11 lớp 11

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

Bài 11
CHÍNH SÁCH DÂN SỐ VÀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM
(1 Tiết)
I-

MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Về kiến thức
- Nắm được tình hình dân số, việc làm và mục tiêu, phương hướng giải quyết
vấn đề dân số và việc làm ở nước ta hiện nay.
- Hiểu được tầm quan trọng của chính sách dân số và giải quyết việc làm đối
với sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa của đất nước.
- Hiểu được trách nhiệm của công dân trong việc thực hiện chính sách dân số
và giải quyết việc làm.
2. Về kỹ năng
- Biết tham gia tuyên truyền chính sách dân số, chính sách việc làm của Đảng
và Nhà nước.
- Thông qua hoạt động thực tiễn góp phần đổi mới tư duy của nhân địa phương.
- Biết vận dụng hiệu quả chính sách dân số và việc làm vào đời sống.
- Từng bước xác định nghề nghiệp tương lai.
3. Về thái độ
- Phê phán quan niệm sai lầm về vấn đề dân số và việc làm
- Tin tưởng và chấp hành tốt các đường lối, chủ trương của Nhà nước.
II-

NỘI DUNG

1. Trọng tâm
Trọng tâm của bài này là phương hướng cơ bản để thực hiện chính sách dân số và
giải quyết việc làm.
GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
1


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

2. Kiến thức khó
Chính sách dân số và giải quyết việc làm là thuộc về các vấn đề xã hội. Hai chính
sách này có quan hệ với nhau rất chặt chẽ. Đó là những chính sách về con người, vì
con người của Đảng và Nhà nước ta nhằm góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống
của con người thông qua việc giảm tỉ lệ tăng dân số và giải quyết tốt việc làm.
Đối với chính sách dân số: Tùy theo điều kiện tự nhiên, lực lượng lao động, mỗi
nước có chính sách dân số khác nhau. Có những nước thực hiện chính sách này nhằm
duy trì dân số ổn định (Đan Mạch, Thụy Điển), có những nước khuyến khích việc tăng
dân số (Đức, Malaixia), có những nước thực hiện chính sách hạn chế tốc độ tăng dân
số (Trung Quốc, ấn Độ…). Nhìn chung, ở các nước đang phát triển có tỉ lệ dân số tăng
nhanh hơn so với các nước phát triển. Chính vì vậy, hiện nay vấn đề bùng nổ dân số
đã trở thành vấn đề toàn cầu.
Đối với chính sách giải quyết việc làm: Đảng và Nhà nước ta rất coi trọng vấn đề
giải quyết việc làm cho người lao động. Người lao động được đặt vào vị trí trung tâm,
được chủ động, tự do tìm kiếm, tạo việc làm cho mình và cho người khác trong tất cả
các thành phần kinh tế. Đảng, Nhà nước ta còn chủ trương xuất khẩu lao động và coi

đây là một trong những hoạt động kinh tế đối ngoại phù hợp với xu thế toàn cầu hoá
và hội nhập về kinh tế nhằm giải quyết yêu cầu trước mắt và lâu dài, tăng thu nhập
cho người dân, làm giàu cho đất nước.
III- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
Tài liệu dạy học: Sách giáo khoa GDCD lớp 11, Sách giáo viên GDCD lớp 11,
sách tình huống GDCD lớp 11, sách thiết kế bài giảng giáo dục công dân lớp 11.
Một số tranh ảnh, số liệu thể hiện quy mô, phân bố, mật độ dân số và tự tạo ra
bảng, biểu, sơ đồ về các vấn đề trên hoặc về tác động của việc tăng dân số quá nhanh
đối với chất lượng cuộc sống, việc làm, phiếu học tập...
IV- PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
2


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

Đàm thoại, nêu vấn đề, thuyết trình, giảng giải, trực quan, thảo luận nhóm. Ngoài
ra còn sử dụng phương pháp trắc nghiệm để đánh giá nhận thức của học sinh.
V-

TIẾN TRÌNH BÀI HỌC

1. Ổn định lớp (1’)
2. Kiểm tra bài cũ (5’)
Câu hỏi: Em hãy trình bày nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực văn hóa?
Trả lời:

Là thực hiện quyền làm chủ và bình đẳng của mọi công dân trong lĩnh vực văn
hoá.
- Quyền được tham gia vào đời sống văn hoá.
- Quyền được hưởng các lợi ích từ sáng tạo văn hoá, nghệ thuật của chính mình.
- Quyền sáng tác, phê bình văn học nghệ thuật; giải phóng con người khỏi những
thiên kiến lạc hậu, loại bỏ sự áp bức về tinh thần và đưa văn hoá đến cho mọi người.
3. Vào bài mới
3.1. Giới thiệu bài mới
Vấn đề dân số hiện nay trên thế giới đã trở thành vấn đề toàn cầu và là sự quan
tâm của nhiều nước trên thế giới, nhất là những nước nghèo, đang phát triển. Ở nước
ta, dân số tăng nhanh là một áp lực lớn đối với vấn đề giải quyết việc làm. Vậy chúng
ta nhận thức về thực trạng dân số và việc làm như thế nào và đề ra mục tiêu, phương
hướng cơ bản nào để giải quyết tốt những vấn đề nói trên? Nước ta vẫn đang phải đối
mặt với vấn đề dân số tăng nhanh, giải quyết việc làm khó khăn. Bài này giúp các em
hiểu được tình hình, mục tiêu và những phương hướng cơ bản để giải quyết những
vấn đề trên.
3.2. Hoạt động giảng dạy
Họat động của GV và HS

Nội dung chính của bài
học

GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
3


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ

NHUẬN

Đơn vị kiến thức 1: Chính sách dân số

I- CHÍNH SÁCH DÂN SỐ

Phương pháp: Nêu vấn đề, giảng giải kết hợp
với đàm thoại.
1. Dân số là gì?

1. Dân số là gì?

2. Chính sách dân số là gì?

Dân số là lượng người

Trả lời

sinh sống trong một vùng

Là những chủ trương, biện pháp của Đảng và lãnh thổ nhất định.
Nhà nước nhằm định hướng và điều tiết quá trình
phát triển dân số theo những mục tiêu nhất định.
Xem đoạn phim sau và cho biết:

Dân số Việt Nam

3. Em có nhận xét gì về tình hình dân số nước
ta hiện nay?
Trả lời

Năm/ Dân số (Tr.người)
2011
2012
2013
87,84 88,78
90

- Dân số tăng nhanh, kết quả giảm sinh chưa thật
vững chắc.
- Quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao.
- Gia tăng dân số gây hậu quả lớn cho sự phát
triển của đất nước.
4. Ảnh hưởng của gia tăng dân số đến cuộc
sống con người và xã hội?

2. Mục tiêu dân số

Trả lời
- Cản trở tốc độ phát triển kinh tế - xã hội.
- Gây khó khăn lớn cho việc nâng cao chất lượng
cuộc sống, giải quyết việc làm và thu nhập, làm cạn
kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường.
5. Mục tiêu của chính sách dân số ở nước ta

- Tiếp tục giảm tốc độ
gia tăng dân số.
- Sớm ổn định quy mô,
cơ cấu dân số và phân bố dân
cư hợp lí.

GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
4


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

là gì?

- Nâng cao chất lượng

6. Để đạt được mục tiêu trên, nước ta cần tập dân số nhằm phát triển nguồn
trung vào những phương hướng nào?

nhân lực cho đất nước.

7. Nhà nước ta đã đưa ra chính sách nào
nhằm giảm tỉ lệ sinh con?

3. Phương hướng cơ bản

Trả lời

giải quyết vấn đề dân số.

Chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình

- Tăng cường công tác

8. Theo em, phương hướng nào quan trọng lãnh đạo và quản lí.
nhất? Vì sao?

- Làm tốt công tác thông
tin, tuyên truyền, giáo dục.
- Nâng cao sự hiểu biết
của người dân.
- Nhà nước đầu tư đúng

mức.
Đơn vị kiến thức 2: Chính sách giải quyết việc II- CHÍNH SÁCH GIẢI
làm.

QUYẾT VIỆC LÀM

Phương pháp: Đàm thoại, vấn đáp và trực quan
Giáo viên nêu số liệu về việc làm
Dân số trong độ tuổi lao động
2000
2005
2010
55%
59,1
60,7
%
%
Mỗi năm có khoảng 13 triệu thanh niên bước vào

độ tuổi lao động.
1. Số liệu trên nói lên điều gì?
Trả lời: Dân số trong độ tuổi lao động ngày càng
tăng.
GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
5


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

Giáo viên cung cấp thông tin
Tỉ lệ thiếu việc làm
ước tính

Thành
thị

Nông
thôn

2,66%

1,50%

3,18%

Độ tuổi
15 -> 24
25 trở
lên

Tỉ lệ
thất
nghiệp
5,97%
1,29%

Thành
thị

Nông
thôn

10,79%
2,45%

4,49%
0,77%

1. Tình hình việc làm
-

Thiếu việc làm ở cả

thành thị và nông thôn
-

Thu nhập thấp

-

Lao động từ nông thôn

lên thành thị ngày càng tăng

2. Nhận xét về tình hình việc làm ở nước ta
hiện nay?
3. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên?
Trả lời
- Tỉ lệ người trong độ tuổi lao động nhiều nhưng
việc làm cho người lao động không có à thiếu việc
làm.
- Thu nhập của người dân thấp do trình độ còn
kém nên sản xuất không có hiệu quả, không nắm bắt
được khoa học kĩ thuật cao.
- Lao động từ nông thôn lên thành thị ngày càng
tăng do thiếu đất canh tác, thiếu việc làm, thu nhập
thấp, khí hậu khắc nghiệt.
4. Mục tiêu của chính sách giải quyết việc làm
ở nước ta là gì?
5. Nước ta cần tập trung vào những phương

2. Mục tiêu
- Tập trung sức giải quyết
việc làm ở cả thành thị và
nông thôn.

- Phát triển nguồn nhân
lực
- Mở rộng thị trường lao
động.

GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
6


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

hướng nào?

- Tăng lao động đã qua
Trả lời

đào tạo nghề.

- Thúc đẩy phát triển sản xuất và dịch vụ
Ví dụ: Thành thị: phát triển các khu công nghiệp:
VSIP, SÓNG THẦN, Việt Nam – Singapor… tạo

3.

việc làm cho người lao động.

bản.

Nông thôn: Xây dựng kinh tế V - A – C (vườn,
ao, chuồng), các trang trại chăn nuôi, thực hiện tăng
canh, xen vụ, áp dụng khoa học công nghệ vào sản
xuất và trồng trọt…

Phương hướng cơ

- Thúc đẩy sản xuất và
dịch vụ.
- Khuyến khích làm giàu
theo pháp luật, tự do hành

- Khuyến khích làm giàu hợp pháp, tự do hành
nghề.

nghề.
- Đẩy mạnh xuất khẩu lao

Ví dụ: Phát triển các làng nghề truyền thống: làm
nón, đan lát, làm gốm sứ, dệt chiếu…

động.
- Sử dụng có hiệu quả

- Đẩy mạnh xuất khẩu lao động.

nguồn vốn.

Ví dụ: Tăng cường đưa người lao động sang các
nước Hàn Quốc, Malaixia, Nhật Bản, Indonexia…
để làm việc và tích lũy vốn, kinh nghiệm…
- Sử dụng nguồn vốn có hiệu quả.
Ví dụ: Cho người dân vay vốn để đầu tư phát
triển

sản xuất như chương trình “VƯỢT LÊN

CHÍNH MÌNH”.
Tất cả để đưa nước ta thoát khỏi tình trạng nước
nghèo, kém phát triển, sớm ổn định mọi mặt đời
sống cho người dân.
Đơn vị kiến thức 3: Trách nhiệm của công dân

III- TRÁCH

NHIỆM

GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
7


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

đối với chính sách dân số và giải quyết việc làm.

CỦA CÔNG DÂN ĐỐI VỚI

Phương pháp: Đàm thoại, vấn đáp

CHÍNH SÁCH DÂN SỐ VÀ

1. Công dân cần có trách nhiệm gì?

GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM

2. Em đã làm được những việc gì?

- Bản thân có ý chí vươn

3. Ước mơ nghề nghiệp của em là gì? Em lên trong học tập và trong
phải làm gì để đạt được điều đó?

cuộc sống

4. Sau khi lập gia đình thì các em dự định
sinh mấy con?

- Chấp hành chính sách
pháp luật về dân số và việc

Học sinh trả lời

làm.

Giáo viên nhận xét, kết luận

- Động viên người thân

Tất cả các em chắc hẳn đều có những dự định, trong gia đình và những
ước mơ của riêng mình, nhưng trước hết các em người khác cùng thực hiện.
phải học tập, tu dưỡng bản thân, trau dồi kiến thức,

- Có ý chí vươn lên nắm

nắm được những mục tiêu, phương hướng cơ bản bắt khoa học kĩ thuật tiên
của chính sách dân số và giải quyết việc làm, biết tiến.
nắm bắt công nghệ tiên tiến góp phần thúc đẩy sự
phát triển chung của đất nước.
4. Củng cố
Câu 1: Cho biết câu ca dao sau nói lên điều gì?
Gái một con trông mòn con mắt

Bốn con quần áo đi ngang khét mùi

Gái hai con, con mắt liếc ngang

Năm con tóc rối tổ cu

Ba con cổ gẳng răng vàng

Sáu con yếm trụt, váy dù vắt ngang

Câu 2: Nước ta muốn có quy mô, cơ cấu dân số và phân bố dân cư hợp lý để
phát triển nhanh và bền vững thì phải?

A- Có chính sách dân số đúng đắn.
GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
8


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG THPT PHÚ
NHUẬN

B- Khuyến khích tăng dân số
C- Giảm nhanh việc tăng dân số.
D- Đưa người ở miền đồng bằng lên vùng núi sinh sống.
Câu 3: Nói đến chất lượng dân số là nói đến:
A- Yếu tố thể chất
B- Yếu tố thể chất, trí tuệ và tinh thần
C- Yếu tố tinh thần
D- Yếu tố thể chất, tinh thần
5. Dặn dò
Các em về nhà học bài, làm bài tập và xem trước bài 12: Chính sách tài nguyên và
bảo vệ môi trường.
Nhận xét của GVHD: .................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
Duyệt của giáo viên hướng dẫn

Sinh viên dự giờ

TẠ NGÂN HOÀI THIỆN

NGUYỄN THỊ NGUYÊN

GIÁO ÁN THỰC TẬP GIẢNG DẠY
SVTH: NGUYỄN THỊ NGUYÊN
9