skkn PHÁT HUY TÍNH TÍCH cực của học SINH TRONG dạy học CHẠY bền lớp 9

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO PHÙ CỪ
TRƯỜNG THCS TAM ĐA

----------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH
TRONG DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

Lĩnh vực

: Thể dục

Tên tác giả

: Nguyễn Đình Bạch

Giáo viên môn : Thể dục .

Năm học: 2015 – 2016


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

PHẦN I : LÝ LỊCH
Họ và tên:

: Nguyễn Đình Bạch

Chức vụ: Giáo viên thể dục
Đơn vị công tác: Trường THCS Tam Đa – Phù Cừ - Hưng Yên

Tên đề tài: Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học chạy
bền lớp 9

GV: Nguyễn Đình Bạch

-2

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

PHẦN II: NỘI DUNG
A - ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Đảng và nhà nước ta đã khẳng định con người là vốn quý nhất của xã hội, là
nguồn lực to lớn nhất và quan trọng nhất trong sự nghiệp xây dựng và phát triển
đất nước, nhằm mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội, dân chủ, công bằng, văn
minh. Đồng thời cũng khẳng định sức khoẻ là vốn quý nhất của con người và sự
cường tráng về thể chất là nhu cầu của bản thân con người, để tạo ra tài sản trí
tuệ vật chất cho xã hội.
Sinh thời Bác Hồ kính yêu của dân tộc ta đã dạy “Mỗi một người dân yếu,
tức là cả nước yếu, mỗi một người dân mạnh khỏe, tức là cả nước mạnh
khỏe. Việc rèn luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi người
dân yêu nước”. Nghe lời dạy của Người trong sự nghiệp giáo dục, xác định nền
tảng hết sức quan trọng nhằm phát triển nguồn lực con người cho đất nước đó là
công tác giáo dục thể chất trong mỗi nhà trường. Bởi vì thế hệ trẻ chính là chủ
nhân tương lai của đất nước. Nhất là việc phát triển thể chất cho các em học sinh
bậc trung học cơ sở. Ở lứa tuổi này các em đang có sự chuyển biến mạnh về tâm
sinh lí, giới tính và thể chất. Chính vì thế rất cần có sự giáo dục, định hướng cho

sự phát triển tâm sinh lí và thể chất cho các em. Trong đó việc định hướng và
giáo dục thể chất cho các em là một trong những nhiệm vụ giáo dục hết sức
quan trọng.
Qua nhiều năm làm nhiệm vụ giảng dạy môn giáo dục thể chất tôi nhận thấy
việc giáo dục sức bền cho học sinh bậc THCS gặp nhiều khó khăn như điều kiện
cơ sở vật chất phục vụ môn học, sức ì của học sinh, thái độ của học sinh còn coi
môn Thể dục là môn phụ, phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến phát triển thể
chất cho con em mình... Do đó đã thôi thúc tôi trăn trở phải làm thế nào để rèn ý
GV: Nguyễn Đình Bạch

-3

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

thức tự giác cho các em học sinh của mình trong việc rèn luyện thân thể. Đặc
biệt đối với lứa tuổi học sinh lớp 9 sức ì lớn, nhưng thể chất phát triển mạnh mẽ
hơn so với các khối học khác. Chính vì vậy bằng những kiến thức đã học trong
trường chuyên nghiệp và những kinh nghiệm đã tích lũy được tôi viết lên sáng
kiến kinh nghiệm:“Phát huy tính tích cực của học sinh trong giảng dạy học
chạy bền lớp 9”. Mong đây cũng là một tư liệu tham khảo để chia sẻ với bạn bè
đồng nghiệp.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn đề xuất các phương pháp giảng
dạy nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong giờ học chạy bền, nâng cao
chất lượng bộ môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà
trường.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Các phương pháp phát huy tính tích cực của học sinh trong giảng dạy
chạy bền lớp 9
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu lí luận của việc giảng dạy chạy bền trong trường trung học
cơ sở
- Thực trạng việc giảng dạy và học tập phần chạy bền của học sinh trường
THCS Tam Đa huện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên.
- Đề xuất các phương pháp giảng dạy chạy bền cho học sinh lớp 9 trường
THCS Tam Đa, Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên, nhằm phát huy tính tích cực của học
sinh, nâng cao hiệu quả của giờ dạy, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện của nhà trường.
V. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU –PHẠM VI NGHIÊN CỨU
5.1. Kế hoạch nghiên cứu : Thời gian ba năm học( 2012-2013, 2013-2014, 20142015),

GV: Nguyễn Đình Bạch

-4

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

5.2. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 9 Trường THCS Tam Đa, huyện Phù Cừ,
Tỉnh Hưng Yên.
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Để tiến hành làm đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
+ Phương pháp nghiên cứu tài liệu và tìm hiểu thông tin trên Internet.
+ Phương pháp so sánh
+ Áp dụng những kinh nghiệm đã tích lũy để đưa ra giải pháp thực nghiệm trên

lớp học.
+ Phương pháp kiểm tra đánh giá thu thập số liệu phản hồi từ học sinh.
+ Phương pháp thống kê.
+ Phương pháp phỏng vấn giáo viên và học sinh
VII. THỜI GIAN HOÀN THÀNH: Tháng 9 năm 2015.

GV: Nguyễn Đình Bạch

-5

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

B – NỘI DUNG SÁNG KIẾN
I. CƠ SỞ KHOA HỌC
1. Cơ sở lý luận
Tại Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa XI đã ban hành
Nghị quyết số 29 về “Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục”. Một trong những
mục tiêu tổng quát mà Nghị quyết xác định "giáo dục con người Việt Nam phát
triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá
nhân" . Vậy môn Giáo dục thể chất làm gì để góp phần “đổi mới căn bản toàn
diện giáo dục”. Như chúng ta đã biết muốn làm bất cứ việc gì cũng cần phải có
sức khỏe. Chính vì thế môn giáo dục thể chất được đưa vào tất cả các bậc học
trong hệ thống giáo dục quốc dân của nước ta nhằm phát triển toàn diện con
người Việt Nam XHCN kể cả Đức – Trí – Lao – Thể - Mỹ. Đối với bậc học
THCS mục tiêu về giáo dục thể chất đơn giản chỉ là tổ chức cho học sinh vận
động. “Giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, thể chất, thẩm mỹ và các
kĩ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN, xây

dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên,
hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc…’’.
Trong phạm vi sáng kiến kinh nghiệm này với đối tượng nghiên cứu bản thân tôi
đặt ra mục tiêu giáo dục học sinh lớp 9 nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển
những kết quả đã được học ở lớp 6, 7,8 và tiếp tục học ở lớp 9 môn chạy bền.
Nhằm góp phần phát triển toàn diện, cân đối về thể lực và thể chất cho các em.
2. Cơ sở thực tiễn.
Thực tế cho ta thấy trong luyện tập TDTT, nhằm giúp người tập luyện một
cách khoa học và đúng phương pháp, hệ thống thì cơ thể mới phát triển một
cách hài hoà, cân đối sẽ là nền tảng cho sự phát triển thể chất của con người, ở
lứa tuổi trưởng thành và làm cơ sở cho sức khoẻ của cả cuộc đời. Do vậy, ở cấp
GV: Nguyễn Đình Bạch

-6

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

học THCS việc sử dụng các phương pháp, phương tiện, giáo dục thể chất phù
hợp với lứa tuổi thiếu niên nhằm để lại hiệu quả cao trong việc phát triển thể
chất, cho các em có vai trò hết sức quan trọng trong giáo dục thể chất, việc tập
luyện môn điền kinh nói chung, môn chạy bền nói riêng một cách có hệ thống
và khoa học, từ đó được các nhà khoa học khẳng định tập luyện thể dục thể thao
có tác dụng tốt cho việc tăng cường rèn luyện và nâng cao thể lực trong chạy
bền, để tăng cường và củng cố sức khoẻ cho con người thì phải tập luyện thường
xuyên theo kế hoạch, tim co bóp nhiều hơn, thành mạch máu giầy tốt hơn, hô
hấp sâu hơn người không tập luyện một cách rõ rệt. Để phát huy tính tích cực, tự
giác của học sinh trong dạy học chạy bền, có tác dụng tốt với sức khỏe và là cơ

sở để phát triển thể lực một cách toàn diện. Tạo điều kiện để nâng cao thành tích
cho các môn thể thao khác.
Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học chạy bền, phải phù hợp với
mọi lứa tuổi, giới tính, đặc điểm cá nhân. Mặt khác, đơn giản về sân bãi dụng cụ
là điều kiện để tập luyện sức bền cho toàn bộ học sinh trong nhà trường.
II. THỰC TRẠNG VIỆC GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP CHẠY BỀN
TRONG TRƯỜNG THCS
1.Thực trạng việc giảng dạy chạy bền của giáo viên các trường thcs huyện
Phù cừ nói chung và trường THCS Tam Đa nói riêng
+ Ưu điểm:
- Việc dạy phân môn chạy bền ở môn Thể dục được quy định trong phân phối
chương trình do Sở giáo dục và đào tạo ban hành đã được các thày cô giáo thực
hiện một cách nghiêm túc. Việc đổi mới kiểm tra đánh giá của các thày cô được
đổi mới và thực hiện theo đúng quy định.

GV: Nguyễn Đình Bạch

-7

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

- Ban giám hiệu các nhà trường quan tâm đầu tư cơ sở vật chất cho bộ môn Thể
dục, các thành viên trong tổ nhóm chuyên môn quan tâm giúp đỡ.
- Lực lượng giáo viên đa số còn trẻ nhiệt tình, nhưng cũng đã tích lũy được kinh
nghiệm trong công tác. Nhiều giáo viên say sưa với chuyên môn và có nhiều
sáng kiến đổi mới phương pháp giảng dạy bộ môn.
- Việc giáo dục thể chất cho học sinh trong nhà trường đang phát triển theo xu

thế chung của nền thể thao cả nước và được nhiều tổ chức xã hội và gia đình
quan tâm..
+ Tồn tại:
- Điều kiện sân bãi luyện tập ở đa số các nhà trường chưa thực sự đảm bảo do
khuôn viên các nhà trường khi quy hoạch chưa hợp lý, chưa thật sự đảm bảo
diện tích.
- Đa số các thày cô giáo còn lúng túng trong việc vận dụng các phương pháp dạy
học tích cực vào giảng dạy môn Thể dục. Việc kiểm tra đánh giá ở một số giáo
viên còn cứng nhắc, chưa thực sự linh hoạt, chưa thực sự động viên, khuyến
khích để tạo động lực học tập cho học sinh.
- Phân môn chạy bền là phân môn đơn điệu, khô khan nhưng thời gian tập luyện
cần có sự kiên trì, tự giác và liên tục.
- Trong qúa trình học tập - rèn luyện các em còn ngại ngùng, rụt rè do lứa tuổi
tâm sinh lý đang phát triển ( nhất là học sinh nữ ).
- Vẫn còn 1 số giáo viên quản lý học sinh trong giờ học thể dục chưa nghiêm
túc, chưa động viên và uốn nắn các em kịp thời.
- Sức khỏe và khả năng tiếp thu của học sinh không đồng đều.Ý thức học tập,
rèn luyện và tự học ở nhà chưa cao.

GV: Nguyễn Đình Bạch

-8

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

2. Thực trạng việc học chạy bền của học sinh
Học sinh bậc THCS chưa nhận thức được nội dung phân môn chạy bền có

thể giúp các em có thể lực để phục vụ học tập các môn học khác, tham gia lao
động giúp đỡ gia đình, thi đấu các môn thể thao khác và tăng cường sức bền, sức
khỏe cho bản thân.
Mặt khác do phân môn chạy bền là phần lồng ghép trong các tiết học và
thường vào cuối các buổi tập. Mặt khác thời gian dành cho nội dung này chưa
nhiều, trung bình khoảng từ 6 đến 10 phút. Cho nên học sinh không còn hứng
thú trong tập luyện vì đã mất nhiều thời gian luyện tập các nội dung khác đầu
tiết học – sức ì của học sinh lúc này gia tăng. Bên cạnh đó như trên đã trình bày
với học sinh lớp 9 các em đôi khi còn ngại ngùng, rụt rè do lứa tuổi tâm sinh lý
đang phát triển ( nhất là học sinh nữ ) nên việc tập luyện các nhiệm vụ mà giáo
viên giao chưa thật tốt. Tuy nhiên qua giảng dạy cũng có nhiều học sinh với ý
thức tốt, có thể lực, thể hình vẫn cố gắng tiếp thu kĩ thuật giáo viên trang bị và
thực hiện nhiệm vụ mà giáo viên giao. Nhưng hiệu quả thực hiện nhiệm vụ và
chất lượng chưa cao.
Từ thực trạng trên đã thôi thúc tôi tìm ra các giải pháp để cải thiện chất
lượng dạy học phân môn chạy bền tại Trường THCS Tam Đa.
III. CÁC PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH GIẢNG DẠY CHẠY BỀN LỚP 9
NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH
1.Trú trọng giảng dạy lý thuyết.
1. 1. Mục tiêu.
- Nhằm trang bị cho học sinh hiểu biết sâu sắc về tầm quan trọng của sức
bền trong việc rèn luyện sức khỏe của con người đặc biệt sức bền là nền tảng

GV: Nguyễn Đình Bạch

-9

Trường THCS Tam Đa

PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

cho các em chơi và học các môn thể thao khác như bóng đá, bóng chuyền, bóng
bàn cầu lông……
1.2. Nội dung và phương pháp tiến hành
Các yếu tố tạo lên sức bền gồm có: năng lực của tuần hoàn, hô hấp và cơ
khớp, khả năng duy trì hưng phấn của hệ thần kinh, sự tiết kiệm năng lượng và
nguồn dự trữ năng lượng của cơ thể, sự phối hợp giữa các chức năng sinh lý cơ
thể, kỹ thuật động tác và ý chí.
- Giáo viên tìm hiểu tài liệu về nguyên lí học chạy bền, tác dụng của chạy
bền với sức khỏe con người, in cho học sinh đọc và trải nghiệm...
- Dùng phương pháp thuyết trình ngay trong các giờ học để khích lệ các
em tự tìm hiểu thêm …
2.Tổ chức giảng dạy cho học sinh nắm vững kĩ thuật trước khi vào đường
chạy
2.1.Mục tiêu
- Học sinh nắm vững được các vấn đề của kĩ thuật của chạy bền và hiểu
được nguyên lý tập luyện để giúp cho các em có phương pháp luyện tập đúng
đắn và biết cách khắc phục được những hiện tượng có thể xảy ra trong khi tập
luyện chạy bền như “chuột rút”, hiện tượng “ cực điểm”, “choáng ngất”...Ngoài
ra nắm vững kĩ thuật còn giúp học sinh biết cách tự luyện tập ở nhà và có thể tự
sửa sai kĩ thuật cho bản thân, bạn bè.
2.2.Nội dung và phương pháp tiến hành
Nhìn chung kĩ thuật chạy bền đơn giản hơn kĩ thuật chạy cự ly ngắn, song
khi tập cần chú ý các giai đoạn sau:

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 10

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

“Xuất phát”: nếu ở cự ly 500m nữ, 800m nam tiến hành chạy theo nhóm.
Xuất pháp cao hiện nay dùng hai khẩu lệnh “sẵn sàng” và “chạy” song để phù
hợp với trình độ của vận động viên, người tập bình thường vẫn phải dung ba
khẩu lệnh trong xuất phát là: “vào chỗ”, “sẵn sàng” và “chạy” để học sinh các
em dễ tiếp thu và tập luyện có hiệu quả. (Tranh minh họa Giai đoạn xuất phát
cao dưới đây)

“Vào chỗ”: Khi có lệnh “vào chỗ” người chạy thả lỏng và đứng trước vạch
xuất phát. Đặt chân khoẻ lên trước, sau vạch. Bàn chân hơi hướng vào trong
chân còn lại đặt ở phía sau cách vạch xuất phát 1/2 bước chân, đầu bàn chân tì
sẵn vào mặt đường. Ở tư thế “vào chỗ” thân người giữ thẳng và thả lỏng, trọng
tâm cơ thể dồn đều trên hai chân. Lúc này cần tranh thủ thở sâu 2-3 lần và tập
trung tư tưởng chờ lệnh “sẵn sàng”. Khi giáo viên thị phạm và yêu cầu thực hiện
lệnh “vào chỗ” có thể xảy ra các tình huống học sinh để tay trùng chân; tư thế
đứng chưa ngay ngắn; mắt chưa tập trung hướng về phía đường chạy – giáo viên
có thể uốn nắn, nhắc nhở để học sinh có thể sửa chữa ngày. Ví dụ: Trường hợp
học sinh đứng chân trái đứng trước và tay trái đưa ra trước hoặc chân phải đứng
trước và tay phải đưa ra trước hoặc chân đè vạch xuất phát. (Mô tả bằng hình
dưới đây)

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 11

Trường THCS Tam Đa

PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

HS sai do trùng chân trái – tay trái

Sửa sai cho học sinh (Chân trái-tay phải)

HS sai Chân phải – Tay phải

Sửa sai cho học sinh Chân phải – Tay trái

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 12

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

HS sai Chân đè vạch xuất phát

Sửa sai và nhắc nhở

“Sẵn sàng”: Khi có lệnh “sẵn sàng” người chạy chuyển trọng tâm cơ thể vào
chân trước, chân hơi gập ở khớp gối, thân người đổ về trước. Tay bàn chân mạnh
(đặt ở phái trước) đưa về sau, hơi chếch ra phía ngoài, góc ở khuỷu tay khoảng
1200 - 1500. Tay còn lại hơi gập ở khuỷu tay và để tự nhiên phía trước ngực.
Người chạy lúc này phải hết sức tập chung tư tưởng chờ lệnh “chạy”. Khi thực

hiện lệnh sẵn sàng học sinh có thể mắc phải các lỗi kĩ thuật như: Không dồn
trọng tâm vào chân trước; Xuất phát trước lệnh; Bước chạy đầu tiên bị cùng
chân tay; Đặt chân trước chạm đất bằng gót bàn chân. Giáo viên phải nhắc nhở
uốn nắn tại chỗ.
Chạy “lao”: khi có lệnh “chạy” người chạy phải đạp mạnh chân để “lao”
nhanh về trước. Qua 4 - 6 bước đầu, thân người dần dần thẳng lên như khi chạy
giữa quãng. Trong chạy 20 - 30 m đầu người chạy phải dùng tốc độ lớn để vượt
lên chiếm lấy mặt trong của đường chạy. Sau đó chuyển sang chạy bước dài thả

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 13

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

lỏng theo nhịp điệu cần thiết để đạt được yêu cầu quy định. (Tranh minh họa giai
đoạn chạy lao dưới đây)

Khi thực hiện kĩ thuật “chạy lao” học sinh có thể gặp sai lầm là sau khi
xuất chạy đa số học sinh chưa đảm bảo góc độ chạy lao; duy trì quãng đường
chạy lao chưa đảm bảo; chưa có ý thức chiến thuật để chiếm lĩnh lợi thế của
đường chạy. Giáo viên phải sửa sai tại chỗ và hướng dẫn ý thức chiến thuật bằng
thị phạm trực quan. Giáo viên yêu cầu các nhóm tự luyện và tự sửa sai cho bạn.
Chạy “giữa quãng”: chạy giữa quãng là giai đoạn trọng yếu nhất quyết định
thành tích. Yêu cầu chạy phải đúng kĩ thuật, có nhịp điệu, thả lỏng bước dài và
biết kết hợp thở với bước chạy. (Tranh minh họa giai đoạn chạy giữa quãng dưới
đây)

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 14

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

So với chạy cự li ngắn, độ dài của bước chạy của cự li chạy bền ngắn hơn
nhưng đạp sau vẫn phải mạnh, duỗi thẳng hết chân. Góc đạp sau khoảng 50 0, tốc
độ chạy càng cao thì góc độ đạp sau càng nhỏ. Đổ ngả thân người về trước hoặc
ngửa ra sau làm ảnh hưởng tới kĩ thuật. Tư thế của đầu ảnh hưởng nhiều tới tư
thế của thân người khi chạy cần giữ đầu thẳng, mắt nhìn về phía trước.
Cần chú ý đặt chân đúng, chân chạm đất bằng 1/2 bàn chân trước từ mép
ngoài vào. Khi đặt chân phải nhẹ nhàng, đầu gối hơi gập lại để giảm chấn động.
Động tác đánh tay trong chạy bền hay còn gọi là chạy cự li trung bình. Chậm
hơn và không “giật” mạnh ra sau như ở cự li ngắn, tay đánh chủ yếu là để giữ
thăng bằng, phối hợp tích cực với động tác chân. Đánh tay cần thả lỏng nhịp
nhàng theo bước chạy.
Trong lúc chạy cần phải thả lỏng toàn thân nhất là lúc chạy đường vòng.
Càng thả lỏng càng tiết kiệm được sức, càng dễ phối hợp động tác, chạy càng
nhịp nhàng.
Khi chạy trên đường vòng cần bám sát vào mặt trong, bàn chân đặt cách mặt
đường từ 5 - 7 cm. Thân trên hơi ngả về bên trong (vào phía trong sân) để hạn
chế lực li tâm, tay phải đánh với biên độ rộng hơn và tích cực hơn tay trái. Bàn
chân đặt hơi hướng vào bên trong.
Trong suốt đoạn đường vòng cần chạy thả lỏng để duy trì được nhịp điệu, độ
dài bước, tránh bị mất sức vô ích.

Trong khi thực hiện kĩ thuật chạy giữa quãng học sinh có thể mắc các lỗi
như: Chưa biết cách phân phối sức, chưa biết cách phối hợp giữa bước chạy với
nhịp thở, chưa có ý thức chiếm lĩnh lợi thế đường chạy và học sinh chưa biết
cách xử lý các tình huống xảy ra trong luyện tập như “chuột rút”, “cực điểm”,
“choáng, ngất”... Giáo viên phải quan sát rút kinh nghiệm tại chỗ cho từng học

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 15

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

sinh qua các buổi tập. Giáo viên thực hiện thị phạm cho học sinh xem cách khắc
phục các tình xảy ra trong khi tập luyện và yêu cầu học sinh thực hành thực tế.
Yêu cầu các nhóm học sinh khi luyện tập phải có ý thức tự giác quan sát bạn
trong nhóm và giúp đỡ kịp thời.
“Về đích”: càng gần về đích người chạy càng cần phải cố gắng khắc phục
mệt mỏi, duy trì tốc độ sẵn có để vượt qua đích hoặc dư sức thì “tung” nốt ra để
đưa thành tích lên cao hơn. Lúc này cần đánh tay nhanh hơn, tăng độ ngả thân
trên, giảm góc độ đạp sau, tăng tần số bước chạy. Việc thực hiện động tác “chạm
đích” bằng ngực hoặc bằng vai vào dây đích như ở chạy cự li ngắn chỉ cần khi
có đối thủ đang theo sát, đang đọ sức với mình trong việc dành ngôi vị, thứ. Nếu
không có đối thủ tranh giành thứ hạng thì chỉ cần duy trì tốc độ về đích cho tốt,
không cần phải làm động tác “chạm dây đích” gây mất sức, dễ bị ngã, ảnh
hưởng tới kết quả.

Sau khi qua đích cần tiếp tục chạy thả lỏng với tốc độ giảm dần 10 - 20 m,

rồi chuyển sang đi bộ thở sâu, khi đó đỡ mệt mới dừng lại.

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 16

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

Trong quá trình thực hiện giai đoạn về đích học sinh thường mắc phải các sai
lầm như: Đánh đích không đúng kĩ thuật; Không biết cách rút đích; Khi đánh
đích học sinh dừng lại đột ngột; Khi hoàn thành đường chạy học sinh ngồi ngay
tại chỗ mà không thực hiện các bài tập thả lỏng. Giáo viên phải nhắc nhở, sửa
sai trực tiếp cho học sinh, động viên và khích lệ học sinh, giao nhiệm vụ cho học
sinh tự giác giúp đỡ các bạn trong luyện tập.
3. Tổ chức cho học sinh nắm vững Chiến thuật thi đấu chạy bền.
3.1 Mục tiêu
Học sinh nắm vững chiến thuật với mục tiêu là rèn luyện nội dung chạy
bền để đạt kết quả cao, thành tích tốt, học sinh vận dụng được chiến thuật phân
phối sức trong tập luyện, học sinh biết cách vận dụng các chiến thuật trong thi
đấu và tập luyện các môn thể thao khác. Mặt khác một số học sinh có tố chất thể
thao hình thành ý thức chiến thuật để phát triển năng lực thể thao cho bản thân.
3.2. Nội dung và phương pháp tiến hành
Chiến thuật trong chạy bền hay chạy cự li trung bình 500m nữ, 800m nam.
Có tầm quan trọng rất lớn, đôi khi nó đóng vai trò quyết định trong việc giành
thắng lợi của người chạy. Nhiều người chạy có trình độ thể lực cao, thể lực tốt,
sức bền tốt nhưng thiếu kinh nghiệm phân phối sức không chính xác lên đã
không đạt được kết quả cao, mà còn thấp hơn cả những người yếu hơn mình. Vì

vậy cần phải xây dựng cho người tập một chiến thuật hợp lí - phù hợp với trình
độ thể lực đặc điểm cá nhân, giới tính.
Chiến thuật chạy cự li trung bình “chạy bền” phù hợp với trình độ thể lực
thiếu niên, học sinh lớp 8; 9 ở lứa tuổi từ 12 - 16 tuổi.
Chiến thuật phân phối sức khi chạy là chiến thuật chủ động nhất giáo viên
phải dựa vào trình độ thể lực, đặc điểm cá nhân, giới tính. Do cự li chạy dài hay
GV: Nguyễn Đình Bạch

- 17

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

ngắn mà sức khoẻ có hạn, nên trong chạy bền không thể chạy với tốc độ nhanh
tối đa như chạy 60m. Tuỳ theo cự li định tập để tính toán phân bổ sức cho người
chạy trên các đoạn đường chạy thích hợp.
Đối với cự li 500m (nữ), 800m (nam) mà người chạy cần phân phối sức của
mình sao cho hợp lí nhất để đạt được kết qua cao.
Thông thường khi mới xuất phát nên chạy chậm, nhẹ nhàng cho cơ thể thích
nghi dần, sau đó nâng dần và giữ ổn định tốc độ đến khi về đích.
Chiến thuật phân phối sức là chiến thuật chủ động phát huy được khả năng
thể lực của người chạy. Sử dụng chiến thuật này có thể dự đoán trước được
thành tích mà người chạy sẽ đạt. Muốn thực hiện được chiến thuật phân phối sức
chính xác cần phải tập chạy lặp lại nhiều lần các đoạn đường cố định để xây
dựng cảm giác tốc độ, có cảm giác tốc độ tốt sẽ phân phối tốt, thành tích sẽ đạt
được theo kế hoạch.
Đối với cự ly 500m giáo viên hướng dẫn học sinh trong 300m đầu phải phân
phối sức để duy trì mức độ chạy trung bình, 200m sau phải phát huy hết sức để

chiếm lĩnh đường chạy và rút đích. Đối với cự ly 800m giáo viên hướng dẫn học
sinh trong 600m đầu phải phân phối sức để duy trì mức độ chạy trung bình,
200m sau phải phát huy hết sức để chiếm lĩnh đường chạy và rút đích. Khi tổ
chức tập luyện giáo viên cho thực hiện tập theo nhóm từ 5 đến 8 em để quan sát
và rút kinh nghiệm động viên học sinh kịp thời. Giáo viên tổ chức học sinh
luyện tập chiến thuật “ phân phối sức” theo nhóm thể lực để tạo hưng phấn thi
đấu cho nhóm học sinh cùng nhóm.
Chiến thuật “bám sát” và “rút” ở đoạn cuối, đối với học sinh lớp 9, người
mới tập luyện, chưa có kinh nghiệm, chưa có cảm giác tốc độ để phân phối sức
được chính xác thì nên tập chiến thuật “bám sát” và “rút” đoạn cuối.

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 18

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

Khi thực hiện chiến thuật này người chạy cần phải bám sát đối phương. Khi
bám sát đối phương phải kiên trì theo sát gót đối phương, khoảng cách tốt nhất
là từ 0,5m đến 1m.
Khi “bám sát” nếu đối phương tăng tốc độ để rút bỏ thì phải bám theo ngay
để giữ vững khoảng cách nêu trên. Để thực hiện được chiến thuật “bám sát” và
“rút” ở đoạn cuối trong quá trình tập luyện cần phải chạy biến tốc (thay đổi tốc
độ) với các đoạn dài ngắn khác nhau, để quen với việc chạy thay đổi tốc độ, chủ
động “bứt phá” và “đuổi bám” đối phương khi cần thiết.
Giáo viên tổ chức học sinh luyện tập chiến thuật “bán sát” theo nhóm thể lực
để tạo hưng phấn thi đấu cho nhóm học sinh cùng nhóm.

Với “cự li trung bình” ở phân môn chạy bền điều rất quan trọng, người chạy
phải biết thở đúng để không bị mệt, không bị loạn bước chạy, ảnh hưởng đến tốc
độ chạy.
Do đó trong lúc chạy cần chú ý tập thở theo cách sau đây:
+ Hít vào phải sâu, thở ra phải hết.
+ Hít vào bằng mũi, thở ra bằng miệng.
+ Nhịp thở: phải biết cách thở cho nhịp nhàng phù hợp với bước chạy để đỡ
bị mệt và tiết kiệm được sức; nhịp thở tốt nhất trong lúc chạy là cứ 2 bước chạy
hít vào 2 lần bằng mũi ngắn - mạnh và 2 bước chạy tiếp theo thở ra bằng mồm
cũng ngắn - mạnh, cũng có thể thở theo nhịp 3/3 tức là 3 bước chạy thực hiện 1
lần hít vào thật sâu, 3 bước chạy tiếp thở ra thật hết.
Muốn có nhịp thở tốt, phù hợp với bản thân người tập phải tư tập chạy với
nhịp thở khác nhau. Nhịp thở nào tương đối phù hợp với mình trong tất cả các
buổi tập và trong điều kiện khác nhau phải tập với mức thuần thục, thành phản

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 19

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

xạ có điều kiện; không nghĩ đến thở mà vẫn thở đúng nhịp trong lúc chạy. Có
vậy tập luyện mới kết quả, thành tích mới được nâng lên. Ở đây giáo viên phải
thị phạm cách thở trong khi luyện tập để học sinh quan sát để làm theo hoặc giáo
viên có thể tổ chức trò chơi “Hít vào, thở ra” để tăng hứng thú luyện tập cho học
sinh.
4. Tổ chức giờ dạy phong phú sinh động

4.1. Mục tiêu
Tạo hứng thú trong học tập nội dung chạy bền, khắc phục khó khăn trong
luyện tập và thi đấu. Tạo niềm tin cho học sinh khi rèn luyện thể thao và yêu
thích các môn thể thao.
4.2. Nội dung và phương pháp tiến hành
Trong quá trình tập luyện cần rèn cho học sinh chạy đúng kĩ thuật, xử lí các
tình huống gặp phải khi chạy bền trên địa hình tự nhiên, biết phân phối sức phối
hợp thở hợp lí trên toàn cự ly, biết khắc phục lực ly tâm trong chạy đường vòng
và khắc phục hiện tượng cực điểm trong khi chạy, GV cần bám sát từng nhóm
chạy, động viên khích lệ các em trong từng sự cố gắng của các em dù là nhỏ
nhất để khích lệ ý trí vươn lên của các em.
Để nâng cao ý thức tự giác giáo viên có thể giao bài tập bổ trợ và phát triển
thể lực ở nhà cho học sinh như: Nhảy dây bền, tâng cầu, chạy trên địa hình tự
nhiên vào các buổi sáng sớm
Trong giờ dạy, giáo viên tích cực sử dụng các đồ dùng trực quan sinh động
có của nhà trường và các đồ dùng trực quan tự làm để tạo hứng thú cho học sinh
và khích lệ tính tò mò làm theo của các em, đồng thời sử dụng nhiều hình thức
trò chơi, thi đua trong cùng nhóm để khích lệ tinh thần vươn lên trong tập luyện
của các em.
GV: Nguyễn Đình Bạch

- 20

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

Ngoài ra còn dạy cho học sinh cách tự kiểm tra sức khoẻ định kỳ. Phối hợp
với bộ phận Y tế trường học kiểm tra sức khỏe thường xuyên, định kì cho học

sinh để có cơ sở sàng lọc những học sinh có nguy cơ thiếu thể lực khi tập TDTT
để có biện pháp hỗ trợ, luyện tập phù hợp như học sinh mắc bệnh tim mạch,
sương khớp…
Hướng dẫn cho học sinh cách đo mạch trước và sau khi vận động, nhất là
trước và sau khi chạy bền.
Điều chỉnh lượng vận động cho học sinh chạy phù hơp với lứa tuổi, giới tính,
để tập chạy theo cự li quy định.
Để dạy cho học sinh “cách vượt các chướng ngại vật trên đường chạy” giáo
viên chủ yếu giới thiệu lý thuyết kết hợp với làm mẫu và nhắc học sinh vận dụng
khi tự tập hằng ngày. Tiếp theo, tuỳ theo điều kiện thực tiễn ở sân trường hoặc
địa điểm liền kề với sân trường, có kết hợp tự tạo một chướng ngại để học sinh
tập luyện. Tuy nhiên tránh cầu kì, tốn kém mà hiệu quả cao hơn.
Luôn luôn giáo dục tính kiên trì, chịu khó tập luyện cho học sinh khi học
chạy bền để các em vượt qua các cự li quy định.
Rèn cho học sinh thói quen tập luyện thường xuyên (tối thiểu 3 lần/tuần).
Trong quá trình tập luyện thường xuyên và liên tục. Giáo viến thấy các em đó
tập luyện thuần thục chạy cự li 200, 350, 400, 450, 500, 600 và 800m.
Tiến hành kiểm tra đánh giá kết quả của từng học sinh.
Có sự cố gắng tập luyện vươn lên để đạt được kết quả cao.
Có khen thưởng học sinh đạt kết quả cao và có phê bình học sinh nào chậm
tiến bộ.

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 21

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

5. Giao bài tập về nhà, khuyến khích tính tự tập của học sinh
5.1. Mục tiêu
Nâng cao ý thức tự giác luyện tập các môn thể thao vào khoảng thời gian
hợp lý của học sinh ở nhà. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc rèn luyện sức bền
được thực hiện thường xuyên, liên tục. Nâng cao sức khỏe về thể chất cho học
sinh hàng ngày. Qua đây cho học sinh thấy việc tập luyện thể dục thể thao là rất
quan trọng cần phải được thực hiện thường xuyên, liên tục. Mặt khác cho học
sinh tự thấy rõ hiệu quả của việc thường xuyên luyện tập thể dục thể thao chắc
chắn sức khỏe của các em sẽ được duy trì tốt hơn.
5.2. Nội dung và phương pháp tiến hành
+ Giáo viên có thể giao cho học các bài tập về nhà như:
- Chạy trên địa hình tự nhiên; bài tập chạy lên dốc, xuống dốc theo bậc cầu
thang ở nhà hoặc dốc đê, dốc đường làng trong các buổi sáng từ 5 giờ đến 6 giờ
hoặc chiều từ 17 giờ đến 18 giờ.

- Bài tập nhảy dây bền có thể thực hiện vào các buổi sáng hoặc chiều hoặc
những hôm trời mưa rét không tập trên địa hình tự nhiên được.

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 22

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

- Tập sức bền bằng các môn có tác dụng rèn luyện sức bền như :chay cự li dài
hay bóng đá, đi bộ thể thao, chạy cự li trung bình trên địa hình tự nhiên tại nhà.

+ Giáo viên kiểm tra việc tự tập của học sinh trong các giờ dạy thông qua các trò
chơi chạy cầu thang ở trường, kiểm tra khả năng nhảy dây của cá nhân học sinh.
6. Tiến hành kiểm tra đánh giá và tổ chức thi đấu
6.1. Mục tiêu
Căn cứ vào Chuẩn kiến thức kĩ năng và bảng đánh giá tiêu chuẩn rèn
luyện thân thể để giáo viên tiến hành kiểm tra với mục tiêu:
-Thu thập kết quả phản hồi, kiểm nghiệm chất lượng qua các giai đoạn
luyện tập của học sinh. Qua đó giúp giáo viên có những định hướng giúp đỡ học
sinh luyện tập tốt hơn.
-Giúp học sinh thấy được kết quả rèn luyện của mình để có phương pháp
luyện tập phù hợp.
6.2. Nội dung và phương pháp tiến hành
Phân môn chạy bền của lớp 9 theo Chuẩn kiến thức kĩ năng được tính
bằng 6 tiết và được phân phối chương trình lồng ghép vào 22 tiết học kể cả tiết
kiểm tra. Như vậy theo phân phối chương trình thì cứ khoảng gần 1,5 tuần có 01
nội dung lồng ghép chạy bền ở các tiết học. Trên cơ sở đó và tình hình thực tế
học sinh Trường THCS Tam Đa tôi đã thực hiện phân loại học sinh và tổ chức
kiểm tra lồng ghép - “thi đấu” cứ mỗi học kì 3 lần tương đương khoảng 6 tuần 1
lần. Qua “thi đấu” tại các lớp tôi đã phân loại được các nhóm học sinh và đánh
giá được mức độ phát triển thể lực về sức bền của học sinh. Từ đó lựa chọn
được các học sinh có thành tích tốt để tham gia thi đấu tại các giải thi điền kinh
cấp trường, cấp huyện và cấp tỉnh. Đối với những học sinh có năng lực phát
triển về thể dục thể thao tôi đã tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường quan
GV: Nguyễn Đình Bạch

- 23

Trường THCS Tam Đa

PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

tâm đầu tư cơ sở vật chất tạo điều kiện cho các em luyện tập, động viên khuyến
khích các em cả vật chất và tinh thần giúp các em có thêm động lực, tinh thần tự
giác rèn luyện để phát triển năng lực của mình.
- Bên cạnh đó khi kiểm tra đánh giá các tôi tập trung quan sát, theo dõi
từng học sinh và tập trung quan sát sự tiến bộ của học sinh về cả kĩ thuật, chiến
thuật, năng lực của học sinh để từ đó có những nhận xét, ghi nhận sự tiến bộ của
học sinh dù là nhỏ nhất và động viên khích lệ các em kịp thời.
IV. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC
Đề tài này tôi đã áp dụng vào giảng dạy cho học sinh khối 9 trong các
năm học 2012-2013, 2013-2014, 2014-2015. Kết quả được đối chiếu trong bảng
sau:
+ Năm học 2012-2013 áp dụng trên lớp 9A, còn lớp 9B là lớp đối chứng. Kết
quả đánh giá học sinh được thống kê bởi bảng dưới đây:

Lớp
9A
9B
Tổng

Số HS
36
34
70

HS Đạt
35/36 = 97%
27/33 = 81,8%
62/70 = 88,5%

HS Chưa đạt
1/36 = 3%
6/33 = 18,2%
7/70 = 11,5%

+ Năm học 2013-2014 áp dụng trên lớp 9B, còn lớp 9A là lớp đối chứng. Kết
quả đánh giá học sinh được thống kê bởi bảng dưới đây
Lớp
9A
9B
Tổng

Số HS
29
29
58

HS Đạt
24/29 = 82,7%
29/29 = 100%
53/58 = 91,4%

HS Chưa đạt
5/29 =17,3%
0
5/58 = 8,6%

+ Qua các năm học 2012-2013 và 2013-2014 nghiên cứu và áp dụng sáng kiến
kinh nghiệm này tôi thấy chất lượng của phân môn chạy bền có sự chuyển biến

GV: Nguyễn Đình Bạch

- 24

Trường THCS Tam Đa


PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HS DẠY HỌC CHẠY BỀN LỚP 9

đáng kể. Chính vì vậy đến năm học 2014-2015 tôi đã áp dụng kinh nghiệm này
vào giảng dạy trên cả hai lớp 9A và 9B kết quả đánh giá học sinh được thống kê
bởi bảng dưới đây:
Lớp
9A
9B
Tổng

Số HS
40
41
81

HS Đạt
40/40 = 100%
41/41 = 100%
81/81 = 100%

HS Chưa đạt
0

0
0

+ Qua kết quả học sinh tập luyện môn chạy bền ở học sinh khối lớp 9 thống
kê ở trên tôi nhận thấy:
- Kết quả được nâng lên rõ rệt các lớp thực nghiệm chất lượng hơn hẳn các
lớp đối chứng mặc dù đầu năm đánh giá mọi mặt ở hai lớp đều tương đương
nhau. Tình trạng học sinh có tâm lí sợ chạy bền ở lớp dạy thực nghiệm đã giảm
đi rất nhiều. Thành tích tập luyện đại trà được nâng cao, tỷ lệ học sinh rèn luyện
thường xuyên, sự hứng thú tập chạy bền trong giờ thể dục và tự tập ngoài giờ
được đánh giá tốt.
Thông qua tập luyện và đánh giá sức bền cho học sinh lớp 9. Áp dụng
phương pháp đánh giá định hướng phát triển năng lực .Tôi đã sử dụng các kĩ
thuật, chiến thuật, các phương pháp dạy học phát huy tích tích cực, tự giác trong
chạy bền cho học sinh lớp 9 và đánh giá kết quả như bảng trên. Tôi thấy trong
quá trình áp dụng phương pháp tập luyện cần tiến hành từ thấp đến cao, từ dễ
đến khó, từ đơn giản đến phức tạp nhằm củng cố kiến thức cho học sinh từ đó
các em có thể vận dụng vào trong thực tiễn hằng ngày. Đặc biệt là các em tự tập
ở trường, ở nhà một cách thường xuyên.
Lúc đầu tập luyên vẫn còn một vài em chưa thực sự tập luyện một cách tích
cực và tự giác, sau khi các em đã hiểu biết sự rèn luyện sức bền có tác dụng đến
sức khoẻ để học tập các môn văn hoá thể thao khác. Điều đó chứng tỏ rằng việc
thực hiện phát huy tính tích cực của học sinh trong chạy bền nhằm nâng cao sức
bền cho học sinh lớp 9 là có ý nghĩa.
GV: Nguyễn Đình Bạch

- 25

Trường THCS Tam Đa