14 Khang sinh dieu tri 2017 dược lâm sàng bệnh viện

Các nguyên tắc sử dụng thuốc
kháng sinh và kháng khuẩn
BM Dược lâm sàng ĐH Dược Hà Nội

1


Mục tiêu
• Phân tích được 4 nguyên tắc sử dụng kháng
sinh trong điều trị, nêu ví dụ minh họa

2


Tài liệu học tập
Sách giáo khoa Dược lâm sàng

Tài liệu tham khảo

Roger walker (2007).
Clinical pharmacy and
therapeutics. 4th edition

J. Dipiro (2008).
Pharmacotherapy. 7rd edition
3


Sử dụng kháng sinh trên lâm sàng
• Các kháng sinh sử dụng trên lâm sàng theo 3
cách:

– Điều trị theo kinh nghiệm
– Điều trị khi đã xác định được vi khuẩn
– Kháng sinh dự phòng

4


Các tác dụng có hại của việc sử dụng kháng
sinh
• Kháng kháng sinh
• Biến cố có hại (ADE)
– Quá mẫn/dị ứng (sốc phản vệ)
– Tác dụng phụ
– Nhiễm trùng do Clostridium difficile

– Tiêu chảy/ viêm ruột do kháng sinh
•

Tăng chi phí y tế
5


Sử dụng kháng sinh và Acinetobacter baumannii
kháng thuốc (carbapenem và piperacilin, 2003–2011

Jiancheng Xu,1 Zhihui Sun,2 et al,
Environ Res Public Health. 2013 April; 10(4): 1462–1473.

6

Sử dụng Fluoroquinolon và các chủng vi khuẩn Gram –
kháng thuốc – nghiên cứu khảo sát trên các khoa ICU 1993-2000
250

30
200
25
150

20

15

100

10

P. aeruginosa
GNR

FQ Use (kg X 1000)

Strains Resist. Ciprofloxacin (%)

35

50

Fluoroquinolone Use

5

0

0
1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

7

2000

Neuhauser, et al. JAMA 2003; 289:885


Nhiễm trùng do Clostridium difficile (CDI)
Viêm ruột có khả năng tử vong

Redelings, et al. EID, 2007;13:1417
CDC. Get Smart for health care. Access at
www.cdc.gov/Getsmart/healthcare

Principal Diagnosis

All Diagnoses

# of CDI Cases per 100,000 Discharges

90

25

80
20

70
60

15

50
40

10

30
20

5

10
0

0

1993

1995

1997

1999

2001

2003

2005
8

Annual Mortality Rate per Million Population

• Kháng sinh là yếu tố
nguy cơ quan trọng nhất
của CDI
• Tỷ suất bệnh và tử vong
gia tăng
• Tần suất chủng có độc

lực cao NAP1/BI tăng
khi gia tăng tần suất


Việt Nam - TỔNG KẾT CÔNG TÁC BÁO CÁO ADR
- 6 THÁNG ĐẦU NĂM 2013

9

5/11 ca ADR nghiêm trọng – 4 tử vong


Rất ít kháng sinh được cấp phép mới để điều
trị vi khuẩn kháng thuốc
Số kháng sinh mới được FDA cấp phép lưu hành

Clin Infect Dis. 2011;52:S397-S428

10


Sử dụng hợp lý kháng sinh là vấn đề cấp
bách

11


Sử dụng không hợp lý kháng sinh
• Sử dụng kháng sinh để điều trị nhiễm trùng

không điều trị bằng kháng sinh

Virus
Nấm
VSV đơn bào
12


Sử dụng không hợp lý kháng sinh (tiếp)

• Điều trị sốt không rõ nguyên nhân

• Thông tin về vi khuẩn học không đầy đủ

13


Khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh trong điều trị VPMPCĐ tại
một bv ở Hà Nội - 2012
Không có bệnh nhân

Tỷ lệ nuôi cấy vi khuẩn (n=168)

nào được lấy mẫu nuôi

19 trường hợp (+)
9 chủng vi khuẩn

cấy vi khuẩn trước khi
dùng kháng sinh

9.5%

78.0%
11.3%

Kể từ lúc nhập viện: 6

1.8%

10.7%

(3 – 13) ngày
Kể từ lúc dùng KS đầu
tiên: 5 (2 – 12) ngày
Âm tính

Không làm NCVK

Gram (+)

Gram(-)
14

Đồng Thị Xuân Phương- luận văn CH khóa 16-2013 ĐH Dược HN


Kết quả khao sát tình hình sử dụng kháng sinh tại
4 BV ở Hà Nội - 2013
Bệnh viện

BV 1 (ĐG)
BV 2 (SP)
BV 3 (TN)
BV 4 (TT)
Tổng

Có phân lập VK

Không phân lập VK

n

%

n

%

-

-

250

100,0

25

10,0

225

90,0

40

16,0

210

84,0

-

-

250

100,0

65

6,5

935

93,5

Tổng

n

%

250

100,0

250

100,0

250

100,0

250

100,0

1000

100,0
15


Sử dụng không hợp lý kháng sinh (tiếp)
• Sử dụng kháng sinh với liều không đúng

• Chỉ sử dụng kháng sinh như biện pháp duy nhất

điều trị NK

16


Nghiên cứu
HỒI CỨU

ĐÁNH GIÁ SỬ DỤNG BETA-LACTAM (2)
Đánh giá liều dùng

100%
80%

28

14.3

13.2

13

60%
40%

72

85.7

86.8

87

BV SP

BV TN

BV TT

Không phù hợp
Phù hợp

20%
0%

BV ĐG

Kết quả khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh tại 4 BV ở Hà Nội - 2013

17


Nghiên cứu
HỒI CỨU

ĐÁNH GIÁ SỬ DỤNG CÁC AMINOSID (3)
Đánh giá liều dùng và đường dùng

100%

6

80%
60%

78.8
94

40%

Không phù hợp
Phù hợp

20%
21.2
0%
Liều dùng

Đường dùng

Kết quả khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh tại 4 BV ở Hà Nội - 2013

18


Những nguyên tắc
sử dụng kháng sinh trong điều trị

19

Sử dụng kháng sinh
hợp lý ?

20


Những nguyên tắc sử dụng kháng sinh
trong điều trị
1. Chỉ sử dụng kháng sinh khi có nhiễm khuẩn
2. Phải biết lựa chọn kháng sinh hợp lý
3. Phải biết nguyên tắc phối hợp kháng sinh
4. Phải sử dụng kháng sinh đúng thời gian quy
định

21


Có cần sử dụng kháng sinh hay không?

Chỉ định KS tại Pakistan

Memon K. Use of drugs in Sind Province Pakistan primary
health care facilities

22


Kháng sinh trong điều trị cám lạnh và viêm
mũi cấp có chảy mủ

Kháng sinh không có lợi ích nhưng làm gia tăng
phản ứng có hại

23


Có cần sử dụng kháng sinh hay không?
Khảo sát tại 36 bệnh viện ở Việt Nam

Truong et al. Antibiotic use in Vietnamese hospitals: A multicenter point-prevalence study. American Journal of Infection Control
40 (2012) 840-4
24


Có cần sử dụng kháng sinh hay không?
Khảo sát tại 36 bệnh viện ở Việt Nam

Tỷ lệ BN có chỉ định dùng không hợp lý là 30,8%
Truong et al. Antibiotic use in Vietnamese hospitals: A multicenter point-prevalence study. American Journal of Infection Control
40 (2012) 840-4
25