Nghiên cứu ảnh hưởng của hỗn hợp ruột bầu và sâu bệnh hại đến sinh trưởng của loài cây Phay (Duabanga granhis flora Roxb.ex DC) giai đoạn vườn ươm tại trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

HÀ TH NGA

NGHIÊN C U NH H
VÀ SÂU B NH H I

NG C A H N H P RU T B U
N SINH TR

NG CÂY PHAY

(Duabanga granhis flora Roxb.ex DC) GIAI O N V
T I TR

NG

M

I H C NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN

KHOÁ LU N T T NGHI P

H

N

ào t o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Lâm nghi p

Khoa

: Lâm nghi p

Khoá

: 2011 – 2015

Thái Nguyên, 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

HÀ TH NGA

NGHIÊN C U NH H
VÀ SÂU B NH H I

NG C A H N H P RU T B U
N SINH TR

NG CÂY PHAY

(Duabanga granhis flora Roxb.ex DC) GIAI O N V
T I TR

NG

N

M

I H C NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN

KHOÁ LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khoá
Gi ng viên HD

IH C

: Chính quy
: Lâm nghi p
: K43 – LN N01
: Lâm nghi p
: 2011 – 2015
: ThS. L ng Th Anh
ThS. Lê S H ng

Thái Nguyên, 2015


i

L I CAM OAN
Tôi xin cam oan khóa lu n t t nghi p là công trình nghiên c u khoa
h c c a b n thân tôi, công trình
c th c hi n d i s h ng d n c a Th.s
L ng Th Anh. Các s li u và k t qu nghiên c u trình bày trong khóa lu n
là quá trình i u tra hoàn toàn trung th c, n u có sai sót gì tôi xin ch u hoàn
toàn trách nhi m và ch u m i hình th c k lu t c a khoa và nhà tr ng ra.

Thái Nguyên, tháng ... n m 2015

XÁC NH N C A GVHD
ng ý cho b o v k t qu
tr c H i ng khoa h c!
(Ký, h và tên)

Th.s L

ng Th Anh

Ng

i vi t cam oan
(Ký, h và tên)

Hà Th Nga

XÁC NH N C A GV CH M PH N BI N
xác nh n ã s a ch a sai sót sau khi H i ng ánh giá ch m
(Ký, h và tên)


ii

L IC M

N

Khóa lu n t t nghi p là b c cu i cùng ánh d u s tr ng thành c a
m t sinh viên gi ng
ng
i h c.
tr thành m t c nhân hay k s
óng góp m t ph n s c l c nh bé c a mình vào xây d ng t n c.
ng
th i c ng là c h i cho sinh viên v n d ng lý thuy t và ti p xúc v i th c ti n,
nâng cao chuyên môn nghi p v , xây d ng phong cách làm vi c khoa h c và

phát huy
c tính sáng t o c a b n thân
tích l y
c kinh nghi m c n
thi t cho sau này.
t
c m c tiêu trên,
c s nh t trí c a ban ch nhi m khoa
Lâm nghi p và giáo viên h ng d n, tôi ã ti n hành th c t p t t nghi p v i
tài: “Nghiên c u nh h ng c a h n h p ru t b u và sâu b nh h i n
sinh tr ng c a loài cây Phay (Duabanga granhis flora Roxb.ex DC) giai
o n v n m t i tr ng i h c Nông Lâm Thái Nguyên”.
Hoàn thành
c khóa lu n này tôi ã nh n
c s giúp
t n tình
c a các cán b công nhân viên v n m Vi n nghiên c u và phát tri n Lâm
nghi p vùng núi phía B c, Tr ng i h c Nông Lâm, cùng các th y cô giáo
trong khoa Lâm Nghi p c bi t là s h ng d n ch o t n tình c a cô giáo
h ng d n: Th.s L ng Th Anh và Th.s Lê S H ng ã ch b o tôi trong su t
quá trình làm tài. Qua ây tôi xin
c bày t lòng bi t n chân thành nh t
t i Ban giám hi u nhà tr ng, Ban ch nhi m khoa Lâm nghi p và t t c
các th y cô giáo cùng toàn th gia ình, b n bè ã giúp tôi hoàn thành khóa
lu n này.
Vì n ng l c c a b n thân và th i gian có h n, b c u làm quen v i
th c t và ph ng pháp nghiên c u nên b n khóa lu n c a t t nghi p c a tôi
không th tránh kh i nh ng thi u xót. Chính vì v y r t mong nh n
cý
ki n óng góp c a các th y giáo, cô giáo và các b n

b n khóa lu n t t
nghi p c a tôi
c y và hoàn thi n thêm.
Tôi xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày tháng n m 2015
Sinh viên
Hà Th Nga


iii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1: K t qu phân tích m u

t ............................................................................... 14

M u b ng 3.1: K t qu

i u tra, ánh giá m c

b nh h i lá Phay.................................. 20

M u b ng 3.2: K t qu

i u tra, ánh giá m c

h i r cây Phay.................................... 21

M u b ng 3.3: K t qu

i u tra ánh giá m c

b nh h i thân cây Phay ........................ 21

B ng 4.1: K t qu nghiên c u sinh tr

ng bình quân c a cây Phay

các công th c thí

nghi m ............................................................................................................. 24
B ng 4.2: B ng phân tích ph

ng sai 1 nhân t

i

i v i chi u cao (Hvn) ..................... 27

B ng 4.3: B ng sai d t ng c p xi xj cho Hvn ............................................................. 28
B ng 4.4: B ng phân tích ph

ng sai 1 nhân t

i

i v i chi u cao (Hvn) ..................... 29

B ng 4.5: B ng sai d t ng c p xi xj cho Hvn ............................................................. 30

B ng 4.6: B ng phân tích ph

ng sai 1 nhân t

i

iv i

ng kính c r D 00........... 32

B ng 4.7: B ng sai d t ng c p xi xj cho D 00 ............................................................. 33
B ng 4.8: B ng phân tích ph ng sai 1 nhân t

i

iv i

ng kính c r D 00 ....................... 34

B ng 4.9: B ng sai d t ng c p xi xj cho D 00 ............................................................. 35
B ng 4.10: Sâu b nh h i cây Phay

giai o n v

n

m ................................................ 36

B ng 4.11: K t qu t l cây t t, trung bình, x u và cây

tiêu chu n xu t v

n c a cây

Phay ................................................................................................................. 38


iv

DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1: Công th c thí nghi m 1 .................................................................................... 24
Hình 1.2: Công th c thí nghi m 2 .................................................................................... 24
Hình 1.3: Công th c thí nghi m 3 .................................................................................... 25
Hình 1.4: Công th c thí nghi m 4 .................................................................................... 25
Hình 1.5: Công th c thí nghi m 5 .................................................................................... 25
Hình 1.6: Công th c thí nghi m 6 .................................................................................... 25
Hình 4.1: Bi u
m
Hình 4.2: Bi u

bi u di n quá trình sinh tr

ng chi u cao c a cây Phay giai o n v

n

các công th c thí nghi m. ..................................................................... 26
bi u di n quá trình sinh tr

ng v

ng kính c r c a cây Phay

các

CTTN .............................................................................................................. 31
Hình 4.3: B nh h i lá cây Phay

v

n

m. ................................................................... 36

Hình 4.4: Sâu non n lá Phay ........................................................................................... 37
Hình 4.5: Lá Phay b sâu n lá h i ................................................................................... 37
Hình 4.6: Bi u

bi u di n t l cây

tiêu chu n xu t v

n c a cây Phay

các công

th c thí nghi m ................................................................................................ 39

v

DANH M C VI T T T

CTTN

: Công th c thí nghi m

CT

: Công th c

Hvn

: Chi u cao vút ng n

H vn

: Chi u cao vút ng n trung bình

N

: Dung l

D00

:

ng kính c r

D 00

:

ng kính c r trung bình

Di

: Giá tr

g

: Gam

Hi

: Giá tr chi u cao vút ng n m t cây

mm

: Milimet

PTPSMNT

: Phân tích ph

SL

:S l

STT

: S th t

TB

: Trung bình

i

: Th t cây th i

cm

: Xentimet

ng m u i u tra

ng kính c r c a m t cây

ng sai m t nhân t

ng


vi

M CL C
Trang
L I CAM OAN ........................................................................................... i

L I C M N ................................................................................................ ii
DANH M C CÁC B NG ............................................................................ iii
DANH M C CÁC HÌNH ............................................................................. iv
DANH M C VI T T T................................................................................ v
M C L C .................................................................................................... vi
U ......................................................................................... 1

Ph n 1: M
1.1.

tv n

............................................................................................... 1

1.2. M c ích nghiên c u ............................................................................... 3
1.3. Ý ngh a nghiên c u ................................................................................. 3
Ph n 2: T NG QUAN V N

NGHIÊN C U ....................................... 5

2.1. C s khoa h c ........................................................................................ 5
2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n

c .............................................. 9

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i ........................................................ 9
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n

c ........................................................ 10

2.3. T ng quan khu v c nghiên c u.............................................................. 14
2.3.1. i u ki n t nhiên c a khu v c nghiên c u ........................................ 14
PH N 3:

I T

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U ............................................................................................................ 16
3.1.

it

3.2.

a i m và th i gian nghiên c u .......................................................... 16

3.2.1.

ng và ph m vi nghiên c u.......................................................... 16

a i m nghiên c u........................................................................... 16

3.2.2. Th i gian nghiên c u .......................................................................... 16
3.3. N i dung nghiên c u ............................................................................. 16
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u ....................................................................... 16

vii

3.4.1. Ph

ng pháp ngo i nghi p ................................................................. 17

3.4.2. Ph

ng pháp n i nghi p ..................................................................... 21

PH N 4: K T QU VÀ PHÂN TÍCH K T QU ................................... 24
4.1. K t qu nghiên c u sinh tr

ng c a Phay d

i nh h

ng c a các công

th c h n h p ru t b u................................................................................... 24
4.1.1. Sinh tr

ng v chi u cao ( H vn) .......................................................... 25

4.1.2. Sinh tr

ng v

ng kính c r (D00) ................................................ 30

4.2. K t qu nghiên c u v thành ph n, m c
con giai o n v

n

sâu b nh h i c a cây Phay

m ............................................................................... 36

4.3. D tính t l xu t v

n c a cây Phay

PH N 5: K T LU N VÀ

các công th c thí nghi m ......... 38

NGH ........................................................ 40

5.1. K t lu n ................................................................................................. 40
5.2. T n t i ................................................................................................... 42
5.3. Ki n ngh ............................................................................................... 42
TÀI LI U THAM KH O.......................................................................... 43
PH L C


1

Ph n 1

M
1.1.

U

tv n
V n

c m nh danh là “lá ph i” c a trái

t, r ng có vai trò r t quan

tr ng trong vi c duy trì cân b ng sinh thái và s

a d ng sinh h c trên hành

tinh c a chúng ta.
Trong nh ng n m qua c a th k XX, do nhi u nguyên nhân r ng n
ta v n trong tình tr ng suy gi m v ch t l

c

ng, di n tích r ng ngày càng b

thu h p. Theo s li u i u tra c a vi n quy ho ch r ng n m 1945 di n tích
r ng t nhiên n

c ta là 14 tri u ha t

n m 1990 di n tích r ng t nhiên n

ng

ng v i

che ph là 43%,

c ta ch còn 9,175 tri u ha, t

ng

n
ng

che ph là 27,2%, gi m t i h n m t n a t ng s di n tích. Nguyên nhân
ch y u là do chi n tranh,

t r ng làm r y, khai thác r ng b a bãi. T khi

chính ph có ch th 268/TTg (1996) c m khai thác r ng t nhiên nên t c
r ng ph c h i ã tr nên kh quan h n.
n

c ta là 12 tri u ha. T

n n m 2003 t ng di n tích r ng c

ó nó c ng d n cung c p cho con ng

ph m, duy trì s phát tri n c a

ng th c v t có giá tr kinh t cao.

r ng còn là m t th m nh c a khu v c mi n núi trung du.
t
c k t qu nh trên, chính ph ã có quy t
d ng

i nhi u s n
ng th i

nh giao quy n s

t r ng cho các t ch c, các cá nhân và các h gia ình tr ng r ng,

ch m sóc, qu n lý và b o v r ng. Ch th s 286/TTg v vi c t ng c
bi n pháp c p bách

b o v và phát tri n r ng, quy t

ng các

nh s 960/TTg ngày

24/12/1996 v phát tri n kinh t - xã h i các t nh mi n núi phía B c, Thông
T Liên T ch B Nông Nghi p và Phát Tri n Nông Thôn - B Tài Chính s
80/2003/ TTLT/ BNN-BTC ngày 3/9/2003 c a Th T

ng Chính Ph v

h

c giao,

ng quy n l i, ngh a v c a h gia ình, cá nhân

nh n, khoán r ng v

t lâm nghi p. Các quy t

trong vi c làm t ng di n tích

c thuê,

nh này ã góp ph n tích c c

t r ng, gi m di n tích

t tr ng

i núi tr c.


2

tr ng r ng
nh ng khâu nh h
gi ng

t hi u qu , mang l i l i nhu n kinh t cao, m t trong
ng quy t

nh

n công tác tr ng r ng là s n xu t cây

m b o phát tri n nhanh. Không sâu b nh h i, rút ng n

c chu k

s n xu t, công ch m sóc r ng. Cùng v i t p oàn cây Lâm nghi p nh Keo
Lai, Keo lá Tràm, B ch àn, Lát, Thông mã v , M , Mu ng, T ch… Theo
Thông t 35/2010/BNN&PTNT ban hành danh m c b sung m t s loài cây
tr ng r ng và lâm s n ngoài g t i 63 huy n nghèo thu c 21 t nh, theo Ngh
quy t 30A/2008/NQ-CP c a Th t
sinh thái c n

ng Chính Ph tr ng r ng trên 6 vùng

c thì cây Phay c ng là m t trong nh ng loài cây Lâm nghi p

có giá tr kinh t cao.
Cây Phay có tên khoa h c: Duabanga granhis flora Roxb.ex DC, loài
cây g r n, n ng thu c nhóm VI, không m i m t. Cây sinh tr
thân g th ng, th
sâu mát ho c

ng m c

ng nhanh,

chân núi, ven khe su i, ven các khe m, a

t có l n á, tán m c vòng. M c l n v i các loài: Vàng anh,

V , Dâu da

t... Phay tái sinh ngoài t nhiên ch khi h t chín r i r ng và

n u g p i u ki n thu n l i thì m i m c thành cây, cây ch m c v i s l
ít và ch t l

ng cây không cao. Vì v y ch a áp ng

trong công tác tr ng r ng. Do ó,
y m nh t c
gieo

t

sinh tr

ng

c khâu gây tr ng

áp ng công tác tr ng r ng c n ph i

ng, gi m chi phí s n xu t và rút ng n th i gian

m.
Trong s n xu t cây con t h t có nhi u y u t

c a cây con trong giai o n v

n

nh h

ng

v

ru t b u khác nhau.

n

ng

ng cho cây trong giai

m, tuy nhiên m i loài cây phù h p v i thành ph n

c tính ch ng ch u sâu b nh c a m i loài cây c ng khác

nhau. Th c t có nh ng k t qu nghiên c u
và sâu b nh h i nh

n sinh tr

m, trong ó có h n h p ru t b u và sâu

b nh h i. Ru t b u là n i cung c p ch y u dinh d
o n nuôi d

ng

n sinh tr

ng cây

y

v t o h n h p ru t b u

c áp d ng cho m t s loài cây ã


3

s d ng

tr ng r ng trong c n

c bi t trong gieo

c. Nh ng cây Phay ch a

m. Xu t phát t nh ng v n

c nghiên c u,

nói trên, tôi ã th c hi n

tài:
“Nghiên c u nh h
sinh tr
v

n

ng c a h n h p ru t b u và sâu b nh h i

n

ng cây Phay (Duabanga granhis flora Roxb.ex DC) giai o n
m t i tr

ng

i H c Nông Lâm Thái Nguyên”. T

công th c h n h p ru t b u có t l thích h p nh t cho sinh tr
tri n c a cây Phay trong giai o n v

n

ó tìm ra

ng và phát

m. Là c s khoa h c

ph c v

cho công tác t o gi ng tr ng r ng g l n v i loài cây này.
1.2. M c ích nghiên c u
Góp ph n t o gi ng cây Phay ph c v tr ng r ng s n xu t cây g l n.
Nghiên c u nh m rút ng n th i gian, gi m chi phí trong gieo
cây con

mb oc v s l

ng và ch t l

ng.

m, t o

ng th i ph c v cung c p

gi ng cho công tác tr ng r ng kinh doanh c ng nh tái t o r ng.
1.3. M c tiêu nghiên c u
- L a ch n
n sinh tr

c thành ph n h n h p ru t b u có nh h

ng c a cây Phay giai o n v

n

ng t t nh t

m.

- ánh giá kh n ng ch ng ch u sâu b nh h i c a cây phay

các công

th c h n h p ru t b u.
1.3. Ý ngh a nghiên c u
- Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c:
+ Giúp cho sinh viên làm quen v i th c t s n xu t bi t áp d ng lý
thuy t vào th c t , tích l y kinh nghi m cho b n thân

áp d ng vào công

vi c sau này.
+ K t qu nghiên c u là c s khoa h c cho các nghiên c u ti p theo và
xây d ng quy trình k thu t gieo

m cây Phay.


4

- Ý ngh a trong th c ti n:
+ K t qu nghiên c u v n d ng vào s n xu t

công khi gieo

t o h n h p ru t b u v i

m Phay.

+ Qua ây tìm

c công th c phân bón thích h p nh t c ng nh t l phân

cho sinh tr ng c a cây con trong giai o n v n

m.

ng th i có th ph bi n

công th c này cho bà con cùng áp d ng.
+

xu t xây d ng nh ng bi n pháp ch m sóc t o gi ng, phòng tr sâu

b nh h i cây con giai o n v n

m. T o cây con

m b o ch t l ng t t.


5

Ph n 2

T NG QUAN V N

NGHIÊN C U

2.1. C s khoa h c
Theo b lâm nghi p [1] cây con

c t o ra t các v

n

m ph i

m

b o cây gi ng

c l a ch n có nh ng ph m ch t t t phù h p v i i u ki n t

nhiên, khí h u,

t ai

gi m b t s c nh tranh c a các loài cây khác v i

chúng. Vi c ch m sóc cây con s
t

m b o cho s phát tri n c a cây con trong

ng lai.
Các lo i phân bón hóa h c

c ch m sóc cây con trong th i gian

ng n. Bón phân này c n k t h p v i các bi n pháp lâm sinh nh : Nh c , t
n

c, phòng tr sâu b nh ph i th

i

ng xuyên phát huy t i a hi u l c c a

phân bón.
Theo Võ Minh Kha (1996) [5] phân bón là ch t dùng

cung c p m t

trong nhi u ch t c n thi t cho cây. Phân bón có th là h p ch t h u c ho c
vô c có ch a m t hay nhi u ch t dinh d

ng thi t y u

c

a vào trong

s n xu t nông nghi p v i m c ích chính là cung c p ch t dinh d
cây tr ng nh m giúp chúng sinh tr

ng cho

ng phát tri n t t cho n ng su t cao.

Theo Lê V n Tri (2004) [12] có hai cách bón phân cho cây tr ng: Bón
phân qua r và bón phân qua lá.
+ Bón phân qua r : L ng phân bón tr c ti p vào
ng m vào

t. B r c a cây hút ch t dinh d

lên trên m t

ng t

t, ch t dinh d ng

t chuy n lên các b ph n

t c a cây (thân, lá, hoa qu ) cây tr ng phát tri n bình th

+ Bón phân qua lá: Lá, thân, cành, qu , cây, l
n

c

d

ng

m t n ng

cho phép. Phun

c ng m qua lá.

t

c

ng.

ng phân hòa tan vào

m lá và thân cây qu , ch t dinh


6

Bón phân vào
trong
th

t (qua r ) cây h p th th

ng không h t nên gi l i

t ho c t r a trôi. Còn bón phân qua lá n ng

ng nh . N u bón n ng

cao thì cây t xót và ch t. N u bón n ng

quá th p thì hi u qu không rõ. Vì v y trong m t
nh ng n ng

bón phân qua lá

thích h p. Trong v

n

i cây ph i bón nhi u l n

m h u h t phân bón

t trong h n h p ru t b u, tùy theo tính ch t

t,

c tr n v i

c tính sinh thái h c c a

cây con mà t l pha tr n h n h p ru t b u cho phù h p.
Theo Nguy n V n S (2004) [11] thành ph n h n h p ru t b u là m t
trong nh ng y u t quan tr ng nh h

trong v

n

ng r t l n

m. H n h p ru t b u t t ph i

và hóa tính giúp cây sinh tr

n sinh tr

ng cây con

m b o nh ng i u ki n lý tính

ng kho m nh và nhanh. M t h n h p ru t b u

nh , thoáng khí, kh n ng gi

n

c cao nh ng nghèo ch t khoáng c ng

không giúp cây phát tri n t t. Ng

c l i, m t h n h p ru t b u ch a nhi u

ch t khoáng, nh ng c u trúc
h

ng x u

t n ng, khó th m n

c và thoát n

c c ng nh

n cây con.

Thành ph n h n h p ru t b u bao g m:
và ch t ph gia
làm ru t b u là
c gi i t cát pha

t, phân bón (h u c , vô c )

m b o i u ki n lý hóa tính c a ru t b u.
t t t, có kh n ng gi

m và thoát n

t

c ch n

c t t, thành ph n

n th t nh , pH trung tính, không mang m m m ng sâu

b nh h i.
Theo Nguy n Xuân Quát (1985) [10]
phát tri n t t, v n

giúp cây con sinh tr

b sung thêm ch t khoáng và c i thi n tính ch t c a ru t

b u b ng cách bón phân là r t c n thi t. Trong giai o n v
y ut

c

c bi t quan tâm là

c a b r và là ngu n cung c p n

n

m, nh ng

m, lân, kali và các ch t ph gia.
t là giá th , môi tr

Trong s n xu t nông nghi p:

sinh tr

ng và

c, ch t dinh d

ng t t ra hoa k t qu s m, s n l

ng - ch t l

ng s ng tr c ti p

ng cho cây.

t t t cây

ng qu h t cao, chu kì


7

sai qu ng n và ng

c l i.

t t t là

các nguyên t vi l

ng c n thi t

t giàu dinh d

ng ch y u là N-P-K và

ng th i các thành ph n ó có m t t l

thích h p [4].
Trong gieo

m:

-

t ai:

i u ki n

t là hoàn c nh
sinh tr

cây con sinh tr

ng, phát tri n t t hay x u là do

và không khí cho cây. Ch t dinh d

ng, phát tri n sau này, cây con
t cung c p ch t dinh d

ng, n

c

c và không khí trong

t có

y

ng, n

hay không ch y u là do: Thành ph n c gi i,
c a

t quy t

phì,

t:

tv

n

m nên ch n thành ph n c gi i

cát pha có k t c u t i x p, thoáng khí, kh n ng th m n
t này thu n l i cho h t gi ng n y m m, sinh tr

t và ch m sóc cây con h n… Tuy nhiên ch n

c và gi n

t xây d ng v

n

c tính sinh v t h c loài cây (Ví d : Gieo

th t trung bình,

t t i x p, thoáng khí và m. Gieo cây Thông a

c t t. Cây keo thì a

t sét ch t bí ho c

dinh d
l

m cây M

a

t

t cát pha,

c t t) không nên ch n

t:

t có

phì t t là

t có hàm l

ng cao các ch t

ng khoáng ch y u cho cây nh : N, P, K, Mg, Ca và các ch t vi

ng khác,

ng th i các ch t khác ph i cân

t t t cây con sinh tr
lá phát tri n cân

i và thích h p. Gieo

i. M t khác cây con em tr ng r ng có t l s ng và s c

phòng tr sâu b nh h i… Vì v y ch n
m

m trên

ng càng nhanh, kh e m p, các b ph n r , thân, cành,

kháng cao v i hoàn c nh kh c nghi t n i tr ng, gi m

+

m c ng

t cát h i r i, không thích h p v i nhi u loài cây.

phì c a

+

t t ng A và thoát n

c t t,

ng c a cây con, d làm

c n c n c vào

thoát n

pH…

nh.

+ Thành ph n c gi i

l ai

m và

t: Có nh h

gi a các b ph n d

im t

tv

ng r t l n

t và trên m t

n

c công ch m sóc và

m c n có

n sinh tr

phì cao [5].

ng, phát tri n cân

t c a cây con.

i

t quá khô ho c

8

quá m

u không t t. M c n

n

mc a

1,5-2m;

t, m c n

c ng m trong

t cao hay th p có liên quan

c ng m thích h p cho lo i

t cát pha

sâu là

t sét là trên 2,5m.

Ch n

tv

n

m không nên ch d a vào

ng m cao hay th p mà còn tùy thu c vào
m. (Ví d : Gieo
pH c a

+
sinh tr

t th

ng t i t c

c).

n y m m c a h t gi ng và

ng c a cây con, a s các loài cây thích h p v i

bi t có loài cây a

t chua nh cây Thông, a

Ru t b u: Là môi tr
t và phân bón.

c

ng xuyên m, song gieo

t n i cao ráo, thoát n

t: Có nh h

t, m c n

c tính sinh h c c a t ng loài cây

m cây Phi lao nên ch n

m cây Thông c n ph i ch n

mc a

pH trung tính, cá

t ki m nh Phi lao [4].

ng tr c ti p nuôi cây, thành ph n ru t b u g m

t làm ru t b u th

ng s d ng lo i

gi i nh ho c trung bình, phân bón là phân h u c

ã

t có thành ph n c
hoai (phân chu ng.

phân xanh), phân vi sinh và phân vô c . Tùy theo tính ch t

t,

c tính sinh

thái h c c a cây mà t l pha tr n h n h p ru t b u cho phù h p [14].
N

c ta n m trong vùng khí h u nhi t

h t các v
ch t l
d n

m

u có nhi u sâu b nh h i làm nh h

ng

ns nl

ng và

ng cây con, t ng giá thành s n xu t cây con, th m chí còn có n i còn

n th t b i hoàn toàn. Cho nên tr

tra m c
gieo

n

i, nóng m m a nhi u nên h u

nhi m sâu b nh h i c a

m ho c không xây d ng v

c khi xây d ng v
t,

n

n

có bi n pháp x lý
m

mc n i u
t tr

c khi

nh ng n i b nhi m sâu b nh h i

n ng [4].
Khoa h c b nh cây có các nhi m v chính:
Nghiên c u b nh h i cây trên c s
làm cho n ng su t cây tr ng

ó xác

m c cao nh t và n

nh các bi n pháp b o v
nh.

Góp ph n phát huy tác d ng c a gi ng cây có n ng su t cao và các bi n
pháp k thu t tr ng tr t tiên ti n: Bón phân, ch
s n xu t không

n

c, m t

b nh h i phát tri n và gây thành d ch.

cao… Trong


9

B nh cây r ng là m t lo i tác h i t nhiên vô cùng ph bi n. B nh h i
th ng làm cho cây r ng sinh tr ng kém, l ng sinh tr ng h ng n m c a
cây g gi m xu ng, m t s b nh h i có th làm cho cây ch t, th m chí có th

ch t hàng lo t. Không nh ng th , chúng còn gây ra nh h ng n môi
tr ng sinh thái (Tr n V n Mão, 1997) [8].
Do th c v t và v t gây b nh u ch u tác ng c a môi tr ng xung
quanh nên c hai u b môi tr ng kh ng ch . Tính ch ng ch u c a cây và
tính xâm nhi m c a v t gây b nh tùy thu c vào i u ki n môi tr ng khác
nhau thì khác nhau. Trong quá trình tác ng l n nhau gi a cây và v t gây
b nh n u i u ki n môi tr ng thu n l i cho cây ch và không thu n l i cho
v t gây b nh, quá trình gây b nh có th kéo dài ho c ng ng l i. N u i u ki n
môi tr ng thu n l i cho v t gây b nh thì quá trình gây b nh s phát tri n
thu n l i ( ng Kim Tuy n, 2005) [13].
2.2. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n c
2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i
Nguy n Quý M nh (2000) [7] phân bón có vai trò quan tr ng trong
t ng n ng su t cây tr ng, t ng s n l ng nông s n t ng lên nh phân bón
t i Trung qu c kho ng 32%, Vi t Nam kho ng 35-45% và trên th gi i
kho ng 50%.
Trên th gi i nhi u nhà khoa h c công nh n phân bón giúp cho cây
sinh tr

ng phát tri n nhanh h n, phân bón còn giúp cây ch ng ch u

cv i

h n hán, sâu b nh.
Theo Thomas D. Landis (1985) [16] ch t l

ng cây con có m i quan h

logic v i tình tr ng ch t khoáng. Nit và ph t pho cung c p nguyên li u cho
s sinh tr

ng và phát tri n c a cây con. Tình tr ng dinh d

ng c a cây con

th hi n rõ qua màu s c c a lá. Phân tích thành ph n hóa h c c a mô là m t
cách duy nh t

ol

ng m c

thi u h t c a dinh d

ng cây con.

Khi nghiên c u v sinh thái c a h t gi ng và sinh tr ng c a cây g non, Ekta
và Singh (2000) [15] ã nh n th y r ng, c ng
ánh sáng, h n h p ru t b u có
nh h ng rõ r t t i s n y m m, s s ng sót và quá trình sinh tr ng c a cây con.


10

Có th ví phân bón là “ th c n” c a cây tr ng. Vi c bón phân thích
h p s góp ph n t ng n ng su t cây tr ng, ch t l
kinh t , ít ho c không tác

ng x u

nk tc u

ng s n ph m và hi u su t
t canh tác và môi tr

ng.

Ngày nay cùng v i vi c phát hi n, tìm ra các loài sâu h i thì vi c s
d ng thu c b o v th c v t và các bi n pháp phòng tr khác
pháp sinh h c ngày càng
các loài sâu h i. Nh
disporr L) ng

c chú ý, quan tâm nhi u h n

B cM

c

xa kho ng 2-3km. Ng

ích là các t ki n v ng

h n ch , tiêu di t

tiêu di t các lo i sâu n S i d (Porthetria

i ta ã dùng ch t Gipton l y t b

d ng h p d n con

c bi t là bi n

m cái làm b y, nó có tác
i ta còn dùng côn trùng có

a vào r ng tr ng và r ng t nhiên

h n ch s

phát d ch c a sâu h i (Tr n Công Loanh và cs, 2001) [6].
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n
N

c

c ta, r ng tr ng tr i dài trên di n tích r ng l n, cây r ng s ng lâu

n m, trình

c gi i hoá trong s n xu t, nhân l c, v n

u t có h n. R ng

sau khi tr ng ít có i u ki n ch m sóc, do ó công tác gi ng có t m quan
tr ng

c bi t. Có th nói gi ng là m t nh ng khâu quan tr ng nh t, có ý

ngh a quy t

nh

ns nl

Nh ng n m tr

ng ch t l

c th i kì

ng r ng tr ng.

i m i chúng ta ch a ánh giá úng t m

quan tr ng và vai trò to l n c a công tác gi ng trong s n xu t lâm nghi p. S
quan tâm c a công tác gi ng lúc b y gi ch y u là làm sao có
gi ng cho r ng tr ng, h u nh ch a coi tr ng

n ch t l

gi ng không rõ ngu n g c xu t s , thu hái xô b , d n
l

ng kém, n ng xu t th p ph bi n ch

g n ây chúng ta m i b t
xu t, ch t l

n r ng tr ng có ch t

n nh ng n m

n khâu s n xu t gi ng n ng

ng r ng ã t ng lên 30-70m3/ha/n m. N m 1998 B Lâm

nghi p (c ) ã cho quy t
và v

ng

ng gi ng. S d ng

t 5-10m3/ha/n m.

u chú tr ng

s l

n gi ng.

nh ban hành quy ph m xây d ng r ng gi ng


11

T nh ng n m 2000 tr v

ây n

c ta

y m nh các công trình nghiên

c u v k thu t lâm sinh nh m mang l i hi u qu v n r ng cùng các chính
sách h p lý c a nhà n
M tv n

c.

thu hút s chú ý c a nhi u nhà nghiên c u là thành ph n h n

h p ru t b u. Theo Nguy n V n S (2004) [11] s phát tri n c a cây con ph
thu c không ch vào tính ch t di truy n c a cây, mà còn vào môi tr
tr

ng c a nó (tính ch t lý hóa tính c a ru t b u). Tuy nhiên không ph i t t c

các loài cây
vào

ng sinh

u c n m t lo i h n h p nh nhau, mà chúng thay

c tính sinh thái h c c a m i loài cây. Khi nghiên c u gieo

i tùy thu c
m D u song

nàng (Dipterrocarpus dyerii), Nguy n Tu n Bình (2002) [2] c ng nh n th y h n
h p ru t b u có nh h

ng r t nhi u

n sinh tr

ng cây con.

Theo Nguy n Th C m Nhung (2006) [9] khi gieo

m cây Hu nh liên

(Tecoma stans (L.) H.B.K), h n h p ru t b u thích h p bao g m

t, phân

chu ng hoai, x d a, tro, tr u theo t l 90:5:2:2,1 và 0,3% kali clorua, 0,5%
super lân và 0,1% vôi.
M i loài cây

u có các

xu t cây tr ng, c ng nh gieo

c tính sinh thái khác nhau, nên trong s n
m òi h i

t ai, h n h p ru t b u không

nh nhau. Qua k t qu nghiên c u cho th y h n h p ru t b u khi gieo

m

c a m t s loài cây nh sau:
Thành ph n ru t b u gieo

m Qu : 80%

t t ng A + 20% phân

m Thông: 80%

t t ng A + 20% phân

chu ng hoai.
Thành ph n ru t b u gieo

chu ng hoai, nh ng n i g n r ng Thông nên l y

t

r ng Thông và thêm

1% supe lân.
Thành ph n ru t b u gieo
phân chu ng hoai.

m H i: 80%

t t ng A ( t th t) + 20%


12

Thành ph n ru t b u gieo

m Trám Tr ng: 90%

chu ng hoai và 1% supe lân (tính theo tr ng l
Thành ph n ru t b u gieo

t t ng A + 9% phân

ng b u).

m B ng L ng: 94%

t + 5% phân chu ng

hoai + 1% supe lân [3].
Cu n sách “Gi ng cây r ng”, “Lâm sinh 1”, “Lâm sinh 2”, “H
k thu t tr ng cây nông lâm nghi p cho
m cây b n
v n, luân án,

ng d n

ng bào mi n núi”, “T ch c gieo

a ph c v m c tiêu ph c h i r ng”…Và hàng lo t các bài lu n
tài, chuyên

nghiên c u v nhân gi ng v gieo

m. Nh ng

cu n sách này có nói v các khâu chính và các k thu t c n thi t trong công
tác gieo

m t khâu xây d ng v

n

m, kh o nghi m gi ng, b o qu n h t

gi ng và hàng lo t các nghiên c u v cách th c x lý

m i lo i h t gi ng

khác nhau. Nghiên c u t l n y m m c a m i lo i h t, công th c phân phù
h p…
T tc

u nh m m c ích tìm ra ph

cho m i lo i cây

ng pháp gieo

t hi u qu t t c v ch t l

ng, s l

m thích h p nh t
ng và thu

cl i

nhu n cao l i nhanh nh t. Ngoài ra còn áp ng cho nhu c u nghiên c u, th
nghi m cho công tác nghiên c u áp d ng khoa h c tiên ti n.
Khí h u Vi t Nam c ng

a

n không ít khó kh n, làm c n tr ho c

phá ho i c s v t ch t và thành qu c a s n xu t lâm nghi p nh : Nh ng
thu n l i
tr

phát tri n s n xu t nông - lâm nghi p, thu n l i cho s sinh

ng và phát tri n c a cây r ng, c ng nh nh ng thu n l i cho s phát sinh,

phát tri n, lan tràn sâu b nh h i th c v t. N n d ch sâu n lá, sâu
n m c r … phát sinh h u h t

c thân,

kh p n i, gây thi t hai áng k cho s n xu t

lâm nghi p.
N m 1960, Hoàng Th My khi i u tra cây r ng
Vi t Nam ã

c p

khu v c phía nam

n m t s lo i n m h i lá nh : G s t,

m lá, ph n


13

tr ng, n m b hóng. N m 1963 cùng v i vi c m r ng kinh doanh r ng, vi c
i u tra nh ng t n th t, ch ng lo i n m m c g và cây r ng ã
hành, t

ó các b nh h i lá, thân cành, r

s t p chí chuyên ngành (

ã

c ti n

c công b r ng rãi trên m t

ng Kim Tuy n, 2005) [13].

Ngày nay khoa h c b nh cây r ng ngày càng phát tri n b ng vi c hoàn
thi n c s lý lu n và
Nh

a ra nh ng ph

ng pháp phòng tr b nh h u hi u.

ó ã làm gi m b t nh ng thi t h i gây ra

i v i tài nguyên r ng.

Nh ng bên c nh ó v n còn r t nhi u b nh nghiêm tr ng mà chúng ta ch a có
bi n pháp gi i quy t tri t

. C ng có nhi u b nh có lúc có l i

cd pt t

nh ng trong i u ki n m i l gây ra d ch tr l i. Cho nên v n

b nh cây

r ng hôm nay v n ph i

c ây trên

c th a k nh ng k t qu nghiên c u tr

nh ng c s lý lu n và ph

ng pháp phòng tr

sáng t o và phát tri n cho

vi c áp d ng phòng tr b nh cây tr ng c a ngày mai.
Phay có tên khoa h c: Duabanga granhis flora Roxb.ex DC loài cây
g r n, n ng thu c nhóm VI, không m i m t, dùng trong ki n trúc, óng
gia ình.
Phay là loài cây g cao t i 35m,

ng kính 80-90cm, g c có b nh nh

v nh n màu xám h ng. Cu ng lá ng n kho ng 0,5cm, mép lá cong, lá kèm
nh . C m hoa chùy

u cành, hoa l n màu tr ng, cánh ài 4-7, ch t th t dày,

màu xanh, cánh tràng 4-7 m ng, màu tr ng hay tr ng vàng. Nh nhi u x p
thành vòng, ch nh qu n màu tr ng, b u hình nón g n li n v i ài có 6-8 ô,
m i ô nhi u noãn, qu nang hình c u, màu nâu en, n t 4-8 m nh, h t nh
nhi u, 2

u có uôi dài.

Phân b

kh p các t nh mi n B c, th

ven các khe m, a
anh, V , Dâu da

t sâu mát ho c

ng m c

ven núi, ven khe su i,

t có l n á. M c l n v i các lo i: Vàng

t…

Sinh thái: Sinh tr

ng nhanh, tái sinh h t t t, hoa tháng 5-6.


14

2.3. T ng quan khu v c nghiên c u
2.3.1. i u ki n t nhiên c a khu v c nghiên c u
2.3.1.1.V trí

a lý

* V trí
tài

a lý
c ti n hành t i v

núi phía B c t i Tr

ng

n

m Vi n lâm nghi p phát tri n mi n

i H c Nông Lâm Thái Nguyên cách trung tâm

thành ph kho ng 3km v phía Tây và n m trong
c n c vào b n

a bàn xã Quy t Th ng,

a lý Thành ph Thái Nguyên thì v trí c a v

n

m

nh sau:
- Phía B c v

n

- Phía Nam v

m giáp v i ph

n

- Phía ông v

ng Quán Tri u

m giáp v i ph

ng Th nh án

n

m giáp v i khu dân c tr

n

m giáp v i xã Phúc Hà

ng

i H c Nông Lâm

Thái Nguyên.
- Phía Tây v
*

a hình

Xã Quy t Th ng ch y u là
trung bình t 10-15 ,
Th ng có
N m

i bát úp không có núi cao, có

d c

cao trung bình t 50-70m. Nói chung, xã Quy t

a hình th p d n t Tây B c xu ng ông Nam.
khu v c chân

i, h u h t

t

ây là

t Feralit phát tri n trên

á sa th ch.
Theo k t qu phân tích m u

t c a tr

ng ta nh n th y:

B ng 2.1: K t qu phân tích m u
sâu
t ng

Ch tiêu

t

Ch tiêu d tiêu/100g

t

Mùn

N

P2O 5

K2O

N

P2O 5

K2O

PH

1 - 10

1,766

0,024

0,241

0,035

3,64

4,56

0,90

3,5

10 – 30

0,670

0,058

0,211

0,060

3,06

0,12

0,12

3,9

30 - 60

0,711

0,034

0,131

0,107

0,107

3,04

3,04

3,7

t c a tr

ng HNL Thái Nguyên)

t(cm)

(Ngu n: Theo s li u phân tích

15

-

pH c a

t th p i u ó ch ng t

-

t nghèo mùn, hàm l

t

ng N, P2O 5

ây chua.

m c th p. Ch ng t

t nghèo

dinh d ng.
2.3.1.2. c i m khí h u th y v n
Xã Quy t Th ng là m t xã n m trong

a bàn thành ph Thái Nguyên

nên c ng là m t xã n m trong vùng khí h u nhi t
ki n khí h u r t thu n l i
Do

c i mc a

có l quét, l

i v i s phát tri n c a s n xu t nông lâm nghi p.

a hình và s phân b l

ng hay l

Hi n tr ng v
Thành ph n s l

t, và nh h
n

i gió mùa. Do v y i u

ng m a h ng n m nên th

ng ít

ng c a gió bão là r t ít.

m:
ng cây a d ng phong phú. C cây lâm nghi p và cây

n qu nhi u lo i cây nh : Keo, M , Lát hoa, S u, Long não, Xoài, Mít t
quý… V

n có h th ng, d ng c ph c v cho công tác gieo

cho công tác th c t p c a sinh viên trong tr
vi c v n chuy n cây.

m, áp ng

ng, giao thông thu n ti n cho


16

PH N 3
IT

3.1.

it

NG PHÁP NGHIÊN C U

ng và ph m vi nghiên c u

it
giai o n v
3.2.

NG, N I DUNG VÀ PH

ng và ph m vi nghiên c u là cây Phay
n

c gieo

mt h t

m.

a i m và th i gian nghiên c u

3.2.1.

a i m nghiên c u
Tôi ti n hành th c hi n

mi n núi phía B c t i Tr

tài t i v

n

m Vi n Lâm nghi p phát tri n

ng H Nông Lâm Thái Nguyên.

3.2.2. Th i gian nghiên c u

Th i gian b t

u th c hi n: 16/06/2014.

Th i gian k t thúc theo dõi: 16/12/2014.
3.3. N i dung nghiên c u
- Nghiên c u nh h
Phay giai o n v

n

- ánh giá m c

m

ng c a h n h p ru t b u
n chi u cao (Hvn),

n

m.

các công th c thí nghi m.

ng pháp nghiên c u

- S d ng ph
qu

n c a cây Phay

ng cây

ng kính (D00).

sâu b nh h i c a cây Phay con giai o n v

- ánh giá t l xu t v
3.4. Ph

n sinh tr

ã nghiên c u tr
- Ph

ng pháp nghiên c u k th a có ch n l c các tài li u, k t
c có liên quan.

ng pháp nghiên c u th c nghi m - b trí thí nghi m.

- S d ng ph

ng pháp t ng h p và phân tích s li u i u tra: T

nh ng s li u thu th p qua các m u bi u i u tra ngo i nghi p, t ng h p và
phân tích k t qu thí nghi m b ng các ph
lâm nghi p.

ng pháp th ng kê trong toán h c