Đánh giá ảnh hưởng của độ dốc tới mức độ bị bệnh do nấm Ceratocystis hại trên keo lai (Acacia hybrid) tại xã Khe Mo huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
----------o0o----------

NG

NG C

D CT IM

B B NH DO

N M CERATOCYSTIS H I TRÊN KEO LAI (ACACIA HYBRID) T I
XÃ KHE MO, HUY

NG H , T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Nông lâm k t h p

Khoa

: Lâm nghi p

Khoá h c

: 2011 2015

Thái Nguyên 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
----------o0o----------

CHI

NG C

NG

D CT IM

B B NH DO

N M CERATOCYSTIS H I TRÊN KEO LAI (ACACIA HYBRID) T I
XÃ KHE MO, HUY

NG H , T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Nông lâm k t h p

L p

: K43 - NLKH

Khoa

: Lâm nghi p

Khoá h c

: 2011 2015

Gi

IH C

ng d n : ThS. Tr nh Quang Huy

Thái Nguyên - 2015


i

L I

u khoa h c c a riêng tôi,
c th c hi n trong th i gian t tháng 1 t
Các k t qu và s li u trình bày trong khóa lu n là trung th c.

Thái Nguyên, ngày
Xác nh n c

ng d n

i vi

nT
Xác nh n c a giáo viên ph n bi n

ng


ii

L IC

Th c t p t t nghi p là th i gian r t quan tr

i v i m i sinh viên.

c ng c và h th ng l i nh ng ki n th
d ng lý thuy t vào th c ti

c và v n

ng th i giúp em hoàn thi

th c lu

m t ki n

c công tác nh

ng yêu c u

th c ti n s n xu t, nghiên c u khoa h c.
c s nh t trí c a Ban giám hi
Lâm Nghi p, em
d ct im

n hành nghiên c

h giá

ng c

ng H , t nh Thái Nguyên.

V i lòng bi
Lâm nghi

n, em xin chân thành c

y cô giáo Khoa

n cho em nh ng ki n th c quý báu trong su t quá trình h c

t p và rèn luy n t

ng, giúp em hoàn thi

c công tác, nh

ng

y giáo Th.s Tr nh Quang Huy

n tình

i cán b khoa h

ng.

Em xin chân thành c
ch b

tài:

b b nh do n m Ceratocystis h i trên keo lai (Acacia hybrid)

t i xã Khe Mo, huy

yêu c u c

ng, Ban ch nhi m khoa

ng d n cho em hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.
Em xin g i l i c

UBND xã Khe Mo

ht

t i

u ki n cho em trong su t quá trình th c t p.

Do th i gian có h

c còn h n ch nên b n lu

tránh kh i nh ng thi t sót, em r t mong nh
c a quý th y cô và các b

b n lu

th

c nh ng ý ki
c hoàn thi

Em xin chân thành c

Sinh viên
ng


iii

DANH M C CÁC B NG
Trang

B ng 2.1: Chi

ng kính c a 5 lo i keo ........................................ 10

B ng 3.1: B ng phân c p m
B ng 3.2: Phi

b b nh ...................................................... 25

u tra b nh h i keo do n m Ceratocystis........................... 26

B ng 4.1: K t qu phân l

c bào t h u tính các ch ng n m

Ceratocystis ........................................................................................... 30

B ng 4.2: t l b nh và m

b nh n m h i keo lai phân c

B ng 4.3: Giá tr trung bình t l b b nh và m

d c. 32

b b nh ....................... 33

Descriptives Statistics ..................................................................................... 33
B ng 4.4: B ng tính giá tr trung bình c a t l b b nh và m
b nh n m h i Keo lai theo các c
B ng 4.5: Th hi

b b nh c a

d c.............................................. 34

ng th ng kê mô t Descriptives .................... 37

B ng 4.6: Th hi n k t qu ki
B ng 4.7: b ng th hi n k t qu ki

nh ANOVA............................................. 38
nh Variances Test of Homogeneity of

Variances................................................................................................. 38

iv

DANH M C CÁC HÌNH
Trang

Hình 4.1: Cây b b nh ch t héo...................................................................... 28
Hình 4.2: V

............................................................................. 28

Hình 4.3: N m b

ng xâm nh p vào cây qua v t c t t a cành ............. 28

Hình 4.4: N m phát tri n trong thân cây làm g bi n màu............................ 28
Hình 4.5: H s i n

ng PDA ................................................... 31

Hình 4.6: Th qu phun bào t màu vàng cam ............................................... 31
Hình 4.7: T l b b nh trung bình % b nh n m Ceratocystis.ps gây h i trên
Keo lai ..................................................................................................... 33
Hình 4.8: M

b b nh n m Ceratocystis.ps h i Keo lai trung bình % ..... 34

Hình 4.9: Bi

bi u di n t l b nh trung bình % gi a các c

xã Khe Mo, huy
Hình 4.10: Bi

d ct i

ng H , t nh Thái Nguyên..................................... 35

bi u di n m

d c t i xã Khe Mo, huy

b b nh trung bình % gi a các c
ng H , t nh Thái Nguyên......................... 36


v

DANH M C CÁC T
OTC
UBND
PAM
TCN

VI T T T

Ô tiêu chu n
y ban nhân dân
T ch c l

th c th gi i

c công nguyên


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv
R ng là tài nguyên vô cùng quý giá c

i, không nh

cho s phát tri n kinh t xã h i mà còn gi ch
tr ng, r
h n ch

c kì quan

u hòa khí h
l th

t, gi m nh s c tàn phá kh c li t

c a thiên tai, b o t n ngu
t - xã h i c

m b o chu chuy n oxi,

c và gi m ô nhi m không nghi p phát tri n kinh

c ta hi

c quan tâm.

Hi n nay r ng trên th gi i nói chung và r ng t
b suy gi m nghiêm tr ng v s

ng, ch

bi t là do các lo i b nh h i cây r ng
gi m. Nh ng ho

r ng tr ng d

c

n di n tích r ng b suy

ng khai thác, s d ng tài nguyên r ng vào nh ng m

kinh t c
ra nh ng

ng do r t nhi

ng bi n m t kh
ng h t s c b t l

t, di n bi n y s gây

n cu c s ng c

R ng tr ng s n xu t t p trung nh

i.

ng nhu c u c a các nhà máy

gi y các nhà máy s i, xí nghi p ch bi

bi n g

ng nhu c u nguyên li u cho các nhà máy xí nghi p g và b o
v

u chính sách ch
che ph c a r ng, v i nhi u d

327, d án PAM và các d

và b o v r ng khu v c mi n núi.

c ta v i di n tích tr ng r ng l n s
i dân còn
phát tri

ng b sâu b nh h

cao thì ph i nh n bi

án 661, d án

ng cây nhi u và tr ng thu n loài,
m

th p nên

r ng tr ng phát tri n t

c các lo i sâu, n m h

n cây
su t

có bi n pháp ti n

hành phòng tr sâu b nh h i cây m t cách hi u qu .
Xu t phát t nh ng v

trên, v i nguy n v

góp m t ph n

nh c a b n thân v b nh h i cây r ng nói chung và b nh h i trong r ng tr ng

2

nói riêng, em ti n hành th c hi
t im

tài:

ng c

d c

b b nh do n m Ceratocystis h i trên Keo lai (Acacia hybrid) t i
ng H , t nh Thái Nguyên .

xã Khe Mo, huy n

1.2. M c tiêu và yêu c u c

tài

- Nh n bi t

c cây b b nh, c p b nh cho t ng cây trong

OTC, nguyên nhân gây b nh, do n m Ceratocystis gây h i cho Keo lai.
- Nghiên c
-

n hình v n m b nh.

u

c tình hình, th c tr ng, v

Ceratocystis gây ra v i r ng tr ng Keo lai

b nh do n m

xã Khe Mo, huy

ng H , t nh

Thái Nguyên.
-

xu t m t s bi n pháp phòng tr gi m thi u n m b nh gây h i

1.3.

c th c hi

tài

c t p và nghiên c u khoa h c
- C ng c ki n th c môn h c, b sung ki n th c còn thi u, áp d ng
nh ng ki n th c lý thuy t vào trong th c ti n.
- Rèn luy n các k

p s li u, vi t báo cáo b sung tài li u

tham kh o v công tác khuy n nông khuy n lâm cho xã Khe Mo .
-T
th c t làm ti

i cho sinh viên làm quen, tìm hi u ki n th

u tra ngoài

cho công vi c sau này.

-

nh h i do n m Ceratocystis gây ra

ng th

giúp sinh viên h c t

nâng cao rèn luy n k

r ng tr ng.
m,

tài cho b n thân.
c ti n

T nh ng k t c a nghiên c

c b nh n m h i cây Keo lai,

i tr ng r ng có th tìm ra gi i pháp phòng b nh
n m h i cây Keo lai trên r ng tr ng t i xã Khe Mo, huy n
Nguyên nh

t và ch

ng r ng tr ng.

ng H , t nh Thái


3

PH N 2

2.1.

khoa h c

2.1.1. Nghiên c u v gây tr ng Keo lai
Keo lai là tên g i vi t t t c a gi ng lai t nhiên gi

ng

(Acacia mangium) và Keo lá tràm (Acacia auriculiformis). Gi ng keo lai t
c phát hi

u tiên b i messir Herbern và Shim vào

Ngoài ra, Keo lai t

c phát hi n

vùng Balamuk và Old

Tonda c a Papua New Guinea (Turnbull, 1986, Gun và c ng s 1987, Griffin,
1988),

m ts

i Sabah (Rufelds 1987), và Ulu kukut (Darus và

Rasip 1989) c
Nghiên c u v hình thái cây Keo lai có th k

n các công trình

nghiên c u c a Rufelds (1988) Gan.E Sim Boom Liang (1991) các tác gi
ch ra r ng: Keo lai xu t hi n lá gi s
lá tràm.

cây con lá gi

5.

u tiên c a keo l

ng xu t hi n
lá th 5 - 6. Bên c

ng và Keo lá tràm

ng và mu

eo

ng xu t hi n

lá th 4 -

lá th 8-9 còn

ng xu t hi n

phát hi n v tính ch t trung gian gi a Keo tai
các b ph n sinh s n (Bowen 1981).

Theo nghiên c u c a Rufeld (1987) thì không tìm th y m t s sai khác nào
c a Keo lai so v i b m . Các tính tr ng c
trung gian gi a 2 loài b m

lai th c s . Tác gi

ng v
và kh

u th hi n tính

uc

ng kính cành nh

a cành t

d ng tán lá và chi

ra r ng

th ng thân, hình
i cành l

ng.

Tuy nhiên, theo k t qu nghiên c u c a Pinso Cyril và Robert Nasi
(1991) thì trong nhi
pc

ng h p cây Keo lai có xu t x
ng. V

Sabah v n gi

lai thì có th


4

không b t bu c vì có th b
ki n l

a. Nghiên c

ng c a c hai y u t di truy n l

ng cho th y r

i F1 là t

u

ng c a Keo lai t nhiên

i F2 tr

u và tr

s

các ch tiêu ch t
ng c a cây Keo lai, Pinso và Nasi (1991) th y r
u c a thân...

r ng Keo lai r t phù h p v

th ng c a thân,

ut

ng b m và cho

ng r

i.

2.1.2. Nghiên c u v b nh h i keo
B nh cây r ng là m t môn khoa h c còn r t non tr
nghiên c

cb

u

y s c ng hi n cho công tác nghiên c u

khoa h c, ph c v

i s ng s n xu t th c ti n c a các nhà b nh cây h t

s c to l n.
L ch s phát tri n môn b nh cây t ng tr
- nhà b nh cây r
Th

cM m im

n, theo G.H. Heptig
ng kho ng 30 -

u là nghiên c u ch ng lo i, phân b , m

b h i, quy lu t

phát b nh và biên pháp phòng tr .
Th i kì th

ng sang nghiên c

c tính sinh

thái các b nh có tính h y di t, các bi n pháp ch n gi

t lai t o các

loài cây ch ng ch u b nh. Các quan h b nh h i và ô nhi

ng, các

b nh do Mycoplasma gây ra.
Th i kì th ba t
c

n nay, b nh cây r

c vào nghiên

giá t n th t, d tính d báo hi u qu kinh t thông qua

toán h c hi
h i r ng

i, qu

Qu n lí t ng h p sâu b nh

n v i nh

S
kinh t
i C Hi L

i làm công tác lâm nghi p.
ng t nhiên gây ra nh ng t n th t cho

nh cây r ng.

c công nguyên (TCN),
kh

ng ch u b nh c a cây


5

g . Trong cu

Th n nông b n th

b nh th i nâu qu

i Trung Qu

Có nh ng tài li u th ng kê cho bi t t
u ghi chép v b nh h i cây g

nhà b

i

c th k 19 m t s

t gây b nh trên cây g . Trong
ng mô t v nguyên nhân g

b m

c thuy

c xác l p do nhi u k t lu n sai. Cho

nên Nh ng quan sát, thí ngi
th k

u v b nh cây r

u

c xem là phôi thai c a khoa h c b nh cây r ng.
B nh cây r ng dã tr thành môn h

tri

cl pt

c phát

khoa h c lâm sinh h c và b nh cây th c v

th c v t h

c M.Willkom k thù nh c a cây r

ã có tác d ng

y ngành khoa h c này phát tri n và Robert H
G.Lhar

c công nh

r ng.

i cháu ru t c a

t nên móng cho khoa h c b nh cây

n 1975 ông phát bi u các tài li u chuyên kh o v b nh cây

r

nh h i cây ch y u cây r

N

, ông xu t b n cu

ng t
cb

cây r ng. R.hartig còn b

ng nhi u nhà khoa hoc n i ti ng và tr thành

các nhà sáng l p b nh cây r ng
Nh

c châu Âu, châu M .

a th k XX, nhi u nhà b
nh loài, mô t nguyên nhân gây b

tri n b nh.

n giáo trình b nh

c bi t

các n

lo i b nh h i cây r

p trung vào

u ki n phát sinh, phát

c nhi

u các

c mô t trong cu n b nh h i cây r ng nhi

i.

t s b nh h i cây thông, b
u th k XX

n nay khoa h c công ngh ngày càng phát tri n nên

n n s n xu t nông lâm nghi

i k thu t ngày càng cao c n các nghiên

c u tìm hi u quá trình phát sinh phát tri n các lo i b nh gây h
bi n pháp phòng tr có hi u qu nh t.

tìm ra các


6

Theo k t qu nghiên c u c

i t ng s

1200 loài Keo acacia là m t loài chi th c v t quan tr ng v i nhi

c.

Theo các ghi chép c a trung tâm r ng gi ng Úc thì các loài keo acacia
c a Úc

ng

c v i di n tích là 1.750.000 ha vào th i

Nhi

c yêu c u s d ng cho m

nghi p, xã h

ng (Maslin và Mcdonald 1996). Các loài có ti ng

v cung c p nguyên li u b t gi y là Keo lá tràm A.auriculiformid, Keo tai
ng acacia mangium, Keo lá li m A.crassicarpa còn các loài
Acolei, A.tumida l i có ti m
i

p g c i ch ng gió làm th

m t s vùng.
-1968 John Boyce nhà b nh cây r

iM

b nh cây r ng trong cu

nh h i keo.

-

u m t s b nh h i trên cây B ch

Theo Shaama nghiên c
trên xu ng (ch

m ts

ng b khô héo và tàn l i t

c), là do n m h i glomerlla (

n vô tính là n m

thi t h i v i loài K
n gi ng

Papua New Guinea

ng acacia
(fao 1981). Theo

nghiên c u c a Lee loài n m này còn gây h i cho các loài Keo acacia.

Theo nghiên c u c a Chris Lang (1996) trong th c t m t s loài n m
b

c phân l p t m t s loài keo.

gây b

m lá

m Glomerella cingulata

A.simsii, n m Uromycladium robinsonii gây b nh r s t

lá già loài A.melanoxylon; n m Oidium sp có trên các loài A.mangium và
A.auriculiformaur

Trung Qu c

)

i không b b nh.
phát hi n, mô t b nh h i Keo
và

các b

ng g p là b nh ph n tr ng (powdery mildew), b nh


7

m lá, b nh b hóng, b nh ph n h ng và b nh r ng ru t (heart rot).
V i t ng s
quan tr

i 1200 loài, chi Keo acacia là m t chi th c v t

iv

i s ng xã h i

nhi

c (Bo land,1989). Theo các ghi

chép c a trung tâm gi ng cây r ng Ôxtrâylia (Maslin và Mcdonald, 1996) thì
các loài keo Acacia c a Ô

c giao tr ng trên 70 qu c gia trên th

gi i v i di n tích 1.750.000 ha. Nhi u loài trong s

c

nhu c u s d ng cho các m c tiêu công nghi p, xã h
h

i A

ng, xã

c

n m t s

b nh h i keo:
Cây tr ng b khô héo, r ng lá và tàn l i t trên xu
Glomerlla cingulate

n vô tính là n m (Colletotrichum gleosporioides)
y u c a s thi

n gi ng

i do n m h i lá

i v i loài keo acacia mangium

Papua New Guinea (Fao 1981) và

c aL

theo nghiên c u

m này còn gây h i v i các loài Acacia ssp,

c bi

u ki n t nhiên khí h u
Nhi u nhà nghiên c u c a

t.
, Malaysia, Philipin và Trung Qu c

nhi u loài n m b nh g y h

iv

a

Vannhin, L Rogen (1953), Spauding(1961).
T i h i ngh th 3 nhóm t

n và phát tri n c a các loài acacia, h p t i
i bi u k c các t ch c qu c t

CIFOR (trung tâm nghiên c u lâm nghi p qu c t

c

n các

b nh h i loài acacia.
1990 Benergee R . (
lá tràm

K

cây non t 1
nghi p Kerela

)

u vùng tr ng keo

n n m b hóng Oidium sp. Gây h i trên
15 tu i

ng nghi p

vi n Nghiên c u Lâm

n ra b nh ph n h ng do n m Corticium

salmonicolor gây h i trên vùng tr ng A. auricuformis bang Kerela, t cây ch t


8

kho ng 10%. Ganapathy N
gia cây h

u

ng nghi p

Vamban

, phát hi n s r ng lá nghiêm tr ng c a cây

non Acacia spp tr ng t

6,0) t i Tamilladu do b

trung tâm nghiên c u qu c

t khô h n và
vòi

voi

-

Mylloceros.sp

gây ra

4 lo i

A.

auriculiformis, A. mangium, A. crassicarpa và A. holosericea.Meshram P. và
ng nghi p

vi n cây r ng Madhya Pradesh

nghiên c u v sâu và

b nh gây thi t h

Lucgo J.N. thu c

ng và tài nguyên thành ph

n th y

m t s b nh trên A. mangium
Trong th c t có m t s n m b
m

c phân l p t m t s loài keo.

Glomerella cingulata

gây b

Uromycladium robinsonii gây b nh r s t

m lá

A. simsii; n m

lá gi loài A. melanoxylon; n m

Oidium sp. có trên các loài A. mangium và A. auriculiformis
Qu

Trung

g l i không b

b nh 25. Các nghiên c u v các lo i b nh

vào cu

ct ph p

m nang b nh keo nhi

i

Nam Á và
South -east Asia and India. Old et al
thu
b

ng g p

nh khá quen

nh b nh ph n tr ng (Powdery mildew),

m lá, b nh ph n h ng và r ng ru t (Heart rot).

2.1.3. Nghiên c u v n m Ceratocystis
Ceratocystis là nh ng loài n m gây h i nguy hi m cho nhi u loài cây,
là nguyên nhân gây nên b nh th i r , g c, loét thân cành và gây th i qu trên
nhi u lo i cây tr ng nhi

i (Kile, 1993

c bi t là loài Ceratocystis

fibriata ellis& Halstsensu lato (s.1) gây ch t hàng lo t b
Công gô và Braxin (Roux etal, 2000); cây cà phê (coffe sp.)
Venezuela (Marin et al, 2003. Pontis,1951).

c ng hòa
Colombia và


9

nh trên cây xoài

Braxin (Ploetz, 2003;

Ribero,1980; viegas, 1960) và là m t trong nh ng b nh nguy hi m nh t trong
ngành nông nghi p và cây tr ng

Nam M .

Indonesia ceraticystis l

u

c ghi nhân khi ceratocystis fimbriata (còn có tên là Rostrella cofeae)
coffea arabica)

c công b

o Java

(zimmerman, 1900).
u loài C
khác nhau trên nhi u nhi

c tìm th y trên nhi u cây ch
o

Indonesia. G

t là phát hi n 5

loài n m Ceratocystis m i gây h i trên cây Keo.
N m Ceratocystis là n m gây b nh nguy hi m cho nhi u loài cây g , có
phân b toàn th gi

i n ng

Loài n
keo

c nhi

nh là m t m

i (Kile, 1993).

a m i cho r ng tr ng các loài

Châu Á và Úc (Wingfield et al. 2009). M

b nh h

ng

u tra

Indonesia, cây b ch t héo v i t l l n và nguyên
nh là Ceraticystis manginecans và C. acaciivora

nhân gây b
(Tarigan et al. 2010b).
2.2. Tình hình nghiên c u

Vi t Nam

2.2.1. Nghiên c u v gây tr ng Keo lai
Vi t Nam cây K

, Ph

n và các

c ng s thu c trung tâm nghiên c u gi ng cây r ng (RCFTI) phát hi
tiên t i Ba Vì, (

p theo
n

c u v c i thi n gi ng K
K

u

và các c ng s
ng th

t cao t

n hành nghiên

o nghi m m t s gi ng

c kí hi u là BV.

và các c ng s (1993, 1995, 1997, 2006) khi nghiên c u
v

c

g và nhi

lai c

t lu n Keo lai có t tr ng

m hình thái trung gian gi a 2 loài b m


10

lai v

ng so v

ng t i

r ng tr ng kh o nghi m

i

Ba Vì cho th

ng

ng t 1,2 - 1,6 l n v chi u cao và t 1,3 - 1,8 l n v
ng kính, g p 2 l n th tích. T

ng Nai)

r ng tr ng sau 3
n v chi u cao; 1,5

l nv
ch

ng kính. M t s dòng v
ng t

ng nhanh v a có các ch tiêu

c công nh n là gi ng Qu c gia và gi ng ti n b

t

là các dòng gi ng BV5, BV10, BV16, BV32, BV33. Khi nghiên c u v s
thoái hóa và phân li c

nh:

Không nên dùng h t c

gây tr ng r ng m i.

i F1 có

ng nh

i F2 Keo

hình thái trung gian gi a 2 loài b m
lai có bi u hi n thoái hóa và phân li rõ r
v i cây lai F1 và có bi

ng l n v

ng.
n c u gi ng cây r

t

kh o nghi n g m 39 xu t x c a 5 loài keo t i Ba Vì
c

ng

c x p theo chi
B ng 2.1: Chi

ng kính c a 5 lo i keo

Loài

H (m)

D (cm)

A.uriculiformis

1,12

1,29

A.crassoccarpa

0,96

1,26

A.mangium

0,85

1,19

A.aulacocarpa

0,76

0,80

A.cincinnata

0,67

0,86

2.2.2. Nghiên c u v n m Ceratocystis
B nh hai cây Keo lai do n m Ceratocystis là b nh m i h i các loài keo
t hi n v i tri u ch ng héo lá, loét thân, n m làm g b bi n màu và cu i


11

cùng cây ch t. Phân l p n m b nh b
m ug b b

, các

c c t thành các m u nh , m t s m

m, m t s m u k p vào gi a 2 lát cà r t m
trong 3 -

t trong túi bóng gi

hình thành bào t ho

n khi th qu c a n

hình thành (Moller và De Vay, 1968

i n ng

i (Kile, 1993). Loài n

m i cho r ng tr ng các loài keo

nh là m t m

c

các
a

Châu Á và Úc (Wingfield et al. 2009).

Trên các di n tích r ng tr ng keo lai
u t hi n hi

m

m gây b nh nguy hi m

cho nhi u loài cây g , có phân b toàn th gi
c nhi

trong h p l ng

m ts

c ta

ng cây keo ch

nh là m t loài n m

thu c chi Ceratocystis. Các loài n m thu c chi này không ph i m i xu t hi n
Vi t Nam, các k t qu nghiên c

n loài n m

Ceratocystis fimbriata gây b nh th i m c m t c o cây Cao su (H i Nông dân
Vi t Nam, 2011). N m Ceratocystis fimbriata
trên cây Ca cao gây nên b
cây b m

c ghi nh n gây h i

c mô t b

c thân ho

i

u có m t s cành b héo lá ng sang màu

cây b héo và ch t.
c ta v
n m phát tri

u ki n khí h u nóng m t

c bi t là Ceratocystis

u ki n cho nhi u loài

u xu t hi n trên cây Keo t i

m ts

c, Th a Thiên Hu , Lâm

ng, Tuyên Quang và Qu ng Ninh. Nh ng cây b b nh, g b bi n màu, xì
nh a m

v , toàn b nh ng cây b nhi m b nh ch sau m t th i gian ng n là

ch t

t và ch

và phát hi n s m b nh

ng r ng tr ng keo. Vi c nghiên c u

m t s vùng tr ng keo tr

tr ng nh m l p k t ho
t h i v kinh t

c ta là r t quan

n b nh d ch phát tri n và lan r ng gi m
ng.


12

N m Ceratosystis xâm nh p qua các v
c

tc t

các b ph n

ch t héo.

2.2.3. Nghiên c u v bi n pháp phòng tr b nh
Nên phòng tr b nh ngay t
b

n bi u hi n cây b

c tiên nên x t Rovral t 2-3 l n, nh

n g n xu t cây

ng.
Nên ti n hành gieo h t th ng vào túi b u thay vì gieo tr c ti p r i m i
ti n hành nh

tránh ngu n b nh có th có s n trong líp

gieo, gieo th ng trong túi b u có b

d phòng ng a.

ng bón phân P và K (P ph i có t l nh
ru t b

nh.

c bi

nh trong h n h p

ch ng s xâm nhi m qua

vách t bào. Tuy

t là N (Urê)

l n bón

th nh t (7 -10 ngày sau khi tr ng) vì khi phát b nh bón N thì lá non s phát
tri n m nh, ng n r t m m và y u, t
T

ng xâm nhi m n m.

ng xuyên theo dõi giai

u sau khi tr ng n u th y xu t hi n

b nh v i t l 5% thì nên ti n hành nh b
Bi n pháp canh tác: c

i khác.
, cung c

ng h p lý

n cây; sau khi thu ho ch, ti n hành c t t a và tiêu hu nh ng cành sâu
b nh, cành vô hi u bên trong tán, v
qua d ng c c t t a, do

n s ch s . B nh có th lây lan

il nc tt

d ng d ng c t

cây b b nh sang cây kho nên kh trùng d ng c b ng cách ngâm d ng c
trong dung d ch c n 900 trong 10 phút nh m tiêu di t m m b
tránh s lây lan; c t b cành, cây b b nh n ng, tiêu hu t p trung. Quét thu c
tr n m ho

c ngay v t c

tránh nhi m b nh ngay v

n u v t c t v n còn a ra l p nh
vào và ti p t

a bào t n m thì ti p t c c t sâu

n khi v t c t khô h n.


13

R i vôi xung quanh tán cây, 2 l
n ng); k

u mùa

c chi t cành ho c s d ng m t ghép trên cây nhi m b nh

làm v t li u ghép vì có n m có kh

m qua cách nhân gi ng b ng

Bi n pháp sinh h c: bón phân h
v in

i kháng Trichoderma

làm gi m m m b

hoai k t h p

c i thi n h vi sinh v

ng góp ph n

t.

Bi n pháp hoá h c: phun thu c di t tr ki

m i và b cánh c ng

trên cây.

i v i vi c khoanh v x lý ra hoa: không nên m v t khoanh quá

l n và n

c có th dùng thu c tr n m (Coc 85, Mancozeb) quét quanh

v

h n ch s t n công cu b nh. Phun ng a thu c tr n m có ph

r

ozeb hay Gomi, Pysaigon, Topsin-

M, Agotop. Cây b b nh x lý b ng Mancozeb (Dithane M45, Pencozeb),
Carbendazim (Bavistin, Benzimidine).
2.3. Thông tin chung v Keo lai
Tên khoa h c: Acacia mangium x Acacia auriculiformis
H th c v

u (Leguminosae)

H ph : Trinh n (Mimosoidae).
m hình thái
Cây g nh , cao t i 25 -

ng kính t i 30 c tính khác có d ng trung gian gi a 2 loài

b m . Thân th ng, cành nhánh nh , t a cành khá, tán dày và r m.
T khi h t n y m m t

i theo 3

n lá m m, lá th t và lá gi . Lá gi m c cách t n t i mãi. Chi u r ng lá
h

ur

Hoa t bông 5 - 6 hoa/1 hoa t vàng nh t m c t

u r ng lá keo lá tràm.
nách lá. Qu

u d t, khi non th ng khi già cu n hình xo n c. Mùa hoa tháng 3-4, qu


14

chín tháng 7 - 8. V qu c ng, khi chín màu xám và n t. M i qu có 5 - 7 h t
t kg h t có 45.000 - 50.000 h

c t 3 - 4kg

qu .

Keo lai t

c phát hi n l

ng tr

ng

tìm th y K

Sabah

c tr

Malaixia.
Muak-Lek, Salaburi.

c ta gi ng Keo lai

Ba Vì có ngu n g c cây m

xu t x Pain-tree bang Queensland
Darwin bang Northern Territory
t cây m Ke

các cây

ng

Australia. Cây b là Keo lá tràm xu t x
Ôxtrâylia.

h t gi ng l y

ng xu t x Mossman và cây b
tx .V

n các gi ng K

n
12o

u có cây m cùng vùng sinh thái gi

132o

B

Keo lai có s
m t s dòng K

-145o

-16o

-1900mm.
ng

t so v i loài keo b m . V i

n l c tr ng thâm canh 3 tu

9,8m v chi u cao, 9,8 - 11,4cm v

t trung bình 8,6 -

ng kính, 19,4 - 27,2 m3

ng và 50 - 77m3/ha v s
t 150 - 200m3 g /ha, có th nhi

ng g . R ng Keo lai 7 - 8 tu i
-2l nr

ng và Keo

lá tràm.
Keo lai có nhi u h t và kh

nhiên b ng h t r t m nh.

R ng tr ng 8 - 10 tu i sau khi khai thác tr

t th c bì và cành nhánh, h t

n y m m và t tái sinh hàng v n cây trên 1 ha. Tuy nhiên không tr ng r ng
Keo lai b ng cây con t h t mà ph i b ng cây hom.
Keo lai là m t trong các loài cây ch l c cung c p g nguyên li u
gi y. T tr ng g
b t gi y 95,2%, hi u su t b t gi

ng xenlulô 45,36%, t ng các ch t s n xu t
nh t c a b

ch u g p,


15

ch

c trung gian c a 2 loài keo b m . Ngoài ra Keo lai còn

dùng làm g dán, ván dán cao c p, g x dùng trong xây d ng và xu t kh u.

Keo lai m c nhanh, cành lá phát tri n m
tr ng 1 -

i thi

c ti u khí h

tr ng, che ch n h n ch dòng ch y, tr l

ng cành khô lá r

t.

Cây con 3 tháng tu i có 40 - 80 n t s n c ng sinh, ch a hàng tri u vi kh u c
m nhi u g p 3 - 12 l n so v i K
i r ng Keo lai 5 tu
keo b m và g p 96 l n
V im

ng và Keo lá tràm. Trong 1
ng vi sinh v t g p 5 - 17 l n các loài

t tr ng.
ng r ng cung c p g nguyên li u gi

d ng khai thác chính là ch t tr ng và ti p t c tr ng l i r ng m i b ng cây
t 20 - 25m3

tr

i

c 150 - 200m3 g cho 1ha r ng v i chu k 7 -

s
V im

ng r ng kinh doanh g nh k t h p g x

5 t a nh ng cây sâu b

ng kém, hình thân x u v

s cây, gi l i 700 -

h u h t các t nh t Mi n B c, Mi n
v im

li u cho công nghi p s n xu t gi y. Tuy nhiên g
tr ng Keo tr

y u làm nguyên
i m t s vùng

t hi n nh ng cây Keo lai b ch t héo t

trên ng n xu ng hay còn g i là hi n

ng cây ch

u. Các m u b

Vi n Khoa h c Lâm Nghi
Ceratocystis sp gây ra.

40%

n tu i 10 - 12 khai thác tr ng.
c tr ng

phát hi n

n tu i 4 -

c, b nh r t khó
c phòng B o v r ng

nh nguyên nhân là do loài n m


16

2.4. T ng quan khu v c nghiên c u
2.4.1. V

a lí

Khe Mo là 1 xã thu c huy

ng H , t nh Thái Nguyên. Xã có di n

tích 30.24 km2, xã n m t i ph n gi a c a huy n và có tuy n t nh l ch y qua
ph n phía Tây Nam.
T

: 21

5

.

Phía Tây B c giáp v i th tr n Sông C
Phía B c giáp v i xã La Hiên c a huy n Võ Nhai

Phía Nam giáp v
ng.
a ch t
Xã Khe Mo thu c vùng núi, t l

i núi chi m kho ng 60% di n tích

t nhiên.
Nhìn chung
c

a hình ph c t p, nh p nhô không b ng ph

t ch y

r t phù h p cho s phát tri n c a nhi u

lo i cây công nghi p

i cây lâm nghi p cung c p lâm

s n cho nhu c u kinh doanh công nghi
phù h p cho m t s lo
Do c

a ch

.
a hình c a xã nghiêng d n t

cao trùng bình kho
trung bình t 200
hi
nh

300m, t

i s ng nhân dân, ngoài ra còn

ông là nh

2.4.3. Khí h u, th

t xen v i

cao trung bình t 100

xã n m tr i dài nên t
kh

cao

t dày, tuy nhiên l p ph th c v t kém nên

ng xói mòn r a trôi di n ra ph bi
i th

t

n nông nghi p t t.

a bàn
ng, xen k là nh

ng có


17

2.4.3.1. Khí h u
Xã có khí h u nhi

i thu c ti

Nguyên, mùa
* Nhi

c c a t nh Thái
ng

: Nhi

- Nhi

u.
8 C.

cao trung bình cao 35 C - 37 C nhi

40 C

cao nh

n

.
- Nhi

trung bình th p nh t c

n tháng 1), th p nh t là tháng 1 nhi

i 10 C (tháng 12
xu

i 8 C, có khi kèm theo

i.
* Gió:

ng gió ch

o: g

cv

nt
còn ch u

ng khá m nh c

c.

p trung ch y u vào t
cu

t

- 3 ngày chi

ng

n
ng c

t gió mùa

p ch kho ng 17 - 24 mm.
Mùa khô: kéo dài t tháng 11
ng B
th

ng gió ch y u

c
cb

ng có rét kéo dài, nhi

n.

éo dài t

n tháng 9, h
ng

p trung vào c mùa nóng.
m không khí trung bình 80 ÷ 90%.

tháng cao nh t kho ng 90%, tháng th p nh t 60%.
* N ng: S gi n ng trung bình 1.600gi ÷ 1.800gi
kho ng 6 - 7 ti

- 4 ti ng/ ngày.

m

18

Nhìn chung khí h u th i ti t thu n l i cho vi c phát tri n nông lâm nghi p,
ng xói mòn,
r a trôi di n ra m nh m

c l i vào mùa khô l i thi

xu

t và s

c ph c v cho s n

ng cây tr ng.

2.4.3.2. Th
t sông su i và m
m t h th ng su i và khe l

u ki n t nhiên thu n

l i cho vi c cung c
c c a su i, h

s n xu t nông nghi p. Tuy nhiên, tr
p l i ph thu

t p trung ch y u t

nn tháng 10 làm cho ch

i gây ra hi
v

ng

dòng ch y nhi u

ng xói mòn, s t l

ây

n

n các loài cây tr ng.

2.4.4. Các ngu n tài nguyên
2.4.4.1. Tài

t

Theo s li u ki

ng di n tích t nhiên c a xã

Khe Mo là 2967,76 ha, chi m 6,63% t ng di n tích t nhiên toàn huy n.
t nông nghi p c

t có quy mô di n tích l n nh t v i 2603,2

ha, chi m 87,72% t ng di n tích t nhiên.
t phi nông nghi p (bao g m c

t ) c a xã là 341,66 ha chi m

11,51% t ng di n tích t nhiên.
-

ây là l

t t t hi n s d ng ch y u và s n xu t

nông nghi p.
-

td ct

phì khá cao, hi
-

c s d ng cho s n xu t nông nghi p là ch y u.

t Feralit vàng nh t phát tri

s n xu t nông
-

c hình thành do tích t các s n ph m
o

t này thích h p v i

lâm nghi p.

t Fralit

Lo i

d ng: còn 22,9 ha chi m 0,77% t ng di

t này có tính chua.
t t nhiên.