tiểu luận cao học kinh tế chính trị THỰC TRẠNG CHUYỂN đổi cơ cấu NGÀNH KINH tế ở VIỆT NAM TRONG TIẾN TRÌNH hội NHẬP KINH tế KHU vực và QUỐC tế từ năm 1991 đến NAY

A. LỜI MỞ ĐẦU
Nước ta đang trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và xây dựng
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường được
hiểu là trình độ phát triển cao của kinh tế thị hàng hóa, trong đó mọi yếu tố
của quá trình sản xuất đều là đối tượng tự do mua bán trên thị trường, mọi
quan hệ kinh tế giữa cá nhân, doanh nghiệp đều được biểu hiện thông qua
quan hệ mua bán hàng hoá và dịch vụ trên thị trường. Trong khoảng 20 năm
của quá trình đổi mới (từ 1986 đến nay) nền kinh tế nước ta đã có rất nhiều
khởi sắc. Kinh tế thị trường ngày càng được hoàn thiện và thể hiện rõ tính ưu
việt của nó. Tuy nhiên cũng không phải phủ nhận một số mặt trái của nền
kinh tế này. ở nước ta cũng như các nước khác khi xây dựng nền kinh tế thị
trường cần phải có sự điều tiết vĩ mô và sự quản lý của Nhà nước để khắc
phục tình trạng đó. Với một nền kinh tế đặc thù như nước ta nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì giải quyết mối quan hệ giữa thị trường
- Nhà nước trong điều tiết và quản lý nền kinh tế còn nhiều vấn đề lý luận và
thực tiễn cần nghiên cứu.
Tiểu luận đề cập đến vai trò kinh tế của nhà nước trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và một số giải pháp để tăng cường sự
quản lý vĩ mô của Nhà nước vào nền kinh tế. Do còn thiếu kinh nghiệm và
kiến thức nên còn nhiều thiếu sót. Em mong thầy giúp đỡ và chỉ bảo thêm.
Em xin chân thành cảm ơn.

1


B. VAI TRÒ KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ
THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA.
I. TÍNH TẤT YẾU KHÁCH QUAN CỦA VIỆC XÂY DỰNG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG VẬN ĐỘNG THEO CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG CÓ SỰ QUẢN LÝ CỦA NHÀ
NƯỚC, ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

Để tìm hiểu rõ vai trò, chức năng của Nhà nước trước hết cần phải nắm
được một số đặc điểm của nền kinh tế thị trường, cơ chế thị trường và việc
xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.
1. Khái quát về kinh tế thị trường.
Kinh tế thị trường (KTTT) là nền kinh tế hàng hoá được phát triển ở
trình độ xã hội hoá cao (kinh tế hàng hoá là nền kinh tế mà sản phẩm sản xuất
ra không dùng để phục vụ nhu cầu người sản xuất mà dùng để trao đổi mua
bán trên thị trường thông qua hình thái giá trị tiền tệ).Vì sản phẩm sản xuất ra
dùng để bán nên chính lợi nhuận là động lực chi phối các doanh nghiệp và cơ
sở sản xuất.
Ở nước ta hiện nay, ngày càng có nhiều ngành nghề sản xuất, nhiều lĩnh
vực nghiên cứu. Vì vậy sự phân công lao động sao cho phù hợp giữa các
ngành ngày càng cần thiết. Thêm vào đó, sự đa dạng hoá các loại hình sở hữu
tư liệu sản xuất, sở hữu tư nhân; tập thể, toàn dân, Nhà nước... Trong điều
kiện đó việc trao đổi sản phẩm giữa các chủ thể sản xuất với nhau được thực
hiện thông qua thị trường khi sản xuất ngày càng được xã hội hoá và chuyên
môn hóa cao thì các hoạt động hợp tác trao đổi ngày càng mạnh mẽ.Việc phát
triển kinh tế thị trường là một yếu tố khách quan.
Đảng ta cùng đã xác định rõ: "Thực hiện nhất quán và lâu dài chính
sách phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận động theo cơ chế
thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đó
là nền kinh tế xã hội chủ nghĩa".
(Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IX, NXB Chính trị Quốc gia, HN 2001, tr86).

2


2. Cơ chế thị trường.
Trong nền KTTT có rất nhiều quy luật kinh tế chi phối: quy luật giá trị,

cung - cầu, cạnh tranh ... các quy luật này tác động trực tiếp và sâu sắc đến
nền kinh tế. Cơ chế thị trường là cơ chế tự điều tiết của nền kinh tế thị trường
do sự tác động của các quy luật vốn có của nó. Hay nói một cách khác các
quy luật kinh tế trên tự thích ứng, điều tiết hoạt động của người tiêu dùng và
nhà sản xuất. ở đâu có sản xuất và trao đổi hàng hoá thì ở đó có thị trường và
cơ chế thị trường hoạt động.
Cơ chế thị trường có cả mặt tích cực và mặt tiêu cực. Về mặt tích cực:
nó là cơ chế tự điều tiết nền kinh tế rất linh hoạt, mềm dẻo, uyển chuyển, nó
có tác dụng kích thích mạnh và nhanh sự quan tâm thường xuyên đến đổi mới
kỹ thuật công nghệ quản lý, đến nhu cầu và thị hiếu người tiêu dùng. Nó có
tác dụng lớn trong tuyển chọn các doanh nghiệp và cá nhân quản lý kinh
doanh giỏi. Trên cơ sở đó, cơ chế thị trường kích thích sản xuất và lưu thông
hàng hóa phát triển...
Về mặt tiêu cực: trên thị trường chứa đựng tính tự phát nhiều yếu tố bất
ổn mất cân đối; chạy theo lợi nhuận để lại nhiều hậu quả xấu, cạnh tranh
không lành mạnh.
3. Sự cần thiết của việc Nhà nước quản lý nền kinh tế thị trường.
Trước đây khi nhận thức đơn giản về chủ nghĩa xã hội chúng ta đã xây
dựng một nền kinh tế kế hoạch tập trung với cơ chế quản lý tập trung, quan
liêu bao cấp. Mặc dù thể chế kinh tế đó cũng đã từng thu được một số thành
công nhưng càng ngày khi sản xuất càng phát triển thì nó càng bộc lộ hạn chế
yếu kém, kìm hãm sức sản xuất. Việc quản lý kinh tế bằng mệnh lệnh, can
thiệp quá sâu vào hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp khiến
họ mất hết tự chủ trong sản xuất ỷ lại vào Nhà nước; kinh doanh lỗ thì ngân
sách nhà nước bù... thực hiện chế độ bao cấp, đội ngũ cán bộ quản lý kém
năng động... Tóm lại cơ chế quản lý đó, thể chế kinh tế do kìm hãm phát triển
khoa học kỹ thuật, thủ tiêu cạnh tranh. Chính vì vậy Đảng ta đã đề ra phương
3

hướng đổi mới kinh tế, chuyển nền kinh tế nước ta sang nền kinh tế hàng hóa
nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước.
Mặt khác, khi đã hình thành kinh tế thị trường vận động theo cơ chế thị
trường thì cơ chế thị trường cũng tồn tại những mặt trái của nó. Nó chứa đựng
các yếu tố mất ổn định để chạy theo lợi nhuận các nhà sản xuất kinh doanh có
thể gây ra nhiều hậu quả xấu: môi trường bị huỷ hoại, trong cạnh tranh thiếu
lành mạnh, phá sản thất nghiệp, sự phân hoá xã hội cao, lợi ích công cộng bị
coi nhẹ, các vấn đề công bằng xã hội không được bảo đảm, tệ nạn xã hội gia
tăng; thậm chí có người làm ăn bất hợp pháp, trốn thuế làm hàng giả. Vì lợi
nhuận mà các nhà kinh doanh không làm những việc ít lợi nhuận. Để hạn chế
những khuyết tật đó đòi hỏi Nhà nước phải quản lý nền kinh tế thị trường.
Sự phát triển nền kinh tế thị trường là tất yếu khách quan, ở tất cả các
nước tư bản chủ nghĩa hay xã hội chủ nghĩa đều cần có sự quản lý của Nhà
nước, không để cơ chế thị trường chi phối tự do. Nhà nước ta là nhà nước của
dân, do dân và vì dân, sự quản lý của Nhà nước để phát huy về mặt tích cực,
hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế thị trường.
4. Một số đặc trưng của nền kinh tế thị trường có sự quản lý của
Nhà nước.
Các cá nhân, tổ chức tham gia hoạt động trao đổi trên thị trường là chủ
thể kinh tế hay là chủ thể thị trường, họ có quyền tự chủ về tài chính, tự lựa
chọn hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất phù hợp, tự lựa chọn ngành nghề
kinh doanh mà pháp luật không cấm, tự ra quyết định kinh doanh và chịu
trách nhiệm về rủi ro của quyết định này. Điều này giúp cho các chủ thể kinh
tế chủ động, sáng tạo trong hoạt động, đòi hỏi ở họ cần có sự năng động nhạy
bén. Có như vậy nền kinh tế mới phát huy được tính riêng biệt nổi bật của các
doanh nghiệp khác nhau trong nền kinh tế quốc dân.
Thị trường là căn cứ và đối tượng của các kế hoạch kinh tế. Trong thị
trường tồn tại rất nhiều loại hàng hóa sản phẩm khác nhau, và các quy luật
4

kinh tế: quy luật cạnh tranh, cung - cầu; giá trị ...thể hiện rõ trên thị trường.
Như vậy các đơn vị kinh tế khi nhìn vào thị trường có thể thấy được cần phải
xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh mặt hàng nào, phục vụ ai, chi phí ra
sao... thị trường đã góp phần lớn cho các doanh nghiệp lựa chọn ra lĩnh vực
sản xuất, phương thức tổ chức - sản xuất kinh doanh. ở tầm vĩ mô, Nhà nước
dựa trên quan hệ cung cầu của thị trường để xây dựng các kế hoạch, chiến
lược, chính sách phát triển kinh tế một cách hợp lý và đúng đắn nhất cho các
doanh nghiệp.
Các mối quan hệ kinh tế giữa cá nhân - cá nhân, giữa cá nhân với
doanh nghiệp hay giữa các doanh nghiệp với nhau... đều biểu hiện thông qua
quan hệ hàng hóa - tiền tệ. Các mối quan hệ đó được thương mại hóa ngày
càng cao thay thế cho quan hệ hàng hoá - hiện vật. Hàng hóa được bán ra để
lấy tiền, số tiền thu được từ việc bán hàng hóa thành vốn để tiếp tục quá trình
tái sản xuất, đầu tư mở rộng quy mô, cải tiến kỹ thuật nâng cao chất lượng sản
phẩm...
Nhà nước điều tiết vĩ mô nền kinh tế nhằm phát huy tác động tích cực,
hạn chế tác động tiêu cực của thị trường. Nhà nước quản lý bằng pháp luật,
các chính sách, chiến lược phù hợp...
II. VAI TRÒ KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ
TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM.

Qua phân tích đã nêu ở trên ta thấy được sự cần thiết khách quan của
việc xây dựng kinh tế thị trường định hướng XHCN có sự quản lý của Nhà
nước. Như vậy Nhà nước ta cũng mang những chức năng, vai trò kinh tế to
lớn.
1. Vai trò, chức năng kinh tế của Nhà nước ta.
Bất cứ nhà nước nào cũng đều có vai trò kinh tế nhất định. Vai trò kinh
tế của Nhà nước bắt nguồn từ trình độ xã hội hoá lao động, xã hội hoá của sản

xuất. Như vậy vai trò kinh tế của Nhà nước ở mỗi nước khác nhau. Nhà nước
ta can thiệp vào thị trường, điều tiết thị trường phù hợp, đúng đắn để tăng

5


cường mặt tích cực của cơ chế thị trường, hạn chế tiêu cực của nó. Sự quản lý
của nhà nước ta khác xa với các nước tư bản, sự quản lý của nhà nước tư sản
với nền kinh tế thị trường nhằm đem lại lợi nhuận cho các nhà tư bản, các tổ
chức độc quyền, cạnh tranh diễn ra khốc liệt theo kiểu "cá lớn nuốt cá bé".
Nhà nước xã hội chủ nghĩa quản lý nền kinh tế thị trường nhằm một mục tiêu:
"dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" mọi người có
cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc". Nhà nước ta thể hiện rất rõ vai trò to lớn
của mình trong quản lý kinh tế thông qua những chức năng kinh tế của nhà
nước đảm nhận:
Nhà nước bảo đảm sự ổn định chính trị kinh tế, xã hội và thiết lập
khuôn khổ pháp luật để tạo điều kiện cần thiết cho hoạt động kinh tế. Vì
không một đất nước nào phát triển một nền kinh tế nếu như ở đó thường
xuyên xảy ra chiến tranh, mất ổn định chính trị, hay xã hội phức tạp. Để đảm
bảo sự ổn định, hoà bình Nhà nước còn cần phải tạo ra một hệ thống luật pháp
chặt chẽ hoàn chỉnh trong kinh tế: chống lại những bọn gian lân thương mại,
làm hàng tiền giả, tham nhũng... luật pháp của nhà nước điều chỉnh hành vi
của những chủ thể kinh tế các cơ quan, xí nghiệp, doanh nghiệp... Rõ ràng,
chỉ có một môi trường ổn định, hệ thống luật pháp thông suốt chặt chẽ, chính
trị xã hội ổn định thì mới thu hút được đầu tư, tạo điều kiện để phát triển sản
xuất.
* Nhà nước định hướng sự phát triển kinh tế và thực hiện điều tiết các
hoạt động kinh tế để đảm bảo nền kinh tế tăng trưởng và phát triển ổn định:
Nếu để nền kinh tế thị trường phát triển một cách tự nhiên thì sẽ dẫn đến có
nhiều sai lầm, phương hướng, cách thức tổ chức kinh tế đi ngược lại xã hội

chủ nghĩa. Nhà nước ta dưới sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản đã tiến hành xây
dựng, hoạch định các chính sách, chiến lược, nội dung cụ thể để phát triển
kinh tế một cách đúng đắn nhất sao cho phù hợp với con đường mà Đảng đã
lựa chọn khi nền kinh tế lâm vào những cuộc khủng hoảng, lạm phát hay chịu
tác động của tình hình thế giới, Nhà nước lúc này cần sử dụng những chính
6


sách tài chính tiền tệ phù hợp, tìm giải pháp giải quyết nhanh chóng để phục
hồi lại nền kinh tế tránh để nó rơi vào tình trạng suy thoái, trì trệ, liên tục...
Như vậy, thực hiện được chức năng điều tiết và định hướng kinh tế này cho
thấy vai trò rất to lớn trong quản lý của Nhà nước.
* Nhà nước bảo đảm cho nền kinh tế hoạt động có hiệu quả. Mục tiêu
của các nhà sản xuất là lợi nhuận. Và để đạt được lợi nhuận lớn có rất nhiều
nhà sản xuất bất chấp hậu quả khai thác tối đa tài nguyên, nhân công, gây ra
tình trạng ô nhiễm môi trường, cạn kiệt tài nguyên. Vì chạy theo lợi nhuận
nên các doanh nghiệp trong quá trình cạnh tranh đã tiến hành cạnh tranh thiếu
lành mạnh, gây tổn hại đến doanh nghiệp khác, các mối quan hệ kinh tế căng
thẳng, các xí nghiệp chèn lấn nhau để tồn tại, thâu tóm nhau... Bằng những
chính sách biện pháp thích hợp, Nhà nước điều chỉnh một cách phù hợp tình
hình kinh tế xã hội đảm bảo phát triển cân bằng, bền vững.
* Nhà nước cần hạn chế khắc phục các mặt tiêu cực của cơ chế thị
trường, thực hiện công bằng xã hội. Không thể không thừa nhận tính ưu việt
của cơ chế thị trường nhưng cũng cần phải tỉnh táo để nhận thức rõ mặt trái và
sự nguy hiểm của nó. Nhà nước thực hiện phân phối thu nhập quốc dân một
cách công bằng, thực hiện tăng trưởng kinh tế gắn với cải thiện đời sống nhân
dân. Điều này được thể hiện rõ rệt ở tính định hướng xã hội của nền kinh tế
thị trường nước ta.
2. Nội dung quản lý kinh tế của nhà nước trong nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN ở Việt Nam.

Nhà nước ta quản lý nền kinh tế của mình trên các nội dung bao gồm:
*Quyết định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Muốn phát triển kinh
tế cần có một chiến lược kinh tế đúng đắn, khoa học. Để xây dựng một chiến
lược như vậy Nhà nước ta cần dựa vào tình trạng kinh tế - xã hội của nước ta,
xu hướng phát triển của khu vực và thế giới, đưa ra chiến lược cụ thể, phù
hợp với toàn dân.

7


* Kế hoạch: có chiến lược đúng đắn để thực hiện được cần phải có sự
triển khai, phân công thích hợp, xác định mục tiêu, cách thức thực hiện chiến
lược sao cho đạt hiệu quả tối ưu nhất.
* Tổ chức: Cần phải xác định rõ chức năng, quyền hạn, cơ cấu sắp xếp
tổ chức của các cá nhân đơn vị thực hiện kế hoạch. Cần phải tổ chức hợp lý,
khoa học và chặt chẽ đảm bảo thực hiện kế hoạch đã định.
* Chỉ huy và phối hợp: Nền kinh tế là một hệ thống phức tạp gồm
nhiều chủ thể khác nhau. Để cho nền kinh tế hoạt động vào khuôn mẫu, phát
huy hiệu quả, thế mạnh từng chủ thể cần phải có sự chỉ đạo của một số cơ
quan chỉ huy thống nhất và sự phối hợp của các đơn vị khác, tăng cường
thông tin cho nhau, hỗ trợ cho nhau khi có đơn vị nào gặp khó khăn không thể
tự mình giải quyết. Nhà nước ta là cơ quan chỉ huy thống nhất nền kinh tế
quốc dân.
Khuyến khích và trừng phạt: Để cổ vũ, động viên tinh thần các chủ thể
kinh tế, cần phải có sự khuyến khích khen ngợi kịp thời đến cá nhân, doanh
nghiệp, tổ chức làm ăn hiệu quả, có thành tích cao. Đồng thời cũng cần phải
nghiêm khắc trừng trị hành động sai trái, đi ngược lại định hướng kế hoạch.
Có như vậy mới bảo đảm sự quan tâm kịp thời lợi ích và tính nghiêm minh
trong kinh tế.
3. Các công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước XHCN ở nước ta.

Để bảo đảm sự quản lý của mình, Nhà nước sử dụng các công cụ sau
để điều tiết vĩ mô nền kinh tế.
* Nhà nước sử dụng hệ thống pháp luật như một công cụ hết sức liên
minh, hữu ích các hoạt động kinh tế dù thế nào cũng cần phải được đặt trong
pháp luật, không được trái với pháp luật. Các chủ thể kinh tế phải đảm bảo
thực hiện theo hiến pháp. Nhờ hoạt động theo hiến pháp mà những tiêu cực
của cơ chế thị trường được hạn chế, đảm bảo phát triển kinh theo đúng định
hướng.

8


* Kế hoạch hoá là một công cụ quản lý nhằm đạt tăng trưởng lâu bền,
đảm bảo định hướng XHCN. Kế hoạch hiểu theo nghĩa rộng nhất bao gồm
toàn bộ các hành vi can thiệp một cách có chủ định của Nhà nước vào nền
kinh tế để đạt được các mục tiêu đề ra. Kế hoạch và thị trường là hai yếu tố,
hai công cụ quản lý kinh tế của Nhà nước. Thị trường là đối tượng và cơ sở
của kế hoạch hoá. Sự điều tiết của thị trường dẫn đến việc phân phối nguồn
lực, kế hoạch khắc phục mặt yếu của thị trường.
* Ngoài các công cụ pháp luật, Nhà nước quản lý kinh tế bằng lực
lượng kinh tế nhà nước. Việc xây dựng, phát triển kinh tế Nhà nước thành
kinh tế chủ đạo đảm bảo đi đúng định hướng XHCN, tạo nền tảng hỗ trợ các
thành phần kinh tế khác phát triển đúng hướng.
* Các chính sách tài chính - tiền tệ và các công cụ điều tiết kinh tế đối
ngoại có vai trò hết sức quan trọng. Thông qua các chính sách đó, nhà nước
điều chỉnh phân bố lại vốn, nguồn lao động, khuyến khích nhập khẩu, nâng
cao khả năng cạnh tranh... đảm bảo cho nền kinh tế thị trường ngày càng được
hoàn thiện.
4. Một vài điểm thực trạng và hạn chế về vai trò kinh tế của Nhà
nước trong nền KTTT định hướng XHCN.

Qua nhiều năm đổi mới nước ta đã thành công trong việc chuyển từ nền
kinh tế kế hoạch hoá tập trung, bao cấp với cơ chế quản lý tập trung quan liêu,
sang nền KTTT có sự quản lý của Nhà nước. Vai trò kinh tế to lớn của Nhà
nước ngày càng thể hiện rõ: Các công cụ quản lý kinh tế ngày càng hoàn
thiện, phát huy, nhà nước quản lý ở cấp vĩ mô còn để cơ chế thị trường chi
phối các doanh nghiệp, các doanh nghiệp có quyền tự chủ cao... điều này làm
cho sản xuất ngày càng phát triển cao, năng suất lao động lớn... Tuy nhiên bên
cạnh đó còn rất nhiều hạn chế, thiếu sót: "Cơ chế chính sách không đồng bộ,
chưa tạo động lực mạnh mẽ để phát triển" (Đảng CSVN: văn kiện đại hội đại
biểu toàn quốc lần IX, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 2001) hệ thống luật
pháp, cơ chế, chính sách chưa đồng bộ và nhất quán, thực hiện chưa nghiêm...
9


Các công tác tài chính, ngân hàng, giá cả, kế hoạch hóa, quy hoạch còn nhiều
yếu kém, thủ tục hành chính đổi mới chậm, trong kinh tế đối ngoại quản lý
XNK còn nhiều sơ hở, tiêu cực, chế độ phân phối thu nhập nhiều bất hợp lý,
quản lý lỏng lẻo.
Trong điều kiện đó ngày càng đòi hỏi chúng ta cần phát huy hơn nữa
những thành quả đạt được, để ra các biện pháp tăng cường tự quản lý vĩ mô
của Nhà nước.
III. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ VĨ MÔ CỦA NHÀ NƯỚC VÀO
NỀN KTTT.

Để tăng cường sự quản lý của mình Nhà nước cần tạo môi trường pháp
lý thuận lợi, bình đẳng cho các cá nhân, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh,
các bộ luật đa dạng, hoàn thiện: Luật đầu tư, luật phá sản, kinh doanh... cần
nhanh chóng đưa vào thực tiễn. Chỉ khi các luật, điều luật được xây dựng chặt
chẽ, sát thực tế thì quản lý mới có hiệu quả.Thường xuyên xem xét, bổ sung,
sửa đổi những điều luật không phù hợp. Tăng cường quản lý bằng pháp luật

tạo hành lang rộng và thông thoáng, thu hút đầu tư vốn, kỹ thuật vào sản xuất,
nâng cao cạnh tranh hợp tác phát triển, khai thác hợp lý các nguồn lực của đất
nước.
Nhà nước thường xuyên kiểm tra, kiểm soát, thanh tra mọi hoạt động
của sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật. Điều này không những
củng cố tính nghiêm minh trong quản lý, phát hiện ra những tiêu cực của kinh
tế thị trường.
Nâng cao chất lượng công tác xây dựng các chiến lược quy hoạch và kế
hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Các kế hoạch được xây dựng có thể là dài
hạn, có thể là kế hoạch hàng năm. Nhưng mục tiêu đưa ra cần phân tích, xử lý
đúng đắn, ưu tiên các mục tiêu cần thiết. Đồng thời khi xây dựng kế hoạch đặt
ra mục tiêu cần lưu ý đến những biện pháp cụ thể phù hợp. Các công tác kế
hoạch hoá ở địa phương và các ngành cần đổi mới, đảm bảo điều kiện và tiền
để cho việc đổi mới công tác kế hoạch hóa... Những điều kiện đó được thực

10


hiện thống nhất bảo đảm cho các kế hoạch,c hiến lược được xây dựng hoàn
chỉnh từ trung ương đến địa phương, tạo môi trường ổn định cho phát triển
kinh tế.
Nhà nước cần tăng cường khả năng hệ thống thu thập, xử lý, sử dụng
thông tin bao gồm những thông tin kinh tế, xã hội, các sự kiện, biến động xay
ra trong khu vực và thế giới. Khi có được thông tin chính xác, đúng đắn sẽ dễ
dàng hơn trong việc đề ra các kế hoạch, chiến lược phát triển kinh tế xã hội.,
Cần khắc phục tình trạng "thương mại hóa" thông tin một cách vô nguyên tắc,
phải xác định trách nhiệm cung cấp các loại thông tin đối với cơ quan liên
quan thiết kế cụ thể các nguồn thông tin và địa chỉ cần phân phối, xác định và
thông tin mật, và xử lý thông tin chính xác.
Để thực hiện tốt vai trò quản lý vĩ mô của mình Nhà nước cần có đội

ngũ cán bộ có năng lực, đạo đức.Vì vậy, cần phải thường xuyên nâng cao chất
lượng bộ máy tổ chức, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ quản lý
kinh tế. Về lâu dài, để xây dựng được đội ngũ cán bộ đầy đủ tay nghề năng
lực như thế cần đầu tư hơn nữa cho giáo dục, tăng cường đào tạo cán bộ một
cách có hệ thống, bài bản, thường xuyên trao đổi thông tin, gắn kết các bộ
phận, các cấp trong quản lý. Có thể nói, vai trò của các cán bộ, các nhà hoạch
định chính sách kinh tế - xã hội là hết sức quan trọng.Vì vậy cũng cần tổ chức
phân phối nhân lực hợp lý tại cc cấp trong bộ máy quản lý của Nhà nước.
Trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN thành phần kinh tế
Nhà nước giữ vai trò chủ đạo và là một công cụ để quản lý kinh tế vĩ mô của
Nhà nước. Vì vậy cần nâng cao hoạt động của thành phần kinh tế này, tận
dụng được tốt các nguồn lực trong sản xuất, hỗ trợ các thành phần kinh tế
khác. Đẩy mạnh hoạt động các doanh nghiệp trong khu vực kinh tế nhà nước
sẽ có tác dụng rất lớn chi phối các thành phần kinh tế khác, tạo sự phát triển
đúng định hướng, kế hoạch đề ra. Tăng cường đầu tư cho sản xuất, đổi mới
công nghệ, ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật, phân phối sản phẩm tốt...
tạo điều kiện phát triển khu vực kinh tế này.
11


KẾT LUẬN

Đối với Việt nam ta từ một nước nông nghiệp lạc hậu tiến lên XHCN, từ
nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp sang nền KTTT định
hướng XHCN thì vai trò nhà nước là vô cùng quan trọng. Thông qua vai trò
quản lý điều hành nền kinh tế của nhà nước sẽ tạo ra cho nền kinh tế nước ta
một trình độ phát triển mới tránh nguy cơ tụt hậu xa hơn so với các nước
trong khu vực và trên thế giới, đồng thời cải thiện nâng cao đời sống vật chất
đời sống tinh thần của nhân dân.
Hơn nhiều năm đổi mới chuyển đổi từ nền kinh tế đã đem lại cho Việt

Nam những thành tựu to lớn cực kỳ quan trọng. Đó chính là mốc mới trong sự
phát triển tư tưởng của Đảng. Từ đại hội 6 năm 1986 Đảng ta đã khởi xướng
quá trình chuyển đổi nền kinh tế theo KTTT định hướng XHCN phải có sự
quản lý của nhà nước. Tư tưởng đại hội 7 (1991) lại một lần nữa nhấn mạnh
quá trình chuyển đổi là cần thiết và vai trò kinh tế của Nhà nước là yếu tố
quyết định tới sự phát triển nền kinh tế. Vì vậy Đảng và Nhà nước ta cần có
những chính sách giải pháp nhằm phát huy nâng cao hơn nữa những mặt tích
cực của nền kinh tế thị trường và hạn chế tối đa mặt tiêu cực. Đồng thời nhà
nước phải nâng cao hơn nữa hiệu lực và vai trò kinh tế trong việc quản lý điều
tiết ở tầm vĩ mô nền kinh tế. Phát triển kinh tế gắn liền với phát triển xã hội
nhằm làm cho "mọi người có cuộc sống ấm no hạnh phúc có điều kiện phát
triển toàn diện cá nhân đảm bảo công bằng dân chủ".

12


13