Tổ chức thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định tại công ty TNHH MTV đầu tư và phát triển kỳ hà chu lai, quảng nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

NGUYỄN THỊ THANH NGA

TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ CHO
VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV
ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN KỲ HÀ - CHU LAI
QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Đà Nẵng - Năm 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

NGUYỄN THỊ THANH NGA

TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ CHO
VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV
ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN KỲ HÀ - CHU LAI
QUẢNG NAM

Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 60.34.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Đình Khôi Nguyên

Đà Nẵng - Năm 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được
ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thanh Nga


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
CCDC
CPBH&QLDN
DNTN
DT
ĐVSP
ĐVT
KTQT
LN
LNST
LNTT
MTV
NCTT
NVL
QĐ
SXC

TC-HC
TNDN
TNHH
TSCĐ
UBND
VNĐ
XDCB

Nội dung
Công cụ dụng cụ
Chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp
Doanh nghiệp tư nhân
Doanh thu
Đơn vị sản phẩm
Đơn vị tính
Kế toán quản trị
Lợi nhuận
Lợi nhuận sau thuế
Lợi nhuận trước thuế
Một thành viên
Nhân công trực tiếp
Nguyên vật liệu
Quyết định
Sản xuất chung
Tổ chức hành chính
Thu nhập doanh nghiệp
Trách nhiệm hữu hạn
Tài sản cố định
Ủy ban nhân dân
Việt Nam đồng

Xây dựng cơ bản


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................3
5. Bố cục đề tài..........................................................................................4
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu...............................................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN
PHỤC VỤ VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH TRONG DOANH NGHIỆP...........11
1.1. KHÁI QUÁT VỀ THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG DOANH NGHIỆP.....11
1.1.1. Bản chất của thông tin kế toán......................................................11
1.1.2. Vai trò của thông tin kế toán.........................................................11
1.1.3. Các loại thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định...........13
1.1.4. Tổ chức thu nhận thông tin kế toán trong doanh nghiệp..............15
1.2. NỘI DUNG QUYẾT ĐỊNH KINH DOANH TRONG DOANH NGHIỆP...17
1.2.1. Khái quát quyết định kinh doanh trong doanh nghiệp..................17
1.2.2. Đặc điểm quyết định kinh doanh ..................................................18
1.2.3. Tiến trình ra quyết định.................................................................19
1.2.4. Các dạng ra quyết định kinh doanh trong doanh nghiệp..............21
1.3. THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ CHO VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH
TRONG DOANH NGHIỆP............................................................................25
1.3.1. Mối quan hệ giữa thông tin kế toán và các quyết định quản trị
trong doanh nghiệp ........................................................................................25
1.3.2. Tổ chức thông tin kế toán cho một số trường hợp ra quyết định
trong doanh nghiệp.........................................................................................26

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..............................................................................40
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN
PHỤC VỤ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV ĐẦU TƯ VÀ
PHÁT TRIỂN KỲ HÀ – CHU LAI QUẢNG NAM...................................41
2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY TNHH MTV ĐẦU TƯ VÀ PHÁT
TRIỂN KỲ HÀ – CHU LAI QUẢNG NAM..................................................41
2.1.1. Sự hình thành và đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty....41
2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Công ty................................44
2.1.3. Tổ chức công tác kế toán tại Công ty............................................47
2.2. TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI
CÔNG TY TNHH MTV ĐẦU TƯ & PHÁT TRIỂN KỲ HÀ - CHU LAI
QUẢNG NAM................................................................................................49
2.2.1. Khái quát công tác tổ chức thông tin kế toán phục vụ ra quyết
định tại Công ty...............................................................................................49
2.2.2. Tổ chức thông tin kế toán phục vụ việc ra quyết định ngắn hạn tại
Công ty ...........................................................................................................53
2.2.3. Tổ chức thông tin kế toán phục vụ việc ra quyết định dài hạn tại
Công ty............................................................................................................71
2.2.4. Kết quả điều tra phỏng vấn về nhận thức và nhu cầu của ban quản trị
đối với công tác tổ chức thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định............78
2.3. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC
VỤ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY.........................................................79
2.3.1. Ưu điểm.........................................................................................79
2.3.2. Nhược điểm...................................................................................80
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..............................................................................82


CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ
TOÁN PHỤC VỤ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV ĐẦU TƯ

VÀ PHÁT TRIỂN KỲ HÀ - CHU LAI QUẢNG NAM.................................83
3.1. SỰ CẦN THIẾT VÀ YÊU CẦU HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TỔ CHỨC
THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ RA QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY.....83
3.1.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện..........................................................83
3.1.2. Yêu cầu hoàn thiện........................................................................83
3.2. HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ RA
QUYẾT ĐỊNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN
KỲ HÀ - CHU LAI QUẢNG NAM...............................................................84
3.2.1. Hoàn thiện phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí.........84
3.2.2. Hoàn thiện công tác xử lý và cung cấp thông tin kế toán.............87
3.2.3. Hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán trong một số trường hợp ra
quyết định cụ thể tại đơn vị.............................................................................96
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3............................................................................115
KẾT LUẬN..................................................................................................116
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (BẢN SAO)
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu
bảng
Bảng 1.1.
Bảng 1.2.
Bảng 1.3.
Bảng 1.4.
Bảng 2.1.
Bảng 2.2.
Bảng 2.3.

Bảng 2.4.
Bảng 2.5.
Bảng 2.6.
Bảng 2.7.
Bảng 2.8.
Bảng 2.9.
Bảng 2.10.
Bảng 2.11.
Bảng 2.12.
Bảng 2.13.
Bảng 2.14.
Bảng 2.15.
Bảng 2.16.
Bảng 2.17.
Bảng 2.18.
Bảng 3.1.
Bảng 3.2.
Bảng 3.3.

Tên bảng

Trang

Bảng Doanh thu – Chi phí – Lợi nhuận các mặt hàng
Phân tích thông tin thích hợp của hai phương án tiếp tục

32

hay ngừng kinh doanh mặt hàng
Phân tích chi phí chênh lệch của hai phương án tự sản

xuất và mua ngoài
Bảng phân tích hiện giá thuần của hai phương án mua
mới và cải tạo thiết bị
Dự toán tiêu thụ năm 2015
Khối lượng sản xuất dự kiến năm 2015
Định mức tiêu hao NVL trực tiếp sản xuất Đá hộc năm
2015
Định mức tiêu hao NCTT sản xuất Đá hộc năm 2015
Định mức tiêu hao NVL trực tiếp và NCTT đơn vị của
các loại đá năm 2015
Bảng giá thành kế hoạch năm 2015
Kế hoạch giá bán sản phẩm năm 2015
Bảng quy định bán nợ năm 2015
Bảng chi tiết quy định bán nợ cho khách hàng thường
xuyên năm 2015
Báo cáo lợi nhuận dự kiến năm 2015
Báo cáo lợi nhuận qua 4 năm
Phân tích lợi nhuận các mặt hàng năm 2015
Thông tin phương án mua máy cũ về sửa chữa
Thông tin phương án mua máy mới
Phân tích chênh lệch giữa 2 phương án qua 10 năm
Nội dung phương án đầu tư nhà xưởng
Chi phí sản xuất cho đơn vị sản phẩm đá 1x2 và đá 2x4
Dự kiến Doanh thu - Chi phí – Lợi nhuận của dự án
Phân loại chi phí theo cách ứng xử
Thông tin sử dụng điện nước từ năm 2009 - 2015
Phân tích tình hình tiêu thụ ở các mức giá của sản phẩm
đá hộc quý I/2015

33

34
38
54
55
59
60
60
62
63
65
65
68
68
70
71
71
73
75
76
77
85
86
90


Số hiệu
bảng
Bảng 3.4.
Bảng 3.5.
Bảng 3.6.

Bảng 3.7.
Bảng 3.8.
Bảng 3.9.
Bảng 3.10.
Bảng 3.11.
Bảng 3.12.
Bảng 3.13.
Bảng 3.14.
Bảng 3.15.
Bảng 3.16.

Tên bảng
Bảng phân quyền ra quyết định và báo cáo kế toán tại
Công ty Đầu tư & Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai
Báo cáo về hoạt động mỏ đá quý IV năm 2014
Bảng phân tích nợ phải thu khách hàng
Báo cáo tiêu thụ quý IV năm 2014
Báo cáo phân tích doanh thu quý IV năm 2014
Báo cáo chi phí sản xuất quý X/2014
Báo cáo biến động chi phí NVL trực tiếp quý X/2014
Phiếu vật tư, NVL vượt định mức
Tỷ lệ số dư đảm phí các mặt hàng năm 2015
Dự toán kết quả sản phẩm tiêu thụ năm 2015
Doanh thu và sản lượng hòa vốn năm 2015
Doanh thu, sản lượng để đạt lợi nhuận mục tiêu
Giá thành kế hoạch theo phương pháp trực tiếp năm

2015
Bảng 3.17. Giá bán kế hoạch theo phương pháp trực tiếp năm 2015
Giá bán đá hộc theo phương pháp toàn bộ và phương

Bảng 3.18.
pháp trực tiếp
Bảng 3.19. Bảng sản lượng hòa vốn khi thay đổi giá bán Đá 1x2 quý II
So sánh lợi nhuận khi thay đổi giá bán Đá 1x2 quý
Bảng 3.20.
II/2015
Thông tin tình hình sử dụng giờ máy sản xuất các sản
Bảng 3.21.
phẩm
Bảng 3.22. Phân tích số dư đảm phí các mặt hàng trong điều kiện giới hạn
Bảng 3.23. Giá bán thấp nhất cho đơn hàng đá 2x4
Bảng 3.24. Báo cáo thu nhập theo phương pháp trực tiếp
Phân tích chênh lệch lợi nhuận giữa hai phương án tiếp
Bảng 3.25.
tục sản xuất hay loại bỏ mặt hàng Đá 4x6
Phân tích lợi nhuận tăng thêm khi tiếp tục sản xuất với
Bảng 3.26.
phương án bán ngay bán thành phẩm
Phân tích hiện giá thuần của hai phương án mua mới và
Bảng 3.27.
phương án sửa chữa
Bảng 3.28. Phân tích dòng tiền dự án theo phương pháp hiện giá

Trang
91
93
94
94
95
95

96
96
97
97
97
98
99
100
101
103
103
105
105
107
108
109
110
111
113


Số hiệu
bảng

Tên bảng

thuần
Bảng 3.29. Bảng tính lợi nhuận lũy kế của dự án

Trang

114


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Số hiệu

Tên sơ đồ
sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Quy trình tổ chức thu nhận thông tin quá khứ
Sơ đồ 1.2. Quy trình tổ chức thu nhận thông tin tương lai
Sơ đồ 1.3. Tiến trình ra quyết định theo mô hình Drury, 2000
Mối quan hệ giữa thông tin kế toán quản trị và chức
Sơ đồ 1.4.
năng quản lý ở doanh nghiệp
Minh họa quy trình sản xuất sản phẩm có tạo ra bán
Sơ đồ 1.5.
thành phẩm
Sơ đồ 2.1. Quy trình sản xuất đá vật liệu của Công ty
Sơ đồ 2.2. Tổ chức quản lý của Công ty
Sơ đồ 2.3. Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty
Sơ đồ 2.4. Hình thức kế toán áp dụng
Sơ đồ 3.1. Sơ đồ xử lý và cung cấp thông tin
Sơ đồ xử lý và cung cấp thông tin ra quyết định giá
Sơ đồ 3.2.
bán

Trang
15
16
19

26
35
43
45
47
49
88
89


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa, các hoạt động kinh doanh thể
hiện tính cạnh tranh ngày càng đa dạng, phức tạp và quyết liệt. Vì vậy, nhu
cầu thông tin phục vụ cho việc ra quyết định của nhà quản trị doanh nghiệp
trở nên quan trọng và cần thiết.
Ra quyết định là một chức năng cơ bản của nhà quản lý. Trong quá trình
điều hành doanh nghiệp, nhà quản lý phải đương đầu với nhiều dạng quyết
định từ đơn giản đến phức tạp, nhằm mục đích thu được những tài sản, điều
kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, thỏa mãn mục tiêu của tổ chức. Để
có một quyết định hợp lý, nhà quản trị phải cân nhắc trên nhiều phương diện.
Điều đó đòi hỏi công tác kế toán quản trị của doanh nghiệp phải thiết lập
thành một hệ thống thông tin, tức là phải tập hợp các yếu tố về con người, cơ
sở vật chất, các thông tin kinh tế lại với nhau để thu thập, xử lý, cung cấp
những thông tin có chất lượng, kịp thời nhất cho nhà quản trị trong việc đưa
ra các quyết định. Tuy nhiên, tại Việt Nam, các doanh nghiệp vẫn còn gặp
nhiều khó khăn trong việc tổ chức và vận dụng thông tin kế toán quản trị
trong việc ra quyết định, bởi một số nguyên nhân chủ yếu như mô hình tổ

chức kế toán quản trị của doanh nghiệp chưa hợp lý, trình độ của người làm
công tác kế toán quản trị chưa đáp ứng yêu cầu của thực tế….Vì vậy, việc
hoàn thiện tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị phục vụ cho việc ra
quyết định là đòi hỏi thực tế và bức thiết của các nhà quản trị hiện nay.
Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai Quảng Nam
là một doanh nghiệp có quy mô lớn và được thành lập từ lâu đời. Với hoạt
động kinh doanh về lĩnh vực khai thác, sản xuất và kinh doanh đá phục vụ
xây dựng, công ty phải cạnh tranh với nhiều đối thủ trên thị trường. Tuy nhiên
theo khảo sát tại Công ty thì thông tin kế toán chưa được quan tâm đúng mức


2
và còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến việc ra quyết định kinh doanh
của nhà quản trị, đồng thời làm giảm sức cạnh tranh của công ty. Vì vậy, trong
tương lai, Công ty rất cần hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán nhằm cung cấp
thông tin đầy đủ, chất lượng tới nhà quản trị trong việc đưa ra các quyết định,
từ đó góp phần thực hiện mục tiêu của toàn doanh nghiệp, đem lại hiệu quả
sản xuất kinh doanh cao hơn nữa.
Xuất phát từ lý do đó, tác giả đã chọn đề tài "Tổ chức thông tin kế toán
phục vụ cho việc ra quyết định tại công ty TNHH MTV Đầu tư và Phát triển
Kỳ Hà - Chu Lai, Quảng Nam" để làm luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của đề tài là tìm hiểu hệ thống thông tin kế toán và đánh giá
cách thức tổ chức thông tin kế toán để vận dụng vào quá trình ra quyết định
tại công ty TNHH MTV Đầu tư và Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai Quảng Nam.
Qua đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán phục
vụ cho việc ra quyết định tại đơn vị.
Câu hỏi nghiên cứu:
- Các quyết định ngắn hạn và dài hạn ở công ty là những quyết định nào?
Việc tổ chức thông tin kế toán để ra quyết định trong những trường hợp đó

được thực hiện như thế nào?
- Nhận thức và nhu cầu của nhà quản trị đơn vị trong việc tổ chức thông
tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định?
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng tổ chức thông tin kế toán phục vụ
ra quyết định tại Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai
Quảng Nam về: phương pháp tổ chức thông tin kế toán, mức độ vận dụng và
tính hiệu quả của việc vận dụng thông tin kế toán trong việc ra quyết định.
 Phạm vi nghiên cứu


3
Đề tài đề cập đến việc tổ chức thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại
Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai Quảng Nam.
Thông tin kế toán được giới hạn trong thông tin kế toán quản trị.
Lĩnh vực kinh doanh tập trung nghiên cứu: Khai thác và kinh doanh đá
xây dựng, bởi vì đơn vị đang được nghiên cứu là một doanh nghiệp kinh
doanh đa ngành nghề, trong đó lĩnh vực khai thác và kinh doanh đá xây dựng
đang được Công ty chú trọng quan tâm và có nhiều định hướng phát triển.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu kết hợp với thu thập dữ liệu
thứ cấp tại công ty.
 Phương pháp phỏng vấn:
- Phỏng vấn Giám đốc và Kế toán trưởng để nhận biết các dạng quyết
định thường xảy ra tại đơn vị, đánh giá mức độ thường xuyên của việc ra
quyết định và nhu cầu tổ chức thông tin kế toán phục vụ ra quyết định.
- Phỏng vấn Kế toán trưởng, Kế toán tổng hợp về quy trình tổ chức và
tham mưu thông tin kế toán lên Giám đốc nhằm hỗ trợ việc ra quyết định.
 Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp:

- Thu thập thông tin chung về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, về
cách quản lý đội ngũ nhân viên, phân cấp quyền hạn trách nhiệm của các cá
nhân và bộ phận trong đơn vị từ phòng Tổ chức – Hành chính – Lao động.
- Thu thập thông tin về dự toán: dự toán tiêu thụ, kế hoạch sản xuất, dự
toán giá thành, dự toán chi phí bán hàng và quản lý… và các thông tin về định
mức tại Phòng Tài chính - Kế toán và Phòng Kế hoạch - Kinh doanh.
- Thu thập thông tin về các báo cáo kế toán tại Phòng Kế toán và Phòng
Kinh doanh: báo cáo tồn kho, báo cáo doanh thu, lợi nhuận, báo cáo phân tích
chênh lệch giữa các phương án,…


4
- Thu thập thông tin dự án về chi phí của các phương án sản xuất,
phương án đầu tư mua sắm thiết bị, … tại Phòng Tài chính - Kế toán.
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Về mặt lý luận: Đề tài hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về tổ
chức thông tin kế toán phục vụ việc ra quyết định trong doanh nghiệp.
- Về mặt thực tiễn: Đề tài tìm hiểu thực trạng công tác tổ chức thông tin kế
toán cho việc ra quyết định tại Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển Kỳ Hà
- Chu Lai Quảng Nam. Qua đó phân tích, đánh giá ưu, nhược điểm trong công
tác tổ chức thông tin kế toán và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện.
5. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, bố cục của
luận văn gồm 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về tổ chức thông tin kế toán phục vụ việc ra
quyết định trong doanh nghiệp.
Chương 2. Thực trạng tổ chức thông tin kế toán phục vụ ra quyết định tại
Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai Quảng Nam.
Chương 3. Giải pháp hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán phục vụ ra
quyết định tại Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai

Quảng Nam.
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Khi nền kinh tế hội nhập và phát triển, việc tổ chức thông tin kế toán để
ra quyết định ở các doanh nghiệp trở nên cần thiết với những thay đổi nhanh
chóng của thị trường. Do đó, nhiều tác giả cũng đã có những công trình
nghiên cứu về vai trò của thông tin kế toán trong việc hỗ trợ các nhà quản trị
ra quyết định nhanh chóng, kịp thời và chính xác.
Có thể kể đến một số nguồn tài liệu là giáo trình, đề tài nghiên cứu khoa
học, bài báo như sau:


5
Giáo trình “Kế toán quản trị” (2008) của PGS.TS. Trương Bá Thanh và
các giảng viên Khoa Kế toán, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng, Nhà
xuất bản Giáo dục. Tác giả đã trình bày một cách hệ thống những vấn đề
chung về Kế toán quản trị, phân loại chi phí, phân tích mối quan hệ chi phí –
sản lượng – lợi nhuận, lập dự toán kinh doanh, định giá bán sản phẩm, nhận
diện thông tin thích hợp cho các quyết định kinh doanh ngắn hạn và dài hạn.
Đặc biệt, trong nội dung thông tin kế toán cho các quyết định kinh doanh, tác
giả đã trình bày và hướng dẫn tổ chức thông tin cho các tình huống như: quyết
định loại bỏ hay tiếp tục kinh doanh một bộ phận, quyết định tự sản xuất hay
mua ngoài các chi tiết, quyết định cách thức sử dụng các năng lực giới hạn,
quyết định giá bán sản phẩm, và một số quyết định đầu tư nhà xưởng, máy
móc thiết bị dài hạn. Giáo trình là tài liệu tham khảo hữu ích cho quá trình
học tập, giảng dạy và nghiên cứu về kế toán quản trị.
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ “Tổ chức thông tin kế toán quản trị
tư vấn cho các tình huống quyết định ngắn hạn trong các doanh nghiệp” của
GS.TS. Đoàn Xuân Tiên và tập thể giảng viên Học viện Tài chính (2002) đã
trình bày được những nội dung về: các dạng ra quyết định ngắn hạn và yêu
cầu thông tin kế toán quản trị phục vụ cho các quyết định ngắn hạn, quy trình

thu thập và xử lý thông tin cho một số trường hợp ra quyết định ngắn hạn và
minh họa số liệu cụ thể cho các tình huống, trên cơ sở đó đề xuất một số giải
pháp và điều kiện tổ chức thông tin tư vấn cho các tình huống ra quyết định
ngắn hạn trong doanh nghiệp.
Đề tài đã cung cấp được một lượng kiến thức lớn, là tài liệu tham khảo
hữu ích cho quá trình nghiên cứu về tổ chức thông tin kế toán trong doanh
nghiệp. Tuy nhiên, nội dung đề tài tập trung nhiều vào lý thuyết, việc minh
họa số liệu còn mang tính chất rời rạc cho từng tình huống, các giải pháp
được đưa ra ngắn gọn, chung chung và chưa được tác giả chú trọng.


6
Bài viết “Ứng dụng kế toán quản trị vào hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp” – TS Vũ Khắc Tường, Nghiên cứu – Trao đổi, Tạp chí Phát
triển và Hội nhập, Số 8 (18) – Tháng 01 – 02/2013, trang 46 – 51.
Tác giả đã trình bày lý thuyết về một số quyết định ngắn hạn và dài hạn
ở doanh nghiệp, từ đó nêu được thực tiễn ứng dụng KTQT vào hoạt động kinh
doanh của các doanh nghiệp Việt Nam. Nhược điểm lớn nhất ở các Doanh
nghiệp Việt Nam là chưa thực sự chú trọng trong khâu KTQT, các thông tin
kế toán hầu hết phục vụ cho kế toán tổng hợp nhiều hơn là yêu cầu quản trị.
Vì vậy, trong việc ra quyết định còn thiếu nhiều thông tin mang tính linh hoạt
và kịp thời. Tác giả cũng nêu được một vài đề xuất để tổ chức và ứng dụng
KTQT trong việc ra quyết định như: nâng cao ý thức nhà quản trị, hoàn thiện
hệ thống kế toán, xác định mô hình và cơ chế vận hành mô hình kế toán quản
trị…
Vì tác giả đề cập chung cho các doanh nghiệp ở Việt Nam nên những cơ sở
mà tác giả đưa ra chỉ mang tính lý thuyết chứ chưa được thể hiện về mặt số liệu.
Để có cơ sở và định hướng cho đề tài, bên cạnh việc tìm hiểu từ các
nguồn tài liệu trên, trong quá trình nghiên cứu tác giả còn tham khảo thêm
nguồn tài liệu là các luận văn Thạc sĩ với sự minh họa số liệu cụ thể tại từng

doanh nghiệp. Có thể kể đến:
Luận văn “Kế toán quản trị phục vụ ra quyết định ngắn hạn trong các
doanh nghiệp thương mại – trường hợp công ty Cổ phần ô tô Trường Hải”
của tác giả Nguyễn Thị Thu Đến (2012), Đại học Đà Nẵng.
Luận văn đã nêu được cơ sở lý luận cơ bản về kế toán quản trị và quyết
định quản trị trong doanh nghiệp thương mại, bên cạnh đó phản ánh thực tế
thông tin kế toán ở các quyết định quản trị ngắn hạn tại công ty Cổ phần ô tô
Trường Hải như quyết định về giá bán và chính sách giá, ra quyết định
marketing, quyết định về tồn kho, quyết định mức tín dụng cho khách hàng.


7
Tác giả cũng nêu được một số giải pháp về hoàn thiện tổ chức thông tin kế
toán quản trị trong việc ra quyết định ngắn hạn, cụ thể đối với công tác lập dự
toán, tổ chức thông tin kế toán quản trị phục vụ quản trị hàng tồn kho, phục
vụ ra quyết định tài chính…
Tuy nhiên, luận văn chưa phân tích sâu phương pháp mà nhà quản trị đã
sử dụng để xây dựng chính sách kinh doanh và ra các quyết định kinh doanh;
chưa đi sâu vào việc tổ chức thông tin KTQT phục vụ ra quyết định ngắn hạn,
số liệu mà tác giả đưa ra còn khá sơ sài, một số bảng biểu còn chưa đảm bảo
sự logic; chưa phản ánh thông tin kế toán ở các quyết định ngắn hạn khác
trong doanh nghiệp thương mại như: quyết định chi hoa hồng, trả lương nhân
viên, quyết định khen thưởng…; các giải pháp chưa có sự linh hoạt, còn nặng
về lý thuyết.
Luận văn “Kế toán quản trị phục vụ ra quyết định ngắn hạn tại công ty
cổ phần công nghiệp hóa chất Đà Nẵng” của tác giả Đoàn Thị Thanh Thảo
(2013), Đại học Đà Nẵng.
Luận văn nêu được tổng quan kiến thức về kế toán quản trị và việc vận
dụng thông tin kế toán quản trị cho việc ra quyết định ngắn hạn ở đơn vị sản
xuất. Tác giả cũng đã phản ánh được thực trạng tổ chức thông tin KTQT để ra

quyết định tại công ty về sản lượng sản xuất, định giá bán, mức tín dụng,
quyết định đặt gia công hay tự sản xuất, quyết định đẩy mạnh mặt hàng có lợi.
Hầu hết các quyết định đưa ra căn cứ vào kỹ thuật lập dự toán và định mức.
Tác giả cũng phân tích nhiều mặt tồn tại trong thực trạng thông tin kế toán
quản trị tại Công ty Cổ phần Công nghiệp hóa chất Đà Nẵng, từ đó đưa ra giải
pháp hoàn thiện hệ thống báo cáo quản trị phục vụ cung cấp thông tin ra quyết
định trong doanh nghiệp sản xuất, ứng dụng thông tin kế toán quản trị để
quyết định giá bán theo phương pháp trực tiếp và ra các quyết định khác…


8
Tuy nhiên, các giải pháp mà tác giả đưa ra vẫn chưa được đầy đủ, vẫn
còn thiếu một số giải pháp để hoàn thiện việc tổ chức và lựa chọn thông tin
thích hợp trước các phương án kinh doanh, tổ chức thông tin cho các quyết
định về tồn kho, tín dụng khách hàng…
Luận văn “Nghiên cứu việc sử dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết
định tại công ty cổ phần may Trường Giang” của tác giả Trần Thị Phước
Thịnh (2014), Đại học Đà Nẵng.
Tác giả đã tập hợp và hệ thống hóa những nội dung cơ bản về việc sử
dụng thông tin kế toán phục vụ ra quyết định trong doanh nghiệp, đồng thời
khảo sát được thực trạng vị trí, nhu cầu thông tin kế toán trong quá trình ra
quyết định ngắn hạn và dài hạn tại công ty Cổ phần may Trường Giang. Tác giả
đã minh họa một số tình huống ra quyết định tại công ty như: quyết định về sản
xuất, quyết định giá bán, quyết định mức chiết khấu đối với hàng bán, mức tín
dụng đối với khách hàng, quyết định mua vật tư, quyết định gia công hay tự
sản xuất, quyết định đẩy mạnh những mặt hàng có lợi, mua sắm máy móc, đầu
tư nhà xưởng…Từ đó đưa ra các giải pháp: phân tích mối quan hệ chi phí - sản
lượng - lợi nhuận, phân tích thông tin thích hợp để lựa chọn phương án kinh
doanh, vận dụng các phương pháp để ra quyết định dài hạn,…
Nhìn chung, tác giả đã trình bày khá chi tiết, đầy đủ việc sử dụng thông

tin để ra các quyết định ngắn hạn và dài hạn tại doanh nghiệp, tuy nhiên vẫn
chưa đề cập đến thông tin trong trường hợp ra quyết định khi năng lực sản
xuất bị giới hạn, quyết định bán ngay bán thành phẩm hay tiếp tục sản xuất...
Chi phí cơ hội có được nhắc đến ở quyết định dài hạn, tuy nhiên chưa sâu và
chưa được đề cập ở các quyết định ngắn hạn.
Luận văn “Tổ chức thông tin kế toán quản trị phục vụ ra quyết định
ngắn hạn tại công ty cổ phần PYMEPHARCO” của tác giả Nguyễn Thị
Nguyệt Thu (2015), Đại học Đà Nẵng.


9
Luận văn đã hệ thống cơ sở lý luận về thông tin kế toán quản trị và mô tả
cách thức tổ chức thông tin ở các quyết định ngắn hạn thường gặp trong
doanh nghiệp. Thông qua tiếp cận thực tế tại công ty PYMEPHARCO về việc
tổ chức thông tin để ra các quyết định: tồn kho, sản lượng sản xuất, quyết
định giá bán, mức tín dụng, tự sản xuất hay thuê ngoài, tác giả đã tập trung
làm rõ mối quan hệ giữa quyết định ngắn hạn và thông tin kế toán quản trị
phục vụ ra quyết định ngắn hạn, từ đó xây dựng quy trình thu nhận, xử lý
thông tin và hoàn thiện hệ thống báo cáo KTQT nhằm đảm bảo thông tin
KTQT phục vụ ra quyết định kinh doanh.
Tuy nhiên trong luận văn, tác giả chú trọng vào minh họa các phương
pháp phân tích thông tin chứ chưa thật sự đi sâu vào làm rõ việc tổ chức thông
tin kế toán tại đơn vị, bên cạnh đó những giải pháp đưa ra vẫn chưa có sự đổi
mới so với những giải pháp đã được các tác giả trình bày những năm trước.
Nhìn chung, các nghiên cứu trên đã trình bày khá chi tiết và cụ thể về vai
trò của thông tin kế toán trong việc ra quyết định ngắn hạn và dài hạn tại các
doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp thương mại. Qua đó, đánh giá ưu nhược
điểm và xây dựng các giải pháp hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán nhằm
đảm bảo cơ sở, tiền đề cho việc ra quyết định. Điểm chung của các tác giả là
đều phân tích tốt các kỹ thuật kế toán quản trị được vận dụng để phục vụ ra

quyết định, mô tả dưới những số liệu cụ thể tại từng doanh nghiệp, từ đó giúp
người đọc thấy rõ được việc tổ chức thông tin và vận dụng thông tin tại mỗi
doanh nghiệp. Tuy nhiên, các tác giả vẫn chưa khai thác triệt để một số nội
dung liên quan đến việc tổ chức thông tin để phục vụ ra quyết định. Một số
giải pháp đưa ra vẫn còn mang tính lý thuyết, thiếu sự sáng tạo.
Bên cạnh đó, trên thực tế thông tin kế toán quản trị chủ yếu phục vụ nội
bộ doanh nghiệp cho nên mỗi doanh nghiệp sẽ có sự tiếp cận và tổ chức thông
tin khác nhau nhằm mục đích cuối cùng là tối ưu hóa lợi nhuận, đảm bảo uy
tín và duy trì hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.


10
Dựa trên cơ sở lý luận về kế toán quản trị và việc tổ chức thông tin kế
toán để hỗ trợ cho việc ra quyết định trong kinh doanh, kết hợp với tham khảo
những công trình nghiên cứu có liên quan, luận văn “Tổ chức thông tin kế
toán phục vụ cho việc ra quyết định tại công ty TNHH MTV Đầu tư và
Phát triển Kỳ Hà - Chu Lai, Quảng Nam” sẽ làm rõ hơn cách thức tổ chức
thông tin kế toán với việc ra quyết định ngắn hạn và dài hạn dưới góc nhìn
linh hoạt và đầy đủ, đồng thời đánh giá mức độ vận dụng thông tin kế toán
cho nhu cầu quản lý tại công ty TNHH MTV Đầu tư và Phát triển Kỳ Hà Chu Lai Quảng Nam thông qua việc mô tả cụ thể các tình huống ra quyết định
phát sinh tại doanh nghiệp.
Căn cứ trên nhu cầu phát triển hoạt động kinh doanh và các dạng quyết
định tại công ty, luận văn sẽ lựa chọn và đưa ra giải pháp phù hợp nhất cho
việc tổ chức thông tin kế toán để giúp nhà quản trị ra quyết định kịp thời và
hiệu quả.


11
CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TOÁN
PHỤC VỤ VIỆC RA QUYẾT ĐỊNH TRONG
DOANH NGHIỆP
1.1. KHÁI QUÁT VỀ THÔNG TIN KẾ TOÁN TRONG DOANH

1.1.1. Bản chất của thông tin kế toán
Thông tin kế toán là một bộ phận cấu thành trong hệ thống thông tin
quản lý doanh nghiệp. Thông tin kế toán tùy thuộc vào đối tượng sử dụng mà
được phân thành nhiều nhóm khác nhau. Tương ứng với hai bộ phận kế toán
tài chính và kế toán quản trị thì thông tin kế toán bao gồm thông tin kế toán
tài chính và thông tin kế toán quản trị. Trong phạm vi đề tài liên quan đến việc
ra quyết định của một tổ chức, thông tin kế toán tập trung chủ yếu vào thông
tin kế toán quản trị.
Thông tin kế toán quản trị cung cấp cho các nhà quản trị doanh nghiệp
để đưa ra các quyết định điều hành các hoạt động kinh doanh, trong điều kiện
môi trường kinh doanh luôn biến động và phức tạp. Do đó, thông tin kế toán
quản trị thường cụ thể và mang tính chất định lượng, được cụ thể hóa thành
các chức năng cơ bản của nhà quản trị như: xây dựng kế hoạch, tổ chức thực
hiện, phân tích, đánh giá và ra quyết định. [5]
1.1.2. Vai trò của thông tin kế toán
Thông tin kế toán có vai trò chủ đạo và chi phối toàn bộ hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp. Đây là cơ sở quan trọng để đưa ra các quyết định

72

NGHIỆP


12
ngắn hạn và dài hạn nhằm đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của

doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Cụ thể:
Cung cấp thông tin cho quá trình hoạch định: Trong quá trình hoạch
định, nhà quản trị thường phải dự đoán kết quả của các chỉ tiêu kinh tế sẽ xảy
ra trên cơ sở khoa học sẵn có. Do vậy, khi xây dựng kế hoạch, họ phải liên kết
các chỉ tiêu kinh tế với nhau để xem xét những tác động về nguyên nhân và
kết quả có thể xảy ra trong tương lai. Vì thế thông tin kế toán cần phải hỗ trợ
hợp với mục tiêu đề ra, nhằm mang lại kết quả cao nhất trong các hoạt động.
Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức thực hiện: Nhà quản trị phải
biết cách liên kết các yếu tố giữa tổ chức, con người với nguồn lực lại với
nhau để thực hiện tốt chức năng này. Do đó, lượng thông tin kế toán cần thiết
để sử dụng là rất lớn, đặc biệt là thông tin KTQT. Quá trình tổ chức thực hiện
yêu cầu nhà quản trị phải sử dụng tổng hợp các nguồn thông tin của nhiều bộ
phận trong doanh nghiệp, thông tin bên trong và bên ngoài, thông tin định
lượng và định tính để từ đó phán đoán và thực hiện tốt các quá trình kinh
doanh theo kế hoạch, dự toán đã xây dựng.
Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm tra đánh giá: Phương pháp nhà
quản trị thường dùng để kiểm tra đánh giá là so sánh số liệu kế hoạch hoặc dự
toán với số liệu thực hiện, để từ đó nhận diện các sai lệch giữa kết quả đạt
được với mục tiêu đề ra. Thông tin kế toán được cung cấp bằng các báo cáo
thực hiện, như một kênh phản hồi thông tin giúp nhà quản trị nhận diện những
vấn đề và điều chỉnh cho hợp lý, từ đó phân tích và thu nhận thông tin phục
vụ cho các quá trình kinh doanh tiếp theo.
Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định: Phần lớn những thông
tin do KTQT cung cấp nhằm phục vụ cho chức năng ra quyết định. Để có

72

một cách hợp lý và có cơ sở để giúp nhà quản trị xây dựng các kế hoạch phù

13
những thông tin thích hợp, đáp ứng nhu cầu quản lý, KTQT phải phân tích,
chọn lọc thông tin và trình bày chúng theo trình tự dễ hiểu nhất. Từ đó, nhà
quản trị sẽ chọn lựa phương án tối ưu đối với từng hoạt động cụ thể của quá
trình kinh doanh nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tiết kiệm chi phí…
1.1.3. Các loại thông tin kế toán phục vụ cho việc ra quyết định [10]
a. Thông tin quá khứ và thông tin dự đoán tương lai

kiện kinh tế đã phát sinh trong quá trình hoạt động doanh nghiệp. Thông tin
này được thu nhận, tổng hợp thông qua các phương pháp theo từng khâu của
công việc kế toán. Ngoài ra, kế toán cũng xác định phương pháp xử lý, cung
cấp thông tin cụ thể cho các đối tượng khác. Tiếp đó, kế toán lập các báo cáo
chi tiết theo yêu cầu quản lý doanh nghiệp. Thông tin quá khứ có vai trò quan
trọng trong việc quản lý chi phí vì đây là cơ sở để so sánh và xây dựng dự
toán kinh doanh, từ đó phân tích chênh lệch, tìm hiểu nguyên nhân của những
hạn chế và điều chỉnh kịp thời. Luồng thông tin quá khứ còn hỗ trợ trong việc
kiểm soát quá trình thực hiện thông qua việc kiểm tra, phát hiện sai sót, từ đó
đánh giá trách nhiệm của từng bộ phận. Tuy nhiên, thông tin quá khứ là không
thay đổi đối với việc ra quyết định nên không phải là thông tin được sử dụng
trực tiếp để xem xét lựa chọn phương án kinh doanh.
Thông tin tương lai là nguồn thông tin có được thông qua chức năng dự
toán của kế toán quản trị. Một trong những thông tin tương lai quan trọng mà
kế toán quản trị cung cấp là thông tin dự toán chi phí, theo đó kế toán xác
định trước chi phí mong muốn và so sánh với chi phí thực tế để đánh giá sự
phù hợp, tìm hiểu bản chất của chênh lệch. Thông tin tương lai là thông tin
thích hợp tư vấn cho nhà quản trị trong việc ra quyết định. Việc dự toán được
thu nhập, chi phí và kết quả một cách nhanh chóng, linh hoạt sẽ giúp nhà quản

72

Thông tin quá khứ là nguồn thông tin kế toán thu nhận được từ những sự


14
lý giải quyết kịp thời các đơn đặt hàng cũng như các tình huống cụ thể trong
việc ra quyết định.
b. Thông tin thích hợp và thông tin không thích hợp
Xét về mặt kinh tế, tiêu chuẩn để lựa chọn trong việc ra quyết định là
phương án có thu nhập cao nhất hoặc chi phí thấp nhất. Thông tin được xem
là thích hợp cho việc ra quyết định là những thông tin sẽ chịu sự tác động bởi
thay đổi khi lựa chọn phương án này thay cho phương án khác, sự thay đổi đó
gọi là thu nhập hoặc chi phí chênh lệch. Những khoản thu nhập hay chi phí
độc lập với quyết định thì sẽ không có tác dụng trong việc cung cấp thông tin
cho việc ra quyết định, đó được xem là thông tin không thích hợp.
Thông tin về thu nhập và chi phí là thông tin thích hợp phải đảm bảo hai
tiêu chuẩn:
- Thông tin đó phải liên quan đến tương lai.
- Thông tin đó phải có sự khác biệt giữa các phương án đang xem xét.
Các thông tin không thỏa mãn cả hai hoặc một trong hai tiêu chuẩn trên
là các thông tin không thích hợp. Cụ thể thông tin không thích hợp là những
thông tin như: chi phí chìm – loại chi phí này luôn tồn tại và bằng nhau dưới
mọi phương án, thông tin về thu nhập và chi phí đã phát sinh trong quá khứ,
hoặc những thông tin liên quan đến tương lai nhưng không khác nhau do đó
bị triệt tiêu khi so sánh dòng thu nhập và chênh lệch giữa các phương án.
Trong những tình huống ra quyết định cụ thể cần có những thông tin
khác nhau đòi hỏi kế toán luôn phải thu thập thông tin, xử lý và phân tích
thông tin để loại bỏ những thông tin không thích hợp, sau đó trình bày những
thông tin thích hợp dưới dạng so sánh để giúp nhà quản trị lựa chọn phương

72

quyết định đưa ra. Cụ thể, đó là các khoản thu nhập hay chi phí mà sẽ có sự