Bước đầu nghiên cứu kỹ thuật nhân giống cây Bương lông Điện Biên tại Đoan Hùng Phú Thọ (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM
------------------

NGUY N TH PH

“B
B

C

NG

U NGHIÊN C U K THU T NHÂN GI NG CÂY

NG LÔNG I N BIÊN (DENDROCALAMUS GIGANTEUS)
T I OAN HÙNG – PHÚ TH ”

KHÓA LU N T T NGHI P
H ào t o
Chuyên ngành
Khoa
L p
Khoá h c
Gi ng viên h ng d n

IH C

: Chính quy
: Lâm nghi p
: Lâm nghi p
: K43 - LN - N01
: 2011 - 2015
: 1. TS. Nguy n Anh D ng
2. ThS. ng Th Thu Hà


Thái Nguyên, 2015


L I CAM OAN
Tôi xin cam oan
thu t nhân gi ng cây B

tài t t nghi p

i h c: “ B

c

u nghiên c u k

oan Hùng - Phú Th ” là

ng lông i n biên t i

công trình nghiên c u khoa h c c a b n thân tôi, công trình
d

is h

c th c hi n

ng d n c a th y T.S Nguy n Anh D ng và cô giáo Th.S

Th Thu Hà trong th i gian t 18/08/2014

ng

n ngày 28/12/2015. Nh ng

ph n s d ng tài li u tham kh o trong báo cáo ã

c nêu rõ trong ph n tài

li u tham kh o. Các s li u và k t qu nghiên c u trình bày trong báo cáo là
quá trình i u tra, theo dõi th c t thí nghi m hoàn toàn trung th c, n u có sai
sót gì tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m và ch u m i hình th c k lu t c a
khoa và nhà t

ng

ra.
Thái Nguyên, tháng 05 n m 2015

Xác nh n c a giáo viên h

ng d n

Sinh viên

Nguy n Th Ph

Xác nh n c a giáo viên ph n bi n

ng


L IC M

N

c s cho phép c a khoa Lâm nghi p tr
Thái Nguyên -

i h c Thái Nguyên Giám

ng

i h c Nông Lâm

c trung tâm nghiên c u khoa h c

vùng trung tâm b c b

ã giúp tôi th c hi n

tài “B

c

u nghiên c u k

thu t nhân gi ng cây B

ng lông i n biên t i oan Hùng - Phú Th ”.

hoàn thành khoá lu n này. Tôi xin chân thành c m n các th y cô
giáo ã t n tình h

ng d n, gi ng d y trong su t quá trình h c t p, nghiên c u

và rèn luy n

ng

th y cô giáo h

Tr

i h c Nông lâm Thái Nguyên. Xin chân thành c m n

ng d n TS. Nguy n Anh D ng và ThS.

t n tình, chu áo h

ng Th Thu Hà ã

ng d n tôi th c hi n khoá lu n này.

C m n Ban lãnh

o, cán b , công nhân viên trung tâm nghiên c u

khoa h c vùng trung tâm b c b

ã giúp

t o i u ki n thu n l i cho tôi

trong quá trình th c t p.
M c dù ã có nhi u c g ng
nh t. Song do l n

th c hi n

tài m t cách hoàn ch nh

u m i làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c, ti p

c n v i th c t s n xu t c ng nh h n ch v ki n th c và kinh nghi m nên
không th tránh kh i nh ng thi u sót nh t
Tôi r t mong
khoá lu n

nh mà b n thân ch a th y

c s góp ý c a quý Th y, Cô giáo và các b n

c.

ng nghi p

c hoàn ch nh h n.

Tôi xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày 15 tháng 5 n m 2015
Sinh viên

Nguy n Th Ph

ng


DANH M C CÁC B NG

B ng 3.1: B ng phân tích ph

ng sai m t nhân t (ANOVA) ....................... 23

B ng 4.1: K t qu

i u tra cây m theo c p kính ........................................... 26

B ng 4.2: Ch t l

ng cây m theo c p kính ................................................... 29

B ng 4.3: K t qu t o cành chét t i các thí nghi m ........................................ 31
B ng 4.4: K t qu

i u tra ch n cành chét t i cây m tu i 1.......................... 32

B ng 4.5: K t qu

i u tra ch n cành chét t i cây m tu i 2.......................... 34

B ng 4.6: K t qu theo dõi th i gian ra r c a các cành chét ......................... 36
B ng 4.7: K t qu theo dõi chi u dài r c a các cành chét............................. 38
B ng 4.8: K t qu theo dõi t l s ng c a hom cành chi t ............................. 39
B ng 4.9: K t qu theo dõi t l s ng c a B
B ng 4.10: Sinh tr

ng

ng lông i n biên .................. 41

ng kính c a ch i B

ng lông i n biên

các công th c thí nghi m t i th i i m 12 tháng tu i..................... 42
B ng 4.11: Sinh tr

ng chi u dài c a ch i B

ng lông i n biên

các

công th c thí nghi m t i th i i m 12 tháng tu i ............................ 44


DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1: Bi u

k t qu

i u tra cây m tu i 1 theo c p kính ..................... 28

Hình 4.2: Bi u

ch t l

ng cây m tu i 1 theo c p kính............................. 29

Hình 4.3: Cây m tu i 2 .................................................................................. 30
Hình 4.4: Bi u

k t qu ch n cành chét t i cây m tu i 1 .......................... 33

Hình 4.5: Bi u

k t qu ch n cành chét t i cây m tu i 2 .......................... 34

Hình 4.6: Hom chi t sau 20 ngày .................................................................... 38
Hình 4.7: Hom chi t sau 60 ngày .................................................................... 38

Hình 4.8: Bi u

k t qu theo dõi chi u dài r c a các cành chét ................ 39

Hình 4.9: Bi u

k t qu theo dõi t l s ng c a hom cành chi t................. 40

Hình 4.10: Bi u

k t qu theo dõi t l s ng c a B

Hình 4.17: Bi u

sinh tr

ng

ng kính c a ch i B

ng lông i n biên .... 41
ng lông i n biên

các công th c thí nghi m t i th i i m 12 tháng tu i..................... 42
Hình 4.12: Bi u

sinh tr

ng chi u dài c a ch i B

ng lông i n biên

các công th c thí nghi m t i th i i m 12 tháng tu i ........................ 44


DANH M C CÁC T

CT

Công th c

DTTN

Di n tích t nhiên

HC

Hom cành

IBA

VI T T T

-indol butyric acid

KHLN

Khoa h c lâm nghi p

KS

K s

LSNG

Lâm s n ngoài g

NAA

- naphthyl acetic acid

NN&PTNT Nông nghi p và phát tri n nông thôn
OTC

Ô tiêu chu n

QP 04TCN Quy ph m 04 tiêu chu n ngành


M CL C

U .......................................................................................... 1

PH N 1. M
1.1.

tv n

................................................................................................... 1

1.2. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 2
1.3. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 2

1.3.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c ...................................... 2
1.3.2. Ý ngh a trong th c ti n s n xu t ............................................................ 3
PH N 2. T NG QUAN V N

NGHIÊN C U ...................................... 4

2.1. C s khoa h c và pháp lý c a

tài......................................................... 4

2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n

c ................................................ 5

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i .......................................................... 5
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n

c............................................................ 7

2.3. Tình hình kinh t xã h i khu v c nghiên c u .......................................... 10
2.3.1. i u ki n t nhiên ................................................................................. 10
2.3.1.1 V trí
2.3.1.2.

a lý .......................................................................................... 10

a hình .............................................................................................. 10

2.3.1.3. Khí h u ............................................................................................... 12
2.3.1.4. Thu v n............................................................................................. 12
2.3.2. i u ki n kinh t xã h i ........................................................................ 14
2.3.2.1. Hi n tr ng dân s , dân t c, lao

ng và phân b dân ........................ 14

2.3.2.4. Th c tr ng phát tri n c s h t ng.................................................... 15
2.4. Nh n xét chung v

a bàn nghiên c u .................................................... 16

2.4.1. Thu n l i .............................................................................................. 16
2.4.2. Khó kh n ............................................................................................... 17
PH N 3.
IT
NG, N I DUNG VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U
......................................................................................................................... 18
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 18


it

3.3.1.

ng nghiên c u............................................................................ 18

3.3.2. Ph m vi nghiên c u ............................................................................... 18
3.2.

a i m và th i gian ti n hành ............................................................... 18

3.3. N i dung nghiên c u và các ch tiêu theo dõi .......................................... 18
3.3.1. Nghiên c u k thu t ch n cây m và cành chét.................................... 18
3.3.2. Nghiên c u k thu t nhân gi ng b ng hom cành chét (chi t cành)...... 18
3.3.3. Nghiên c u k thu t nhân gi ng b ng giâm hom cành ........................ 18
3.3.4.

xu t m t s bi n pháp k thu t nhân gi ng B

ng lông i n biên. 18

3.4. Ph

ng pháp nghiên c u và các ch tiêu theo dõi ................................... 18

3.4.1. Ph

ng pháp b trí thí nghi m.............................................................. 18

3.4.2. Ph

ng pháp thu th p thông tin ............................................................ 19

3.4.2.1.Ph

ng pháp k th a và ch n l c s li u ........................................... 19

3.4.2.2. Ph

ng pháp theo dõi ........................................................................ 19

3.4.3. Ph

ng pháp x lí s li u ..................................................................... 22

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 26
4.1. Nghiên c u k thu t ch n cây m và cành chét....................................... 26
4.1.1. K thu t ch n cây m ............................................................................ 26
4.1.2. K thu t t o cành chét ........................................................................... 30
4.1.3. K thu t ch n cành chét ........................................................................ 32
4.2. Nghiên c u k thu t nhân gi ng b ng hom cành chét (chi t cành)......... 36
4.2.1. Nghiên c u k thu t chi t cành............................................................. 36
4.2.2. Nghiên c u k thu t t o cây con trong v n

m b ng hom cành chi t ..... 39

4.3. Nghiên c u k thu t nhân gi ng b ng giâm hom cành ........................... 41
4.4.

xu t m t s bi n pháp k thu t nhân gi ng B

4.4.1. K thu t ch n cây m và cành chét

ng lông i n biên.... 46

làm gi ng................................ 46

4.4.2. K thu t nhân gi ng b ng hom cành chét (chi t cành)......................... 46
4.4.3. K thu t nhân gi ng b ng giâm hom cành .......................................... 47
PH N 5. K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................... 48


5.1. K t lu n .................................................................................................... 48
5.2.

ngh ..................................................................................................... 51

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 53


PH N 1
M
1.1.

U

tv n
Tre trúc là lo i lâm s n quan tr ng

ng th hai sau g phân b trong

m t s tr ng thái r ng t nhiên vùng nhi t
c gây tr ng

i và á nhi t

i, hi n nay ã

khá nhi u n i và có trên 200 loài tre trên c n

lo i lâm s n ngoài g có giá tr kinh t và có

c i m sinh tr

c.

ây là

ng nhanh và

tái sinh m nh, tr ng m t l n khai thác nhi u l n nên luôn có ngu n thu hàng
n m n u tr ng tre, do v y còn

c m nh danh là cây c a ng

quá trình h i nh p qu c t và hi n

i hóa thì tre ngày nay l i tr thành nh ng

s n ph m v n hóa có giá tr th m m cao
thích, nh nh ng m t hàng dùng

ch p b ng tre,

i nghèo. Trong

c nhi u khách n

trang trí

c ngoài a

nh ng n i sang tr ng: èn

a an b ng tre ...

Trong s các loài tre trong c n

c thì có cây B

ng lông i n biên là

m t trong s các loài cây em l i l i ích kinh t cho ng

i dân.

có

c

l i ích kinh t cao thì bi n pháp k thu t nhân gi ng c ng r t quan tr ng
nh m phát tri n cây B

ng lông i n biên cho n ng su t, ch t l

c p nguyên li u cho s n xu t công nghi p. B

ng cao cung

ng lông

i n biên

(Dendrocalamus giganteus), có tên g i khác là M y púa m i, B
B

ng l n i n biên. Là m t trong nh ng loài tre có kích th

Vi t Nam, chi u cao 15 - 20 m,
chi u dài

ng l n,

c l n nh t

ng kính g c 20 - 25 cm, có vách dày,

t t 25 - 30 cm, ít cành nhánh, ch c và b n có kh n ng cung c p

nguyên li u cho công nghi p ch bi n thay th cho g cho hi u qu r t cao.
Nh ng hi n nay, vi c kinh doanh cây B

ng lông i n biên v n theo h

qu ng canh, d a vào kinh nghi m c a ng
không cao.

i dân

a ph

ng nên n ng su t

c bi t, vi c phát tri n m r ng di n tích tr ng loài cây này r t

khó kh n do nhân gi ng b ng g c r t h n ch v s l
ch a có

ng

c k thu t nhân gi ng b ng ph

ng gi ng, ng

i dân

ng pháp chi t cành ho c giâm


hom cành nên s l

ng gi ng cung c p ra th tr

nhu c u nhân r ng mô hình. M t khác, ng

ng ít ch a áp ng

i dân

a ph

c

ng ch cho r ng

tr ng b ng gi ng g c m i cho n ng su t, trong khi ó nhi u loài tre m c c m
khác vi c nhân gi ng và tr ng b ng gi ng cành ã em l i hi u qu kinh t r t
cao nh : Lu ng (Dendrocalamus barbatus), Mai xanh (Dendrocalamus
latiflorus)...
Nh v y, vi c gây tr ng B

ng lông i n biên còn thi u h

thu t nhân gi ng, loài này có kh n ng áp ng s l
tr ng nhân r ng, nh ng ch a
lý do trên

tài: “B

c

ng gi ng l n cho gây

c quan tâm nghiên c u. Xu t phát t nh ng

u nghiên c u k thu t nhân gi ng cây B

oan Hùng - Phú Th ”

lông i n biên t i

ng d n k

c

ng

t ra là c n thi t, góp ph n

c s khoa h c và yêu c u c p bách c a th c ti n s n xu t hi n nay.
1.2. M c tiêu nghiên c u
Xác

nh

c lo i ch t kích thích và n ng

n ng ra r c a hom B
Xác

thích h p nh t

n kh

ng lông i n biên.

nh m t s bi n pháp k thu t nhân gi ng nh hom thân, hom

g c, hom cành chét.
xu t m t s bi n pháp k thu t nhân gi ng B
1.3. Ý ngh a c a

ng lông i n biên.

tài

1.3.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
Nh m giúp cho sinh viên n m v ng h n nh ng ki n th c ã h c,
th i

c tr i nghi m gi a lý thuy t và th c ti n

kinh nghi m v

c i m, quá trình sinh tr

ng

ti p thu h c h i nhi u

ng phát tri n cây B

ng lông

i n biên.
Quá trình th c hi n
vn

tài t o c h i bi t

c ph

ng pháp gi i quy t

khoa h c , ti p c n các ph ng pháp nghiên c u ngoài hi n tr ng.
Làm quen v i m t s ph

tài.

ng pháp

c s d ng trong nghiên c u


N m

c các ph

ng pháp nghiên c u, b

c

u ti p c n và áp d ng

khoa h c ti n b vào nhân gi ng cây.
H c t p và hi u bi t thêm v kinh nghi m, k thu t nhân gi ng trong
th c ti n t i

a bàn nghiên c u.

N m

c các ph

ng pháp nghiên c u, b

c

u ti p c n và áp d ng

khoa h c ti n b vào nhân gi ng cây.
1.3.2. Ý ngh a trong th c ti n s n xu t
Xác

nh

c m t s bi n pháp k thu t nhân gi ng t hom thân, hom

g c, hom cành chét và m t s bi n pháp k thu t nhân gi ng B
biên.

ng lông i n

PH N 2
T NG QUAN V N

2.1. C s khoa h c và pháp lý c a

NGHIÊN C U

tài

Tre trúc là t p h p các loài th c v t thu c h Hoà th o (Poaceae). Các
loài tre trúc r t phong phú, a d ng, phân b r ng kh p trên th gi i. Tre trúc d
tr ng, sinh tr

ng nhanh, s m cho khai thác, d ch bi n nên

r t nhi u m c ích khác nhau. Tre trúc có giá tr r t l n
dân và

i s ng nhân dân,
Tre trúc th

c s d ng cho

i v i n n kinh t qu c

c bi t là nông dân nông thôn và mi n núi.

ng có thân c ng nh g , song có

c tr ng là thân th

ng

r ng trong ru t, có h thân ng m và phân cành khá ph c t p và có h th ng
mo thân hoàn h o

c s d ng hi u qu trong quá trình phân lo i. Thân

ng m c a tre trúc th

ng phát tri n trong

tri n thành m t s

t ng n

g c cây. Các

t thành m ng l

i hay ch phát

t thân ng m th

ng có nhi u r

và ch i ng . Ch i ng s m c lên thành thân khí sinh trên m t

t hay phát

tri n thành thân ng m m i. Tre trúc có 3 loài thân ng m chính là thân ng m
m c c m, thân ng m m c t n và thân ng m ki u h n h p.
K thu t nhân gi ng, gây tr ng, ch bi n và tiêu th s n ph m tre, trúc
ã và ang

c quan tâm nghiên c u và phát tri n. Nhi u loài tre, trúc

nhân dân gây tr ng

phát tri n kinh t ,

xói mòn, ch ng s t l vùng
cho ch bi n, thúc

ng th i nâng cao

c

che ph , gi m

u ngu n, ven sông su i, cung c p nguyên li u

y phát tri n th tr

ng tiêu th trong n

c và xu t kh u.

c bi t, trong giai o n xây d ng nông thôn m i, vi c phát tri n vùng
nguyên liêu tre, trúc theo Quy t
n m 2011 c a Th t
h

nh s 11/2011/Q -TTg ngày 18 tháng 02

ng Chính ph c n

c quan tâm nghiên c u theo

ng phát tri n b n v ng.
Các nghiên c u v cây B

ng lông i n biên r t ít,

c bi t là nghiên

c u v bi n pháp k thu t lâm sinh, nhân gi ng và ch bi n … Chính vì v y,


tài nghiên c u

c

t ra là r t c n thi t, có ý ngh a v lý lu n và th c

ti n.
2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n

c

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
Tre có t r t s m cùng v i nghiên c u phân lo i các loài th c v t,

u

tiên là Luoreiro (1750) khi công b các loài tre m i. Các loài tre trúc phân b
t nhiên

các vùng nhi t

4000 m (so v i m c n

i, á nhi t

i và ôn

i, t vùng th p t i

c bi n), song t p trung ch y u

cao

vùng th p t i ai cao

trung bình (Nguy n Hoàng Ngh a, 2005) [11]. Các loài tre trúc có th m c
hoang d i ho c
các môi tr

c gây tr ng và có m t

c i m n i b t là có m t r t nhi u

ng s ng khác nhau (Dransfield and Widjaja, 1995) [16]. Theo Rao

and Rao (1995), c th gi i có kho ng 1.250 loài tre trúc c a 75 chi, phân b
kh p các châu l c, tr châu Âu. Châu Á

c bi t phong phú v s l

ng và

ch ng lo i tre trúc v i kho ng 900 loài c a kho ng 65 chi (Rao and Rao 1995;
1999) [19], [20].
Ohnberger (1999) ã th ng kê trên th gi i có 1.575 loài tre, thu c 111
chi, 10 phân tông và 6 tông. Nhân gi ng tre
c p

c nhi u tác gi quan tâm và

n nh Banik (1979, 1985), Hassan (1977), R. Swarup & A. Gambhir

(2008), Nautiyal et al (2008) b ng nhi u ph

ng pháp khác nh b ng h t,

chi t, nuôi c y mô, ch i g c. Theo Banik (1979) h t B.tulda có t l n y m m
ch 24,78% và 5% cây con t n t i
t t l cao h n, ch ng h n

v

n

m. Nh ng nhân gi ng b ng g c

Melocana baccifera, 9%

t 5%

33%

Oxytanentheranigrociliata, 40%

100%

Bambusa vulgaris (Hassan, 1977) [18].
Ph

ng pháp chi t t l ra r

B ng - la - ét

t 45 - 56%

B.tulda,

Dendrocalamus longispathus và

các loài tre vách dày

c áp d ng

các loài Bambusa vulgaris, B.polymorpha và

D.giganteus (Banik, 1985). A. Benton et al (2011) [15] nghiên c u v ph
pháp chi t (air-layering method)

i v i tre cho r ng:

m b o ra r t t

ng
trên


cây tr

c khi c t xu ng. Nh ng ph

có

m cao và b h n ch

ng pháp này ch áp d ng

ph n d

i c a cây và th

nh ng vùng

ng ph n này không

dùng làm v t li u nhân gi ng.
Ch i g c (cành chét) c a các loài Bambusa balcooa, B.longispiculata,
B.tulda, B.vulgaris, Dendrocalamus longispathus, Melocana baccifera,
Neohouzeaua dulloa và Oxytenathera nigrociliata ã
r ng

n

t l thành công

t 44 - 76% khi tr ng vào tháng 4,

38% vào tháng 6 và ch i m m m t tu i
Nhân gi ng b ng ph

c s d ng

tr ng
t3-

t t l s ng cao h n cây 2 - 3 tu i.
i v i loài Bambusa longispiculata

ng pháp chi t thân

t t l ra r 25% nh ng t l ra r t ng lên 54% khi có x lý v i hooc môn
t ng tr

ng IBA 200 ppm. S d ng hooc môn IBA và NAA khi giâm hom

thân (m i hom 1
arundinacea, 70%

t, g m 2 m u)

t t

l

ra r

Bambusa

80%

Dendrocalamus strictus (S. Nautiyal et al 2008) [22].

Có 607 ha r ng tre c a 9 loài (Dendrocalamus strictus, D.asper,
D.hamiltonii, Bambusa bambos, B.nutans, B.balcooa, Pseudooxytanthera,
Guadua angustifolia)

c tr ng b ng gi ng nuôi c y mô. i u này r t có l i

ích v m t kinh t và có th tr ng r ng qui mô l n. Công ngh này
l

ng t t có th tri n khai tr ng r ng trên toàn qu c

n

t ch t

(R. Swarup &

Gambhir, 2008) [21].
Zhou Fangchun (2000) [23] v i công trình "Selected works of Bamboo
research" ã nghiên c u t nhân gi ng
trong ó có nghiên c u nh h

n canh tác, khai thác s d ng tre trúc

ng c a nhi t

,l

ng m a và

m

trình phát sinh, phát tri n m ng c a nhi u loài tre trúc khác nhau
Qu c làm c s cho vi c áp d ng bi n pháp thâm canh thúc

n quá
Trung

y sinh m ng

trái v .
Fu Maoyi, Xiao Jianghua (1996) v i “Cultivation & Utilization on
Bamboos” ã xác
m ng, sinh tr

nh nh ng nhân t

nh h

ng

ng và phát tri n c a thân khí sinh là:

n quá trình phát sinh
m, nhi t

, dinh


d

ng, c u trúc r ng, bi n pháp lâm sinh, sâu b nh. ây là nh ng nhân t c n

ph i

c quan tâm khi áp d ng các bi n pháp thâm canh t ng n ng xu t

m ng và thân khí sinh [17]. Loài Dendrocalamus giganteus Munro

c công

b n m 1868 (Munro, 1868), ây là m t trong nh ng loài tre l n nh t c a chi
Dendrocalamus c ng nh tre c a th gi i. Loài tre này

u có

ng kính

thân t 20 - 30 cm, cao t 20 - 30 m, vách dày 2 - 2,5 cm, v có màu xanh l c.
ây c ng là loài tre có giá tr kinh t cao
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n

Trung Qu c.
c

Nghiên c u v k thu t nhân gi ng, tr ng, khai thác tre ã
tâm nghiên c u khá s m
Ph m Quang

c quan

Vi t Nam, t nh ng n m 60 c a th k 20 nh :

(1963), Tr ng và khai thác tre n a trúc [5]. Nguy n T

ng (1965 - 1968), Nghiên c u ph

ng th c kinh doanh r ng N a lá nh

[12], Nguy n Th Phi Anh (1967) , K thu t gây tr ng Tre, Di n

C u Hai

[1].Tr n Xuân Thi p (1976), Nghiên c u th c nghi m kinh doanh cây V u
ng t i B c Quang - Hà Giang [14]. Lê Quang Liên (2001), “Nhân gi ng
Lu ng b ng chi t cành” [9].
Tr n Xuân Thi p (1976) ã
r ng V u

a ra k t qu th c nghi m kinh doanh

ng (Arundinaria sp ) t i B c Quang - Hà Tuyên [14]. Ngô Trí

L c (1971), trong báo cáo b

c

u tìm hi u m t s

c tính t nhiên và kinh

doanh r ng N a lá nh (Neohoazeana dullooa A.Camus) ã phân chia quá
trình phát tri n c a cây n a thành các giai o n m ng - non - trung niên - già
sau ó là hi n t

ng khuy ch t c a n a sau 20 - 30 n m [10].

T n m 1998, Phân vi n nghiên c u khoa h c Lâm nghi p Nam B

c C c Phát tri n Lâm nghi p c p kinh phí
(Sinocalamus latiflorus Munro) l y m ng.

thí nghi m tr ng Tre t u

tài ã t p h p

cm ts k

thu t gây tr ng, nhân gi ng có th áp d ng cho th c ti n s n xu t (
B n, 2005) [2].

V n


N m 2000, Lê Quang Liên và c ng s
k thu t tr ng tre trúc

ã th c hi n

tài “Nghiên c u

l y m ng” cho 2 loài Lu ng (Dendrocalamus

barbatus) và tre G y (Dendrocalamus sp.), trong ó có kh o nghi m 3 công
th c bón phân NPK và kh ng

nh mu n tr ng tre trúc

l y cây hay l y

m ng có n ng su t cao thì c n ph i tr ng thâm canh, trong ó phân bón g m
phân chu ng k t h p v i phân hóa h c t ng h p NPK có tác d ng nâng cao
n ng su t

n 2,5 l n [8].

Tri u V n Hùng, Nguy n Xuân Quát, Hoàng Ch
thu t tr ng m t s loài cây
loài là Trúc sào và V u

ng (2002) trong “K

c s n r ng” ã gi i thi u k thu t tr ng cho 2

ng g m: i u ki n gây tr ng, ngu n gi ng, k thu t

gây tr ng, ch m sóc, khai thác và ch bi n [7].
Nghiên c u v

t tr ng tre trúc nhìn chung còn ít, ch y u t p trung

vào m t s loài r t ph bi n. Nguy n Ng c Bình (2001) v i “
tr ng r ng tre Lu ng và nh h
Lu ng

n

t” cho bi t: Lu ng sinh tr

5,9; pHKCl: 4,2 - 5,0.
t

ng c a các ph

t ng

ng quan r t ch t, hàm l

ch t còn hàm l

t chua pH(H2O): 4,8 -

ng ch t h u c và N t ng s

ng K2O d tiêu trong

ng P2O5 d tiêu l i t

tt

ng quan t

ng quan không ch t v i sinh tr

ng

th c h n giao, thích h p nh t là h n giao v i cây h

u nh Keo

i

ng v

ng kính c a cây Lu ng. Tác gi cho r ng nên tr ng Lu ng theo ph

cho

t

ng th c tr ng r ng tre trúc

ng t t n i

t m t hàm l

c i m

ng
tránh

t b suy thoái [3].
Nguy n V n Phong và các c ng s (2008) ã

a ra k t qu nghiên c u

“Nhân gi ng Trúc sào (Phyllostachys edulis (Carr.) Houz. De Lehaie) b ng
ph

ng pháp giâm hom thân ng m t i t nh Cao B ng” ã s d ng 5 lo i ch t

i u hòa sinh tr

ng là ABT1, NNA, 2,4 - D, Atonik, IBA v i các n ng

khác nhau, k t qu cho th y các ch t i u hòa sinh tr
nhau

ng có nh h

ng khác

n t l hình thành cây m ng và cây hom. T l hình thành cây hom có


x lý Atonik 25ppm

t 57,2% là cao nh t, các ch t khác cho t l t 35,2%

n 42,9% [13].
Các nghiên c u trên ây là c s
ph

tài l a ch n ph

ng th c và

ng pháp nhân gi ng phù h p nh m gi m giá thành, nâng cao hi u qu

tr ng r ng, phát tri n vùng tr ng B
công nghi p ch bi n,

ng lông i n biên làm nguyên li u cho

c bi t trong giai o n 2012 - 2020.

Công trình nghiên c u t ng h p có nhi u n i dung khoa h c ã
th c hi n 5 n m liên t c t 1976 - 1980, ó là

c

tài nghiên c u “K thu t

tr ng và kinh doanh r ng lu ng t p trung có n ng su t cao, ch t l

ng t t và

b n v ng” do Tr n Nguyên Gi ng, ch nhi m B môn Lâm h c, Vi n Khoa
h c Lâm nghi p ch trì, ã

c t ng k t và công b vào n m 1981 v i m t

s k t qu r t áng l u ý sau ây:
- T o gi ng lu ng b ng hom thân thay th gi ng g c và chét.
- Các ph
g h

ub n

ng th c tr ng r ng lu ng thu n loài và h n loài v i các cây
a có kh n ng c

nh N trong môi tr

- K thu t tr ng r ng lu ng trên

ng

t chua.

t x u (tr ng c + cây b i ch u h n).

- K thu t khai thác r ng lu ng h p lý,

m b o r ng b n v ng...

T n m 1986 - 1990, Trung tâm Nghiên c u Th c nghi m Lâm sinh
C u Hai (Vi n KHLN Vi t Nam) th c hi n

tài “Nghiên c u di th c cây

Lu ng thanh hoá ra vùng Trung tâm” do KS. Lê Quang Liên ph trách, trong
k t qu c a

tài, áng quan tâm là k thu t t o gi ng Lu ng b ng hom cành.

T nh ng k t qu

ó, di n tích r ng Lu ng

Thanh Hoá n m 1973 ch có

15.160 ha,

n n m 1980 ã t ng lên 40.000 ha và

Thanh Hoá

ã có t i 65.942 ha trong

n n m 2006 toàn t nh

ó 61.049 ha là r ng Lu ng thu n

loài và 4.893 ha là r ng Lu ng h n loài v i cây g .
Nh n xét: hi n nay ch a có m t công trình nghiên c u nào v nhân
gi ng B

ng lông i n biên. So v i nh ng nghiên c u trong n

c v nhân


gi ng các lo i tre - trúc thì

tài nhân gi ng B

ng lông i n biên có nh ng

i m gi ng là có s d ng thu c kích thích ra r IBA
Nh ng nh ng

tài nghiên c u trong n

kích thích hom ra r .

c ch y u là nhân gi ng b ng giâm

hom thân ng m. Nhân gi ng b ng hom thân ng m thì hom nhanh ra m ng
ch t l

ng cây t t h n hom cành, nh ng s l

c nhi u và khó s n xu t

ng nhân gi ng h n ch không

i trà.

2.3. Tình hình kinh t xã h i khu v c nghiên c u
2.3.1. i u ki n t nhiên
2.3.1.1 V trí

a lý

oan Hùng là m t huy n

i núi trung du, n m t i ngã ba ranh gi i

gi a t nh Phú Th v i hai t nh Yên Bái và Tuyên Quang. Di n tích t nhiên
c a huy n
xác

oan Hùng là 302,4 km². Ranh gi i hành chính c a huy n

c

nh nh sau:
+ Phía ông Nam giáp huy n Phù Ninh
+ Phía Nam giáp huy n Thanh Ba
+ Phía Tây Nam và phía Tây giáp huy n H Hòa,

u là các huy n c a

t nh Phú Th .
+ Phía Tây B c, oan Hùng giáp huy n Yên Bình c a t nh Yên Bái.
+ Phía B c và phía

ông, huy n

Tuyên Quang, k t B c sang
B c) và S n D

ng (phía

oan Hùng giáp các huy n c a t nh

ông l n l

t là các huy n: Yên S n (phía

ông). Trên ph n phía

ông B c huy n có o n

cu i c a sông Ch y (ph n h du th y i n Thác Bà),

n

c vào sông Lô

ngay t i ây. Men theo ph n l n ranh gi i v i huy n S n D

ng - Tuyên

Quang, là dòng sông Lô, m t con sông l n c a h th ng sông H ng, nh ng
ngã ba sông Ch y - sông Lô l i n m sâu trong lòng huy n.
2.3.1.2.
V i

a hình
c tr ng c a vùng chuy n ti p t mi n trung du và mi n

cao, huy n oan Hùng có t ng di n tích

i núi

t t nhiên 30.244,47 ha. Trong ó,

di n tích

t gò

i chi m ph n l n di n tích.

trên tr c qu c l 2 và qu c l 70,

a bàn huy n oan Hùng n m

a hình ph c t p

i núi xen k các cánh

ng l y th t. Huy n có 27 xã và m t th tr n, g m 14 dân t c, trong ó dân
t c kinh chi m ph n l n dân s trong vùng.
a hình c a huy n khá ph c t p th p d n t B c xu ng Nam, t Tây
sang ông

d c trung bình 3 - 5o, có nhi u cánh

ng chua, l y th t, n m

các khe d c, có chi u dài t Tây B c xu ng

ông Nam là 31 km, chi u r ng

t

cao c a các vùng trong huy n

ông sang Tây là 14 km. S thay

i

th p d n v phía sông Lô, sông Ch y, c th

a hình

c chia làm 3 ti u

vùng.
Ti u vùng 1 (ti u vùng th
xã: B ng Luân, Minh L
Tây C c, Ca

ng huy n) di n tích là 12.347 ha bao g m 9

ng, B ng Doãn, Qu Lâm, Phúc Lai,

ông Khê,

ình, Ng c Quan) chi m kho ng 41% t ng di n tích t nhiên.

a hình n i ây có nhi u núi cao, r ng t nhiên suy ki t, ch y u là r ng
tr ng,

d c trung bình 12 - 25o v i d i gò

i bát úp m p mô có

cao

trung bình t 50 - 100 m t o nên kho ng gi a là các thung l ng nh h p thích
h p cho tr ng r ng s n xu t, cây công nghi p và cây n qu .
Ti u vùng 2 (ti u vùng ven sông Lô, sông Ch y) có di n tích là 10.800 ha
bao g m 13 xã (Chí ám, Vân Du, Hùng Quan, Nghinh Xuyên, Ph
Phong Phú, Th tr n oan Hùng, H u ô, Phú Th ,

ng Trung,

i Ngh a, Hùng Long, Sóc

ng, V Quang), chi m 35,7 di n tích t nhiên, là vùng chuy n ti p có d ng
núi th p xen k các d i
sông nên ch y u là
l

ng b ng h p ven sông Lô, sông Ch y.

t vùng ven

t phù sa c và 1 ph n sình l y, thích h p cho tr ng cây

ng th c, rau màu, cây công nghi p ng n ngày, ch n nuôi và cây n qu .
Ti u vùng 3 (ti u vùng h huy n) có di n tích là 7.097,47 ha, bao g m

6 xã (Minh Phú, Chân M ng, Vân

n, Tiêu S n, Yên Ki n, Minh Ti n)

chi m kho ng 23,5% t ng di n tích t nhiên, d ng núi th p, xen k vùng
bát úp có nhi u cánh

ng d ng lòng ch o, có

i

cao ph bi n t 25 - 50 m,


có u th v ch n nuôi, tr ng cây công nghi p dài ngày và cây nguyên li u
cho nhà máy gi y Bãi B ng.
2.3.1.3. Khí h u
oan Hùng thu c vùng trung du B c B , ch u nh h
gió mùa nóng m, chia thành hai mùa rõ r t: Mùa m a l
m nh chi m kho ng 90% l
nh ng

ng c a nhi t

ng m a cao, c

i
ng

ng m a c n m, tr i n ng g t ôi khi có

t l c xoáy c c b và m a á. Mùa khô ít m a, có gió mùa ông B c

th i vào, tr i rét, nhi t

th p.

c i m chính v khí h u th i ti t c a huy n nh sau:
- Nhi t

: nhi t

trung bình n m t 23 - 24ºC, mùa nóng nhi t

27 - 28ºC, mùa l nh nhi t
- Ch

m a: l

t

t 15 - 16ºC.

ng m a trung bình 1780 mm/n m, phân b theo mùa

rõ r t mùa m a kéo dài 7 tháng (tháng 5 - tháng 11).
m a

m không khí:
m cao có th

mt

ng

t t i 88%,

i trung bình h ng n m là 85%, mùa
m th p nh t là 24%.

2.3.1.4. Thu v n.
Huy n ch u nh h

ng ch y u c a h th ng sông Ch y và sông Lô.

Sông Lô ch y qua huy n t xã Chí
ám, th tr n

oan Hùng, Sóc

ám t i xã V Quang qua các xã: Chí

ng, H u

ô,

i Ngh a, Phú Th , Hùng

Long, V Quang, v i chi u dài 25km.
Sông Ch y có chi u dài qua huy n kho ng 22 km b t
giáp Yên Bái là xã
qua các xã Ph

ông Khê, Qu Lâm theo h

ng Tây B c -

ông Nam

ng Trung, Nghinh Xuyên, Phong Phú, Hùng Quan, Th tr n

oan Hùng, Vân Du, Chí ám và
Chí ám).

u t vùng ti p

vào sông Lô t i Mom C y (Ng c Trúc -


Hai con sông này có l

ng phù sa th p h n sông H ng, n

c ch y xi t,

vào mùa m a l h p l i gây nên nh ng tr n l t l n cho vùng, l u l
1.150m/s. Vì v y công tác phòng h

ê

ng

c c p chính quy n và nhân dân

trong vùng r t coi tr ng.
- Ngòi: v i 28 ngòi (ngòi N p Xuyên, ngòi Qu Lâm, ngòi S ng, ngòi
Ru n, ngòi R m …), c bình quân 3,36 km² l u v c có 1 km ngòi dài t o nên
cho huy n m t h th ng t
an

i tiêu phong phú, v a

c lên các xã vùng th

2.3.1.5.

c i m

t ai

t Feralít

t chính sau:

vàng phát tri n trên á phi n th ch sét:

thành ph n c gi i t th t n ng

n sét, t ng

ch t h u c trung bình, lân d tiêu nghèo.
tính

n chua

c khi m a l và

ng huy n vào mùa khô.

oan Hùng có nh ng nhóm
- Nhóm

tiêu n

các m c

t dày, th m n
pH c a

khác nhau. Lo i

t có

c t t, l

t thay

ng

i t trung

t này thích h p v i

ts n

xu t nông lâm nghi p.
- Nhóm
l

t Feralít

ng ch t h u c và

t có hàm

m t ng s nghèo, lân t ng s trung bình, lân d tiêu

nghèo, kali t ng s và trao
v i

vàng phát tri n trên n n phù sa c :

i giàu và trung bình. Nhóm

t này thích h p

t s n xu t nông lâm nghi p.
- Nhóm

t thung l ng do s n ph m d c t :

do s n ph m d c t . Thành ph n c gi i c a

th t n ng. Hàm l
tiêu nghèo,

ng ch t h u c và

t có

gieo tr ng lúa n
- Nhóm
nghèo dinh d
t chua, hàm l

t này

c hình thành

t ch y u là th t trung bình

n

m t ng s khá, lân t ng s và lân d

pH chua và r t chua. Nhóm

t này ch y u s d ng

c và các lo i cây màu.
t Feralít phát tri n trên t ng á m sa th ch, phi n th ch,
ng, có thành ph n c gi i th t nh
ng ch t h u c và

n trung bình.

t

pH c a

m t ng s nghèo, lân t ng s và lân d


tiêu trung bình, kali nghèo. Nhóm

t này thích h p cho các loài cây công

nghi p nh : Chè...
- Nhóm
th t n ng.

t phù sa sông su i, thành ph n c gi i t th t trung bình

t có ph n ng trung tính, hàm l

ng ch t h u c và

m t ng s

khá, lân t ng s giàu và d tiêu, ka li t ng s và trao

i nghèo. Nhóm

thích h p v i m t s cây ng n ngày nh : Ngô,

ng...

ut

n

t này

2.3.2. i u ki n kinh t xã h i
2.3.2.1. Hi n tr ng dân s , dân t c, lao

ng và phân b dân

a) Dân s
N m 2010, dân s
quân 345,23 ng

oan Hùng là 104.471 ng

dân s bình

i/km2, dân s nông thôn chi m 93,63% và dân s thành th

chi m 6,37%. S

ng

i trong

54,56% t ng dân s (trong ó lao
n

i; m t

c có 2,7 nghìn ng

tu i lao
ng ho t

ng là 57.000 ng

ng trong khu v c kinh t Nhà

i, chi m 0,005% t ng s lao

huy n oan Hùng là dân s tr , t l ng

i, chi m

i trong

ng). C c u dân s c a
tu i lao

ng, tr em

tu i i h c và ch a i h c l n, chi m trên 80% t ng dân s toàn huy n.
b) Lao

ng

Trong giai o n 2010 - 2020 huy n s ph n
cho ng

i lao

ng,

a thêm các ngành ngh m i vào s n xu t, xây d ng các

trung tâm ào t o và h
ngh và trình

u t o công n vi c làm

ng nghi p, t o thêm l c l

ng lao

k thu t cao. Công tác ào t o, d y ngh

các ngành quan tâm. Các tr

ng m i có tay
ã

c các c p,

ng, l p, trung tâm d y ngh phát tri n d

i

nhi u hình th c, d y ngh ng n h n phát tri n m nh. Thông qua vi c th c
hi n các ch
ch

ng trình, m c tiêu và các d án phát tri n kinh t - xã h i,

ng trình qu c gia v gi i quy t vi c làm; trong giai o n t 2010 - 2013

huy n ã t o vi c làm m i và làm thêm cho g n 25.000 lao

ng v i các ngh


chính nh may m c, thêu ren, s a ch a c khí, i n dân d ng, tin h c v n
phòng, d

c, ch n nuôi, tr ng tr t, ...

2.3.2.4. Th c tr ng phát tri n c s h t ng
a) Giao thông
-

ng b : oan Hùng có m ng l

huy n có 2 tuy n
qu c l

i giao thông phát tri n, xuyên d c

ng qu c l 2 và qu c l 70. Trong ó, 12 xã có

i qua và 16 xã có

trong huy n có

ng r i c p ph i.

ng giao thông

ng

n nay có 28/28 xã, th tr n

n t n trung tâm xã, t o thành m ng l

i

n i li n gi a các xã v i trung tâm huy n và các trung tâm kinh t trong vùng.
-

ng thu : có 2 h th ng

hàng hoá và các lâm

ng thu quan tr ng trong l u thông

c s n trong khu v c ó là sông Lô và sông Ch y.

b) Th y l i
Toàn huy n hi n có 70 km kênh m
t

i 1.400 ha và tiêu 450 ha. H th ng m

xuyên

c

ng; 14 tr m b m v i công su t
ng máng d n n

u t c i t o và xây m i. T ng di n tích

ha, di n tích còn l i v n còn ph i ch vào n
trong tình tr ng khô h n. Do

t

c c ng th
ct

c m a nên th

a hình c a huy n ch y u là

i có 3.200

ng xuyên

i, các cánh

nh l , phân tán, thung l ng h p không b ng ph ng. Vì v y, v n
c a huy n ch y u là

p

p, làm m

cho s n xu t nông nghi p theo ph
d ng c a các h

p còn

ng, ph i gi n

ng th c t ch y.

m c th p, c n ti p t c

ng

ng

thu l i

c ph c v vi c t

i

ng th i, hi u qu s
u t nâng c p và khai

thác có hi u qu h n n a các công trình thu l i nh m áp ng t t h n cho
s n xu t nông nghi p.
c) H th ng i n - n

c

H th ng i n ph c v
trên

a bàn huy n

i s ng và s n xu t kinh doanh c a ng

c cung c p t

ng dây 35KV t Thác Bà,

i dân
ng dây

10KV sau tr m trung gian Tây C c và tr m trung gian Thanh Ba 10KV.
nay, h th ng l

i i n trên

n

a bàn huy n khá hoàn ch nh, t t c các xã, th