Đánh giá công tác phòng cháy chữa cháy rừng tại xã Phù Nham – huyện Văn Chấn tỉnh Yên Bái (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM
----------

---------

NG V N AN
Tên

tài:

ÁNH GIÁ CÔNG TÁC PHÒNG CHÁY CH A CHÁY R NG T I HUY N V N CH N - T NH YÊN BÁI

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Lâm nghi p

Khoa

: Lâm nghi p

Khoá

: 2011 – 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR

----------

---------

NG V N AN
Tên

tài:

ÁNH GIÁ CÔNG TÁC PHÒNG CHÁY CH A CHÁY R NG T I XÃ
PHÙ NHAM - HUY N V N CH N - T NH YÊN BÁI

KHÓA LU N T T NGHI P
H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Lâm nghi p

Khoa

: Lâm nghi p

Khoá

: 2011 – 2015

Gi ng viên h

ng d n : PGS.TS Tr n Qu c H ng

Thái Nguyên, n m 2015


i

L I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u khoa h c c a b n thân tôi. Các s
li u và k t qu nghiên c u là quá trình i u tra trên th c

a hoàn toàn trung th c, ch a

công b trên các tài li u, n u có gì sai tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m!
Thái Nguyên, ngày
XÁC NH N GVHD

Ng

PGS.TS. Tr n Qu c H ng

tháng

n m 2015

i vi t cam oan

ng V n An

XÁC NH N C A GV CH M PH N BI N
(Ký, h và tên)


ii

L IC M

N

c s nh t trí c a Ban ch nhi m khoa Lâm nghi p - tr
Lâm Thái Nguyên, c a giáo viên h
tôi ti n hành th c hi n

ng

i h c Nông

ng d n và xu t phát t nguy n v ng c a b n thân

tài: “ ánh giá công tác phòng cháy ch a cháy r ng t i

xã Phù Nham – huy n V n Ch n - t nh Yên Bái”.
Trong quá trình th c hi n

tài, tôi ã nh n

m i i u ki n thu n l i c a Ban giám hi u tr
Ban ch nhi m Khoa Lâm Nghi p.

PGS.TS Tr n Qu c H ng

ng

c s quan tâm, giúp

i h c Nông Lâm Thái Nguyên;

c bi t là s ch b o h

ã r t t n tình giúp

ng chí lãnh

ng d n c a th y giáo

tôi hoàn thành

gian nghiên c u. Nhân d p này, tôi xin g i l i c m n v s giúp
Xin g i l i c m n t i các

và t o

o, các

tài trong th i

quý báu ó.

ng chí cán b t i xã Phù

Nham - huy n V n Ch n - t nh Yên Bái và các h gia ình t i a bàn nghiên c u
ã t o m i i u ki n thu n l i và giúp
a ph

tôi trong su t quá trình tôi th c hi n

tài t i

ng.
M c dù b n thân ã r t n l c h c t p, nghiên c u, nh ng do trình

gian còn h n ch , nên

và th i

tài nghiên c u không th tránh kh i thi u sót, r t mong nh n

c nhi u ý ki n óng góp c a các th y giáo, cô giáo và các b n

tài c a tôi

c hoàn thi n h n.
Tôi xin chân thành c m n!
Thái nguyên, ngày

tháng

Sinh viên

ng V n An

n m 2015


iii

DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1:

C p nguy c cháy r ng theo

B ng 2.2:

Kh n ng ch y r ng theo

B ng 2.3:

M i quan h gi a hàm l

l n P ............................................. 7
l n P .................................................. 8

ng n

c c a v t li u cháy và m c

nguy hi m c a cháy r ng ................................................................ 9
B ng 2.4:

Mùa cháy r ng t i các vùng sinh thái ............................................ 13

B ng 2.5:

Tình hình s d ng

B ng 2.6:

Tình hình dân s và lao

B ng 4.1:

Tình hình cháy r ng xã Phù Nham giai o n 2010-2014 .............. 30

B ng 4.2:

Khí h u th y v n xã Phù Nham gia o n 2010 - 2014 .................. 32

B ng 4.3:

Nhi t

B ng 4.4:

C u trúc t thành t ng cây cao r ng t nhiên xã Phù Nham .......... 34

B ng 4.5:

c i m r ng lá c a t ng cây cao ................................................ 34

và l

t ai xã Phù Nham n m 2014 ...................... 15
ng t i xã Phù Nham n m 2014 ............. 20

ng m a trung bình 5 n m c a xã Phù Nham ......... 32

B ng 4.6:

K t qu

i u tra cây b i th m t

i xã Phù Nham .......................... 35

B ng 4.7:

S ph i h p gi a các c quan trong công tác PCCCR .................. 36

B ng 4.8:

M t s v n b n lu t và d

B ng 4.9:

K t qu

i lu t liên quan

n PCCCR................ 40

i u tra ph ng v n ........................................................... 42

B ng 4.10: K t qu th c hi n công tác tuyên truy n xã Phù Nham n m 2014 .......44


iv

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 2.1: Tam giác l a ....................................................................................... 6
Hình 3.1: Ph
Hình 4.1: S

ng h

ng gi i quy t v n

c a

tài....................................... 26

h th ng t ch c PCCCR huy n v n ch n .............................. 39


v

DANH M C CÁC T

STT

T vi t t t

VI T T T

Tên

y

1

BCHPCCCR Ban ch huy Phòng cháy ch a cháy r ng

2

BHYT

B o hi m y t

3

BVR

B o v r ng

4

CHQS

Ch huy quân s

5

HKL

H t ki m lâm

6

NN&PTNT

Nông nghi p và Phát tri n nông thôn

7

ODB

Ô d ng b n

8

OTC

Ô tiêu chu n

9

PCCCR

Phòng cháy ch a cháy r ng

10

THCS

Trung h c c s

11

UBND

y ban nhân dân


vi

M CL C

U........................................................................................... 1

PH N 1: M
1.1.

tv n

.................................................................................................. 1

1.2. M c ích, m c tiêu nghiên c u ................................................................... 3
1.2.1. M c ích nghiên c u ................................................................................. 3
1.2.2. M c tiêu nghiên c u.................................................................................. 4
1.3. Ý ngh a khoa h c th c ti n c a

tài ......................................................... 4

1.3.1. Ý ng a h c t p ........................................................................................... 4
1.3.2. Ý ngh a trong th c ti n ............................................................................. 4
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................... 5
2.1. C s khoa h c ........................................................................................... 5
2.2. Tình hình nghiên c u v PCCCR trong và ngoài n

c ................................ 6

2.2.1. Tình hình nghiên c u v PCCCR trên th gi i.......................................... 6
2.2.2. Tình hình nghiên c u v PCCCR

Vi t Nam .......................................... 9

2.3. T ng quan i u ki n t nhiên, kinh t xã h i khu v c nghiên c u ............... 14
2.3.1. i u ki n t nhiên .................................................................................. 14
2.3.2. i u ki n kinh t - xã h i ....................................................................... 17
IT

3.1.

ng, ph m vi nghiên c u. ................................................................ 24

it

3.1.1.

i t

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U .... 24

Ph n 3:

ng nghiên c u. ........................................................................... 24

3.1.2. Ph m vi nghiên c u. ............................................................................... 24
3.2.

a i m và th i gian nghiên c u. ............................................................. 24

3.3. N i dung nghiên c u. ................................................................................ 24
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u. .......................................................................... 25

3.4.1. Quan

i m và cách ti p c n c a

tài. .................................................. 25

3.4.2. Ph

ng pháp thu th p ............................................................................. 27

3.4.3. Ph

ng pháp phân tích s li u ................................................................ 28


vii

PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ............................. 29
4.1. ánh giá

c i m i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i nh h

ng t i công tác

PCCCR ............................................................................................................ 29
4.1.1.

c i mv

i u ki n t nhiên nh h

ng t i công tác PCCCR ............ 29

4.1.2. i u ki n kinh t xã h i .......................................................................... 29
4.2. Hi n tr ng tài nguyên r ng và tình hình cháy r ng t i xã Phù Nham, huy n
V n Ch n (2009 – 2014) .................................................................................. 30
4.2.1. Hi n tr ng tài nguyên r ng xã Phù Nham ............................................... 30
4.2.2.Tình hình cháy r ng xã Phù Nham .......................................................... 30
4.3. Nghiên c u xác
4.3.1. Xác

nh

nh phân vùng tr ng i m cháy r ng ............................. 31

c mùa cháy r ng t i khu v c nghiên c u .......................... 31

4.3.2. Phân vùng tr ng i m d cháy r ng t i
4.4.

a ph

ng ................................ 33

ánh giá hi u qu công tác phòng ch ng cháy r ng t i xã Phù Nham........... 35

4.4.1. Các công tác phòng ch ng cháy r ng ch
4.4.2. M t s lu t và v n b n liên quan
4.4.3. S tham gia c a ng

o ....................................... 35

n công tác PCCCR .......................... 39

i dân trong công tác phòng ch ng cháy r ng ........ 42

4.4.4. Quy ho ch vùng ch n th gia súc, canh tác n

ng r y ............................ 44

4.4.5. Công tác tuyên truy n PCCCR xã Phù Nham ......................................... 44
4.4.6. Các bi n pháp PCCCR t i
4.5.

a ph

ng .................................................... 45

xu t các gi i pháp phòng ch ng cháy r ng hi u qu ............................ 46

4.5.1. Các gi i pháp PCCCR ............................................................................ 46
4.5.2. Các bi n pháp phòng cháy, ch a cháy r ng ............................................ 51
PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................ 53
5.1 K t lu n ...................................................................................................... 53
5.2. T n t i ...................................................................................................... 54
5.3. Ki n ngh ................................................................................................. 55
TÀI LI U THAM KH O.............................................................................. 56


1

PH N 1. M
1.1.

U

tv n
R ng là tài nguyên vô cùng quý giá c a qu c gia, là lá ph i xanh kh ng l

c a nhân lo i. R ng là tài nguyên quý giá c a nhân lo i, r ng gi vai trò quan
tr ng trong

i s ng xã h i loài ng

i. R ng không ch là n i cung c p th c n,

v t li u xây d ng, thu c ch a b nh, tham gia vào quá trình gi
i u hoà khí h u, phòng h và b o v môi tr
v t, b o v

t, gi n

ng, b o v ngu n gen

c,

ng, th c

a d ng sinh h c. Bên c nh ó, r ng là n i h c t p, ngh mát, tham

quan du l ch do ó r ng óng góp vai trò r t quan tr ng và góp ph n áng k
vào n n kinh t qu c dân c a m i qu c gia. R ng có vai trò r t quan tr ng trong
i s ng con ng

i, i u ó

c kh ng

nh trong nhi u Công

c qu c t mà

chính ph Vi t Nam ã ký k t nh CITES - 1973, RAMSA - 1998, UNCED 1992, CBD - 1994, UNFCCC - 1994, UNCCD - 1998. Tuy nhiên, tài nguyên r ng
ang ngày càng b suy gi m. Theo FAO, trong m y ch c n m qua trên th gi i ã
m t i trên 200 tri u ha r ng t nhiên, trong khi ó ph n l n di n tích r ng còn l i
b thoái hoá nghiêm tr ng c v

a d ng sinh h c và ch c n ng sinh thái. Nguyên

nhân ch y u là do công tác qu n lý, s d ng tài nguyên r ng không h p lý, không

m b o phát tri n b n v ng,

c bi t là v m t xã h i và môi tr

ng.

Hàng n m trên th giói cháy t 10 - 15 tri u ha r ng, có n m cháy t i 25-30
tri u ha r ng. Nh

Hoa K n m 1986 cháy g n 500 ngàn ha r ng, n m 1973

cháy cháy 730 ngàn ha r ng, n m 1994 cháy 860 ha r ng,
n m g n ây c ng ã x y ra cháy r ng l n các n

ông Nam Á nh ng

c nh : In ônêxia, Thái Lan...

gây thi t h i hàng ngàn ha r ng. (Tài li u t p hu n công tác phòng cháy ch a
cháy r ng) [6].
Vi t Nam theo s li u th ng kê
cháy 15.800 ha r ng thông,

Qu ng Ninh t n m 1962 - 1963 b

Hu mùa hè n m 1991 do ý th c kém c a ng

i dân

2

làm cháy 300 ha r ng thông,

An Giang và Long Xuyên trong 3 n m t 1987 -

1990 làm cháy 2.850 ha r ng tràm.
Th

c bi t nh ng v cháy r ng l n

ng tháng 2 - 2002 làm cháy 3.212 ha r ng tràm, cháy r ng t i v

u Minh
n qu c gia

Hoàng Liên (Lào Cai) tháng 2-2010 v i di n tích là 1.700 ha (Tài li u t p hu n
công tác phòng cháy ch a cháy r ng) [6] Theo ban ch
cháy ch a cháy r ng quý I n m nay c n

o trung

ng phòng

c x y ra 45 v cháy gây thi t h i 632

ha r ng. (Báo cáo k t qu th c hi n k ho ch 3 tháng

u n m 2012 B

NN&PTNT, 2012) [3] .
Huy n V n Ch n là m t huy n mi n núi n m

phía Tây B c c a t nh Yên

Bái có 31 xã, th tr n. Huy n V n Ch n cách trung tâm kinh t - chính tr c a t nh
72 km, cách th xã Ngh a L 10 km, có Qu c l 32 ch y d c theo chi u dài c a
huy n, là c a ngõ i vào các huy n Tr m T u, Mù Cang Ch i (t nh Yên Bái); Phù
Yên, B c Yên (t nh S n La) và t nh Lai Châu, là i u ki n thu n l i cho vi c giao
l u phát tri n kinh t v i các huy n b n trong t nh và các t nh giáp ranh. Huy n
V n Ch n có t ng di n tích t nhiên 120.758,50 ha trong ó: Di n tích

t có

r ng: 61.988,81 ha (R ng t nhiên: 45.237,10 ha; R ng tr ng: 16.751,71ha);
ch a có r ng là: 14.043,75 ha.

t

che ph toàn huy n là 51,3% (Theo Q

578/Q c a UBND t nh v phê duy t i u ch nh quy ho ch 3 lo i r ng).
V n Ch n là m t huy n có

a bàn r ng,

a hình ph c t p, giáp ranh v i

m t s huy n nh : Tr m T u, Mù Cang Ch i, V n Yên, Phù Yên, B c Yên. Qua
theo dõi nh ng n m g n ây, vi c

tn

ng làm r y là nguyên nhân ch y u gây

ra cháy r ng t i huy n V n Ch n. Các h dân,
n

ng làm r y không tuân th t t các quy

r ng trên
Ch n

c bi t là các h dân vùng cao

t

nh v PCCCR ã gây ra các v cháy

a bàn huy n. M t khác di n bi n th i ti t r t ph c t p, huy n V n
c chia thành hai vùng rõ r t: vùng ngoài th

trong và th

ng huy n th

ng khô hanh, ít m a.

ng có m a và m

t; vùng


3

Phù Nham là m t xã n m

phía Tây c a huy n v n Ch n, cách trung tâm

huy n 9km. Toàn xã có t ng di n tích t nhiên là 2.111 ha.
Xã có ti p giáp v i các

n v hành chính sau:

- Phía B c giáp v i xã Su i Quy n.
- Phía Nam giáp v i xã Thanh L

ng.

- Phía ông giáp v i xã Su i Giàng.
- Phía Tây giáp v i xã S n A, huy n v n Ch n và xã Ngh a L i, th xã
Ngh a L , t nh Yên Bái.
Là xã n m trên qu c l 32 ch y qua dài 1,6km, t thôn N m H n 1

n hét

thôn C u Thia (n i Trung tâm t nh Yên Bái v i các huy n, th mi n Tây c a t nh).
Có

ng liên huy n ch y qua dài 8,5km, t B n L ng

a hình ph c t p, có nhi u
h p, ru ng lúa n

nh t

i núi cao, xen k nh ng dãy núi là nh ng thung l ng

c và các khe su i. Bên c nh dó có h th ng Su i Thia, Su i Mùa,

Su i Nhì kéo dài và phân b không
Khí h u nhi t

u làm a hình xã b chia c t.

i gió mùa. Nhi t

trung bình trong n m là 22,2 – 380C vào

mùa khô hanh, n ng nóng kéo dài t tháng 10 - 11 n m tr
sau, th

a gi i B n Kh n.

ng xu t hi n nh ng

c

n tháng 4 - 5 n m

t gió Lào th i m nh là nguy c d x y ra cháy r ng.

Chính vì v y c n ph i có nh ng nghiên c u c th v công tác phòng cháy ch a
cháy, ánh giá công tác này

làm c s cho vi c

xu t gi i pháp

hoàn thi n

h n, t nh ng lý do trên tôi ti n hành nghiên c u “ ánh giá công tác phòng cháy
ch a cháy r ng t i xã Phù Nham – huy n V n Ch n - t nh Yên Bái”
1.2. M c ích, m c tiêu nghiên c u
1.2.1. M c ích nghiên c u
i u tra ánh giá th c tr ng công tác PCCCR t i xã Phù Nham, huy n V n
Ch n, t nh Yên Bái nh m nâng cao h n n a hi u qu c a công tác PCCCR trên
a bàn xã.


4

1.2.2. M c tiêu nghiên c u
Phân tích ánh giá
phòng cháy r ng. T
cao ch t l

ó

c các y u t

xu t

nh h

ng

n cháy r ng và công tác

c các gi i pháp có tính kh thi, hi u qu

nâng

ng công tác qu n lý b o v r ng t i xã Phù Nham, huy n V n Ch n.

1.3. Ý ngh a khoa h c th c ti n c a

tài

1.3.1. Ý ng a h c t p
tài có ý ngh a r t to l n trong công vi c:
- Giúp sinh viên làm quen v n d ng nh ng ki n th c ã h c vào th c t , t

ó

tích l y, h c h i kinh nghi m, trau d i ki n th c t ng i dân, cán b ki m lâm.
-N m b t

c các ph

ng pháp i u tra, ánh giá công tác PCCCR.

1.3.2. Ý ngh a trong th c ti n
Qua i u tra ánh giá công tác PCCCR t

ón mb t

c tình hình th c

t v qu n lý BVR t i xã Phù Nham, huy n V n Ch n, t nh Yên Bái, làm tài li u
tham kh o cho xã

công tác PCCCR

c t t h n.


5

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c
Theo tài li u qu n lý l a r ng c a t ch c Nông L

ng th giói (FAO)

cháy r ng là “ s xu t hi n và lan truy n các ám cháy trong r ng mà không
n m trong s ki m soát c a con ng
nguyên, c a c i và môi tr

i, gây lên nh ng t n th t nhi u m t v tài

ng.”

M t ph n ng cháy x y ra khi

các y u t

- V t li u cháy: Là nh ng ch t có kh n ng bén l a và b c cháy trong i u

ki n có

và l p
d

ngu n nhi t và oxy.

- Oxy: oxy t do luôn s n có trong không khí ( n ng

kho ng 21-22%)

y các kho ng tr ng gi a v t li u cháy. Khi n ng

oxy gi m xu ng

i 15% thì không còn kh n ng duy trì s cháy.
- Ngu n l a (ngu n nhi t gây cháy) Ngu n l a gây cháy gây ra cháy

r ng có nhi u nh ng có th chia ra làm 2 nhóm: l a do các hi n t
và l a o các hoat

ng c a con ng

+ Ngu n l a do c c hi n t

ng t nhiên

i.

ng t nhiên gây ra nh s m sét, núi l a,

ng

t, v.v... r t khó kh ng ch . Nguyên nhân này này chi m t l th p 1- 5% và
ch xu t hi n trong nh ng i u ki n h t s c thu n l i cho quá trình phát sinh
ngu n l a ti p xúc v i các v t li u khô nóng trong r ng. (Ph m Ng c H ngj
2005) [9].
+ Trong th c t ngu n l a gây ra các ám cháy trong r ng là do con
ng
l as
ng

i gây nên nh t các ho t

ng c ý hay vô ý nh :

tn

ng,

i m, vv... Theo th ng kê ngu n l a gây cháy r ng do ho t

t ong,

t

ng c a con

i chi m trên 90%.
N u thi u 1 trong 3 nhân t trên quá trình cháy không x y ra, s

k th p3


6

nhân t này t o thành m t tam giác l a. (B M nh Châu, Phùng V n Khoa,
2002).[7]

Ngu n l a

Oxy

V t li u cháy
Hình 2.1: Tam giác l a
Qua hình 1.1 n u thay
g ác l a” s thay

i gi m ho c phá h y 1, ho c 2 c nh thì “tam

i phá v , i u ó có ngh a là ám cháy b suy y u ho c b

d p t t. ây c ng là c s khoa h c c a c a công tác PCCCR.
V n

PCCCR c ng c n l u ý c ba y u t trên:

Gi m b t v t li u cháy tr

c mùa khô hanh.

Ki m soát các ngu n l a.
Ng n s ti p xúc c a Oxy v i v t li u cháy.
2.2. Tình hình nghiên c u v PCCCR trong và ngoài n

c

2.2.1. Tình hình nghiên c u v PCCCR trên th gi i
Trên th gi i công tác d báo cháy rùng

c ti n hành cách ây hàng

tr m n m (B Minh Châu, Phùng V n Khoa, 2002) [7],
ph

ng pháp khác nhau và

gia và lãnh th (Lê S Trung,

c áp d ng

n nay ã

a ra nhi u

nhi u n i tùy thu c vào t ng qu c

ng Kim Tuy n, 2003) [13]

Hoa K n m 1914, E.A.Beal và C.B.Show ã

a ra ph

ng'pháp d


7

báo cháy r ng thông qua vi c xác
các y u t khí t
r ng

ng th y v n,

nh
t

ó

m c a t ng th m m c trong r ng v i
ra nh ng bi n pháp PCCCR. H cho

m c a th m m c r ng nói lên m c

khô h n c a r ng.

khô h n

càng cao thì kh n ng xu t hi n cháy r ng càng l n.
Nga trong nh ng n m 1929 - 1940 Nesterop ã ti n hành nghiên . cún
t ng h p (các y u t khí t

ng th y v n và các y u t khác), ông ã tìm ra

c

m i quan h ch t ch gi a kh n ng x y ra cháy r ng vói các ch s khác nh : s
ngày không m a, nhi t

không khí lúc 13h, nhi t

i m s cmg t

ó ông ã

xây d ng lên công th c th hi n m i quan h này:
Pi =
Trong ó:
Pi: ch tiêu t ng h p ánh giá nguy c cháy r ng.
N: s ngày không m a k c ngày cu i cùng có P < 5 mm.
Ti: nhi t

không khí lúc 13h.

Di: nhi t

nhi m s

C n c vào

ng.

l nc aP

l pc pd

báo cháy r ng nh sau:

B ng 2.1: C p nguy c cháy r ng theo
C p nguy c cháy r ng

Ch tiêu t ng h p theo

l nP
M c

nguy c

Nesterop

cháy r ng

I

<300

Không nguy hi m

II

301 -500

ít nguy hi m

III

501 - 1000

Nguy hi m

IV

1001 -4000

R t nguy hi m

V

>4000

C c k nguy hi m

8

Ph

ng pháp c a Nesterop có u i m d th c hi n, ch c n xác

c nhi t

lúc 13h t ngày m a cu i cùng là có th xác

Th y i n và các n
so Angstrom

c thu c bán

nh

o Scandinavia ng

nh

c p.
i ta s d ng ch

d báo kh n ng cháy r ng. Công th c tính nh sau:
I = R / 20 + (27 -T) /10

Trong ó:

I: Ch so Angstrom
R:

xác

m không khí t

T : Nhi t

nh kh n ng cháy r ng.

ng

i th p nh t trong ngày (%).

không khí cao nh t trong ngày (°C).

Sau khi tính

c ti n hành phân c p kh n ng cháy r ng nh sau:

B ng 2.2: Kh n ng ch y r ng theo
C p nguy c cháy

Ch s I

M c

l nP

nguy c cháy r ng

r ng
I

I > 4,0

Không có kh n ng cháy r ng

II

2,5 <1 <4,0

ít có kh n ng xu t hi n cháy r ng

III

2,0 < I < 2,5

Có nhi u kh n ng x y ra cháy r ng

IV

I<2,0

Rât có kh n ng x y ra cháy r ng

Ph

ng pháp này có u i m là

n gi n d tính, nh ng nh

c i m là

chính xác không cao. (B tài li u t p hu n công tác PCCCR) [6]
c Waymann qua nghiên c u th y
và nhi t

cao nh t trong ngày có m i quan h ch t ch vói nhau t

a ra m i quan h gi a hàm l
r ng

m nh iih t c a v t li u cháy

ng n

d báo nguy c cháy r ng.

ó ông ã

c c a v t li u cháy và kh n ng cháy


9

B ng 2.3: M i quan h gi a hàm l

ng n

c c a v t li u cháy và m c

nguy hi m c a cháy r ng
C p nguy c cháy r ng Hàm l

Ph

ng n

c

M c

nguy c cháy r ng

I

> 25 %

Không phát sinh cháy

II

15-25%

Khó phát sinh cháy

III

13-15%

D phát sinh cháy

IV

10 -13 %

Nguy hi m

V

< 10%

C c k nguy hi m

ng pháp d báo cháy r ng này òi h i vi c ti n hành t ang

t p vì v y-ph

ng pháp này khó áp

ng

d báo. (Lê S Trung,

i ph c
ng Kim

Tuy n, 2003) [13]

Ngoài ra trên th gi i còn áp d ng m t s ph
pháp ch tiêu kh n ng bén
th ng ánh giá m c

ng pháp khác nh : Ph

a c a Yanmei (Trung Qu c), ph

ng

ng pháp h

nguy hi m c a cháy r ng (Hoa K ) ... (B Minh Châu,

Phùng V n Khoa, 2002) [7].
2.2.2. Tình hình nghiên c u v PCCCR

Vi t Nam

Cháy r ng gây ra h u qu r t nghiêm tr ng làm m t i nhi u lo i
th c v t quý hi m, làm ô nh m b ú khí quy n, ô nhi m ngu n n
làm môi tr

ng

c; cháy rùng

ng b suy thoái, t ng kh n ng x y ra thiên tai l l t; cháy r ng làm

m t i t ng che ph cho

t làm cho

t b xói mòn, r a trôi, c n c i,,..

ó là

ch a k t i hàng n m các v cháy r ng v n làm thi t h i r t nhi u v tài s n và
tính m ng con ng
M nh Th
v

i. M t s v cháy r ng gây thi t h i l n nh : v cháy r ng

ng tháng 2 - 2002 làm cháy 3.212 ha r ng àm, cháy r ng t i

n qu c g a Hoàng Liên (Lào Cai) tháng 2/2010 v i di n tích là 1.700 ha (B

tài li u t p hu n công tác PCCCR) [6].


10

Th c tr ng PCCCR
N

Vi t Nam

c ta hi n nay có 13.388.075 ha r ng, trong ó có 10.304.816 ha r ng

t nhiên, 3.083.258 ha r ng tr ng, (Tài li u t p hu n công tác phòng cháy ch a
cháy r ng) [6] các tr ng thái r ng d cháy nh :
- R ng thông: phân b t p

các t nh Lâm

ng, Qu ng Ninh, B c Giang,

Thanh Hóa, Ngh An, .... Thông là loài cây có tinh d u, v mùa khô h n d b t
l a gây nguy c cháy r ng l n.
- R ng tràm: phân b

các t nh Kiên Giang, Cà Mau, Long An,

ng Tháp,

An Giang, c n Th , .... Là lo i r ng ch u 6 tháng khô, 6 tháng ng p n

c có t ng

than bùn d y t 0,5 - 1 mét, lá có ch a tinh d u, v mùa khô ngu n than bùn, th m
t i cây b i khô n là ngu n v t l u cháy l n d d n t i cháy r ng l n.
- R ng tre n a: t p trung

các t nh Tây B c,

ông B c, Khu V, Khu IV

c , Tây Nguyên, .... v mùa ông lá'tre n a r ng hàng lo t t o lên ngu n v t li u
cháy l n.

- Rùng d u lông: ch y u

cây th

các t nh Gia Lai, Kom Tum,

ng xuyên b cháy vào mua khô

11 n m tr

Tây Nguyên th

c L c.. là loài

ng b cháy t tháng

c t i tháng 5 n m sau.

- Ngoài ra còn 1 s lo i r ng tr ng khác nh : b

c s n và hàng tri u ha

t tr ng

, m , b ch àn, r ng

i núi tr c, c tranh lau lách

n mùa khô

hanh c ng gây cháy r ng nghiêm tr ng.
n
ch a th t
n

c ta công tác d báo cháy r ng th c hi n t n m 1981 nh ng v n
ng b (B Minh Châu, Phùng V n Khoa, 2002) [7]. Hi n nay nhà

c ta ã có nhi u chính sách h tr

k t qu b

c

u cho công tác PCCCR

t

c nh ng

u.

Nguyên nhân cháy r ng

Vi t Nam.

Nguyên nhân cháy r ng có nhi u nguyên nhân khác nhau nh ng có m t
s nguyên nhân chính sau ây:

11

- Nguyên nhân khách quan: do i u ki n khí h u hàng n m có mùa khô
kéo dài, nhi u n m mùa khô t i s m khô h n kéo dài. Vì v y t o nên ngu n v t
li u cháy kh ng l , khô n nên d x y ra cháy và cháy l n.
- Do lo i hình th c bì: th c bì có liên quan t i lo i v t li u cháy, tính ch t
và kh i l

ng v t li u cháy do lo i th c bì quy t

- Do

a hình:

nh.

a h nh c ng là m t nguyên nhân c a cháy r ng. Nó có tác

d ng gián ti p và chi ph i cháy r ng,

a hình có tác d ng ng n ch n các h

th ng gió, hình thành các trung tâm khô h n.
các

a hình khô h n kéo dài, l

cao c a

ng m a ít, n ng nhi u và dao

- Th i ti t v các nhân t khí t

ng

l n

m, nhi t

.

i là nguyên nhân ch y u gây nên n n cháy r ng hi n nay. Do

i dân s ng trong r ng, ven r ng,

th c ng

ng nhi t

ng là m t i u ki n không th thi u cho s

phát sinh, phát tri n c a cháy r ng. Nó bao g m các y u t : gió,
- Con ng

a hình c ng t o ra

i dân ch a cao

tn

ng bào di dân t do còn nghèo ói, ý

ng làm r y, tham quan du l ch, do thù h n cá

nhân... ã gây nên các v cháy r ng.
- Cháy r ng do t nhiên: ngu n g c do núi l a,

ng

t, s m sét... ch y

r ng o t nhiên x y rá r t ít và ch xu t hi n trong i u ki n h t s c thu n l i.
- Cháy rùng do nguyên nhân qu n lý i u hành: vi c ch m tr , khó kh n
trong tri n khai các v n b n, ch tr

ng c a nhà n

PCCCR còn thi u th n ch a

, chính sách ãi ng ch a rõ ràng, không

th a áng n n thi u tính

y

c; trang thi t b , kinh phí v

ng viên, khuy n khích m i l c l

ng tham gia vào

công tác PCCCR.
PCCCR

vi t Nam

Cháy r ng là m t hiên t
th gi i. vì v y mu n b o v

ng ph bi n

n

c ta c ng nh các n

c r ng m t cách ch

tác d báo cháy r ng c n ph i chú ý và

y m nh.

c trên

ng và hi u qu thì công


12

D báo cháy r ng là c n c vào m i quan h
th y v n v i v t li u cháy

pháp phòng ng a
ta: xác

t

Xác
v l

d tính, d báo kh n ng x y ra cháy và có các bi n

c hi u qu cao nh t. Các b

nh mùa cháy r ng; d báo theo ph

dài h n, d báo m

a chi u gi a th i ti t, khí h u,

c d báo cháy rùng

n

c

ng pháp t ng h p (d báo ng n h n,

v t li u cháy); thông tin c p d báo cháy r ng.

nh mùa cháy r ng:

c xác

nh b ng bi u

giá tr trung bình

ng m a tu n trong nhi u n m (10-20 n m) liên t c và s d ng ch s khô

h n c a GS .TS. Thái V n Tr ng.
Ch s khô h n c a GS.TS. Thái V n Tr ng bao g m ba con s
c nh nhau

ng

c tr ng cho tháng khô, s tháng khô h n, s tháng ki t trong n m.
X= S,A,D

Trong ó:
S: s tháng khô trong n m, v i l
t: nhi t

1. D: s

2t.

bình quân c a tháng khô.

A: s tháng h n trong n m, v i l
t’: nhi t

ng m a tháng khô Ps

ng m a tháng h n Pa

t’

bình quân tháng h n
tháng ki t trong n m,kh i l

ng m a tháng ki t P

5mm(B

nông nghi p và phát tri n nông thôn (2004), c m nang ngành lâm nghi p)[4].
D a vào ph
c xác

ng pháp này mùa cháy r ng

nh nh sau:

các vùng sinh thái n

c ta


13

B ng 2.4: Mùa cháy r ng t i các vùng sinh thái
STT

1
2

Vùng sinh thái
Tây B c
ông B c

3

ng B ng Sông H ng

Các tháng trong n m
1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

-

-

- x 0 0 0 0 0

0

x

-

-

-

- x x 0 0 0 0

0

0

-

-

-

- x 0 0 0 0 0

0

0

-

4

B c Trung B

0

0 0 x x - - - x

0

0

0

5

Duyên H i Mi n Trung

x

x

- - - - x x 0

0

0

0

6

Tây Nguyên

x

x

- - - 0 0 0 0

0

x

X

-

-

- - x x 0 0 0

0

0

X

ng B ng Sông C u Long -

-

- - x 0 0 0 0

0

x

X

7

ông Nam B

8

(Ngu n: tài li u t p hu n công tác phòng cháy ch a cháy r ng)[6]
Trong ó:
D u (x) là tháng khô có kh n ng xu t hi n cháy r ng.
D u (-) là tháng h n, ki t và c c k nguy hi m v cháy r ng trong mùa cháy.
D u (0) là tháng ít có kh n ng x y ra cháy r ng.
D báo cháy r ng t ng h p: bao g m các b c l p tr m
r ng, ch y u l y các s li u c n thi t,
t

theo dõi vi khí h u

ng th i so sánh v i s li u c a ài khí

ng th y v n qu c gia ho c các t nh; xác nh mùa cháy r ng; tính các ch tiêu P,

ch s ngày khô h n liên t c H, xác nh kh i l
tin c p cháy m t cách r ng rãi trên các ph

ng,

m và v t li u cháy; thông

ng ti n thông tin

i chúng.

C n c vào % s v cháy r ng t 10 – 15 n m trong ph m vi P và H
xác

nh c p cháy nh sau:
C p I: không có kh n ng cháy ( không có v cháy nào x y ra).
C p II: ít có kh n ng cháy (s v cháy < 15% t ng s v cháy).
C p III: có kh n ng cháy (s v cháy < 25% t ng s v cháy).
C p IV: nguy hi m (s v cháy < 50% t ng s v cháy).


14

C p V: r t nguy hi m (s v cháy >50% t ng s v cháy).
H th ng d báo cháy r ng n
l

i d báo cháy r ng,

PCCCR t Trung
r ng

c ta c n

c xây d ng hoàn ch nh m ng

m b o thông tin thông su t ph c v công tác ch

ng t i

a ph

ng, các ch r ng, các t

c s , ph bi n k t qu d báo và th

nh k ( tu n, tháng, quý, n m). Ph
chính, ch a cháy r ng ph i kh n tr

nv b ov

ng xuyên báo cáo tình hình theo

ng châm

a ra là phòng cháy r ng là

ng, k p th i, tri t

châm b n t i ch là: ch huy t i ch , l c l

i,

o

, an toàn v i ph

ng t i ch , ph

ng

ng ti n t i ch và

h u c n t i ch .
Nh ng bi n pháp ch y u trong PCCCR nh : tuyên truy n giáo d c, c nh
báo, nâng cáo ý th c c ng

ng, áp d ng các bi n pháp lâm sinh, quy ho ch các

vùng s n xu t, xây d ng h th ng c s h t ng ph c v công tác PCCCR.
2.3. T ng quan i u ki n t nhiên, kinh t xã h i khu v c nghiên c u
2.3.1. i u ki n t nhiên
V trí

a lý

Phù Nham là m t xã n m

phía Tây c a huy n v n Ch n, cách trung tâm

huy n 9km. Toàn xã có t ng di n tích t nhiên là 2.111 ha.
Xã có ti p giáp v i các

n v hành chính sau:

- Phía B c giáp v i xã Su i Quy n.
- Phía Nam giáp v i xã Thanh L

ng.

- Phía ông giáp v i xã Su i Giàng.
- Phía Tây giáp v i xã S n A, huy n v n Ch n và xã Ngh a L i,
th xã Ngh a L , t nh Yên Bái.
Là xã n m trên qu c l 32 ch y qua dài 1,6km, t thôn N m H n 1

n

hét thôn C u Thia (n i Trung tâm t nh Yên Bái v i các huy n, th mi n Tây c a
t nh). Có

ng liên huy n ch y qua dài 8,5km, t B n L ng

nh t

a gi i

B n Kh n. ây là i u ki n thu n l i trong vi c ti p thu các thành t u khoa h c


15

k thu t, giao l u v n hóa và

c bi t phát tri n ho t

ng th

ng m i - d ch v .

Phù Nham là xã thu n nông trong ó cây lúa, hoa m u là cây m i nh n
tri n kinh t c a

a ph

phát

ng.

Tài nguyên
Xã Phù Nham có nhóm
c a lo i

t này là hàm l

t

vàng (Feralit) lo i

ng mùn và

t ch y u là.

c i m

m th p, tính chua nh thích h p v i s

phát tri n các lo i cây lâu n m, cây n qu , cây l y g và m t s lo i cây công

nghi p ng n ngày.
B ng 2.5: Tình hình s d ng
STT M c ích s d ng
T ng di n tích
1

Nhóm

t ai xã Phù Nham n m 2014
Di n tích (ha)

T l %

t

2111,0

t nông nghi p

1.720,23

81,4

1.1

t s n xu t nông nghi p

835,79

39,6

1.2

t lâm nghi p

869,97

41,2

1.3

t nuôi tr ng th y s n

14,47

0,6

355,78

16,9

2

Nhóm

t phi nông nghi p

2.1

t

61,66

2,9

2.2

t chuyên dùng

214,61

10,2

2.3

t tôn giáo, tín ng

2.4

t ngh a trang, ngh a

16,87

0,8

2.5

t sông su i

3

Nhóm

ng
a

t ch a s d ng

62,64

3,0

34,99

1,7

3.1

t b ng ch a s d ng

0,75

0,04

3.2

t

27,48

1,3

6,76

0,36

3.3

i ch a s d ng

Núi á không có r ng cây

(Ngu n: UBND xã Phù Nham n m 2014)


16

Nhìn vào b ng s li u s li u b ng 4.1 ta th y
Phù Nham

c di n tích

t ai c a xã

c th hi n nh sau:

Toàn xã có t ng di n tích

t t nhiên là 2.111 ha

c chia làm 3 lo i

t

chính:
- Nhóm

t có t l cao nh t: Là nhóm

1.720,23 ha chi m 81,4% di n tích

t ai c a xã.

nghi p v i di n tích 835,79 ha dùng
n qu . Xã có 869,97 ha là

t nông nghi p v i di n tích là
t

c dùng

s n xu t nông

tr ng lúa, chè, cây hoa màu và m t s cây

i núi dùng

tr ng r ng các lo i cây chính nh b ch

àn, keo, xoan, cao su, thông…Ch có 14,47 ha dùng cho nuôi tr ng th y s n, ó là

di n tích ao h , m ng phai v a
nuôi cá em l i thu nh p cho ng
c ng

cung c p n

t th 2: Là

u t phát tri n.

t phi nông nghi p, trong toàn xã ch chi m

16,9% v i di n tích là 355,78 ha bao g m

t ;

công trình s nghi p; t ngh a trang, ngh a

a;

- Nhóm
tích

t th 3: Là

i dân sinh ho t, v a

i dân. Ngành nuôi tr ng th y s n và lâm nghi p

i dân trên a bàn xã chú tr ng

- Nhóm

c cho ng

t xây d ng tr s c quan và
t su i và m t m

ch .

t ch a s d ng ch chi m 1,7% trong t ng di n

t v i di n tích là 34,99 ha. Nguyên nhân là do có nhi u h gia ình ang

chuy n t s n xu t nông nghi p sang s n xu t phi nông nghi p nên h không s
d ng t i di n tích
Nh v y nhóm

t nông nghi p c a gia ình, ho c là i xu t kh u lao
t chi m di n tích ch y u và quan tr ng nh t trên

Phù Nham là nhóm

t nông nghi p ph n l n dùng

ng.

a bàn xã

tr ng lúa, tr ng cây hoa

màu và cây n qu .
a hình
Phù Nham là m t xã thu c huy n V n Ch n, có
nhi u
n

a hình ph c t p, có

i núi cao, xen k nh ng dãy núi là nh ng thung l ng h p, ru ng lúa

c và các khe su i. Bên c nh dó có h th ng Su i Thia, Su i Mùa, Su i Nhì

kéo dài và phân b không

u làm

a hình xã b chia c t.