Đánh giá hiện trạng môi trường và đề xuất biện pháp thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới tại xã Đồng Liên huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NG THÁI S N

Tên

tài:

“ ÁNH GIÁ HI N TR NG MÔI TR

NG VÀ

BI N PHÁP TH C HI N TIÊU CHÍ MÔI TR
XÂY D NG NÔNG THÔN M I T I XÃ

XU T

NG TRONG
NG LIÊN –

HUY N PHÚ BÌNH – T NH THÁI NGUYÊN”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h c môi tr

Khoa

: Môi tr

Khóa h c

: 2010 – 2014

Ng

ih

IH C

ng d n : PGS.TS

ng

ng

TH LAN

Thái Nguyên, n m 2014


L IC M

Th c hi n ph
th i gian

N

ng châm “H c i ôi v i hành”, th c t p t t nghi p là

m i sinh viên sau giai o n h c t p nghiên c u t i tr

ki n c ng c và v n d ng ki n th c ã h c vào th c t .
không th thi u
tr

ng

c

i v i m i sinh viên các tr

ng

ng có i u

ây là giai o n

i h c nói chung và

i h c Nông Lâm Thái Nguyên nói riêng.

V i lòng kính tr ng và bi t n sâu s c, em xin chân thành c m PGS.TS
Th Lan ã t n tình h

ng d n em trong su t quá trình th c hi n

Qua th i gian 4 tháng th c t p t i UBND xã

tài t t nghi p.

ng Liên - huy n Phú

Bình - t nh Thái Nguyên em ã rút ra

c r t nhi u kinh nghi m th c t mà

khi ng i trên gh nhà tr

c bi t

ng em ch a

n toàn th cán b , nhân viên trong UBND xã

n, em xin chân thành c m
ng Liên ã t n tình giúp

em su t quá trình th c t p t t nghi p.
Em xin chân thành c m n gia ình, ng

i thân, b n bè ã giúp

ng viên em trong su t quá trình th c t p.
Trong quá trình th c t p và làm khóa lu n, em ã c g ng h t mình
nh ng do kinh nghi m và ki n th c th c t c a b n thân còn h n ch nên
khóa lu n t t nghi p c a em không tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t mong
nh n

c s tham gia óng góp ý ki n c a các th y cô và các b n

c a em

chuyên

c hoàn thi n h n.

Em xin chân thành c m n!
ng Liên, ngày 15 tháng 08 n m 2014
Sinh viên

ng Thái S n


DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 2.1. T l ng

i dân nông thôn

cc pn

c s ch

B ng 4.1. B ng th hi n tình hình s d ng ngu n n
dân xã

các vùng .......... 13

c sinh ho t c a ng

i

ng Liên .......................................................................... 41

B ng 4.8: B ng th hi n ch t l

ng n

c sinh ho t xã

ng Liên ................ 42

B ng 4.7. B ng th hi n t l h gia ình s d ng h th ng c ng th i

xã

ng Liên...................................................................................... 43

B ng 4.12: T l s d ng các ki u nhà v sinh............................................... 44
B ng 4.9 Ch t l
B ng 4.11. T l l

ng môi tr

ng không khí xã

ng rác c a các h gia ình

B ng 4.13. Các hình th c x lý rác th i r n t i xã
B ng 4.15

ng Liên ............................ 45
xã

ng Liên ................... 46
ng Liên ....................... 46

ánh giá v ngu n ti p nh n thông tin VSMT c a nhân dân xã
ng Liên...................................................................................... 49

B ng 4.17 B ng th hi n các lo i b nh th

ng g p c a ng

i dân xã

ng

Liên................................................................................................ 50


DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.2: Bi u
ng

th hi n tình hình s d ng các ngu n n

c sinh ho t c a

i dân xã .................................................................................. 41

Hình 4.3: Bi u

t l ch t l

ng n

c sinh ho t ......................................... 42

Hình 4.5: Bi u

t l h gia ình s d ng h th ng c ng th i .................... 43


DANH M C CÁC T

VI T T T

TCVN

: Tiêu chu n Vi t Nam

TCCP

: Tiêu chu n cho phép

QCCP

: Quy chu n cho phép

Q

: Quy t

CP

: Chính ph

N

: Ngh

BTNMT

: B Tài Nguyên và Môi Tr

TT

: Thông t

BYT

:B YT

BXD

: B xây d ng

WHO

: T ch c y t th gi i

YTDP

: Y t d phòng

UBND

: U ban nhân dân

H ND

:H i

HTX

: H p tác xã

BVTV

: B o v th c v t

ANTQ

: An ninh t qu c

BNNPTNT

: B Nông nghiêp phát tri n nông thôn

KCN

: Khu công nghi p

nh

nh
ng

ng nhân dân


M CL C
Trang
PH N 1.
1.1.

TV N

.................................................................................. 1

Tính c p thi t c a

1.2 M c tiêu c a

tài .......................................................................... 1

tài ..................................................................................... 3

1.2.1 M c tiêu chung ......................................................................................... 3
1.2.2 M c tiêu c th ......................................................................................... 3
1.3. Yêu c u c a

tài ...................................................................................... 4

1.4 Ý ngh a c a

t th c t p ............................................................................. 4

1.4.2. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................... 5
PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U ................................... 6
2.1. C s khoa h c ........................................................................................... 6
2.1.1. Các khái ni m liên quan .......................................................................... 6
2.1.1.1. Khái ni m v môi tr

ng ..................................................................... 6

2.1.2. C s pháp lí ......................................................................................... 10
2.2. C s th c ti n c a

tài ......................................................................... 12

2.2.1. Các v n

ng nông thôn Vi t Nam ........................................ 12

môi tr

2.2.2. Tình hình qu n lý và th c hi n tiêu chí môi tr

ng nông thôn m i t i xã

ng Liên và - Huy n Phú Bình – T nh Thái Nguyên. .................................. 15
PH N 3.

I T

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN

C U ................................................................................................................ 22
3.1.
3.1.1

it
it

ng nghiên c u, ph m vi nghiên c u ............................................ 22
ng nghiên c u............................................................................. 22

3.1.2 Ph m vi nghiên c u ................................................................................ 22
3.2.
3.2.1.

a i m, th i gian nghiên c u ................................................................ 22
a i m nghiên c u ............................................................................. 22

3.2.2. Th i gian nghiên c u ............................................................................ 22


3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 22
3.3.1. i u ki n t nhiên - kinh t - xã h i t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình -

t nh Thái Nguyên............................................................................................. 22
3.3.2.

ánh giá hi n tr ng môi tr

ng và

xu t bi n pháp th c hi n tiêu chí

môi tr

ng trong xây d ng nông thôn m i t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình

- t nh Thái Nguyên .......................................................................................... 23
3.4. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................... 24

3.4.2. Ph

ng pháp i u tra ph ng v n .......................................................... 24

3.4.3. Ph

ng pháp thu th p thông tin, th ng kê ............................................ 24

3.4.4. Ph

ng pháp phân tích, ánh giá, so sánh và x lý s li u .................. 24

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ........................... 25
4.1.

c i m t nhiên – kinh t xã h i và môi tr

ng c a xã

ng Liên,

huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên ............................................................... 25
4.1.1. i u ki n T nhiên................................................................................ 25
4.1.2 Tài nguyên thiên nhiên .......................................................................... 26
4.1.3.

c i m kinh t - xã h i ..................................................................... 27

4.2. Hi n tr ng ch t l

ng môi tr

ng nông thôn t i xã

ng Liên, huy n Phú

Bình - t nh Thái Nguyên ................................................................................. 40
4.2.1. Hi n tr ng môi tr

ng n

c .................................................................. 40

4.2.2. Hi n tr ng môi tr

ng không khí.......................................................... 45

4.2.3.Hi n tr ng môi tr

ng

t ...................................................................... 45

4.2.4. Rác th i.................................................................................................. 46
4.2.5. Phân bón và thu c b o v th c v t ....................................................... 47
4.2.6. V sinh môi tr
v sinh môi tr

ng và s qu n lý c a các c p chính quy n trong v n

ng .......................................................................................... 48

4.2.7. Nh n th c c a ng
4.2.8. Môi tr

i dân v môi tr

ng và s c kh e ng

ng .............................................. 49

i dân ....................................................... 50


4.3. Khó kh n, t n t i, nguyên nhân ch y u trong quá trình th c hi n tiêu chí
môi tr

ng trong xây d ng nông thôn m i t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình

- t nh Thái Nguyên .......................................................................................... 51
4.4.

xu t gi i pháp nâng cao ch t l

ng môi tr

môi tr

ng trong xây d ng nông thôn m i t i xã

ng và th c hi n tiêu chí
ng Liên, huy n Phú Bình

- t nh Thái Nguyên. ......................................................................................... 54
Ph n 5. K T LU N VÀ

NGH ............................................................. 61

5.1. K t lu n .................................................................................................... 61
5.2.

ngh ..................................................................................................... 62

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 63


1
PH N 1
TV N

1.1. Tính c p thi t c a

tài

Nông thôn Vi t Nam là ch

l n. Là n i có hàng tre xanh, n i có con

ngõ nh , n i s ng thân thi t c a m i ng

i dân Vi t Nam. Nông thôn Vi t

Nam tr i r ng mênh mang theo chi u dài

tn

s th ng tr m và hào hùng c a

tn

ra nh ng v n

i s ng con ng

nét v n hóa
môi tr

thi t c t c a

c, là n i b t ngu n c a l ch

c. Nông thôn t x a
i m i th i

n nay

u di n

i; tích l y bao

c s c c a dân t c cùng v i l i s ng chân ch t, hi n hòa cùng

ng thiên nhiên trong lành.

Tuy nhiên trong vài th p k g n ây, nông thôn Vi t Nam ang trong quá
trình chuy n

i, kéo theo ó là s phát sinh không ít v n

tình tr ng ô nhi m môi tr
h n

ng. Ng

n cu c s ng m u sinh, khi

v môi tr
môi tr

mà

i dân x a nay còn ph i quan tâm nhi u
i s ng ch a th c s

m b o thì vi c b o

ng ch là th y u. Các ngu n ch y u gây ra hi n t

ng

nông thôn

c bi t là

u tiên ph i k

ng ô nhi m

n là vi c l m d ng và s d ng

không h p lý các lo i hóa ch t trong s n xu t nông nghi p; do ch t th i c a
các nhà máy; rác th i t sinh ho t; ch n nuôi vi c x lý ch t th i c a các làng
ngh th công truy n th ng ch a tri t
c a con ng

i sinh s ng

; nh n th c, ý th c b o v môi tr

ng

nông thôn còn h n ch . Ti p ó là s quan tâm

ch a úng m c c a các c p, các ngành. Ô nhi m môi tr
h u qu nghiêm tr ng, tác

ng x u

tr c ti p

n s c kh e c a ng

m tv n

c p bách hi n nay.

“Nông thôn m i” là ch

ng gây ra nh ng

n h sinh thái nông nghi p, nh h

i dân. Vì v y b o v môi tr

ng

ng nông thôn là

ng trình m c tiêu qu c gia l n và dài h i c a

Chính ph . V i quy mô l n, k v ng c ng nhi u, th nh ng nhìn nh n nông
thôn trong n m qua, ngành nông nghi p ã th a nh n v nh ng b

c i ch m


2
c a ch

ng trình mà rõ nét nh t là ngu n thu c a nông dân ch a

cc i

thi n, di n m o nông thôn m i v n ch a rõ hình hài.... V y âu là nguyên
nhân làm ch m b

c i c a ch

ng trình. Có nhi u nguyên nhân nh : s

qu n lý l ng l o, ch a t p trung vào nh ng v n

chính trong s phát tri n

c a nông thôn, chuy n d ch c c u cây tr ng phù h p v i iêu ki n c a
ph

ng ch a h p lý,… trong ó công tác b o v môi tr

t i

a ph

a ph

ng và h sinh thái

ng là khá quan tr ng trong s phát tri n b n v ng c a

Công tác qu n lý, th c hi n b o v môi tr
ng ch a

c coi tr ng nên d n

th i t ho t
x lý, n
ph

a ph

ng.

ng và h sinh thái t i nhi u

n tình tr ng ô nhi m môi tr

và suy gi m h sinh thái còn di n ra nhi u gây b c xúc cho ng
n i tình tr ng v t rác b a bãi ra

a

ng

i dân. Nhi u

ng, n i công c ng, sông su i…; x n

ng công nghi p, sinh ho t ra ngoài môi tr

ng mà không

c
c

c sinh ho t b ô nhi m do kim lo i n ng, do xâm m n t i các

a

ng ven bi n… Công tác qu n lý, ki m tra, giám sát, ánh giá tình hình

th c hi n b o v môi tr
túc,

ng và h sinh thái ch a th c s ch t ch và nghiêm

c bi t là vi c x lý các v vi c gây ô nhi m môi tr

ng.

Trong nh ng n m qua, huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên nói chung và

xã

ng Liên nói riêng ã ti n hành th c hi n ch

ng trình “Nông thôn m i”

v i 19 tiêu chí theo b tiêu chí qu c gia nh m nâng cao hi u qu c a n n kinh
t nông thôn t i
a ph

a ph

ng. V i s c g ng n l c c a

ng cùng toàn th nhân dân trong huy n, ch

th c hi n, nh

ó mà kinh t t ng tr

dân trong huy n ang

ng trình c ng ã d n d n

i s ng v t ch t, tinh th n c a nhân

c c i thi n và nâng cao rõ r t. Tuy nhiên, trong vi c

th c hi n b tiêu chí còn g p nhi u v
chí môi tr

ng,

ng b chính quy n

ng m c.

c bi t nh tiêu chí 17 là tiêu

ng còn g p r t nhi u khó kh n trong công tác th c hi n.
tìm hi u v v n

trên trong khuôn kh m t

ng ý c a Ban ch nhi m khoa Môi Tr

ng, d

is h

tài t t nghi p,

cs

ng d n c a PGS.TS.


3
Th Lan, em ti n hành th c hi n nghiên c u
môi tr

ng và

tài: “ ánh giá hi n tr ng

xu t bi n pháp th c hi n tiêu chí môi tr

d ng nông thôn m i t i xã
1.2 M c tiêu c a

ng trong xây

ng Liên - huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên”.

tài

1.2.1 M c tiêu chung
M c tiêu chung c a
b o v môi tr

tài là d a trên hi n tr ng môi tr

ng t i xã

ng Liên, huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên t

ó làm c s khoa h c và th c ti n
và thói quen b o v môi tr
tr

h

ng d n c ng

ng và xây d ng các b

ng trong th c hiên nông thôn m i,

ng th i

trong công tác qu n lý và b o v tài nguyên môi tr
l

ng cu c s ng ng

ng và công tác

ng dân c có ý th c

c th c hi n tiêu chí môi
xu t m t s gi i pháp
ng nh m nâng cao ch t

i dân và hoàn thành b tiêu chí môi tr

ng trong xây

d ng nông thôn m i.
1.2.2 M c tiêu c th
- ánh giá hi n tr ng môi tr

ng nông thôn t i

a ph

ng nh m tìm ra

nh ng thu n l i và khó kh n.
tr

xu t các gi i pháp trong công tác th c hi n th c hi n tiêu chí môi

ng nông thôn m i t i xã
+ T l h dân

ng Liên, huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên:

c s d ng n

c s ch h p v sinh theo quy chu n

t 85%.
+ Các c s s n xu t kinh doanh
+ Không có các ho t
+ Ch t th i, n
+ Ngh a trang

c th i

t tiêu chu n v môi tr

ng làm suy gi m thoái môi tr

ng.

c thu gom, x lý theo quy

nh.

ng.

c xây d ng theo quy ho ch.

- Làm c s cho vi c xây d ng và th c hi n 19 tiêu chí cho nông thôn m i.
l

y m nh công tác qu n lý và b o v môi tr

ng môi tr

ng t i

a ph

ng.

ng, nâng cao ch t


4

1.3. Yêu c u c a

tài

- Tìm hi u Lu t B o V Môi Tr
thông t … có liên quan

ng 2005, các v n b n, ngh

n công tác b o v môi tr

nh,

ng.

- Thu th p tài li u m t cách trung th c, chính xác, khách quan.
-

a ra nh ng gi i pháp và nh ng ki n ngh phù h p, khách quan và

có tính kh thi.
- Ph i có thái

nghiêm túc, kh c ph c m i khó kh n

nghiên c u, bi t t n d ng s giúp

c a cán b nhân viên t i

- Có tinh th n, trách nhi m v i nhi m v

h c h i,

n v th c t p.

c giao, hoàn thành t t m i

công vi c m t cách chính xác, k p th i.
- Ch

ng thu th p và chu n b tài li u

vi t báo cáo thu ho ch sau

t th c t p.
- Gi m i quan h t t v i cán b , nhân viên trong
- Tham gia

y

tích c c m i ho t

- Hoàn thành chuyên
1.4 Ý ngh a c a

n v th c t p.

ng phong trào c a

th c t p úng th i h n quy

n v th c t p.
nh.

t th c t p

1.4.1. Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c
- Giúp cho sinh viên n m

c th c tr ng v môi tr

t p. Qua ó, liên h v i ph n lý lu n

nhà tr

tác qu n lý, b o v , gi gìn v sinh môi tr
- B ng nh ng ki n th c ã h c
th c hi n ch tiêu môi tr

ng nh m

ng t i

nhà tr

ng t i

ng

n v th c

a ra gi i pháp công

a ph

ng.

xu t

c các gi i pháp

ng trong xây d ng nông thôn m i c ng nh t t c

19 tiêu chí trong nông thôn m i nh m s m

a

a ph

ng hoàn thành m c

tiêu xây d ng nông thôn m i.
- Qua

t th c t p sinh viên h c

nghi p, tinh th n trách nhi m

c: tính t ch c, k lu t trong ngh

i v i công vi c

c giao, tinh th n kh c

ph c m i khó kh n, phát huy tính tích c c trong h c t p.


5
1.4.2. Ý ngh a th c ti n
+

ánh giá

c hi n tr ng môi tr

ng t i xã

ng Liên - Huy n Phú

Bình – T nh Thái Nguyên
+
tr

xu t m t s bi n pháp nâng cao công tác th c hi n tiêu chí môi

ng nông thôn m i


6
PH N 2

T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U
2.1. C s khoa h c
2.1.1. Các khái ni m liên quan
2.1.1.1. Khái ni m v môi tr

ng

* Môi tr

ng là gì?

“Môi tr

ng bao g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân t o có

quan h m t thi t v i nhau, bao quanh con ng
s n xu t, s t n t i, phát tri n c a con ng

ng t i

ng I, i u 1)

ng.

- Môi tr

ng là không gian s ng c a con ng

- Môi tr

ng là n i cung c p ngu n tài nguyên c n thi t cho

và s n xu t c a con ng
- Môi tr

i s ng

ng ph th i do con ng

i t o ra trong ho t

ng s n xu t.

- Gi m nh các tác
v t trên Trái

i và các loài sinh v t.

i.

ng là n i ch a

ng s ng và ho t

i s ng,

i và thiên nhiên”.

(Lu t BVMT Vi t Nam n m 2005 Ch
* Ch c n ng c a môi tr

i, có nh h

ng có h i c a thiên nhiên t i con ng

i và sinh

t

- L u tr và cung c p thông tin cho con ng
* Ô nhi m môi tr

ng là gì?

Ô nhi m môi tr

ng là s bi n

không phù h p v i tiêu chu n môi tr

i.

i c a các thành ph n môi tr

ng, gây nh h

ng x u

ng

n con ng

i,

i thành ph n ,tính ch t c a

t

sinh v t.
(Theo Lu t BVMT Vi t Nam 2005)
- Ô nhi m môi tr

ng

t : Là s bi n

gây ra b i nh ng t p quán ph n v sinh c a các ho t
nghi p và nh ng ph
các ch t c n bã

ng s n xu t nông

ng th c canh tác khác nhau và do th i b không h p lý

c và l ng vào

t. Ngoài ra ô nhi m

ng c a các ch t gây ô nhi m không khí l ng xu ng

t.

t còn do s l ng


7
- Ô nhi m môi tr

ng n

c : Là s thay

i theo chi u x u i các tính

ch t v t lý - hóa h c - sinh h c c a n

c, v i s xu t hi n các ch t l

l ng, r n làm cho ngu n n

c h i v i con ng

gi m

c tr nên

a d ng sinh v t trong n

ng

ng không khí : Là hi n t

i thành ph n và tính ch t d

gây tác h i t i th c v t và
tr

ng c a Hoàng V n Hùng, 2012 -

i h c Nông lâm Thái Nguyên)

- Ô nhi m môi tr
s ch thay

ng làm cho không khí

i b t k hình th c nào, có nguy c

ng v t, gây h i

n s c kh e con ng

ng xung quanh .Khí quy n có kh n ng t làm s ch

gi a các quá trình.Nh ng ho t
s ch, có s thay
nhi m môi tr

ng c a con ng

i b t l i trong môi tr

ng

iv

i và môi

duy trì s cân b ng
t quá kh n ng t làm

ng không khí thì

c xem là ô

ng không khí.

(Theo Giáo trình ô nhi m môi tr
Tr

i và sinh v t, làm

c.

(Theo Giáo trình ô nhi m môi tr
Tr

th

ng c a Hoàng V n Hùng, 2012 -

i h c Nông lâm Thái Nguyên)

- Ô nhi m ti ng n.
Ti ng n là âm thanh không mong mu n hay âm thanh

c phát ra

không úng lúc, úng ch .
- Ô nhi m ti ng n nh m t âm thanh không mong mu n bao hàm s
b t l i làm nh h
g m

ng

n con ng

t ai , công trình xây d ng và

i và môi tr

ng v t nuôi

(Ngu n: Giáo trình ô nhi m môi tr
Tr

ng

ng s ng c a con ng

i bao

trong nhà.

ng c a Hoàng V n Hùng, 2012 -

i h c Nông lâm Thái Nguyên).

* Suy thoái môi tr

ng.

Là s suy gi m kh n ng áp ng các ch c n ng c a môi tr
n i c trú an toàn, c n k t tài nguyên, x th i quá m c, ô nhi m.
Nguyên nhân gây suy thoái môi tr

ng r t a d ng:

ng: M t


8
- S bi n

ng c a t nhiên theo h

ng không có l i cho con ng

i.

- S khai thác tài nguyên quá kh n ng ph c h i.
- Do mô hình phát tri n ch nh m vào t ng tr

ng kinh t .

- S gia t ng dân s .
- Nghèo ói.
- B t bình

ng.

* Qu n lý môi tr

ng và phòng ch ng ô nhi m:

“Qu n lý môi tr

ng là m t ho t

i u ch nh các ho t

ng c a con ng

các k n ng i u ph i thông tin,
n con ng

ng trong qu n lý xã h i: có tác

i d a trên s ti p c n có h th ng và

i v i các v n

i, xu t phát t quan i m

ng

nh l

môi tr

ng, h

ng có liên quan

ng t i phát tri n b n

v ng và s d ng h p lý tài nguyên”.
- Qu n lý môi tr

ng

c th c hi n b ng t ng h p các bi n pháp:

+ Lu t pháp.
+ Chính sách.
+ Kinh t .
+ Công ngh .
+ Xã h i.
+ V n hoá.
+ Giáo d c…

Các bi n pháp này có th
i u ki n c th c a v n
- Vi c qu n lý môi tr
+ Toàn c u.
+ Khu v c.
+ Qu c gia.
+ T nh.

an xen, ph i h p, tích h p v i nhau tu theo

t ra.
ng

c th c hi n

m i quy mô:


9
+ Huy n.
+ C s s n xu t.
+ H gia ình…
* Tiêu chu n môi tr

ng:

“ Tiêu chu n môi tr
l

ng môi tr

th i

ng xung quanh, v hàm l

c c quan nhà n

b o v môi tr

ng là gi i h n cho phép các thông s v ch t
ng c a ch t gây ô nhi m trong ch t

c có th m quy n qui

nh làm c n c

qu n lý và

ng.”

(Theo Kho n 5 i u 3 Lu t B o v Môi tr

ng Vi t Nam 2005)

* Các khái ni m CTR.
- CTR: Là toàn b các lo i t p ch t
ho t

c con ng

i lo i b trong các

ng kinh t - xã h i c a mình.
- CTR sinh ho t: là CTR phát sinh trong sinh ho t c a cá nhân, h gia

ình, n i công c ng.
- Thu gom CTR: Là ho t

ng t p h p, phân lo i, óng gói l u gi t m

th i CTR t i nhi u i m thu gom t i th i i m ho c c s
n

c c quan nhà

c có th m quy n ch p thu n.
- L u gi CTR: Là vi c gi CTR trong m t kho ng th i gian nh t

n i c quan có th m quy n ch p thu n tr

c khi v n chuy n

nh

n c s x lý.

- V n chuy n CTR: Là quá trình chuyên tr CTR t n i phát sinh, thu
gom, l u gi trung chuy n

n n i x lý, tái ch tái s d ng ho c bãi chôn l p

cu i cùng.
- X lý CTR: Là quá trình s d ng các gi i pháp công ngh , k thu t
làm gi m, lo i b tiêu h y các thành ph n có h i ho c không có ích trong
CTR, thu h i tái ch tái s d ng l i các thành ph n có ích.
- Chôn l p CTR h p v sinh: Là ho t

ng chôn l p phù h p v i các

yêu c u c a tiêu chu n k thu t v bãi chôn l p ch t th i r n h p v sinh.


10
2.1.1.2. Khái ni m v Xây d ng nông thôn m i
Xây d ng nông thôn m i là cu c cách m ng và cu c v n
c ng

ng dân c

nông thôn

mình khang trang, s ch

ng lòng xây d ng thôn, xã, gia ình c a

p; phát tri n s n xu t toàn di n (nông nghi p, công

nghi p, d ch v ); có n p s ng v n hoá, môi tr
m b o; thu nh p,

ng l n

ng và an ninh nông thôn

i s ng v t ch t, tinh th n c a ng

i dân

c nâng cao.

Xây d ng nông thôn m i là s nghi p cách m ng c a toàn
dân, c a c h th ng chính tr . Nông thôn m i không ch là v n
h i, mà là v n

c

ng, toàn
kinh t - xã

kinh t - chính tr t ng h p.

Xây d ng nông thôn m i giúp cho nông dân có ni m tin, tr nên tích
c c, ch m ch , oàn k t giúp

nhau xây d ng nông thôn phát tri n giàu

p,

dân ch , v n minh.
2.1.1.3. Khái ni m v phát tri n b n v ng

Phát tri n b n v ng là phát tri n áp ng
t i mà không làm t n h i
t

c nhu c u c a th h hi n

n kh n ng áp ng nhu c u ó c a các th h

ng lai trên c s k t h p ch t ch , hài hòa gi a t ng tr

b o ti n b xã h i và b o v môi tr

ng kinh t ,

m

ng.

2.1.2. C s pháp lí
- C n c lu t BVMT Vi t Nam 2005

c qu c h i n

c C ng hòa xã

h i ch ngh a Vi t Nam khoá 11 k h p th 8 thông qua ngày 29/11/2005 và
có hi u l c thi hành t ngày 1/7/2006.
- C n c vào ngh
Ph quy

nh chi ti t và h

- Ngh

nh s 80/2006 N -CP ngày 9/8/2006 c a Chính
ng d n thi hành m t s

i u Lu t BVMT.

nh 59/2007/ N - CP ngày 09/04/2007 v qu n lí CTR.

- Quy t nh s 08/2005/Q -BYT ngày 11/3/2005 c a B tr
v vi c ban hành Tiêu chu n ngành: Tiêu chu n v sinh

ng B Y t

i v i các lo i nhà tiêu.


11
- C n c quy t
Xây D ng

nh s 17/2001/ Q

- BXD ngày 07/08/2001 c a B

nh m c d toán chuyên nghành v sinh môi tr

ng - công tác thu

gom v n chuy n, x lí rác
- Quy t

nh s 22/2006 Q -BTNMT ngày 18/12/2006 c a B Tài

nguyên và Môi tr

ng v vi c áp d ng TCVN v Môi tr

- C n c quy t
Xây D ng

nh s 17/2001/ Q

ng.

- BXD ngày 07/08/2001 c a B

nh m c d toán chuyên nghành v sinh môi tr

ng - công tác thu

gom v n chuy n, x lí rác
- Quy

nh s 367-BVTV/Q

th c v t s d ng

v vi c s d ng các lo i thu c b o v

Vi t Nam do C c B o v th c v t ban hành.

- Ch th s 36/2008/CT - BNN ngày 20/02/2008 c a B Nông nghi p
và Phát tri n Nông thôn v vi c t ng c

ng các ho t

ng b o v môi tr

ng

nh 491/Q -TTg ngày 16 tháng 04 n m 2009 c a Th t

ng

trong Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn.
- Quy t

Chính ph v vi c ban hành B tiêu chí qu c gia v nông thôn m i và Quy t
nh sô 342/Q -TTg ngày 20 tháng 02 n m 2013 c a Th t
v vi c s a

ng Chính ph

i m t s tiêu chí c a B tiêu chí Qu c gia v xây d ng nông

thôn m i.
- C n c vào Thông t s 41/2013/TT-BNNPTNT ngày 04 tháng 10

n m 2013 c a B nông nghi p và Phát tri n nông thôn h
B tiêu chí qu c gia v môi tr

ng d n th c hi n

ng nông thôn m i.

C n c vào h th ng TCVN nh :
- C n c vào QCVN 01:2009/ BYT quy chu n k thu t qu c gia v ch t
l

ng n

c n u ng.

- C n c vào QCVN 06: 2009/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v
m t s ch t

c h i trong không khí xung quanh.

- C n c vào TCVN 5502 - 2003 c p n

c sinh ho t - yêu c u ch t l

ng


12
- C n c vào QCVN 09:2008/BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v
ch t l

ng n

c ng m.

- C n c vào QCVN 14:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v
n

c th i sinh ho t.
- C n c vào QCVN 15:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v

d l

ng hóa ch t b o v hóa ch t th c v t trong

2.2. C s th c ti n c a
2.2.1. Các v n

môi tr

t.

tài
ng nông thôn Vi t Nam

Nh ng n m g n ây, tình tr ng ô nhi m môi tr
gây b c xúc
tr ng t n

nhi u n i. N u nh ng

ng ã tr thành v n

i dân ô th ch u ô nhi m v i tình

rác th i sinh ho t, rác th i công nghi p, ô nhi m không khí do

khói, b i… thì ng

i dân

vùng nông thôn,

cao, dân t c thi u s ph i

c bi t là nh ng thôn b n vùng

i m t v i tình tr ng ô nhi m môi tr

v sinh, phân gia súc, gia c m, ô nhi m ngu n n

ng do nhà

c, thu c BVTV…

2.2.1.1. Ô nhi m t rác th i, nhà v sinh
- Chúng ta bi t r ng ô nhi m môi tr
ra các b nh v

ng s d n t i nhi u b nh t t, gây

ng hô h p, tiêu ch y, ph khoa...

- Trên th c t , nhi u n m qua các c p, các ngành t trung
t nh, huy n, xã, thôn, b n ã chú tr ng
truy n, b o v môi tr
+ V sinh

ng

n

n vi c tri n khai công tác tuyên

ng nh :

ng làng ngõ xóm.

+ Kh i thông c ng, rãnh thoát n

c.

+ Làm nhà tiêu hai ng n h p v sinh.
+

u t xây d ng công trình n

- Nh ng v n

c sinh ho t …

này v n còn r t khiêm t n. H u h t nh ng thôn vùng

cao, vùng dân t c thi u s , v n
c nh báo. M t ph n do trình

ô nhi m môi tr
nh n th c c a ng

ng hi n nay ã

m c

i dân còn h n ch , ch a


13
n m

c tác h i c a s ô nhi m môi tr

ng, m t ph n do thói quen c a

bào. Vi c s d ng nhà tiêu m t ng n không nh ng luôn ph i ch u
n ng n c, khó ch u b c lên, tr thành nh ng i m "lý t
ru i, mu i t t p, tr i m a n
môi tr

u t ch có

ng mùi

ng" cho các loài

c ch y t nhà trên xu ng nhà d

ng...Nh ng h có i u ki n t

ng

i gây ô nhi m

vùng th p, còn các

thôn vùng cao h u h t là nhà tiêu m t ng n, th m chí không có.
2.2.1.2. Ô nhi m ngu n n

c sinh ho t

- Nhi u thôn b n ch a
th

ng ch s d ng ngu n n

c Nhà n

c

u t ngu n n

c b c trong khe, gánh

sông, gi ng ào…

không qua h th ng x lý nào. Th m chí, m t s thôn b n
t xây d ng công trình n

c sinh ho t,

c Nhà n

c

u

c sinh ho t h p v sinh, nh ng do ý th c trách

nhi m qu n lý kém nên hi u qu không cao.
- Nhi u ng

i cho bi t: Mùa khô còn

c v a có mùi không th s d ng
nh ng v n ph i i gánh nh n

, khi tr i m a xu ng n

cv a

c, nhi u h dù có ngu n n

c này

c gi ng ào

s d ng.

- M t s xã có nhi u thôn hi n nay v n còn s d ng n
sinh ho t, ngu n n

c th

ng b ô nhi m do ch t th i c a các loài gia súc,

th m chí có khi gia súc ch t trôi n i d
B ng 2.1. T l ng
STT

i sông, su i nh ng v n ph i s d ng.

i dân nông thôn

Vùng

1
2

cc pn
T l ng

c s ch

ng

các vùng

i dân
c dùng n
s ch %
15
18

Vùng núi phía B c
Trung du B c B & Tây Nguyên
B c Trung B & Duyên h i mi n
3
Trung
4
ông Nam B
5
ng b ng sông H ng
6
ng b ng sông C u Long
(Ngu n: Lê V n Khoa, Hoàng Xuân C (2004), Chuyên
Nam, tr

c sông, su i

36
21

33
39
Nông thôn Vi t

i h c Khoa H c T Nhiên, Hà N i).

c


14
2.2.1.3. Hóa ch t b o v th c v t
- Môi tr

ng nông thôn còn b

e d a b i tình tr ng l m d ng hóa ch t

trong nông nghi p nh phân bón hóa h c, thu c b o v th c v t và vi c s
d ng phân t

i, nh t là trong s n xu t các lo i rau n.

cho môi tr

ng, v a nh h

ng nghiêm tr ng

2.2.1.4. Trách nhi m c a c p u chính quy n
- M t th c tr ng hi n nay, d

c quan ch c n ng
trung vào các v n

các

a ph

i u này v a có h i

n s c kho con ng
a ph

i.

ng

ng nh c p u , chính quy n các c p, các
ng nông thôn, mi n núi th

ng ch t p

l n nh : Xoá ói gi m nghèo, h n ch vi c sinh

, xây

d ng c s h t ng

ng, tr

v n

ng, v sinh, m t vi c làm r t c n thi t. Tránh ô nhi m

ô nhi m môi tr

môi tr

ng

ch

ng h c, tr m y t … ch a chú ý quan tâm

ng phòng b nh, ch không th

n

phát b nh, phát d ch

r i m i ch a ch y phòng tránh.
- M c dù nh ng n m g n ây, các
tr

ng vào h

ng

c, quy

a ph

ng

a vi c b o v môi

c làng b n, v sinh công c ng, kh i thông c ng

rãnh, xây d ng chu ng tr i ch n nuôi xa nhà… song v n

này ch a th c s

tr thành phong trào thu hút toàn dân, tham gia.
-

c bi t,

các thôn vùng cao,

ng, tuyên truy n phát
- Tr
n
ph

ng xong ch b

ng bào dân t c Mông, Dao có v n
ó, không mang l i hi u qu .

c tình hình b nh tiêu ch y c p ã và ang x y ra trên

c, th m chí ã x y ra

m ts

ng trong t nh nh hi n nay, các

a

ng, các c p chính quy n, các c quan ch c n ng c n có s quan tâm,

a

ra gi i pháp quy t li t h n n a

a ph

a bàn c

nv n

vùng nông thôn, vùng núi; t ng c
n a nh n th c cho

v sinh, ô nhi m môi tr

các

ng công tác tuyên truy n, nâng cao h n

ng bào tham gia làm cho môi tr

s ch nh m c i thi n, nâng cao ch t l

ng

ng ngày càng trong

ng cu c s ng c a ng

i dân.


15
2.2.2. Tình hình qu n lý và th c hi n tiêu chí môi tr
t i xã

ng nông thôn m i

ng Liên và - Huy n Phú Bình – T nh Thái Nguyên.

2.2.2.1. Tình hình môi tr

ng và công tác qu n lý b o v môi tr

ng trên

a

ông B c Vi t Nam, ti p giáp v i th

ô

bàn t nh Thái Nguyên
Thái Nguyên là m t t nh
Hà N i. Do v trí

a lý thu n l i, Thái Nguyên tr thành m t trung tâm kinh

t - xã h i c a khu v c

ông B c hay c Vùng trung du và mi n núi phía

B c.T nh Thái Nguyên

c tái l p ngày 1/1/1997 v i vi c tách t nh B c Thái

thành hai t nh B c K n và Thái Nguyên.
Thái Nguyên hi n ang
tr ng i m B c th

c nghiên c u

ô Hà N i .Thái Nguyên

tr thành vùng kinh t
c coi là m t trung tâm ào

t o ngu n nhân l c l n th 3 sau Hà N i và thành ph H Chí Minh.
S phát tri n c a các khu công nghi p ã góp ph n tích c c vào s
chuy n d ch c c u kinh t theo h

ng công nghi p hóa, hi n

h th ng k t c u h t ng m i, hi n
hóa h th ng k t c u h t ng trên c n
Tuy nhiên,

nhi u

công nghi p (KCN) còn
ô nhi m môi tr
Tính

a ph

i, có giá tr lâu dài, góp ph n hi n

ng, vi c hình thành và phát tri n các khu

t ra nhi u v n

c n gi i quy t,

n nay, theo quy ho ch, toàn t nh Thái Nguyên có 25 khu, c m
c 32 d án

ut b t

Tuy nhiên, trong t ng s 25 khu, c m công nghi p

còn l i các khu, c m công nghi p khác
ng, ch a xây d ng ch
ng.

ut ,1s

u i vào ho t

ng.

c quy ho ch ch có duy

nh t KCN Sông Công th c hi n l p báo cáo ánh giá tác

ng môi tr

c bi t là v n

ng. Thái Nguyên là t nh n m trong b i c nh chung ó.

khu, c m công nghi p ã k t thúc giai o n

l

i

c.

công nghi p, trong ó KCN Sông Công 1 thu hút

môi tr

i hóa, t o ra

ng môi tr

ng,

không có báo cáo ánh giá tác

ng

ng trình qu n lý ch t th i và giám sát ch t


16
Vi c x lý ch t th i t i các khu, c m công nghi p h u h t còn manh
mún, t phát, ch a có thi t k quy ho ch chi ti t và xây d ng k t c u h t ng
b o v môi tr

ng c a t ng KCN nên vi c x lý ô nhi m không áp ng

các tiêu chu n v b o v môi tr

c

ng.

Thái Nguyên là t nh có t c

phát tri n kinh t khá, s l

nghi p t ng lên r t nhanh, t ch 200 - 300 doanh nghi p,

ng doanh

n nay ã t ng lên

h n 2.000 doanh nghi p.
Vi c phát tri n các c s s n xu t nhanh chóng ã t o s c ép lên môi
tr

ng. Nhi u doanh nghi p không th c hi n các bi n pháp x lý gây ô nhi m

môi tr

ng.
- Trong vòng hai n m tr l i ây, t nh Thái Nguyên ã th ng kê và

vào danh sách 35 c s gây ô nhi m môi tr
tr

ng nghiêm tr ng.Hi n nay, ã có m t s

lý ô nhi m, tuy nhiên v n ch a có
ho ch x lý tri t
* Môi tr

ng

- Ho t

a

ng, 29 c s gây ô nhi m môi
n v hoàn thành k ho ch x

n v nào báo cáo k t qu hoàn thành k

ô nhi m

t
ng khai thác khoáng s n trên

a bàn t nh Thái Nguyên ang

phát tri n nhanh chóng, tuy nhiên, do s d ng công ngh l c h u, a ph n
khai thác theo ki u l thiên… nên
nhi m, nh h
kh e,

ng tr c ti p

i s ng c a ng

n ch t l

ng

t và gián ti p nh h

ng

ub ô
ns c

i dân trong khu v c.

- Thái Nguyên hi n có 66
t ng s m

t t i các khu v c khai khoáng

n v ho t

ng khai thác khoáng s n v i

c c p phép khai thác lên t i 85, trong ó có 10 i m khai thác

than, 14 i m khai thác qu ng s t, 9 i m khai thác qu ng chì k m, 24 i m
khai thác á vôi, 3 i m khai thác qu ng titan…T ng di n tích
ng khai thác chi m h n 3.191 ha, t
c a t nh.

ng ng g n 1% di n tích

t trong ho t
t t nhiên

17
nv

- Trong quá trình khai thác, các

ã th i ra m t kh i l

á th i, làm thu h p và suy gi m di n tích
th i t i m s t Tr i Cau (g n 2 tri u m3
(g n 3 tri u m3

ng l n

t

t canh tác, i n hình là các bãi

t á th i/n m), m than Khánh Hòa

t á th i/n m), m than Ph n M (h n 1 tri u m3

t á

th i/n m)…
- C ng theo kh o sát c a nhóm tác gi thu c Tr
Lâm Thái Nguyên
m u

ng trênT p chí Khoa h c

t t i các khu v c khai khoáng

ng

i h c Nông

t s 36/2011, h u h t các

u có bi u hi n ô nhi m kim lo i n ng,

c bi t, m t s m u g n khu sinh s ng c a dân c c ng ang b ô nhi m.
- C th , hàm l
chu n 12mg/kg; hàm l
Th

ng

u

ng asen t i m s t Tr i Cau và m thi c
ng s t trong t t c các m u

m c cao; hàm l

iT v

t

Tr i Cau, Ph n M , Hà

ng k m, chì t i m t s khu v c c ng v

t

chu n cho phép.
i m

áng chú ý,t i nhi u khu v c m
Phú L

ng,

Tr i Cau,

ng H và m t vài

i T xu t hi n không ít nh ng doanh nghi p khai thác

không phép, không có thi t k m , khi n tài nguyên b t n th t và môi tr

ng

b ô nhi m n ng n .
-

h n ch th c tr ng ô nhi m áng báo

c n quan tâm h n t i công tác qu n lý, s d ng
c n t ng c
trên

ng ki m tra ho t

a bàn c ng nh các

*Môi tr

ng n

ng nêu trên, a ph
t sau khai khoáng,

ng khai thác c a các

nv

ng

c bi t

c c p phép

n v không phép.

c

Theo báo cáo c a S TN&MT t nh Thái Nguyên, t ng l

ng n

c th i

c a ngành luy n kim, cán thép, ch t o thi t b máy móc kho ng 16.000
m3/ngày. Trong ó, n
l n nh t t i ch t l

c th i c a KCN gang thép Thái Nguyên có nh h

ng n

c sông C u. N

d n r i ch y vào sông C u v i l u l

ng

c th i c a KCN qua hai m
c tính 1,3 tri u m3/n m.

ng
ng