Mô hình logistic tính toán sự tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng có việc làm ở Việt Nam (Khóa luận tốt nghiệp)

NGUY N TR NG NHÂN
TR N TH L TRINH

MÔ HÌNH LOGISTIC TÍNH TOÁN S
NG
C A CÁC NHÂN T
N KH
C LÀM VI T NAM
KHÓA LU N T T NGHI P

NGÀNH: TOÁN

NG D NG
IH C

NG

TP. H

IH

NG D

CHÍ MINH, THÁNG 5 N M 2017



L IC

Trên th c t không có thành công nào mà không g n li n v i nh ng s h tr
dù ít hay nhi u, dù tr c ti p hay gián ti p c

t khi b

uh ct p

gi

ih

c a quý Th
V i lòng bi
D ng -

i khác. Trong su t th i gian
c nhi u s quan

n bè.
c nh t, em xin g

n quý Th y cô

Khoa Toán

i h c Sài Gòn Thành ph H Chí Minh

tâm huy t c

truy

ng

i tri th c và

t v n ki n th c cho chúng em trong su t th i gian h c

t pt

u ki n cho b n thân em hoàn thành t t khóa lu n t t

nghi p c a mình.
c bi t em xin g i l
c ti

ng d n và t

Sau cùng em mu n g i l
th n và b n bè là ngu

n Th y

,
t t nghi p.
d a tinh

em trong su t th i gian làm khóa lu n.
tc .


M CL C
Trang ph bìa
L

i

...............................................................................................................ii

L ic

..iii

M cl c

.1

Danh m c ....................................................................................................................3
M

U.....................................................................................................................5

M ts v

chung v

lý lu

ng vi c làm
1.1 Khái ni m ngu
ng .................................................................................10
1.2 L
ng.............................................................................................11
1.2.1 Vi c làm .....................................................................................................12

1.2.1.1
vi c làm .........................................................................................14
1.2.1.2 Thi u vi c làm .....................................................................................15
1.2.2 Th t nghi p ................................................................................................16
1.2.2.1 Th t nghi p dài h n .............................................................................18
1.2.2.2 Th t nghi p ng n h n ..........................................................................18
1.2.2.3 Th t nghi p t m th i ...........................................................................19
1.2.2.4 Th t nghi p chu k ..............................................................................20
1.2.2.5 Th t nghi
u ..............................................................................20
1.2.2.6 Th t nghi p t nhiên............................................................................21
1.3
t s ch tiêu ch y u .........................................................23
1.3.1 L
ng
......................................................................23
1.3.2 T l
..........................................................................24
1.3.3 T l thi u vi c làm ...................................................................................24
1.3.4 T l th t nghi p ........................................................................................26
1.4
pháp lu n nghiên c
nh các nhân t
n kh
vi c làm...............................................................................................................27


Phân tích th c tr
Mô hình logistic tính toán s

ng - vi c làm
ng c a các nhân t
làm

2.1 L

ng lao

Vi t Nam
n kh

c

Vi t Nam

ng.............................................................................................31

2.1.1 Phân tích chung v

..........................................................................31

2.1.2

i ........................................................................33

2.1.3

c thành th và nông thôn.......................................34

2.1.4

i tính ...........................................................................36

2.1.5

h c v n...............................................................37

2.2

ng có vi c làm...........................................................................38

2.2.1 Phân tích l

ng có vi c làm theo gi i tính và khu v c.........................40

2.2.2

ng có vi c làm theo nhóm ngành và thành ph n kinh t .40

2.3 Mô hình logistic tính toán s
có vi c làm

ng c a các nhân t

n kh

Vi t Nam ......................................................................................43

2.3.1 Phân tích, l a ch n mô hình th c nghi
n kh

nh các nhân t

nh

c làm ...............................................................43

2.3.1.1 Mô t s li u ........................................................................................43
2.3.1.2 Mô t bi n s .......................................................................................44
2.3.2 Phân tích k t qu mô hình th c nghi m theo các nhân t
kh

n

c làm .................................................................................47

2.3.2.1 Phân tích mô hình th c nghi
2.3.2.2 Phân tích

c ...........................................48
a các bi n trong mô hình th c

nghi m .................................................................................................49
K T LU N...........................................................................................................56


DANH M C CÁC CH

VI T T T

:

L

ng

THCS

:

Trung h

THPT

:

Trung h c ph thông

THCN

:

Trung h c chuyên nghi p

TCN

:

Trung c p ngh

:

ng

:

ng ngh

DANH M C CÁC

STT

Trang

1

2.1: Bi

2

2.2: T

3
4

2.4: T
2005-2010

ng c

-2010

32

c

36

-2010

39

c làm theo ngành kinh t

42


DANH M C CÁC B NG
STT

TÊN B NG

TRANG

1

B ng 2.1: T l

2

B

3

B

4

B

5

B

h c v n 2005-2010

6

B
v

c làm chia theo gi i tính và khu

7

B
và thành ph n kinh t

c làm chia theo Nhóm nghành
-2010

41

B

ng th c nghi m các nhân t
c làm c

49

8

-2010

33

i 2005-2010

34

c 2005-2010

35

i tính

37

-2010

n kh

9

B ng 2.9a: Xác su t có vi c làm c

10

B ng 2.9b: Xác su t có vi c làm c
v n

38
40

50
h c

54


M

1.

S

C N THI T NGHIÊN C

Ngu
ti

U

TÀI

ng là tài s n quý giá và to l n c a m i qu c gia, v a là m c tiêu,

,v

ng l

phát tri n kinh t - xã h i, th c hi n công nghi p hóa, hi n

i hóa

n

c bi t là gi i quy t vi c làm,

i s ng v t ch t, tinh th n c
vi t c a ch

Xã h i Ch

nh và

ng còn th hi n b n ch

ng th

xã h i nóng b ng hi n nay

Vi t Nam.
S th

ng c a các qu c gia trong th k XXI s

n n t ng

trí tu c

i, khác v

ngu

có th b t k p v

h c - k thu t hi

c xây d ng ch y u trên

ic

a vào s giàu có
qu

khoa

c trong khu v c và th gi i trong xu th h i nh p

ngày càng sâu, r ng vào quá trình toàn c u hóa kinh t th gi i hi n nay. Vi c chu n b
m

ng h i t nh ng giá tr truy n th ng c a dân t c k t h p v i
a nhân lo

c, có tài, thông minh, sáng

t o, làm vi c quên mình vì s ph n vinh c a T qu
c t qu n lý s n xu
Y ut
h
ph

- xã h i.

i có ý

u trong s phát tri n kinh t - xã

c. Nh ng chính sách, gi

n giáo d

ng t i hình thành m t ngu n nhân l

nghi p hóa, hi
c n t o ra m

c chu n b t t v m i m

i hóa trong th
gi

o

ng yêu c u c a s nghi p công

i ngày nay, c

n ngu n nhân l c,

m c qu c gia và qu c t thu

v c then ch t c a khoa h c - k thu t, công ngh các nghành ngh khác, c n t p trung gi i quy t các v

n t , y t , sinh h c và
nh m nâng cao dân trí, phát


tri n giáo d c toàn di n, xây d ng các c
tri th

c bi t là trí th

i hóa

th c hi n công nghi p hóa, hi n

c,

c nh m hình thành và phát tri n n n kinh t tri th c

c a Vi t Nam.
Vi

i t n n kinh t k ho ch hóa t p trung

sang n n kinh t v n hành

th

ng xã h i ch

ng có s qu n lý c

vi

nh

ng ngày càng tr nên c n

thi t và c p bách. Vi

ng luôn g n li n v i

h i, góp ph

m nghèo, t

nh kinh t xã

n kinh t

lai.
Ngày nay, vi c nh n th c quan ni m v vi c làm và ch
im
xã h

i quy t viêc

n. N

ng quan ni m ch có làm vi c trong khu v c qu c doanh và t p th thì ngày

nay

i ho

ng t o ra thu nh p và không b pháp lu

nh n là vi
tích c c, ch

c th a

n quan ni
ng c

y tinh th n

is d

ng vào v

ng và ch

ng t t o vi c làm cho mình và cho

i khác trong các thành ph n kinh t ; không th
làm c

ng.

is d

ng, trông ch vào s b trí vi c

c khuy

xu t, kinh doanh, d ch v , t o m vi c làm
ch , chính sách, t

ns n

c t p trung ban hành lu

i thu n l

m

i t t o vi c làm cho

mình và cho xã h i.
Th

ng t

c b o h b ng B Lu

ng s h u và toàn quy
is d

t vi c s d ng s

ng có toàn quy

c a s n xu t kinh doanh. S b o h v m t lu t
quy n làm vi c cho b t c

is d

ms
c th hi n
ng nào và

ng.

ng c a mình.
ng theo yêu c u

i

ng có

b t k ch nào mà pháp


lu

is d

t ch c gi i thi u vi

ng có quy n tr c ti p ho c thông qua các

tuy n ch

ng, có quy n

h p v i nhu c u c a s n xu t kinh doanh th
V i ch

m lao

ng phù

nh c a pháp lu

tri n n n kinh t hang hóa nhi u thành ph n, t do phát tri n

s n xu t kinh doanh, m r ng kinh t

a nh n quy n t do t o vi c làm.

Th a nh n quy n t do l a ch

c, t do tuy

nh c a B lu

ng phù h p v i qui

ng pháp lý thu n l i cho s phát tri n c a

th

ng, gi m t l th t nghi p

khu v c thành th và t l thi u vi c làm

khu v c nông thôn.
Nh ng

u c a th

im

ng tích c c c a nhi u chính sách,

i pháp v kinh t xã h i; s

c v i qui mô l n và t

nhanh

ph n kinh t trên ph m vi c

nv

nhi u ngành kinh t , nhi u khu v c thành

t bi t là

các khu v c kinh t tr

c nhi u y u t kinh t xã h

ng l

o

y th

ng,

phát tri n vi c làm c v b r ng l n chi u sâu.
Chuy

nm i-

huy n i l

công nghi p hóa, hi

n ti p t

y m nh công cu

i hóa

i m i, phát
h

ng, Nhà

ch c Chính ph và phi Chính ph
qu c t

ng r t c n nh ng thông tin k p th i, chính xác
v th

ng. Hay nói m t cách khác, vi c cung c p các thông tin
i, kh

và hi u qu

m vi c làm m t cách nhanh chóng

th c hi n công vi c này, c n ph

n kh

nh

c các nhân t

i c làm, nó s góp ph n quan tr ng trong vi

vi c làm m t cách có hi u qu
Chính ph

c

làm gi

n

nh

ng t o

ng chính sách cho

c t l thi u vi c làm

là vi c nghiên c u các nhân t
nghiên c u phù h p v i th c ti n c

n kh
i s ng kinh t - xã h i

c làm là m

ng

Vi t Nam. M t m t,


ng v
t

u ki n n n kinh t th

ng phát tri

c h i nh p v i qu c t v th
L

c, mà còn t o ti

ng.

ng nói chung (bao g

tu

tu

ng)

c a Vi t Nam t 2005-2010 t

2006 có t

c là cao nh t 2,97%, t

a

p nh t 1,99%. V i t
thêm v i s m t vi
nghi

c, s b

hàng

ng
th

ng, s

p x p l i doanh

i xu

u gi i quy t vi c làm

c nông thôn không ch có hi
t nghi p. Vi c chuy

ng thi u vi c làm mà còn ti m n

im

d

t ph c v

th hóa và phát tri n các khu công nghi p t
vùng này c

chuy

ng s ng

i ngh và t o vi

tr ng thi u vi

n tình

ng t do di chuy n t

th

tv
ng và
ng l

nh xã h

s d ng tài

i là ch th , là

a phát tri n kinh t .

Xu t phát t hi n th

c

n m

b t tinh hình phân b

ra các chính sách v lao

ng trên bình di
Logistic tính toán s

a ch

tài nghiên c u:

ng c a các nhân t

Vi

n kh
ng kh

hình
c làm

àm vi c

Vi t

Nam.

2.

M C TIÊU NGHIÊN C U
M c tiêu nghiên c u c

tài nh m:

Th nh t, h th ng hóa m t s lý lu
làm, th t nghi

n v ngu
tiêu này.

ng

c


Th hai, phân tích th c tr

ng - vi c làm

Th ba, t mô hình th c nghi m ch

có vi c làm
Th

Vi t Nam t

2005-2010.

c các nhân t

n kh

Vi t Nam.

, khuy n khích chính sách và k t lu n.

3.

NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
tài t p trung nghiên c

nh các nhân t

n kh

c làm c
Nghiên c

c ti

s li u g c v

ngày 1/7/2010 trên ph m vi c

c.

4.

U
Lu

th

d

ng h p, phân tích

c bi t s d

n c a Kinh t

d

5.

ng vi c làm

n kh

phân tích, xây
c làm.

N I DUNG C A LU

Ngoài ph n m

u, k t lu n, m c l c, danh m c tài li u tham kh o, lu

c

chia thành 2
M ts v

chung v

lý lu

n phân tích,

ng vi c làm.
Phân tích th c tr ng lao
Mô hình logistic tính toán s
có vi c làm
K t lu n.

Vi t Nam

ng - vi c làm

Vi t Nam.

ng c a các nhân t

n kh


M TS

V

CHUNG V

CH

1.1

NG - VI C LÀM

KHÁI NI M V NGU
- Theo t

LÝ LU N,

NG

n thu t ng

ng c

1997- B n ti ng Nga): Ngu
tích c c

ng là toàn b nh ng ngu

i d ng

ng) và ti m tàng (có kh
ng).

- Theo t

n thu t ng

ng không g m nh

ng Pháp (1997-1985- B n ti ng Pháp) ngu n lao
i có kh

m này ph m vi dân s
so v

m nêu trong t
- Theo giáo trình kinh t

ngu n
s
vi c.

ng là toàn b dân s
ng lo i n ng) và nh

u làm vi c.
c tính vào ngu

n thu t ng v

ng c

ng c

i h c Kinh t qu c dân Hà N i:
tu i lao

i ngoà

tu

ng (tr nh

i tàn t t, m t
c t có làm


1.2

L

NG

- Theo T ch

ng qu c t (ILO): L

ph n dân s

tu

ng lao

nh th c t

ng (

tb

c làm và nh

i th t

nghi p.
-

Vi t Nam

là nh

có vi c làm (dân s ho

it

ng kinh t ).

Các quan ni m nêu trên v
ho

15 tu i tr lên có vi c làm và không

i ch

ng c a ch

c ph n nào v m
dùng l

Khái ni m v

c s d ng trong cu

nh tính
ng kê v

u tra lao

ng vi c làm

Vi t

10:
nh

i khái ni m dân s ho

it

15 tu i tr

ng kinh t ) bao g m toàn b

c làm ho c không có vi c làm nh

nhu c u làm vi c.
t
tu

tu i lao
tu

ng (

i khái ni m dân s ho

ng) bao g m nh

n h t 60 tu i và n t

có vi

15 tu

tu i lao
n h t 55 tu

ng (nam t

ng kinh
15

i c làm ho c không

u làm vi c và s n sàng làm vi c.
Khái ni m này v

n th ng nh t v

mc

nh hi n

hành c a T ng c c Th ng kê v

i dân s ho

t ), ch có c th

i th t nghi p, ch không

th hai c

nói chung chung là không có vi
th

Vi t Nam hi n nay.

cs d

ng kinh

khi tính toán


t b ph n c a ngu
ng. LL

ng nh t v i ngu n

m b ph n dân s

tu

ng có kh

ng kinh t

i tr cho

u làm vi c. Do v y,

nhân kh u, v

h c v n,
,
lu

ng,

u,

nghi p, c

o,

c làm ngh , s hi u bi t v lu t pháp, kh

c u phát tri n công nghi p hóa, hi

i hóa

u ki n n n kinh t th

ng có s qu n lý c
nh p v i th

c yêu

ng xã h i ch

kh

i

ng trong khu v c và trên th gi i.

có th tính toán th
rõ khái ni m vi

m t th
i có vi

nh

i th t nghi p.

1.2.1 Vi c làm
Vi c làm luôn là nh ng v
m

có tính th i s và là m i quan tâm không ch c a

i mà còn là c a m i Chính ph và m i t ch c trong xã h i. Nhìn chung,

trong các lý thuy t v vi c làm các h c gi
là vi

u th ng nh t r ng m i ho

c coi

c hai tiêu chu
Th nh t,
Th hai, ho t
ki

ng không b pháp lu
i thu nh p ch

ng ho c t

u

t o thu nh p ho c gi m chi phí trong gia

B lu

c C ng hòa Xã h i ch

c C ng hòa Xã h i ch

t Nam,

c Qu c h i

t Nam khóa IX thông qua ngày 23 thán

1994 và có hi u l c k t
i ho

m

ng t o ra ngu n thu nh p, không b pháp lu t c

nh:
c th a nh n là

vi

Ho
i lao

d

i thu nh p có th

ng nh

i các d

c ti n công, ti

ng; t

ng ti n ho c hi n v t t

i thu nh p cho b n thân thông qua các ho

b

ng làm ch ;

is

ng kinh t mà

i thu nh p cho h

th c hi n công vi

ah

i
n lý, t t nhiên các ho

ng

c pháp lu t th a nh n.
Tuy nhiên, trên th c t n u ch
nh
ho

vào hai tiêu th c là tính h p pháp và thu

nh m t ho

c coi là vi c làm hay không thì có nh ng

ng khó có th
v

c và l

vi c làm. N u ch

c

vào tính h p pháp c a ho

ng thì vi c

làm ph thu c vào pháp lu t c a t ng qu c gia, th m chí ngay trong cùng m t qu c gia
có nh ng ho

ng

th i k

c coi là vi

c coi là vi c làm. M t khác, n
thì có nhi u lo i ho

th i kì khác l i không

vào thu nh

ng có ích cho xã h i,

ng

c

i không t o

ra thu nh p ho c góp ph n t o ra thu nh p cá nhân ho c xã h i.
v i cách ti p c n này khái ni m vi

y, có th th y

c b n ch t vi c làm. Vì

v y, c n ph i có m t cách ti p c n khác trong vi c nghiên c u v vi c làm
th hi u vi
s

hi u là m t ph

ch tr ng thái phù h p gi a

u s n xu t ho c nh

và tinh th n cho xã h i.

s n xu t ra c a c i v t ch t

m này vi

u:

M t là, vi c làm là s bi u hi n quan h c a hai y u t s

u

s n xu t.

Hai là, mang l i l i ích (v t ch t và tinh th n) cho xã h i.
Ba là, vi c
ho c nh
S phù h p này ph

ng thái phù h p gi a s
n mà h s d
c th hi n

th c hi
c hai m t ch

u s n xu t
th c hi n ho
ng và s

ng.

ng.


y, ch khi

phù h p v s

u s n xu t (ho

ng c a hai y u t s

n s n xu t) thì

cho th y t l m

s

xu t

ch tiêu xu

ng bi u hi n

ng và

có vi c làm. T m i quan h này

ng có th v

us n
t ch làm vi c). T l này ph

thu c vào t ng nghành ngh , t

c. M t khác,tr ng thái phù h p gi a s c

u s n xu t ch có tính ch
b khoa h
v

i do ti n

phát tri n c a quan h s n xu t,

ng s v n hành ngày càng nhi

ng m

ng v t hóa. Khi chuy n

hóa t tr ng thái phù h p này sang tr ng thái phù h p khác, thông
chi phí lao

ng, t

ng s gi m b t

n tình tr ng th t nghi p ho c thi u vi c làm.

vào th i gian th c t làm vi c, ch

làm vi c và nhu c u làm thêm c a

nh là có vi c làm trong tu n l
chia thành 2 nhóm: n

i

vi

u tra

i có vi c làm l i

i thi u vi c làm.

vi c làm
là s th
có kh
vi

nhu c u v vi c làm c a các thành viên

ng, nói cách khác là m
u có th

c pv m ts

i có kh

ng, mu n làm

c vi c làm trong th i gian ng n.
ng

n y u t nguy n v ng

m i ch
khi u, s

ng, t c là

n y u t h p lý c a vi c làm.
ng vi
trong tu n l tham kh o l

vi
c b ng 35 gi , ho c nh

vi c nh
làm vi c nh

i có s gi làm vi c

u làm thêm, ho c nh
ng ho c l

ch

i có s gi làm
i có s gi
c h i.


1.2.1.2 Thi u vi c làm
u vi

là tình tr ng có vi

i gian làm vi c th

nh và có nhu c u làm thêm. Thi u vi c làm còn th hi

t và thu nh
làm còn ph bi n

i

i d ng làm vi c

i m c thu nh p t i thi u. Hi n nay, tình tr ng thi u vi c

khu v c nông thôn.

Thi u vi c làm là v

c xem xét ph c t

a

t này trong ti ng Anh là underemployment-t

d ng h t, s d

ng. Thi u vi

i kh
là thi u vi c

làm h u hình (nhìn th y) và thi u vi c làm vô hình (không nhìn th y).
Thi u vi c làm vô hình là tình tr

ng có chuyên môn,

c không s d ng h
tr ng các c
nh

i h c ch

,

c c a mình. Thí d

tình

c s p x p làm các công vi c c

i có b

làm vi c ti p th thu c; nh

trung c p ch làm các công vi

n c

ih

i ch c

ng,

o ng n h n 3-6

tháng,

u vi c làm nên vô hình là m t vi c khó kh n, song

nhìn vào th c tr ng s d

ng hi n nay

Vi t Nam, tình tr ng này không ph i

là hi m mà có th nói là khá ph bi n.
Thi u vi c làm h u hình là tình tr
làm, do

d ng h t th

công vi
ng mà h có và mong mu

Có th do tình tr ng thi u vi c làm b ng hai ch tiêu: t l
ng, bao

i không s d ng h t th i gian lao

ng cho bi

i

vi

i thi u vi c làm lao

ng. T l s d ng th i gian

ng s d ng bao nhiêu ph

làm vi c c a mình cho công vi c. Tình tr ng chia vi
là b c tranh c a thi u vi c làm hi n nay.

c làm.

th i gian

làm, d ng vi c, ngh


u tra lao

ng vi

i thi u vi

i có s gi làm vi c

trong tu n l tham kh

i 35 gi , ho

ch

nh

iv

i làm

các công vi c n ng nh c,

c h i, có nhu c u làm thêm gi và s n sang làm vi c khi có

vi c.
Ngoài ra, còn có khái ni m v
và ch

ng c a các y u t
a vi c làm

c làm h

phù h p v m t s

i và v t ch t c a s n xu t, là
c làm h

ng

c phát tri n cao

ng và hi u qu kinh t

xã h
Hi n nay, còn nhi

c làm, nên

quy t vi

ng, mà

v lâu dài v n ph

n gi i quy

ýt

c làm h

p trung gi i
c làm h
m b o hi u qu kinh t

xã h
1.2.2

Th t nghi p
i th t ngi

nhóm dân s ho

ng vi

15 tu i tr lên thu c

ng kinh t mà trong tu n l tham kh o không có vi c làm,

có nhu c u làm vi c và s n sang làm vi

c vi c.
i có nhu c u làm vi c,hi n t

vi c làm, ho

ng có vi c làm,

u ki n, hoàn c

nghi p nh

ng làm vi c, h
c vi c làm,

Th c ch

n

c vi c làm. Trong s này ch y u là s
s p x p l i c a các doanh nghi

h nh

c

c, nh

ih t

ng chuyên nghi p và d y ngh
ng

c ngoài tr v

i th t nghi

ch khác nhau v cách phân chia có tính ch t chi ti t c a cùng m t ch tiêu.

t b n ch t,
có


th g

i th t nghi

i có nhu c u làm vi

Trong quá trình chuy n sang n n kinh t th
v

ng,

ng, do s

c bi t là do quá trình chuy n d

th t nghi

c

ng c a cung - c u

u kinh t , hi

i

i, nó ph n ánh m t th c t c a quá trình s p x p l i c a

m t c u trúc kinh t - xã h i m i. Tuy nhiên, hi n nay
nghi p t m th

c ta không ch có th t

u, mà còn có th t nghi p ti m n, th t nghi p không

hoàn toàn (do hi u su t s d ng th

ng còn th p, nh t là

nông thôn)

chi m t tr ng l n cùng v i t l

a ngu

tình hình th t nghi p càng gay g t. Th c t

i ph i có chính sách, gi i pháp

ng b

h n ch t l

i th t nghi p.

T t c các n n kinh t dù phát tri
th t nghi
tr i qua th i k quá

im tv iv n

c bi t gay g t trong các xã h

, khó kh n t m t n n kinh t t p trung ch u s ki m soát c a

u
ng

u ph

này có th tr

Chính ph sang m t n n kinh t th
c

ng càng làm cho

ng. M c dù vi c Chính ph d b ki m soát giá

hai ho

có th th c hi n ch

ng l c chính c a t t c các n n kinh t th
a chúng mà không b c n tr

u này

ng th i gây ra tình tr ng th t nghi p ng n h n.
Do không còn ki m soát giá c , chính c u tiêu dung ch không ph i quy
c a Chính ph s t
b

nh

ng c a hàng hóa chào bán. Khi ng n gió c nh tranh

u th i kh p n n kinh t , chúng khi n cho các doanh nghi p không hi u qu ph i
a ho c c t gi

các công ty ph i c g

có th t n t i. K t qu là th t nghi
h n ch chi phí c a h . Do tr c p c a Chính ph b c t

gi m, nên nhi u doanh nghi
thuê r t nhi u nhân công ph

pl nc
u ch

ng.

cv n


Tuy nhiên, bên c nh nh ng thi t h i v th t nghi p l i là các l i ích v t do giá
c và s thi t l p quy n s h u tài s n và hình thành các doanh nghi p làm n n t ng
kinh t c a xã h i. Các doanh nhân, nhìn th

i kinh doanh m

nhân và s n xu t các hàng hóa và d ch v m i. Các doanh nghi
s tìm ki m các

i. Không ch có s

lên, mà khi các doanh nghi p m

i, khi

c
i vi

ng c

làm nâng cao tính linh ho t và các l a ch n vi
Trong nhi

ng.

ng h p, s khác bi t gi

có th không rõ ràng, do m t cá nhân h c h
thành l p công ty riêng c a h
ho c r

ng và ch doanh nghi p
c các k

m t công ty và sau

cung c p các s n ph m m i, t

c. T l th t nghi

càng gi m khi n n kinh t th
N

l l m phát ngày

ng linh ho

vào th i gian th t nghi

c thi t l p.
i th t nghi p l

c chia thành: th t

nghi p dài h n và th t nghi p ng n h n.
1.2.2.1 Th t nghi p dài h n
i th t nghi p liên t c t 12 tháng tr lên tính t
t th

u tra tr v

t nghi p ho c

c

1.2.2.2 Th t nghi p ng n h n
i th t nghi
u tra tr v
Ph n l

i 12 tháng tính t

m

c

u s d ng khái ni

khác bi

t nghi p ho c t th

i th t nghi p, tuy nhiên

nh m c th i gian không có vi c làm.


nh trong các cu

i th t nghi p là:

không có vi c làm trong th
nghi p là nh

u tra.

i không có vi c làm trong tu n l

làm c ngày ho c n a ngày t i b t k m t th

Úc quan ni
u tra và ch

i
i th t

ng tìm vi c

m nào trong 4 tu n bao g m c tu n

u tra và s n sàng làm vi c khi có vi c làm.
Khi phân lo i

u các th

các lo

ng hi n nay, th t nghi

c phân ra

t nghi p t m th i, th t nghi p theo chu k , th t nghi p có
u và th t nghi p t nhiên

1.2.2.3 Th t nghi p t m th i
Là th t nghi p phát sinh ra do s di chuy n không ng ng c
vùng, các công vi c ho

n khác nhau c a cu c s ng.

Trong m t n n kinh t

vi c làm, v n luôn luôn có m t s chuy

i ta tìm vi c làm khi t t nghi

ng, ho c chuy

ph m i. Ph n có th quay l
nghi p t m th

i gi a các

n m t thành

ng công nhân th t

ng chuy n công vi c ho c tìm nh ng công vi c t

ng cho r ng h là nh

i th t nghi

nguy

Tuy nhiên, th t nghi p không th bi n m t, ngay c
phát tri n. Trong m t n n kinh t th
i công vi c ho c ch

c có n n kinh t

ng, m t s

i công vi

ng xuyên thay

u tiên sau khi gia nh p th

ng.

c g i là th t nghi p t m th i, và xét v nhi u m t, nó ch
ánh tính t do và linh ho t c

n theo cách này s d

thì c tính c nh tranh và s

n ph n

ng trong vi c tìm ki m các công vi c có

i s hài long ngh nghi p cao
t

ng

ng không

n vi c t o ra m t m c th t nghi p nh
u gi

nh


ng th t nghi p t m th

ng không ph i ch u tình tr ng m t vi c

lâu và do h t nguy n ch n l

i công vi c ho

th t nghi p t m th i nhìn chung không ph i là m t v
n n kinh t th

o, nên

nghiêm tr

iv im t

ng. Trên th c t , t i h u h t các qu c gia, m t t l

ng nh t

nh trong m t

ng s b th t nghi p t m th i vào b t c th

Các nhà kinh t h

ng x p các n n kinh t

y vào lo

m nào.

vi

1.2.2.4 Th t nghi p chu k
Là th t nghi p xu t hi n khi m c chi tiêu và s
và các qu

c vào m t th i k

ng trong n n kinh t gi m sút

ho c kh ng ho ng.

Trên th c t , m c th t nghi p cao là m t trong nh
tính nghiêm tr ng c a s suy s p kinh t . Ví d , khi cu
tr ng t i t nh t thì c
d ng th t nghi p s
c thi t k

i kh ng ho ng

trong tình

châu Âu và Hoa K b th t nghi

t

c gi i quy t b ng các chính sách tài khóa và ti n t qu c gia

c bi t.

1.2.2.5 Th t nghi

u

Là th t nghi
v

y

u x y ra khi có s m

ng, s m

i này có th di n ra vì m c c
cc

m

i gi a cung và c

i v i m t lo

i

i v i m t lo i lao

ng khác gi

u ch nh nhanh chóng.
y, trong th c t có x y ra nh ng s m

i trong các ngh nghi p

ho c trong các vùng do m t s

c phát tri n so v i m t s

ti

i trên các th

t linh ho t thì s m

xu ng trong nh ng khu v c có ngu
v c có m c c u cao.

c khác. N u
ng s m

n
ng khu


Th t nghi

u

n nh ng công nhân không có h c v n, không

o hay không có kinh nghi p c n thi
Nhi u công vi

ik

duy trì trong n n kinh t ngày nay.

c kh

c h i nhanh chóng các quy trình

và các k thu t m i t các s tay k thu
i ngh nghi p trong th
chuyên môn nh

i thô

i m t m

, các
h c v n và

nh v giao ti p, ngôn ng , khoa h c và qu n lý. M c dù th t nghi p

ng ch
m t th

o ng n h

n m t t l nh công nhân trong m t n n kinh t vào

m nh

c gi i quy t v

t lý do n

này có th r t ch m và t n kém

gi i

tr ng v

c qu c gia l i quan

i kinh t .

V i m i lo i th t nghi

u h th ng c

c phân t

chi ti t theo các tiêu th c m i nhóm tu i, gi

h cv

chuyên

môn k thu t, ngh nghi p, khu v c thành th , nông thôn, vùng lãnh th
ng kê v th c tr
ng c a các y u t n i sinh và ngo
tin thu nh p, t ng h

ng, bi
n tình tr ng vi c làm c

th c ti n cho vi c xây d ng các k ho ch ng n

h n và dài h

i pháp v phát tri n ngu n nhân l c, b

trí s d

i và gi i quy t vi c làm

các c p, các ngành.

1.2.2.6 Th t nghi p t nhiên
Th t nghi p luôn luôn t n t i vì m

i

ng ph i dành th i gian

tìm

ki m công vi c phù h p.

Vào b t kì th

m nào, trong khi m t s

nh

iv

m vi c làm, thì

b vi c làm.
nh m
i nh

ct

l th t nghi p t

c vi c và m t vi c x p x cân b ng nhau?

m mà m i


Dân s h

t vai trò quan tr ng, nh

cái mà h mu

i tr

n

u công vi

i b hay b t
, càng nhi

nhi u ph n
ph

ng ít ch c ch n v

ys d

i tr và

n m t t l th t nghi p t

u t i t , mà nên nh r ng tìm ki m ph c v cho m t ch

s ng

còn.
i công vi
có chuyên môn cao h có th tìm ki
th

c m t công vi c phù h
i công vi c nhi

u
ng công