Đánh giá hiện trạng môi trường nông thôn tại xã Vĩnh Thịnh huyện Vĩnh Tường tỉnh Vĩnh Phúc (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-----------

-----------

tài:
N TR

NG NÔNG THÔN T I XÃ

NH, HUY

NG, T

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h

ng

Khoa

:

Khóa h c

: 2011 - 2015

ng


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-----------

-----------

tài:
N TR

NG NÔNG THÔN T I XÃ

NH, HUY

NG, T

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h

Khoa

:

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi

ng
ng

ng d n : Th.S Hoàng Th Lan Anh


i
L
Th c t p t t nghi p là m
i

n c n thi t và h t s c quan tr ng c a m i

sinh viên ti p c n v i th c t , nh m c ng c và v n d ng

nh ng ki n th

ng.

c s nh t trí c a Ban giám hi

ng, Ban ch nhi m khoa Môi

th c t p t i phòng thí nghi m nhi m khoa
ch

ng..

ô giáo Th.S Hoàng Th Lan Anh là

n tình ch b

ng d n em trong quá trình làm khóa lu n t t nghi p

c bày t lòng bi

c t i các th

ih c

ng,

y d em nh

a qua.

c a các cán b

nh,

liên quan t

em th c hi n

khóa lu n này.
Nhân d

c bày t lòng bi

ct

n

ng viên em trong su t th i gian v a qua.
Trong quá trình th c hi
còn h n ch

tài, m

tc g

tài c a em không th tránh kh i nh ng thi u xót. R t mong

c s gót ý các thày cô, b

tài c

c hoàn thi

Tôi xin chân tr ng cám

Sinh viên


ii
DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1: T l

c s ch

các vùng ................. 13

B ng 2.2: Tình hình phát sinh ch t th i r n. .......................................................... 17
B ng 3.1: Ngày l y m u, v trí l y m u ................................................................. 24
B ng 4.1: Hi n tr ng s d

c sinh ho t t i các h

.......................... 26

B ng 4.2: K t qu phân tích m

nh ................. 27

B ng 4.3: K t qu phân tích m

c ng

B ng 4.4: Lo i hình c ng th i các h
B ng 4.5: Hi n tr

nh............ 28
d ng .............................................. 28

rác th i sinh ho t ra h

...................................... 30

B ng 4.6: Các hình th c x lý rác th i r n c a các h
B ng 4.7: Hi n tr ng nhà tiêu các h
B ng 4.8:

d ng............................................... 33

t chu ng tr

B ng 4.9: Các ngu n ti p nh

............................. 31

sinh t i các h

nh ..... 34

c th i t nhà v sinh và chu ng tr i c a h gia

........................................................................................................ 35
B ng 4.10. Hi n tr ng s d ng phân bón, hóa ch t b o v th c v t c a h
B ng 4.11: Tình hình s d ng thu
B ng 4.12: Ý ki n c

i dân v c i thi

B ng 4.13: Ý ki n c

i dân v hi n tr

.......36
nh................ 38

u ki

ng ...................... 39
ng x

nh ........... 40


iii
DANH M C CÁC HÌNH
Trang

Hình 4.1:

Bi

th hi n hi n tr ng s d

Hình 4.2:

Bi

th hi n lo i hình c ng th i các h

Hình 4.3:

Bi

th hi n hình th

Hình 4.4:

Các hình th c s lý rác th i r n c a h

Hình 4.5:

Th c tr ng nhà v sinh t

Hình 4.6:
Hình 4.7:

a bàn ......................... 26

d ng .................... 29

rác các h

nh ........ 30
................................... 32

nh ............................................. 33

t chu ng tr i và nhà v sinh c a các h
Các ngu n ti p nh

............... 35

c th i t nhà v sinh và chu ng tr i các h gia

........................................................................................................ 36
Hình 4.8:

Nh ng lo i phân bón các h

Hình 4.9:

Tình hình s d ng thu

Hình 4.10: Ý ki n v vi c c i thi

d ng ...................................... 37
a bàn xã ................................... 38
u ki n VSMT ............................................. 39

iv
DANH M C VI T T T

T vi t t t

Ch

BNN

: B nông nghi p

BOD

: Nhu c u Oxy sinh h c

BTNMT

:B

BYT

:B YT

BVTV

: B o v th c v t

COD

: Nhu c u Oxy hóa h c

DO

:N

ng

c
ng b ng sông c u long

KCN

: Khu công nghi p

NM

cm t

NN

c ng m

NXB

: Nhà xu t b n

QCVN

: Quy chu n Vi t Nam

TCVN

: Tiêu chu n Vi t Nam

UBND

: y ban nhân dân

VSMT

:V

VSV

: Vi sinh v t

ng


v
M CL C
Trang
L

.............................................................................................................. i

DANH M C CÁC B NG.......................................................................................... ii
DANH M C CÁC HÌNH .......................................................................................... iii

DANH M C VI T T T ........................................................................................... iv
M C L C................................................................................................................... v
PH N 1:M

U...................................................................................................... 1

1.1. Tính c p thi t c
1.2. M

tài ....................................................................................... 1
tài .............................................................................................. 2

1.3. Yêu c u c

tài ................................................................................................ 2

1.4

tài................................................................................................. 3

ac

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U ........................................................................... 4
khoa h c c

tài .................................................................................... 4

lý lu n .....................................................................................................4
pháp lý ....................................................................................................7
2.2. M t s

m v hi n tr ng và xu th di n bi

ng trên th gi i và

c ................................................................................................................... 9
2.2.1. M t s
2.2.2. Các v
2.3. H ên tr

m v hi n tr ng và xu th di n bi
ng nông thôn
ng t

ng trên th gi i ...9

c ta...................................................13
.............................................................. 19

2.3.1. Hi n tr ng và di n bi n ch

c .....................................19

2.3.2. Hi n tr ng và di n bi n ch

ng không khí .............................20

2.3.3. Hi n tr ng và di n bi n ch

t ........................................21

ng sinh h c ................................................................................................ 21
2.5. Tình hình x th i ................................................................................................ 22
PH N 3:

NG, N

U......... 23

ng và ph m vi nghiên c u...................................................................... 23
ng nghiên c u......................................................................................23


vi
3.1.2. Ph m vi nghiên c u.........................................................................................23
m và th i gian nghiên c u ...................................................................... 23
m nghiên c u .......................................................................................23
3.2.2.Th i gian nghiên c u .......................................................................................23
3.3. N i dung nghiên c u .......................................................................................... 23
u.................................................................................... 23
u tra, thu th p s li u............................................................23
p tr c ti p t

a bàn nghiên c u ........................24

lý s li u...............................................................................25
3.4.4

u tra ph ng v n.....................................................................25

PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................................ 26
n tr
4.2. Hi n tr

cc

nh .................................26

c th i, h th ng c ng th i ...........................................................28

4.3. Hi n tr ng rác th

a bàn ..........................................................................30

4.3.1. Tình hình thu gom ch t th i r n t

nh.........................................30

4.3.2. Các hình th c s lý rác th i r n t

nh .........................................31

n tr ng VSMT t

nh..................................................33

4.5. Tình hình s d ng phân bón và hóa ch t thu c b o v th c v t........................36
n th c c

i dân v công tác b o v

ng...................38

PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................. 42
5.1. K t lu n .............................................................................................................. 42
5.2. Ki n ngh ............................................................................................................ 42
TÀI LI U THAM KH O......................................................................................... 44
I. Tài li u ti ng Vi t .................................................................................................. 44
II. Ti ng Anh ............................................................................................................. 45


1

1.1. Tính c p thi t c

P

1

M

U

tài

Vi t Nam là m

n, quá trình h i nh

c

nh ng thành t u to l n trong quá trình phát tri n kinh t - xã h i. Song song v i thành
t u này, chúng ta ph

i m t v i nh ng thách th c liên quan t i v

c ta là m

c nông nghi p v i 75% dân s và ngu n l c lao

ng xã h

ng và làm vi c

nông dân, l

ng.

khu v c nông thôn, v

tri u h

ng s n xu t này chi m v trí quan tr ng trong s phát tri n

kinh t xã h i. Theo s li u th ng kê (2003-2005), nông thôn t o ra kho ng 1/3
t ng s n ph m qu c dân. T tr ng công nghi p m i chi m 13,8%, d ch v
14,7%, nông nghi p 71,45% trong t ng giá tr s n xu t. T tr ng công nghi p
và d ch v

u thu nh p c a nông dân gi a thành th và nông thôn là

2 l n và có kh

h nghèo t p trung

vùng nông

thôn (Nguy n Ng c Nông, 2006) [11].
ng
sâu s c c a s bùng n dân s , quá trình
m t xã h i công nghi
ngày, h ng gi

n ra

hóa và quá trình phát tri
c ta. Nhi

i phong t c t

ng tói
n ra h ng

i dân nông thôn,

ng s ng c a h theo c chi u t t và chi u x u.
m khác nhau v
vùng nông thôn Vi

u ki n t nhiên và kinh t xã h i vì v y các

c thù riêng và ch

ng có s bi n

i khác nhau.
nh, huy

ng, t nh

m

ngoài quy lu

i do t p

quán sinh ho t và s n xu t còn nghèo nàn, l c h u, vi
nông nghi p, m r ng di
ho

ng trong cá

i trong thâm canh

d ng thu c b o v th c v t, các
s n xu t th công nh , l


2
ng vùng nông thôn m
có và ngày càng b ô nhi m n

cc

trong lành v n

i dân và tình tr ng v sinh

ng kém là nguyên nhân ch y u gây ra nh ng h u qu n ng n v i môi
ng, s c kh e và

ng r t l n t

i s ng c

i . (Nguy n Ng c

Nông, 2006) [11].
Nh m góp ph n c i thi

i s ng, nâng cao nh n th c c

i dân nông thôn thì vi
ki n v

ng phù h p v

xu t các gi i pháp c i thi

u ki n kinh t - xã h i c

c n thi t ph c v cho phát tri n kinh t - xã h
Xu t phát t v

ng v b o v

id

ng -

u

ng b n v ng.

c s nh t trí c a Ban giám hi u nh

ch nhi

u

ng, Ban

i h c Nông l

i s

ng d n tr c ti p c a Th.S Hoàng Th Lan Anh, em ti n hành th c hi
tài:

n tr

ng nông thôn t

nh, huy

ng, t
1.2. M

c

tài
n tr

ng, t

ng nông thôn t

nh, huy

.

+ Nâng cao s hi u bi t c

i dân v v

xu t các gi i pháp b o v và qu n lý môi
1.3. Yêu c u c

môi
ng t

ng.
a ph

.

tài

+ Ph ng v

i di n các t ng l p, các l a tu i làm vi c

các ngành ngh

khác nhau.
+ Thu th p các thông tin, tài li u v

u ki n t nhiên, kinh t xã h i t i xã

nh.
+ S li u thu th p ph i chính xác, khách quan, trung th c.
+ Ti

u tra theo b câu h i, b câu h i ph i d hi

thông tin c n thi t cho vi
+ Các ki n ngh
tính kh thi cao.

i phù h p v

các


3
1.4

tài

-

trong h c t p và nghiên c u khoa h c
+ Nâng cao ki n th c, k

m th c t ph c v cho công

tác sau này.
+V nd

c các ki n th

-

c t p và nghiên c u.

c ti n
+ K t qu c

dân v vi c b o v

s góp ph

c s quan tâm c

i

ng.
ng công tác tuyên truy n giáo

d c nh n th c c

i dân v
nh hi n tr ng môi

ng.
ng nông thôn t i

nh, huy n

ng, t
i pháp b o v môi
nói chung.

ng cho khu v c nông thôn thu c t nh


4
P

2

T NG QUAN TÀI LI U

khoa h c c

tài

lý lu n
*Khái ni m v

ng
ng là t p h p t t c các thành ph n c a th gi i v t ch t bao quanh,

có kh

n s t n t i và phát tri n c a m i sinh v t.
Toàn b các h th ng t nhiên và

c hi
các h th

it

và b

i sinh s ng

ng c

c nhân t o

nh m tho mãn nh ng nhu c u c
Theo Lu t b o v

i .
ng c a Vi

u 3

ng bao g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân

kho
t o có quan h m t thi t v

i, có

s n xu t, s t n t i, phát tri n c

ng t

i s ng,

i và thiên nhiên .

là y u t v t ch t t

* Thành ph

c,

không khí, âm thanh, ánh sáng, sinh v t, h sinh thái và các hình thái v t ch t

khác

u 3, Lu

* Ho

[10].
là ho

ng b o v

p; phòng ng a, h n ch

ng gi

ng x

ng trong lành, s ch

iv

ng, ng phó s c môi

ng, khai thác s d ng h p lý và ti t ki m tài nguyên thiên nhiên, b o v
sinh h c

ng

u 3, Lu t BVMT 2005) [10].

* Ch

ng
1.

ng là không gian s ng c

2.
s n xu t c

p ngu n tài nguyên c n thi

i s ng và

i.

3.
s ng và ho

i và các loài sinh v t.

ng ph th
ng s n xu t.

i t o ra trong ho

ng


5

4. Ch

m nh

sinh v

ng có h i c a thiên nhiên t

i và

t.
5. Ch

và cung c

* S c ch u t i c

i.

ng là gi i h

ng có th ti p nh n

và h p th các ch t gây ô nhi m (kho
* Ô nhi

u 3, Lu t BVMT 2005) [10].

ng là gì?
Ô nhi

ng là s bi

phù h p v i tiêu chu
(Kho

i c a các thành ph

ng gây

ng không

ng x u t

i, sinh v t

u 3, lu t BVMT 2005) [10].
Ô nhi

v i kh

c hi u là s có m t c a các ch t ho
ng l

ng

ng khó ch p nh n (T

n

OXFORD).
Ô nhi

a T ch c Y t th gi i
là s

ng các ch t th i nguy h i ho
ng tiêu c

ng
n m c nh

i s ng sinh v t, s c kh

i ho c làm suy thoái ch t

là hi

ng làm cho không khí s ch thay

ng
- Ô nhi
i thành ph n và tính ch
th c v

i b t k hình th c nào, có nguy c

ng v t, gây h

Khí quy n có kh

Nh ng ho

n s c kh
làm s

ng c

it i
ng xung quanh.

duy trì s cân b ng gi a các quá trình.
t quá kh

l

làm s ch, có s

c xem là ô nhi

ib t
ng không

khí (Nguy n Thanh H i, 2014)[4].
- Ô nhi

c là s

lý, hóa h c, sinh h c c
ngu
v

c tr

i theo chi u x

c, v i s xu t hi n các ch t l
ch iv

tv t
th l ng, r n làm cho

i và sinh v t. Làm gi

ng sinh

c. (Nguy n Thanh H i, 2014)[4]..

- Ô nhi

t
Là s bi

sinh c a các ho

i thành ph n, tính ch t c

t gây ra b i nh ng t p quán ph n v

ng s n xu t nông nghi p và nh

c canh tác khác


6
nhau và do th i b không h p lý các ch t c
t còn do s l

c và l

t. Ngoài ra ô nhi m

ng c a các ch t gây ô nhi m không khí l ng xu

t.

- Ô nhi m ti ng n
Ti ng n là âm thanh không mong mu

c phát ra không

. Ti ng n là t ng h p c a nhi u thành ph
t ng h p trong s cân b ng bi

ng. M i thành ph n có vai trò riêng trong vi c

gây n. Nó khác nhau v i nh
th

c

i khác nhau,

nh ng ch khác nhau và trong

m không gi ng nhau.

- Ô nhi m ti ng n
N

t âm thanh không mong mu n bao hàm s b t l i làm
ng s ng c

d

ng v t nuôi

ng

i bao g

trong nhà Nguy n Thanh H i, 2014)[4]..
ng

- Theo kho
gi m v ch

ng là s suy

u 3, lu t BVMT 2005:

ng và s

ng c a thành ph

ng gây

ng x u t i

i và sinh v t [10].
- Ngoài r
c

ng là s suy gi m kh

ng: M

ng các ch

n k t tài nguyên, x th i quá m c, ô nhi m.
ng r

ng không có l i c

ng kinh t , s

ng
+ Qu

t

ng là t ng h p các bi n pháp, lu t pháp, chính sách kinh

t xã h thích h p nh m b o v ch

b n v ng kinh t - xã h i qu
Nâng cao ch
Ch

ng c a t

i, s khai thác tài nguyên quá kh

ph c h i, do mô hình phát tri n ch nh
s

ng: S bi

ng môi

[6].

ng môi

ng ph n ánh m

ph
cùng v i s xu t hi n v

ng s ng và phát tri n

ng là m
phù h p c a môi

y u c a công tác BVMT.
ng

phát tri n kinh t xã h i c a nhân lo i.
ch

ng môi

i v i s t n t i,
nh
c quan tâm.


7
i ta d n d n ding m
môi

t t x u c a môi

ng b ô nhi m
+ Ho

s

bi u th m

và cs,2003) [7].

là ho

ng b o v

, phòng ng a, h n ch

ng x

ng gi

ng trong lành,

iv

ng, ng phó s c môi

n, khai thác s d ng h p lý và ti t ki m tài nguyên thiên nhiên, b o v
sinh h c

ng

u 3, Lu t BVMT 2005) [10].
pháp lý

-

lu t b o v

ch

c qu c h

c c ng hòa xã h i

t Nam khoá 11 k h p th 8 thông qua ngày 29/11/2005 và có hi u

l c thi hành t ngày 1/7/2006.
-

Lu

c Qu c h

c C ng hòa xã h i ch

t Nam khóa X, k h p th 3 thông qua ngày 20 tháng 5 nãm 1998.
-

vào ngh

nh v
v

nh s

CP ngày 18/4/2011 Chính ph quy

ng chi

ng, cam k t b o

ng.
-

- BTNMT ngày 18/7/2011 c a B Tài
nh chi ti t m t s

CP ngày 18/4/2011 c a Chính ph

u c a Ngh

nh v

nh s

- BYT ngày 11/3/2005 c a B

- Quy

ng B Y t

i v i các lo i nhà tiêu.

- BYT v vi c ban hành tiêu chu n ngành: tiêu
c s ch c a B

s

c,

ng.

v vi c ban hành Tiêu chu n ngành: Tiêu chu n v

chu n v

ng chi

ng, cam k t b o v
- Quy

nh s

ng B Y t ngày 11/3/2005.

-BYT v vi

ng d n vi c ki m tra v

c

ng và nhà tiêu h
-

quy

nh s 17/2001/

nh m c d toán chuyên ngành v
lí rác và quy

nh s

- BXD ngày 07/08/2001 c a B Xây D ng
ng - công tác thu gom v n chuy n, x

- BXD ngày 23/04/2007 c a B Xây D ng v vi c

nh m c d toán thu gom, v n chuy n và x lý chôn l p rác th


8
- Quy

- QNN ngày 14/4/2008 c a B Nông nghi p và

Phát tri n nông thôn ban hành b ch

c s ch và v sinh

ng nông thôn.
- Quy

nh 08/2005 tiêu chu n nhà v

- Quy
Qu

nh s

i v i các lo i nhà tiêu.

- TTg v vi c phê duy

c s ch và v

c tiêu

ng.

- Ch th s 36/2008/CT - BNN ngày 20/02/2008 c a B Nông nghi p và
Phát tri n Nông thôn v vi

ng các ho

ng b o v

ng trong

Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn.
vào h th
-

vào QCVN 40:2011/BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v ch t
c

2011 c a B
-

47/2011/TT ng B

ng.

vào QCVN 01:2009/BYT quy chu n k thu t qu c gia v ch t
ng.

- QCVN 02:2009/BYT Quy chu
- QCVN 05:2009/BYT Quy chu

t Qu c gia v ch
t Qu c gia v ch

c sinh ho t.
ng không khí

xung quanh.

b

- QCVN 26:2010/BYT Quy chu

t Qu c gia v ti ng n.

- QCVN 01:2011/BYT Quy chu

t Qu c gia v nhà tiêu -

u ki n

m h p v sinh.

-

s ch

vào QCVN 06:2009/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v m t
c h i trong không khí xung quanh.

-

vào TCVN 5502-2003 c

c sinh ho t - yêu c u ch

ng

-

vào QCVN 09:2008/BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v ch t
c ng m.

+ QCVN 08:2008/BTNMT quy chu
th i sinh ho t.

t qu c gia v ch

vào QCVN 14:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v

c m t.
c

9
-

vào QCVN 15:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v

ng hóa ch t b o v hóa ch t th c v

t.

+ QCVN 05:2013/BTNMT quy chu

thu t qu c gia ch

ng không

khí xung quanh.
2.2. M t s

m v hi n tr ng và xu th di n bi

ng trên th gi i

c
2.2.1. M t s

m v hi n tr ng và xu th di n bi

* S khan hi

c

B

m ch

c là t i quan tr

ng cho nhu c

ng trên th gi i

i v i s c kh e c

i.

c u ng và v sinh h ng ngày, m i ngu i c n t 20 lít

t

c s ch, không b nhi m các ch t nguy h i ho c vi khu n và con s này

s

i 50 lít n u ph c v cho nhu c u t m gi t và n
Nhi u

th gi i kh

ng.

c cung c p cho sinh ho t h ng ngày

c các yêu c u v ch
dô th

c bi t t

n,

i chóng m

thi u th

ns

và tr

i di n v i th c t

c th i, d n t i ngu

c u ng b nhi m b n

y u c a nhi u lo i b nh t
M c dù t nh

u c g ng m

c cung c

c s ch và v

cs

(Nguy

c n l c th c hi n

n ph n l n dân s v n còn là

m t thách th c. Hi n nay kho ng 1,1 t
v i ngu

.

i trên th gi i thi u kh
i khó ti p c n v

pc n

u ki n v sinh t

nguy n Ng c Sinh, 2010) [9].

* Nghèo kh
Nghèo kh
t
phát tri

c bi

ng và áp l c dân s

i, l
t o ra các dòng t n n.

ng kinh t không theo k
i gi m su t, nhi

ng hi

ng v i các y u

r t nhi u qu

ân s khi n cho thu nh p theo

ng h p gi m t

Bi n Ngà, Haiti. K t qu là 1/3 dân s

t ch có thu nh

nh p toàn c u (5% c a 24 nghìn t USD). Tai h i là ph n l

y 5% thu
c nghèo kh

10
y u t quy

ul

ng. Có t i 1/3 t

i thu nh p

ch 1 USD/ngày, hoàn toàn ph thu c vào ngu
th c v

s

i d ng

nh h bu c ph i khai thác quá m c

ngu n tài nguyên c a mình. Nh ng c

ng nghèo kh này là m

tt ts n

sinh các dòng t n
tuy

i nghèo

i, t c là 55% dân s

có 350 tri

i (26%),

i (40%), pakistan có 35 tri u (29%), Ai C p có 13 tri u (23%)

(Hamer Marck.J, 1986) [15].
ng dân s nhanh
Dân s th gi i

i 7,2 t

pt

t trong 3 th p k t

i 8,5

hát tri

2025, t

s ch m l i và lên t i 10 t
T

ng dân s th gi i là 1,68% trong th i gian t
m xu ng còn 1,43% trong th i gian t

Hi n nay m

-2005.

t có kho ng 93 tri u tr

th k XXI con s này là 92 tri u.

Châu Á t

Nh ng v

thi u h

v

kh

- 2005.
ng dân s

c:

t ra là:

s c nuôi s ng hai l n dân s hi n nay không? vi c

c cho dù ch là 10 -

- Nhà

u

ng dân s hi n nay là

1,78% và s gi m xu ng còn 1,39% trong th i gian t

-

-

ng c n thi t s d

n h u qu gì?

và các nhu c u v sinh, s c kho , d ch v xã h
g s n xu t, phân ph i cho m

duy trì cu c s

i hi n nay
u ki n c n thi

ng v

c sau quá

trình phát tri n trên 1 tri
- Ch

ng: Có ph i lúc dân s

nhi
* M

n thì các ngu n ô

y hay không .
và nông thôn
Dân s nông thôn th gi i hi

khu v c Châu Á - Thái

t nhanh v i t
này là 1

1%. T i

2,5%. V i xu th này s phân


11
b

và nông thôn ngày càng m t cân b ng. M t m t l

tr s b

gây thêm nh

nông thôn do thi u l

ng v môi

ng
ng, m t khác, t i

ng tr , kho , công tác ph c h i suy thoái vì v y

s g p nhi
S m t câ

ng di n ra qua vi

t ch c t

t cách v

. Vi n tài nguyên th gi i
000 km2

ng r ng, trên th gi i hàng

t nông nghi p ph i b hoang do không còn màu m , kho ng

20.000 km2

t gi m sút rõ r t. Hàng tri

tác, ho

ng nông nghi p c c nh c không th nuôi s ng h nên h

ph i b

tìm vi c làm t

* S n xu

t canh

(Lê Th c Cán và cs, 1995) [2].

m và b c vào th i kì suy gi m

Trong các ho

ng c

lo i hình ho

i, t i nay s n xu t nông nghi

c xem là

ng m nh m , nhi u m t nh t t i môi

c i ti n k thu t và công ngh , m r ng di n tích tr ng tr t,
tho mãn nhu c u v
nuôi s ng s

ng. V i vi c
iv

ã

c cho mình. T i gi a th k 21 dân s s lên t i 10 t

i này c

ng hi n nay lên 2,5 - 3 l n. Trong lúc Châu Á,

Châu Âu

c

l i trong

- 2010 s

v i 2008 s

i gi

2009 so

c toàn th gi i gi m 1%.
d ng phân bón và thu c tr sâu

Nhìn chung trên toàn th gi i
c s d ng vào nông nghi

c p s nhân. Trong nh

ng phân bón hoá h c và thu c tr sâu, di t
pt

im ts
ch c qu

ch c Y T th gi i
Qu c và nhi u t ch c môi
h c nhân t o vào nông nghi

ch c Nông
n c a Liên H p

g ng h n ch vi c s d ng các ch t hoá
c nh ng k t qu

u.

T i khu v c Châu Á - Thái
m nh m v s d ng thu c tr sâu. Trong nh ng th p k 80
c s d ng t

ng thu c tr sâu


12
10% h
t

ng phân bón hoá h
kho ng 4,3% h

c s d ng t

ki n s gi m v i

(World health Orgainigation ( WHO), 19970) [16].

ng kinh t và phân ph i thu nh

u

Có th nói r ng trong th p k cu i cùng cùng c a th k XX, t t c các qu c
gia t các qu

n i chi

u có nh ng c g

tb

phát tri n kinh t

c nh ng thành t u to l n. Tuy nhiên, s

ng

u v kinh t , thu nh p và m c s ng v t ch t gi các qu

u th p k 90, Hoa Kì v
gi i = 5,6 t USD, ti

c có t ng s n ph m xã h i cao nh t th

t B n v i t ng s n ph m xã h i b ng 3,3 t USD.

Trong khu v c Châu Á - Thái
v it

ng kinh t cao

ng t ng s n ph m xã h i trên 6% trong nh

90. Ph

Nam Á

c Á có t

ph n Nam Á ch

u th p k

ng l

ng nh

T

ng kinh t cao kéo theo nhu c u l n v tài nguyên thiên

nhiên, nhân l

h t

hoá. N u không qu n lý t t
ng d

n suy thoái môi

ng.

S phân b thu nh p trong khu v c phân b
i m c nghèo kh

u này t o nên m t áp l c m nh m

thiên nhiên do nh

i nghèo kh , không v n

ch còn cách ki m s
trong t

u 25% dân s s ng
i v i tài nguyên
n và thi t b

c nh t là khai thác cùng ki t tài nguyên thiên nhiên còn

ng c a h .

* Suy gi

t

H u qu
nguyên

ng g n li n tr c ti p v

và suy gi m tài

t. Theo s li u c a vi n Tài nguyên th gi i

toàn nhân lo i là 13.041,7 tri
c 69,6%. Di
Á là 0,81 ha,

t cho

ng tr t chi m kho

ng

i trên toàn th gi i là 2.432 ha,
Châu Âu là 0,91 ha. Ph n l

t r ng, gây nên nh ng h u qu x u v môi

t tr ng tr

Châu

y ul yt

ng (Lê Th c Cán và cs, 1995) [2].


13
2.2.2. Các v

ng nông thôn

+V

c s ch và v
V

ph i k

c ta

ng nông thôn
n v hi

nông thôn Vi t

ng s ng c

i dân

tàn phá nghiêm tr ng là v

các vùng

c s ch và VSMT

nông thôn.
N

c s ch ch

qua s lý b ng b l

n ch không ph

ph l n thì t l

c gi ng khoan
cs

c s lý

các thành

cc

c s ch

i dân nông thôn nh t là khu v c mi

là r t th p chúng ta có th th

u này thông qua b ng s li u 2.1

B ng 2.1: T l
STT

c s ch
T l

Vùng

các vùng

i dân nông thôn
c s ch

1

Vùng núi phía B c

15,0

2

Trung du B c B và Tây Nguyên

18,0

3

B c trung B và Duyên h i Mi n Trung

36,0

4

21,0

5

ng B ng Sông H ng

33,0

6

ng B ng Sông C u Long

39,0

(Ngu

nông thôn Vi t Nam [5])
Qua b ng trên, chúng ta có th th y rõ, nh

Vi t Nam

i sinh ho t v i nh ng ngu

b ng sông C

l cao nh

i dân

nông thôn

nào.

ng

39% dân s

c s d ng

ngu

c t m coi là s ch. Còn vùng th p nh t là vùng núi phía B c, ch có 15%

dân s

cc

c s ch.

M t khác, s li u th

nghìn

i Vi t Nam ch

a WHO cho bi t m
c b ô nhi m và m t v sinh. Ph n l

các vùng nông thôn Vi t Nam b ô nhi m.

i dân l

c t ngu

c
c m t,


14
c gi

n l n các ngu

u nhi m vi khu n, ký sinh

trùng, vi rút.
Theo c

ng tr c c

Thanh H

nh

&VSMTNT H

ng s

cs d n

ch pv
l

s d

c

ch pv

u

y vùng kinh t , sinh thái thì vùng Ðông Nam B có t l s dân
nông thôn s d
c

ch pv

c 6%. Bên

ts

c m c tiêu c

h p tiêu chu n t

c s ch và có nhà v sinh

ng h c. Ð

ng h c ph

thông, nhà tr , m u giáo, 7.976 tr m y t

c s ch và công trình v sinh, s

c s ch và nhà v sinh t i ch nông thôn là 1.537 công trình và 7.004/
9.728 tr s

c s ch và công trình v

trình xây m

n 2006 - 2010. Các t
ng h c, tr m y t

c s ch và có nhà v sinh.

Ngoài ra, c

nông thôn có nhà v sinh,

nâng t l s

sinh b

m tiêu chu n lên 60%.

Tình tr ng ô nhi

ng tr c ti

nguyên nhân gây các b

n s c kho , là

y, t

nh này

ng, thi u s t, thi u máu, kém phát tri n, gây t vong nh t là tr em.
ng h p tiêu ch y là do thi
nguyên nhân gây tình tr ng ô nhi

c s ch, VSMT kém. Có th th y,
ng và ngu

c

nông thôn do các

n sau:

u tiên ph i k

n tình tr ng s d ng hoá ch t trong nông nghi

phân hoá h c, thu c b o v th c v t m t cách tràn lan và không có ki m soát.
+ Còn t n t i t p t c s d ng phân b c, phân chu
ng b ng Sông C u Long
t

c và

c coi là th
ng s c kho

i.

m môi


15
+ Thu c b o v th c v t g m: Thu c tr sâu, thu c tr n m, thu c tr chu t,
thu c tr b nh, thu c tr c . Các lo

m là r

v t. T

t-

không phân bi

i v i m i sinh

c gây ra ô nhi m. Tác d

c

t t t c nh ng sinh v t có h i và có l i trong môi
c.

Hi

n xu

nh p kh

c nguyên li u thu c BVTV mà ph i

gia công ho c nh p kh u thu c thành ph m bao gói l
t

c bi t

rau xanh, sâu b nh có th làm

t n th t trung bình t 10 - 40% s

c BVTV s mang l i

l i nhu n trên 5 l n. Chính vì v

m

u này d

sang chai

ng thu c BVTV s d ng cho r
n ô nhi

c. T

nông s n, thu c BVTV s xâm nh
b

ng quá
c và

i và tích t lâu dài gây các

di truy n. Tr em nh y c m v i thu c BVTV cao
i l n g p 10 l

c bi t thu c BVTV tr thi u ôxy trong máu, suy dinh

ng, gi m ch s thông minh, ch m bi

c, bi t vi t.

+Nguyên nhân
- Do vi c qu n lý thu c BVTV còn nhi u b t c p và g p nhi

ng 10% kh
này r

ng thu

c nh p l

ng v ch ng lo i, ch

ng ti u ng ch. S

m b o và v

ng. Th hai là vi c s d ng còn tu ti n, không tuân th các yêu c u k thu t
m b o th i gian cách ly c a t ng lo i thu c. Th ba là do
m

ng l n thu c BVTV t

ng t i các kho thu

n m r i rác t i các t nh thành trên c
ng, B

c. Theo trung tâm Công ngh x lý môi

nh Hoá h c (2004), trong kho

ng có nhi u ch t n m trong s 12 ch t ô nhi m h
cùng là vi c b o qu n thu c BVTV còn r t tu ti

nhi u h

t niên h n s d ng còn

n thu c BVTV t n
. Và cu i
o qu n riêng,

thu c BVTV trong nhà, trong b p và trong chu ng nuôi gia súc (Lê
và cs, 2004) [5].


16
Hi n t i, s h
th

m là r t phát tri

c h u (th rông, làm chu

trong chu ng lâu

c x lý ho c d n r a chu ng x b a bãi vào các ngu
ng nông thôn ngày càng ô nhi
th

c ti u, th

m m t kh

trong t ng s ch t th

Rõ ràng n
k

n.

c x lý t t ch c ch n s t o ra m t s ô nhi m
i v i VSMT (Ph m Ng c Qu , 2003) [12].

- Nguyên nhân th hai gây ra ô nhi
r n t các làng ngh và sinh ho t c

ng

nông thôn là do ch t th i

i dân.

Hi n nay c

c có kho ng 1450 làng ngh , phân b trên 58 t nh thành

t

ng b ng Sông H ng, v n là cái nuôi c a làng ngh truy n

th ng, v i t ng s 472 làng ngh các lo i t p trung ch y u

các t

Tây (nay thu c Hà N i), Thái Bình, B
mô nh

có quy

s n xu t th p, thi t b

ph n l

s n xu t l c h u chi m
y sinh nhi u v

ng x

ng nông

c, không khí, s c kho c

i

dân làng ngh (Ph m Ng c Qu , 2003) [12].
* Ô nhi m không khí
-M

c chúng ta n n công nghi
c bi t

tr

ng m c các b

m

các nhà máy hóa ch

ng

các vùng nói

ng hô h p, da và m t.

ng b i và các khí CO, CO2, SO2 và NOx th i ra trong quá trình s n xu t khá
cao

ng t i hoa màu, s

* Ô nhi

t:

Ô nhi

t ch y u t p trung

K t qu nghiên c u c
ch chì thu c xã Ch

các làng ngh tái ch kim lo i.

tài KC.08.06 cho th y, m t s m

t

làng ngh tái
ng Cu2+

o, huy

t t 43,68 - 69,68 ppm,
kim lo i n

ng cây tr ng c a nhi u vùng lân c n.

ng Pb2+ t 147,06 - 661

ng các

t nhi u l n so v i tiêu chu n cho phép.


17
Bên c

ng 3.600 ch nông thôn, trung bình m

th i ra 0,4 - 0,5 kg ch t th i. Vi c thu gom rác còn r
nên m

ng các xe c i ti n

c kho ng 30% chuyên ch v nh

t i các huy n, các ch
y u là t

i m i ngày

p trung rác. Bãi rác
n lý và bi n pháp x lý. Ch

phân hu t nhiên và gây nên nh ng gánh n ng cho công tác b o

v môi

ng.
B ng 2.2: Tình hình phát sinh ch t th i r n.
Các lo i ch t th i r n

T

Toàn qu c

ng phát sinh ch t th i sinh ho t

12.800.000 6.400.000 6.400.000

(t
Ch t th i nguy h i t công nghi p (t
Ch t th i không nguy h i t công nghi p

(t
Ch t th i Y t lây nhi m (t
T l thu gom trung bình (%)
T l phát sinh ch t th

trung bình
i/ngày)

(Ngu n: Theo báo cáo Di n bi

128.400

125.000

3.400

2.510.000

1.740.000

770.000

21.000

-

-

-

71

20

-

0,8

0,3

ng Vi t Nam 2004 - Ch t th i r n) [1]

Th i gian g
ng

Nông thôn

t Nam còn ch u

c và khí th i x ra t các khu công nghi p trên c
c và khí th

ng n ng n t
c. Chính ngu n

ang phá h y nghiêm tr ng s trong lành c a môi

ng nông thôn Vi t Nam
* Ô nhi
Hi n nay

c
Vi t Nam, m c dù các c

vi c th c hi n chính sách, pháp lu t v b o v
c v n là m t trong nh ng v

u c g ng trong
ng ô nghi m
i nh t c a các c p, các nghành.