Đánh giá hiện trạng và nguy cơ ô nhiễm do bao bì thuốc bảo vệ thực vật tại xã Yên Lư huyện Yên Dũng tỉnh Bắc Giang (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH L
tài:

-

KHÓA LU N T T NGHI

H
o
: Chính quy
Chuyên ngành : Khoa h
Khoa
ng
Khóa h c
: 2011 - 2015

IH C

ng


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH L
tài:

-

KHÓA LU N T T NGHI

H
o
Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c
Gi
ng d n

IH C

: Chính quy
: Khoa h
ng
ng
: 2011 - 2015
: Th.S Nguy n Th Hu


i

L IC
Th c t p t t nghi p là m
sinh viên

n c n thi t và h t s c quan tr ng c a m i

sinh viên ti p c n v i th c t , nh m c ng c và v n

d ng nh ng ki n th

ng.

c s nh t trí c a Ban giám hi
th c t p t

ng, ban ch nhi m Khoa Môi
Huy

T nh B c Giang.

c t p t t nghi p.
L

u tiên, em xin bày t lòng bi

c t i:

Ban giám hi u t
Ban ch nhi m khoa và t p th th

n

và dìu d t em trong su t quá trình h c t p.
o và toàn th cán b , nhân viên t

Huy n

T nh B c Giang và Ban ch p hành các
t

u ki

a bàn nghiên c

em trong su t quá trình th c t p t

c bi t em xin chân thành c
ng d n: Th.S. Nguy n Th Hu

.

quan tâm, ch d y t n tình c a cô giáo
em trong su t quá trình th c hi n và

hoàn thành khóa lu n t t nghi p.
Cu

cg it

ng viên, giúp

, t o ni m tin và là ch d a v ng ch c cho em trong su t kho ng th
t qua nh

ng th i gian th c hi n khóa lu n.

Xin chân thành c

Sinh viên

Nguy n Th L


ii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1 B ng phân lo

c c a thu c tr d ch h

B ng 2.2. B ng phân lo

c c a thu c tr d ch h i theo WHO.....................8

B ng 2.3. B ng phân lo
hi

ng v

nh c aWHO ......8

c thu c BVTV

Vi t Nam và các

c c n ghi trên nhãn theo WHO....................................................9

B ng 2. 4. B ng phân lo

ng xâm nh p vào d ch h i ...............10

B ng 2.5. B ng phân lo i HCBVTV d a vào d ng t n t i .......................................11
B

us d

B ng 4

u mùa v 2014 c

B ng 4.2: S

tc

..........................................................32
.......................................................35

ng gia súc, gia c m 2014 c

....................................36

B ng 4.3: Tình hình gieo tr ng và s d ng thu c BVTV v xuân 2014 ..................40
B ng 4.4: M t s lo

c s d ng ph bi n t

B ng 4.5.Tình hình s d ng thu c BVTV c
B ng 4.6. Hi n tr ng x lý bao bì thu c BVTV c
B

c

..................41

i dân ........................................42
i dân ...............................43

i v i hành vi th i b b a bãi bao bì thu c
nh...............................................................................45

B ng 4.8. Th c tr ng các tri u ch
B ng 4.9. T l các lo i ch t li u bao bì thu

..............48
i dân

ng xuyên s d ng ...............................................................................................50


iii

DANH M C CÁC HÌNH

ng phát tán c
Hình

ng..............................19

ng c

i.............................20

Hình 4.1.Bi

hi n tr ng x lý bao bì thu c BVTV c

Hình 4.2.Bi

th hi

c

b a bãi bao bì thu
Hình 4.3. Bi

i dân ....................44

i v i hành vi th i b
nh............................................45

th c tr ng các tri u ch

i dân

..................................................................................................................49
Hình 4.4. Bi

t l các lo i ch t li u bao bì thu c

i dân

ng xuyên s d ng. ..............................................................................................50
Hình 4.5: Mô hình c

ng s d ng an toàn thu c BVTV...................................57


iv

DANH M C CÁC T

STT

CH

VI T T T

VI T T T

1

BNN&PTNT

B nông nghi p và phát tri n nông thôn

2

BVMT

B ov

3

BVTV

B o v th c v t

4

HCBVTV

Hóa ch t b o v th c v t

5

HST

H sinh thái

6

KHKT

Khoa h c k thu t

7

KHCN&MT

Khoa h c công ngh

8

ONMT

Ô nhi

ng

9

QLMT

Qu

ng

10

VSV

Vi sinh v t

11

WHO

T ch c y t th gi i

ng

ng


v

M CL C

PH N 1. M

U.....................................................................................................1

tv

............................................................................................................1

1.2.M

c tiêu nghiên c u c

tài. ...........................................................2

tài..................................................................................................2
c t p và nghiên c u khoa h c..................................................2
c ti n ......................................................................................3
1.4.Yêu c u c

tài. ................................................................................................3

PH N 2. T NG QUAN TÀI LI U..........................................................................4
pháp lí ........................................................................................................4
khoa h c.....................................................................................................5
2.2.1. M t s khái ni m, thu t ng liên quan..............................................................5
2.2.2. Gi i thi u chung v thu c b o v th c v t ...................................................7
2.2.3. Phân lo i thu c b o v th c v t .....................................................................7
2.2.4. Nguyên t c s d ng thu c BVTV ...................................................................11
2.3. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t trên th gi i và Vi t Nam .12
2.3.1. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t trên th gi i....................12
2.3.2. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t Vi t Nam ....................13
2.3.3. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t t i t nh B c Giang ..........16
2.4. Nh ng h qu c a vi c s d ng thu c BVTV ..................................................17
2.4.1.

m...........................................................................................................17

2.4.2.

m.....................................................................................................18

2.5

ng c a thu

ng và h sinh thái ........................18

2.5.1.

ng c a thu

t.......................20

2.5.2.

ng c a thu

c ......................................21

2.5.3.

ng c a thu

ng không khí ..............................21

n cây tr ng ...................................................................................22
ng v t máu nóng .............................................23


vi

2.5.6.

ng c a thu

ng v t s ng trên c

2.5.7.

c.........24

ch ...............................................................................25

2.5.8. H u qu ô nhi

ng do bao bì thu c BVTV gây ra và v

l m

d ng thu c BVTV .....................................................................................................25
2.5.9.Th c tr ng công tác x lí bao bì thu c BVTV sau khi s d ng t i Vi t Nam.26
PH N 3.

NG, N

U....28

ng và ph m vi nghiên c u......................................................................28
m và th i gian nghiên c u ......................................................................28
3.3. N i dung nghiên c u........................................................................................28
u....................................................................................28
u tra, thu th p s li u............................................................28
o sát th

a .......................................................................29

ng v n..................................................................................29
ng kê, x lí s li u.........................................................29

PH N 4. K T QU

NGHIÊN C U VÀ TH O LU N.....................................31

mv

u ki n t nhiên, kinh t - xã h

......................31

mv

u ki n t nhiên ....................................................................31

u ki n kinh t - xã h i................................................................................35
4.2. Hi n tr ng qu n lý và s d ng thu c BVTV t
4.2.1. Tình hình qu n lý thu
4.2.2. Tình hình s d ng thu c BVTV t
4.3. Th c tr ng x lí bao bì thu c BVTV c
t

.............................39

.....................................................39
.............................................40
i dân sau khi s d ng

.............................................................................................................43

4.3.1. Hi n tr ng th i b bao bì thu c BVTV ...........................................................43

4.3.2. Hi n tr ng thu gom và x lí bao bì HCBVTV ................................................46
4.3.3. Tác h i c a vi c s d ng và b o qu
n th c c

....46
c x lí bao bì thu c

BVTV sau s d ng....................................................................................................51


vii

xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu c a công tác qu n lí, x lí
bao bì thu c BVTV sau s d ng ...............................................................................51
4.4.1. Gi i pháp v qu n lý .......................................................................................52
4.4.2. Gi i pháp v s d ng an toàn và hi u qu HCBVTV .....................................55
4.4.3. Các gi i pháp thu gom, v n chuy n và x lí bao bì thu c BVTV .................58
PH N 5. K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................................60
5.1. K t lu n ..............................................................................................................60
5.2. Ki n ngh ............................................................................................................61
TÀI LI U THAM KH O.........................................................................................65


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv
Vi

c s n xu t nông nghi p. Theo s li u c a T ng C c Th ng
ng 70% dân s

c ta s ng b ng canh tác nông nghi p và di n

tích canh tác l n kho ng 9 tri
nhi

ng lúa. V i khí h u

i gió mùa nóng và m c a Vi t Nam, r t thu n l i cho vi c phát tri n nhi u

ch ng lo i cây tr ng phong phú. T

ng khó

phát sinh c a sâu b nh, c d i, d ch h i, gây h i cho mùa màng quanh
i v y, nhu c u s d ng thu c b o v th c v t (BVTV) trong nông nghi p là
m t trong nh ng bi n pháp ch
trên cây tr ng

c trên th gi

Trong nh

n vi

y lùi d ch h i

t Nam.

i Vi t Nam vi c s d ng hóa ch

tr sâu b nh, c d
ph

o, có tính quy

m b o cho vi

vào s

phòng

t, b o v

ng nông nghi p gi i quy t nhu c u th c ph m
bùng n dân s , trong khi di n tích cây tr ng ngày càng b

thu h p b

hóa và s xói mòn.

Bên c
c c t

c cao c a thu
ng và s c kh e c

ng

ng, gây h

ng tiêu

n các qu n th sinh v t trên

ng ru ng, tiêu di t các lo i sinh v t th y sinh, sâu b
cân b

n phá v

ng thu c BVTV còn có th t n t i trong nông

s n làm gi m ch

ng s n ph

chuy n vào m

i

ngu

c m t, ng

t, di

c ng m, phát tán vào gió gây ô nhi

Nhi

ô nhi

ng (ONMT).

ng trong s n xu t nông nghi

c các

nhà khoa h c các nhà BVMT quan tâm. Tuy nhiên, v i vi c l m d ng và thói quen
thi u khoa h c trong b o qu n, s d ng hóa ch t b o v th c v t (HCBVTV) c a
nv
v

ONMT nông nghi p ngày càng tr m tr ng , tr thành

c p thi t luôn thi u các bi n pháp và ch tài x lí hi u qu

.


2

Cùng v i nh ng
ô nhi

ng c a vi c s d ng thu c BVTV t

óng gói các lo i HCBVTV

ng thì
nh c nh i v i

các nhà qu n lí. Khoa h c công ngh ngày càng phát tri n, m u mã và ch ng lo i
các s n ph

is

d

c tác h

ng do các lo

kh

iv is c

c ta hi n nay vi c cung c p cho
i dân nh ng gi i pháp và ki n th c BVMT m i ch
n pháp lu

c

ct i

n công tác qu n lí lo i ch t th i

c h i này. Vì v y mà vi c th i b nh

p v sinh, tránh gây

n s c kh

ng v
c ta hi n nay vi c cung c

và ki n th c BVMT m i ch
b n pháp lu

c th c hi

c

c th c hi

i dân nh ng gi i pháp
ct

n công tác qu n lí lo i ch t th

Xu t phát t th c t

cs

i dân quan

c h i này.

ng ý c a Ban giám hi

Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi

ih c

is

ng d n c a

gi ng viên Nguy n Th Hu em ti n hành th c hi

n tr ng và

m do bao bì thu c b o v th c v t t

- Huy n Yên

- t nh B
1.2.

M

c tiêu nghiên c u c

tài.

-

c tr ng s d ng HCBVTV và công tác x lí bao bì thu c

BVTV sau khi s d ng t i khu v c nghiên c u.
nông nghi
-

ng c a các lo i bao bì thu c BVTV trong
n s c kh e c

ng t i khu v c nghiên c u.

xu t các bi n pháp nh m nâng cao ý th c c

i

u

qu c a công tác qu n lí, x lí bao bì thu c BVTV t
t nh B c Giang .
1.3.

tài

1.3.1.

c t p và nghiên c u khoa h c
-T

i cho em ti p c n v i nh ng thách th c trong th c hi

nghiên c u khoa h c trong th c ti

i v n d ng nh ng ki n th

tài


3

h c vào th c t và rèn luy n các k

ng h p phân tích s li u, ti p thu h c h i

nh ng kinh nghi m t th c t .
- C ng c ki n th
t

n th c chuyên ngành. T

u ki n

ph c v công tác sau này.
-

cm

nguy hi m c a thu

i và HST

xu

vi c QLMT

i v i s c kh e con

c các gi i pháp phù h p góp ph n vào
nói riêng và t nh B c Giang nói chung.

1.3.2.

c ti n
-

huy

c hi n tr ng ô nhi m do bao bì thu c BVTV t
nh B c Giang.

-

ng c th c a bao bì thu c BVTV gây h i

i v i con

ng.
-

cm

nguy hi m c a bao bì thu c BVTV nói riêng và c a

i v i s c kh
huy

ng t

nh B

xu

c các gi i pháp qu n

lí và x lí bao bì thu c BVTV m t cách phù h p nh t v i khu v c th c hi n nghiên c u.
- Nâng cao nh n th c, tuyên truy n và giáo d c v
.
1.4. Yêu c u c
- Ti
ph i d hi
- Ph ng v

a

tài.
u tra theo phi

p s n; b câu h i trong phi u

các thông tin c n thi t cho vi

giá.

i di n các t ng l p, các l a tu i làm vi c

các ngành ngh

khác nhau.
- Thu th p các thông tin, tài li u v

u ki n t nhiên, kinh t xã h i t i khu

v c nghiên c u.
- S li u thu th p ph i chính xác, khách quan, trung th c.
- N m ch c các quy
- Các gi
tính kh thi cao.

nh, quy trình x lí an toàn bao bì thu c BVTV
c ti n và phù h p v

,


4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U

pháp lí
- Lu t B o v

ng s

- Lu t B o v và ki m d ch th c v t s
- Quy

nh s

-BNN-BVTV v

s n xu

t c th

t kh u, nh p kh

thu

nh

, tiêu h y, nhãn

i th o, qu ng cáo thu c BVTV;
- Quy

nh s

TT ngày 10/08/2006 do th

ph phê duy t k ho ch qu c gia th c hi
nhi m h

ng Chính

c Stockholm v các ch t ô

y;

- Quy

nh s

BNN ngày 02/10/2006 v vi c ban hành quy

nh qu n lý thu c BVTV;
- Quy
sung m t s

nh s
uc

BNN c a B NN&PTNT v vi c s

i b

nh v qu n lý thu c BVTV ban hành theo quy

nh s

BNN ngày 02/10/2006 c a B
- Ngh

CP v

ki m d ch th c v
- Ngh

ng B NN&PTNT;
ng d n thi hành pháp l nh v b o v và

ul

nh s

nh x ph

CP v

v c gi ng cây tr ng, b o v và ki m d ch th c v
vi

38/2010/TT BNN ngày 28/06/2010 c a B NN&PTNT v
nh thu

ng d
-

1538/BVTV QLT ngày 08/09/2010

38/2010/TT BNN;
12/2011/TT BTNMT ngày 14/04/2011 do B Tài Nguyên &
nh v qu n lý ch t th i nguy h i;

-

03/2013/TT-BNNPTNT ngày 11/01/2013 V qu n lý thu c

b o v th c v t;
-

-BNNPTNT ngày 25/02/2013 c a B NN&PTNT

nh v vi c c p gi y ch ng nh
v th c v t;

u ki n s n xu t, kinh doanh thu c b o


5

-

16/2014/TT-BNNPTNT ngày 05/6/2014 Ban hành quy chu n

k thu t qu c gia v b o v và ki m d ch th c v t;
-

-

a B

ng B NN&PTNT Ban hành danh m c thu c b o v th c v
d ng, c m s d ng

Vi t Nam công b

d ng, c m s d ng

Vi t Nam;

i v i thu

- QCVN 01-1:2009/BNNPTNT Quy chu n k
nghi

c phép s
c phép s

thu t qu c gia v

Kh o

ng ru ng hi u l c c a các thu c b o v th c v t phòng tr sâu và

nh n h i cây tr ng;
- QCVN 15:2008/BTNMT Quy chu n k thu t qu c gia v
ch t b o v th c v
2.2.

ng hóa

t;

khoa h c

2.2.1. M t s khái ni m, thu t ng liên quan
- Khái ni m v

ng

ng: bao g m các y u t t nhiên và v t ch t nhân t o bao quanh con
i và có

ng t

i s ng, s n xu t, s t n t i, phát tri n c

i

và sinh v t.
- Khái ni m v hóa ch t BVTV: Là danh t

ch m t ch t

ho c m t h p ch t b t k có tác d ng d phòng, tiêu di t ho c ki m soát các sinh
v t gây h i k c các Vector gây b

ng v t, các lo i côn trùng hay

ng v t có h i trong quá trình s n xu t, ch bi n, d tr , xu t kh u, ti p th
th c, s n ph m trong nông nghi p, s n ph m c a g , th
ch ng các lo i côn trùng, ký sinh trùng (Tr
Thu c b o v th c v

i, 2008) [5].
c là nh ng ch

nhiên hay hóa ch t t ng h

c phòng
c có ngu n g c t t

b o v cây tr ng và nông s n, ch ng l i

s phá ho i c a nh ng sinh v t gây h

n tài nguyên th c v t. Nh ng sinh v t gây

h i chính g m sâu h i, b nh h i, c d i, chu t và các tác nhân khác(Tr

i,

2008) [5].
- Khái ni m v ch
Ch

c

c: Là nh ng ch t khi xâm nh

gây bi

i sâu s c v c u trúc hay ch c n

sinh v t m

ng nh
sinh v t,


6

phá h y nghiêm tr ng nh ng ch

, làm cho sinh v t b ng

c

ho c b ch t (Nguy n Tr n Oánh và cs, 2007) [11].
- Khái ni m v

c tính

c tính: Là kh
ng nh

c c a m t ch

nh c a ch

Theo t
iv

iv

m t

Nguy n Tr n Oánh và cs, 2007) [11].

n Bách Khoa Vi
sinh v

c c a m t ch t
c chia ra các d ng:

c c p tính: ch

c xâm nh

sinh v t gây nhi

ký hi u LD50 (Letal Dosis 50), bi u th

ng ch

cl nv

ng

ng là chu t ho c th ). N u

c hay

Concentration 50) bi u th

c t c thì,

i v i 1kg tr

có th gây ch t 50% cá th v t thí nghi
ch

sinh v t

c ký hi u LC50 ( Letal
c (mg) trong m t m3 không khí ho c m t lit

ng ch

c có th gây ch t 50% cá th thí nghi m. LD50 và LC50 càng th p ch ng t
c c p tính càng cao.
ng di n): Ch kh
th , kh

t bi
- Khái ni

c trong

c quái thai, d d ng.

ng HCBVTV:

ng HCBVTV: Là ph n còn l i c a các ho t ch t, ch t mang, các ph
tr

t chuy n hoá c a chúng và t p ch t, t n t i trên cây tr ng,

nông s

c sau khi s d ng chúng. Các ph n này có kh
m t th i gian trên b m t c a v

c; còn
ng (Nguy n Ng c

Ngà, 2006) [9].
- Khái ni m b o h
ng:
B oh
ng: Là nh ng d ng c
m im
b

n, trang thi t b thi t y u mà

ng c n s d ng trong khi làm vi
ng x u c a các y u t có h

không
ng (Ph m Bích Ngân,

ng, 2006), [10].
- Khái ni m ô nhi
Ô nhi
phù h p v i tiêu chu

ng:
ng: Là s bi
ng, gây

(Cao Thúy T o và cs, 2003) [13].

i c a các thành ph
ng x

ng không
i và sinh v t


7

2.2.2. Gi i thi u chung v thu c b o v th c v t
- Thu c BVTV hay hoá ch t b o v th c v t xu t phát t thu t ng ti ng
di t loài gây h i. D ch sang ti ng Vi t các tác
gi s d ng nhi u thu t ng

c tr sâu, thu c b o v th c v t,

hoá ch t tr sâu, hoá ch t b o v th c v t.
- Thu c BVTV là nh ng ch

c có ngu n g c t nhiên hay t ng h

c

b o v cây tr ng và nông s n, ch ng l i s phá ho i c a nh ng sinh v t gây
h i (côn trùng, nh n, tuy n trùng, chu t, chim, thú r ng, n m, vi khu n, rong rêu, c
d

.
-

kèm theo Ngh

nh t

u l qu n lý thu c BVTV (ban hành

nh s

-CP ngày 03/6/2002 c a Chính ph ), ngoài tác

d ng phòng tr sinh v t gây h i tài nguyên th c v t, thu c BVTV còn bao g m c
nh ng ch ph m có tác d

u hoà sinh

ng th c v t, các ch t làm r ng lá,

làm khô cây, giúp cho vi c thu ho ch mùa màng b

c thu n ti n (thu

ho ch bông v i, khoai tây b

ng ch ph m có tác d ng xua

i ho c thu hút các loài sinh v t gây h i tài nguyên th c v
- Do n n khí h u nhi

tiêu di t.

i nóng m mà các lo i sâu, b nh h i, c d i gây h i

cho cây tr ng có th nói là vô cùng phong phú v ch ng lo i. Chính vì v y, ch ng lo i
c s d ng

Vi t Nam r

h p ch t lân h

ng. Hi n nay, nhi u nh t v n là

c t Ia, Ib,

Cacbarmat và pyrethroid (Lê Huy Bá, 2008) [1].
-

-

aB

nông nghi p và phát tri n nông thôn thì danh m c thu

c phép s d ng

có 1758 ho t ch t, danh m c thu c BVTV c m s d ng có 29 ho t ch t khác nhau
(B Nông nghi p PTNN, 2015) [2].
2.2.3. Phân lo i thu c b o v th c v t
Vi c phân lo i hóa ch
nhau tùy theo m

ng, v i nhi u cách phân lo i khác
u:


8

2.2.3
Các nhà s n xu

c tính c a t ng lo

c bi u th

i d ng LD50 (Lethal dose 50) và tính b

Các lo

.

c chia m

B ng 2.1 B ng phân lo

c c a thu c tr d ch h

nh c aWHO

Tr s LD50 c a thu c(mg/kg)
D ng l ng
D ng r n
Qua mi ng
Qua da
Qua mi ng
Qua da
R

c

c
c trung bình
c

20 200
200 2000
> 2000

40 400
400 4000

> 4000

5 50
50 500
> 500

10 100
100 1000
> 1000

( Ngu n: Nguy n Tr n Oánh và cs BVTV) [17]
, giáo trình s d ng thu c
- LD50 Li u ch

c c n thi t gi t ch t 50% chu t th c nghi m, giá tr LD50

càng nh , ch ng t ch

nh.

- Li u 5mg/kg th tr
- Li u 5
- Li u 50

t s gi t u ng hay nh m t.

50mg/kg th tr

t thìa cà phê.

500mg/kg th tr

B ng 2.2. B ng phân lo

c c a thu c tr d ch h i theo WHO
c

Nguy hi m (I)
LD50 qua mi ng
(mg/kg)
LD50 qua da
(mg/kg)
LD50 qua hô h p
(mg/l)
Ph n ng niêm
m cm t
Ph n ng da

ng (II)

C nh báo
(III)

C nh báo
(IV)

< 50

50 - 500

500 - 5.000

> 5.000

< 200

200 - 2.000

2.000 - 20.000

> 20.000

<2

0,2 - 2

2 - 20

> 20

c màng s ng
m t và gây ng a
niêm m c 7 ngày

Gây ng a
niêm m c

Không gây
ng a niêm
m c

M n ng a 72 gi

M n ng a nh
72 gi

Ph n ng nh
72 gi

Gây h i niêm
m
c màng,
s ng m t kéo dài
> 7 ngày
M n ng a da kéo
dài

( Ngu n: Nguy n Tr n Oánh và cs, 2007) [11]


9

T i Vi t Nam, HCBVTV t m th
và l
(r

c phân lo

c c a WHO

chính là LD50 qua mi ng (chu

c là nhóm I

c, g m c

(r

c) và nhóm IV

c). B ng phân lo

c thu c BVTV

cc

Vi t Nam và các hi

c th hi n c th

B ng 2.3. B ng phân lo

c thu c BVTV

ng v

b

Vi t Nam và các hi

ng v

c c n ghi trên nhãn theo WHO
Nhóm
c

Ch

Nhóm
cI

R

Nhóm
c II

Nhóm
c III

LD50 i v i chu t (mg/kg)
V ch
Qua mi ng
Qua da
màu
Th
Th
Th r n
Th r n
l ng
l ng

c

c cao

Nguy
hi m

chéo trong hình
thoi vuông tr ng
Ch th p chéo
trong hình thoi
vuông tr ng
ng chéo
không li n nét
trong hình thoi
vuông tr ng

Vàng

> 50 500

> 200 - > 100 - > 400 2.000
1.000
4.000

Xanh
c
bi n

500 2.000

>2.000 > 1.000 > 4.000
3.000

Xanh
> 2.000 > 3.000 > 1.000 > 4.000
lá cây
( Ngu n: Nguy n Tr n Oánh và cs, 2007) [11]

C n th n Không bi

ng

2.2.3

sâu

côn trùng gây

Th
.
2.2.3
sâu.


10

4
Lo i ch

c

ng xâm nh p

Ch

c ti p xúc

Xâm nh p qua bi u bì c a d ch h i.

Ch

cv

Xâm nh

c

Ch

ng tiêu hóa c a d ch h i.

Xâm nh p qua b máy hô h p.
Xâm nh p vào cây qua lá, thân, r , cành r

Ch

cn ih p

Ch

c th m sâu

chuy

c v n

th ng d n nh a c a cây.

Xâm nh p vào cây qua t bào th c v t theo chi u ngang.

( Ngu n: Nguy n Tr n Oánh và cs, 2007) [11]
2.2.3
- Thu c có ngu n g c th o m c: bao g m các thu c BVTV
c ho

c chi t xu t t th c v t có kh

c làm t cây

t sâu b nh h i.

- Thu c có ngu n g c sinh h c: g m các loài sinh v t, các s n ph m có
ngu n g c t sinh v t có kh
- Thu c có ngu n g

t sâu b nh h i.
: : bao g m các h p ch

di t d ch h i.

- Thu c có ngu n g c h

: g m các h p ch t h

ng h p có kh

t sâu b nh h i. (Nguy n Tr n Oánh và cs, 2007) [11].
2.2.2.5.D a vào d ng t n t i

DF: Dry Flowable, WDG: Water Dispersible Granule, SP: Soluble Powder.


11

5
Ghi chú

ND, EC

Tilt 250 ND,
Basudin 40 EC,
DC-Trons Plus 98.8 EC

Dung

DD, SL, L,

Bonanza 100 DD,

AS

Baythroid 5 SL,
Glyphadex 360 AS

BTN, BHN,

Viappla 10 BTN,

WP, DF,

Vialphos 80 BHN,

WDG, SP

Copper-zinc 85 WP,
Padan 95 SP

HP, FL, SC
phù

Appencarb super 50 FL,
Carban 50 SC

H, G, GR

Basudin 10 H,
Regent 0.3 G

Viên

P

Orthene 97 Pellet,
Deadline 4% Pellet

BR, D

ông tan

Karphos 2 D

2.2.4. Nguyên t c s d ng thu c BVTV
- Nguyên t c chung: V i thu c BVTV ch
danh m c thu
NN & PTNT ban hành.

cs d

c BVTV trong

c phép s d ng ho c danh m c h n ch s d ng do B


12

- Nghiêm c m s d ng thu c BVTV trong danh m c c m s d ng

Vi t

Nam; các lo i thu c không rõ ngu n g c, xu t x ; các lo i thu c không có nhãn

ho c nhãn ch ghi b ng ti

c ngoài.

- S d ng thu

ng d

- S d ng thu c BVTV ph

c ghi trên nhãn thu c.

m b o nguyên t

ng và n

i tuân th th

c ghi trên nhãn.
- Chính quy n c p xã, p

ng ch u trách nhi m qu n lý vi c buôn bán, s

d ng thu c BVTV t

ih pv

ki m d ch th c v t t ch c tuyên truy

quan chuyên môn v b o v và

ng d n vi c s d ng thu c BVTV

hi u qu và x lý các hành vi vi ph m.
-

i s d ng thu c BVTV ph i ch u trách nhi

nh ng hành vi vi ph

c pháp lu t v

nh v s d ng hóa ch t, thu gom, v n chuy n và

x lý bao bì HCBVTV. (Chi C c b o v th c v t thành ph H Chí Minh,2010) [19].
2.3. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t trên th gi i và Vi t Nam
2.3.1. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t trên th gi i
V i s phát tri n khoa h c k thu t liên t c có nh ng phát minh m
cho nhu c u c a

i nông dân trong s n xu t nông nghi p. Hàng lo t các

lo i thu c, d ng thu c BVTV m
i

c nghiên c u và s n xu t ngày càng an toàn

ng

i m t lo i thu c m

v y, bên c nh nh ng lo i thu

y ngày

m b o theo quy chu n mà

bi t bao nhiêu lo i thu c BVTV b gi nhái,có ngu n g

m b o, ch t

t yêu c u an toàn

c

i dân s d ng, b t ch p nh
bi t l

nh qu n lý ch t ch c a các qu

c có n n nông ngi
Ch trong th

c

n và kém phát tri n.
a th p k

nay, nhi u lo i hóa ch t m
v i d ch h
nông nghi p nông thôn, 2009), [14].

c bi t t

nh

n

u HCBVTV sinh h c có hi u qu cao
i (Trung tâm thông tin Phát tri n


13

S

phát tri n m

i gi m b

c

HCBVTV. Theo th ng kê c a t ch c y t th gi
s d

gi i

ng HCBVTV tr giá 7,7 t USD, nam 1985 kho ng 16 t

1990 s d ng trên 3 tri u t n ho t ch t HCBVTV tr giá kho ng 25 t USD. Trong
c tr c 46%, thu c tr sâu 31%, thu c tr b nh 18% và 5% các thu c khác.

Kho ng 80% HCBVTV s n xu
t

c s d ng t

c phát tri n. Tuy v y,

s d ng c

c

phát tri n (2

n nay th gi i s n xu t 4,4 tri u t

HCBVTV . Nh ng qu c gia có s

i 2537 lo i

ng, kim ngh ch xu t nh p kh u và s d ng

u th gi i là Trung Qu c và Hoa K .

y u là các lo i

thu c tr sâu (chi m 70%) (Nguy n Th H ng H nh, 2006) [6].
2.3.2. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t
Vi t Nam là m
l

n v i n n nông nghi p v n chi m ph n

u kinh t , b i v
nv is

b

Vi t Nam

ng thu

i dân s d ng m i

ng và ch ng lo i thu c ngày càng phong phú. Thu c BVTV

c s d ng r ng rãi

Vi t Nam t nh

c s d ng v i m
ngân h

u tiên, DDT_666

t tr sâu b

t s lo i có ch a th y

u

i.

Th c tr ng s d ng HCBVTV, theo s li u ki m tra t
l s h vi ph m: 35 -

m b o th i gian cách ly là 2,0 và li

ng là 10,24 - 14,34%; s d ng thu c c m :

0.19 - 0.0%; thu c ngoài danh m c: 2.17 2011) [4]. theo s li u C
- 2011) s
d
d ng

- 2009, t

n 1981 cs d

n; s lo i thu

n và giá tr thu c nh p kh
Vi t Nam g n 1000 lo i,

ng Giang và cs,

n. S ho t ch
c trong khu v c là 400 - 600 lo i (Nguy n

Quang Hi u, 2012) [18].
Theo báo cáo T ng k t v công tác b o v th c v

bên c nh nh ng k t qu

c, công tác BVTV v n còn t n t i nhi u h n ch

y,


14

tình tr ng l m d ng thu c b o th c v t còn ph bi n d
nhi

t an toàn th c ph m. Bên c

ng nhi u

i nông dân v n ti p xúc tr c ti p v i các lo i thu c BVTV khi n cho công tác qu n
lý g

ch v tr n gói v

u tra sâu b nh, cung c p thu c và phun thu c

thuê còn r t th p, ch chi m 2,6%.
ng v
v

i ngh công tác B o v th c

ch c ngày 29-1, t i Hà N i. (Báo khoa h c và công ngh B c Giang,

2014) [16].
Theo k t qu

a C c BVTV (B NN&PTNT), hi n có

kho ng 600 t d ch v BVTV trong c
dù v y, ho

c, t p trung các t

ng b ng B c b . M c

ng d ch v BVTV v n ch y u là d ch v phun thu c thuê, chi m trên

60%. Các d ch v tr

u tra sâu b nh, cung c p thu c và phun thu c thuê còn

r t th p, ch chi m 2,6%. C th , d ch v BVTV trên lúa chi m t l cao nh t (48%),
ch v BVTV trên các cây tr ng khác còn th p, ch

ng t

n 5,3%.
Th

ng B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (NN&PTNT) Lê Qu c

Doanh cho r

t m c tiêu xu t kh u trên hai t USD h

2015 thì nhi

n h tiêu tr giá vài t

s

sâu b nh n ng, gây thi t h i v

ch b

i nông dân chi r t nhi u ti n vào

nhi u lo i thu c b o v th c v

í

s n xu t mà hi u qu l
n hành thanh tra, ki m tra tình
hình s d ng thu c BVTV c a 13.912 h nông dân, và phát hi n s h vi ph m trên
4.167 h (chi m 29,9%). Các vi ph m ch y u là không b
b oh

ng, s d ng thu

s d ng v t b

c, không có

, li

nh, s d ng thu
c khi thu ho ch, s d ng thu

thu c th

nh, s d ng thu

tr ng. (Báo khoa h c và công ngh B c Giang, 2014) [16].

ng, bao bì sau khi
m b o th i

th
ng cây


15

Vi t Nam h th

n pháp quy v qu

y

. Pháp l nh v Ki m d ch và B o v th c v t c a

ng v Qu c h i

công b vào tháng 8/2001. Và h th
Lu t, Các ngh

ng d n th c hi n các Pháp l nh

nh,

a B NN & PTNT, B Y t , cùng h

th ng các quy chu n và tiêu chu n k thu t... V qu n lý và s d ng HCBVTV, v
qu

c m

t nhi

nh vi c s n xu t, kinh

doanh, nh p kh u HCBVTV tuy nhiên th c t công tác qu n lý còn r t nhi u b t
c p. Qua công tác thanh tra, ki
buôn bán, s

phát hi n vi c

d ng HCBVTV c m, HCBVTV ngoài danh m c, HCBVTV gi ,

HCBVTV kém ch

ng, HCBVTV quá h n s d ng. Tình tr ng thông tin, qu ng
nh v n t n t i.

ng công tác qu n lý HCBVTV t

p kh u, s n xu t

kinh doanh và s d ng, ngày 03/06/2009, B NN & PTNT ra ch th s 1504/CTBNN-BVTV, v vi

ng qu

và s d

p kh u, s n xu t kinh doanh

c bi t là thu

NN & PTNT yêu c u
p s n xu t, kinh doanh

thu c BVTV tri n khai th c hi n.
Ông Nguy n Xuân H ng, C

ng C c BVTV cho r ng: D ch v BVTV là

nhu c u r t c n thi t c a nông dân hi n nay, vì v y C
nghi
nh

m v d ch v

c B NN&PTNT phê duy t. Ho

ng chính sách nh m khuy n khích các ho
t B o v Th c v

doanh th c v t và s p t i s có thêm c
ng d ch v BVTV, gi m s
BVTV t

án cho th

ng kh

ng này

ng v d ch v BVTV.
nh c th v

u ki n kinh

chính sách nh m khuy n khích ho t
i ti p xúc v i thu c BVTV và qu n lý thu c

nh.

y m nh ng d ng qu n lý d ch h i t ng h p (IPM) trên cây
tr
và b o v

n 2015-

i dân gi m chi phí s n xu

ng. (Báo khoa h c và công ngh B c Giang, 2014) [16].

p


16

2.3.3. Tình hình s d ng và qu n lý thu c b o v th c v t t i t nh B c Giang
B c Giang hi n có 2 công ty s n xu t san
o nên m t th

ng

ng thu

u

n lý và vi c l a ch n, s d ng c a nông dân còn
nhi
c BVTV B
thu c BVTV trên rau qu

i n hành ki m tra vi c s d ng

m t s vùng tr

s d ng thu c BVTV có t
, li

m và ki

h vi ph m, ch y u phun thu c không

ng, th

cáo. H u h

dân

mb

khuy n

yêu c u nghiêm ng t v s d

b ov

ng tr c ti

v i thu c BVTV. Qua l y m
th y có t 14-18% m

ph m v n còn nhi u, s

n s kho do ti p xúc

ng thu c BVTV k t qu cho
ng thu

y rõ ràng các m u rau qu

t quá tiêu chu n cho phép.
ng thu c BVTV trong nông s n th c
n s c kh

ng.

nâng cao công tác qu n lý, Chi c c BVTV B

ng thanh

tra, ki m tra các h kinh doanh buôn bán thu
ng h p vi ph
n lý th
bàn t

n

a bàn t nh, x lý

ng th i ph i h p ch t ch v i các ngành ch c
làm t t công tác qu n lý thu

ng xuyên t p hu

a

n pháp lu t m i cho các ch c a hàng

kinh doanh thu c BVTV.

c BVTV (S

PTNT)ti n hành thanh tra thu c b o v th c v t

iv

Nông nghi p và
i lý, c a

hàng, h kinh doanh thu c BVTV trên toàn t nh B c Giang
vi ph m v i các l

c sai nhãn mác, không có ch ng ch hành

ngh , c
g n 11 tri
Chi c

n 11

p biên b n và x ph t hành chính
ng.
ng xuyên ki m tra vi c s d ng thu c BVTV c a nông dân;

ph i h p v i các công ty s n xu t, kinh doanh thu
hu n v s d ng thu c BVTV an toàn và hi u qu

ng công tác t p

ng th

y