Phân tích chuỗi giá trị ngành hàng miến dong Bình Liêu tại xã Đồng Tâm huyện Bình Liêu tỉnh Quảng Ninh (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-----------

-----------

LÔ TH MAI
tài:
PHÂN TÍCH CHU I GIÁ TR NGÀNH HÀNG MI N DONG
BÌNH LIÊU T

NG TÂM HUY N BÌNH LIÊU
T NH QU NG NINH

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành : Phát tri n nông thôn
Khoa

: Kinh t & PTNT

Khóa h c

: 2011 - 2015

Thái Nguyên - 2015


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
-----------

-----------

LÔ TH MAI

tài:
PHÂN TÍCH CHU I GIÁ TR NGÀNH HÀNG MI N DONG
BÌNH LIÊU T

NG TÂM HUY N BÌNH LIÊU
T NH QU NG NINH

KHÓA LU N T T NGHI
H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Phát tri n nông thôn

Khoa

: Kinh t & PTNT

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi

ng d n :

Thái Nguyên - 2015

Hi n


i

L IC
Th c hi
ti

i hành, lý thuy t g n v i th c
ng chuyên nghi

i h c Nông lâm

Thái Nguyên nói riêng. Th c t p t t nghi
cu i khóa.

c quan tr ng c a sinh viên

n r t quan tr ng nh m c ng c ki n th

trên gh

ng th i nâng cao k
c s nh t trí c

c

c hành.

i h c Nông lâm Thái Nguyên, ban ch

nhi m khoa Kinh t & Phát tri

n hành th c hi n

"Phân tích chu i giá tr ngành hàng mi n dong Bình Liêu t

tài

ng Tâm

huy n Bình Liêu t nh Qu ng Ninh".

Trong th i gian th c hi

cs

giáo trong khoa Kinh t & Phát tri
c a gi

Hi n, cùng s

c a các th y cô

c bi t là s

t n tình c a các các b t i y

ng Tâm. Tôi xin chân thành bày t lòng c
các th y cô giáo cùng toàn th các cán b
V i kh

i gian có h

b

tài c

ct i

ng Tâm.
tài c a tôi không th

tránh kh i nh ng thi u sót. Vì v y tôi r t mong nh
c a các th

nhi t tình

cs

n

c hoàn thi

Tôi xin chân thành c
Thái Nguyên, tháng 05
Sinh viên

Lô Th Mai

2015


ii

DANH M C CÁC B NG
Trang
B ng 3.1

M

ng v n..................................... 23

B ng 4.1

S n ph m mi n dong tiêu th

B ng 4.2

Chi phí, giá bán, l i nhu n bình quân trên 1kg mi n dong c a

44

tác nhân s n xu t mi n dong Bình Liêu......................................... 46
B ng 4.3

Chi phí, giá bán, l i nhu n bình quân trên 1kg mi n dong c a
i bán buôn mi n dong Bình Liêu ............................ 48

B ng 4.4

Chi phí, giá bán, l i nhu n bình quân trên 1kg mi n dong c a
i bán l mi n dong Bình Liêu ................................. 49

B ng 4.5

T ng h p k t qu , hi u qu kinh t c a các tác nhân tham gia
trong chu i giá tr (tính BQ/1kg mi n dong)................................. 50

B ng 4.6

S hình thành giá và giá tr

a các tác nhân theo kênh

tiêu th (Tính bình quân cho 1kg mi n dong)............................... 53
B ng 4.7

Kinh nghi m tr ng và ch bi n mi n dong ................................... 59


iii

DANH M C CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1:

ngành hàng mi n dong Bình Liêu t

ng Tâm.......... 37

Hình 4.2

Quy trình ch bi n mi n dong th công......................................... 40

Hình 4.3

Quy trình ch bi n mi n dong t i công ty ch bi n mi n dong.... 42

Hình 4.4

Chu i giá tr

a các tác nhân theo kênh phân ph i ....... 51


iv

DANH M C CÁC CH

VI T T T

tính
GPMB

Gi i phóng m t b ng

GTGT

Giá tr

KHKT

Khoa h c k thu t

KT-XH

Kinh t - xã h i

NXB

Nhà xu t b n

PTNT

Phát tri n nông thôn

PTDTBT

Ph thông dân t c bán trú

THCS

Trung h

UBND

y ban nhân dân

VAT

Thu giá tr

XTTM

Xúc ti

i


v

M CL C

Trang
PH N 1: M
tv

U................................................................................................. 1
............................................................................................................ 1

1.2 M c tiêu và yêu c u c

tài........................................................................... 2

1.2.1 M c tiêu chung ................................................................................................ 2
1.2.2 M c tiêu c th ................................................................................................ 3
tài ............................................................................................... 3
c ................................................................................... 3
1.3.2 Ý n

c ti n.................................................................................... 3

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U..................................................................... 4
khoa h c.................................................................................................... 4
m và khái ni m v ngành hàng ................................................. 4
2.1.2 Chu i ................................................................................................................ 7
2.1.3 C u trúc c a ngành hàng................................................................................. 7
2.1.4 N

c trong phân tích ngành hàng ..................................... 10

2.2 Tình hình nghiên c

c ..................................................... 13

2.2.1 Vài nét v l ch s ngu n g c, phân b cây dong ri ng và s n ph m ch bi n
t c dong ................................................................................................................ 13
2.2.2 Tình hình phát tri n ngành hàng nông s n m t s
2.2.3 Th c tr ng ngành hàng mi n dong

c trên th gi i........ 16

c............................................ 18
........22

ng và ph m vi nghiên c u ................................................................... 22
ng nghiên c u................................................................................... 22
3.1.2 Ph m vi nghiên c u ....................................................................................... 22
m và th i gian ti n hành...................................................................... 22
3.3 N i dung nghiên c u ........................................................................................ 22
u.................................................................................. 23
p thông tin.................................................................... 23


vi

ng h p s li u.................................................. 24
li u...................................................................... 24
3.5 H th ng ch tiêu nghiên c u ........................................................................... 25
3.5.1 Ch tiêu mô t ngành hàng ............................................................................ 25
3.5.2 Ch

m ngành hàng....................................................................... 25

PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N............................... 29
a bàn nghiên c u........................................................................... 29
mv

u ki n t nhiên .................................................................... 29

mv

u ki n kinh t - xã h i......................................................... 29

4.2 Chu i giá tr ngành hàng mi n dong t

ng Tâm, huy n Bình Liêu.... 34

4.2.1 Khái quát tình hình s n xu t mi n dong t

ng Tâm ......................... 34

4.2.2 Phân tích chi phí và l i nhu n c a các tác nhân trong chu i giá tr ngành
hàng mi n dong Bình Liêu t

ng Tâm........................................................ 46

4.2.3 S phân chia l i nhu n gi a các tác nhân trong chu i................................ 50
4.3 Các y u t

n ngành hàng mi n dong t

4.3.1. S phát tri n c a th

ng Tâm ........... 53

ng nông s n.......................................................... 55

4.3.2. Vùng cung ng nguyên li

u vào........................................................... 55

4.3.3. Công ngh ch bi n ...................................................................................... 56
ng........................................................................................................ 57
4.3.5. Các chính sách kinh t c

c ......................................................... 58

4.3.6 Phân tích SWOT............................................................................................ 58
4.4 Gi i pháp ch y u phát tri n ngành hàng mi n dong Bình Liêu ................... 64
ng chung ......................................................................................... 64
4.4.2 Các gi i pháp chính ....................................................................................... 65
PH N 5: K T LU

NGH ............................................................... 71

5.1 K t lu n............................................................................................................. 71
5.2 Ki n ngh ........................................................................................................... 72
TÀI LI U THAM KH O .................................................................................. 75


1

PH N 1
M

1.1

U

tv
Là m t xã thu c huy n mi n núi còn nhi

ng b , chính quy n các c p xã
nh

ng Tâm

p trung ch

c mà xã có ti

o phát tri n

i ngu n l c s n có c a

ng m r ng h p tác phát tri n kinh t , thu hút các ngu n
l c t bên ngoài nh

c các m c tiêu kinh t - xã h i t i

a ph

ng.

xã

xã :
xã

hôm nay và mai sau.

Nh n th y hi u qu to l n c a cây dong ri ng v kinh t
ng th i phát huy l i th s n có, trong nh
truy n v

tuyên

i dân các dân t c m r ng di n tích tr

ch bi n dong ri

ng áp d ng khoa h c k thu t vào trong s n xu t.

Xây d ng nhi u mô hình trang tr i tr ng dong v i quy mô l
xu

ng Tâm

ng

t o thu nh

i dân góp ph n

ng s n
m nghèo,

i s ng h nông dân, phát tri n kinh t t i ch .
n dong Bình Liêu
b i C c S h u trí tu , B Khoa h c và Công ngh Vi

c xác l p, b o h
c


2

công nh n, s n ph m "Mi n dong Bình Liêu
c a mình trên th

n kh

c v th

ng tiêu th tr thành m t trong nh ng s n ph

c a huy n, xã. V

u Mi n ch

ng t

c bi t không s d ng

hóa ch t, s i mi n dai, m

nv i

các lo i mi n s n xu t

, nh v

c huy n

phát tri n quy ho ch vùng s n xu t nguyên li u t
xu t và tiêu th mi n dong t
C u trúc và ho

cs n

ng
ng nhu c u s n

a bàn xã

ng th

ng mi

ng

chuyên môn hoá. Cùng v i s phát tri n c a ngành nông nghi p nói chung và

ngành hàng mi n dong nói riêng trong th i gi
c l n làm

p ph i nh ng khó

n giá tr

a ngành hàng

nh t là phân ph i l i ích và chi phí gi a các tác nhân tham gia ngành hàng.
nh l i ích các tác nhân tham gia th
xu t nh ng gi i pháp cho vi c phát tri n b n v ng c
nh các v

kinh t - xã h i và c nh tranh gay g t trên th

ng
ng, n

ng nông s n.

k t h p gi a lý lu n và tình hình th c ti n, nh m nghiên c u th c
tr ng ngành hàng mi n dong c a xã, huy
y u, góp ph n nâng cao hi u qu s n xu t mi
h

tìm ra nh

mm

m

ng gi i pháp

phát tri n ngành hàng mi n dong trong th i gian t i. T nh ng v n
trên, tôi ti n hành nghiên c

mi n dong Bình Liêu t i
1.2 M c tiêu và yêu c u c

tài "Phân tích chu i giá tr ngành hàng
ng Tâm huy n Bình Liêu t nh Qu ng Ninh" .
tài

1.2.1 M c tiêu chung
Nghiên c u phân tích th c tr ng ngành hàng mi n dong, ho
các tác nhân trong ngành hàng, các y u t
xu

n ngành hàng, t

ng và gi i pháp ch y u nh m phát tri n ngành hàng mi n

dong Bình Liêu góp ph
dân

ng c a

ng Tâm, huy n Bình Liêu

i s ng cho các h nông


3

1.2.2 M c tiêu c th
nh các tác nhân tham gia vào chu i giá tr ngành hàng mi n dong
ab

ng Tâm, huy n Bình Liêu, t nh Qu ng Ninh

Phân tích th c tr ng ngành hàng mi n dong Bình Liêu: L
hàng, phân tích kinh t

ngành

nh l i ích các tác nhân tham gia ngành hàng

Phân tích các y u t

nh nh ng l i th

i, nh ng c n tr

c c a các tác nhân trong ngành

hàng
xu t các gi

th c hi n chi

c phát tri n

ngành hàng mi n dong Bình Liêu trong th i gian t i.
1.3 Ý

tài
c

C ng c ki n th c t
d ng ki n th

ng, ng
c ti n.

Rèn luy n k

p thông tin và x lý s li u, vi t báo cáo.

Giúp hi u thêm v tình hình s n xu t mi

ng

Tâm- huy n Bình Liêu- t nh Qu ng Ninh.
c ti n
Nh n th y nh

ng gi i

pháp nh m nâng cao hi u qu s n xu t, góp ph

qu kinh t

a bàn.

Là tài li u tham kh o cho các b
nghiên c u.

nh p, nâng cao hi u

ng


4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
khoa h c
m và khái ni m v ngành hàng
2.1.1.1 Ngành hàng
Vào nh
d ng nh m xây d ng các gi
nghi p. Các v

y các h th ng s n xu t nông

c quan tâm nhi u nh

th ng s n xu t t

các h

c k t n i v i công nghi p ch bi

m i, xu t kh u và tiêu dùng nông s

c sang nh

c s d ng và nh n m nh vào gi i quy t các v
c a ngành nông nghi

chính sách

c phát tri n và b sung

thêm s tham gia c a các v

th ch trong ngành hàng.

n nh

t khái ni

c cho là phù h

nghiên c u ngành hàng nông s
là m t h th

c xây d ng b i các tác nhân và các ho

ng tham gia

vào s n xu t, ch bi n, phân ph i m t s n ph m và b i các m i quan h gi a
i bên ngoài". ( J.P Boutonnet, INRA France)

các y u t

c coi là t p h p các tác nhân kinh t (hay
các ph n h p thành các tác nhân) quy t tr c ti p vào vi c t o ra các s n ph m
cu

ch ra s k ti p c

xu t phát t

ut

ph m trung gian, tr i qua nhi

m cu i cùng c a m t ngu n l c hay m t s n
n c a quá trình gia công, ch bi

t o ra m t hay nhi u s n ph m hoàn t t
th hi

m

c

i tiêu th .[7] Có

p h p nh ng tác nhân (hay nh ng ph n h p thành

tác nhân) kinh t
và tiêu th

ng

m t th

c ti p vào s n xu t ti
ng hoàn h o c a s n ph m nông nghi

bi n
[1]


5

t chu i, m t quá
m k t thúc, bao g m nhi u y u t
quan h móc xích v i nhau. S

ng, có

a y u t này có th

ng tích c c hay tiêu c c t i các y u t khác. Trong quá trình v n
hành c a m

o ra s d ch chuy n các lu ng v t ch t trong

S d ch chuy

c xem xét theo 3 d

[1]

- S d ch chuy n v m t th i gian
S n ph

c t o ra

khác. S d ch chuy
mùa v

th i gian này l

c tiêu th

th i gian

u ch nh m c cung ng th c ph m theo

th c hi n t t s d ch chuy n này c n ph i làm t t công tác b o

qu n và d tr th c ph m.
- S d ch chuy n v m t không gian
Trong th c t , s n ph
khác.

c t o ra

i ph i nh n bi

c dùng

c các kênh phân ph i c a s n ph m. S

d ch chuy n này giúp ta tho mãn tiêu dùng th c ph m cho m i vùng, m i
t ng l p c

không th thi

ph m tr
c

s n

u ki n c n thi t c a chuy n d ch là s hoàn thi n
h t ng, công ngh ch bi n và chính sách m r

c a Chính ph

.

- S d ch chuy n v m t tính ch t (hình thái c a s n ph m)
Hình d ng và tính ch t c a s n ph m b thay

i qua m i l

ng

c a công ngh ch bi n. Chuy n d ch v m t tính ch t làm cho ch ng lo i s n
ph

c phát tri n theo s thích c

i tiêu

ch bi n. Hình d ng và tính ch t c a s n ph m b thay
càng nhi u thì càng có nhi u s n ph m m

i

c t o ra.

Trong th c t , s chuy n d ch c a các lu ng v t ch t này di n ra r t ph c
t p và ph thu c vào hàng lo t các y u t v t nhiên, công ngh và chính
hình th

i d ng mô


6

n làm hi u rõ t ch c c a các lu ng (v t ch t hay tài chính) và
c a các tác nhân ho

ng t p trung vào nh ng quan h ph thu c l n nhau

và các

u ti

[1]

2.1.1.2 Tác nhân
Tác nhân là m t t
quy

p v i các ho

ng kinh t

c l p và t

nh hành vi c a mình. Có th hi u r ng, tác nhân là nh ng h , nh ng

doanh nghi p, nh ng cá nhân tham gia trong ngành hàng thông qua ho
kinh t c a h . [7]

c phân ra làm hai lo i:

- Tác nhân có th
-

ng

i th c (h nông dân, h

n v kinh t (các doanh nghi
i ta phân tác nhân thành t

các ch th có cùng m t ho

ch t p h p

ng. Ví d

ch t p h p

t t c các h

ch t p h p t t c các h
t t c các ch th ngoài ph m vi không

gian phân tích.
M i tác nhân trong ngành hàng có nh ng ho
chính là ch

a nó trong chu i hàng. Tên ch

tên tác nhân. Ví d , h s n xu t có ch
bi n, h bán buôn có ch
m t hay nhi u ch

ng kinh t
ng trùng v i

n xu t, h ch bi n có ch c

uôn...M t tác nhân có th có
ti p nhau t o nên s chuy n d ch

v m t tính ch t c a lu ng v t ch t trong ngành hàng.
Trên th c t có m t s tác nhân ch tham gia vào m t ngành hàng nh t
nh và có nhi u tác nhân có m t trong nhi u ngành hàng c a n n kinh t
qu c dân. Có th phân lo i các tác nhân thành nhóm tùy theo b n ch t ho t
ng ch y

n xu t, ch bi n, tiêu th và d ch v .

2.1.1.3 M ch hàng
Là kho ng cách gi a hai tác nhân, m ch hàng mang nhi u m i quan h
kinh t gi a hai tác nhân và nh ng ho

ng chuy n d ch s n ph m. Qua m i


7

tác nhân giá tr c a s n ph

sáng t o và ch

ng cùng v i

tác d
M i tác nhân có th tham gia vào nhi u m ch hàng, t c là s có nhi u
m i quan h v i các tác nhân chu i càng ch t ch , v y chu i hàng t
b n v ng

2.1.1.4 Lu ng hàng
Là nhi u m

c s p x p theo th t t

n

tác nhân cu i cùng s t o nên các lu ng hàng trong m t ngành hàng.
Lu ng hàng t o nên m t h th ng tác nhân khác nhau t
xu t => ch bi

ns n

n ph m cu i cùng. S n ph m cu

d ng, phong phú thì lu ng hàng trong ngành hàng càng nhi u. M i lu ng hàng
ub

u t tác nhân

u tiên và t

cu i cùng.

2.1.2 Chu i
Chu i giá tr là chu i c a các ho

ng. S n ph

ng c a các chu i theo th t và t i m i ho

s giá tr
tr

i các ho

ng s n ph

cm t

ng cung c p cho các s n ph m nhi u giá

ng giá tr

quan tr

t c các ho t

a t t c các ho

ng c ng l

u

pha tr n các khái ni m c a chu i giá tr v i các chi

phí x y ra trong su t các ho

ng. [11]

2.1.3 C u trúc c a ngành hàng

2.1.3.1 S hình thành c a ngành hàng
Gi a s n xu t và tiêu th có m i quan h h
r

n xu t quy

kh

n quá trình tiêu th . Vì s n xu t t o ra

ng s n ph m cho quá trình tiêu th . Quá trình l

s n xu

n tiêu th s n ph

c hình dung là ngành hàng s n ph m.

p l i t khâu
ng

ng t i


8

2.1.3.2 Kênh tiêu th s n ph m
Kênh tiêu th có th
xu

a s n ph m t

i tiêu dùng cu i cùng. Nó

quy n s h

is n

t dòng chuy n
c mua, bán qua các tác nhân khác

nhau.
i s n xu t chú ý các trung gian khác nhau c n s d
ph

n

i tiêu dùng. Vì v y, h có th

là

hình th c di chuy n s n ph m qua các trung gian khác nhau.
i bán buôn, bán l - nh
kho thu n l i t nh

c d tr t n

i s n xu t và tránh các r

n ch c

có th quan ni m lu ng quy n s h u

t t nh t kênh

tiêu th .
i tiêu dùng có th hi u kênh tiêu th
k t n i gi a h

n: có các trung gian

i s n xu t s n ph m. Các nhà nghiên c u khi quan sát

các kênh tiêu th ho

ng trong h th ng kinh t có th mô t

các hình th c c u trúc và k t qu ho

ng.

Kênh tiêu th , th c ch t là m t t p h p các t ch
ph thu c l
ph

i d ng

c l p và

i s n xu t th c hi n bán s n

i tiêu dùng cu i cùng. Nói cách khác, kênh tiêu th là h th ng

các quan h c a m t nhóm các t ch c và cá nhân tham gia vào quá trình phân
ph i hàng hóa t

i s n xu

i tiêu dùng cu i cùng.

Kênh tiêu th là t p h p nh

s n xu t kinh doanh

c l p và ph thu c l n nhau, tham gia vào quá trình t o ra dòng v n chuy n
hàng hóa, d ch v t

i s n xu

m t nhóm t ch c và cá nhân th c hi n các ho
c

i mua và tiêu dùng hàng hóa c

tham gia vào kênh phân ph

i tiêu dùng. Có th
ng nh m th a mãn nhu c u
i s n xu t. T t c nh

i

c coi là thành viên c a kênh, các thành viên


9

n m gi

i s n xu

i, các

thành viên này tham gia nhi u kênh phân ph i và th c hi n các ch
khác nhau.
- Nhà bán buôn: là nh ng trung gian hàng hóa, d ch v cho các trung
ho c nhà s d ng công nghi p.
- Nhà bán l : là nh ng trung gian bán hàng hóa và d ch v

tr c ti p cho

i tiêu dung cu i cùng.
-

i lý và môi gi i: là nh ng trung gian có quy n h p pháp thay m t

cho nhà s n xu t cung c p hàng hóa, d ch v cho các trung gian khác. Trung
gian này có th

i di n cho nhà s n xu

h có nhi m v

h u s n ph m mà
n v i nhau.

- Nhà phân ph i: là ch trung nh
i trên th

i trung gian th c hi n ch c

ng.

2.1.3.3 Các kênh tiêu th s n ph m
Tiêu th s n ph

n cu i cùng c a quá trính s n

xu t kinh doanh, là y u t quy
nghi p

nh s t n t i và phát tri n c a doanh

i s n xu t. Quá trình tiêu th s n ph

qua các kênh tiêu th

c th hi n

u:

- Kênh tr c ti p: Nhà s n xu t bán hàng tr c ti
cu

i tiêu dùng

i s n xu t kiêm luôn bán

hàng. H có h th ng các c a hàng, siêu th

bán các s n ph m s n xu t ra.

- Kênh gián ti p: Nhà s n xu
i bán l
tiêu dùng. Sau khi s n ph
th
ti

n ph m s n xu

c s n xu

i

c nh p kho và phân ph i ra

ng qua kênh gián ti p là ch y u. Kênh gián ti p bao g m kênh gián
n và kênh gián ti p ph c t p. Kênh gián ti
i bán l , kênh gián ti p ph c t
i bán buôn. [18]

n ch thông qua
i lý


10

2.1.4 N

c trong phân tích ngành hàng
nh n bi t nh

n ra gi a nh

i tham gia ngành

hàng, nh ng gì liên k t h v i nhau, nh
gi a h hình thành và phát tri

c chia s , quan h
nào trong phân tích ngành hàng. Các

công vi c ch y u trong phân tích ngành hàng là:
Hi n tr ng chung c a s n ph m thu c ngành hàng: ph

c

i v i m t ngành hàng thì các vùng s n xu t chính, các vùng tiêu th và các
vùng cung

u vào cho ngành hàng

nào.

n k thu t c a ngành hàng: Mô t t t c
thu t ch bi n t m t nông s n cho t
các lo i s n ph m cu

nk

ýt is

ng c a

c khi tiêu dùng.

Các tác nhân tham gia ngàn

c các tác nhân tham gia
bi n s n ph m. H làm

ch

nào?

n vi

i quan h c a h ra sao? ph i chú ý

m quan tr ng c a các tác nhân theo kh

ng hàng hóa

mà h
2.1.4.1

nh ngành hàng

Trong m t ngành hàng, xu t phát t
ph m nh

u là vi c t o ra m t s n

nh tr i qua m t quá trình gia công, ch bi

ra các lu ng chuy n d ch v t ch t và cu

o
u lo i s n ph m

t o ra các lu

n ph i có các tác nhân tham gia

trong m ch hàng v i t ng ch

o ra các

lo i s n ph m khác nhau nh
các lu

t o nên m t ngành hàng nh

c yêu c u phân tích
-

ng các yêu c u chuy n d ch và t ng h p
có th

ng

c sau c n gi i quy t m t s n i dung c th sau:

t tên cho ngành hàng

u tiên c a phân tích ngành

hàng. Tên ngành hàng là tên s n ph m chính c a các tác nhân trong ngành


11

hàng. Ví d ngành hàng mi
c

t tên t s n ph m mi n dong

i s n xu t và ch bi n mi n dong
nh h th ng các tác nhân trong ngành hàng

-

t vi c khá

quan tr ng b i vì phân tích ngành hàng chính là phân tích k t qu và hi u qu
ho

ng c

nh
và s p x p các tác nhân theo m t tr t t h p lý trong t ng

m ch hàng, lu ng hàng. M i ngành hàng khác nhau trong m i ph m vi nghiên
c u khác nhau mà bao g m các lo i tác nhân khác nhau. Ví d : trong ngành
hàng mi n dong Bình Liêu h th

nh bao g m: tác

i s n xu t mi n,

i bán l , tác nhân

i tiêu dùng cu i cùng.
- Mô t quan h gi a các tác nhân trong ngành hàng: Vi c mô t các tác
cd

ch

ng c a t ng tác

nhân, s n ph m mà m i tác nhân t

cs

i quan h c a chúng
ng c a các tác nhân, mô t

c ch c

n ph m, còn ph i ch rõ các m i quan h m t thi t gi a các tác nhân
thông qua lu ng v t ch

c thanh toán. Thông

ng ta ch mô t m i quan h gi
tá

ng k

c và k ti p

c mô t . Công vi c này r t quan tr

s p x p v trí c a t ng tác nhân trong m ch hàng, lu ng hàng c a m t ngành
hàng. Và chú ý t i s

p gi a các m i quan h v các lu ng v t ch

chuy

mô t cho chính xác.
- L

ngành hàng: là vi c mô t c u trúc ho
vào h th

nh, ch

h gi
hàng ph i th hi

c mô t

l

ngành

c m i quan h gi

xu t, ch bi
ghi nh n v i s

ng c a ngành

ns n
ng cung c

ng v t ch

n qua t ng m ch hàng.

c

12

ngành hàng, m

c

bi u di n b i các hình ch nh t th hi n s c
kín b i m

i quan h gi a các tác nhân v i nhau th hi n s

n c a các lu ng v t ch t qua t ng m
ki

c bi u th b ng các

i các ký hi u khác nhau cho t ng lo i s n ph m trung gian.
u tiên quan tr ng c a phân tích ngành

hàng. N u không gi i quy t t

c này s

ng l

n k t qu

cu i cùng c a s phân tích ngành hàng, vì trong m t ch ng m c nào

chúng quy

nh t i hình th c t ch c c a t

n t ch c s n xu t c t t thì

ngoài vi c ph i nghiên c

có hi u bi t sâu s

v ngành hàng

c n ph i t ch c t t vi c thu th p s li u và các thông tin c n thi t có liên
quan tr c ti p ho c gián ti

n ngành hàng, thi t l

v i các s li

ngành hàng

chính xác s giúp cho vi

th c hi n, t

c k t lu

c

xu

ch

ra các chính sách h p lý v chi

c phát tri n

ngành hàng là b c tranh c a toàn b ngành hàng trong
ph m vi nghiên c
giá tr

các m

i di n. T

bi

c

a toàn b ngành hàng.

2.1.4.2 Phân tích k t qu ho
Vi c phân tích k t qu ho

ng c a các tác nhân trong ngành hàng
ng c

c th c hi n thông

qua h th ng ch tiêu k t qu và hi u qu kinh t v i hai n i dung là phân tích

tài chính và phân tích kinh t .
- Phân tích tài chính
Phân tích tài chính trong phân tích ngành hàng ch y u xem xét ph n tài
ng và lu ng v t ch

i v i t ng tác nhân tham

n khác nhau c a quá trình s n xu t kinh doanh. Khi phân


13

tích tài chính có th phân tích theo m

kh

ng s n ph m c a t ng
ng cho ngành hàng. Phân

tích tài chính c

c ti n hành t nh ng tài kho n riêng bi t

c a các tác nhân h p vào tài kho n h p nh t c a toàn b ngành hàng. Phân
tích tài chính xu t phát t nh ng tài kho
t lu

c thi t l p cho t ng tác

chung v

tài

chính. M t khác các ch tiêu t ng h

th

v trí c a t ng tác nhân trong ngành hàng và s
tr

c

c t o nên giá

a ngành hàng và phân chia l i ích kinh t cho t ng tác
s d ng là giá th c t mà t ng tác
d ng trong quá trình s n xu t, kinh doanh (giá th
Khi phân tích tài chính, chúng tôi phân tích m

ph m chính (1 kg mi n dong)

ng).
kh

ng s n

suy r ng ra c ngành hàng.

- Phân tích kinh t
Phân tích kinh t

t t c các ho t

ng kinh t c a các tác nhân di n ra trong m t th i k nh
qu c a s n xu t kinh doanh ph

nh và hi u

c coi tr ng.

Trong phân tích kinh t , giá c s d ng trong tính toán các ch tiêu là giá
c

i hay m

nh trên c

2.2 Tình hình nghiên c u trong và ngoài n

c.

c

2.2.1 Vài nét v l ch s ngu n g c, phân b cây dong ri ng và s n ph m
ch bi n t c dong
Cây dong ri ng có tên khoa h c là Canna edulis (Indica), thu c nhóm
cây nông nghi p có ngu n g c phát sinh
c tr ng r ng rãi

c nhi

Nam M . Ngày nay dong ri ng

i và á nhi

i trên th gi i. Nam M

ng c a dong ri
nh

ng và s d ng dong ri ng nhi u nh t. (Cecil, 1992; Hermann,


14

1999) Dong ri ng có nhi

i Vi

chu i, khoai lào, dong tây, c
Trên th gi i dong ri

ng, c

c.

c tr ng

it

vùng Nam M , Châu Phi, và m t s
dong ri

c
i Châu Á,

c tr ng t i Thái Lan, Indonesia, Nam Trung Qu

Loan . M c d u v

li u th ng kê v di n tích lo i cây

tr ng này. (Hermann, M. et al. 2007)
Ecuador, dong ri
trên 2000m trên m
tc

c tr

t cát pha,

cao

u ki n nhi t bình quân 15-170 C.

c bi
t t 17-96 t

ng tinh b t trong c

t 12-31% qui v ch t khô. M
dong ri ng th

t 4-

ng tinh b t trong c

t c r t cao nên v

t tinh b t

t 2,8-14,3 t n/ha và ch s thu ho ch cao nên dong ri
ph

a nông dân nghèo.

tr ng dong ri ng thì nó v
Qu c và Vi t Nam là nh

n nay, t
c quan tâm nghiên c u.

c có
châu Á, Trung

c tr ng và s d ng dong ri ng hi u qu

nh t.(Hermann, M. et al. 2007)

(Lý Ban, 1963)

15

nghìn

Quang...
M ts

c nghiên c u v dong ri ng cho th y cây dong ri ng là loài cây

tri n v ng cho h th ng nông lâm k t h p vì nó có nh
ch u bóng râm, tr

c nh

C dong ri ng t i m t s

c, th i ti t l nh.
c ch bi n v i nhi u hình th c khác nhau

tr thành th c ph m hàng ngày c
n

t,

u. B t dong ri ng d tiêu hoá vì th là ngu n th

nh

t t t cho tr

i m. Ngoài ra b t dong ri ng còn dùng làm h t trân châu, làm

bánh, bánh mì, bánh bao, mì s i, k o và th
nh

i v i mi n núi,

Trung Qu c, Indonesia, Nam M dong ri

cây góp ph

mb

màu tr ng, có th

c. Trong thân cây dong ri ng có s i
cs d

ch bi n thành s i d t thành các lo i bao bì

nh . C dong ri ng dùng làm th
vào m

c

c

Nhi u vùng có truy n th ng tr ng dong ri ng ch bi n thành

b t thì bã có th

n

u. N

u xong có th dùng

Bã th i c a ch bi n tinh b
cây tr ng và làm giá

tr ng n

b
nhà.(Hermann và CS, 2007)

u dùng

làm phân bón cho

Ngoài ra, hoa dong ri ng có màu s c s ,

s d ng dong ri ng làm cây c

n


16

2.2.2 Tình hình phát tri n ngành hàng nông s n m t s n

c trên th gi i

Vi t Nam ti n hành công nghi p hóa, hi

c mu

c trong khu v c. Vì v y, c n ph i tìm hi u nghiên c u h c h
k t kinh nghi m nh m l a ch n và xây d

ng riêng, h i

nh p v i n n kinh t khu v c và toàn c u.
M
có chi

ng h

u

c riêng phát tri n kinh t nông thôn và nông nghi p c a mình.

2.2.2.1 Malaysia
Malaysia có di n tích t

p ch

chi n 14,9% v i di n tích là 4.880.000 ha
Malaysia xây d ng chi

c phát tri n s n xu t nông nghi

Phát tri n vùng: T p trung phát tri n nông nghi
t và thu nh

i dân, phát tri

t và ph c hóa các di

nâng cao
nh canh, tích t ru ng

nông thôn không có hi u qu .

D ch v h tr và tr c p nông nghi p b ng d ch v
o và tr giá, v

n nông

n tiêu th ...

H tr các nông dân nh b ng v n.
Phát tri n các ngành công ngh p s d ng nguyên li u là nông s n.
Ph c h i các làng ngh s n xu t nông s n truy n th ng
hóa nông thôn.
n hành chính sách phát tri n trong khuôn kh chi
t

ng th

ng t ng h p 4 v

Trong phát tri n nông nghi p không l
n chi

c

chính:

c làm tr ng tâm mà t p

c phát tri n có tính ch t hàng hóa quy mô l n các cây công

nghi p có l i th c nh tranh trên th

ng qu c t

ng vào xu t kh u

cao su, c d u, cô ca.
i v i vi c ch bi n nông s n, chính ph t p trung vào xây d ng các


17

nhà máy l n v i thi t b công ngh hi
nghi p xu t kh u chi

c cao nh m tiêu th h t các s n ph m nông s n

m b o ch
s n ph m n
su t nh

i vào s n xu t các m t hàng nông

s c c nh tranh trên th
a thì k t h p c hi

ng th gi i. V i các

i và th công v i các máy móc công

ng t p trung vào các ngành xay xát g o, b t ngô, ch bi n s n,

th
Trong phát tri n các ngành công nghi p

nông thôn, chính ph

Malaysia ti p t c th c hi n các chính sách khuy

c ngoài

vùng nông thôn, gi m thu xu t kh u, h tr nghiên c u gi
pt

nl nc a

nông s

ng duy trì m i liên h

c ch

phát tri n hàng hóa
i v

c

ngoài.(Hermann và CS, 2007)
2.2.2.2 Thái Lan
Thái Lan có t ng di

tt

t canh tác nông nghi p chi

t có r ng che ph chi m 28%. Ngay

t nh

ho ch tr thành m t n n kinh t công

nghi p, d ch v hi
Qu c

n tích

i là trung tâm kinh t

Mianma. Vì v y,

Nam Trung

c phát tri n Thái Lan coi tr ng hai v n
n nông thôn v i vi c chính ph l p qu phát

tri n nông thôn nh m m r ng th

c. Xu t kh u nông ph m

và khuy n khích phát tri n phát tri n các ngành công nghi p ch bi n và s n
xu t s n ph m t nông s n. Quá trình phát tri n c a n n kinh t Thái Lan có
tính ch t l a ch n và phát tri n công nghi p t
nông nghi p ít phát tri n và nông thôn ch

ng chính,
ng và nông

s n cho thành th . T nh

Thái Lan r t chú tr ng

t i phát tri n nông nghi

ng thâm canh, xu t kh u và phát tri n các

khu công nghi p t

i s phát tri n gi a các