Đánh giá hiệu quả hệ thống Nông Lâm Kết Hợp tại xã Bành Trạch huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
----------o0o----------

THANG B O NG C

U QU H TH NG NÔNG LÂM K T H P T I
XÃ BÀNH TR CH, HUY N BA B , T NH B C K N

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

: Chính quy

Chuyên ngành

: NLKH

Khoa

: Lâm nghi p

Khoá h c

: 2011 2015

Thái Nguyên - 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
----------o0o----------

THANG B O NG C

U QU H TH NG NÔNG LÂM K T H P T I
XÃ BÀNH TR CH, HUY N BA B , T NH B C K N

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

: Chính quy

Chuyên ngành

: NLKH

L p

: K43 - NLKH

Khoa

: Lâm nghi p

Khoá h c

: 2011 2015

Gi

IH C

ng d n : TS. Tr n Công Quân

Thái Nguyên - 2015


i

L

tài t t nghi p:

N

u qu h th ng Nông Lâm K t H p

t i xã Bành Tr ch, Huy n Ba B , T nh B c K n là công trình nghiên c u
c ab

d ng thông tin t nhi u ngu n khác nhau, các

thông tin có s

c trích rõ ngu n g c.
ng s li u và k t qu nghiên c

này là trung th

tài

c s d ng trong b t c m t công trình nghiên

c u khoa h c nào khác. Các s li u trích d

c ghi rõ

ngu n g c.
Thái Nguyên,ngày
XÁC NH N C

TS. Tr n Công Quân

tháng 05
i vi

Thang B o Ng c

XÁC NH N C A GV CH M PH N BI N
(ký, h và tên)

ii

Th c t p t t nghi p là khâu quan tr ng trong quá trình h c t p và nghiên
c ut

ih

ng và Trung h c chuyên nghi p. T t c các
u ph i tr i qua th i gian th c t p dài hay ng n

tùy thu

oc at

thi

ng th i gian c n

u ki n áp d ng ki n th

c vào th c t .

Th c t p t t nghi p là k t qu c a quá trình ti p thu ki n th c th c t
ph c v cho quá trình công tác sau này.
Xu t phát t nguy n v ng c a b
Lâm Nghi p
nghiên c

c s nh t trí c a khoa

i H c- Nông Lâmtài:

ã ti n hành

u qu h th ng Nông Lâm K t H p t i xã

Bành Tr ch, Huy n Ba B , T nh B c K
c k t qu

c h t tôi xin bày t lòng bi

Ban ch nhi m Khoa Lâm Nghi p
Nguyên, các th

ct i

i H c Nông Lâm
c bi t là th

Công Quân giáo viên khoa lâm nghi

Thái

ng d n TS. Tr n

c ti

ng d n tôi trong su t

quá trình hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.

c a tôi còn h n ch nh

nh, vì v y r

n c a các th y giáo, cô giáo và các b n cùng l
t t nghi p c

c hoàn thi

Tôi xin chân thành c

Sinh viên

Thang B o Ng c

cs
khóa lu n


iii

DANH

B ng 4.1: Di n tích và

c us d

t c a xã Bành Tr ch .......................... 17

B ng 4.2: Các d ng h th ng NLKH hi n có t i khu v c nghiên c u ............... 20

B ng 4.3: Hi u qu kinh t c a các lo
B

u tra......................... 22

m các d ng h th ng NLKH có s tham gia t i khu

v c thôn B n Hon ............................................................................................ 25
B

m các d ng h th ng NLKH có s tham gia t i khu

v c thôn Nà L n ............................................................................................... 26
B

m các d ng h th ng NLKH có s tham gia t i khu

v c thôn Khu i Sl ng ....................................................................................... 27
B ng 4.7: K t qu l a ch n các d ng h th

n hình có s tham gia

t i khu v c nghiên c u ..................................................................................... 28
B ng 4.8:
B
B ng 4.10:
B ng 4.11:

us d
u thu chi c a h th ng R.V.C.Rg c

us d

n ............... 29
n (2014).....33

...................... 34

u thu chi c a h th ng NLKH c

2014) ..................................................................................................... 38
B ng 4.12:
B ng 4.13:

us d
u thu chi t h th ng NLKH c

y (2014).. 39
y

(2014) .................................................................................................... 43
B ng 4.14:

phân tích SWOT trong phát tri n h th

iv i3

thôn c a xã Bành Tr ch .................................................................................... 45


iv

HÌNH

Hình 4.1: M t góc h th ng NLKH thôn B n Hon......................................... 26
Hình 4.2: M t góc h th ng c a thôn Nà L n................................................. 27
Hình 4.3: M t góc h th ng thôn Khu i Sl ng............................................... 28
Hình 4.4:
Hình 4.5:
Hình

..........32

t h th ng NLKH c a h

......... 37
............ 42


v

DANH M C CÁC T

VI T T T

T
NLKH
PRA
R.A.C.Rg

- Ao -

-

RRA
R.V.Rg

-

-

R.V.C.Rg

-

-

R.V.C

-

- Chu

V.R

-

-


vi

M CL C
L

.............................................................................................. i
.................................................................................................. ii
............................................................................... iii
................................................................................ iv

DANH M C CÁC T
PH N 1. M
tv

1.2.M

VI T T T .................................................................. v

U ........................................................................................... 1

.................................................................................................... 1
u................................................................................... 2

1.3 M c tiêu nghiên c u ..................................................................................... 2
1.4

tài nghiên c u ...................................................................... 3
c t p và nghiên c u khoa h c .......................................... 3
c ti n s n xu t ................................................................ 3

PH N 2. T NG QUAN V

NGHIÊN C U ......................................... 4

khoa h c ............................................................................................ 4
2.1.

m v h th ng ............................................................................. 4
m v h th ng NLKH .................................................................. 4

2.2 Tình hình nghiên c u và phát tri

c ................... 5

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i. ........................................................... 5
2.2.2. Tình hình nghiên c u t i Vi t Nam ........................................................... 6

..... 9
ng và ph m vi nghiên c u c

tài ................................................ 9

ng nghiên c u ............................................................................... 9
3.1.2. Ph m vi nghiên c u .................................................................................. 9
m và th i gian ti n hành ................................................................... 9
m ti n hành nghiên c u: ................................................................ 9
3.2.2. Th i gian ti n hành nghiên c u ................................................................. 9
3.3. N i dung nghiên c u và các ch tiêu nghiên c u .......................................... 9


vii

u ........................................................................... 10
3.4.1. Công tác ngo i nghi p ............................................................................ 10
3.4.2 Công tác n i nghi p ................................................................................. 11
3.4.3. T ng h p s li u và vi t báo cáo ............................................................. 15
PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .............................. 16
u ki n t nhiên, kinh t - xã h i khu v c nghiên c u ........ 16

4.1. Khái quát v

u ki n t nhiên .................................................................................. 16
4.1.2. Tình hình kinh t - xã h i c a khu v c nghiên c u.................................. 19
4.2 Th c tr ng phát tri n Nông lâm k t h p t i xã Bành Tr ch ........................ 20
4.2.1 Phân lo i các h thông Nông lâm k t h p t

a bàn nghiên c u ............. 20

a bàn xã Bành Tr ch .................. 22

4.3 Hi u qu c a các h th

4.3.1.Hi u qu kinh t ....................................................................................... 22
4.4. K t qu

u tra phân tích các d ng h th ng NLKH l a ch n ................... 29

4.4.1. H th

n hình t i thôn B n Hon ..................................................... 29

4.4.2 H th

n hình t i thôn Nà L n ......................................................... 34

4.4.3. H Th ng Thôn Khu i Sl ng ................................................................ 39
ng v m t xã h i t các h th ng NLKH ............................... 44

4.5. M t s

ng trong nông h ............................... 44

4.5.1. Gi i quy t vi c làm
ng m i quan h c

ng, c i thi

i s ng tinh th n cho

i dân ......................................................................................................... 44
4.6 Nh

mm

m y u trong vi c phát tri n h th ng NLKH ........... 45

xu t gi i pháp phát tri n b n v ng và nâng cao hi u qu h th ng NLKH
xã Bành Tr ch .................................................................................................. 47
4.7.1. Gi i pháp v k th t ................................................................................ 47
4.7.2. Gi i pháp v th
4.7.3 Gi i pháp v

ng ........................................................................... 48
h t ng ....................................................................... 49

4.7.4. Gi i pháp v v n ..................................................................................... 49
4.7.5. Gi i pháp v gi ng.................................................................................. 49


viii

PH N 5. K T LU

NGH ............................................................. 50

5.1 K t lu n ..................................................................................................... 50
u ki n t nhiên, kinh t xã h i c
5.1.2. Th c tr ng phát tri n h th ng NLKH t

a bàn nghiên c u ...................... 50
a bàn nghiên c u. ................ 50

5.1.3 Hi u qu c a các h th ng NLKH ........................................................... 51
5.1.4 M t s

ng v m t xã h i ................................................................. 51

ngh ...................................................................................................... 52
TÀI LI U THAM KH O .............................................................................. 53

1
Ph n 1
M
1.1.
NLKH là

t d c,

c r t nhi

d ng b i qua các mô hình NLKH có th gi i quy
vi c phát tri n kinh t

mb

c áp

c các mâu thu n v
c vùng núi mà v n b o v

ng sinh thái, phát tri n các ngu i tài nguyên thiên nhiên s n có.
c s n xu t NLKH phù h p v i vùng núi b i s ph i k t h p gi a
nhi u thành ph n c a Nông - Lâm -

c b trí h p lý

theo không gian và th i gian nh m t n d
cách tri

c ti

t

.
i hi u qu t vi c phát tri n NLKH c n có s tham gia c a

i dân và các nhà khoa h c, vì

ng tr c ti p có nhu c u

phát tri n kinh th , phát tri n các mô hình, trê
i n

ng ki n th c l n v kinh nghi m s n xu t t

.C
r

a mình, h là nh ng

c k t h p gi a các nhà khoa h c và

i c n thi

a

i dân là

i hi u qu t các mô hình NLKH.

Bành Tr ch là m t xã mi n núi thu c huy n Ba B , t nh B c K n. Xã
có d

a hình ph c t

ch y

i núi và

. Di n

tích c a xã là 59,76 km²,

t lâm nghi p là 25,31km², nông nghi p 31,25km²,

dân s kho ng 3.

i, m

i dân t c sinh s ng. V i d

dân s

i/km², ch y u là

a hình là

d c l n nên

vi c canh tác còn ch u nhi u h n ch nh

nh v i vi c phát tri

nâng cao s n xu t nông lâm nghi

cs

c quan tâm. N n kinh t

ph thu c vào n n nông nghi p và ph n nh vào lâm nghi p là chính nên ch
y

i dân có n n kinh t là t cung t c
i s ng còn g p nhi

u cây tr ng v t nuôi còn


2
Sau th i gian tìm hi u tôi nh n th y xã Bành Tr ch hi
còn nhi

m t xã

trong vi c phát tri n kinh t nông l m ghi p và có nhi u

ti

n các mô hình NLKH

khó, qu

i dân ham h c h i và ch u

d ng và s d ng không mang l i hi u qu kinh t còn

nhi u, có m t sông l n ch

a bàn cung c

. Vi c

và xây d ng các mô hình NLKH giúp
hình phát tri n kinh t h

mb

c m t mô

c tính b n v ng và b o v

i mong mu
nhi u hi u qu v kinh t
h i và tham kh o.

ch

là m t mô hình

ng

nh c

giúp

c nh ng gi i pháp

phát tri n s n xu t Nông lâm nghi p nói chung và NLKH nói riêng theo
ng s d ng tài nguyên lâu b n và hi u qu tôi ti n hành nghiên c

tài:

u qu các h th ngNông lâm k t h p t i Xã Bành Tr ch,
huy n Ba B , t nh B c K
1.2.M c

nghiên c u
u qu c a m t s h th ng NLKH

Tr ch, huy n Ba B , t nh B c K n t
c a mô hình NLKH
nhân r

n hình t i Xa Bành

c nh ng ti

n ch

i pháp nh m nâng hi u qu c a mô hình,

a bàn và các vùng lân c n, nâng

i dân t

n vào vi c b o v

i s ng

ng sinh thái c a

xã Bành Tr ch, huy n Ba B , t nh B c K n
1.3.
c th c tr ng phát tri n và hi u qu c a m t s h th ng

-

NLKH t i xã Bành Tr ch huy n Ba B , t nh B c K n
-

xu t các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu kinh t ,

m t cách lâu dài và b n v ng t các h th ng NLKH, t
mô hình b n v

i hi u qu cao.

ng
ng nh ng

3
1.4

-B

p c n và nghiên c

các mô hình NLKH v hi u qu kinh t , hi u qu
-T

ng, xã h i

ng h c t p ngoài th c ti n, giúp sinh viên

áp d ng các ki n th
h th ng l i ki n th

ch ct

ng vào th c ti n, giúp h c sinh

c.

- Giúp sinh viên làm quen v i vi c h c t p và nghiên c u, bi t v n
d

lý s li u, thu th p thông tin, k

pv i

i dân.

- Các gi

xu

c ng d ng vào s n xu t góp

ph n nâng cao hi u qu các mô hình NLKH

ng b n v ng và hi u qu

t

.

is
- Gi

i dân t
vi

tri n NLKH thông qua các k t qu thu
-

tr
ct

tài.

ng phát tri n, c i t o các mô hình NLKH

hi u qu và b n v ng t mô hình NLKH.

i dân phát

i


4
PH N 2
T NG QUAN V

NGHIÊN C U

2
2

ng
Có r t nhi

m v H th ng trên th gi

m v H th ng c a Papendick c

th

i b t lên h t
Theo tác gi

Papendick (1976) H th ng là m t nhóm các thành ph n quan h qua l i v i
nhau ho

ng cùng chung m

có th b

ng b

ng này mang tính th ng nh t và

u ki

ng, h th ng không b

u ra c a nó và m i h th

u có ranh gi i rõ r t, ranh gi

c là do s ph n h i nh n ra các thành ph n trong h th
2

ng b i

[18].

NLKH
H th ng NLKH

c hình thành và phát tri n t r t lâu cùng v i

m v v h th ng NLKH
2 tác gi Landgren và Raintree(1982)
nh n r

mc a

c coi là hoàn ch nh nh

c công

n c a ICRAF ( trung tâm Qu c t

v nghiên

c u NLKH).[15]
m c a Nair (1987) cho r

NLKH là m t h th ng s

d

ih

i cây hoa màu và v t nuôi m t

cách thích h p v

u ki n không gian và th

c s n xu t

t ng th c a th c v t tr ng và v t nuôi m t cách b n v ng trên m t di n tích
c bi t trong các tình hu ng có k thu t th

t khó

.[17]
m này NLKH là tên g i chung c a nh ng h th ng s
d
công nghi

(cây g , cây b i,
c tr ng suy tính trên m

hoa màu ho c v i v

di n tích quy ho

, cây
tv i

i d ng s p x p không gian hay th i gian. Trong


5
các h thông NLKH có m

qua l i c v m t sinh thái l n

kinh t gi a các thành ph n c a chúng.
y m t h th ng NLKH
- Chu k s n xu

c

ng l

các tiêu chí sau:
.

-

ng v sinh thái l

-

ng v sinh thái (c u trúc, nhi m v ) và kinh t so v i canh tác

c canh.
- C n có m t m i quan h

a các thánh ph n cây

n khác.
n ph m t h th ng. (Bài gi ng

- Có ít nh t hai hay nhi
NLKH, 2002).[11]
2

NLKH

2
h n ch

c vi c xói mòn và b o v

ng hóa s n

phâm và cây tr ng các nhà khoa h c trên th gi
i núi d c
v

mb

b
h

iên c u các h th ng

lo i b các y u t gây h

c ngu

i dân và

là các h th ng NLKH

m b o tính b n v ng và n i

c yêu c u c a các nhà khoa

ra.
Vi c phát tri n dân s trên toàn c u cùng nhu c u v

ph

c bi t là n n phá r

c, th c

thành m i lo ng i c a toàn xã h i.

Vi c phát tri n nông lâm nghi p thi u khoa h c th hi n rõ nh t là vi

c

t d c và thi u quy ho ch trong vi c phát tri n nông lâm nghi p là
nh ng lý do d n t i vi c s

ng v h sinh thía b gi m sút nghiêm tr ng

vào nh ng th

u th p niên 80.

V i vi c tàn phá n ng n v h sinh thái và h l y t vi c phát tri
t d c các nhà khoa h
nhau v i m

h n ch vi c gi m

c

c canh tác khác
t, b o v

ng,


6
u qu kinh t
nh

m b o tính b n v ng. Và n i b

c canh tác ti

là

hình thành các h th ng NLKH

c hình thành v sau.
th

c ngu n g c c a h th ngNLKH thì có th nh n th y quan

m c a King (1987)

kh

nh r ng

Châu Âu th i trung c

phát quang r

i ta

c. Ki u canh tác này

không ph bi n và t n t
t nt

c và Ph n Lan ki u canh tác này

0.[14]
Theo PKL

ng

cc

c ít nhi u ki n th c

ng v t nhiên.

t qua th i k này b ng các cu c cách

m ng v k thu

trên th gi

r ng tr t song không ph i t t c

u th c hi

vùng nhi

ic

c

c Taungya

ts

c NLKH sau này [17]

th y r ng t r t s m các nhà kha h

ng t i

vi c tìm ki m và phát tri n các h th ng bao g m c vi c áp d
th c m

c h th ng v

cs

ng vê s n ph m và t

2.2.2

c ngu n thu l n và

nh.

Nam
nhi u qu c gia khác trên th gi i, các t p quán canh tác

NLKH

Vi t Nam t

truy n th ng c

T nh

th

ng bào các dân t

a lý sinh thái trên kh p c

nhi

ck th pt o

i, h

y
n nhà

nhi u

c, v.v.

p niên 60, h

n - Ao - Chu

c

i dân các t nh mi n B c phát tri n m nh m và lan r ng kh p c
th ng R ng -

phát tri n m nh m
quan tâm t i các v

n - Ao - Chu

các khu v c dâ
v kinh t - xã h i

n núi. Nhi u d

c
u
i thi u các

7
td
v c mi

ng m c (SALT)

th

m t s khu
th ng nông

ng c (SALT 2), h th ng canh tác nông lâm b n v ng (SALT 3) và h
v i quy mô nh (SALT 4) (Vi Xuân

th ng nông lâm nghi p v
H ng,2011) [7].
Song song v

n xu t t th p niên 60, h sinh thái

n -Ao - Chu ng (VA
m và lan r ng kh p c

c nhân dân các t nh mi n B c phát tri n m nh
c v i nhi u bi n th khác nhau thích h p cho t ng

vùng sinh thái c th
(R.V.A.

th ng R ng c phát tri n m nh

n - Ao - Chu ng

các khu v c

Các h th ng r ng ng p m n, nuôi tr ng th y s

mi n núi.
c phát tri n m nh

vùng duyên h i các t nh mi n Trung và mi n Nam. Các d
qu c t

i thi

m c (SALT)

td

c tài tr
ng

m t s khu v c mi n núi. Trong hai th p niên g

tri n nông thôn mi

c NLKH

t ch ch

các khu v c có ti m

nc

c. Quá trình th c hi n
m i, m

g trình 327,

u ha r ng (661) và chính sách khuy n khích phát tri n kinh
t trang tr

n vi c xây d ng và phát tri n các h th ng

NLKH t i Vi

c bi t là các nhân t chính sách

phát tri n NLKH. T
tri n NLKH v

li u nghiên c u v

ns
a phát

ng t nhiên, kinh t xã h

mô) v n còn r t ít.

T

c ti n hành c i cách chuy
ih

tri

ng VI (12/1986)

n kinh t

nh c a Th
d

u nhi u thành ph
ng Chính ph
t tr

: Ngh

i sang n n kinh t th

ra trong th i k

là phát

c bi t t sau khi các ngh
nh 327/CP (9/1992) v ch

i núi tr c, bãi b i ven bi n và m

c, hay Ngh


8
nh v vi
r ng cho các t ch c xã h i, h
nghi

y ho

t giao

d ng lâu dài vào m

ng kinh doanh NLKH phát tri n m nh.(Linh Th

,2010 )[6]
Vi c phát tri n các h th ng NLKH thông qua quá trình nghiên c u có
s tham gia c

i dân b

a và vi c s d ng các kinh nghi m b

cào và chú tr ng. V i vi c s d ng ki n th c b
d dàng ti p c n v i k thu
quen thu c v

a

a giúp

i dân

th ng NLKH

nên

i dân và ngày càng phát huy hi u qu t h th ng là kh

o v h sinh thái, b o v

t và t

ng ngu

i dân.


9

,

3
3
ng nghiên c u c

tài là nh ng h th ng NLKH

n hình t i

xã Bành Tr ch, huy n Ba B , t nh B c Kan.
3.1.2
- Pham vi nghiên c u c

lài là nh ng y u t c

u ki n t nhiên,

u ki n kinh t xã h i c
- Nh ng mô hình NLKH

n hình t

và ti n hành

nghiên c u
- Nh ng ho

ng s n xu t trong mô hình NLKH bao g m nông

nghi p, lâm nghi
3
3

:
m ti n hàng nghiên c u các mô hình NLKH là 3 thông
- Thôn B n Hon
- Thôn Nà L n

- Thôn Khu i Sl ng

3
T tháng 2
3
u vào m c tiêu c

-

h c tr ng phát tri n NLKH t

NLKH

tài tôi ti n hành nghiên c u các n i dung

a bàn nghiên c u.

hi u qu kinh t c a m t s mô hình
a bàn xã.


10
-

u qu kinh t , hi u qu v m t xã h i c a m t s h

th ng NLKH

n hình

-

a bàn xã Bành Tr ch
n pháp c i ti n h th ng NLKH

xu t các gi i pháp

góp ph n phát tri n, xây d ng các d ng mô hình NLKH t
3
3.4.1.
-

u tra k th a tài li u có s n

S

d ng các các tài li u s n có v NLKH c

gian g

i

tài, nghiên c u v NLKH các tài li u th ng kê và

t ng k t h

nông lâm nghi p, bên c

n có v

u ki n t nhiên, kinh t , xã h i có th thu th
quy n h n t

ct

a

-

tham gia (PRA)

L

i dân làm tr ng tâm, g

dân quan sát,

i dân, cùng

i

, phân lo i mô hình, tìm ra nh

ng gi i quy t.
- S d ng phi
thu th

u tra
c thông tin m

hi u qu c a mô hình c a các h
phi

và chính xác v
n s d ng phi

i hình th c t i t n h

h p v i quan sát

u tra. S d ng
i, nói chuy n k t

c a b n thân v h thông c a h

c 1. T i tr c ti p h
c h th ng c a h
c 2. D a vào phi

NLKH, k h p quan sát
d ng.
n b s n, thu th

các

thông tin c n thi t, trong khi h i c n t o không khí tho i mái, vui
t o áp l c v
câu h

chu n b s n.

c h i,

, không

i h i vào các


11
c 3. Tìm ki

c phát tri n các mô hình t i
c 2 và h i ý ki

ng thôn, cán b khuy n nông,

ch t ch h i ph n c
3.4.2 C
Công tác n i nghi p có c c ho

ng sau:

- Ki m tra, rà soát s li
- T ng h p, ph

c

- Tính toán d a trên các hàm toán h

c s li u v các kho n

thu, chi c a mô hình.
C th v

:

a)P

u ki n t nhiên, kinh t xã h i

-

c cái nhìn t ng quan v

c

m t nhiên, kinh t , xã h i

u tra ti n hành thu th p các thông tin liên quan t i các phòng ban có

ch

i

chính xã v v

y Ban xã, k t h p v i các tài li u s n có c

a lý, ranh gi i hành chính, di n tích khu v c...

- Ti n hành kh o sát th c t
mn ib tc

a

a b n xã, k t h p v

c

b xung vào tài li u t
t ng h

kinh t , xã h i c

cm

p

ng l n các thông tin v

u ki n

c tr ng phát triên NLKH t

a bàn

u tra.

b)P
nghiên c u

*P

u tra ph ng v n

- Ti n hành l p b câu h i và b ng h i phù h p v i n i dung mu n
ph ng v n và yêu c u b câu h
v

u tra, c

u tra thu th p t h

n hình t i khu v c nghiên c u. Ti
chính là: Khu v
v

các v

u ki

a hình trung gian bao g

quan tr

n

ng mô hình NLKH
u tra theo ba ki

a hình

d c l n; khu
d c không l n và có xen


12
v i vùng b ng ph ng; khu v c b ng ph

i núi ho

tho i. M i khu v c ti n hành ch n ra 10 h có mô hình NLKH

i

n hình. K t

h p gi a b câu h i chu n b s n và quan sát, kh o sát khu v
- Yêu c u v n i dung thu th p t các h

n bao g m các

thông tin sau: Di n tích mô hình, thành ph n cây tr ng có trong mô hinh, các
lo i v

c ch h

nh p chính ho c gi vài trò

trong s n xu t, di n tích c th c a cây tr ng nông, lâm nghi p, cách b trí
các y u t trong mô hình hi n t i.

*P

i các h th ng NLKH

- Phân lo i các d ng h th ng NLKH d a vào thành ph n chính c a h
th ng hi n t i bao g m cây tr ng, v t nuôi
- H th ng NLKH có thêm bao g m các thành ph n:
+ R : R ng ( r ng tr ng, r ng t nhiên)
+ A : Ao ( ao nuôi các lo i cá)
ng t p,...)
+ C: Chu n ( chu ng nuôi v t nuôi)
+ Rg : Ru ng ( ru ng lúa, ngô, ...)
th

tài th c hi n áp d

phân lo i h

a bàn nghiên c u
- Các thành ph

c coi là thành ph n chính trong h th ng ph

b o các yêu c u, n u là cây tr ng ph i có s

l

m

i ngu n thu

chính, có di n tích chi m 20% so v i t ng di n tích c a toàn mô hình, các
thành ph n khác ph i cho thu nh p t i thi u 20% t ng thu c a toàn h th ng
m
r

th
c

i v i thành ph n là r ng, có hai lo i

n trong mô hình là r ng t nhiên là r ng có ngu n g c t

nhiên và r ng tr ng là r ng
chính có th thêm các thành ph n ph
ph c v

i tr ng l i. Ngoài các thành ph n
, l n, mía,
ng ít. Ví d h th ng R.V.A.C :


13
thì c

m b o các yêu c u c th

i v i r ng ph

m b o có di n

tích > 20% t ng di n tích c a toàn h th
nuôi cá có chu ng tr

m c 4 thành ph n này ph

mb o

i ngu n thu l n và ch y u t h th ng.
c) P

u qu c a m t s h th ng NLKH t

a

bàn nghiên c u
*P

u qu kinh t

- Hi u qu kinh t : D a vào s li

c tính hi u qu kinh

t c a mô hình theo công th c:
H=T C
H là hi u qu kinh t
T là thu nh

(T = Thu nh p cây nông nghi p + Thu nh p cây lâm nghi p + Thu

nh

+ Thu nh
(C = Chi phí cây nông nghi p + Chi phí cây lâm nghi p + Chi phí cây

*P

u qu xã h i

-

c hi u qu kinh t v các v

tri n mô hình NLKH c n s

xã h i t vi c phát

nh s

ng cho h

thông, s d
- Hi u qu

i là vi c gi i quy t vi
nd

ct

ng

i gian nông nhàn, ngoài ra thông qua

vi c phát tri n các mô hình NLKH còn mang l i nh ng l i tích v vi c thúc
y phát tri

ng

c h i, c i thi
mb o

nh v giá c th

i s ng c a
ng.


14
- Xác

nh công l

i dân t

ng cho t ng thành ph n c a h t th ng thông qua

,t

u ti

n khi thu ho ch, b o

qu n và bán quy cho 1ha trong m
- S li

i dân tr c ti p tính qua nhi

h tr

is

m c lao d ng ít tu

ng ít tu

i già, hai lao

c tính là m t công chính.

*

n v ng c a các h th ng NLKH
-

tính b n v ng c a h th ng NLKH c n có nhi u ngu n

thông tin t

c tính bên v ng c a các

h th ng NLKH
c

tài này có th
vào vi c t

quy

c các v

c ngu n thu

nh
nh cho h

xã h i liên qua t i h th

nh n th c và k thu

ng vi

ng
, gi i

c làm, nâng cao
c h i thêm nhi u kình

nghi m, áp d ng nh ng kinh nghi m truy n th
s n xu t, gi m chi phí s n xu
nhi

i ngu n l i

ng xung quanh h th ng không b

s n xu t lâu dài,

v

nh sau

i do quá trình

m b o v thành ph n và không b suy thoái sau

th i gian s n xu t.
d)

u m t s bi n pháp c i ti n, th nghi m và

xu t gi i pháp góp ph n phát tri n LKH t
*
th ng NLKH
Vi c

t l i và y u t c n tr
xu t gi i pháp
các thu n l

th ng NLKH c

giúp

n s phát tri n c a h

nh

u tra t m và c n th n, b
ng bi n pháp

ng thông tin

i, c i ti n các h th ng NLKH

n hi u qu nh t cho các h . S d
PRA

c các ti

n ch thông qua các câu h i và
i n tích mô hình hi n t

y

ng v n ph i


15
b , k thu t s d

a hình, cây, con gi ng,

thi t và quan tr

ng thông tin c n

xu t các bi n pháp c i ti n mô hình.

Sau khi thu th

các thông tin, ý ki n c a các h có h thông

NLHK tiêu bi u, t

c lý do, m

, các y u t c n tr

i v i vi c phái tri n các h th ng NLKH. Tìm ra các lý do tiêu bi u mà
các h g p ph i nhi
tri n t

i pháp tháo g

h th

c phát

i hi u qu
T nh ng s li

u tra, ph ng v n các

h s d ng ph n m m Microsoft Excel s lí s li u và t ng h p k t qu .
- X lí s li

u tra b ng ph n m

s li u v di

t cây tr ng, s

tính tóan các
ng, hi u qu kinh t , thu

nh p,..
- Ra soát ki

i v i hai d ng s li

m b o chính xác và có tính logic.
- T ng h p k t qu

c c th .
.