Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp xã Phúc Lộc huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
----------

----------

tài:
C TR
NÂNG CAO HI U QU S
XÃ PHÚC L C

XU T CÁC GI I PHÁP
D

T NÔNG NGHI P

HUY N BA B - T NH B C K

KHOÁ LU N T T NGHI

H
o
Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c

IH C

: Chính quy
: Qu
: Qu n lý Tài nguyên

: 2011 - 2015

5


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
----------

----------

tài:
C TR
NÂNG CAO HI U QU S
XÃ PHÚC L C

XU T CÁC GI I PHÁP
D

T NÔNG NGHI P

HUY N BA B - T NH B C K

KHOÁ LU N T T NGHI

H
o
Chuyên ngành
Khoa
L p

Khóa h c
Gi
ng d n

IH C

: Chính quy
: Qu
: Qu n lý Tài nguyên
: K43-N01
: 2011 - 2015

Thái Nguyên,

5


i

L IC

Th c t p t t nghi p là m t khâu r t quan tr ng trong quá trình h c t p
c a m i sinh viên nh m h th ng l i toàn b nh ng ki n th
c, v n
d ng lí thuy t vào th c ti
u làm quen v i ki n th c khoa h c. Qua
ng s hoàn thi
ki n th c lí lu
làm vi
c công tác nh

ng nhu c u th c ti n c a công vi c
sau này.
cs
c a Ban giám hi
i h c Nông Lâm Thái
Nguyên và Ban ch nhi
n hành nghiên
c
tài
c tr
xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu
s d
t nông nghi p xã Phúc L c, huy
, t nh B c K .
Trong su t quá trình th c t
cô giáo và anh ch
c t p t t nghi p.

cs

Em xin chân thành c
Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi
giáo b
c bi t là th
ng d n em hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.

c a các th y
i h c Nông
y, cô
c ti p

M
g ng r t nhi u song b n khóa lu n t t nghi p c a em
không th tránh kh i nh ng thi u xót. Em r t mong nh
c nh ng ý ki n
ch b o c a các th y cô giáo, ý ki
ab
bài khóa lu n t t
nghi p c
c hoàn thi
Em xin chân thành c
Sinh Viên


ii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1: Phân b các lo

Vi t Nam ............................... 13

B ng 2.2: Phân b di

t s n xu t nông nghi p các vùng trên c

B ng 4.1: Hi n tr ng s d

t xã Phúc L

B ng 4.2: Hi n tr ng s d

t nông nghi p xã Phúc L

c .... 20

n 01/01/2014 ............ 43
n

01/01/2014..................................................................................... 45
B ng 4.3. Các LUT s n xu t nông nghi p c a xã Phúc L c ......................... 47
B ng 4.4: Di

t trung bình, s

ng c a m t s cây tr ng ....... 49

B ng 4.5: Hi u qu kinh t c a cây tr
B ng 4.6: Hi u qu kinh t c

............... 52
tính trên 1 ha..................... 52

B ng 4.7: Hi u qu kinh t c a cây tr

............... 53

B ng 4.8: B ng phân c p hi u qu kinh t các lo i hình s d

t s n xu t

nông nghi p tính bình quân/1ha .................................................... 55
B ng 4.9. Hi u qu kinh t các lo i hình s d

t ................................... 56

B ng 4.10. Hi u qu xã h i c a các LUT ...................................................... 57
B ng 4.11. Hi u qu

ng c a các LUT .............................................. 59


iii

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1: B

xã Phúc L c, huy n Ba B , t nh B c K n ......................... 31
us d
us d

t c a xã Phúc L

n 01/01/2014 .... 44

t nông nhi p c a xã Phúc L c

n

01/01/2014 ................................................................................... 46


iv

DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T

UBND

:

y ban nhân dân

BVTV

: B o v th c v t

LX

: Lúa xuân

LM

: Lúa mùa

VL

: Very Low (r t th p)

L

: Low (th p)

M

: Medium (trung bình)

H

: High (cao)

VH

: Very high (r t cao)

LUT

: Land Use Type (lo i hình s d

STT

: S th t

FAO

: Food and Agricuture Organnization
( T ch

GIS

CNH-

p qu c)

: Geographic Information Systems
( H th
: Công nghi p hóa - hi

t)

a lý)
i hóa


v

M CL C
:

............................................................................................... 1
.......................................................................... 1

1.2.

............................................................... 2

1.2.1.

............................................................................ 2
................................................................................. 3
................................................................................... 3
................................................................ 3
................................ 3
..................................................................... 3

n 2:

.................................................................... 4
.............................. 4
............................................. 4
............................ 5
.................................................. 5

2.2.1. Khái quát chung ............................................................................... 5
................................. 6
......................... 9
..................................... 10
........... 10
.......................................................................................................... 12
.... 19
................................. 22
:

.. 26
........................................................ 26
..................................................................... 26
........................................................................ 26
........................................................ 26

vi

...................................................................... 26
.................................................................... 26
............................................................................ 26
-

.............. 26

.................................. 26
................................................................................................... 27
...... 27
......... 27
.................................................................................................................. 27
........................................................................... 27
...................................................................... 27
.............................................. 27
................................ 28
................................. 28
.............................................. 29
................... 29
............................................. 30
:

.................................. 31

4.1.

-

...... 31

............................................... 31
-

................................... 35

................................................................................. 43
01/01/
................................................................................. 43
01/01/
................................................................................................... 45
47


vii

................................................... 47
..................................................... 48
... 49
............ 50
............................................................... 50
................................................................ 56
........................................................ 58
4.5

............... 60
..................................... 60

.............................................. 61
............................................ 62
... 62
....................................................................... 62

4.6.2.

....................................................................... 62
................................................ 63
........................................................................................... 63

4.7.1.

....................................................... 63

4.7.2.

................................................ 64
............................................................. 64
..................................... 64

4.7.5.
:

......................... 65
................................................................. 66
................................................................................................. 66
.................................................................................................. 67

1

Ph n 1
M
1.1. Tính c p thi t c

U

tài
nt

con

ch c các ho

ng kinh t xã h i, nó không ch là

u s n xu t không th thay th
bi

i v i ngành s n xu t nông nghi

m nh m

n hi u qu s n xu

t là y u t

t nông nghi

ng duy nh t s n xu t ra nh
i. Vi c s d

c
ng

ng th

c th c ph m nuôi s ng con

t có hi u qu và b n v

thành v

thi t v i m i qu c gia, nh m duy trì s c s n xu t c

c p
n t i và

Xã h i phát tri n, dân s

i ngày càng

c và th c ph m, ch

uv

h

m th o mãn nh ng

nhu c

n nông nghi
c nh ng thành t u quan tr ng, góp ph

c

c. Nông nghi

tri

c ta

y kinh t - xã h i

n sang s n xu t hàng hóa, phát

i toàn di n. S n xu t nông nghi p không nh ng

m b o an

c qu c gia mà còn mang l i ngu n thu cho kinh t v i vi
hàng hóa nông s n xu t kh

c bi

có h n v di
nhiên và s thi u ý th c c
k

n s suy gi m v di

ng c a thiên
i trong quá trình s n xu
t nông nghi

di n ra m nh m , trong khi kh
v y, vi
thái và phát tri n b n v

t nông nghi p

t m i l i r t h n ch . Do
s d ng h
thành v

m sinh
mang tính ch t toàn c u


2

c các nhà khoa h c trên th gi
kinh t nông nghi p ch y

iv im

c có n n

Vi t Nam, nghiên c

ng s d

g

t nông nghi p càng tr nên c n thi

gi h t.
Xã Phúc L c, huy n Ba B , t nh B c K n là m t xã mi
hình c

a

n núi, b chia c t m nh, có d d c l n. Xã

Phúc L c là m t xã thu n nông nên nông nghi p v n là ngành s n xu t chính.
Hi

a bàn xã quá trình CNH -

n ra m nh m , quá

c m nh t i vi c s d

t

c bi t là vi c chuy n di
s d ng vào các m

t nông nghi p sang

i xã Phúc L c ph

m nh v ti

ng c

c th
ng th

c yêu c u phát tri n chung c a t nh, Phúc L c c n ph i có nh
ng l n trong chi
bi t ph

c phát tri n kinh t - xã h i m t cách toàn di
nv

bi
d

c qu

nh
c

s n xu t nông nghi

t và kh

t

n có t

ng s

t h p lý, có hi u qu là vi c làm c n thi t.
T nh ng v

th c t

cs

nhi m Khoa Qu n lý Tài nguyên -T
ng th

is

ti n hành nghiên c

nâng cao hi u qu s d
t nh B c K
1.2.
1.2.1. M
.

.

i h c Nông Lâm Thái Nguyên,

ng d n tr c ti p c a th y giáo: T
tài:

ng ý c a Ban ch

c tr

, em
xu t các gi i pháp

t nông nghi p xã Phúc L c, huy n Ba B ,


3

1.2.2. M c tiêu c th
-

c th c tr ng s d ng c

t nông nghi p.

-

c hi n tr ng các lo i hình s d

- L a ch

c các lo i hình s d

t.

t có hi u qu .

-

.

1.3. Yêu c u c

tài

- S li u tài li u thu th

c ph

m b o khách quan, trung th c,

chính xác.
- Các n i dung nghiên c u ph i c th , th c t , ph

c tr ng

khu v c nghiên c u và có th s d ng t t cho vi

ng s d

t có

hi u qu t

uc
1.4.1.

tài

c t p và nghiên c u khoa h c

- C ng c ki n th

c ti

th c th c t cho sinh viên trong quá trình th c t p t
- Nâng cao kh

ng và nh ng ki n
.

p c n, thu th p s li u và x lý thông tin c a sinh
tài.

-

tài hoàn thành s là tài li u h c t p t t cho các b n sinh viên.
c ti n

-

tài hoàn thi n s là tài li u c th

vi c s d ng có hi u qu ngu

-

ng quan tr ng cho
u.

c các gi i pháp c th v s d

t có hi u qu t

a

u.
nh ng gi i pháp s d
u ki n c

giá hi u qu

xu t

t hi u qu cao và b n v ng, phù h p v i


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
t và vai trò c

i v i s n xu t nông nghi p

2.1.1. Khái ni m và quá
2.1.1.1. Khái ni m v

t

t

t là m t ph n c a v

t, nó là l p ph l

i nó là

m th c bì và khí quy
th

t là l p ph

ng, là th quy n, là m t v t th t nhiên, mà ngu n g c c a th t
m c a 4 th t nhiên khác c a hành tinh là th ch quy n,

khí quy n, th y quy n và sinh quy n. S
và th quy

ng qua l i c a b n quy n trên
n.

Theo ngu n g c phát sinh, tác gi
c hình thành do s
m

a hình, sinh v t và th

v

ng, bi

t là m t v t th t

ng t ng h p c

u t là: Khí h
t th s ng, nó luôn

i và phát tri n. (Nguy n Th

ng, Nguy n Th Hùng -

t, Nhà xu t b n Nông nghi p; 1999)[4].
Theo các nhà kinh t , th
n trên m t c a v

ng và quy ho ch Vi t Nam cho r
t mà

i có th m

t
.

t nhi u khái ni
khái ni m chung nh t có th hi
theo chi u th
m

ng g m: l

c, m

trên b m t

t kho ng không gian có gi i h n,
t b m t, th m th c v

c ng m và khoáng s
t (là s k t h p gi a th

ng v t, di n tích

t theo chi u n m ngang a hình, th

m th c v t,

cùng v i các thành ph n khác) gi vai trò quan tr
i v i ho

ng s n xu t và cu c s ng c a xã h

Vi t Nam (2000),

t s c to l n
i. (H i khoa h

t Vi t Nam, NXB Nông nghi p Hà N i)[10].

t


5

2.1.1.2. Khái ni

t nông nghi p

t nông nghi

t s d ng vào m

n xu t, nghiên c u, thí

nghi m v nông nghi p, lâm nghi p, nuôi tr ng th y s n, làm mu i và m
b o v , phát tri n r ng; Bao g
nuôi tr ng th y s

t s n xu t nông nghi

t làm mu

t lâm nghi

t

t s n xu t nông nghi p khác.
p
nh s t n t i và phát tri n c a xã h i loài

i, nó

t nhiên, là ti

nh n m

t là m

cho m i quá trình s n xu

ng là cha c a m i c a c i v t ch t xã h

là m t phòng thí nghi

i, là kho tàng cung c

ch t, là v

n t ng c a t p th

trình phát tri n xã h

ng, v t
c t cho th y, trong quá

i, s hình thành và phát tri n m i n

minh v t ch

n, các thành t u khoa h c công ngh

xây d ng trên n n t

n-s d

c

t.

Trong s n xu t nông - lâm nghi

u s n xu t

c bi t và không th thay th

t

ch y

còn có hai ch
-

c bi t quan tr ng:
ng ch u s

s n xu
-

ng tr c ti p c

i th c hi n các ho

cây tr ng v

i trong quá trình
ng c

ng vào

t o ra s n ph m.

t tham gia tích c c vào quá trình s n xu t, cung c p cho cây tr ng

c, không khí và các ch
và phát tri
và ch

t

ng c n thi t cho cây tr

tg

ng

thành m t công c s n xu

ng s n ph m ph thu

phì nhiêu c

u s n xu t dùng trong nông nghi p ch
t

t

t. Trong t t c các

t m i có ch

gi i

2.2.1. Khái quát chung
c tính
c

m nh

nhiên quy

n kh


6

c hay không và
c

t g m có khí h u, th
ng v t, th c v t và nh

m

nào c

ng và l

a ch

c tính
i, th

ng quá kh

i

nt ic

i.

c r t nhi u nhà khoa h c và các t
ch c qu c t quan tâm, do v y nó tr thành m t trong nh ng chuyên ngành
nghiên c u quan tr ng và nó g n li n v i công tác quy ho ch s d
nên g

is d

Các nhà th

t.

ng h

c tính c u t o, các

quy lu t và quá trình hình
gi i v i t l

t, tr

u tra và l p các b
ng th i t th c t

t toàn th

ng s n xu

ng

ru ng các nhà khoa h c và c nh

u,

xem xét nhi u khía c nh có liên quan tr c ti p t i quá trình s n xu t trên t ng

v

t. Nói cách khác là h ti
y vi

c xem xét trên ph m vi r t r ng,

bao g m c không gian, th i gian, t nhiên và xã h

t

c khoa h c t nhiên mà còn là kinh t , k thu t n a.
t nh ng tính ch t c
c. Có r t nhi

ng

m, tính ch

theo khu v c nghiên c u c n l a ch n các ch
ng tr c ti p

t thích h p, có vai
a vùng nghiên c u.

Hi

c th c hi n trên nhi u qu c gia và

tr thành m t khâu tr ng y u trong các ho

ho ch s d

t trên th gi

t u to l n trong nghiên c u khoa h

c nhi u thành
ng ngoài th c t s n xu t

nông nghi p.
2.2.2. M t s
Tùy theo m

u trên th gi i
u ki n c th , m i qu
t c a mình. Có nhi

ra n i dung


7

n

u ki n t nhiên

có xem xét t i nh
xét t i nh

u ki n kinh t - xã h

u ki n t

il

n và lo i s d
các b

t có xem

t c th

t qu

t

c th hi n b ng

, báo cáo và các s li u th ng kê.

2.2.2.1

Canada
t theo các tính ch t t nhiên c

c c nhi

c l y cây lúa mì làm tiêu chu n và khi

có nhi u lo i cây thì dùng h s

ch

i, c
n.

t, m

c

c chia làm 7

nhóm r t chi ti t và thích nghi cao t i không gian s n xu
Thu Huy n -

c. ( Nông Th

t) [12].

2.2.2.2
T i

,m ts

pháp tham bi n, bi u th m i quan h gi a các y u t

i d ng p

toán h c sau:
Y=F(A).F(B).F(C).F(X)

Y- Bi u th s c s n xu t c
A.

c tính t

B. Thành ph
C.

il

t
t
tm t

d c

X. Các y u t bi

ng,

xói mòn
K t qu phân h
m iy ut

c th hi

i d ng ph

c phân thành nhi u c p và tính b ng %

m.


8

D a theo nguyên t c t

a

(Nông Th Thu Huy n -

c chia thành 6 nhóm.
t) [12].

t theo FAO
t, phân h
ch c Nông k t qu

cho quy ho ch s d

t, t

a Liên h p qu c -

p h p các nhà khoa h c

u ngành v nông nghi

t ng h p các kinh nghi m và

tc

c, xây d ng nên tài li

- 1976). Tài li

c nhi

c trên th gi i quan tâm,

th nghi m và v n d
công nh

c
n t t nh

cv s n

xu t nông, lâm nghi p.
Tài li

t các khái ni

t
i hình

s d

t và h th ng s d

t.
a FAO mang tính khái quát toàn b nh ng

nguyên t c và n

c ti

cùng v i nh ng g i ý và ví d minh h a giúp cho các nhà khoa h
c khác nhau tham kh
t

u ki

t

các

n xu t c a

v n d ng nh ng tài li u c a FAO cho phù h p và có k t qu t i
c mình.
M

t theo FAO là nh

ng nh n th c và

hi u bi t v

quy ho ch s

d

c cho m t s

và gi gìn ngu

thoái hóa, s d

b n ( Nông Th Thu Huy n -

c trên th gi i
c lâu

t)[12].

* N i dung chính c
-

nh các ch tiêu xây d ng b

-

nh và mô t các lo

d

t và yêu c u s d

t.

9

- Xây d ng h th ng c u trúc phân h
- Phân h ng thích h
t theo FAO g m:
1

2

3

Xác
nh
m c
tiêu

Thu
th p
tài
li u

nh lo i
hình s d ng
t (LUT)
4
v

5

giá
kh
thích
h p

t

6

7

8

9

Xác
nh
hi n
tr ng
KT XH và
môi
ng

Xác
nh
lo i
hình s
d
t
thích

h p nh t

Quy
ho ch
s
d ng
t

Áp
d ng
c a
vi c

2.3. Tình hình nghiên c

t

i Vi t Nam

Khái ni m và công vi

t, phân h

Vi t Nam.Trong th i k phong ki n, th
h

lâu
ti n hành thu thu

n - l c h ng th

Nh
ym

ng chuy

nghi p b n v

u kinh t và phát tri n nông lâm
ng quy ho ch t ng th phát tri n kinh

t - xã h i t c p qu c gia

n vùng và t nh huy

i ngành qu

i có nh ng thông tin và d li u v
thác, s d ng h p lý lâu b
t không th ch d ng l i
ph i ch

t và kh

t s n xu t nông lâm nghi
m

phân h ng ch

c các lo i hình s d

t khác nhau v i nhi

ng t nhiên c

t mà

t thích h p cho t ng h th ng s d ng

ng cây tr ng nông lâm nghi p khác nhau.

Vì v y các nhà khoa h

t cùng v i các nhà quy ho ch qu

trong toàn qu c ti p thu nhanh chóng tài li
kinh nghi m c

t c a FAO, nh ng
t qu c t

t
nghiên c

t

Vi t Nam. G
nghi m ng d n

ng d ng t

c

t các d án
t


10

c ti n hành
thành c p qu

c pt

n t nh- huy n và t ng h p

c tri n khai t B

kh quan. Các nhà khoa h

c k t qu

t trên toàn qu

u

t nghiên c u ph c v cho quy ho ch t ng th và quy ho ch s
d

t

ng b ng sông H

ng b ng sông C u Long (1991-1995).

n Quy ho ch và Thi t k Nông nghi
v n d ng các k t qu

p th i t ng k t và

uc

t

xây d ng tài li

Vi

xu t s d

nông nghi p b n v

t phát tri n

i k 1996 - 2000 và 2010). T nh
t cho các vùng sinh thái khác nhau, các

t nh

n các huy n tr

mc am ts t

c th c hi n và là nh ng

u, thông tin có giá tr cho các d án quy ho ch s d ng và chuy
c u cây tr ng

c

Có th kh

[21].
nh r ng: n

c v n d ng có k t qu

t c a FAO
Vi t Nam, ph c v hi u qu

quy ho ch t ng th phát tri n kinh t - xã h
cho các d án quy ho ch s d
c

t

Vi

nm

t
ti p t c nghiên c u, v n d

t c a FAO vào các vùng s n xu t nông, lâm nghi p khác
nhau phù h p v

u ki n sinh thái, c p t l b

u ki n kinh t - xã h

nhanh chóng hoàn thi

t và phân h ng thích h

t Nam[8].

2.4. S d

t và nh

2.4.1. S d
2.4.1.1. S d
S d
i-

ms d

t và nh ng nhân t

c bi t v i các

á

t
ns d

t

t là g?
t là m t h th ng các bi n pháp nh

t trong t h p v i ngu

u hòa m i quan h
ng.

vào quy lu t phát tri n kinh t xã h i cùng v i yêu c u không ng ng


11

n v ng v m t sinh thái, quy
m c tiêu s d

ng chung và

t h p lý nh

d ng c

t nh

t t i hi u ích sinh thái, kinh t , xã h i cao nh t. Vì v y,

s d

t thu c ph m trù ho
c s n xu t nh
i s ng c

ng kinh t c a nhân lo i. Trong m i

nh, vi c s d

t theo yêu c u c a s n xu t

vào thu c tính t nhiên c

i vai trò là

nhân t c a c a s c s n xu t, các nhi m v và n i dung s d
th hi n

c

các khía c nh sau:

-S d

t h p lý v không gian, hình thành hi u qu kinh t không

gian s d

t.

- Phân ph i h

c s d ng,

u kinh t s d
- Quy mô s d
kinh t s d

t.

t c n có s t p trung thích h p, hình thành quy mô

t.

- Gi m

s d

t

p, hình thành vi c s d

m t cách kinh t , t p trung, thâm canh.[8].
2.4.1.2. Nh ng nhân t
*Y ut

n vi c s d

t

u ki n t nhiên

Ph

cs d

a b chi ph i b i các

u ki n và quy lu t sinh thái t nhiên, v a b ki m ch b

u ki n,

quy lu t kinh t - xã h i và các y u t k thu t. Vì v y, nh

u ki n và

nhân t

ng ch y

u ki n khí h u: Các y u t khí h u

nông nghi
nhi

n vi c s d

u ki n sinh ho t c

cao hay th p, s sai khác v nhi
t i cao hay t i th p gi a ngày v

phân b

ng và phát tri n c a cây tr

t là:
ng tr c ti

n s n xu t

i. T ng tích ôn nhi u hay ít,
ánh sáng, v th i gian và không
c ti p

ns
u hay ít, b


12

m nh y

ng trong vi c gi nhi

kh

m b o cung c
u ki

m

S khác nhau gi

c bi

c
ng, phát tri n[10].

d

am

ng d

nhau, t

cao so v i

ng d

u khác

n s n xu t và phân b các ngành nông nghi p-lâm

nghi

d c

nghi

cho vi c l a ch

th y l

cs d
u cây tr ng, xây d

t nông
ng ru ng,

i hóa.

M

a lý khác nhau có s khác bi t v

, ngu
l

và

u ki n ánh sáng, nhi t

u ki n t nhiên khác. Các y u t này

n kh

ng và hi u qu s d

t. Vì v y c n tuân theo

các quy lu t c a t nhiên, t n d ng các l i th
nh t v kinh t , xã h

ng r t

c hi u qu cao

ng[10].

* Y u t v kinh t - xã h i
Nhân t kinh t - xã h i bao g m các y u t

xã h i, dân s và

ng, thông tin và qu
c u kinh t và phân b s n xu

u ki n v công nghi p, nông nghi p,

giao thông v n t i, s phát tri n c a khoa h c k thu t công ngh
lý, s d
nh, ch

qu n

xã h
o v vi c s d

riêng. Th c v

ng s d

t
d

t nông nghi p nói

c quy

nh b i yêu c u xã

h i và m c tiêu kinh t trong t ng th i k nh
nh kh
2.4.2. V
2.4.2.1. V

u ki n t nhiên c

ng v

cs d
ms d

t

t[10].
t b n v ng

suy thoái

Vi t Nam,
Các lo i hình thoái hoá và nh ng v

n ra m

ng.
t Vi

c th


13

hi n r

ng và phong phú. Theo th ng kê, trên 50% di

b ng và g n 70% di

ng

i núi là nh ng

-S

ng)[13]

Các lo

ng
c th hi n qua b ng 2.1.

Vi t Nam th hi n qua m t s lo

quá d

d
td

0

tb

t b l y th

tm

t b c màu xu t hi n ch y u

núi trên quy mô di n tích hàng tri

t

vùng trung du và vùng

n ch kh

t. Nguyên nhân chính d

t và

n xu t c a

c tính c a m t s lo i

B ng 2.1: Phân b các lo

Vi t Nam
: 1000ha
Theo các vùng sinh thái t nhiên

Lo

t

Di n
tích

Vùng

ng

bi n

b ng

Trung

Núi

du

th p

Núi cao

d c 250

12391

133

0

76

3710

8282

t b c màu

2984

356

112

4650

411

455

t ng p úng

396

73

244

67

12

0

t phèn

2146

426

1714

0

0

0

tm n

911

655

336

0

0

0

t b xói mòn

5760

870

210

0

0

0

T ng

24662

2493

2616

3863

5378

10312

(Ngu

t-

)

- S d ng phân bón hoá h c và thu c b o v th c v t quá m c: vi c s
d ng phân bón hoá h c và thu c b o v th c v t là chìa khoá c a s thành
công trong cách m ng xanh, trong n n nông nghi
b o nhu c u v

c, th c ph m. Tuy nhiên trong nh

m


14

iv
th c v

ng c a phân bón hoá h c và thu c b o v

ng và s c kho

c ng và d

t gi

phì, chai

t.

- Ch t phá r ng: Chi n tranh phá ho i, ch t r ng l y g , khai hoang,
cháy r

che ph c a r ng b phá hu và gi m sút nhanh

chóng. N

che ph r

39%. Tình tr

ng. Khí h u

nhi

nhi u bi

ng th

ng, tài nguyên nhi

ki

xói mòn thoái hoá gây tr ng i l n
-

i v i s n xu

d
i dân ch

v tr ng tr t, b

t c truy n c

t cây c i, làm r y, t

n4

t cho cây c i m c l

t r ng nhi

t ngh
-

ng s n

i dân vùng núi

c ph c h i r i

quay tr l i ti p t c canh tác. Tuy nhiên, ngày nay do dân s
b phá m

i s ng[16].

y là hình th c ho

xu t ch y
Vi

c n

g nhanh, r ng

a nên không còn th i gian cho

khai thác ki t màu gây tác h i ghê g m[16].
t do: Hình th

t ph bi n

rông. T

t nh

nhi u dân t

di n ra t r

i ta m i b t v

a, dê c a
i. Ch có 3 - 4 tháng ngày mùa

cày kéo ho c chuyên tr ngô, lúa. Còn l i 8 - 9 tháng
ct

hu

vùng núi là th

i ki

n có ng

i trông coi, phá

u cánh r

bi n thành nh ng tr ng c
ng v m t m t n
chu ng tr i nuôi nh t) có th
- Ch n cách tr

i, d n dà
xói l , chai c ng. Do v y

có ki

i trông coi, có
màu m

t[10].

i m t cách tr ng khác

nhau. Ch n và áp d ng các bi n pháp k thu t không phù h p

ng to l n


15

t và d

n nhi

thành hoang m c hoá.

n hình là bi n pháp tr ng thu n, tr ng chay, tr ng không có bi n pháp gi
gi

c nh

td

cho h

c ch

kéo trôi các ch t màu m c

v ng luôn là mong mu n c
qu c t
vùng trên th gi

s d

t m t cách b n v ng t i nhi u

ó có Vi t Nam. Vi c s d

t v i t t c nh

gi

t m t cách hi u qu và b n

i. Nhi u nhà khoa h c và các t ch c
uv

n kh

t b n v ng là s

t lý, hoá h c, sinh h c có

d

t. S d

ho

ng

t b n v ng bao g m các thách th c và

ng hay quy trình công ngh s d
iv

t , xã h

t

t thoái hoá nhanh chóng[16].

c tìm ki m các gi i pháp s d

d

t,

t, các chính sách và các

m h i nh

c nh ng l i ích kinh

ng.
mv s d

t b n v ng.

T khi bi t s d

nc

c n thi t cho s s

nc

phát tri n b n v
s b ot

c, các ngu

i.

c nông nghi p chính là

ng và th c v t, không b suy thoái môi

ng, k thu t thích h p, sinh l i kinh t và ch p nh

c v m t xã h

tiêu c th cho nông nghi p b n v ng là:
- Th o mãn nhu c
lai v s

ng, ch

n c a các th h hi n t
ng và các s n ph m nông nghi p khác.

- Cung c p lâu dài vi c l
t t cho m

thu nh

u ki n s ng, làm vi c

i tr c ti p s n xu t nông nghi p.

- Duy trì và có th

nguyên thiên nhiên và kh
c mà không phá v ch

ng kh

n xu t c

tài

n xu t c a các ngu n tài nguyên tái t o
và cân


16

b ng t nhiên, không phá v b n s

- xã h i c a các c

nông thôn ho c không gây ô nhi
- Gi m thi u kh

ng s ng

ng.

t

p, c ng c lòng tin

trong nông dân.
ch c h i th o v
qu

c

n lý b n v

công ngh , chính sách và ho

m các

ng nh m liên h p các nguyên lý kinh t - xã

h i v i các quan tâm môi t

ng th i:

- Duy trì, nâng cao s

ng (hi u qu s n xu t).

- Gi m t i thi u m c r i do trong s n xu t (an toàn).
-B ov

ns

c (b o v ).

- Có hi u qu lâu dài (tính lâu b n).

-

c xã h i ch p nh n (tính ch p nh n).

Rõ ràng qu n lý b n v
th

cs

ro (an toàn) b o v

c ti

ng

ng (hi u qu s n xu t), gi

cr i

nl ct

t và ô nhi
b

i bao g m m t t h

a thoái hóa

c (b o v ). Hi u qu là l i ích lâu dài (lâu

c xã h i ch p nh n phù h p v i l i ích c a các bên tham gia qu n

lý, l i ích qu c gia, l i ích c

ng (tính ch p nh n).
c coi là tr c t c a s d

và là nh ng m c tiêu c n ph
n u th c t di
v ng s

c. Chúng có m i quan h v i nhau,

ng b so v i các m c tiêu nêu trên thì kh
c, n u ch

ph i là t t c thì kh

n

c m t ho c m t vài m c tiêu mà không
n v ng ch mang tính b ph n.

V n d ng các nguyên t c trên,
c xem là b n v ng ph

n v ng

Vi t nam m t lo i hình s d

c 3 yêu c u sau:

t