Điều tra sinh trưởng làm cơ sở xây dựng mô hình sản lượng rừng keo lai (Acacia mangium x Acacia auriculiformis) tại xã Nam Tuấn, huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

-----------

-----------

HOÀNG V N TIN

I U TRA SINH TR

NG LÀM C S XÂY D NG MÔ HÌNH S N L

NG

R NG KEO LAI (Acacia mangium x Acacia auriculiformis) T I KHU V C
XÃ NAM TU N, HUY N HÒA AN, T NH CAO B NG

KHÓA LU N T T NGHI P
H

ào t o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Qu n lý tài nguyên r ng

Khoa

: Lâm nghi p

Khóa

: 2011 - 2015

Thái Nguyên - 2015


I H C THÁI NGUYÊN
TR
NG
I H C NÔNG LÂM
---------------------

HOÀNG V N TIN

I U TRA SINH TR

NG LÀM C S XÂY D NG MÔ HÌNH S N L

NG

R NG KEO LAI (Acacia mangium x Acacia auriculiformis) T I KHU V C
XÃ NAM TU N, HUY N HÒA AN, T NH CAO B NG

KHÓA LU N T T NGHI P
H ào t o
Chuyên ngành
Khoa
Khóa
Gi ng viên h ng d n

: Chính quy
: Qu n lý tài nguyên r ng
: Lâm nghi p
: 2011 - 2015
: ThS.Nguy n ng C ng
TS. Nguy n Thanh Ti n

Thái Nguyên - 2015


L I CAM

OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u khoa h c c a b n
thân tôi. Các s li u và k t qu nghiên c u là quá trình i u tra trên th c
a hoàn toàn trung th c, khách quan ch a công b trên các tài li u. N u
có gì sai tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m.

Thái nguyên, ngày 15 tháng 06 n m 2015

Xác nh n c a GVHD

Ng

i vi t cam oan

ng ý cho b o v k t qu
tr

ch i

ng khoa h c

Hoàng V n Tin

XÁC NH N C A GIÁO VIÊN CH M PH N BI N
Giáo viên ch m ph n bi n xác nh n sinh viên
ã s a ch a sai sót sau khi h i

ng ch m yêu c u!

(Ký và ghi rõ h tên)


L IC M N
ánh giá k t qu h c t p và rèn luy n c a b n thân trong toàn khóa
h c, th c hi n ph ng châm “h c i ôi v i hành, lý thuy t g n li n v i
th c ti n”. Th c t p t t nghi p là khâu c c k quan tr ng i v i m i sinh
viên, giúp cho m i sinh viên có i u ki n c ng c l i nh ng ki n th c ã h c
t p trong nhà tr ng
ng d ng vào th c t nh m chu n b hành trang cho
công vi c sau này.

Xu t phát t nguy n v ng c a b n thân,
cs
ng ý c a Ban giám
hi u tr ng H Nông Lâm Thái Nguyên và s nh t trí c a BCN khoa Lâm
Nghi p và H t ki m huy n Hòa An tôi ã ti n hành th c hi n tài: " i u tra
sinh tr ng làm c s xây d ng mô hình s n l ng r ng keo lai (Acacia
mangium x Acacia auriculiformis) t i xã Nam Tu n, huy n Hòa An, t nh
Cao B ng".
Sau m t th i gian th c t p n nay tôi ã hoàn thành khóa lu n t t nghi p.
Có
c k t qu nh ngày hôm nay ngoài s c g ng n l c c a b n thân tôi còn
c s giúp
t n tình c a các th y giáo, cô giáo trong khoa và c bi t là s
h ng d n t n tình c a th y giáo TS. Nguy n Thanh Ti n. Nhân d p này tôi xin
bày t lòng bi t n sâu s c t i các th y giáo, cô giáo trong khoa và s ch b o t n
tình c a th y giáo h ng d n. ng th i tôi c ng chân thành c m n các cán b
công ch c, viên ch c trong H t ki m lâm huy n Hòa An và cán b trong xã: Nam
Tu n ã t o i u ki n giúp tôi th c hi n tài này.
Qua quá trình làm vi c nghiêm túc n nay tôi ã th c hi n xong
tài. M c dù b n thân ã có nhi u c g ng, nh ng th i gian và n ng l c c a
b n thân còn nhi u h n ch nên tài khó tránh kh i nh ng thi u sót. Tôi r t
mong nh n
c s óng góp c a các th y cô giáo và các b n
tài c a
tôi
c hoàn thi n h n.
Tôi xin chân thành c m n
Thái Nguyên,ngày 30 tháng 5 n m 2015
Sinh viên
Hoàng V n Tin

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 4.1. B ng li t s phân b N/D t i khu v c nghiên c u.......................... 26
B ng 4.2. B ng t ng h p các ph

ng trình t

ng quan Hvn và D1.3 ............... 30

B ng 4.3. B ng t ng h p các ph

ng trình t

ng quan Dt và D1.3 ................ 31

B ng 4.4. K t qu tính toán các ch tiêu c b n c a lâm ph n keo lai ........... 32
B ng 4.5a. K t qu l p ph
tiêu c p

ng trình t

ng quan gi a nhân t

i u tra và ch

t....................................................................................................... 33

B ng 4.5b. K t qu ki m tra s t n t i c a các ph

ng trình s n l

ng trong

t ng th ............................................................................................................ 34
B ng 4.5c. K t qu ch n ph

ng trình xây d ng mô hình s n l

ng ............ 35

B ng 4.6a. K t qu tính toán các ch tiêu i u tra c b n c a các ô không
tham gia l p ph

ng trình ............................................................................... 35

B ng 4.6b. B ng ki m tra giá tr th c nghi m và giá tr lý thuy t cho t ng ch
tiêu ................................................................................................................... 36
B ng 4.6c. B ng tính toán sai s cho t ng ch tiêu ......................................... 36
B ng 4.6d. K t qu ki m tra tính thích ng c a các mô hình s n l

ng ........ 36


DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1. N n phân b th c nghi m theo hàm Weibull

OTC 8 .................. 28

Hình 4.2. N n phân b th c nghi m theo hàm Weibull

OTC 20 ................ 29

Hình 4.3. Bi u

giá tr th c nghi m và giá tr lý thuy t c a ch tiêu Dg ............. 37

Hình 4.4. Bi u

giá tr th c nghi m và giá tr lý thuy t c a ch tiêu G....... 37

Hình 4.5. Bi u

giá tr th c nghi m và giá tr lý thuy t c a ch tiêu M ...... 38

Hình 4.6. Bi u

giá tr th c nghi m và giá tr lý thuy t c a ch tiêu St ...... 38


DANH M C CÁC T , C M T
T vi t t t
A
C1.3

VI T T T

Ý Ngh a

Tu i lâm ph n
Chu vi thân cây t i v trí cách m t

D1.3

ng kính cây

cao cách m t

Dg0

ng kính bình quân t ng tr i

Dt

ng kính trung bình tán

G

T ng ti t di n ngang lâm ph n

Hg

Chi u cao bình quân lâm ph n

Hvn

Chi u cao vút ng n

H0

Chi u cao bình quân tr i

M

Tr l

ng lâm ph n

N

M t

c a lâm ph n

OTC

Ô tiêu chu n

P

y

R

H s t

Si

C p n ng su t c a lâm ph n

St

T ng di n tích tán lâm ph n

V

Th tích cây tiêu chu n

%

Là sai s t

[1]

t 1,3m
t 1.3m

c a lâm ph n
ng quan

ng

i

S li u tài li u trích d n trong danh sách


M CL C
Trang

L I C M N ................................................................................................... ii
DANH M C CÁC B NG............................................................................... iii
DANH M C CÁC HÌNH ................................................................................ iv
DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T................................................. v

M C L C ........................................................................................................ vi
Ph n 1: M
1.1.

tv n

U ............................................................................................ 1
................................................................................................... 1

1.2. M c ích nghiên c u .................................................................................. 2
1.3. M c tiêu nghiên c u................................................................................... 2
1.4. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 3

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p .............................................................................. 3
1.4.2. Ý ngh a trong th c ti n s n xu t ............................................................. 3
Ph n 2: T NG QUAN NGHIÊN C U ......................................................... 4
2.1. T ng quan v n

nghiên c u .................................................................... 4

2.1.1. C s khoa h c ........................................................................................ 4

2.1.1.1. Phân lo i khoa h c ............................................................................... 4
2.1.1.2.

c i m hình thái ............................................................................... 4

2.1.1.3.

c i m sinh thái................................................................................ 4

2.1.1.4. Phân b

a lý ....................................................................................... 5

2.1.1.5. Giá tr kinh t ....................................................................................... 5
2.1.2. Tình hình nghiên c u trên th gi i .......................................................... 5

2.1.3. Nh ng nghiên c u

Vi t Nam ............................................................. 9

2.1.3.2. Nh ng nghiên c u v sinh tr

ng ................................................... 11

2.2. T ng quan khu v c nghiên c u ................................................................ 13


2.2.1. i u ki n t nhiên c a khu v c nghiên c u ......................................... 13
2.2.2. Tình hình xã h i .................................................................................... 14
2.3.3 Tình hình kinh t . ................................................................................... 15

2.2.4. Nh n xét chung ..................................................................................... 15
PH N 3:

IT

NG,

A

I M, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP

NGHIÊN C U ............................................................................................... 17
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 17

3.2.

a i m và th i gian nghiên c u ............................................................ 17

3.3 N i dung nghiên c u ................................................................................. 17
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................... 18

3.4.1. Công tác chu n b .................................................................................. 18

3.4.2. Công tác ngo i nghi p........................................................................... 18
3.4.3. Công tác n i nghi p .............................................................................. 20
3.4.4. Ph

ng pháp nghiên c u m i quan h gi a các

hình s n l

ng ................................................................................................. 22

3.4.5. Ph

ng pháp ki m tra lâm thu n nh t ph

làm c s xác

il

ng xây d ng mô

ng trình tuy n tính b c nh t,

nh bình quân chung cho lâm ph n nghiên c u ..................... 24

3.4.6. Ph

ng pháp ánh giá và ch n ph

ng trình thích h p

xây d ng

bi u s n l

ng ................................................................................................. 24

3.4.7. Ph

ng pháp ki m nghi m k t qu ....................................................... 25

Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U............................................................. 26
4.1. K t qu nghiên c u m t s quy lu t k t c u lâm ph n ....................... 26
4.1.1. K t qu nghiên c u quy lu t phân b s cây theo

ng kính (N/D)........26

4.1.2. K t qu nghiên c u t

ng quan Hvn và D1.3 .......................................... 29

4.1.3. K t qu nghiên c u t

ng quan Dt và D1.3 ........................................... 31

4.2. K t qu tính toán các ch tiêu i u tra c b n lâm ph n keo lai .............. 32


4.3. M i quan h gi a các ch tiêu s n l
qua ch s c p

t Si), m t

xây d ng bi u s n l

ng r ng v i i u ki n l p

a (thông

hi n t i (N/ha) và tu i lâm ph n (A) làm c s

ng ................................................................................. 33

4.4. K t qu ch n l c,ki m tra thích ng các ph
h gi a các ch tiêu s n l

ng v i các nhân t

ng trình bi u di n m i quan

i u tra c b n ...................... 35

Ph n 5: K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................ 39
5.1 K t lu n ..................................................................................................... 39
5.2 Ki n ngh ................................................................................................... 40
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................... 41


Ph n 1
M

1.1.

U

tv n
Keo lai (Acacia hybrid Fabaceae) là tên g i c a gi ng lai t nhiên gi a

Keo tai t

ng (Acacia mangium) và Keo lá tràm (Acacia auriculiformis). ây

là gi ng có nhi u

c i m hình thái trung gian gi a b và m ,

u th lai rõ r t v sinh tr

ng nhanh, có hi u su t b t gi y,

b n c h c và

tr ng c a gi y cao h n h n các loài b m , có kh n ng c
quy n trong

t nh các n t s n

Là cây g
th ng, tròn

ng th i có

nh

m khí

h r .

a m c ích, cao 25 - 30 m,

u, tán phát tri n cân

ng kính 60 - 80 cm. Thân

i, v ngoài màu xám, cành non vuông

màu xanh l c. Lá có 3 - 4 gân m t chính, lá hình mác, có chi u dài và r ng
nh h n lá keo tai t

ng và l n h n lá keo lá tràm. Hoa l

màu tr ng h i vàng, m c

ng tính m c c m,

nách lá.

Bên c nh hàng lo t các

c tính sinh v t h c, sinh thái h c c a cây keo

lai thì chúng còn có nhi u giá tr quan tr ng nh kinh t - xã h i - môi tr

ng.

Keo lai là m t trong nhi u loài cây

c ch n

phát tri n r ng rãi

n

t tr ng

i núi tr c, cung c p g c i,

c trên th gi i

nh m ph xanh

b t gi y,nguyên li u s n xu t công nghi p. Keo lai còn
bóng mát
tr

các

ng ph , công viên, công s , c quan...

nhi u

c dùng

che

c bi t

ng

c n n phá r ng b a bãi làm m t cân b ng sinh thái khi n chúng ta ph i

h ng ch u "Hi u ng nhà kính" . Trái
c a con ng
kh c ph c

t ngày càng nóng lên e d a s s ng

i c ng nh muôn loài trên trái
c ph n nào

M c dù keo lai
phát tri n kinh t c a

t....thì cây keo lai này ã s m

l t l i s cân b ng c a sinh thái môi tr

ng y.

c s h tr c a các t ch c Qu c t và chính sách
ng và nhà n

c ta c ng nh

s quan tâm chú ý c a


ng

i dân t i cây keo lai khi n cho di n tích tr ng cây keo lai không ng ng
c t ng lên. Song th t áng ti c r ng vi c nghiên c u v loài keo lai h u h t

m i d ng l i

m c

kh o nghi m xu t x và ch n gi ng là chính. Còn v

l nh v c ph c v công tác i u tra kinh doanh có hi u qu
thì ch a
ng ).

c quan tâm

y

, úng m c (hay nói cách khác là ang b

c bi t là trong xây d ng mô hình s n l

ng chuyên d ng ph c v

công tác i u tra kinh doanh r ng. M t i u áng nói là ng
áp ng môi tr

i v i lo i cây này

i tr ng keo lai là

ng sinh thái mà ch a hi u h t t m giá tr c a s n ph m

cây keo lai mang l i.
giúp nh ng nhà s n xu t kinh doanh r ng keo lai trong công tác
i u tra, ánh giá và nâng cao hi u qu kinh doanh thì vi c nghiên c u n m
b t nh ng quy lu t khách quan t n t i trong ph n ngoài th c t và ng d ng
nó vào trong vi c xây d ng mô hình d
c n thi t. Và riêng keo lai cho

oán s n l

ng...là r t quan tr ng và

n nay các k t qu nghiên c u m i ch là

th m dò mà ch a có k t qu công b v nghiên c u sinh tr
mô hình s n l

ng và xây d ng

ng.

Nh m góp ph n gi i quy t nh ng t n t i trên. Tôi ã ti n hành th c
hi n

tài: " i u tra sinh tr

ng làm c s xây d ng mô hình s n l

ng

r ng keo lai (Acacia hybrid Fabaceae) t i xã Nam Tu n, huy n Hòa An,
t nh Cao B ng".
1.2. M c ích nghiên c u
Cung c p thêm c s khoa h c trong công tác xây d ng mô hình s n
l

ng keo lai;

ng th i góp ph n nâng cao hi u qu c a cây keo lai

ph c

v cho phát tri n kinh t t i xã Nam Tu n , huy n Hòa An, t nh Cao B ng.
1.3. M c tiêu nghiên c u
-

ánh giá

c sinh tr

huy n Hòa An, t nh Cao B ng.

ng c a r ng tr ng Keo lai t i xã Nam Tu n,


- Phân tích

c các quy lu t k t c u lâm ph n Keo lai t i xã Nam

Tu n, huy n Hòa An, t nh Cao B ng.
-L p

c mô hình bi u di n m i quan h gi a các ch tiêu s n l

r ng, các ch tiêu tu i r ng, i u ki n l p

a và m t

làm c s xây d ng mô hình s n l

ng

m b o yêu c u v i

(hay sai s cho phép), xây d ng ph

ng pháp i u tra và d

ng

lâm ph n loài keo lai

chính xác
oán tr l

ng

g lâm ph n.
1.4. Ý ngh a c a

tài

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p
- Giúp cho sinh viên c ng c l i nh ng ki n th c lý thuy t ã

c h c,

ng th i làm quen v i th c t , tích l y h c h i kinh nghi m. Th c hành thao
tác

c các ph

ng pháp trong i u tra, nghiên c u các lo i cây r ng.

1.4.2. Ý ngh a trong th c ti n s n xu t
tài th c hi n nh m ánh giá th c t v
a ph

ng, t

chính quy n

ó
a ph

i u tra kinh doanh r ng t i

a ra nh ng gi i pháp thi t th c nh t giúp ng

i dân và

ng có k ho ch phát tri n cây keo lai trong th i gian t i

t hi u qu n ng su t cao.


Ph n 2
T NG QUAN NGHIÊN C U

2.1. T ng quan v n

nghiên c u

2.1.1. C s khoa h c
2.1.1.1. Phân lo i khoa h c
Gi i (regnum): Th c v t (Plantate); B (ordo):
(familia):

u (Fabales); H

u (Fabaceae); Phân h (subfamilia): Trinh n (Mimosoideae;

Chi (genus): Keo (Acacia; Loài (species): Keo lai (Acacia mangium x Acacia
auriculiformis)
2.1.1.2.

c i m hình thái
ng (Acacia mangium) và Keo lá

Keo lai là s k t h p gi a Keo tai t

tràm (Acacia auriculiformis). Keo lai là cây g nh th
30m,

ng kính có th

t t i 60 - 80cm. Thân tròn th ng, tán r ng phân

cành th p, v màu xám nâu n t d c. Cây con d
hai l n, cây tr

ng xanh cao t i 20-

ng thành lá

i m t tu i lá kép lông chim

n hình trái xoan dài ho c hình ng n giáo,

u tù

men thao cu ng, phi n lá dày nh n bông, có 3 - 5 gân d c g n song song

ch m l i

uôi lá, các gân nh song song xen gi a các gân chính. Hoa t

bông dài m c l hay m c t p trung nách lá hay
m u 4, tràng hoa màu vàng, nh hoa th

ng v

u cành. Hoa

ul

ng tính

n dài ra ngoài hoa. Qu

u

xo n, h t hình trái xoan, h i d t, màu en. R cây m c r ng có nhi u n t s n c
nh

m (Lê M c Châu và V V n D ng, 1999)[1]

2.1.1.3.

c i m sinh thái

Keo lai là cây m c nhanh

vùng

ông Nam B sau 5 n m tu i Keo

lai có kh n ng sinh tr

ng nhanh c v

kính trung bình có th

t t i 12.8cm và chi u cao trung bình có th

16.9m. Keo lai loài cây a sáng, s ng

ng kính và chi u cao,

c

n i nhi t

ng
tt i

bình quân là 220C


t i thích là 24 - 280C và gi i h n là 400C, l
t ai ch y u tr ng trên các lo i
phù sa c ,

ng m a 1500 - 2500mm/n m.

t Feralit t ng dày t i thi u 75cm,

t

t xám b c màu…Mùa ra hoa qu g n nh quanh n m (Lê M c

Châu và V V n D ng, 1999)[1]
2.1.1.4. Phân b

a lý

Keo Lai ã xu t hi n trong các r ng Keo Tai t
1990

m t s vùng n

Tây.

n

c ta, sau ó

c ta cây Keo lai

ng vào

c gây tr ng

u nh ng n m

l y gi ng

Ba Vì, Hà

c gây tr ng r ng rãi trên toàn qu c nh ng n m

g n ây. Cây m c h u h t các d ng

t thích h p nh t là t Qu ng Bình tr ra.

2.1.1.5. Giá tr kinh t
Keo lai thu c h

u nên có tác d ng c i t o

t t t, ch ng xói mòn. G

th ng màu tr ng có vân, có lõi giác phân bi t, g có tác d ng nhi u m t: Kích
th

c nh làm nguyên li u gi y, kích th

c l n s d ng trong xây d ng, óng

m ngh , hàng xu t kh u. G cho nhi t l
ho c than ch y máy. Cây có hình dáng

ng cao có th s d ng làm c i

p có th tr ng làm r ng phong c nh.

Ngoài ra lá có th làm th c n gia súc nh dê, h

u,…

2.1.2. Tình hình nghiên c u trên th gi i
2.1.2.1. Nghiên c u mô hình sinh tr
Mô hình sinh tr

ng

ng t nh ng bi u

n gi n nh t cho

n nh ng

ph n m m máy tính ph c t p ã và ang là nh ng công c quan tr ng trong
qu n lý r ng (Vanclay, 1998)[21]; (Pote' and Bartelink, 2002)[18]. Sinh kh i
và h p th các bon có th

c xác

gi i ã có r t nhi u mô hình sinh tr
hi u

c ph

ng ã

ng. Trên th

c phát tri n và không th tìm

ng pháp c th c a m i mô hình. Vì v y c n ph i xác

c nh ng i m chung
tác gi

nh b ng mô hình sinh tr

ã c g ng

nh

phân lo i mô hình (Vanclay, 1998)[21]. R t nhi u

phân lo i mô hình theo các nhóm khác nhau v i nh ng


tiêu chu n khác nhau (Pote' and Bartelink, 2002)[18]. Có th phân lo i mô
hình thành các d ng chính sau ây:
1. Mô hình th c nghi m/th ng kê (empirical model) d a trên nh ng o
m c a sinh tr
không xét

ng và các i u ki n t nhiên c a th i i m o

m mà

n các quá trình sinh lý h c.

2. Mô hình

ng thái (process model)/mô hình sinh lý h c mô t

y

các c ch hóa sinh, lý sinh trong h sinh thái và sinh v t (Constable and
Friend, 2000)[16].
3. Mô hình h n h p (hybrid/mixed model), k t h p ph
d ng hai lo i mô hình trên ây

ng pháp xây

xây d ng mô hình h n h p

Mô hình th c nghi m òi h i ít tham s (bi n s ) và có th d dàng mô
ph ng s
l

a d ng v qu n lý c ng nh x lý lâm sinh, nó là công c

nh

ng s d ng có hi u qu và phù h p trong qu n lý và l p k ho ch qu n lý

r ng (Landsberg and Gower, 1997[17]; Vanclay and Skovsgaard, 1997[22];

Vanclay, 1998)[21]. Ph

oán s n l

ng

ng n h n trong kho ng th i gian mà các i u ki n t nhiên cho sinh tr

ng

c a r ng

ng pháp này có th phù h p

c thu th p s li u t o nên mô hình v n ch a thay

hình th c nghi m th

ng

ph

ng d a trên s li u sinh tr

ng trình sinh tr

thông th
các nh h

ng không xét

ng này

c th hi n b ng các ph

n nh h
c coi nh

ã

có th phát tri n thành m t bi u s n l
Tuy nhiên, mô hình sinh tr
xác

n

ng trình quan h ho c

ng o

m th c nghi m mà

c tích h p vào sinh tr
ng trình sinh tr

ng th c nghi m không

nh h qu c a nh ng thay

ng và bi u s n l

y

ng

ng ng.

. Chúng không th

i c a i u ki n môi tr
khí nhà kính, nhi t

c… (Landsberg and Gower, 1997)[17].

ng vì

ng c a cây.

ng sinh kh i ho c cácbon t

h sinh thái và cây nh s t ng lên c a n ng
ch

i l n. Mô

ng tr c ti p c a các y u t môi tr

i v i mô hình th c nghi m, các ph

s d ng

d

ng

n

, ho c


Mô hình

ng thái mô ph ng quá trình sinh tr

y u t c b n c a sinh tr

ng nh ánh sáng, nhi t

ng, v i
, dinh d

u vào là các
ng

t…, mô

hình hóa quá trình quang h p, hô h p và s phân phát nh ng s n ph m c a
các quá trình này trên r , thân và lá (Landsberg and Gower, 1997[17];
Vanclay, 1998)[21]. Nó còn g i là mô hình c gi i (mechanistic model) hay
mô hình sinh lý h c (physiological model). Mô hình

ng thái ph c t p h n

r t nhi u so v i mô hình th c nghi m nh ng có th s d ng
qu c a s thay

i môi tr

ng

n h sinh thái, sinh v t (Landsberg and

Gower, 1997)[17]. Tuy nhiên, mô hình
tham s (bi n s )

n

ng thái c n m t s l

u vào, nhi u tham s l i không d

o và/ho c không th

o

khám phá h

ng l n các

o, c n th i gian dài

c v i cá i u ki n c s v t ch t k thu t

c ang phát tri n (vd. Mô hình n i ti ng CENTURY mô ph ng

các

ng thái

cácbon trong h sinh thái r ng và nông lâm k t h p c n t i h n 600 tham s
u vào (Ponce-Hernandez, 2004))[20].
Cho

n nay trên th gi i ã có r t nhi u mô hình

hình h n h p

c xây d ng

ng thái hay mô

mô ph ng quá trình phát tri n c a h sinh

thái r ng nh BIOMASS, ProMod, 3 PG, Gen WTO, CO2Fix, CENTURY…
(Landsberg and Gower, 1997)[17]. Trong tr
vào thu th p

ng h p không

s li u

c t các quá trình t nhiên c a h sinh thái và cây,

d ng các mô hình này, ng

i ta ph i s

d ng hàng lo t các gi

u
s
nh

(assumptions), chính vì v y tính chính xác c a mô hình ph thu c r t nhi u
vào các s phù h p c a các gi
2.1.2.2. V sinh tr

nh này

iv i

it

ng nghiên c u

ng

ánh giá Keo lai t i Sabah m t cách t ng h p, Pinso và Nasi
(1991)[19] th y cây lai có u th lai và u th lai này có th ch u s

nh

h

ng

ng c a c y u t di truy n l n i u ki n l p

c a cây Keo lai t nhiên

a. H c ng th y sinh tr

i F1 t t h n xu t x Sabah c a Keo tai t

ng, song


kém h n xu t x ngo i lai nh Oriomo (Papua New Guinea) ho c Claudie
River (Queesland, Australia), còn sinh tr
không

ng

ng c a nh ng cây

u so v i tr s trung bình và còn kém h n c

i F2 tr

i thì

Keo tai t

ng,

m c d u m t s cây có khá h n.
T n m 1991, kh o sát c a Cyril Pinso ã cho th y Keo lai có r t nhi u
c tr ng n i b t so v i b m là nó sinh tr
trung gian gi a hai loài b

và m , ch t l

A.mangium. Khi ánh giá các ch tiêu ch t l
(1991)[19] th y r ng
thân,...

cây Keo lai

ng nhanh, hình thân có
ng g

th ng

khá h n so v i loài

ng c a cây Keo lai Pinso và Nasi

th ng thân, o n thân d

i cành,

tròn

u c a

u t t h n 2 loài keo b m và cho r ng Keo lai r t phù

h p cho tr ng r ng th

ng m i.

2.1.2.3. Nghiên c u v sinh kh i r ng
Ngay t th k 17 trên th gi i ã có nghiên c u v l nh v c sinh lý
th c v t, vai trò, c ch ho t
quang h p
nhiên nh

ng c a di p th c v t màu xanh trong quá trình

t o ra các s n ph m h u c d
t, n

c, không khí và n ng l

i tác

ng c a các y u t t

ng m t tr i. Nh áp d ng các

thành t u khoa h c nh hoá phân tích, hoá th c v t và

c bi t là v n d ng

nguyên lý tu n hoàn v t ch t trong thiên nhiên, các nhà khoa h c ã thu

c

nh ng thành t u áng k trong th k XIX .
Công trình “Sinh kh i và n ng su t s c p r ng th gi i - World
forest biomass and primary production data” ã t p h p 600 công trình ã
c xu t b n v sinh kh i khô thân, cành, lá và m t s thành ph n, s n
ph m s c p c a h n 1.200 lâm ph n thu c 46 n

c trên th gi i (D n theo

Canell M.G.R, 1981) [15].
N m 2002, t ch c “Australian Greenhouse Office”
tay h

ng d n o

c ngoài th c

c r ng tr ng và r ng t nhiên.

ã so n th o s

a cho vi c ánh giá carbon r ng bao g m

2.1.3. Nh ng nghiên c u Vi t Nam
2.1.3.1. Nghiên c u v c u trúc r ng
Trong vòng vài ch c n m qua, nghiên c u v c u trúc r ng là m t
trong nh ng n i dung quan tr ng nh m

xu t các gi i pháp k thu t phù

h p. Tuy nhiên, c u trúc r ng là m t v n
d ng, nên
c

ây ch nh ng

có n i dung phong phú và a

c tr ng c u trúc có liên quan

n

tài m i

c p.
Tr n Ng Ph

ng (1970)[9] ã ch ra nh ng

c i m c u trúc c a các

th m th c v t r ng mi n B c Vi t Nam trên c s k t qu
v tình hình r ng mi n B c Vi t Nam t n m 1961

c u trúc

u tiên

i u tra t ng quát

n n m 1965. Nhân t

c nghiên c u là t thành và thông qua ó m t s quy lu t phát

tri n c a các h sinh thái r ng

c phát hi n và ng d ng vào th c ti n s n xu t.

Thái V n Tr ng (1978)[ 13] ã ti n hành phân chia th c v t r ng nhi t
i thành 5 t ng: t ng v

t tán (A1), t ng u th sinh thái (A2), t ng d

(A3), t ng cây b i (B) và t ng c quy t (C). Vi c áp d ng ph
"bi u

i tán

ng pháp v

ph u di n" sau khi ã o chính xác v trí, chi u cao và

ng kính

thân cây, b r ng và b dày tán lá c a toàn b nh ng cây g (t ng A) trên m t
d i h p i n hình c a khu tiêu chu n theo Richards và Davids (1934) ã th
hi n khá rõ s phân chia theo t ng c a th c v t trong h sinh thái r ng. Bên
c nh ó, tác gi này còn d a vào 4 tiêu chu n

phân chia ki u th m th c v t

r ng Vi t Nam, ó là d ng s ng u th c a nh ng th c v t trong t ng cây l p
qu n,

tàn che n n

t á c a t ng u th , hình thái sinh thái lá và tr ng thái

mùa c a tán lá. Nh v y, các nhân t c u trúc r ng

c v n d ng tri t

trong phân lo i r ng theo quan i m sinh thái phát sinh qu n th .
Nguy n V n Tr

ng (1983)[14] khi nghiên c u c u trúc r ng h n loài

ã xem xét s phân t ng theo h

ng

nh l

ng, phân t ng theo c p chi u cao

m t cách c gi i. T nh ng k t qu nghiên c u c a các tác gi

i tr

c, V


ình Ph
th

ng (1987)[10] ã nh n

nh, vi c xác

nh t ng th c a r ng lá r ng

ng xanh là hoàn toàn h p lý và c n thi t, nh ng ch trong tr

có s phân t ng rõ r t (khi ã phát tri n n
nh l

ng

xác

c i m c u trúc r ng lá r ng th

ng S n, Hà T nh làm c s

khai thác và nuôi d
nghiên c u m t s
và IIIA1

lâm tr

nh) m i s d ng ph

ng pháp

nh gi i h n c a các t ng cây. ào Công Khanh (1996)[7]

ã ti n hành nghiên c u m t s
H

ng h p r ng

ng xanh

xu t m t s bi n pháp lâm sinh ph c v

ng r ng. Nguy n Anh D ng (2000)[3] ã ti n hành
c i m c u trúc t ng cây g cho hai tr ng thái r ng là IIA

ng Sông à - Hoà Bình. Các nghiên c u này s

xem xét và l a ch n

c

tài

v n d ng vào các n i dung nghiên c u.

Trong nh ng n m g n ây, do có s h tr c a các ph n m m tính toán
nên có r t nhi u công trình nghiên c u
các công trình c a các tác gi sau:
và h

ng cong Poisson

nh l

ng v c u trúc r ng, n i b t là

ng S Hi n (1974)[6] dùng hàm Meyer

n n phân b th c nghi m s cây theo c kính

cho r ng t nhiên làm c s cho vi c l p bi u

thon cây

ng

Vi t Nam.

Nh ng nghiên c u v c u trúc r ng trên cho th y trong th i gian qua,
vi c nghiên c u c u trúc r ng

n

c ta ã có nh ng b

c phát tri n nhanh

chóng và có nhi u óng góp nh m nâng cao hi u bi t v r ng, nâng cao hi u
qu trong nghiên c u c ng nh s n xu t kinh doanh r ng. Tuy nhiên, các
nghiên c u v c u trúc r ng g n ây th
quy lu t k t c u lâm ph n và vi c
r ng th

ng thiên v vi c mô hình hoá các

xu t các bi n pháp k thu t tác

ng thi u y u t sinh thái nên ch a th c s

doanh r ng n

ng vào

áp ng m c tiêu kinh

nh lâu dài. B i l b n ch t c a các bi n pháp k thu t lâm

sinh là gi i quy t nh ng mâu thu n sinh thái phát sinh trong quá trình s ng
gi a các cây r ng và gi a chúng v i môi tr

ng. Vì v y,

xu t

c các

bi n pháp k thu t lâm sinh chính xác, òi h i ph i nghiên c u c u trúc r ng m t cách
y

và ph i

ng trên quan i m t ng h p v sinh thái h c, lâm h c và s n l ng.


2.1.3.2. Nh ng nghiên c u v sinh tr
T

i h i l n th XV c a t ch c các c quan nghiên c u lâm nghi p

qu c t (IUFRO) t i nay, v n
l

ng

ng r ng ã

mô hình hoá quy lu t sinh tr

ng và s n

c tranh lu n r ng rãi và ngày càng hoàn thi n.

M t s nghiên c u v kh n ng sinh tr
lai và tính ch t g , tác d ng c i t o

ng, tính thích nghi c a Keo

phì c a

t cho th y v i chu k kinh

doanh ng n (7-8 n m) Keo lai ã mang l i hi u qu kinh t cao v giá tr
kinh t và sinh thái môi tr

ng. N ng su t bình quân n m

/ha/n m cao g p h n 3 l n so v i B ch àn Uro, Keo tai t

ng n ng su t

t 6-8 m3 /ha/n m. Hi n nay ã có trên 25 t nh, thành ph

bình quân ch
trên c n

t t 20-25 m3-

c ã và ang tr ng Keo lai v i di n tích hàng ch c ngàn ha. Viên

Ng c Nam, H ng Nh t (2005)[8] ã nghiên c u sinh kh i cây Keo lai tr ng
t i m t s t nh phía Nam cho th y sinh kh i Keo lai tr ng

t n/ha

t 46,69 -52,11

tu i 5, sinh kh i t ng trung bình hàng n m là 9,34 t n/ha/n m và

82,22-19,68 t n/ ha

i v i r ng 7 tu i, l

ng sinh kh i t ng trung bình

hàng n m 16,44 t n/ha/n m. Nghiên c u này ã s d ng hàm tuy n tính có
d ng log (W) = log(a) + log(D1,3)
ph n c a cây v i
2.1.3.3. V l p

mô t t

ng quan sinh kh i các b

ng kính (D1,3).

a và k thu t tr ng

K t qu nghiên c u c a

ình Sâm và c ng s (2001)[11] cho th y

nâng cao n ng su t r ng Keo lai, vi c bón phân khoáng v i phân vi sinh

cho th tích cây t ng so v i

i ch ng, sau ó là k t h p bón supe lân v i

phân vi sinh ho c NPK v i than bùn.
Theo Ph m Th D ng, Nguy n Thanh Bình, Ngô V n Ng c (2005)[2]
t k t qu nghiên c u nh h

ng c a m t

tr ng

n sinh tr

ng c a r ng

Keo lai 3 tu i cho th y n u tr ng r ng Keo lai làm nguyên li u gi y thì m t


1.428 cây/ha là thích h p, nh ng n u tr ng v a
nh thì m t

l yg l nv a

l yg

1.111 cây/ha là thích h p.

2.1.3.4. Nghiên c u v sinh kh i r ng
Hi n nay,

Vi t Nam m t s ph

ng pháp nghiên c u sinh kh i

c

áp d ng ph bi n g m:
- Ph
chu n:
Võ

ng pháp l p ÔTC và xác

ây là ph

nh sinh kh i thông qua cây tiêu

ng pháp ch y u nh t,

i H i (2007)[5], theo ph

c nhi u tác gi áp d ng nh

ng pháp này, các ÔTC

cl p

cho các lâm ph n r ng tr ng v loài cây, c p tu i, c p
tích ÔTC th

ng dao

i di n

t, l p

a,... Di n

m

ng kính

ng t 100-1000 m2. Trên ÔTC o

(D1,3), chi u cao vút ng n (Hvn), Dtán, chi u dài tán (Ltán); tính toán các
l

ng bình quân và t

i

ó l a ch n cây tiêu chu n. Ti n hành ch t h cây tiêu

chu n, l y m u v s y trong phòng thí nghi m
sinh kh i khô cây tiêu chu n s tính
nh sinh kh i t ng cây b i th m t

xác

nh sinh kh i khô, t

c sinh kh i t ng cây g . Vi c xác
i và v t r i r ng c ng

c xác

nh

thông qua h th ng ô th c p.
V V n Thông (1998)[12] khi ti n hành nghiên c u c s xác

nh sinh

kh i cây cá th và lâm ph n Keo lá tràm (Accia auriculiformis Cunn) t i t nh
Thái Nguyên ã gi i quy t

cm ts v n

ã nghiên c u và xây d ng mô hình xác

th c ti n

t ra, áng chú ý là

nh sinh kh i Keo lá tràm, l p các

b ng tra sinh kh i t m th i ph c v cho công tác i u tra kinh doanh r ng.
C ng v i loài Keo lá tràm, Hoàng V n D

ng (2000)[4] ã tìm ra quy lu t

quan h gi a các ch tiêu sinh kh i v i các ch tiêu bi u th kích th
cây, quan h gi a sinh kh i t
tràm. Nghiên c u c ng ã l p

cc a

i và sinh kh i khô các b ph n thân cây Keo lá
c bi u tra sinh kh i và ng d ng bi u xác

nh sinh kh i cây cá th và lâm ph n Keo lá tràm.


2.2. T ng quan khu v c nghiên c u
2.2.1. i u ki n t nhiên c a khu v c nghiên c u
a) V trí

a lý

Nam Tu n là m t xã thu c huy n Hòa An, t nh Cao B ng, Vi t Nam.
Xã có v trí:
B c giáp xã Phù Ng c và xã H Tu n thu c huy n Hà Qu ng.
ông giáp xã

i Ti n.

Nam giáp xã B Tri u, xã
Tây giáp xã

c Long

c Long, xã Dân Ch .

Xã Nam Tu n n m

phía B c thu c huy n Hòa An,t nh Cao B ng cách trung

tâm huy n Hòa An 8km ,v i t ng di n tích t nhiên là 3.702,04ha. Trong ó
t nông nghi p là 594 ha,
là 7,1 ha,
b)

t phi nông nghi p là 187,90 ha,

t ai, th nh

Xã Nam Tu n có
làm 3 d ng

t lâm nghi p là 2.550 ha,

t nuôi tr ng th y s n

t ch a s d ng là 43,89 ha.

ng
a hình bán s n

a: Thung l ng b ng,

i

t, núi á chia

a hình chính:

+ D ng

a hình có

1/4 di n tích t nhiên,

d c trung bình 140m – 200m, chi m kho ng
c hình thành do s b i

p c a sông thích h p v i

tr ng lúa, tr ng màu.
+ D ng

a hình

i

bình 300m – 350m, lo i
ph n di n tích này s

t chi m 1/2 di n tích t nhiên có

cao trung

a hình này r t d b r a trôi, xói mòn nên ch y u
d ng vào m c ích lâm nhi p k t h p v i nông

nghi p, ph n bãi b ng s

n d c tho i

d c thích h p dùng

phát tri n

tr ng màu và cây n qu .
+ D ng
núi á vôi d c
ngô,

a hình núi á có

cao trung bình 350m – 400m là các dãy

ng xen k thung l ng b ng, h p, có kh n ng phát tri n c y

, l c , lâu n m ch y u b o v ,ph c h i r ng trên núi á.


C)

t ai và khí h u,th y v n

+

t c a khu v c nghiên c u, có ngu n g c t

á m phi n th ch sét,

sa th ch
Xã Nam Tu n, huy n Hòa An, t nh Cao B ng ch u nh h
h u nhi t

ng c a khí

i gió mùa, v i b n mùa trong n m. Nh ng v c b n khí h u

phân thành hai mùa rõ r t là mùa m a và mùa khô ( mùa m a t tháng 4
tháng 9 hàng n m, mùa khô t tháng 10

n

n tháng 3 n m sau)

bình quân trong n m là 22,70c, tháng cao nh t là tháng 6

Nhi t

( 29,50c ), tháng th p nh t là tháng 1 (14,90c).
L
ng

ng m a: Bình quân trên

a bàn xã là 1434mm, phân b không

u theo các tháng trong n m, m a t p trung t tháng 4

n tháng 9.

m không khí: Trung bình hàng n m th p, bình quân 81,8%, tháng
cao nh t là tháng 8 ( 86,9%), th p nh t là tháng 11 (77%).
Gió bão: Mùa ông có gió mùa ông b c, th
mùa hè có gió tây nam, mùa m a th

ng mang theo m a phùn,

ng có l nh ng l r t nhanh.

2.2.2. Tình hình xã h i
a) Dân c
Xã có 23 xóm 1.219 h , v i t ng nhân kh u 5.023 ng
t c cùng sinh s ng : Tày có: 1007 h

i, g m 5 dân

(82.6%), Nùng: 175 h

(14,3%),

H’mông: 34 h (2,8%), Dao: 01 h (0,08%), Kinh: 02 h (0,17%).
b) Lao

ng

Lao

ng và vi c làm: T ng s lao

ng c a toàn xã có 2.318 ng

tu i t 16- 60, trong ó nam gi i có 1058 ng
50,5%. L c l

ng lao

tr ng

y n n kinh t c a

thúc

hi n nay lao

i

i chi m 49,5%, n gi i chi m

ng r t d i dào, ây chính là ngu n nhân l c quan
a ph

ng. Do

c thù là xã thu n nông

ng nông nghi p chi m 90%, các ngành ngh khác ch a phát

tri n,công n vi c làm trong lúc g i v ch a có, thu nh p c a ng

i dân ph n


l n là t nông nghi p nên
giúp

c a Nhà N

i s ng còn khó kh n. Vì th c n có s quan tâm

c nh m t o i u ki n

khuy n khích nhân dân phát

tri n kinh t .
2.3.3 Tình hình kinh t .
a) V s n xu t nông nghi p
Cây tr ng chính trên
xã hàng n m tr ng
Ngoài ra

a bàn xã là: Lúa, ngô, thu c lá,

vùng

ng c a

c 594 ha 1 v lúa/ n m và 1 v tr ng cây thu c lá.

xóm V n Th do

a hình cao ch y u là núi á ch tr ng

c2

v ngô.
b) V ch n nuôi
- V t nuôi xã Nam Tu n
+ Vùng

c chia làm 2 vùng:

ng v t nuôi ch y u là l n, gà, v t, hi n nay S Nông Nghiêp

& Phát Tri n Nông Thôn t nh Cao B ng ang th c hi n d án C nh tranh
ngành ch n nuôi và an toàn th c ph m t i các xóm Pác Pan, Nà Khao,
xu t ra th tr

s n

ng l n th t, con gi ng l n theo quy trình.

+ Vùng núi cao v t nuôi ch y u là bò, trâu.
Ngành ngh chính ch y u

nghi p chi m 5%, th

xã là ngành nông nghi p chi m 81,3%, Lâm

ng m i d ch v chi m 16,7%.

2.2.4. Nh n xét chung
a) Thu n l i
-

ng b và chính quy n xã Nam Tu n có truy n th ng oàn k t, t p

trung lãnh

o

phát tri n kinh t - xã h i trên

tranh th

c s quan tâm c a các c p lãnh

- Là xã có nhi u ti m n ng v

o t Trung

ng, t nh

n huy n.

t ai, có tài nguyên khoáng s n, có

ngu n nhân l c d i dào, m t b ng dân trí t
trình

a bàn xã có nhi u kh i s c và

ng

i

thâm canh trong s n xu t nông nghi p khá cao.

ng

u, nhân dân có