Đánh giá ảnh hưởng hoạt động khai thác đá trắng của nhà máy khai thác và chế biến đá Marble tới chất lượng nước sinh hoạt tại xã Tân Lĩnh huyện Lục Yên tỉnh Yên Bái (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

tài:
NG

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h

Khoa

:

Khóa h c

: 2011 2015

Thái Nguyên - 2015

ng
ng


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

tài:
NH

NG

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h

Khoa

:

Khóa h c

: 2011 2015

Gi

ng
ng

ng d n : ThS. Nguy n Minh C nh

Thái Nguyên - 2015


i
L IC
Th c t p t t nghi p là n i dung r t quan tr

i v i m i sinh viên

n này giúp cho sinh viên ki m tra, h th ng l i
ki n th c, lý thuy t và làm quen v i công tác nghiên c u khoa h
v nd

c nh ng ki n th
cs

c ti n.

ng ý c a Ban giám hi

i H c Nông Lâm Thái

ng và th
Minh C nh, tôi ti n hành th c hi

ng d n khoa h c Th.S Nguy n
tài

ng ho

ng c a nhà máy khai thác và ch bi
c sinh ho t t

ng
i ch t

n L c Yên, t
tài t t nghi

c h t tôi xin bày t lòng bi

s c t i th y giáo ThS. Nguy n Minh C nh
tôi trong su t th i gian th c hi

c ti

ng d n và

tài.

Nhân d p này, tôi xin bày t lòng bi

i các th y cô trong và ngoài Khoa

i H c Nông Lâm Thái Nguyên.
Tôi xin chân thành c

o cùng các cán b phòng Tài

ng huy n L c Yên, cùng toàn th

o và các

công nhân viên trong nhà máy khai thác và ch bi
ng nghi

i thâ

ng viên khuy n khích và giúp

tôi trong su t quá trình h c t
Trong quá trình th c hi
c còn h n ch
R t mong nh
nghi p

tài này.

tài m

g

i gian và

tài c a tôi không th tránh kh i nh ng thi u sót.

c nh ng ý ki
tài này c

n bè

a quý th y cô và b

c hoàn thi

Tôi xin chân thành c
Yên Bái, ngày 01 tháng
Sinh viên

ng


ii
DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1:

Các bi n pháp x

B ng 4.1:

Nhi

c sinh ho t t i h

.............16

trung bình c

t i xã Tân

..............................................................................................23
B ng 4.2:

Hi n tr ng s d

B ng 4.3:

tt

......................24

ng và phân b
huy n L c Yên.............................................................................28

B ng 4.4:

K t qu phân tích m t s ch tiêu hóa h

cm tt i

nhà máy khai thác và ch bi
B ng 4.5:

B ng 4.6:

B ng 4.7:

B ng 4.8:

..................36

K t qu phân tích m t s ch

cm tt i

nhà máy khai thác và ch bi

..................37

K t qu phân tích m t s ch tiêu hóa h

c ng m t i

nhà máy khai thác và ch bi

..................38

K t qu phân tích m t s ch

c ng m

t i nhà máy khai thác và ch bi

.............39

K t qu phân tích m t s ch tiêu hóa h

c th i t i

nhà máy khai thác và ch bi
B ng 4.9:

..................40

K t qu phân tích m t s ch tiêu sinh hóa trong m
th i t i nhà máy khai thác và ch bi

B ng 4.10: K t qu

c
......41

c m t c a các

2012, 2013, 2014 .........................................................................43
B ng 4.11: K t qu phân tích các y u t

c m t t i nhà

máy khai thác và ch bi
2013, 2014 ...................................................................................44
B ng 4.12: K t qu

c ng m c a các

2012, 2013, 2014 .........................................................................45


iii
B ng 4.13:

K t qu phân tích m t s ch

c ng m t i nhà

máy khai thác và ch bi
2013, 2014 ....................................................................................46
B ng 4.14: K t qu

c th i c a các

2012, 2013, 2014 .........................................................................47
B ng 4.15: K t qu phân tích các y u t

c th i t i nhà

máy khai thác và ch bi
2013, 2014 ...................................................................................48

B ng 4.16: Các ngu n cung c
B ng 4.17: Các m

c sinh ho t cho

ô nhi m c

B ng 4.18: Nguyên nhân ô nhi m ngu

i dân....................49

c ng m ..........................................50
c..............................................50


iv
DANH M C HÌNH
Trang
Hình 4.1:

Bi

th hi n hi n tr ng s d

L c Yên, t nh Yên

tt

huy n

............................................... 24

Hình 4.2:

ng Fe trong các m

c m t ..................................... 37

Hình 4.3:

ng TSS trong các m

c m t .................................. 37

Hình 4.4 :

ng Mn trong các m

c ng m................................. 39

Hình 4.5:

ng Fe trong các m

c ng m .................................. 39

Hình 4.6:

ng TSS trong các m

c th i .................................. 41

Hình 4.7:

Giá tr COD trong các m

c th i......................................... 42

Hình 4.8:

Giá tr BOD5 trong các m

c th i ....................................... 42

Hình 4.9:

ng COD trong m

Hình 4.10:

ng BOD5 trong m

Hình 4.11:

ng Mn trong m

c m t gi
c m t gi
c ng m gi

................. 44
............... 44
................. 46


v
DANH M C CÁC T

:

VI T T T

ng

BOD

: Nhu c u oxy sinh hóa

COD

: Nhu c u oxy hóa h c

BTNMT

:B

BVMT

:B ov

DO

:

ng
ng
c

: Không phát hi

c

QCVN

: Quy chu n Vi t Nam

QLMT

: Qu

TCCP

: Tiêu chu n cho phép

TCVN

: Tiêu chu n Vi t Nam

TCVS

: Tiêu chu n v sinh

TNMT

:

TSS

: T ng ch t r

UBND

: y ban nhân dân

UNICEP

: Qu

VLXD

: V t li u xây d ng

VSMT

:V

ng

ng
ng

ng Liên Hi p Qu c

ng


vi
M CL C
L IC

.................................................................................................... i

DANH M C CÁC B NG................................................................................ ii
DANH M C HÌNH ......................................................................................... iv
DANH M C CÁC T

VI T T T .................................................................. v

M C L C........................................................................................................ vi
U.......................................................................................... 1

PH N 1: M
tv

................................................................................................... 1

1.2. M

u ...................................................................................... 2

1.2.1. M

tài ................................................................................. 2

1.2.2. M c tiêu c

tài .................................................................................. 2

1.2.3. Yêu c u.................................................................................................... 2
tài....................................................................................... 2
c t p và nghiên c u khoa h c....................................... 2
1.3.2

c ti n ..................................................................................... 3

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U............................................................... 4
khoa h c v

tài ............................................................................ 4

lý lu n ........................................................................................... 4
pháp lý........................................................................................... 5
2.2. Tình hình nghiên c u

t

c............................................. 6

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i.......................................................... 6
2.2.2. Tình hình nghiên c

Vi t Nam ...................................... 8

th c ti n ......................................................................................... 10
c

Vi t Nam................................................................ 10

2.3.2. Th c tr
2.3.3. Ch
2.3.4. Các gi i pháp x

c c a t nh Yên Bái ...................................... 12
c sinh ho t

nông thôn Vi t Nam ............................... 14

c sinh ho t....................................................... 15


vii
PH N 3:

NG, N

C U ................................................................................................................ 18
ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u......................................... 18
ng nghiên c u............................................................................ 18
3.1.2. Ph m vi nghiên c u............................................................................... 18
3.2. N i dung nghiên c u ................................................................................ 18

u ki n t nhiên c

n L c Yên, t nh Yên Bái .... 18

u ki n kinh t - xã h i c

n L c Yên, t nh Yên Bái. 18

nhà máy khai thác và ch bi
3.2.4. Hi n tr

........................... 18

c c a nhà máy khai thác và ch bi

Marble ............................................................................................................. 18
ng c a ho
s

i dân t i xã

i
n L c Yên, t nh Yên Bái. .................... 19

xu t gi i pháp x lý nâng cao hi u qu công tác qu n lý và gi m
thi u ô nhi

ng................................................................................ 19
u.......................................................................... 19
p tài li u, s li u, thông tin th c p ..................... 19

g pháp ph ng v
o sát th

i dân v hi n tr

c .... 19

a ............................................................. 20

ng h p so sánh và d báo d a trên s li u thu th

c.. 20

y m u và phân tích trong phòng thí nghi m ................ 20
lý s li u..................................................................... 21
PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................... 22
u ki n t nhiên c
4.1.1. V

n L c Yên, t nh Yên Bái ....... 22

a lý ............................................................................................ 22
a hình ................................................................................................. 22
u ki

ng th

................................................................ 22

viii
4.1.4. Các ngu n tài nguyên............................................................................ 23
u ki n kinh t - xã h i c

n L c Yên, t nh Yên Bái.. 25

4.2.1. Th c tr ng phát tri n các ngành............................................................ 26
4.2.2 Dân s

ng và vi c làm ................................................................. 28
h t ng......................................................................................... 29
- xã h i ..................................................................................... 30
nhà máy khai thác và ch bi

4.3.1. V

.............................. 33

a lý ............................................................................................ 33
a hình ................................................................................................. 33
.......................................................................... 33

4.4. Hi n tr ng ch

c t i khu v c nghiên c u............. 36

4.4.1. Ch

c m t t i nhà máy khai thác và ch bi

Marble ............................................................................................................. 36
4.4.2. Ch

c ng m t i nhà máy khai thác và ch bi

Marble ............................................................................................................. 38
4.4.3. Ch

c th i c a nhà máy ch bi

Marble ............................................................................................................. 40
a nhà máy khai thác
và ch bi

..................................................................................... 42

4.5.1. Di n bi n ch

c m t c a nhà máy khai thác và

ch bi

-2014 ........................................................... 43

4.5.2. Di n bi n ch

c ng m c a nhà máy khai thác và

ch bi

-2014 ........................................................... 45

4.5.3. Di n bi n ch

c th i c a nhà máy khai thác và

ch bi

-2014 ........................................................... 47

4.5.4. Tình hình s d ng ngu
thác và ch bi

cc

i dân xung quanh nhà máy khai

.............................................................................. 48


ix
ng c a ho
i dân t

ng s ng c a

n L c Yên, t nh Yên Bái.............................. 50

xu t gi i pháp...................................................................................... 51
4.7.1. Gi i pháp v th ch , chính sách........................................................... 51

4.7.2. Gi i pháp qu n lý .................................................................................. 52
4.7.3. Gi i pháp công ngh k thu t................................................................ 52
4.7.4. Gi i pháp tuyên truy n giáo d c ........................................................... 53
PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................... 54
5.1. K t lu n .................................................................................................... 54
5.2. Ki n ngh .................................................................................................. 56
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 57
I. Tài li u ti ng Vi t ........................................................................................ 57
II. Tài li u trên m ng....................................................................................... 57


1
PH N 1:
M
1.1.

U

tv
Yên Bái là m t trong s ít t

nv

p lát và làm b t carbonat calci (Nguy n Linh Ng c, 2012)[6]
quy ho ch và phát tri n kinh t - xã h i trong nh

i, t

chú tr ng vi c phát tri n công nghi
tr ng là lo i hình khoáng s

c khuy n khích m i thành ph n kinh t

d ng nh m phát huy th m nh ngu n nguyên li u s n có
c a t nh (C

n t t nh Yên Bái, 2010)[14].

Cùng v i quá trình công nghi p hóa - hi

c, ho

ng

c quan tâm và phát tri n m nh m . M
c a nhà máy khai thác và ch bi

t trong nh ng khu v c khai

thác c a t nh Yên Bái n m trên khu v

n L c Yên, t nh Yên

Bái. Nhà máy khai thác và ch bi
cho s phát tri n kinh t - xã h i c a t nh Yên Bái nói chung và huy n L c Yên
nói riêng (Ph

ng huy n L c Yên, 2010)[7]. Tuy

nhiên bên c nh nh ng l i ích v kinh t xã h i, mang l

bàn huy

c làm và thu nh p

c

ng v
ng tr c ti p t i s c kh e c

nh thì ho

lo ng i v
là ngu

a b i ho

a
ng khai thác
ng, nó nh
c t i khu v c

a nhà máy ch bi

Marble.
Xu t phát t nh ng v
v ng c a b n thâ
nhi

cs

c p bách trên, t nhu c u th c t và nguy n
ng ý c a Ban giám hi
is

ng, Ban ch

ng d n tr c ti p c a Gi ng viên

Nguy n Minh C nh, tôi ti n hành nghiên c

tài:

Th.S
ng


2
ho

ng c a nhà máy khai thác và ch bi

ch

c sinh ho t t

1.2. M c

le t i

n L c Yên, t

u

1.2.1. M

tài

-

ng c a ho

ng c a nhà máy

khai thác và ch bi
-

ng ho

thác và ch bi

ng c a nhà máy khai

i ch

nh m gi m thi

c sinh ho

ng c a ho

xu t gi i pháp

ng này t

ng t i khu v c

ng t

nL c

nghiên c u.
1.2.2. M c tiêu c
-

tài
c tr ng khai th

yên, t nh Yên bái.
t

nh m t s y u t c a ho
ng khu v

-

ng

c bi

xu t gi i pháp qu

nh m gi m thi

ng

c).
t ch

ng c a ho

ap
ng t

ng

i.
1.2.3. Yêu c u
- Ph

n th c tr

khai thác và ch bi
- Các m

ng t i nhà máy
ng t i khu v c phát tán ô nhi m.

c ph

c l y trong khu v c ch

ng t

ng c a ho t

a bàn nghiên c u.

- Các bi

xu t ph i mang tính kh thi và phù h p v i

u ki n kinh t c

.
tài
h c t p và nghiên c u khoa h c

- Áp d ng ki n th

cc

ng vào th c t .

- Nâng cao hi u bi t thêm v ki n th c th c t .


3
-

m cho công vi

-B

ng.

u cho h c t p.
c ti n

-

ng c a ho
t
a, gi m thi

ng

t ch c khai thác có các bi n pháp qu n lý,
ng x u t

c, c nh quan và

i.
- T o s li
sách v b o v

cho công tác l p k ho ch cho xây d ng chính
ng và k ho ch phát tri n kinh t xã h i c a t nh.

- Nâng cao nh n th c, tuyên truy n vào giáo d c v b o v
cho các t ch c, cá nhân tham gia ho

- Nâng cao ch

ng

ng khai khoáng.

c ph c v

a bàn xã


4
PH N 2:
T NG QUAN TÀI LI U
khoa h c v

tài

lý lu n
2.1.1.1. M t s khái ni m v

c
c bi t quan tr ng, là thành ph n thi t y u c a s

s ng và mô
t

c, cu c s

c. Nó quy

t không th t n

n s t n t i và phát tri n b n v ng c

cm

c t n t i trên m

c ng

t li n và h

o.

c t n t i trong các t ng ch

c sinh ho

c có th

cs

m b o các yêu c u sau:

c.

im

t.

ng, v sinh c

i.

c không có màu.
+ Không có mùi v l , không có t p ch t.
+ Không ch a ch t tan có h i.
+ Không có m m m ng gây b nh[9].
2.1.1.2. Khái ni m v ô nhi
Ô nhi
ng

c

c là hi
ng c

ng, h , bi

c

i làm nhi m các ch t có th gây h i cho con

i và cu c s ng c a các sinh v t trong t nhiên.
y, ô nhi

c là s

c cho các m

chu n cho phép và có

ng x

i thành ph n và ch
d
is

t quá tiêu
i và sinh v t.

Ngu n gây ô nhi m có th là t nhiên ho c nhân t o. Ô nhi
ngu n g c t nhiên do m

c

c có
ng

c các ch t b n, các sinh v t có h i k c xác ch t c a chúng. Ô nhi m


5
nhân t o ch y u do các quá trình th i các ch
l

c h i ch y

i d ng

t th i sinh ho t, công nghi p, nông nghi p, d ch v , giao
c [9].
pháp lý
- Lu t B o v

c Qu c h

c

CHXHCNVN khóa XI k h p th 8 ngày 01/07/2006;
- Lu

c Qu c h

c CHXHCNVN thông

qua ngày 21/06/2012;
- Lu t khoáng s n s

c Qu c h

c CHXHCNVN

khóa XII, k h p th 8 thông qua ngày 17/11/2010;
- Ngh
CP v vi

- CP s
nh chi ti

i b sung ngh

ng d n thi hành m t s

u c a lu t BVMT;

- Ngh quy t s 41 - NQ/TW ngày 15/11/2004 c a B chính tr và
BVMT trong th i k
- Quy

nh s

c aB

y m nh CNH -

c;
-

ng v công tác ki m tra tình hình th c hi n

công tác qu n lý nhà
- Quy

nh s

c v khoáng s n và ho

ng khai thác khoáng s n;

- BKHCN ngày 5/6/2000 c a B Khoa

h c công ngh v vi c ban hành tiêu chu

ng Vi t Nam (31 tiêu

chu n);
- Quy

nh s

- BKHCN ngày 09/10/2004 c a B Khoa

h c công ngh v vi c ban hành tiêu chu n Vi t Nam;
- Quy

nh s

- BTNMT ngày 18/12/2006 c a BTNMT

v vi c b t bu c áp d ng các tiêu chu n Vi t Nam (5 tiêu chu n);
- Quy

nh s

- BTNMT ngày 31/12/2006 c a BTNMT

v vi c ban hành quy chu n k thu t Qu c gia v
M t s TCVN, QCVN liên quan t i ch

ng;
c;


6
- TCVN 5992:1995 (ISO 5667 - 2:1991) - Ch

c - L y m u.

ng d n k thu t l y m u;
- TCVN 5993:1995 (ISO 667 - 3:1985)- Ch

c - L y m u.

ng d n b o qu n và x lý m u;
- TCVN 5994:1995 (ISO 5667 - 4:1987) - Ch
ng d n l y m u

c - L y m u.

h ao t nhiên và nhân t o;

- TCVN 5996:1995 (ISO 5667 - 6:1990) - Ch
ng d n l y m u

c - L y m u.

sông su i;

- QCVN 08:2008/BTNMT: Quy chu n k thu t Qu c gia v ch

ng

c m t;
- QCVN 09:2008/BTNMT: Quy chu n k thu t Qu c gia v ch

ng

c ng m;
- QCVN 40:2011/BTNMT: Quy chu n k thu t Qu c gia v

c th i

công nghi p;
2.2. Tình hình nghiên c u

c

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
2.2.1.1. Ho
Ho

gi i
ng khai thác khoáng s n nói chung và ho
n nh t th gi i. Nh

n hi n nay

khi mà nhu c u s d n
c ng d ng trong trang trí n i th t mà không có m t lo i v t li u nào có

th thay th . T
n ng

t s d ng
l i nh ng giá tr

ng nên nh ng

ng v v t li u ki n trúc.

Ngày nay v i s phát tri n c a công ngh khai thác cùng v i bàn tay,
kh
m

c nh ng m
gi i. Ph n l

c khai thác

ng t kh p
Iran, Italia,


7
Tây ban Nha, Th N

, M , Mexico, Trung Qu c,

Hi n nay trên th gi i n i ti ng nh
t lo

, Hy L p,

ng c a vùng Carrace -

i ti ng không ph i ch vì s sáng bóng

mà còn vì hình vân và màu s c c a nó. Có các lo

,

xanh lá cây, vàng và xanh da tr i. H u h
nh ng m

n hành r

nh ng kh

i ta l y

ng dây xo

nh t

1500m, nó quay quanh m t cái ròng r
m

ng

ng kính m

dày c a kh

u sâu c a gi
c. T

c ng c
th

ng v

i t 5-30cm/h. Nó ph thu c vào
c ph t ra trong rãnh. Dây xo

ng, ti

ng kh

cc

c và hình d ng
m tri u m3

Italia s n xu
ph c v cho nhu c

c và xu t kh

i

c khác trên toàn

th gi i.
Ho

gi i ngày càng phát tri n m

l i ích kinh t khác cao, t

c làm cho r t nhi

th gi i. Tuy nhiên, bên c nh l i ích mà ho
ho t

i
i trên toàn
i thì

ng h u qu n ng n làm ô nhi m
ng

ng t i s c kh

v n chuy

o ra m
i c nh quan, m

khai thác

i dân. Quá trình n mìn, khoan c t và

ng b i l n và gây nên nh ng ch
ng sinh h c. Trên th gi

ng

do công ngh
ng c

ng m nh

s pm
m b o an toàn cho công nhân khu v
i [15].

p


8
2.2.1.2. Ô nhi

ng do ho

gi i

n nay là ngành công nghi p mang l i l i ích kinh t
t ph n không nh vào s phát tri n kinh t c a m i qu c
t ph n không nh vào s phát tri n kinh t c a m i qu c gia.
Tuy nhiên, h u qu c a ho

i là v

tâm trong nh

c quan

ô nhi

bi

ng do khai thác, ch

ng khai thác trái phép t i nhi

trên th gi

t o ra m

c có tr

ng b i r t l n, l

sao v i quy chu n cho phép , th m chí có nh
l n tiêu chu n cho phép. Bên c
ng l

ch

2,

ng và nh

n
p nhi u l n
b i cao g p 10

i các m khai thác còn t o ra m t
SO2

ng ch t r

ng t

ch

iv i

khai thác và s n xu

M t s khu v c khai thác do công ngh khai thác ch y u là công ngh th
c trang b nh ng thi t b tiên ti n trong quá trình khai thác và
ch bi n

u phát sinh ra m

ng b i r t l n làm ô nhi

ng t i s c kh e c

i dân xung quanh khu v c khai thác.

y ho

gi

trong nh

i. Cùng v i s

ng khai thá

ngành công nghi

ô nhi

i gánh ch u
l

ng.

2.2.2. Tình hình nghiên c

Vi t Nam

2.2.2.1. Ho

Vi t Nam

Theo báo cáo c a T ng c

tr ng là khoáng s

ng, thì

gi

nh ng h u qu n ng n c a ho
nh t là v

n ra r t m nh

p ph n l n các nguyên li u ph c v cho

nhu c u c

ut

ng

a ch t và Khoáng s n Vi

c s d ng trong nhi

c khác nhau. K t qu

á hoa tr ng phân b khá r ng rãi trên lãnh th


9
Vi t Nam song t p trung tr

ng l n

m ts

Ngh An, B c K
Theo th ng kê, hi n nay trên ph m vi c

c có 97 gi y phép khai

ang ho

i tr

b o 17,7 tri u m3

p lát, 624 tri u t

t và 50 g y phép khai thác v i

p phép là 161 tri u m3

tr

p lát, 428 tri u t

carbonat canxi. Công su t khai thá
và 16 tri u t
Ho

ng d

iv

t

p lát là 5,8 tri u m3

t.
ng khai thác, ch bi

n

phát tri n kinh t xã h i, t

c làm và thu nh p cho m t b

ph

c a nhi u doanh nghi
u riêng t i th

c và m t s khu v c

trên th gi i. Tuy nhiên, ngành công nghi
ph

i v i vi c hành ngh

n nhi u t ch c, cá nhân thi

v

ng gi y phép ho t

t qu
, kinh doanh không hi u qu . V i

ng khoáng s

p và s c p cho th y

2012 có kho ng 100 doanh nghi p ho
y u

c và kinh nghi m

um
ng d n t i ch

s

ng còn g p

u ch tài ch t ch

dò khoáng s n d

3-4 vùng m

o

c này t p trung ch

y có th có hi

ng khai thác tràn lan, lãng phí

tài nguyên, tranh dành di n tích, m t an ninh tr t t

c bi t

c

ng. S

h t ng không th

ng t i

n. Tuy nhiên l i có quy mô nh , phân tán, thi t b công
ngh còn l c h
thác

d ng h p lý ngu n tài nguyên. T i các m khai

p lát, th c t ch thu h i 20-30% kh

70ngu n g c ti m

u s d ng, ph

m còn l i

l i t i m cho th y s lãng phí và là

t l , m t an toàn trong khai thác.


10
2.2.2.2.

ng c a ho

ng khai thác

Trong nh
các ho

i s phát tri n chung c a c

ng khai thác khoáng s n c

vào công cu
s

ng t i Vi t Nam

im

n to l n

c. Tuy nhiên, các ho

c bi

ng khai thác khoáng

n luôn là m i hi m h a

t

c,

ng không nh

ng.
Trong quá trình khai thác m

ng

xung quanh, làm phá v cân b ng sinh thái, gây ô nhi
ng t

ng.

c: Ho

ng xuyên sinh ra m
n mìn, khoan c

ng kha

ng b i l n có ngu n g c ch y u t ho
quá trình v n chuy

th i r n, ch t th i sinh ho t, các b
gia vào thành ph

bãi t p k t và các ch t
c qu n lý, x lý ch t ch tham

c ch y tràn cung c p cho ngu

nhiên là nh

ng

ng tiêu c c t

ng, gây ô nhi

ct
ng

c và không khí xung quanh khu v c m khai thác.
ng t i các ngu n tài nguyên thiên nhiên khác: Ho
ic
hóa l

ng, m t cân b ng sinh thái, làm thoái

t m t, gây s t l m

ng và trong quá trình khai thác

o ra ti ng n và nh ng ch
c

ng khai

ng l n gây

ng t i s c kh e

i dân xung quanh khu v c khai thác.
th c ti n
c

Vi t Nam

Vi
phong phú, có m
ch

c m t (dòng ch
i sông su
dài m i con sô

sông l n có di

i

c v i 2.360 con sông có dòng
0km) bao g m 9 h th ng

c t 10.000 km2 tr lên, 166 con sông có di n tích

i 10.000km2. Vi t Nam là m t qu


11
l n trên 2000mm. Ba ph
kho ng 39%, m

i núi v

i sông, su

che ph r ng hi n có

m, ao, h

m
T

ng sô

c ta b ng kho ng

847 km2

ng ngoài vùng ch y là 507 km3 chi m 60% và
a là 340 km3, chi

cm tc

i phong phú, chi m kho ng 2% t

ng dòng ch y c a các sông

dòng ch y n

trên th gi

t li

th gi

c ta

c ta chi m kho ng 1,35% c a

c m t bi

i m nh m theo th i gian (dao

ng gi
u gi a các h th ng sông và các vùng.
T

ng dòng ch

km3, chi m t i 59% t

a sông Mê Kông b ng kho ng 500
ng dòng ch

a các sông trong

n h h ng sông H ng 126,5 km3 (14,9%), h th ng sô
km3 (4,3%), sông Mã, C , Thu B n có t

c, sau

ng Nai 36,3

ng dòng ch y s p x nhau,

i 20 km3 (2,3-2,6%), h th ng các sông K Cùng, Thái Bình

kho

p x nhau, kho ng 9 km3 (1%), các sông còn l i là 94,5
km3 (11,1%).
M
l

m quan tr ng c

c sông (kho ng 60%) l

c sông c

c ta là ph n
cn m

c

th ng sông Mê Kông chi m nhi u nh t (447 km3, 88%).
N u ch xét thành ph

c hình thành trong lãnh th

ta, thì h th ng sông H ng có t

c

ng dòng ch y l n nh t (81,3 km3)

n h th ng sông Mê Kông (53 km3, 15,6%), h th ng

chi

ng Nai (32,8 km3, 9,6 %).
c m t có th khai thác không kh quan, m t m t
kh

d

c ch y t ngoài lãnh th vào là r t b p bênh,


12
thi u ch

ng và ph thu c vào nhi u y u t , m t khác n

cho phép s d

t quá 30
c dùng. Ví d

c
n ta th y nhi u

c c n trong tháng II - IV c

ng

b ng B c B chi m t i 43 - 45%, cá bi t là Ph L i chi
p niên
v

u th k m

ng
cs

n

g Nam B , Nam Trung B , Tây Nguyên và c châu th Sông H ng.

2.3.2. Th c tr

c c a t nh Yên Bái

Yên Bái là t nh có ngu
c m t và ngu

c khá phong phú bao g m ngu n

c

c ng m.

- V ngu

theo mùa,

c sông c a Yên Bái kéo dài t
m t i 80 -

c bi

ng

n nh t là các tháng 6,7,8 chi m 45 - 55%

Nh ng tháng mùa khô t

chi m 15nh

1, 2 là nh ng tháng khô h n
ng x y ra tình tr ng thi

c vào các tháng này.

ng tr

n kèm
t, ng p úng nhi

cu

ng, phá ho i mùa màng, tính m ng, tài s n c a nhân dân

các vùng

ven sông su i.
- V ngu

c m t: Yên Bái có 2 h th ng sông chính là sông H ng

và sông Ch

u ch

ng Tây B c -

sông chính còn có kho ng 200 ngòi, su i l n nh cùng h th ng h

m.

Sông Thao b t ngu n t Vân Nam (Trung Qu c). Chi u dài ch y qua t nh
là 115 km. Các ph
di

a Sông H

a bàn t nh có t i 50 ngòi, có t ng

c là 2.700 km2 . L n nh t là ngòi Thia, di

c 1.570


13
km2

2

), ngòi Lao (519 km2), ngòi Lâu (250 km2

Nh ng ngòi này cùng v i các ph

i là ngu

cho s n xu t nông nghi p và c

c ch y u ph c v

c sinh ho

i dân.

Sông Ch y b t ngu n t

c), v i 32

c 2.200 km2 v

ph
t m3

n ch

vào trung bình là 5,3

a ph n t nh Yên Bái có chi u dài 95km, t i

ng h ch

c Thác Bà, Yên Bái. H Thác Bà là m t trong

ba h nhân t o l n nh t Vi t Nam v i di n tích 23.400 ha, bao g m 19.050 ha
o l n nh . H có s c ch a 2,9 t m3

di n tích m
u ki n thích h

phát tri n ngu n sinh v t th y sinh và là ngu

l c phuc v cho ho
u tiên

ng c a nhà máy th

n Thác Bà - công trình th y

mi n B c Vi t Nam. Các ph

a sông Ch y tr

t Yên

0 km2.

Bái có t i 23 ngòi v i t ng di n tích ph

c 600 km2 là 9 nhánh c a h

Su i N m Kim có t ng di
th

c

d c l n nên có kh

n th

n.

H th ng ao, h v i di n tích 20.913 ha, là ti

phát tri n các

ngành du l ch và th y s n.
- V ngu

c ng m: Theo các tài li

ng

c khoáng c a tình Yên Bái phân b

lò

c khoáng nóng phân b ch y u
n, Tr m T u và th

a ch t th
sâu t 20 -

ab

i

vùng phía Tây thu c các vùng

v i nhi

khoáng hóa 1 - 5 gam/lít có kh

c

trên 400
cx

ng
ct .

Yên Bái là m t t
bình quân trong toàn t nh là 1864 mm, v i t
khô
th ng kê c

ng th

m3

u theo th i gian và không gian. Theo
a


14
l
mm;

tr m Yên Bái là 1751,7mm;

Mù Cang Ch i là 1745,4 mm
Hi n nay ngu

nhi

tr m L c Yên là 1804,2

].

c m t c a t

u hi u b ô

ng BOD (nhu c

oxy hóa h

t tiêu chu n cho phép theo tiêu chu

ho t, còn ch

c ng

T im ts
h

ng COD (nhu c u

m

c sinh

a bàn t nh nhìn chung là t t.

sông H ng và sông Ch

u hi u ô nhi m ch t

u m và hóa ch t b o v th c v t. M t trong nh ng nguyên nhân

d

n tình tr ng ô nhi m ngu

nghi

c m t

Yên Bái là do ngành công

t o, công nghi p v t li u xây d ng và các ngành d ch v

phát tri n m

n pháp x lý ô nhi m b o v

hi u qu và nhi

n pháp b o v

rác th i s n xu

ng. Ph n l n

c th i tr c ti

2.3.3. Ch t

ng không

c sinh ho t

Nông thôn Vi

ng [14].

nông thôn Vi t Nam
d ng ngu

c sinh ho t t nhi u hình

th

l

l n ngu

c dung cho sinh ho t c

c. Ph n

mb ov

sinh an toàn.
-

trên cao xu ng qua l p không khí ch a nhi u b i

b n, vi khu n và các ch

ch

i chì. N u ch y

qua mái nhà và máng h ng cu n theo nhi u ch t b n khác tr
m b o v sinh, có th gây h

c

i s d ng, nh t là nh

u mùa.
im

c gi
t t 5-10m, ngu

nhi m b i ngu
khai thác

c ng m

c này có nhi u khoáng ch

c m t và các y u t

t ng nông kho ng 60m,

t ng nông, n m

c gi

t ng sâu kho ng 250m. Ngu

b ô
c
c này