Đặc điểm nghệ thuật trong tiểu thuyết Gia đình bé mọn của Dạ Ngân (Khóa luận tốt nghiệp)

L
u c a riêng tôi. Các s li u và
k t qu nghiên c u ghi trong khóa lu n là trung th
phép s d

t

ng gi cho

c công b trong b t k m t công trình nào khác.
Nguy n Th Y n

i


L IC
Tôi xin trân tr ng c
h i

y giáo, cô giáo, cán b khoa khoa h c xã
t tình gi ng d

tôi trong su t th i

gian h c t p và nghiên c u.
cc
li

H Qu

cung c p tài

tôi hoàn thành khóa h c.
c bi t, tôi xin bày t lòng bi
ng d
Xin g i l i c

s

n T.S Mai Th Liên Giang,

tôi hoàn thành khóa lu n này.
m , nh

tôi trong su t quá trình h c t p và hoàn thành khóa lu n này.
Nguy n Th Y n

ii


M CL C
L

................................................................................................... i

L IC

....................................................................................................... ii

M C L C............................................................................................................iii
M

U............................................................................................................... 1

1. Lí do ch

tài................................................................................................ 1

2. L ch s v

................................................................................................... 2

ng và ph m vi nghiên c u..................................................................... 4
ng nghiên c u..................................................................................... 4
3.2. Ph m vi nghiên c u........................................................................................ 4
u................................................................................... 4
u trúc, h th ng..................................................................... 4
ng kê, phân lo i................................................................... 4
ng h p............................................................... 4
................................................................................. 5
a khóa lu n.................................................................................... 5
6. C u trúc c a khóa lu n ...................................................................................... 5
N I DUNG ........................................................................................................... 6
1: QUAN NI M NGH THU T V
1.1. Khái quát quan ni m ngh thu t v

I.......................... 6
c ....................... 6

1.2. Quan ni m ngh thu t v
i trong ti u thuy t

c a D Ngân .......................................................................................................... 7
i khát khao h nh phúc ................................................................. 8

THUY

ib

c .................................................................... 12

ib

..................................................................... 18
I GIAN NGH THU T TRONG TI U
A D NGÂN......................................... 21

2.1. Không gian ngh thu t trong ti u thuy t
iii

c a D Ngân21


....................................................................... 22
2.1.2. Không gian mi n B c................................................................................ 26
2.1.3. Không gian chi n tranh thông qua ký c c a nhân v t............................. 28
2.2. Th i gian ngh thu t trong ti u thuy

a D Ngân ... 30

2.2.1. Th i gian tâm lí ......................................................................................... 31
2.2.2. Th

ng hi n .................................................................................. 33

2.2.3. Th i gian ti u s ........................................................................................ 35
T C U, NGÔN NG , GI
U TRONGTI U THUY T
N C A D NGÂN ............................................................. 37
3.1. K t c u.......................................................................................................... 37
3.1.1. K t c u phân m nh.................................................................................... 38
3.1.2. K t c u m và k t thúc b t ng ................................................................. 39
3.1.3. K t c u dòng ý th c và l ng ghép truy n ................................................. 40
3.2. Ngôn ng ...................................................................................................... 43
3.2.1. Ngôn ng dân dã ....................................................................................... 44
3.2.2. Ngôn ng
3.3. Gi

c tho i n i tâm...................................................................... 50

u .................................................................................................... 52

3.3.1. Gi

u m a mai, châm bi

kích ................................................. 53

3.3.2. Gi

u chiêm nghi m, tri t lí ............................................................. 55

3.3.3. Gi

u vô âm s c ................................................................................ 58

K T LU N ......................................................................................................... 62
TÀI LI U THAM KH O................................................................................... 65
PH L C

iv


U

M
1. Lí do ch
V

tài
c Vi t Nam t sau 1975, nh t là t gi a nh

d n hòa nh p vào

ng hi

i hóa n

ic

l
c dân t c. Trong s bi n

n cho n

lu ng sinh khí m i và m
trong nh ng hi

khác l c a

D Ngân là m t

c bi t c a n

Ngân r t phong phú

c nhà nh ng

t Nam. Tác ph m c a D

các d

m ch t Nam B .

m t trong s

i Vi t Nam dám

t cách tr c

ti p s mong manh gi a cái ch t và tình d c phát l ra trong th i chi n, s mù
y quy

a chi n tranh.

Nghiên c u v

m ngh thu t trong ti u thuy

c a D Ngân giúp chúng ta khám phá ch t li u hi n th c s
xã h i th i k h u chi n, s ph

ng v b c tranh

i s c ép chi n tranh và nh ng

ràng bu c trong m i quan h gia t c, xã h i.
còn th y quan ni m c a
không xu t phát t m
th h c t
l

ta

v cu

c a cu c s ng

o lý, hay m t tri t thuy t cao xa. T

c

tính

c có

ng, bi t rõ gi i h n c a mình và n

t qua gi i h n. Không nh ng th ti u thuy t v

ng c a chúng ta v
N ut

i th c t i.
tài s giúp cho chúng ta có cái nhìn

và ti u thuy t
góp c a tác gi

c ngôn

n

kh

i v i s phát tri n c

ng th

u c n thi t cho vi c nghiên c u, h c t p và gi ng d
n sau 1975 hi n nay
ch

tài

v D Ngân

c Vi t Nam

i h c.Vì nh ng lý do trên, chúng tôi l a

m ngh thu t trong ti u thuy t

Ngân .

1

nc aD


2. L ch s v
D Ngân vi t ti u thuy

i các cây bút cùng

th i thì ti u thuy t c a D Ngân có m
mà D

c nhi

thuy t

y

c yêu thích và các nhà phê bình chú ý t i.Ti u
n là m t thành công l n c a D Ngân

b

c in và xu t

tài có ph

v n xác l p m t ch

ng v ng ch

c gi

khen ng i c a gi i chuy n môn,
M tl nn

i ta l i th y

m
nh

c nhi u l i

hà phê bình Hoài

nh:

D Ngân nh ng ph m ch t làm nên th m nh

ngòi bút c a bà: S c n tr ng và tinh t trong câu ch ; kh

t h p nhu n

nhuy n gi

ng c

trong phác h a nhân v t b ng vài chi ti

t giá, nhanh g n; và sau cùng là

m t cái nhìn cu

i

i Nam B , s s c s o

dù v i s phê phán -

u

29].

n xét: Ngoài nh ng trang vi t tinh t và xúc

Còn Hoàng Th Qu

ng v c m giác và s gi

n còn h p d

b c tranh xã h i th i bao c p

30]. Bài vi t c a Hoàng Th Qu nh Nga ch ít

dòng tâm s

cb i

c ti u thuy t

Ngoài ra, bài vi t c a Hoàng Ng c Hi n nh

nh v nh ng v

gây

nh c nh i trong xã h i xô b hi n t i di n ra trong tác ph m c a D Ngân
s xu ng c p c a xã h i, s tha hóa v

o

cc

Nó không thu h p trong ph m vi m
gi

ng k n t nh trên m

xu ng thì th y v c th
h i

27]. Tác gi nh

nh t là nh
khí h
c

a lí và khí h
c, tr i

bé. Và nh ng hi
t, h
is s

h t

a c xã

m này, có l nh

nh:
tv

i trong tác ph m.

ng bao la và lâu b n c a sông H u t i

a c vùng, v

ng sâu s c và bí n

n H u Giang t i tâm h n và th gi i

tinh th n c a Ti p, nhân v t trung tâm c a tác ph m [27].
2

- d ch gi


Tr n Thi

ng l i tâm tình v i b
M t mình m t bóng,

n c aD
t ph

c

ng quen thu c

k c m bút trong Nam ngoài B c, tác gi
n, d n h cùng r

ut
ng

c Gia

[26]. Bên c

n m

c v i mình t trang

Nh t Tu n trong bài vi
n

n th c nghiêm nh

c a D Ngân th t ra ch ng bé m n chút nào, nó ch
s v

i s ng c a c xã h i Vi

dân t

ng m

i, nó di n t cái bi k ch l n c a

n ra hàng ngày hàng gi

p, cái cao c

cái x u,

cái ti ti n l n át và tiêu di t, nó lên ti ng c nh báo v s dãy ch t c a ch
lãng m n

i bàn tay lông lá c a ch

nay.

k c

n

n c a D Ngân th c s là m t cu n ti u thuy

t b ng th ngôn ng ch t l c, nh

u nhanh v

ng thông tin nén ch t

[31]. T bài vi t c a Nh t Tu
th c s

c di n

v D Ngân

mr

ng góc t i, khu t t t c a cu c s ng, làm

hi n rõ toàn c nh b c tranh xã h

y nh c nh i hi n nay.

Cùng v

n m nh vai trò c a D Ngân t
n thông tác gi thì

, m
thuy t

i am hi

c Vi t Nam, trong l i gi i thi u ti u

n b n d ch ra ti ng Anh (Rosemary Nguyen d ch) n
Hành trình

hành b i nhà xu t b
c a Ti p và hành trình c

a nàng trùng h p v i hành

trình c
th

Ti p t ch i nhìn th gi
[33]

và nhân v t

t Ti

B n thân n
ti u thuy t vi t v
kéo dài, thân ph

c

t cái nhìn m i m v th gi

nghi m, không ph thu c vào truy n th

n

ng, tr i

.
ng chia s

tài h u chi n. S

n là cu n
c c a nh ng cu c chi n

i Vi

t b t ngu n t chi n tranh, chi n
3

n r t nhi u th h , còn d u v t cho t i t n bây gi [28].

tranh

y, trong quá trình kh o sát các công trình nghiên c u v D Ngân, chúng
c 7 tài li u nghiên c u c a các tác gi
nh

u bài vi t

u thuy

Vi t Nam

th i kì h u chi n.

công trình nào nghiên c u v

n th
tài

m này thì v

m ngh thu t trong ti u thuy t Gia

.Chúng tôi xem nh ng ý ki

nc aD

là nh ng g
3.

i xã h i

tri

tài.

ng và ph m vi nghiên c u

3.1.

ng nghiên c u
ng nghiên c u là

m

m ngh thu t trong ti u thuy
n: Quan ni m ngh thu t v con

a D Ngân. Qua m t s

i; Không gian, th i gian ngh thu t; K t c u, ngôn ng và gi

u.

3.2. Ph m vi nghiên c u
tài t p trung nghiên c u là cu n ti u thuy
Thanh Niên, TP H Chí Minh và m t s cu

4.

n

tài.

u
tri n khai nghiên c

tài, chúng tôi v n d ng nh

sau:
4.1.

u trúc, h th ng
S d

m ngh thu t

trong ti u thuy t

n c a D Ngân trong c u trúc ti u thuy t m t

m b o tính ch nh th tr n v n c a khóa lu n.
4.2.

h ng kê, phân lo i
ng kê, phân lo i tác ph m c a D Ngân
m n i dung, hình th c c a ngh thu t khi c n thi t t

phân lo
4.3.

.
hân tích và t ng h p

P

h tr chúng tôi trong quá trình

ngh thu t c a ti u thuy t

n
4

m
t ng h p


nh ng nh

nh phù h p, kh

aD

tài.
t h p v i vi c v n d ng các
thao tác bình lu n, phân tích

m ngh thu t trong ti u thuy t

làm sáng rõ v
c aD

i vi t rút ra nh ng nh n xét chung nh

.

S d

n d ng các lý thuy t liên ngành
c, T s h c, Ti p nh

h c

n

c, N quy n lu

góp ph n gi i quy t nh ng v

5.

nghiên c

t ra.

a khóa lu n
Khóa lu n là công trình

u tiên tìm hi u m t cách h th ng v

ngh thu t trong ti u thuy
c

tài, chúng tôi

ch ra nh ng

m

n c a D Ngân . Qua vi c nghiên
hi n tr

m ic am t

is

n cho n

ng th i
i Vi t

Nam.
6. C u trúc c a khóa lu n
Ngoài ph n M
chính c a khóa lu

u, K t lu n, Tài li u tham kh o, Ph l c, ph n N i dung
c tri n khai thành ba

Quan ni m ngh thu t v

i

gian, th i gian ngh thu t trong ti u thuy
m n c a D Ngân
t c u, ngôn ng , gi

u trong ti u thuy t

m n c a D Ngân

5

ình bé


N I DUNG
1: QUAN NI M NGH THU T V

I

1.1. Khái quát quan ni m ngh thu t v
Quan ni m ngh thu t v

i là m t ph m trù r t quan tr

bàn lu n nhi u trong nghiên c
nhà nghiên c

c

c.

n nay, khái ni

t cách th ng nh

chúng ta cách

c
c các

n nào

ng ch y u c

g i m cho

c. Tr

trong

c ngh thu t là m t s ý th c v
s ng, nên nó mang tính ch t quan ni m r t c th

,

i

ng ngh thu t m t

t quan ni m, ngay c vô th
ni m v cái vô th
v

miêu t

ng mà không quan ni m

[20, tr. 23]. Ý ki n c a Tr

ni m chính là m

cho chúng ta th y, quan

n thi t y u c a sáng t o ngh thu t. Quan ni m

ngh thu t v

i trong tác ph

t th

n v i chi u sâu c a tác ph m, c

c.

ng kh

thu t miêu t , bi u hi
y uc

ngh

i. Do v

c. Dù miêu t th n linh, ma qu

các nhân v
Th c t

c là nhân h

nh:

u nh m m

ng ch
v t ho

n là miêu t

và th hi

i.

ng minh r ng, không có m t tác ph m, m t tác gi hay m t n n
c nào l i ch

n nói v

i. Nói cách khác, m

n con
c

n th hi n con

i.
Quan ni m ngh thu t v

i là khái ni
c miêu t , th hi

Có th nói, nó gi

ic

t chi c chìa khóa vàng góp ph n g i m cho chúng

ta t t c nh ng gì bí n trong sáng t o ngh thu t c a m
chung và t ng th

n nh m th hi n kh

i nói riêng.

6

i ngh s nói


m ngh thu t v

cho r ng
m t cách c

i t m hi u bi t, t

t mc mc

i là

m trí tu , t m nhìn,

c th hi n trong tác ph m c

[21, tr. 15]. Ý ki n c a Tr

nh quan ni m ngh thu t v
x

thành các nguyên t

c hóa thân

ti n, bi n pháp th hi

c a tác gi . T

c

o nên giá tr ngh thu t và th m m

v t trong tác ph m. Nh v

ng nhân

c th

ng ngh thu t

trong tác ph m.
kh
i th hi n t m nhìn c
[17, tr. 7]. Còn T
thu t v

m ngh thu t v

nh:

u sâu tri t lý c a tác ph

n thu t ng

c l i

Quan ni m ngh

i là hình th c bên trong, là h quy chi u n chìm trong hình

th c tác ph m. Nó g n v i các ph
cách c

a hình th

duy ngh thu

c

6, tr. 76]. T nh ng khái ni m trên v quan ni m ngh thu t

i chúng tôi th ng nh t v i cách hi u cho r ng: Quan ni m ngh

v
thu t v
lí gi i v

c hi u là cách nhìn, cách c
ic

hi n trong

t ng tác ph m. Quan ni m y bao gi

n li n v i cách c m th và bi u

hi n ch quan sáng t o c a ch th , ngay c khi miêu t

không gi ng so v
quan ni m ngh thu t v

i gi ng hay

V n d ng, quan ni m này chúng tôi phân tích
i trong ti u thuy t c a D Ngân.

1.2. Quan ni m ngh thu t v

i trong ti u thuy t

m n c a D Ngân
i là trung tâm c

i

n, ph n ánh, th hi n, v a là th c th c m nh n
v

pc

u có m

i s ng riêng

c a mình, h s ng, c m nh n không ch riêng mình mà còn quan sát, phân tích
7

i s ng c a nh

i h g p, nh

có m t ngu n vô t n nh

i xung quanh h

us

t

ng mà m i nhân v t c

u ph ng ph t m t tính cách, m

m

trong trí nh c a h .
Tuy nhiên quan ni m ngh thu t v
chu n m c khác nhau, m

i m i th

i có cách nhìn nh

i. Là m t cây bút trong n

c hi

i, v

bén c a mình, D Ngân c m nh n và vi t v
mình, theo s v

i theo cách riêng c a

i. Quan ni m ngh thu t v

c bi u hi n qua nhi

n trong ph m vi

ib

ib
i khát khao h nh phúc

Trong cu c s ng hàng ngày, ai mà ch ng

c s ng trong tình

yêu và h nh phúc. L i chúc muôn thu c
m nh kh

i

tài này chúng tôi ch

i khát khao h

kh o sát qua bi u hi n:

1.2.1.

nh y

ng c a xã h

quan ni m riêng c a D Ngân v

tính d

i l i có nh ng

i mãi mãi v n là chúc nhau

t và h nh phúc. Th

h i tình yêu là gì, h nh phúc

i l i chúc nhau và mong m i thi
h t

ng sáng t

ng hi n hy sinh cho quy n l i cao

quý và tình yêu h nh phúc c
Khi xây d ng nhân v

n th ? Bi t bao th

i.
i ph n mang tên M Ti p, D Ngân

cho nhân v t ph i tr i qua nhi u sóng gió trong cu

nh

i, gi

n thay ph
L i r ng b c m
(Truy n Ki u Nguy n Du)
D u có b o d n, m nh m , l
m t trái tim khát khao

n th nào, thì n

ng sau v n là

nh phúc, h nh phúc chính là t nh ng th

nh bé gi n d nh t trong cu c s ng h ng ngày c a h , h nh phúc y t chính t
m

c a mình

ng lòng c a n i ni

8


ph i ch riêng Ti p, mà còn là nh

i ph n xung quanh nàng. Không
y nh

ng lên m t b

ng, trói bu c nh

t mát.
i ph n trong gia t c c a

góa, cô góa, ch góa, ngay c
i y bu c ph i m nh m

ng con

chèo ch

sóc c

i chi

yh

. Ch Hòa n u

không vì chi n tranh, không vì ch ng m t s m ch c ch
hình nh m

i

i tr , ch bi t n công gia chánh. M Út n u không

vì ch

thành m t m nh ph
ng cu c s

nh ng m

ph
ng, theo su t cu

mang trong mình l

y h vào

i. Nh

i ph n

n th

b n ph

vì trách nhi m,

c h t là vì danh d c a gia t

n sâu trong m i s ph n y là vì danh d c a gia t c, là nh ng mong manh y u
t c a n gi i, h c
ch Hoài
mát mái v
m

c che ch , bao b

. Câu nói trách móc c a

i ta ki m chút mà không ra, nó có ch ng hi n h u xuôi chèo
ng núi này trông núi n

4, tr. 22] n ch

m t mái

góa m t th p k

n ch

cm ts l

i nó là n

c a ch , là ni m h nh phúc ch không th ch m t i.
N i khát khao y bùng cháy mãnh li t, th hi n rõ nh t là

nàng là m

luôn

ng, có nh ng phút dây thoát kh i bao lo

toan ch t v t bám dai d ng cu c s ng h ng ngày, có th b i
nh

Ti p. Có th vì

i thân là hai th gi i, phía kia không có t

a nàng và

a ng c, không có

i tình, không có c
kh n kh

i

bút m c xê d ch và ham mu

4,

tr. 18]. Do v y, khát khao y luôn bùng cháy trong nàng, thôi thúc nàng tìm
ki

c, nh t là khi cu c hôn nhân c a Ti

th hàn g n. Không r n n

y nh ng v t n t khó có

c khi kh i ngu n c a nó là m t s c
9


chi n tranh s

u tình yêu, không r n n

Tuyên là m

c khi ch ng nàng

i khô c n, không h quan tâm t i nàng. Anh ta ch có công

vi

n, n nh n t, nh ng th có l i v v t ch t, danh v ng,

m ts

anh ta là c

c.

Thiên tính n

u mà b t c

ns h

c h t là s yêu m n, nh bé trong xúc c m. Ti
nàng là m

-

m n, y u m

trong c m xúc, bi
c th u hi

yb

a còn b i
ng, bi t lãng

y Tuyên, n i khao khát

t hoàn toàn. Tuyên bu c nàng ph i r t b gi t máu mà anh ta th y
n thi

i có, d t b quy n làm m c a Ti p, bu c nàng ph

di n v i m i t i l

ng c m, chia s v i

Ti p, khi Ti p quy
danh tr

nghi

b con

ng công

y hoa h ng. Nh ng l n Ti p ph i r t b cái thai nhi trong mình là

m tn

t nhi u
iv
cl i

u p tay g i v

b Ti p
i thân, xót xa. L

u tiên Ti

ng chân khe kh c a nh ng ông ch ng, ti ng h i han, c nh ng ti ng

ng tinh t nh t v i v
c

p nghe th y h t lúc nàng vòng tay qua trán, th ng
4, tr. 53]. R i m t l n, hai l

n, l

chi u l i t

v nhà n

mong ch
t mình chi

hoàn toàn b tri t tiêu trong nàng. Nh ng l
m

ng b nh

n th

t con m
mong:

iv

m c Ti p, Tuyên ch

vi n, th nàng

y

uv i

c r i ra c ng v y xe lôi
4, tr. 54].

t bào ch
do

i

u Ti p còn tha th ,
i, Ti p không còn lý

t an i b n thân mình n a. S ng bên ch ng

vi c và công vi c, và ph

m t k ch bi t công

c danh v ng, th c d

n ti ti n,

n Ti p m t m i, d n nén bao nhiêu u t c c a mình.
i bi

c b n ch t c a
10

nào, hi u rõ h
thu c v nhau và

a hai tâm h n không

ng sau là m

nh phúc, m êm, có m

ch ng hi

i

con h t m c hi n lên trong m t c a m i
yv

a Ti p và Tuyên.

H nh phúc c a Ti p không ph i là m

là m

n ch

u

u hi u chia s trong cu c

s

i ch ng c a cu

i mình. Ch ng nàng không làm
ct l ir

nh n tâm t b ni

c y, không th trách khi Ti p g

tình c a m t nhà báo có ti ng
y quy

m

i v ngoài l ch lãm, m nh m
n nàng v i m t m c m xúc h
i l p nhau, Ti

u tiên g

n trong

m tình t l n

nàng tình nguy n dâng hi n cho anh t t c nh ng gì n ng

nhi t nh t c

ng nh l i bu i

u tiên Ti p yêu:

sáng ng

t cô bé nh v bu

c bi t c

cô gái trong ti u thuy t di m tình nghe th y cái g i là ti
Ti p b t ch p t t c

làm theo ti ng g i c a con tim ch không nghe l i c a lý

trí, Ti p th ng th
ng

4, tr. 70].

i Tuyên.

ng nu

trêu thay, Ti

i tình ph b

t nh t Ti

th t v i chính b n thân c a mình, m t l n n

i
t l n s ng

y m t tình yêu

c c a mình, m
Khát khao h
làm m

ng l

im

i di n v i bao nhiêu k

th n c v v t ch t l n tinh th
tìm th

cs

m tl nn
qua m

Ti p r i kh i Tuyên,

ng c

thách, thi u

r

u v tâm h n và t

cn r

a nàng
t

c tr

c h nh phúc trong tay, Ti p

càng m nh m

nh phúc mà mình

mong mu n.
11


H nh

c s ph

c xây d

tình yêu, thi u

nó, hôn nhân s tr nên c n c i và s c m nh c a tình yêu có th khi n cho con
H nh phúc là khát khao l n nh t c a
i, là m

m tìm c a c

tính t nhiên, t t c m
cho t

u khát v ng h

Vì th , t

i luôn tìm m

1.2.2.

ib

c h nh phúc.

c

B

tv

s ng, m

n

i. Thánh Tôma nói:

ng ngày trong cu c

i n không th thi u trong m i con

tính d

a, b

ng th

c thù, g n li n quan ni m

nhân b n và cái nhìn có chi u sâu tri t h c v

i. Tình d c v n là khía

c nh gây nhi

c. Trong khi nhi

Nguy n Du, tác gi Truy n Ki

t Nam, t

k XVIII H

c khi dùng tình d

p t c xã h

Chuy n mô t tình d c c a Ti p m t cách tr c ti p

Ngân là hi m hoi.

g bao gi nh m l n gi
Và t t nhiên li
c

c l i).

n và m

i, tùy t ng phong cách th hi n. V i
th hi n lòng khát khao s ng, tính ch t m nh m , n i bu n
nh phúc c a nhân v

th y D

nh d

12]. Nh n xét c

c p t i nh

nhân b n này. Trong ti u thuy t

y
a D Ngân

u này. Tác ph m cho chúng ta m t

p trung

ng r t m nh m và b o d n

i v i khát v ng mang tính d c phát l ra trong th i chi
s

y quy

a b n thân chi n tranh.

i tính

d c và tình yêu luôn g n li n v i khát khao giao hòa gi a hai th xác, gi a hai
tâm h n hòa quy n v i nhau, chính vì v y, trong cu c hôn nhân c a Ti p và
Tuyên, trong m i tình gi

u có y u t

tình d c xu t hi n.

12


u tiên có c m giác v xác th t l

V
iv

i con trai trong cái công s ng

u tiên c a con gái

c, cái ch t bao trùm, b a vây,

a xung quanh. Ti p v a thoát ch t trong gang t c nh Tuyên.
Ti

c, m t nàng long lanh c m than

ai

c tóc nàng kéo

n nàng xu ng cái công s

huy

i

s ng s c r i nàng m u máo khóc, b ng nàng nín b t vì nghe th y có hai bàn tay
bao gi , hai trái ng
run r y b

n ng u trong th

c màu s

c, l quá, c m

c dày vò nâng lên h xu ng trong m
mùi âm ph , l

[14, tr. 101]. R i nh

tr giá khi cái ch t và s s

s

ic as

c tính b ng ngày và h ng gi v i nh ng cái

u ma l c không sao ng n

u tham d

thu n là khát khao nh c th , th a mãn v m t thân xác, s
i s ng tình d

ng th

i ta c n k cái ch t, khi s ng ch là tranh th ,

tranh th t ng gi t ng kh c gi

n ác li t. Ti

i Tuyên, s chung

ng v th xác mang c m giác N
v in

c có

c tr n l n

t, không rõ là m t cái gì, nó quá h tr ng, t

i, c ng v i n i

ph p ph ng mình có th ch t trong c nh không m t manh qu n b i m t m nh
pháo, m t qu bom tr m, hay m
yêu, không có ni m h

n m côi

14, tr. 55]

không có tình

c hi n dâng, giao hòa v

i mình. Ph i c

p l i, trên chi

n xuýt, trong Ti p tr

a

ng chín t c, v ch ng

yc m

trong nàng, s hi n h u thanh bình th m qua t ng t bào, t
ng v
t ct

nh t c a b u không khí hòa bình mà c dân
u tranh b

c.

Trong xã h i Vi t Nam truy n th
tình yêu, bao gi
ng c a n . Câu t c:

tóc

c p m i quan h nam n trong

n m nh vai trò ch
c, ch

i nào c

Ngân l i m t l n n
13

ng c a nam và s th
th hi n rõ
c th

cm t


nhân v t Ti

i có nh ng khát khao th a mãn v thân xác.

Cùng v i n i th t v ng v tính cách và tâm h n, v
c a Tuyên, Ti

ng s

ng nhân tính ít

ng v i ch ng. Tuyên nh t nh o, b c
u ng m vu t nàng, không c m th

c, c n c i,
khi gi a da th

ng víu

i là chi c áo nàng, mãi mãi

c m t ch ng, mãi mãi m t c

ng, r

r

m xúc b d
i l i ngay cái nàng v a có nàng hi u ra nhi u l n
iv

c yêu c

ngay c m giác v t ch t c a nh c th
ng v m t th xác v

ng

, tr. 155]. Ti p d n ghê s s chung

i s ng tinh th

gi hòa h

i s ng tình d

o thêm h

Tuyên ch

m giác

i. Ti p s ng v i

, ch vì trách nhi m, b c b

n khó ch u khi ngày càng

ph i ti p xúc v i Tuyên, v i cái dáng v c n m n trong công vi c, tính toán, ti u
nhân trong n
ph i ch

n Tuyên h ng ph

u. Nàng s

ng. M i ch vài dòng thôi mà D

bao nhiêu là câu chuy

cm

m không ch riêng cu
t bao nhiêu cu

ic

c

i Ti p mà n

i ph n khi l y ch ng

mà không xu t phát t tình yêu.
Tình yêu l

n v i Ti
ng m nh m

a con. M i tình
n nàng, Ti

nhi

g

hi n dâng th

ngày công tác x
chi

ng, hy v ng. Ti p

p không bi t r
t phát t

m

ng

l i d ng trong nh ng tháng

ic
t

sao l i có th

là tình c m

ng l

ng t

m th y gì c , ngoài c m giác ng c nhiên
y và sao l i ch có m t mình

chùi còn nàng thì n m v

ng vì x u h ?
g t b b i s si mê c a Ti p,
14

i

c lau
14, tr. 155].


b ti ng sét xuyên th u vào t n tâm can, nàng ti p t c vì l
sinh m

th n dân v i v vua c

n khi g

y v i s hi

4, tr. 155].

xu t phát t s

ng c m, chia s , và

t là s th u hi u, trân tr ng l n nhau, trong Ti p m i có s giao hòa v
th xác l n tinh th n. B ng ngòi bút mình D Ngân không h

ng

ngùng khi di n t nh ng tr ng thái tinh vi trong xúc c m c a Ti

m

xúc c a th t

r

c r i, b ng x

t con thú s ng

chu ng khi n Ti p th y mình ng y ngà v
c nh, không có m t gang t c cách tr

14, tr. 135- 136],

cc nk

i nàng yêu sau quãng th

.

Là s táo b o c a ngòi bút D

ng chi u c

Nó n ch

i.

n th a mãn v m t xác th t.
p có c s

c m giác c a m

im cn

ch c là t ti n ki

c
c

hi n ngay trong nh ng gi phút ân ái c

i. R i s hòa h p gi a hai

u tiên nàng c m th y trong bàn tay tinh ngh ch c a

thân xác v i nhau:
mình m t sinh v t c khôi

n v i nó,

ch c ch n vì nàng không khao
nãy

c n tr ng v i t

ti

mét th t da nàng. Ti p th y mình b o

d n và lão luy n, s nh p nhàng c a th

m th m, ng t ngào. T th th

ch , m t c c khác v i l

u, nàng b c cháy t ng gót

u và th c s không bi

ng b nh

danh hay không chính danh, tà dâm hay không tà dâm, ch th

i

ng, th a m n m t cách hài hòa sâu s c. L n th
vào gi a khuya, mùi da th t c

i trong gi c ng ch p ch n bùi bùi, da

di t. M i th b ng b

o, t

ng, tr n tr
157]. Khao khát xác th

n

a ng c và
bao gi

y, Ti p cháy b ng t t c
15

14, tr. 156i mình,


cháy b ng t t c

ng, cháy b ng c tình yêu không ng ng l n

lên trong nàng.
Khát v ng mang tính d c, khát v ng th a mãn nh ng nhu c u v
tình d

t bình di

t t i h nh phúc

c a Ti p. Nàng không x u h v i nó. V i Ti
thu c v b

am

u h t s c t nhiên, v
a, khát v ng y l

t trên

n n t ng c a tình yêu chân chính. Ki m tìm h nh phúc th c s , Ti
mc s
y là s

i s ng

ng th i

m xúc khi ân ái xác th t. Hi u Trinh g i

y nh a, nh y nh a t

ut

y

p t c gi n ph n ng:

i ta yêu nhau ch nói nh

p nhau

thì ng i nhìn nhau r i nói chuy n chính tr ch

14, tr. 215],

i sao l i

nh y nh a ch không ph i nh ng ch có tình b
m ng, sao l i nh y nh a khi Ti
nh

u

ng m i nhu c u tò mò c a b n trong

n c n nghe m t cách c th nh ng c m giác g
t th v lòng cho cô

th

a

14, tr. 216]. Ti p th ng

i khát v ng c a mình, nàng ch

g

i s ng ch n

ng ngùng.
N

c uv

D Ngân miêu t tình d c là s
is

th a m n v nhu

c h nh phúc th t s c a mình thì

thuy t

c

vi t nói v tình d

ti u

m nh ng trang
n, không thô t c, không khiêu dâm. Xem

y u t tình d

u hi

p c a tình yêu, tác gi

hi n

ngh thu t c a mình: khám phá, khai thác nh
khát v

cs

c cõi th

c yêu, làm n i rõ bi k ch thân ph n

y c m b y, chông gai. Và trong ti u thuy t
i b t lên nhân v t G m. M

h nh vì l

i ch
i ch ng mà G m t

i ph n
i

yb t

u mu n tho mãn xác th t m t cách ngông cu ng.
ng, trao g i t t c tâm h n và th xác

n h nh phúc th c s cho G
16

iv


k b qu y r i, b ép bu c, ép dâm m t cách nh

tra t n

v m t thân xác ch không h m y may có bi u hi n c m xúc nào c a tình yêu.
u tình d c không có tình yêu. Cu c s

i,

lúc thì b ch ng ép bu c quan h trong lúc say, lúc thì b v t bao cao su vào
m t... tr thành n i ám nh giày vò, n i kinh hoàng, ê ch trong cu
Ph

i G m.

ng c m b y c a xã h i khi n con
t chính mình, không làm ch
ng y, h ch bi t tìm m
cs

h c

c b n thân? S ng trong môi

th a mãn ham mu n cá nhân, vô tâm, làm
i b n tình. Th c tr

ng s xu ng c p c

i chuông báo

i b tha hóa. Tình c m, tình yêu d n b

mai m t.
Nhân t làm nên h
thi u s
d

i s ng v ch ng, có th nói không th

u gi a tâm h n và th xác. S song hành gi a tình yêu và tình
u c n thi

gi v ng mái

m. Nó làm cho k

n nh ng ng t ngào,
n sàng t b t t c , hi sinh t t c ch vì

i mình yêu. Tình yêu sánh

c. Tình yêu không th thi u tình

d c, vì tình d c s là l

t t i nh ng khoái c m t

,

i quan h
hòa h p gi a tình yêu và tình d c là m i quan h b n v ng nh
ng nh t. Cho nên, tình d

p nh t, lí

a quan tr ng trong cu c hành trình

tìm v b n ngã c a G m.
Chính vì v y, tính d
i s ng sinh lý c

n ph n
i. Cái nhìn b o d n v khát khao mang tính

d c trong nó ch a nhi
c th

nói v b

c kho ng cách trong tâm h n, s r n n t trong tình c m gi a

Ti

i ta th

tình yêu, b

c khát khao h nh phúc c a Ti p, th
i c a nàng. Nhi

Ngân l i có nh
c

t

c

t v tình d c

vi t v tình d c trong tác ph m
m c a D Ngân l i r t
17

o và m nh


m mang m

d

ng khác v i các tác ph m

cùng th i v
1.2.3.

ib
im

i không ai có th

i
i g p tr c tr

nay g p tr c tr

i hôm

c l i là h

vì v y, m

i. Chính

i trong chúng ta ph i luôn luôn có b

t qua m i th thách và gian nan. N

cm is v tv ,

gian kh thì ta s thành trong cu c s

.
im

m t s ph

i là m t hoàn c nh khác nhau,

gi i c a h

b

u là nh

i có

u khi h còn làm lu m

quanh h . N

xung

h Ti

i m nh m , xông pha,

ng tr n m c, chèo thuy

i thay, bi n c là

a gia t
il

n sinh quy n sát c

em Ti p,

ng, m i c ch

c chú ý, thì

u có tr

i h nh phúc cho Ti p, m c

t mô

, n m gi vai trò to l
ch

, can thi

y ai sung bái m

c

son tr và trí l c, m t o t n và chính xác, m là b u tr i cho các
con anh khi c Hà N i ph

t c , tình m u t và tình

b n, áng tr

à s

ch ng t lúc còn tr , m t mình h
con cái khôn l

im tv im

ng thành. H

viên khác c

14, tr. 167]. Góa
thách, nuôi d y

y uy l

t các thành

ng m và tôn kính. V trí y ch có th t o nên

b im tb

cs

c ch Hoài y

i, khi t i nh c chuy n ch

là n

ng m

y m nh m

c m i giông bão c a cu

a ch , n

cm ts
i góa ch ng

toan công vi c, ch l

i. Ngay
b
trong lo

t ch Hoài mau
18


cm

n b i hình nh nh ng lúc ch

có th

u khi n ghe thuy n:

u khi n cho chân v

l

chi c võ

g con ng a gi

m i cu

c nh

14, tr. 28], gi

c th , m nh d n sông

c bi t, b
b

c t p trung n i b t nh t

c khi nàng có th

nh

nh ki n c a xã h

c

i mình, ch

i m t v i bao

Ti p. Không

t lên thành ki n,

n v i nh ng khát khao c a mình, s ng b ng t t

c khi trong m t m i

i, nàng là m t cô Ti p ti

có chút m a mai (v
tr

ng ng i v t trong

y l ng, v a

ng th i không kh i n

a nàng. Tham gia kháng chi n t lúc còn r t tr , hòa bình l p

l i, nàng g n bó v i s nghi

n tâm huy t cho s nghi p c m

bút c a mình. Ti p dám làm, dám vi t, và dám ch u. Nàng là m
cm

i công nh n. Ti p dám s ng ch t v i ngh nghi p mình

a ch n, nàng không s

ch ra c a ch ng, t

ng H c viên chính tr , r
Ti p dám t b công danh tr
bi t r ng nhi

a, lên n
y hoa h

cm

là m

ng s nghi p

c a mình, d n t t c

nh b

a mình trên

nh nàng, Tuyên lu m , y u th h n. Ti p m nh m , th ng th n,
có th c l c bao nhiêu thì Tuyên l i b

c b y nhiêu. Ti p b

a bao

t v t c a cu c s ng, gi cho mình l i s ng trong s ch,
ng hoàng thì Tuyên càng thoái hóa, bi n ch t. Ti p b
n t n cùng c a cu

u tranh giành l i h

i nàng
l i t t c các tài

s n có giá tr trong nhà, m t mình d
t Ti p ý th
v t ch t mà mình ph
Ti p ch ng t cho m

c nh

t v , nh ng áp l c v tinh th n,

im

m thách th

u.

i xung quanh nàng th y là nàng có th s ng t t vào

i c a mình, v i s ch t chiu gom góp c a m con mình. Cu c
19


s ng càng nhi u th

ah

ur

t

tr ng. V i nh
a Ti

quanh t
th

c ch ng t
ib

ng m nh m

n m

i xung

n . Không nh ng th nó còn giúp cho b
c nh ng v

p ti m n, n ch a trong m

i ph n trong gia

nào thì nh
nh , h v n hiên ngang

c

Ti p không h bé

c m i th thách c a cu c s ng.
***

Th gi i nhân v t trong ti u thuy
ng v i nhi u ki

a D Ngân r t
i, nhi u s ph n, nhi

t ra trong nhi u hoàn c
v t ch
bi

phân chia các ki u nhân
i, nhi

c. M i nhân v

c

ng chéo vào nhau, khó phân

u mang trong mình m t n

ngoài khó có th c m nh n h
nhi u s ph

c. Cu

i riêng mà nhìn bên

ic am

u ph c t p v i

có th c m nh n b ng nhi u chi u, v i m t
i ngh

t m i hi n ra m

y s c nét.

20

ng

GIAN, TH I GIAN NGH THU T TRONG TI U
THUY T

N C A D NGÂN

Không gian và th i gian là nh ng ph m trù tri t h c ch s t n t i c a
th gi i v t ch t. Không có gì t n t i ngoài không gian và th i gian. Tác
ph m là m t th gi i ngh thu t, th gi
kho ng không gian và th

i t n t i trong m t

c bi t. Không gian và th i gian trong tác

ph m là không gian ngh thu t và th i gian ngh thu t. Nó không ch là
không gian và th i gian v t ch t mà là m
tinh th n, hi n th
ph

c bi u hi n th gi i

i s ng thông qua tác ph

Trong tác

c, không gian, th i gian ngh thu t là b i c

ng, ho

ng. Tuy nhiên, nó không ch

nhân v t sinh

n là b i c nh s ng c a

nhân v t mà nó còn th hi n d ng ý ngh thu t c
gian trong tác ph

th i

c ch u s chi ph i c a quy lu

sáng tác c a tác gi . Tìm hi u không, th i gian ngh thu t là tìm hi
ngh thu t, quan ni m c

cu c s ng.

2.1. Không gian ngh thu t trong ti u thuy t

c a D

Ngân
Không gian là m t ph m trù c a tri t h c, là hình th c t n t i c a th gi i
hi n th c. Không có gì t n t i ngoài không gian và th i gian. Ch trong không
gian và th i gian thì s v t m
i có nh

m khác v i không gian th c t . B

không ch là ngh thu t c a th i gian mà nó còn là ngh thu t không gian, m t
ngh thu

t li u xây d ng

ng là ngôn t

nh. Không gian ngh thu t g n v i s c m th v

không gian, có giá tr tình c m nên nó mang tính ch quan c
Không gian ngh thu t là

c bên trong c

i sáng tác.
ng ngh thu t

th hi n ch nh th c a nó. S miêu t , tr n thu t trong ngh thu t bao gi
xu t phát t m

m nhìn, di n ra trong m

gi i ngh thu t c th , c

ng nhìn nh

c b c l toàn b qu ng tính c a nó: cái này
21