vi

M CL C

Trang
L IC

.................................................................................................... i

DANH M C CÁC B NG................................................................................ii
DANH M C CÁC HÌNH................................................................................iii
DANH M C CÁC T

VI T T T .................................................................. v

M C L C........................................................................................................ vi
PH N 1: M

U.......................................................................................... 1

tv

................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu c

tài ..................................................................................... 2

1.3. Yêu c u c

tài ...................................................................................... 3
tài....................................................................................... 3

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U............................................................... 4
lý lu n .............................................................................................. 4
2.1.1. M t s khái ni

n....................... Error! Bookmark not defined.

pháp lí ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. M t s
gi

m v hi n tr ng và xu th di n bi

ng trên th

c ............................................................................................. 5

2.2.1. M t s

m v hi n tr ng và xu th di n bi

ng trên

th gi i............................................................................................................... 5
2.2.2. Tình hình hi n tr ng v

ng

Vi t Nam .................................. 11

PH N 3:

NGHIÊN C U............................................................................................... 19
i

ng và ph m v nghiên c u............................................................ 19
ng nghiên c u............................................................................ 19

3.1.2. Ph m vi nghiên c u............................................................................... 19


vii

m và th i gian nghiên c u ............................................................ 19
m nghiên c u ............................................................................. 19
3.2.2. Th i gian nghiên c u ............................................................................ 19
3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 19
u.......................................................................... 20
3.4.1.

p s li

p..................................................... 20

p tài li u th c p .................................................. 20
y m u và phân tích ....................................................... 20
............................................................ 21
ng kê và trình bày s li u........................................... 21
PH N 4: K T QU NGHIÊN C U .......................................................... 22
u ki n t nhiên, kinh t và xã h i xã Chi ng Lao - huy
t

ng La -

...................................................................................................... 22
u ki n t nhi n................................................................................. 22

4.1.1.1. V

a lí .......................................................................................... 22
c

a th

a hình ................................................................. 22

4.1.1.3. Th i ti t, khí h u ................................................................................ 23
4.1.1.4. Thu

............................................................................................. 23
................................................................................................ 23

u ki n kinh t - xã h i...................................................................... 24
u ki n kinh t ................................................................................ 24
u ki n v xã h i ............................................................................ 26
4.2. Nh ng thói quen c
4.2.1. Phát r
gi m tài nguyên r

a bàn xã gây
y

ng và suy

a bàn................................................................... 29

4.2.2. Thói quen th rong, nh t v
ng xung quanh, ngu

n ch

n ...... 29

i g m sàn gây

ng

n môi

c sinh ho t...................................................... 31


viii

4.3. Hi n tr
t
4.3.1. V

a bàn xã Chi ng Lao - huy

ng La -

...................................................................................................... 36
s d

c sinh ho t............................................................. 36

4.3.2. V

c th i ................................................................................... 39

4.3.3. V

rác th i ...................................................................................... 42

4.3.4. V

ng ............................................................................... 44

4.3.5. Phân bón, thu c b o v th c v
4.3.6. S c kho
4.3.7. Nh n th c c

ng ................................... 45

ng ........................................................................ 47
i dân v b o v

ng................................... 48

xu t m t s gi i pháp b o v và qu

ng

......................................................................................................................... 49
..................................................................................... 49
xu t m t s gi i pháp b o v và qu

ng ...................... 50

PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................... 63
5.1. K t lu n .................................................................................................... 63
5.2. Ki n ngh .................................................................................................. 64
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................


1

PH N 1
M

U

tv
Nhìn chung nông thôn Vi t Nam có c nh quan thiên nhiên phong phú,
ng, giàu giá tr

c

m khác nhau v

u ki n thiên nhiên, kinh t - xã h i, cho nên các vùng

nông thôn Vi

c thù riêng và ch

ng có s bi n

i khác nhau.
Chi ng Lao là xã thu c vùng nông thôn mi n núi c a huy
-t

u ki

h t ng còn nhi

ch y u là dân t c thi u s ch u
h

ngu

u th n và

ng r t l n c a t p quán, thói quen l c

ng x u t

ng s

u d nh n th

cv b ov

ng, nên h

ng tu ti n theo thói

, khi g p n ng b c mùi, g

r a trôi làm ô nhi m

c. Hay t p quán nuôi nh

i dân

i g m sàn làm ô nhi m môi

ng s ng c
b c

ng La

ng h xí t m
c làm g n nhà b c mùi hôi th i ho c không có h

i ti n t

i r ng khi g

r a trôi làm ô nhi m ngu

c

sinh ho t ho c phát sinh ru i mu i gây b nh t t.
Ô nhi

ng nông thôn nói chung và nông thôn mi n núi nói
i dân s d ng các lo i hoá ch t b o v th c v t trong nông

nghi p (thu c tr sâu, tr b nh, thu c tr c d

m b o an toàn; có

tình tr ng sau khi phun thu c tr sâu b nh ho c c d
thu c th a
t i ngu

b tc

c; bao bì, chai l ch a hoá ch

i nông dân r a
m b o an toàn

ch

i dân v t b


2

máng ho
ng tr c ti p t i ngu
lo i b nh t

y....

nh

c sinh ho t hàng ngày và là ti

phát sinh các

i nông dân không th nh n th

Ngoài ra, t i các vùng nông thôn mi
các lo i rác th

c.
a bàn xã Chi ng Lao,

i dân t do v t các lo i rác th i
ng v t nuôi b ch

dùng ph th i c

ng xung quanh, c ng v i phân gia súc, gia c
ng s ng thêm ô nhi m. M t khác, làm nông nghi p không ch
d a vào m y lo i cây tr

mà ph

n thu nh p và l y phân bón cho cây tr

i

dân ph i ti p xúc tr c ti p v i phân gia súc, gia c m. N u không có bi n pháp
nuôi nh t, thu gom và s lý các ngu n phân gia súc h p lý và khoa h c thì
v

ô nhi

ng

các vùng nông thôn mi

a bàn xã

Chi ng Lao hi n nay ngày càng ch nên nghiêm tr
Xu t phát t v

c s nh t trí c a ban giám hi

ban ch nhi
is

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên,
ng d n tr c ti p c a Th y giáo PGS.TS.Nguy n Th Hùng, em

ti n hành th c hi

n tr

xu t gi i pháp b o v

a bàn xã Chi ng Lao - huy n

ng La - t
1.2. M c tiêu c

tài

- Tìm hi u v m t s thói quen c a các dân t
ng x

ng.

- huy

n tr
ng La - t

-

a bàn xã gây nh

ng nông thôn t i xã Chi ng Lao

La.

xu t m t s gi i pháp b o v và qu

ng t i


3

1.3. Yêu c u c

tài

- Ph ng v

i di n các t ng l p, các l a tu i làm vi c

các ngành

ngh khác nhau.
- Thu th p các thông tin, tài li u v

u ki n t nhiên, kinh t xã h i t i

xã Chi ng Lao.
- S li u thu th p ph i chính xác, khách quan, trung th c.
- Ti

u tra theo b câu h i; b câu h i ph i d hi

các

thông tin c n thi t cho vi
- Các ki n ngh

i phù h p v

có tính kh thi cao.
tài
-

c t p và nghiên c u khoa h c:

+ Nâng cao ki n th c, k

m th c t ph c v cho

công tác sau này.
+ V n d ng

c các ki n th

-

c ti n:

+ K t qu c

s góp ph

i dân v vi c b o v

ng La - t

ng nông thôn t i xã Chi ng Lao huy n

La.
i pháp b o v

t

c s quan tâm c a

ng.

nh hi n tr
Mu

c t p và nghiên c u.

ng cho khu v c nông thôn thu c


4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
lý lu n
- Nông thôn là ph n lãnh th không thu c n i thành, n i th các thành
ph , th xã, th tr n

c qu n lý b i c

là y ban nhân dân

ng và làm vi c c a m t c

ng bao g m ch

y u là nông dân, là vùng s n xu t nông nghi p
h t

ti p c n th

u

s n xu t hàng hóa th

v i thành th .
-

ng bao g m các y u t t nhiên và v t ch t nhân t o bao
i, có

c

i s ng, s n xu t, s t n t i, phát tri n

i và sinh v t. (Lu t b o v
- Ho

lành, s

ng b o v

ng, 2005) [11]

ng là ho

p; phòng ng a, h n ch

phó s c

ng gi
ng x

ng trong
iv

ng, ng

ng; kh c ph c ô nhi m, suy thoái, ph c h i và c i thi n

ng; khai thác, s d ng h p lý và ti t ki m tài nguyên thiên nhiên; b o
v

ng sinh h c. [11]
- Phát tri n b n v ng là phát tri

hi n t i mà không làm t n h
h

c nhu c u c a th h

n kh

ng nhu c

k t h p ch t ch , hài hoà gi a
m ti n b xã h i và b o v
- Ô nhi

a các th
ng kinh t , b o

ng. [11]

ng là s bi

không phù h p v i tiêu chu

i c a các thành ph
ng, gây

ng

ng x

i,

sinh v t. [11]
BVMT. Ch

v i s t n t i, ph

ng môi

ng là m

ng ph n ánh m

y u c a công tác
phù h p c

phát tri n kinh t xã h i c a nhân lo i.

i


5

nh

i s xu t hi n v
i ta d n d

bi u th m

ch
nh m

ng
t tx uc

ng,

ng b ô nhi

2.2. M t s

m v hi n tr ng và xu th di n bi

th gi i

c

2.2.1. M t s

m v hi n tr ng và xu th di n bi

ng trên

ng trên

th gi i
a) Khí h u toàn c u bi

i và t n xu

Vào cu i nh

c phát tán dioxit cacbon (CO2) hàng

p x b ng 4 l n m

ng CO2

m c cao nh t trong nh
Ph v bi

a Ban Liên Chính

i khí h u thì có b ng ch ng cho th y v

c

n

ng r t rõ r t

n khí h u Toàn c u. Nh ng k t qu d báo g m vi c d ch

chuy n c

i khí h u, nh

i trong thành ph

su t c a các HST, s

ng th i ti t kh c nghi t và nh ng

n s c kho

l

i. Các nhà khoa h c cho bi t, trong vòng 100
t

ng 0,50C và trong th k này s

t 1,5 - 4,50C so v i nhi

th k XX.

t nóng lên có th mang t i

nh ng b t l
-M

c bi n có th dâng lên cao t

n 140cm, do s

và s nh n chìm m t vùng ven bi n r ng l
xu t nông nghi p, d
- Th i ti

c bi t
id

t, phun trào núi l a, ho ho
n s s ng c a loài n

tm

u vùng s n
n.

n su
u này không ch

ng

i m t cách tr c ti p và gây ra nh ng thi t h i v

kinh t mà còn gây ra nhi u v
Liên H p Qu c, 2000, GEO - 2000).[9]

ng nghiêm tr ng khác. (Ngu n:


6

b) S suy gi m t ng Ôzôn (O3)
V

gìn gi t ng Ôzôn có vai trò s

Ôzôn có vai trò b o v , ch
i s ng c
nhi

i v i nhân lo i. T ng

ng các tia c c tím có

i và các loài sinh v

t. B c x tia c c tím có

ng, h u h t mang tính ch t phá hu

và th c v

ng tr c ti p t i

iv

ng v t

i v t li u khác, khi t ng Ôzôn ti p t c b suy
ng này càng tr nên t i t . Ví d , m c c n ki t t ng Ôzôn là

10% thì m c b c x tia c c tím

c sóng gây phá hu

x tia c c tím có th gây hu ho i m

c thu tinh th và phá ho i

võng m

nh v

b c x tia c

ng hô h

ng th i,

c coi là nguyên nhân làm suy y u các h mi n

d ch c

ng v

tro

t

i s ng c

ng và th c v t n i

c s ng nh quá trình chuy

h

c

t o ra th

ng qua quang

ng thu sinh.[9]

Ôzôn là lo i khí hi m trong không khí n m trong t
quy n g n b m

t và t p trung thành m t l p dày

km ph thu

. Vi

ng b

i ra kho ng 30 ch t h

ng NOx
o ra Ôzôn m

Ôzôn l

t nhiên

v i s c kho

cao t 16 - 40
n có

c phát tri n và nhi u

t. N u không khí có n

ng b ô nhi m và gây tác h

i

i.[9]

Ví d :N

Ôzôn = 0,2ppm: Không gây b nh.

N

O3

ng b kích thích và b t y.

N

O3 = 1 - 3ppm: Gây m t m i, b i ho i sau 2 gi ti p xúc.

N

O3 = 8ppm: Nguy hi

i v i ph i

Các ch t làm c n ki t t ng Ôzôn (ODS - Ozon Depletion Substances)
bao g

2,


7

NO, NOx) có kh

p v i O3 và bi

làm suy gi m t ng Ôzôn trong t
1994 và hi
s

i nó thành ôxy. Các ch t
t

m c cao nh

m d n. Theo Ngh

i c a Ngh

n

ng, t ng Ôzôn s

c ph c h i so v i

c nh

c) Tài nguyên b suy thoái
R

tr

m nh m

ng c hi n v

t hoang b bi n thành sa m c. Sa m c Sa - ha - ra có di n tích

r ng 8 tri u km2, m

ng thêm t 5 - 7km2. M t b ng ch ng

m i cho th y, s bi
t

i khí h

ng

nhi u khu v c. G

kho ng 305 tri

ng h

c Trung

n Qu c t Hà Lan tham kh o l y ý ki

ng,

t màu m (g n b ng di n tích c

thoái do bàn tay c
Kho ng 910 tri
thoái

suy thoái ho c b tri t phá

i, làm m

c i t o thì qu

s n xu t nông nghi p.

tt

i di

m c trung bình, gi

c Úc) s b suy

n xu t và n u không có bi n pháp

t này s b suy thoái

Theo T ch

b suy

m

m

n.

c Th c ph m Th gi

t

i di n tích c a Alaska) s b m

giá tr tr ng tr

c trên th gi i

chuy n ch m sang d ng hoang m
do . Trên ph m vi Toàn c u, kho ng 25 t t

cu n trôi hàng

n c . Theo tài li u th ng kê c a Liên H p
Qu c, di

t canh

i trên th gi i
i và còn ti p t c gi m

[9]


8

- S phá hu r ng v

n ra v i m

r ng có kho ng 40 tri u km2, song c
n a, trong s

cao, trên th gi i di n tích

n nay di

mt

i chi m kho ng 1/3 và r ng nhi

phá hu r ng x y ra m

c bi t

nh

nhu c u khai thác g c i và nhu c u l

t làm nông nghi p và cho nhi u m c
- 1995.[9]

c là 1386.106 km3, bao ph g n 3/4 di n tích b

-V it
t

y

t c a chúng ta có th g

i v n "khát" gi

d

hai c c (chi

i có th ti p c

chi m 0,26%). S

c

s d ng tr c ti p thì l i càng ít i (ch
nhanh cùng v i quá trình công nghi p hoá,

hoá, thâm canh nông nghi p và các thói quen tiêu th
kh ng ho

gi i
S

c s ch và 50% thi u các h th ng v sinh an toàn.

c ng t ngày càng lan r

nghiêm tr
bi

c quá m c

c trên ph m vi Toàn c u. G n 20% dân s th

c dù

suy gi

n thi

c

u v

nhi

xâm nh p m n. Ô nhi

i v i các khu v c ven
c u ng là ph bi n

th , ô nhi m nitrat (NO3-) và s
n ch

ch

ng các kim lo i n ng gây tác
kh p m

s ch trên th gi i không th
thu c vào ngu n cung c p c
nhi

kho , nhà
và hàng ch c tri

n

n cung c

c n a. ngày càng có nhi
nh này và ngày càng có nhi

t, m t r ng, c n ki t ngu
i bu c ph

c

c, mà h u h t t n

p trung

ng

c",
i vì v i t ng

c ng t ch chi m 2,5% t
t i

i chi m 2/3. S
tri n. Ch y u do

n 65 tri u ha r ng b m t vào nh ng

m

t

i ph
i b ô

c làm cho hàng ch c tri u

ng,... gây xu ng c

ng. Có kho ng 1 t

c

u ki n s c
ch

che thân

i khác ph i s ng trên các hè ph . Th t không th tin


9

c r ng, th gi i ngày nay c

m

i dân ch t vì
i ch trong các cu

t

n a th k tính t

là 20 tri u
c t nay t

ra là bài toán khó v
di
c

i gi i vì dân s liên t

t nông nghi

ng gi

màu m

t ngày càng suy gi m.[9]

d) Ô nhi

y ra

S phát tri
ch t th

quy mô r ng

, khu công nghi p, du l ch và vi

b các lo i

t, bi n, các thu v

ngày càng r

c bi
i nhau

ng
. Nhi u v

các khu v c nh , m

ng

dân s cao. Ô nhi m không khí,

rác th i, ch t th i nguy h i, ô nhi m ti ng
v

m nóng v môi

n nh ng khu

ng. Kho ng 30 - 60% dân s

c có thu nh p th p v n còn thi u nhà

u ki n v sinh. S

s th gi i có ph
sang th k XX, dân s th gi i ch y u s ng
chi m 1/7 dân s th gi i

phát tri

c

nông thôn, s

i s ng t i

n cu i th k XX, dân s s ng

u và chi m t i 1/2 dân s th gi i.
phát tri
vùng có m

nhi u qu c gia
. Châu Phi là

th hoá kém nh
im

là 3%, s

l

Hi n nay, trên th gi i, nhi
Ví d ,

quy mô

nh là b ô nhi m.

c xác nh n 300 vùng v i di n tích 10.000 ha b ô

nhi m, tuy nhiên trên th c t có t i 50.000 - 100.000 vùng v i di n tích
kho ng 100.000ha (Bridges, 1991). Còn

M có kho ng 25.000 vùng,

t b ô nhi m c n ph i x lý.[9]
e) S

Hà


10

i là ch c a
c

ng l

u ki n kinh t - xã h i và ch
hi n nay

ng cu c s ng. Tuy nhiên, xung

m ts

ng và tình hình kinh t b t l
nghiêm tr ng gi a dân s

ng làm m t cân b ng
ng.[9]

u th k XIX, dân s th gi i m i có 1 t
và

i
M

s th gi i

tu i t 15 - 24 tu i.

ng 78 tri

s th gi i s

i. Theo d

m c t 6,9 - 7,4 t

s là 8 t

là 10,3 t

n 2025 dân s

i. 95% dân s
c này s ph

nghiêm tr ng c v kinh t , xã h

f) S suy gi

a nh

m

i m t v i nh ng v n

c bi

gi i quy t nh ng h u qu do dân s
p nhi u l n nh ng

ng, sinh thái. Vi c
c này có l còn khó

t v chính tr trên th gi i.[9]

ng sinh h

t

ng và th c v t qua quá trình ti n hoá trên
tri

n

t

n quan tr ng trong vi c duy trì s cân b ng môi
ng s

t,

nh khí h u, làm s ch các ngu
t. S

ngu n v t li u quý giá cho các ngành công nghi
ngu n th c ph m lâu dài c
các gi ng loài m
d

ng c a t
c ph m, du l ch, là

i, và là ngu
c chia thành 3 d

t o ra
ng di truy n,

ng sinh thái.[9]
-

v t ch

c, h n ch

ng di truy n: V t li u di truy n c a vi sinh v t, th c v
ng nhi

cá th t o nên s

ng

nh các tính ch t c a t t c các loài và các
ng c a th gi i h

ng cá


11

th cùng loài có nh
nh nh

m gi ng nhau, nh ng bi

m riêng bi t c a nh ng cá th trong cùng loài.[9]

-

c th hi

tính b ng s

i v i t ng khu v

ng loài và nh

cc a

t

ng trên c

o nên m t s

l n bao g m r
m n ch

c

i loài trong 1 vùng.[9]

ng HST: S phong phú v

i

i di truy n l i xác

ng

ng l n HST. Nh ng sinh c nh r ng

ng c

t ng

ng nhi

c, san hô và r ng ng p
t giàu có v

HST riêng bi t ch

ch

ng

n quan tr ng cho

àn c u. Các sinh c nh giàu có nh t c a th gi i là r ng m nhi
m c dù chúng ch chi m 70% t ng di n tích c a b m
chi m ít nh t 50%, th
S

n 90% s loài c

i,

t

ng và th c v t.

ng v các gi

ng th c v t trên hành tinh có v trí vô

cùng quan tr ng. Vi c b o v

c, th m m và loài

i ph i có trách nhi m tuy

s

i v m t luân lý trong c

i là ngu n tài nguyên nuôi s

ng sinh v t

i.

Nguyên nhân chính c a s m
-M
-

ng do ch t phá r ng và phát tri n kinh t .
t quá m

- Ô nhi

buôn bán.
c và không khí.

- Vi c du nh p nhi u loài ngo

t

H u qu c a quá trình này không d kh c ph c, không ch gây t n th t
v giá tr

n th t không nh v kinh t .

H u h t các loài b

u là các loài trên m

s ng trong r
san hô là nh ng môi

c ng
ng s ng r t d b

2.2.2. Tình hình hi n tr ng v
a) R ng ti p t c b thu h p

ng

c bi
n
Vi t Nam

t và trên m t n a
c bi n là các d i


12

c ta có 14 tri u ha r ng, chi
t nhiên c a c

n tích

n tích r ng ch còn 9,5 tri u ha (chi m

n nay ch còn kho ng 6,5 tri
c ar

nm

che ph
ng. Ch

ng r ng

các vùng

còn r ng b h xu ng m c quá th p. Trên th c t ch còn kho ng 10% là r ng
nguyên sinh. (Ngu n: Hi n tr n

ng Vi t Nam và nh ng l i báo

ng, 2013).[13]
S li u c a T ng c c Lâm nghi p, B Nông nghi p và Phát tri n nông
thôn cho th

nh

d ng vào nhi u m

u nh

ng t nhiên b

s

n,

m i

làm th

tr
ng sinh h c b

ng nghiêm tr ng

Th gi i th a nh n Vi t Nam là m t trong nh

ng

sinh h c vào nhóm cao nh t th gi i. V

, Vi t Nam

ng v t, 16.000 loài th c v t, bao g m nhi

c h u,

quý hi m. T ch c vi sinh v t h c châu Á th a nh n Vi t Nam có không ít
loài vi sinh v t m

i v i th gi i.[13]

Th

pk

chim b tuy t ch ng và 120 loài thú b di t vong. Và, m c dù có v ngh ch lý
t th c t là các trang tr

ng v

nh ng loài r n, rùa, cá s u, kh và các loài quý hi m khác vì m
m i

Vi t Nam và khu v

tr

i không h làm gi m b t tình

ng v t hoang dã trong t nhiên, mà th m chí còn làm cho v n
tr nên t i t

i nh ng trang tr

i các ho

ng

ng v t hoang dã.[13]

Ti
b

cC
ng v t hoang dã c a Hi p h i B o t

ng v t hoang dã,


13

Thay vì ho

cho bi

ng nh m m

o t n, các trang tr i gây nuôi

ng v t hoang dã l i vì m
ed av

i nên trên th c t tr thành m i

ng v t hoang dã trong t nhiên. Các phân tích t nh ng

báo cáo cho th

ng tiêu c c c a các trang tr i này l

so v i nh ng ích l i mà chúng có th

t nhi u

Th m chí, nh ng trang tr i

ng nhanh v i t l sinh s
c

ng tiêu

n công tác b o t n vì nh ng trang tr i này liên t c nh p kh u các loài
ng v t có ngu n g c t nhiên.[13]
t ngo

l

n di n t

i nguy

ng

c ng h i d

cánh

c bi t là vi c nh p kh u 40 t

-m

c

qu c t c nh báo là m t trong nh ng loài xâm h i nguy hi m.[13]
c) Ô nhi m sông ngòi
V i nh ng dòng sông

các thành ph l

H Chí Minh, tình tr ng b ô nhi m n ng n
th c t ,
Tuy nhiên, sông

i hay thành ph
u d dàng nh n th y qua

ph

i chúng.

nhi

i m t v i tình

tr ng ô nhi m n ng n do rác th i sinh ho t, rác th i làng ngh , rác th i nông
nghi p và rác th i t các khu công nghi p v

ng ngày, t ng gi

xu ng.[13]

i m t v i tình tr ng ô nhi m n ng n nh t
là: sông C u, sông Nhu H u

Tây Nam B

ng Nai và h th ng sông Ti n và sông

ng b ng sông C u Long. Nh

c h i, làm h y ho i ngu n th y s n và
ng s ng, s c kho c a c
d) Bãi rác công ngh và ch t th i

ng.[13]

ng tr c ti p t i môi


14

Hi n các doanh nghi p

Vi t Nam là ch s h u c

con tàu bi n tr ng t i l

t nghìn

u h t các c ng bi n trên th gi i

không cho phép lo

ng l i

không b

m an toàn hàng h i. Th

v

c neo v t v

các tuy n sông, c a bi

thành ph li u mà vi c phá d lo i tàu bi
làm ô nhi

u

ch
th i ra rác th i nguy h i

ng s ng.[13]

Nhi u d án luy n, cán thép l
Vi t Nam tr

xu t hi n, h a h

c xu t kh u thép l

ng th

bi n Vi

và ch t th i. Bài h c
ng x y ra v i ngành s n xu

p l i n u nh ng dây chuy n luy n gang, thép b lo i b
l

t

n có kh
Trung Qu c

Vi t Nam.[13]

e) Ô nhi m t s n xu t nông nghi p.
Báo cáo m

a B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn cho th y,

ngu n ch t th

ng t tr ng tr
c ki

t hi u qu

nh t là ch t th i t
t p trung ch y u

ng

nc

c có 16.700 trang tr

ng b ng sông H

v it

i

B (13%),

u con và trên 214 tri u con gia c m. Theo tính

toán c a V Khoa h c, Công ngh
tri

ng (B Nông nghi p và Phát

ng phân th i c a bò kho ng 10 - 15 kg/con/ngày, trâu là

15 - 20 kg/con/ngày, l n là 2,5 - 3,5 kg/con/ngày và gia c m là 90
y, tính ra t ng kh
c ta hi n kho
Nuôi tr ng th y s

m nh các bi n pháp th

ut

ng ch t th

a

[13]
p ph i v

. Vi

y

t t i các vùng nuôi tôm t p


15

y
v

m ngu

c. Cùng

ng s d ng phân bón và thu c b o v th c v t trong tr ng tr t

m t cách tràn lan, không có ki

Hi

m

c.

ng thu c b o v th c v t ngoài danh m

c phép s d ng,

quá h n s d ng còn t

ng c n tiêu h

ng r

3.400 lít (d ng l ng).[13]
K t qu

y, khu v c nông thôn th i ra kho ng

10 tri u t

t th i r n sinh ho

tri u t

rác th i này c ng v

nghi p

n cho tình tr ng ô nhi

càng tr

ng i.[13]

i 13,5
ng ch t th i t s n xu t nông
ng

khu v c nông thôn ngày

n xu t hàng tri u t n phân lân t các nhà máy
l

n và Ninh

Bình). D

ng phân bón s d ng

tri u t n. (Tr

n, 2011, Vi

c ta s trên 3,5

.[5]

Trong nguyên li u s n xu t phân lân có ch a 3% Flo. Kho ng 50 - 60%
ng Flo này n m l i trong phân bón. Khi bón nhi u phân lân s
t và s làm ô nhi

ng c

tt i

t.[5]
Trong các ch t th i c a nhà máy s n xu t phân lân có ch a 96,9% các
ch t gây ô nhi m mà ch y
v

ts
i và gia súc, kìm hãm ho
p và t ng h p protein

m cho cây tr ng, cây ch s d
l in
tr
s n có th gây

i th c

t và gây ô nhi
n

th c v t. [5]
c 40 - 60%, ph n còn

t. Các nhà nghiên c u v

ng x u c
[5]

ng c a m t s

ng cây

ng nitrat quá cao trong nông