Một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam hiện nay

mạnh, -u thế cần phát huy; đồng thời tìm ra
những vấn đề còn hạn chế, yếu kém, nhằm đề xuất những giải pháp thiết thực,
khả thi, góp phần nhanh chóng phát triển nguồn nhân lực du lịch đáp ứng yêu
cầu cả về số l-ợng, chất l-ợng và có cơ cấu phù hợp là một việc làm cần thiết.
Vì vậy, đề tài Một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam
hiện nay đ-ợc chọn làm đề tài luận văn.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Hiện nay, ch-a có công trình khoa học nào tập trung nghiên cứu một
cách đầy đủ, chi tiết về các giải pháp phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt
Nam. Tuy nhiên, có một số tài liệu của Tổng cục Du lịch, của các đơn vị nhViện Nghiên cứu phát triển du lịch, Tạp chí Du lịch, các cơ sở đào tạo du lịch
và một số tài liệu khoa học khác có đề cập một phần nội dung mà luận văn
nghiên cứu. Nội dung chủ yếu th-ờng đ-ợc đề cập trong các tài liệu khoa học
này là thông tin về thực trạng, yêu cầu phát triển nguồn nhân lực du lịch và có

Footer Page 7 of 27.

5


Header Page 8 of 27.

đề xuất một số giải pháp chung cho đào tạo, bồi d-ỡng nguồn nhân lực du
lịch. Cụ thể nh-:
Năm 2006, Tổng cục Du lịch có đề tài nghiên cứu cấp ngành về Thực
trạng và giải pháp chủ yếu phát triển du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế
mũi nhọn đề cập một số nội dung, trong đó có hai nội dung chủ yếu là: (i)
thực trạng ngành Du lịch Việt Nam; (ii) các định h-ớng, giải pháp hiện nay để
thực hiện mục tiêu đ-a Du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn;
Nhóm tác giả tr-ờng Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội và chuyên gia tvấn Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc gia Nhật Bản năm 2006 phối hợp xây
dựng Báo cáo Tăng c-ờng năng lực quản lý và xúc tiến các hoạt động th-ơng
mại dịch vụ của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập thuộc Dự án VIE/02/009.

Nội dung Báo cáo tập trung làm rõ một số vấn đề về: (i) thực trạng, xu h-ớng
phát triển của ngành Du lịch Việt Nam, (ii) đánh giá sản phẩm du lịch Việt
Nam, (iii) điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức và một số khuyến nghị,
giải pháp phát triển bền vững đối với du lịch Việt Nam;
Kỷ yếu hội thảo: WTO - Những giải pháp phát triển Du lịch Việt Nam
do Tạp chí Du lịch Việt Nam phối hợp với Ban Quốc tế - Báo Điện tử Đảng
Cộng sản Việt Nam tổ chức năm 2006, có nội dung thực trạng và giải pháp
đẩy mạnh tốc độ phát triển Du lịch Việt Nam và công tác đào tạo, sử dụng
nguồn nhân lực trong ngành Du lịch.
Tài liệu dùng trong Hội thảo phát triển nguồn nhân lực ngành Du lịch:
Báo cáo công tác đào tạo, bồi d-ỡng nhân lực du lịch thời gian qua và
ph-ơng h-ớng, nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đến năm 2010 của Tổng cục Du
lịch, tháng 9/2004 đã nêu (i) tình hình, kết quả đào tạo, bồi d-ỡng nhân lực du
lịch; (ii) những hạn chế của công tác đào tạo, bồi d-ỡng nhân lực du lịch và
nguyên nhân; (iii) ph-ơng h-ớng, mục tiêu và nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục đẩy
mạnh đào tạo bồi d-ỡng, phát triển nguồn nhân lực du lịch đến năm 2010 và
những năm tiếp theo.

Footer Page 8 of 27.

6


Header Page 9 of 27.

Tài liệu về: Ch-ơng trình phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam
đến năm 2015 của Tổng cục Du lịch năm 2006, tập trung vào các nội dung:
(i) thực trạng và định h-ớng phát triển nguồn nhân lực du lịch; (ii) ch-ơng
trình hành động phát triển nguồn nhân lực du lịch đến năm 2015.
3. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu

3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tìm ra các giải pháp khả thi, góp phần
thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực du lịch cả về số l-ợng, chất l-ợng, cơ cấu
lao động du lịch, đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch nhanh và bền vững. Trên
cơ sở phân tích thực trạng và công tác phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt
Nam thời gian qua, phát hiện những mặt tích cực và những hạn chế, bất cập,
để đề xuất các giải pháp khả thi trong công tác phát triển nguồn nhân lực du
lịch ở cả 3 khu vực lao động: quản lý nhà n-ớc, sự nghiệp và kinh doanh du
lịch.
3.2. Nội dung nghiên cứu
Để giải quyết đ-ợc mục tiêu đã đề ra, luận văn tập trung nghiên cứu
những nội dung chính nh- sau:
- Vị trí vai trò quan trọng của nguồn nhân lực trong phát triển du lịch
Việt Nam.
- Yêu cầu phát triển về số l-ợng, chất l-ợng, cơ cấu lao động du lịch du
lịch Việt Nam;
- Thực trạng nguồn nhân lực và hoạt động phát triển nguồn nhân lực du
lịch Việt Nam. Phân tích, đánh giá những mặt tích cực và những điểm còn hạn
chế cần khắc phục.
- Đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam hiện
nay, tập trung vào các nhóm giải pháp về: Tổ chức bộ máy, nhân sự làm công
tác phát triển nguồn nhân lực du lịch; cơ chế, chính sách, pháp luật về phát
Footer Page 9 of 27.

7


Header Page 10 of 27.

triển nguồn nhân lực du lịch; nâng cao năng lực các cơ sở đào tạo du lịch; duy

trì và mở rộng hợp tác quốc tế về phát triển nguồn nhân lực du lịch.
4. Phạm vi và đối t-ợng nghiên cứu
4.1. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi và không gian nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu các
yếu tố liên quan đến nguồn nhân lực du lịch, tập trung vào lực l-ợng lao động
trực tiếp của ngành Du lịch; công tác quản lý, phát triển nguồn nhân lực du
lịch và đề xuất một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực du lịch trong phạm
vi cả n-ớc d-ới góc độ quản lý nhà n-ớc về du lịch.
- Về thời gian: Các tài liệu thứ cấp đ-a vào nghiên cứu, phân tích đ-ợc
thu thập trong thời gian từ năm 2000 đến 2009; các tài liệu, số liệu sơ cấp
đ-ợc thu thập trong năm 2008, 2009. Các giải pháp đ-a ra để thực hiện trong
giai đoạn từ nay đến năm 2015, tạo cơ sở phát triển đến năm 2020.
4.2. Đối t-ợng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu các yếu tố về số l-ợng, chất l-ợng, cơ cấu lao
động du lịch, chủ yếu tập trung vào lao động du lịch trực tiếp; hoạt động phát
triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam thời gian qua; phát hiện những điểm
mạnh, những yếu tố tích cực cần phát huy cũng nh- những khó khăn, bất cập
cần đ-ợc giải quyết; đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực phù hợp
với yêu cầu phát triển ngành Du lịch hiện nay.
5. Ph-ơng pháp nghiên cứu
Chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử là ph-ơng pháp luận
cho quá trình phân tích, kết luận các vấn đề nghiên cứu.
Ph-ơng pháp nghiên cứu cụ thể: Nghiên cứu tài liệu, thống kê, so sánh
và tổng hợp các thông tin, số liệu đ-ợc khai thác từ các tài liệu thứ cấp hoặc
phỏng vấn, thu thập trực tiếp từ các cơ quan, đơn vị, cá nhân có liên quan đến
nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực du lịch, mạng internet...
Footer Page 10 of 27.

8

Header Page 11 of 27.

6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn
đ-ợc chia thành 3 ch-ơng:
Ch-ơng 1: Vai trò và yêu cầu phát triển nguồn nhân lực du lịch
1.1. Vai trò của nguồn nhân lực trong phát triển kinh tế - xã hội
1.2. Vai trò của nguồn nhân lực đối với phát triển du lịch Việt Nam
1.3. Yêu cầu phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam hiện nay
Ch-ơng 2: Thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với phát triển
nguồn nhân lực du lịch Việt Nam
2.1. Một số nét khái quát về du lịch Việt Nam
2.2. Thực trạng về số l-ợng, chất l-ợng, cơ cấu lao động du lịch
2.3. Thực trạng hoạt động phát triển nguồn nhân lực du lịch
Ch-ơng 3: Giải pháp phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam
hiện nay
3.1. Kiện toàn tổ chức và nhân sự về phát triển nguồn nhân lực du lịch
3.2. Xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách về phát triển nguồn
nhân lực du lịch.
3.3. Nâng cao năng lực cơ sở đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch.
3.4. Duy trì và mở rộng hoạt động hợp tác quốc tế.

Footer Page 11 of 27.

9


Header Page 12 of 27.

Tài liệu tham khảo
Tài liệu tiếng Việt:
1. Ban T- t-ởng Văn hóa Trung -ơng (2001), tài liệu nghiên cứu văn kiện Đại
hội IX của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.159
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Những điều cần biết về tuyển sinh đạo học và cao
đẳng năm 2009, Nxb Giáo dục, Hà Nội
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Những điều cần biết về tuyển sinh trung cấp
chuyên nghiệp năm 2009, Nxb Giáo dục, Hà Nội
4. Trịnh Xuân Dũng, Tiêu chuẩn để đánh giá du lịch là một ngành kinh tế mũi
nhọn, Tạp chí Du lịch Việt Nam, số 1/2004, tr.18-19
5. Đảng Cộng sản Việt Nam (1997), Văn kiện Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp
hành Trung -ơng khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ VII, Nxb Sự thật, Hà Nội
8. Vũ Mạnh Hà, Bàn thêm về vấn đề đào tạo tại khoa Du lịch học - Tài liệu
hội thảo khoa học đào tạo nguồn nhân lực và nghiên cứu khoa học trong du
lịch - những vấn đề đặt ra, Tr-ờng đại học khoa học xã hội và nhân văn,
ĐHQG Hà Nội, tháng 12/2005, tr.76-77
9. Trần Quang Hảo (2008), đâu là điều kiện cần thiết để phát triển nguồn nhân
lực du lịch, Tạp chí Du lịch Việt Nam, số 4/2008, tr.33
10. Thu H-ơng (2008), Đào tạo nhân lực ngành Du lịch theo nhu cầu xã hội,
Tạp chí Du lịch Việt Nam, số 4/2008, tr.29

10
Footer Page 12 of 27.


Header Page 13 of 27.

11. Nguyễn Văn L-u, Xây dựng và nâng cao chất l-ợng đội ngũ nhà giáo
khâu đột phá để đẩy mạnh đào tạo phát triển nhân lực đáp ứng yêu cầu phát
triển ngành Du lịch. Tài liệu hội thảo khoa học đào tạo nguồn nhân lực và
nghiên cứu khoa học trong du lịch - những vấn đề đặt ra, Tr-ờng đại học khoa
học xã hội và nhân văn, ĐHQG Hà Nội, tháng 12/2005, tr. 111-120
12. Quốc hội N-ớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật Du
lịch, Nxb Chính trị quốc gia, H Ni.
13. Quc hi Nc Cng hũa xó hi ch ngha Vit Nam (1991), Hiến pháp
n-ớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, H Ni
14. Trần Đức Thanh (1998), Nhập môn khoa học du lịch, Nxb Đại học Quốc
gia Hà Nội, H Ni
15. Tổng cục Du lịch, Báo cáo kết quả điều tra cập nhật số liệu nguồn nhân
lực du lịch Việt Nam các năm 2000, 2005, 2009.
16. Tổng cục Du lịch (2001), Chiến l-ợc phát triển Du lịch Việt Nam giai
đoạn 2001- 2010, Hà Nội.
17. Tổng cục Du lịch, Báo cáo tổng kết các năm từ 2000 - 2008.
18. Tổng cục Du lịch (2006), Ch-ơng trình phát triển nguồn nhân lực du lịch
Việt Nam đến năm 2015
19. Tổng cục Du lịch (2002), Quy trình đào tạo lại và bồi d-ỡng nguồn nhân
lực du lịch
20. Viện Chiến l-ợc phát triển, Báo cáo đề án xây dựng chiến l-ợc phát triển
đất n-ớc thời kỳ đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2045, tháng 5/2009, tr. 6369
Tài liệu tiếng Anh:
21. James A. Bardi (2005), Hotel Front office Management, Nxb John
Wiley& Sons, Inc, New Jersey, United States of America
22. John Beech and Simon Chadwick (2006), The Business of Tourism
Management, Nxb Pearson Education Limited, England
11
Footer Page 13 of 27.

Header Page 14 of 27.

23. Christopher Holloway withe Neil Taylor (2006), The Business of Tourism,
Nxb Pearson Education Limited, England
24. Philip Kotler (2006); John T.Bowen; James C.Markens, Marketing for
Hospitality and Tourism, Nxb Pearson International Education
25. The Culinary Institute Of America (2001), Remarkable Service, Nxb John
Wiley& Sons, Inc, United States of America
Trang th«ng tin ®iÖn tö tiÕng n-íc ngoµi:
26. World Tourism Organisation: www.unwto.org, Tourism and Economic
Stimulus- Initial Assessment Madrid, Update September 2009.

12
Footer Page 14 of 27.