Điều tra sự phân bố và đánh giá mức độ ảnh hưởng của một số loài thực vật ngoại lai tại vườn Quốc gia Phong Nha Kẻ Bàng (Khóa luận tốt nghiệp)

M CL C
M C L C............................................................................................................. ii
DANH M C B NG BI U .................................................................................. v
DANH M C HÌNH NH ................................................................................... vi
B NG CHÚ GI I NH NG C M T

VI T T T ...........................................vii

GI I THÍCH M T S THU T NG

VÀ KHÁI NI

PH N 1. M
tv

N ................viii

U............................................................................................... 1
....................................................................................................... 1

1.2. M

yêu c u c

1.2.1. M

tài.......................................................................... 2

..................................................................................................... 2

1.2.2. Yêu c u c

tài ....................................................................................... 2

PH N 2. T NG QUAN CÁC V

NGHIÊN C U.................................... 3

2.1. Trên th gi i ................................................................................................... 3
2.1.1. Tình hình các lồi th c ngo i lai xâm h i................................................... 3
ng c a th c v t ngo i lai xâm h i .................................................... 3
2.2. T i Vi t Nam.................................................................................................. 5
2.2.1. Tình hình các lồi th c v t ngo i lai xâm h i............................................. 5
ng c a th c v t ngo i lai xâm h i .................................................... 6
PH N 3.
I
NG, PH M VI NGHIÊN C
VÀ N I
DUNG NGHIÊN C U ......................................................................................... 9
ng........................................................................................................ 9
3.2. Ph m vi nghiên c u........................................................................................ 9
u................................................................................ 9
3.

................................................................. 9
u lý thuy t: k th a tài li u. .................................. 9
u tra th

a:......................................................................................... 9
lý s li u: ......................................................... 9

3.4. N i dung nghiên c u ...................................................................................... 9
PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .................................. 11
4.1. Tìm hi

u ki n t nhiên kinh t xã h i khu v c nghiên c u .............. 11

u ki n t nhiên khu v c nghiên c u.................................................... 11
ii


4.1.2. Kinh t xã h i khu v c nghiên c u........................................................... 18
4.2. K t qu

u tra thu th p thông tin qua phi u ph ng v n ........................... 22

4.2.1. Công tác chu n b ...................................................................................... 22
4.2.2. K t qu ph ng v n ................................................................................... 22
4.2.3. S loài ghi nh n......................................................................................... 23
4.3. Phân b c a loài và m
4.3.1

gây h i c a m i loài........................................ 25

m phân b th c v t ngo i l i xâm h i t

ch ................ 25

u tra m
ng c a th c v t ngo i l i xâm h i t
Tr ch.................................................................................................................... 26

m
ng c a th c v t ngo i l i xâm h i t i xã
ch ............................................................................................................ 30
c tính sinh thái c a các lồi th c v t ngo i lai xâm h i t
ch
............................................................................................................................. 32
.......................................................................................... 32
4.4.2. Trinh n móc............................................................................................. 33
4.4.3.

c ............................................................................................... 34

4.4.4. Cây c lào.................................................................................................. 35
c vàng ........................................................................................... 36
4.4.6. Cúc liên chi ............................................................................................... 38
4.4.7. Cây keo d u............................................................................................... 39
4.4.8. Cây c c t l n ........................................................................................... 40
4.4.9. Bìm bơi hoa vàng ...................................................................................... 41
4.4.10. Bèo tây .................................................................................................... 42
4.5. Các y u t xã h
ns
ng, phát tri n c a
các loài ngo i lai xâm h i.................................................................................... 43
4.5.1. Các ho

ng xây d ng, phát tri

4.5.2. Các ho

ng nuôi tr ng.......................................................................... 43

4.5.3. Các ho

ng s n xu

4.5.4. Ho
4.5.5. Các ho
4.6.

h t

ng, nhà ...... 43

t ........................................................ 43

t r ng làm r y ...................................................................... 44
ng khác ................................................................................... 44

xu t các gi i pháp phịng tr các lồi th c v t ngo i lai xâm h i .......... 44
iii


4.6.1. Các bi

i v i các loài th c v t ngo i lai xâm h i ............ 44

4.6.2. Bi n pháp c th m t s loài th c v t ngo i lai xâm h i.......................... 45
i v i BQL VQG Phong Nha K Bàng và chính quy
ch ............................................................................................................ 48
PH N 5. K T LU

NGH ................................................................. 50

5.1. K t lu n ........................................................................................................ 50
5.2. Ki n ngh ...................................................................................................... 51

iv


DANH M C B NG BI U
B ng 4.1: Các lo

t chính............................................................................... 13

B ng 4.2: Th ng kê th m th c v t r ng............................................................. 16
B ng 4.3: B ng t ng h p hi n tr ng s d
n qu c
gia Phong Nha K Bàng ................................................................................... 19
B ng 4.4. B ng t ng h p hi n tr ng s d
B ng 4.5: T ng h p phi u ph ng v

ch....................... 21

u tra th c v t ngo i lai t i ................. 23

ch. ...................................................................................................... 23
B ng 4.6: Danh l c các loài th c v t ngo i lai xâm h
i
t
ch .................................................................................................. 24

B ng 4.7: K t qu

u tra th c v t ngo

i dân tr ng t i nhà ..... 27

B ng 4.8: K t qu

u tra th c v t ngo i lai ..................................................... 27

B ng 4.9: K t qu

u tra th c v t ngo i lai.................................................... 28

B ng 4.10: Ch
xâm h i c a các loài ngo
c ghi
nh n trong khu v c.............................................................................................. 30
B ng 4.11: M

nguy h i c a các loài th c v t ngo i lai t i khu v c .......... 31

nghiên c u ........................................................................................................... 31

v


DANH M C HÌNH NH

Hình 4.1: B

ch........................................................................... 12

Hình 4.2: B

phân b các loài th c v t ngo i lai t

Hình 4.3: B

tuy

ch.............. 25

u tra các lồi th c v t ngo i lai t

ch .... 25

Hình 4.4: L p ô tiêu chu

u tra v th c v t ngo i lai ................................... 26

Hình 4.5: L p ơ tiêu chu

u tra v

....................................... 26

.................................................................................... 32
Hình 4.7: Trinh n móc....................................................................................... 33
Hình

c ......................................................................................... 34

Hình 4.9: Cây c lào............................................................................................ 35
c vàng ................................................................................... 36
Hình 4.11: Cúc liên chi ....................................................................................... 38
Hình 4.12: Cây keo d u....................................................................................... 39
Hình 4.13: Cây c c t l n ................................................................................... 40
Hình 4.14: Bìm bơi hoa vàng .............................................................................. 41
Hình 4.15: Bèo tây .............................................................................................. 42

vi


B NG CHÚ GI I NH NG C M T
BQL

Ban qu n lý

FAO

T ch

HCM

H Chí Minh

IUCN

T ch c B o t n thiên nhiên qu c t

ÔTC

Ô tiêu chu n

c và Nông nghi p Liên Hi p Qu c

TNXP

Thanh niên xung phong

TVXH

Th c v t xâm h i

UBND

y ban nhân dân

UNESCO
VQG

VI T T T

T ch c Giáo d c, Khoa h c

a Liên hi p qu c

n qu c gia

vii


GI I THÍCH M T S

THU T NG

VÀ KHÁI NI

N

1. Lồi
- Nhóm sinh v t gi ng nhau v hình thái h c có t tiên chung, chúng có th

lai gi ng v

u ki n t nhiên (Lu

ng sinh h c - Bungari);

- Là m

ng v t, th c v t hay sinh v t khác không lai gi ng v i
các cá th c a loài khác, và bao g m b t c
i loài, gi ng, th
a
t lai hay qu n th riêng bi t theo khu v
a lý. (Lu
d ng sinh h c-Nam Phi);
n v i nhau (Lu

- Nhóm sinh v t có kh

ng sinh h c -

CostaRica).
2. Khái ni m loài b

a

- Là loài m i xu t hi n ho

t hi n t lâu trong l ch s m t cách t
nhiên trong thiên nhiên trong biên gi i qu c gia ngo i tr
c nh p
vào b
i. (Lu
ng sinh h c - Nam Phi);
- Các loài xu t hi n t nhiên trong m t h sinh thái nh

nh (Lu t b o t n

thiên nhiên - Slovenia).
3. Khái ni m loài ngo i lai
ng v t, th c v t hay vi sinh v t mà khu v c s ng t nhiên
c a chúng không n m trong lãnh th m t qu
c tìm th y
trong qu
do các ho
ng c

i hay t thân các
n (Lu
ng sinh h c - Costa Rica)
- B t k m t sinh v t nào tr thành m t b ph n c a h
v t trong danh m
ng th c v t qu c gia do s
c a
i (Lu t B o tôn thiên nhiên - Hungar )

ng v t và h th c
tâm

- Là m t loài, phân loài ho c taxon phân lo i th
c m t b ph n
b t k (giao t , tr ng, ch i m m) có kh
t hi n s ng sót và sinh
s n, bên ngồi vùng phân b t
c hi n nay) và ph m vi phát
tán t nhiên c a chúng (IUCN).
- Theo Lu
ng sinh h
t Nam khóa XII, k h p th
và có hi u l c t
phát tri n khu v c v n khơng ph

c Qu c h

c C ng hồ xã h i ch

i lai là loài sinh v t xu t hi n và

ng s ng t nhiên c a chúng.
viii


PH N 1
M
1.1.

U

tv n

n qu c gia Phong Nha - K Bàng n m huy n B Tr ch và Minh Hóa,
t nh Qu ng Bình, cách thành ph
ng H
ng Tây B c; cách th
Hà N i kho ng 500 km v
n qu c gia này giáp Khu b o t n
thiên nhiên Hinnamno thu c t nh Khammouan, Lào v phía Tây; cách Bi n
42 km v
t biên gi i c a hai qu c gia.

có di n tích 219.855,34 ha thu c 13 xã
Ninh.
Theo nghiên c u chung c a các nhà sinh h c, th c v t ngo i lai - bao g m
c th c v t ngo i lai xâm h i - luôn ln có m t t t c nh
i
sinh s ng. B
ng trung gian làm lan truy n các
gi ng loài này.

Q trình tồn c u hóa cùng v i s
i, du
l ch và v n chuy
i cho s lan r ng c a th c v t ngo i lai
xâm h i. Theo nghiên c
ng x u c a các loài th c v t ngo
n
các loài th c v t b
n át, lo i tr làm suy gi m các loài th c v t và
ngu n gen b
a, phá v c u trúc và ch
a h sinh thái, phá h i mùa
màng, làm gi m
t cây tr ng, v t ni và th m chí
ng c
ns c
kho
i.
c bi t t
ng du l ch, d ch v

ho
gây
nghi p.

ch là trung tâm VQG Phong Nha - K Bàng các
vi
ng
c v t ngo i l i xâm nh p mang l i ti m n phát tri n
ng tr c ti p và gián ti p cho h sinh thái r ng và h sinh thái nông

Xu t phát t th c ti n nói trên,

c hi n

tài:
nh

1


uc

1.2. M

tài

1.2.1.
n tr ng, phân b và m
ngo i lai xâm h i t i
.

ng c a các loài th c v t

1.2.2.
- Các thông tin, s li u, tài li
u tra trung th
tin c y và ph
c tr ng th c v t xâm h i t
- T ng h

c s li

-

mb
ch.
u tra.

c tr ng mà th c v t ngo

a bàn

ch.
xâm h i.

c các nguyên nhân làm xu t hi n các loài th c v t ngo i lai

- Mơ t
cm ts
c tính sinh h c (kh
c a m t s loài th c v t ngo i lai xâm h i.
-

cm

b

xu t các gi i pháp nh
xâm h i t

ch.

ng, phát tri

ng c a các loài.
n và x lý các loài th c v t ngo i lai

2


PH N 2
T NG QUAN CÁC V

NGHIÊN C U

2.1. Trên th gi i
2.1.1. Tình hình các lồi
Trên th gi i có r t nhi u lồi th c v t ngo i lai xâm h
nh ng loài là th c v t ngo i lai xâm h i trên th gi i là th c v t ngo i lai xâm
h i Vi
c li t kê là TVXH Vi t Nam.
M t trong nh ng nguyên nhân là do th c v t này có th
c
t t ho
c các b ngành nh
nh và tiêu di t s m. Ngoài ra, có nhi u
c xem là lồi xâm l n trên th gi i và có m t t i Vi
ng
lồi này cịn có kh
ng ch

i t m ki m sốt c
i
nên nó khơng có
ng rõ r
cv t
dùng làm thu c c m máu, ch a b ng,...
Các th c v t xâm l n h u h t là th c v t có s c s ng kh e, có kh
ng, phát tri
u ki n kh c nghi t, ti t ch
c ho c không ti t
ch
c, ho c làm
n sinh thái, phát tri n l n át loài khác. Vì v y
tác h i chính c a th c v t xâm l n là làm m
n hình cho
các d ng th c v t xâm l n này là các loài cây c .
2.1.2. T
Ngo i lai xâm h i có
ng nghiêm tr
nh
ng
sinh h c. L ch s th gi
ng minh, t i Australia, t th k
nh
M. pigra
c tr
p
n th c v t Darwin
và t
Trinh n

m
l y có kh
c, bám vào da, lơng c
ng v t, qu n
áo c
n giao thông, v n t i,... nên lan tràn xâm l n
r t nhanh. Theo th ng kê c a các t ch c qu c t
c tính chi phí do gây h i và
ki m sốt ngo
c M ph
u USD. T i Anh,
i m t 344 tri u USD cho vi c di t tr các loài c d i ngo i lai gây
h i. Ch tính riêng các qu
t 60 tri
ki m sốt các lồi bèo Nh t B n.[10]
nhi
lên 5.500 ha. Ch riêng vùng B c Australia có kho ng 80.000 ha th m th c v t
b
Trinh n
m l y c nh tranh xâm l
t ng
ng
xuyên
c sông Adelaide (B
cây Trinh n
3


m l y phát tán xâm l n trên di
700 km2 (Forno et al. 1990; Chopping, 2004).[14]

2

T i Sri Lanka, cây Trinh n
m l y phát tán xâm l
c ghi nh n vào
t d c hai b sông Mahaweli dài kho ng 1 km liên
t
c ng
t b cây
xâm l
i 20-25 km d c b sông Mahaweli t
a danh thu c 3
t nh (Marambe et al., 2004).[14]
ph

ng trên di n tích 18.000ha và chính
di t tr
c k t qu

ra 12 tri
n.[14],[10]

p n i cây

t
làm cây che
ph
t tr
i tr c ch

t t i vùng B c Thái Lan. T 1982, cây
này b
u phát tán lây lan r
n cu i th k XX có 23 trong s 74 t nh
c a Thái Lan b cây
xâm l n gây h
c bi t nghiêm tr ng là
Chi ng Mai, Pattaya, Hatyai (Napompeth, 1983). [14]
Cây
1980. M

c ghi nh n l

t lúa
(Sivapragasam et al,1995). [14]

u

Perlis, Kedah b cây

Indonesia có kho
t tr ng lúa
cây
xâm l n và cịn là m
Tây c a h Rawa Pening (Weedwatcher, 1988). [14]

ng xâm l n

Sumatra, Kalimantan b
t b phía Nam và phía

Campuchia, cây

c phát hi n t
u th
n
c sông Tonle Sap và vùng ph
c n Kompong Chhan, phía B c Bi n H . Cây
thành m i
d al
i v i các h sinh thái thu c vùng vùng Bi n H
c sông Mê
Kông (Samouth, 2004). [14]
cây Trinh
Ingham và Cooktown, xung quanh Mackay

Brisbane

[7]

ên
4


Perlis, Kedah, Seberang
[7]

[7]
ngo

, Úc, Malaixia, Sri Lanka,
i.

t

m
ng c a các loài xâm h
n
du l ch và ngh
ng. Ngoài ra
ng nghiêm tr ng c a ngo i lai xâm h i
ng sinh h
ng tiêu c
n h sinh thái b
nh là r t l n và
c tính b ng ti n.
Th c v t ngo i lai xâm h i không ch
ng tr c ti p lên các h sinh
thái, gây thi t h i v kinh t mà còn
n s c kho
i. Vi c
th c v t ngo i lai xâm h i l n chi
t s n xu t nông nghi p, tr ng tr
t lâm nghi p
n
khan hi m. Nh ng
ng do th c
v t ngo i lai xâm h
at
ng sinh h c, kinh t và s c

kh e c
i. Vì v y, vi c qu n lý th c v t ngo i lai xâm h i là m t v n
c quan tâm, chú tr ng trên tồn th gi i.
2.2. T i Vi t Nam
2.2.1. Tình hình các lồi
Nhìn chung, th c v t ngo
c ta t lâu. Theo H i
B ov
ng, s lan r ng c a th c v t ngo i lai hi n nay
c ghi nh
t trong nh ng m
a l n nh
i v i sinh thái và n n
kinh t ,
ng tr c ti p và gián ti
n s c kh
i và h sinh thái.
c bi t, nó càng tr nên nghiêm tr
bi
i khí h u và nh ng xáo
ng v v t lý, hóa h
i v i các lồi và h sinh thái.
Vi t Nam, các loài th c v t ngo i lai xâm h
ng m nh
ng sinh h c, nông nghi p... gây ra nh ng thi t h i n ng n v kinh t
ng.

5

Theo th ng kê, Danh m c loài ngo i lai xâm h
t ch s 27/2013/TTLT-BTNMT-BNNPTNT cho th y, Vi t Nam có 25 lồi
ngo i lai xâm h
ng x u t
ik
t
t trong nh ng loài gây h i m nh nh t Vi t Nam, b ng
nhi
c ta, gây nhi u tác h
iv i
môi sinh; s n xu t nông - lâm p.
c s du nh p tràn lan c a th c v t ngo i lai xâm h i, bên c nh cơng
n lồi gây h i này, ho
ng qu n lý là m t trong nh ng bi n pháp
c
c các c p, các ngành ch
c ki m sốt lồi ngo i lai
xâm h
nh c th trong Lu
ng sinh h c 2008 t i M c 3,
m quy n ph i ki m soát ch t ch vi c
nh p kh u loài ngo i lai xâm h i, s xâm nh p t bên ngoài c a lồi ngo i lai và
có bi n pháp x lý vi ph m c th ... Sau khi Lu
ng sinh h c có hi u l c,
Ngh nh s
-CP v x ph t vi ph
c
qu n lý th y sinh ngo i
nh m c ph t cao
nh

i v i hành vi vi ph m lên t i 30 tri
ng.[3]
2.2.2.
Vi
n nào v tác h i và t n th t do th c
v t ngo i lai xâm h i gây ra. Tuy nhiên, nh ng b ng ch ng có th
c
và m t s s li u nghiên c
yv
th c v t ngo i lai xâm h i
ng.
Nh ng lồi ngo
ng sinh h c, mơ

c quan sát có b c l xâm h i và
ng, kinh t có th k

n

Cây Bìm bơi hoa vàng
[13]
i dây leo này che

[13]

6


-

tr
[13]
-

[13]

bìm".[13]
(mimosa pigra): có ngu n g c t châu M và xu t hi n
u tiên
ng b ng sông C
ng kh p
c
c, phát tri n m nh
n qu
bi n L c, các h ch a Tr
ng Mơ - Ng
Hồ Bình, h C m
Qu ng Tr
t h u h t các t nh
trên ph m vi c
c. Báo cáo c
n qu c gia Tràm Chim cho hay t
u xâm l n Tràm Chim v i di
n
tháng 5háng 7-2001 v t lên 958ha, ch
t
ng
n t i 1.700ha. V i t c
xâm l
y, các nhà qu n l Tràm Chim d

chi
t, t
n tích c a toàn b
n qu c gia Tràm
7


Chim.
[7]

Bèo Nh t B n du nh p vào Vi t Nam t Nh t B
im c
u ki n thu n l i, loài này phát tri n r t nhanh ph kín
m
c. Khi th i m c, chúng làm gi
c, d
n làm
ch t cá và các loài th y sinh khác. Lồi bèo này khơng ch c n tr giao thơng
ng th y mà cịn làm ch m dịng ch y, gi m kh
phí b o trì các h ch
c.[11]

8


PH N 3
NG, PH M VI NGHIÊN C
VÀ N I DUNG NGHIÊN C U
3.1.

ng
Các loài th c v t ngo i lai xâm h i t

ch.

3.2. Ph m vi nghiên c u
X

r ch,

3.3.

u

3.3.1.
Ph ng v n các cán b xã và c ng
ng xã
ch b ng nh c a các loài ngo i lai xâm h i. Nh m m
c vùng phân b c a các loài th c v t ngo i lai xâm h
ng ph ng v n
là m t s cán b xã và
i dân s ng t i
ch. V i s
ng phi u
ph ng v n là 30 phi u.
3.3.2.
, th c v t ngo
VQG Phong Nha

K

a

3.3.3.
- L y m u th c v t:
Ch p nh các loài th c v t ngo i lai xâm h i.
- L p ô tiêu chu n:
Di
cây b
(dài 25 m x r ng 20 m).

u tra, giám sát ch y u là các loài cây c ,
y di n tích ơ tiêu chu n d ki n thi t l p là: 500m2

3.3.4.
-P

xcel.

- T ng h p s li u, phân tích các s li u thu th

u tra

c.

3.4. N i dung nghiên c u
9


nh thành ph n th c v t ngo i lai t

- Mơ t
-

ch.

c tính sinh thái c a các loài th c v t ngo i lai xâm h i.

u tra s phân b th c v t ngo i lai t

ch.

ng c a chúng.
xu t các gi i pháp phòng ng a.

10


PH N 4
K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N
4.1. Tìm hi

4.1.1.1. V trí

u ki n t nhiên kinh t xã h i khu v c nghiên c u

a lý

n qu c gia Phong Nha - K Bàng n m huy n B Tr ch và Minh Hóa,
t nh Qu ng Bình, cách thành ph

ng H
ng Tây B c; cách th
Hà N i kho ng 500 km v
n qu c gia này giáp Khu b o t n
thiên nhiên Hinnamno thu c t nh Khammouan, Lào v phía Tây; cách Bi n
42 km v
t biên gi i c a hai qu c gia.
n có to
b c; 1050

a lý trong ph m vi: 170
n 1060

b

0

n tích 219.855,34 ha thu c 13 xã
ch là m t xã c a huy n B Tr ch, thu c VQG Phong Nha K
Bàng có di
t t nhiên
t lâm nghi p
7.111,01 ha.
ch giáp xã Phúc Tr ch phía B c và Tây B c, xã
ng
Tr ch phía Tây, xã Tân Tr ch phía Nam, xã
ch
Tr
u ngu n c a sông Son (m t nhánh c a sông Gianh) ch y ra t
ng

Phong Nha.
-T

a lý: T 16030
T 104003

n 16043

c

n 104024

11


Hình 4.1: B

ch

4.1.1.2 Th
ng
: phân b trên nh ng s n d c
m nh, thu n l i cho vi c r
t nói chung m ng l p, ph u di n ch có t ng
A và t ng C (t
ng m u ch
nhi
ho
t c u t t, r t nhi u mùn (thành ph n ch
y u là axit humic). Thành ph

i th t trung bình, m, l ng cation Ca++,
Mg++ trao i r t cao, pH (KCl) > 7.
: phân b
nh ng s n dơng ít
d c ho c chân dơng, có l p ph th c bì cịn t
d yt
t th ng m ng
ho c trung bình, có k t c u t
ng mùn khá, pH (KCl) = 5,5 - 6. L ng
cation Ca++, Mg++
i khá cao. T i nh
p th m r ng b phá ho i
m nh, thoát n c t
ng chuy
.
vàng phát tri
n sét: Phân b t
nam và phía b
t có t ng d
n trung bình. Khi l p th m b phá ho i thng có hi
ng b xói mịn ho c k
t phân t
p.
12


Thành ph

i th t n
p.

ng mùn trung bình 2-

ng cation trao

-

: phân b trên các s n d c hi m
tr
ng m ng, chua, ít mùn (1-1,5%).
Trong t
t cịn t n t i nhi u m nh th ch anh.
t feralit vàng nh
t
t phát tri n r ng rãi
chân dông. T
tm
n trung bình. Thành ph
i nh
t chua,
nghèo mùn (0,5-1,5%).
td ct
td ct
ng
lâu ngày l
y các hang h
t
nd
p, màu x
vàng hay vàng

nh
t khơ vì thi
c. Thành ph
i n ng, ch y u là sét, mùn khá
cao (4-6%). T ng B có nhi
pH (KCl) = 5,5 ct
: phân b r i rác
trong khu v c. T
t dày, màu nâu nh t. Thành ph
i nh
n trung
bình, có ph n
p khá màu m .
t feralit có mùn vàng nh t trên núi th p: T
t r t m ng, nhi
n
n, mùn khá (5-6%). N u l p th m r ng b phá ho
t s b xói mịn
it
c ho c t o thành lo
Q trình v
ng a ch
n qu c gia Phong Nha K
Các lo

ng c a các lo
ch.

t

t ch y
B ng 4.1: Các lo i
Lo

t chính

t

Theo phân lo i Vi t Nam
- Feralit phát tri n trên núi

Phân lo i FAO-UNESCO
Rhodic/Acric Ferrasols
Rhodic Ferrasols

vàng phát tri ntrên phi n th ch
sét (Fs)

Orthic Ferrasols (FRo)
Ferralit Acrisols (Acf)
13


t Feralit vàng nh

ch (Fq)

t d c t

Karst

Ferralit Acrisols (Acf)
Accumulated silty soil in lime
stone valley (Tv) and (T1, T2)

ng kh i u n n p có q trình Lime stone mountain with
Karst juvenility

t khác

Other soils

am o
a ch t n i - ngo i sinh ph c t
n ra t Trias
n nay, là nguyên nhân t o nên s
ng c
a m o khu v c:
a hình phi Karst
i núi th
nh trịn, các b m t san b ng, các th m
mài mịn - tích t d
ven rìa kh i
4.1.1.3

a hình chuy n ti p, có s xen k ph c t p gi a các kh
a
hình l c nguyên.
a hình Karst
nhi

c hình thành ch y u
trong Kainozoi và ch y u thu
a ph
n qu c gia Phong Nha K Bàng
4.1.1.4 Khí h u
Khu v c
vùng khí h u nhi

ch n m trong VQG Phong Nha
i gió mùa.

K Bàng vì v y thu c

nhi t: Nhi
ng t 230
n 250C.
Do
ng c a kh
ng l n nên nhi
ng khá l n, c c
0
0
i vào tháng 7 (trên 40 C), c c ti u vào tháng 1 (5-7 C).
- Ch

Th i ti t l nh nh

t
0

trung bình cao trên 28 C. Nhi
ng ch u
qu c
cao tuy

i nhi u l

ng c
n 1000m ch n d c biên gi i Vi t Lào. Nhi
t trên 400C.

t

- Ch

m: VQG n m trong vùn
n, bình quân t
c núi cao giáp biên gi i Vi
cịn lên t
i: chính vào tháng 10 (500600mm) và ph vào tháng 5 ho c tháng 6 (trên 100mm); m t c c ti u vào tháng
2 ho c tháng 3 (30-40mm).
14


m khơng khí m c trung bình (83m th
nhi u, ch cịn m c 66-68%, cá bi t có ngày xu ng t
ngày gió lào th i m nh, th i ti t r t khơ, nóng, nh ng ngày này có th
cháy r ng và ho ho n.
- Ch
t

ng

gió:
c xen gi a các

c là nh
y ut
a hình nên các ng n nú
i
ng thành gió Tây B c t
n tháng 8. Gió này khơ nóng gây khơng ít
n xu t nông nghi p và công tác b o v r ng.
4.1.1.5. Th
Khu v
ch n m trong khu v
c c a h th ng sông
Gianh.
Khu v
c a các nhánh sông su i
nh . Mùa m
ic
c dâng cao, t o dòng ch y l
cb ,
nh
c rút r t nhanh qua các "m t
n
tháng 11 trùng vào nh
a l n nh
n th ng xu t hi n vào gi a

tháng 9 và tháng 10.
u
ng c
a ph
a ti u mãn) vào các tháng 5, 6. M
tl
l t n c sông Son mang nhi u phù sa, b
p cho các d
t ven b và làm
bi n d ng dịng sơng do hi
ng "b i, l ".
Mùa n c c n vào các tháng 1-7, các khe su i nh tr thành "khe ch t".
Sông Son có m c n c r t th p và dòng ch y t i thi u.

15


ng sinh h c
4.1.1.6.
Trong ph

ch th m th c v

ng v i các lo i sau:

B ng 4.2: Th ng kê th m th c v t r ng
T
T

(ha)

1 cao 700 m

761.20

2 cao trên 700 m

0.07

3

217.62

4

196.14

5

13.99

6

38.89

7

1110.03

8

117.37

9

992.53

10

489.92

11

859.85

12

1.74

13

582.27

14

56.61

15

1853.16

16

189.83

17

187.88
K Bàng)

(Ngu n: BQL VQG Phong Nha
n qu c gia Phong Nha - K
n nh t Vi

ng nguyên sinh trên núi
nh

c bi t s

t n t i qu n th
16


c xem là sinh c nh
(Calocedrus rupestris) 500 tu i, di n tích kho
r
t b i t m quan tr ng toàn c u và giá tr b o t n.

[12]

[12]

[12]

[12]

-

17


12]
V i sinh c

K Bàng là ngơi nhà c

h
s lồi thu c b
ng Vi
c p trên ph m vi toàn c u là vo
má tr ng.

nh c

a, v
m
ng, chi m 50% t ng
c Chà vá chân nâu và

4.1.2.

4.1.2.1. Dân s
Khu v c vùng lõi và vùng m c
n qu c gia Phong Nha - K Bàng
có dân c a 13 xã sinh s ng v i t ng s
n tháng 8/2015 là 68.501
i trên t ng di n tích 343.181 ha, bao g
ng Hóa, Tr ng Hóa thu c huy n Minh Hóa; các xã Tân Tr ch,
ng Tr ch, Xuân Tr ch, Phúc Tr
ch
thu c huy n B Tr
c huy n Qu ng Ninh, t nh Qu ng
Bình.
ch thu
i, m

dân

dân s

n qu c gia Phong Nha
i/km2.

K Bàng v i s

4.1.2.2. Dân t c
- Các t

i

VQG Phong Nha - K Bàng khơng ch n i ti ng v tính d ng sinh h c cao

và nh ng giá tr c
ng, mà dân t c Phong Nha K
có nhi
u h t các dân t c thi u s c a t nh Qu ng Bình
s ng t p trung
mc
i Kinh chi m 83,1%
t ng dân s , trong khu v c cịn có nhi u t
i khác nhau cùng sinh s ng c a
2 dân t c chính là dân t c Ch t (chi m 4,3%) và dân t c Vân Ki u (chi m
12,6%).

18