Đánh giá thực trạng môi trường nông thôn tại xã Khánh Mậu huyện Yên Khánh tỉnh Ninh Bình (Khóa luận tốt nghiệp)

IH

NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

TR N TH THANH NGA
tài:
C TR

NG NÔNG THÔN T I XÃ

KHÁNH M U, HUY N YÊN KHÁNH, T NH NINH BÌNH

KHĨA LU N T T NGHI

H

o

: Chính quy

Chun ngành : Khoa h c Mơi t
Khoa

ng

Khóa h c

IH C

: 2011 - 2015

Thái Nguyên, 2015

ng


IH
I H C NÔNG LÂM

TR N TH THANH NGA
tài:
C TR

NG NÔNG THÔN T I XÃ

KHÁNH M U, HUY N YÊN KHÁNH, T NH NINH BÌNH

KHĨA LU N T T NGHI

IH C

H
o
: Chính quy
Chuyên ngành : Khoa h
ng
L p
: K43 KHMT - N03
Khoa
ng

Khóa h c
Gi

: 2011 2015

ng d n: GS.TS Tr n Ng c Ngo n

Thái Nguyên, 2015


i

L IC
hoàn thành t
châm h

ng v

i hành, m

ng c n ph i chu n b cho

ng ki n th c c n thi t, chuyên môn v ng vàng. Th i gian th c t p
t t nghi p là m t ph n quan tr ng không th thi
ih

i h c Nông lâm Thái
ng th i gian c n thi

c ng c l i nh ng ki n th c lý thuy

ng th i nâng cao kh

c h c m t cách có h th ng.

n d ng lý thuy t vào th c ti n, xây d ng

phong cách làm vi c c a m t c
tác, nh

ng. Hoàn thi

i hành - lý lu n g n v i th c

xu t phát t

c s nh t trí c a Ban ch nhi m Khoa

ng t p t t nghi p v

ih
tài:

n hành th c
c tr

ng nông thôn t i xã
c s ch b o t n tình

Khánh M u, huy n Yên Khánh, t
c a các th

tr c ti

c công

ng yêu c u c a nghiên c u khoa h c.

Th c hi
ti

m i sinh viên có th

c bi t th y giáo
ng d n GS.TS Tr n Ng c Ngo n và các ban ngành trong kh i y

ban nhân dân xã Khánh M u, huy n Yên Khánh, t n

n tình

em trong th i gian th c t p. Em xin chân thành c

nt tc m i

s
Do th i gian và ki n th c chun mơn cịn nhi u h n ch nên báo cáo c a
em không tránh kh i nh ng thi u sót, em r t mong nh
c a c a các th

c ý ki
c hoàn thi

Em xin chân thành c
Thái N
Sinh viên
Tr n Th Thanh Nga


ii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1: T l

cc

c s ch

các vùng .......... 10

B ng 2.2: T l các lo i ch t th i r n trong toàn qu c ................................... 13
B ng 4.1: Th ng kê hi n tr ng s d
a bàn
xã Khánh M u............................................................................... 25
B ng 4.2: T l phân b ngành ngh c
B ng 4.3: T l h
B

i dân trong xã Khánh M u .... 27

d ng ngu
ng ngu

c sinh ho t ........................... 31
c xã Khánh M u. ......................... 32

B ng 4.5: Tình tr ng s d ng b l c c a các h dân trong xã Khánh M u.... 33
B ng 4.6: T l h
B

p nh

d ng lo i c ng th i. ....................................... 34
c th i sinh ho t t các h dân ............................ 35

B ng 4.8: T l ki u nhà v sinh c a các h

..................................... 40

B ng 4.9: T l các bi n pháp thu gom rác..................................................... 42
B ng 4.10: T l s

i s n sàng tham gia phân lo i rác t i ngu n ........... 43


iii

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 2.1: B

v trí t nh Ninh Bình

ng b ng sơng H ng.................... 18

Hình 4.1: Bi

hi n tr ng s d

Hình 4.2: Bi

m

Hình 4.3: Bi

t l h s d ng ngu

Hình 4.4: Bi

ch

Hình 4.5: Bi

hi n tr ng s d ng b l c c a các h dân trong

t xã Khánh M u .............................. 26

phân b ngành ngh xã Khánh M u..................... 28

ng ngu

c sinh ho t. ............................ 31

c xã Khánh M u............................. 32

xã Khánh M u ................................................................................. 33
Hình 4.6: Bi

t l h

Hình 4.7: Bi

t l

Hình 4.8: Bi

t l ki u nhà v sinh......................................................... 41

Hình 4.9: Bi

t l các bi n pháp thu gom rác th i.................................. 42

Hình 4.10: Bi

t l s

d ng lo i c ng th i ............................ 35
p nh

c th i sinh ho t t các h dân........ 36

i s n sàng tham gia phân lo i rác................ 43

iv

DANH M C CÁC T

BVMT

:B ov

BVTV

: B o v th c v t

CTR

: Ch t th i r n

VI T T T

ng

: Ngh

nh

-CP

: Ngh

nh chính ph

-BNN

: Quy

nh - B nơng nghi p

-BYT

: Quy

nh - B y t

QCVN

: Quy chu n Vi t Nam

TT-BTNMT

-B

ng

TW
UBND

: y ban nhân dân

VSMT

:V

WHO

: T ch c Y t th gi i

ng


v

M CL C

L IC

.................................................................................................... i

DANH M C CÁC B NG................................................................................ii
DANH M C CÁC HÌNH................................................................................iii
DANH M C CÁC T

VI T T T ................................................................. iv

M C L C......................................................................................................... v
Ph n 1: M

U ............................................................................................ 1

tv

................................................................................................... 1

1.2. M

..................................................................................................... 2

1.3. Yêu c u c

tài ...................................................................................... 2

1.4. Ý ngh a c

tài....................................................................................... 2

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c ...................................... 2
1.4.2. Ý ngh a trong th c ti n ........................................................................... 3
Ph n 2: T NG QUAN NGHIÊN C U......................................................... 4
lý lu n .............................................................................................. 4
2.1.1. M t s khái ni m..................................................................................... 4
pháp lý .......................................................................................... 7
th c ti n ........................................................................................... 8
2.2.1. Các v
2.2.1.1. V

ng nông thôn
cs

Vi t Nam....................................... 8

ng ....................................................... 10

ng khơng khí ........................................................................ 11
2.2.1.3. Ơ nhi
2.2.1.4. V

t ..................................................................... 13
s d ng phân bón hóa h c và hóa ch t BVTV

nông thôn. 14

2.2.1.5. S d ng thu c BVTV và nguyên nhân gây ô nhi m. ........................ 16
2.2.2. Hi n tr

ng t nh Ninh Bình.................................................. 18
c ................................................................................ 19


vi

ng khơng khí ........................................................................ 19
ng khu cơng nghi p, làng ngh ............................................ 20
ng nông thôn ........................................................................ 20
ng du l ch ............................................................................. 21
2.2.2.6. B o t
Ph n 3:

ng sinh h c ................................................................... 21
NG, N

U

......................................................................................................................... 22
ng nghiên c u............................................................................... 22
m và th i gian ti n hành ............................................................... 22
3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 22
u.......................................................................... 22
Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U............................................................. 24
4.1. T ng quan v
u ki

u ki n t nhiên.............................................................. 24
a lý t nhiên....................................................................... 24
u.................................................................................. 24

4.2. S c ép c a phát tri n kinh t - xã h

iv

ng ....................... 26

4.2.1. S c ép v dân s .................................................................................... 26
4.2.2. Phát tri n s n xu t nông nghi p ............................................................ 27
4.2.3. Các ch tiêu xã h i................................................................................. 29
4.2.4. Phát tri n xây d

n.................................................................... 30

4.3. Th c tr

c .................................................................... 31

4.3.1. Ngu

c sinh ho t ........................................................................... 31
c th i............................................................................................... 34

4.4. Th c tr

t ....................................................................... 36

4.5. Th c tr

ng không khí ............................................................ 38

ng sinh h c...................................................................................... 39
4.7. V

v

ng....................................................................... 40


vii

4.8. S c

ng...................................................................................... 44
ng c
i v i s c kh
i v i các v

4.9.3

ng ......................................................................... 44
i .................................................................. 44
kinh t - xã h i ....................................................... 44

i v i h sinh thái ............................................................................... 45

4.10. Công tác qu

ng và nh n th c v

xu t gi i pháp nh m c i thi n ch t

ng.................... 46
a bàn xã

Khánh M u - huy n Yên Khánh - t nh Ninh Bình.......................................... 47
Ph n 5: K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................ 48
5.1. K t lu n .................................................................................................... 48
5.2. Ki n ngh .................................................................................................. 49
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................
PH L C ...........................................................................................................


1

Ph n 1
M

1

U

tv
Xã h i ngày càng phát tri

t các v

c n gi i

quy t. Hi n nay, xây d ng nơng thơn m i khơng cịn là vi c riêng c
n mà là s quan tâm c a c c
tri n kinh t xã h i thì các v
ng ô nhi

c

ng th gi i. Cùng v i s phát

v

ng ngày càng nghiêm tr ng, hi n

ng không ch di n ra

c phát tri n mà

c Vi

c ta là m

ng nơng nghi

ng

thành th

h t ng thi u th

v s

thơn có ti
d

c.

b t c p, so sánh v i

i s ng v t ch

ti p c n các ti n b khoa h c k thu t c

c

vùng nông

thôn. Nông thôn chi m v trí quan tr ng trong s nghi p phát tri
Th c tr ng nông thôn Vi t Nam hi n nay còn nhi u v

c các

n và kh
i dân nông thôn th

ng và ch

ng. Tuy nhiên nông

n phong phú, ngu n nhân l c
u ki n thu n l

y s phát tri n. Xây d ng, quy

ho ch phát tri n nông thôn m i nh m s d ng h p lý và hi u qu ngu n tài
i b m t nông thôn, phát tri n nơng thơn tồn
di n, b n v ng là nhi m v c n thi t c
Xây d ng nông thôn m
hi

c ta trong g

n m i.

ti n t i cơng nghi p hóa và

i hóa nơng nghi p, nông thôn. H i ngh l n th 7 c a ban ch p hành
quy t s

5/8/2008 v v

26-NQ/TW ngày

nông nghi p, nông dân và nông thôn. Ngh quy

nh m c tiêu xây d ng nơng thơn m
ng Chính ph

nh s

-TTg ban hành b tiêu chí qu c


2

gia, bao g m 19 tiêu chí v nơng thơn m

ch

o xây d ng

mơ hình nơng thơn m i nh m th c hi n các m c tiêu qu c gia v nông thôn
phù h p v

u ki n kinh t - xã h i c

c. Vi c b o v

trong quá trình phát tri n kinh t c

u này

ng

m b o ch

c th hi n

ng

tiêu chí 17 trong 19 tiêu chí v

nơng thơn m i.
Trong nh

nh thành

Vi t Nam, Ninh Bình

ng vi c xây d ng và phát tri n nông thôn m i. Cùng v i s
phát tri n v kinh t

i, thì các v

c s

m b

qu n lý ch t th i, s d ng

không gây

Xu t phát t v

ng.

n xã Khánh M u huy n Yên Khánh t nh

th c hi

tài:

c tr

ng nông thôn

t i xã Khánh M u, huy n Yên Khánh, t nh Ninh Bình
1.2. M
-

ng xã Khánh M u.

1.3. Yêu c u c

u bi t c

i dân v

ng

nông thôn.

tài

- Thu th p các thông tin, tài li u v

u ki n t nhiên, kinh t xã h i t i

xã Khánh M u, huy n Yên Khánh, t nh Ninh Bình.
t nt iv

c tr ng v ch

ng

ng c n có gi i pháp kh c ph c.

- Thu th p thông tin v hi u bi t c
1.4. Ý ngh a c

ng c

i dân v

ng.

tài

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
- Nâng cao ki n th c, k

m th c t ph c v cho

công tác sau này.
-V nd

c các ki n th

c t p và nghiên c u.


3

1.4.2. Ý ngh a trong th c ti n
-

c hi n tr

ng nông thôn t i xã Khánh M u,

huy n n Khánh, t nh Ninh Bình.
- Góp ph n nâng cao s quan tâm c
-

i pháp b o v

i dân v vi c b o v

ng.

ng cho khu v c nghiên c u.


4

Ph n 2
T NG QUAN NGHIÊN C U

lý lu n
2.1.1. M t s khái ni m
ng là gì?
Theo lu t B o v

Môi

ng c a Vi

ng là h th ng các y u t v t ch t t nhiên và nhân t
v i s t n t i và phát tri n c
Ch
-

i

i và sinh v
ng

ng là không gian s ng c

-

i và các loài sinh v t.

p ngu n tài nguyên c n thi

s n xu t c

i s ng và

i.

-

ng ph th

ng s ng và ho

i t o ra trong ho t

ng s n xu t.

- Ch

m nh

ng có h i c a thiên nhiên t

i

và sinh v t.

- Ch

và cung c

*Ơ nhi

ng là gì?

i.

nh ngh a c a T ch c y t th gi i (WHO) thì
ng là s
nm c

ng tiêu c

nhi m mơi

ng các ch t th i nguy h i ho

ng d n

i s ng sinh v t, s c kh

i ho c

làm suy thối ch
Ơ nhi

Theo lu t B o v

các thành ph
tiêu chu

ng là s bi

ng không phù h p v i quy chu n k thu
ng gây

ng x

i và sinh v t

ic a
ng và


5

- Ơ nhi

t
t và b ơ nhi m b i các hóa ch

hà

ng các ch

c h i khi

n cho phép. Các ngu n gây ô nhi m

t ch y u là các ch t th i t ho

ng s n xu t nông nghi p,

sinh ho t, b nh vi n, công nghi
t s n xu t nông nghi

n ô nhi m
ng thu c tr sâu, di t c , thu c kích thích sinh

ng, phân hóa h

n xu t cơng nghi p (nhà máy, xí nghi

- Ơ nhi

c.

S ơ nhi

c là s

c gây

n ho

i thành ph n và tính ch t c a

ng s ng bìn

ng c

i và sinh

v t.
Theo Hi

c là s bi

ch y

i v i ch

i

c làm ô nhi

c và

gây nguy h i cho vi c s d ng, cho nông nghi p, cho công nghi p, ni cá,
ngh

, gi

ng v t ni c

i.

- Ơ nhi m khơng khí.

Ơ nhi m khơng khí là s có m t c a nh ng ch t l ho c s bi

i quan

tr ng trong thành ph n khơng khí, làm cho nó khơng s ch, b i, có mùi khó ch u,
làm gi m t

nh

*Qu n lý mơ
Qu

i và sinh v t.

ng và phịng ch ng ơ nhi m
ng là m t ho

u ch nh các ho
các k

i s ng c

ng c

ng trong qu n lý xã h

ng

i d a trên s ti p c n có h th ng và

u ph i

i v i các v

i, xu t phát t

ng có liên quan
ng t i phát tri n b n

v ng và s d ng h p lý tài nguyên.
Qu

c th c hi n b ng t ng h p các bi n pháp: Lu t

pháp, chính sách, kinh t , công ngh , xã h

n


6

pháp này có th
c av

i h p, tích h p v

u ki n c th

t ra. Vi c qu

c th c hi n

toàn c u, khu v c, qu c gia, t nh, huy
*

s n xu t, h

ng

Suy thoái
ph

ng là s suy gi m v ch

ng, gây

ng và s

ng x

ng c a thành

i và sinh v t.
ng r

ng khơng có l
kh

m i quy mô;

ng: S bi

ng c a t

i, s khai thác tài ngun q

c h i, do mơ hình phát tri n ch nh

ng kinh t ,

s
*Tiêu chu

ng
Tiêu chu

Theo Lu t B o v

ng là m c gi i

h n c a các thông s v ch

ng c a

các ch t gây ơ nhi m có trong ch t th i, các yêu c u k thu t và qu
c và các t ch c công b
áp d

id

c

n t nguy n

b ov
Tiêu chu

chính th

ng là các giá tr
nh n

t

nh

a các ch t trong th

u ng, khơng khí; ho c gi i h n ch
y

c ghi nh

ng c

c

i và sinh v t v i các

ng xung quanh.

Theo ngh

-CP ngày 09/07/2009 v qu n lý ch t th i r n:

- Ch t th i r n: là ch t th i

th r

kinh doanh, d ch v , sinh ho t ho c các ho
g m ch t th i r n thơng

c th i ra t q trình s n xu t,
ng khác. Ch t th i r n bao

ng và ch t th i r n nguy h i.

Ch t th i r n phát th i trong sinh ho t cá nhân, h
c

c g i chung là ch t th i r n sinh ho t. Ch t th i r n phát th i t ho t


7

ng s n xu t công nghi p, làng ngh , kinh doanh, d ch v ho c các ho t
c g i chung là ch t th i r n công nghi p.
- Ch t th i r n nguy h i: là ch t th i r n ch a các ch t ho c h p ch t có
m t trong nh
gây ng

c tính: phóng x , d cháy, d n , d

c ho

lây nhi m,

c tính nguy h i khác.

- Ph li u là s n ph m, v t li u b lo i ra t quá trình s n xu t ho c tiêu
c thu h

tái ch , tái s d ng làm nguyên li u cho quá trình s n

xu t s n ph m khác.
- Thu gom ch t th i r n là ho

ng t p h p, phân lo

gi t m th i ch t th i r n t i nhi

m thu gom t

m ho

c có th m quy n ch p thu n.
gian nh

ch t th i r n là vi c gi ch t th i r n trong m t kho ng th i
nh

chuy

m quy n ch p thu

c khi v n

x lý.
- V n chuy n ch t th i r n là quá trình chuyên ch ch t th i r n t
, trung chuy

lý, tái ch , tái s d ng

ho c bãi chôn l p cu i cùng.
- X lý ch t th i r n là quá trình s d ng các gi i pháp công ngh , k
thu t làm gi m, lo i b , tiêu h y các thành ph n có h i ho c khơng có ích
trong ch t th i r n; thu h i, tái ch , tái s d ng l i các thành ph n có ích trong
ch t th i r n.
- Chôn l p ch t th i r n h p v sinh là ho

ng chôn l p phù h p v i

các yêu c u c a tiêu chu n k thu t v bãi chôn l p ch t th i r n h p v sinh.
pháp lý
-

Lu t B o v

c Qu c h

c C ng hịa xã

h i ch ngh a Vi t Nam thơng qua ngày 23/6/2014 và có hi u l c thi hành t
ngày 01/01/2015.


8

-

Lu

cs

c Qu c h

c

C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam khóa XIII, k h p th 3 thơng qua ngày
-

Ngh

Chính ph

nh s

-

a

nh chi ti t thi hành m t s

-

ngh

nh s

u c a Lu

c.

-CP ngày 09/04/2007 v qu n lý ch t

th i r n.
-

09/2009/TT-BTNMT ngày 11/8/2009 c a B Tài
nh v xây d ng và qu n lý các ch th

ng

qu c gia.
-

15/2006/TT-BYT v vi

v

c s ch c a B

- Quy

ng B Y t ngày 11/3/2005.

nh s

Qu

-TTg v vi c phê duy

c s ch và v
-

ng d n vi c ki m tra

c tiêu

ng.

Quy

-BNN ngày 14/4/2008 c a B Nông

nghi p và Phát tri n nông thôn ban hành b ch
s ch và v

c

ng nông thôn.

- Quy
2.2. C

nh 08/2005 tiêu chu n nhà v

i v i các lo i nhà tiêu.

th c ti n

2.2.1. Các v

ng nơng thơn

Vi t Nam

Tình tr ng ơ nhi
h

ng chung
c bi t

h u

nh ng vùng nơng thơn có m

i khu v c có các làng ngh , khu v c phát tri n m nh v
gia súc, gia c m. Ơ nhi
nơng thơn th c s
nhi
i m t v i tình tr ng ơ nhi

c th i, b i, rác th
c

c quan tâm.
ng b
ng n ng n

t h p nên
ng


9

rác th i sinh ho t l i nhi

. Rác th

i dân v t ra kh p
nào

c ng có rác.
Ngồi m

ng l n rác th i sinh ho t t

thôn c

các ch nông

các lo

y u quét d n l i m t ch r

n pháp x lý, ch

phân h y t

th

ng rác

u phát tri n kinh t

r ng

quy mô chu ng tr

n

v n làm theo ki

ng l n c nh nhà, chu ng gà c nh b

th

lý v n th

th

c

ng làng. Không nh ng

ng thu n l

ru i, mu i, các ký sinh trùng gây b nh

c th

c ng m, do v

các lo i d ch b nh là r

ng nơng thơn cịn b

a b i tình

tr ng l m d ng hóa ch t trong nơng nghi

c, thu c b o

v th c v t và vi c s d

t là trong s n xu t các lo

u này v a có h
kh

ng, v a

ng nghiêm tr

ns c

i.
i và phát tri

phát sinh khơng ít v
nhi

v

ng mà b c xúc nh t là tình tr ng ơ

ng. Nhi u ngun nhân d

n tình tr ng ơ nhi

cc am
c coi tr

iv

c quan tâm m

ng
av n

c.

mi n B c và mi n Trung v n cịn t p qn s d
bón cho các lo i cây tr

ng b ng sông C u Long cịn nhi u

h s d ng h xí trên kênh r ch. Hi n c
cs d
V
s ng c

c m i có kho ng 60% s h

c s ch.
ng

nơng thơn là tình tr ng ch t th i sinh ho t. Cu c

c c i thi n, nhu c u x rác c ng không ng


10

c v sinh công c ng c a m t b ph
h t ng y u kém, d ch v
ô nhi

n

n nên kh

a b i tình tr ng l m d ng hóa ch t

trong nơng nghi

c, thu c BVTV và vi c s d ng phân

t là trong s n xu t các lo
ng, v a có
V

i u này v a có h i cho mơi

ng nghiêm tr

cs

ph i k

n s c kh

n v hi

ng s ng c

là khu v c mi

các thành ph l n thì t l
cs d

các

c s ch và

c s ch ch

c gi ng khoan qua x lý b ng b l
c x lý

i dân

tàn phá nghiêm tr

VSMT nơng thơn. N

cs

i.

ng

vùng nơng thơn Vi

th

lý

ng cịn h n ch .
ng nơng thơn cịn b

2.2.1.1. V

c s t t,

n là

n ch không ph i
i dân nông thôn nh t

c s ch còn r t th p. Chúng ta có th

u này thơng qua b ng s li u sau:
B ng 2.1: T l

cc

c s ch

các vùng

T l
STT

i dân

Vùng

cc p
c s ch (%)

1

Vùng núi phía B c

15

2

Trung du B c B & Tây Nguyên

18

3

B c Trung B & Duyên H i mi n Trung

4

36-36
21

5

ng b ng sông H ng

33

6

ng b ng sông C u Long

39

Ngu

nông thôn Vi t
i h c Khoa h c T nhiên, Hà N i.[3]


11

Qua b ng trên, chúng ta có th th y rõ, nh
Vi

i dân

i sinh ho t v i nh ng ngu
ng b ng sông C

s d

nông thôn
nào.

vùng

l cao nh t c ng ch 39% dân s

c

c s ch. Còn vùng th p nh t là vùng núi phía B c, ch 15% dân s

cs d

c s ch.

Vi c cung c

cs

là m t trong nh

b o v s c kh

i. B

ng s góp ph n kh ng ch

m ngu

u ki

c s ch và v sinh môi

c 80% b nh t t. B o v môi

phát tri n b n v ng ph

c th c hi n b ng vi c b

s ch và làm t t v

ng

n

m

ng s
m ngu

c

i qu c gia.

Hi

nông thôn s d ng ngu n
m b o tiêu chu n v sinh. N

phá h y và ô nhi m thì ngu

ng sinh thái t nhiên b

c c ng b ơ nhi m và c n ki t (ví d do n n

phá r ng, khai hoang b a bãi, các ch t th i công nghi
bàn nông thôn là các ch t th i c
ngành ti u th công nghi

i và gia súc, các ph th i c a các
ng hóa ch t trong s n xu t nông nghi p

m ngu
b

a

cs

ng là nguyên nhân gây

i. (Ph m Ng c Qu , 2003)[5].
ng khơng khí

Ch

ng mơi tr

ng khơng khí

t t, r t nhi

khu v c nơng thơn hi n nay cịn khá

u hi u ơ nhi m. N

các ch t ô nhi m h u

h tn

ch y u b

ng khơng khí
ng c c b b i các ho

ng s n xu t, xây d ng nh l
rác th

u ho c b

nghi p lân c n. Ch

ng s n xu t c a các làng ngh , ho t
sau v mùa, t các ho

ng t ho

ng c a các khu, c m công

ng khu v c nông thôn c ng b

ng t vi c s

d ng phân bón, thu c b o v th c v
phát tán m

ng hóa ch

t

c h i vào khơng khí. T i m t s tuy

ng gây
ng


12

n i th , th tr

c nâng c p, hoàn ch nh và m

tham gia giao thông l

m t s ch

NO2, SO2

i, ti ng n,

im ts

ng khơng khí t i

m g n khu v c nông thôn m c dù cịn khá t t
ơ nhi m.T i m t s khu v c
g n các khu khai thác khoáng s
c

s n xu t g

ng b i

t quy chu n cho phép.
Nh

i nơng dân khơng cịn nhu c u s d

làm ch

r t nhi u vùng, khi tu
i

t luôn. Vi

thu n l i và r ti n nh t c
ng,

cho

c xem là bi n pháp

i nông dân. Vi c này không ch gây lãng phí
n an tồn giao thơng mà cịn

ng r t l

n

ng (phát sinh các khí CO2, CO, SO2, CH4 và các khí khác) và gây

nguy h

n s c kh

i dân. Vi

sau mùa v khá ph bi n

Mi n B c. T i các khu v c ngo i thành Hà N i, vi

sau mùa v

khi n c khu v c ngo i thành và n i thành Hà N i b bao ph b i l p không
c qu

u ngày, l

c khi n nhi u tuy n

ng c a thành ph tr nên mù m t, làm h n ch t m nhìn, m
cb

. Khói b i trong nh ng ngày n ng nóng, khi n khơng

khí càng b oi b c, vơ cùng khó ch u.
Cùng v i s

i các khu, c

m công nghi p, các làng ngh th

cơng truy n th ng c ng có s ph c h i và phát tri n m nh m . Vi c phát tri n
các làng ngh có vai trò quan tr

i v i s phát tri n kinh t - xã h i và

gi i quy t vi c làm
các ho

h u qu v

ng s n xu t làng ngh

i c ng r

ng do
i. Tình tr ng ô

nhi m không khí t i các làng ngh không nh ng khơng gi m, mà cịn có xu
i gian, ch y u là do nhiên li u s d ng trong các làng
ngh là than (ph bi n là than ch

ng th p), s d ng nguyên v t li u và


13

hóa ch t trong dây chuy n cơng ngh s n xu

ng b i và khí CO, CO2,

SO2và NOx th i ra trong quá trình s n xu t khá cao.
N

b i

khu v c s n xu t v t li u xây d ng t i m t s

t QCVN 05:2013 là 3 - 8 l
làng ngh ch bi

ng SO2

t 6,5 l n. M t s

c, th c ph

t m cịn phát sinh

ơ nhi m mùi do q trình phân hu các ch t h
h

c th i và các ch t

ph m th a th i ra t

4,

khí gây mùi hơi tanh r t khó ch u. (Báo c
2.2.1.3. Ô nhi

H2S, NH3... các

ng qu c gia, 2013) [1].

t

Ch y u t p trung t i các làng ngh tái ch kim lo i. K t qu nghiên c u
c

tài KC.08.06 cho th y m t s m
o - huy

t

làng ngh tái ch thu c xã Chi
ng Cu2+

ng các kim lo i n ng c ng r

t t 43,68-

t quá nhi u l n so

v i tiêu chu n cho phép.
B ng 2.2: T l các lo i ch t th i r n trong toàn qu c
Các lo i ch t th i r n
T

ng phát sinh ch t th i sinh

ho t (t
Ch t th i nguy h i t nông nghi p
(t
Ch t th i nguy h i t công nghi p
(t
Ch t th i y t lây nhi m (t
T l thu gom trung bình (%)
T l phát sinh ch t th

Nơng

Tồn qu c

trung
i/ngày)

thơn

12.800.000 6.400.000 6.400.000

128.400

125.000

2.400

2.510.000 1.740.000

770.000

21.000

-

-

-

71

20

-

0,8

0.3


14

Ngu

nông thôn Vi t
i h c Khoa h c T nhiên, Hà N i.[3]

Bên c

ng 3.600 ch nông thôn, trung bình m

ngày th i ra 0,4-0,5 kg ch t th i. Vi c thu gom rác còn r
c i ti n nên m

im i
ng các xe

c kho ng 30% chuyên ch v nh

trung rác. Bãi rác t i các huy n, các ch

p
n lý

và bi n pháp x lý. Ch y u t

phân h y t nhiên và gây nh ng

gánh n ng cho công tác b o v

ng.

M t nguyên nhân n a d

n s xu ng c p c

ng nông thôn

là do t ch c trong l nh v c VSMT nơng thơn cịn phân tán, s ph i h p gi a
các B

ng s tham
a các thành ph n kinh t

cùng v

i s d ng xây d ng

cơng trình v sinh mà v n áp d ng cách ti p c n d a vào cung c p là chính.
V pháp ch v n cịn thi
lý t t l nh v

ng d n c th
h

có th qu n

t tiêu chu n v sinh, nh t là

vùng b ng p l t, vùng ven bi
Th c tr ng v VSMT nơng thơn cịn nhi u v

b c xúc. Các ch t ô

nhi m ngày m

c k c ng

t

hàng ch
ho

i trong

ng nông nghi p, công nghi p ch bi n các s n ph m nông nghi p,
ng ch t th i sinh ho t các khu v c phân b
[3].

2.2.1.4. V

s d ng phân bón hóa h c và hóa ch t BVTV

nơng thơn.

Nhu c u xã h i ngày càng phát tri n cao ðòi h
d ng nhi u bi
Nh ng ho

ts
ng nh m m

c

i ngày càng áp
ng các s n ph m.


15

b n làm ô nhi

ng. Vi c s d ng hóa ch t trong nơng nghi p nhi u

và khơng h

ng ngày càng x

Tính t

n nay di n tích gieo tr ng

c ta ch

ng phân bón s d

ng phân vơ
l

ây.

Theo s li u tính c a các chuyên gia trong l nh v c nơng hóa h c
Nam hi u su t s d

m m i ch

t t 30-45%, lân 40-45% và kali

t 40-50% tùy theo gi ng cây tr ng, th i v
y cịn 55-

Vi t

mt

i phân bón.
i 1,77 tri u t n urê, 55-60%

i 2,07 tri u t n supe lân và 50-

ng kali

i 344 nghìn t
c cây tr ng s d ng,
t ho c trong cây tr ng
v

u gây ra nh ng tác h

ng và s c kh

a ho

i
m

c x xu ng các th y
v c là nguyên nhân gây ô nhi m ngu
d

c tr c ti

a chuy n thành các

ng v t th y sinh, gián ti

ng v t trên

c n do s d ng ngu

c bi t gây h i cho s c kh

qua vi c s d ng các ngu

c ho c s n ph m tr ng tr t nh t là các lo i rau

qu

a Nitrat.
Các nghiên c u v y h c g

s n ph m tr ng tr t ho c ngu
ch t này l

i thông

a photpho trong các
c làm gi m kh

p th canxi vì

ng cùng v i Canxi t o thành mu i triphotphat canxi khơng

hịa tan và t o thu n l i cho quá trình s n xu
ng nhi u Canxi c
bi t là

ph n .

c


16

Ngay trong b n thân m t s lo

a m t s ch

h i cho cây tr

c

i n ng ho c các vi sinh v t

gây h i, bao g m các kim lo i n

t gây

h i có trong phân bón g m E.coli, Salmonella, Coliform là các lo i gây nên
b

ng ru t nguy hi

c s n xu t t rác th

,

ph th i công nghi p ch bi n nông s n, th c ph m, ph th
c nh p kh u t nh

ng kim lo i n

Phi, Nam M

p Tác, 2013) [8].

2.2.1.5. S d ng thu c BVTV và nguyên nhân gây ô nhi m.

S d ng thu c BVTV trong nông nghi p là m t trong nh ng bi n pháp
phòng tr d ch h i cây tr

ng th i là bi n pháp ch

có tính quy

y lùi d ch trên h i cây tr ng

nh trong vi

th gi

Vi t Nam. Thu

ch

o, quan tr ng nh t,
c trên

c c u thành b i các hóa

c, h u h t ho t ch t hay ch t ph gia trong m i lo i thu

là nh ng ch

ch iv im

khác nhau nên s d ng thu c BVTV là

ch p nh n r i ro n u không tuân th

nh. Vi c s d ng thu c BVTV

ng x

i, v

M t s thu c tr sâu làm gi m s
t ngay c

ng cá th c

ng v t s ng

ng v t s ng

t. Tác h i n ng nh c a c a các thu c tr

ng v t s

t ph thu c ch y u vào lo i thu c, li u
d ng thu

u ki n ngo i c nh.

Nhìn chung các thu c tr n m ít gây h
ng có ích s

.

ng.

li u s d ng. M t s khác không nh ng khơng gây h i mà cịn

ng và n

N

u

t. Có m t s

n nh
ng h

t ch

ng v t không
c bi t:
t

n cây