PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG tín DỤNG tại NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH xã hội CHI NHÁNH TỈNH bạc LIÊU

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI
CHI NHÁNH TỈNH BẠC LIÊU

Giáo viên hướng dẫn
HUỲNH THỊ CẨM LÝ

Sinh viên thực hiện
HUỲNH TUYẾT PHƯƠNG
MSSV: 4066149
Lớp: Kinh tế học 1
Khóa: 32 (2006 - 2010)

Cần Thơ - 2010


LỜI CẢM TẠ
Trước tiên, em kính gửi lời cám ơn chân thành đến Quý Thầy Cô trường Đại
Học Cần Thơ và Quý Thầy Cô Khoa Kinh tế & Quản trị kinh doanh đã nhiệt tình
giảng dạy, tận tâm truyền đạt cho em nhiều kiến thức suốt thời gian học tập ở
trường.
Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn Cô Huỳnh Thị Cẩm Lý đã tận tình hướng
dẫn giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo, các cô chú, anh chị trong Ngân
hàng đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt thời gian thực tập vừa
qua, đặc biệt là các anh, chị trong phòng Kế hoạch – Nghiệp vụ đã cung cấp số liệu

và nhiệt tình hướng dẫn, giải đáp những thắc mắc giúp em hoàn thành luận văn này.
Do kiến thức còn hạn hẹp, thời gian tìm hiểu chưa sâu nên bài luận văn của
em sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp của Quý
Thầy Cô và Ban Lãnh Đạo Ngân hàng giúp em khắc phục được những thiếu sót và
khuyết điểm.
Sau cùng, em xin kính chúc Quý Thầy Cô, Ban Giám Đốc và toàn thể Quý Cô
Chú, Anh Chị đang công tác tại NHCSXH tỉnh Bạc Liêu lời chúc sức khoẻ, hạnh
phúc, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao và luôn thành công trong công việc
cũng như cuộc sống.
Chân thành cảm ơn
Huỳnh Tuyết Phương

i


LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và
kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài
nghiên cứu khoa học nào.

Ngày ..... tháng .......năm ......
Sinh viên thực hiện
(ký và ghi họ tên)

Huỳnh Tuyết Phương

ii

NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
.......................................................................................................................................
................................................................................................................... .........
..................................................................................................................................
................................................................................................................... ...............
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
....................................................................................................... ...........................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Bạc Liêu, ngày …. tháng …. năm …

iii

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
.......................................................................................................................................
............................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
................................................................................................................................. .
..................................................................................................................................
........................................................................................................................... .......
..................................................................................................................................
Ngày …. tháng …. năm …
Giáo viên hướng dẫn
(ký và ghi họ tên)

iv

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

.......................................................................................................................................
............................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
................................................................................................................................. .
..................................................................................................................................
........................................................................................................................... .......
..................................................................................................................................
..................................................................................................................... .............
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Ngày …. tháng …. năm …
Giáo viên phản biện

(ký và ghi họ tên)
v


MỤC LỤC
  

Trang
Chương 1: GIỚI THIỆU........................................................................................1
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ................................................................................1
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU..........................................................................2
1.2.1 Mục tiêu chung ...................................................................................2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ..................................................................................2
1.3 CÁC CÂU HỎI KHI NGHIÊN CỨU............................................................3
1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................................3
1.4.1 Không gian ...........................................................................................3
1.4.2 Thời gian ..............................................................................................3
1.4.3 Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................3
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......4
2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN...............................................................................4
2.1.1 Khái quát chung về NHCSXH ..............................................................4
2.1.2 Khái quát chung về tín dụng ...............................................................14
2.1.3 Các chỉ tiêu đánh giá đến chất lượng tín dụng .....................................18
2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................................................19
2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu ..............................................................19
2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu ............................................................19
CHƯƠNG 3: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỈNH BẠC LIÊU VÀ NHCSXH
TỈNH BẠC LIÊU .................................................................................................21
3.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TỈNH BẠC LIÊU ............................................21
3.1.1 Đặc điểm tự nhiên...............................................................................21

3.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội ....................................................................21
3.2 KHÁI QUÁT VỀ NHCSXH TỈNH BẠC LIÊU ..........................................22
3.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển ..........................................................22
3.2.2 Cơ cấu tổ chức và bộ máy nhân sự......................................................23
3.2.3 Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban.........................................24
3.2.4 Đối tượng cho vay của ngân hàng .......................................................26
vi


3.2.5 Kết quả hoạt động của ngân hàng qua 3 năm (2007 -2009) .................30
3.2.6 Đánh giá thực trạng.............................................................................32
3.2.7 Mục tiêu, phương hướng hoạt động của ngân hàng trong năm 2010....34
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI
NHCSXH TỈNH BẠC LIÊU QUA 3 NĂM .........................................................36
4.1 PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH NGUỒN VỐN ..................................................36
4.1.1 Vốn trung ương...................................................................................37
4.1.2 Vốn huy động được Ngân sách Nhà nước cấp bù lãi suất....................37
4.1.3 Vốn địa phương ..................................................................................38
4.1.4 Vốn khác ............................................................................................38
4.2 PHÂN TÍCH CHUNG TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI
NHCSXH TỈNH BẠC LIÊU QUA 3 NĂM (2007 – 2009).....................................39
4.2.1 Doanh số cho vay................................................................................41
4.2.2 Doanh số thu nợ..................................................................................42
4.2.3 Dư nợ cho vay ....................................................................................42
4.2.4 Nợ quá hạn .........................................................................................45
4.3 PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG THEO CHƯƠNG TRÌNH VAY
QUA 3 NĂM .........................................................................................................47
4.3.1 Doanh số cho vay................................................................................48
4.3.2 Doanh số thu nợ..................................................................................51
4.3.3 Dư nợ cho vay ....................................................................................55

4.3.4 Nợ quá hạn .........................................................................................59
4.4 PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG THEO NGÀNH NGHỀ KINH TẾ
QUA 3 NĂM .........................................................................................................64
4.4.1 Doanh số cho vay................................................................................64
4.4.2 Doanh số thu nợ..................................................................................66
4.4.3 Dư nợ cho vay ....................................................................................68
4.4.4 Nợ quá hạn .........................................................................................70
4.5 ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THÔNG QUA
CÁC CHỈ TIÊU TÀI CHÍNH.................................................................................72
vii


4.5.1 Quy mô tín dụng .................................................................................72
4.5.2 Hệ số thu nợ........................................................................................73
4.5.3 Tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ ........................................................74
CHƯƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG
TÍN DỤNG TẠI NHCSXH TỈNH BẠC LIÊU....................................................76
5.1 NHỮNG TỒN TẠI VÀ NGUYÊN NHÂN .................................................76
5.1.1 Thuận lợi ............................................................................................76
5.1.2 Những tồn tại và nguyên nhân ............................................................77
5.2. CÁC GIẢI PHÁP.......................................................................................79
5.2.1 Giải pháp về tình hình nguồn vốn .......................................................79
5.2.2 Giải pháp về công tác cho vay ............................................................80
5.2.3 Giải pháp về công tác điều hành .........................................................81
5.2.4 Các giải pháp khác..............................................................................81
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................82
6.1. KẾT LUẬN ...............................................................................................82
6.2 KIẾN NGHỊ................................................................................................83
6.2.1 Đối với Chính phủ ..............................................................................83
6.2.2 Đối với UBND các cấp .......................................................................84

6.2.3 Đối với HĐT nhận ủy thác ..................................................................85
6.2.4 Đối với các Ban ngành........................................................................85
6.2.5 Đối với NHCSXH tỉnh Bạc Liêu.........................................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................87

viii


DANH MỤC BIỂU BẢNG
  

Trang
Bảng 1: Tình hình dân số và hộ nghèo tỉnh Bạc Liêu qua các năm .........................22
Bảng 2: Mức cho vay và lãi suất cho vay đối với từng chương trình.......................29
Bảng 3: Kết quả thu chi tài chính của ngân hàng qua 3 năm (2007- 2009)............. 30
Bảng 4: Tình hình nguồn vốn của ngân hàng qua 3 năm.........................................36
Bảng 5: Tình hình hoạt động tín dụng của ngân hàng qua 3 năm ............................39
Bảng 6: Doanh số cho vay theo thời hạn của ngân hàng qua 3 năm ........................40
Bảng 7: Doanh số thu nợ theo thời hạn của ngân hàng qua 3 năm ..........................41
Bảng 8: Dư nợ theo thời hạn của ngân hàng qua 3 năm ..........................................44
Bảng 9: Tình hình dư nợ của các Hội đoàn thể .......................................................44
Bảng 10: Tình hình nợ quá hạn của các Hội đoàn thể .............................................52
Bảng 11: Doanh số cho vay theo chương trình vay.................................................48
Bảng 12: Doanh số thu nợ theo chương trình vay ...................................................52
Bảng 13: Dư nợ cho vay theo chương trình vay......................................................56
Bảng 14: Nợ quá hạn theo chương trình vay...........................................................60
Bảng 15: Doanh số cho vay phân theo ngành nghề kinh tế .....................................64
Bảng 16: Doanh số thu nợ phân theo ngành nghề ...................................................66
Bảng 17: Dư nợ phân theo ngành nghề...................................................................68
Bảng 18: Nợ quá hạn phân theo ngành nghề...........................................................70

Bảng 19: Hệ số thu hồi nợ qua 3 năm .....................................................................73
Bảng 20: Tỷ số nợ quá hạn qua 3 năm ....................................................................74

ix


DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ
  

Trang
Sơ đồ 1: Quy trình cho vay hộ nghèo ...................................................................... 9
Sơ đồ 2: Quy trình cho vay SXKD với mức vay trên 30 đến 100 triệu................... 10
Sơ đồ 3: Quy trình cho vay GQVL đối với hộ gia đình.......................................... 11
Sơ đồ 4: Quy trình cho vay GQVL đối với cơ sở SXKD ....................................... 12
Sơ đồ 5: Cơ cấu tổ chức và bộ máy nhân sự .......................................................... 23
Đồ thị 1: Kết quả hoạt động của ngân hàng qua 3 năm (2007 - 2009) .................... 30
Đồ thị 2: Tình hình hoạt động tín dụng của ngân hàng qua 3 năm ......................... 39

x


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
  

NHCSXH

Ngân hàng chính sách xã hội

VN

Việt Nam

NHNo&PTNT

Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn

XĐGN

Xóa đói giảm nghèo

HĐQT

Hội đồng quản trị

BĐD

Ban đại diện

UBND

Uỷ ban nhân dân

HĐND

Hội đồng nhân dân

HĐT

Hội đoàn thể

Tổ TK&VV

Tổ Tiết kiệm và vay vốn

HSSV

Học sinh - sinh viên

CVHN

Cho vay hộ nghèo

GQVL

Giải quyết việc làm

XKLĐ

Xuất khẩu lao động

NS & VSMT

Nước sạch và vệ sinh môi trường

GQVL

Giải quyết việc làm

DTTS

Dân tộc thiểu số

DN

Dư nợ

NQH

Nợ quá hạn

ĐVT

Đơn vị tính

 DN HĐT

Tổng dư nợ hội đoàn thể

xi


TÓM TẮT
  

Hiện nay nghèo đói vẫn đang là một vấn đề kinh tế xã hội bức xúc, là gánh
nặng đối với xã hội. Bạc Liêu là tỉnh mới thành lập hơn 10 năm và có tỷ lệ hộ nghèo
còn khá cao do đại bộ phận người dân nơi đây sống chủ yếu là sản xuất nông
nghiệp, đời sống kinh tế còn gặp rất nhiều khó khăn. Chính vì vậy, thực hiện mục
tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo là vấn đề cấp bách, là trách nhiệm của chính
quyền nơi đây cũng như của các cơ quan ban ngành có liên quan, đặc biệt là công

tác tín dụng của Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Bạc Liêu.
Để biết được hiệu quả của hoạt động tín dụng của ngân hàng này ra sao, công
tác tín dụng có ảnh hưởng như thế nào đối với người dân cũng như những lợi ích mà
ngân hàng mang lại, ta tiến hành phân tích về tình hình: doanh số cho vay, doanh số
thu nợ, dư nợ và nợ quá hạn của ngân hàng.
Đề tài sử dụng các tài liệu hội nghị, văn bản pháp lý, công văn, nghị định có
liên quan về Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Bạc Liêu, các báo cáo về tình hình
hoạt động của ngân hàng từ năm 2007 đến năm 2009 làm tài liệu tham khảo. Đồng
thời sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh số tuyệt đối và
tương đối kết hợp với các chỉ tiêu tài chính để đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng
của ngân hàng.
Dựa vào những kết quả đã phân tích, những mặt làm được và những mặt
còn tồn tại từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng và khắc
phục những hạn chế. Cụ thể, những biện pháp đó là: phối hợp chặt chẽ hơn nữa với
các Hội đoàn thể và các cơ quan ban ngành có liên quan trong công tác tuyên truyền
về hoạt động nghiệp vụ, quy trình cho vay, thu nợ và lãi của NHCSXH, cũng như
công tác kiểm tra mục đích sử dụng vốn của người vay, đôn đốc người vay trả nợ và
lãi đúng hạn; khuyến khích người dân gởi tiết kiệm vào ngân hàng; đào tạo, tập
huấn, bồi dưỡng trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ ngân hàng và các cán bộ
HĐT nhận ủy thác, Ban quản lý Tổ TK&VV để nâng cao được ý thức trách nhiệm,
năng lực của họ nhằm đáp ứng được yêu cầu công việc… để tiến tới góp phần làm
giảm tỷ lệ hộ nghèo trong toàn tỉnh Bạc Liêu nói riêng và cả nước nói chung.
xii


Chương 1

GIỚI THIỆU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay, nghèo đói chẳng những là nỗi lo của mỗi gia đình mà nó đã trở

thành gánh nặng chung của mọi xã hội, mọi Nhà nước, mọi quốc gia. Thật vậy, ở
Việt Nam, nghèo đói vẫn đang là một vấn đề kinh tế xã hội bức xúc. Xóa đói giảm
nghèo (XĐGN) toàn diện, bền vững luôn luôn được Đảng, Nhà nước ta hết sức quan
tâm và xác định là mục tiêu xuyên suốt trong quá trình phát triển kinh tế xã hội của
đất nước.
Trong những năm gần đây, cuộc sống của người dân nước ta ngày càng khá
lên, riêng đối với nhóm hộ nghèo do được hưởng lợi từ chương trình XĐGN đã giúp
họ cải thiện được phần nào cuộc sống. Tuy nhiên, do những hộ nghèo thường là
những hộ không có hoặc có ít đất, thiếu kỹ thuật và có vấn đề về sức khỏe, vì vậy
những hỗ trợ này vẫn chưa đủ để giúp họ có mức thu nhập ổn định hơn và tự mình
vươn lên thoát nghèo.
Trong xu thế cạnh tranh và hội nhập quốc tế, lợi nhuận luôn là mối quan tâm
cuối cùng của các nhà kinh tế, trong khi các đối tượng tạo nên lợi nhuận lại có hạn.
Còn một bộ phận lớn các hộ nghèo, các đối tượng chính sách có nhu cầu lớn về vốn
nhưng không có tài sản thế chấp là những đối tượng chưa được quan tâm. Do đó, tỷ
lệ hộ nghèo ở nước ta vẫn còn ở mức cao và có sự biến động qua các năm. Trước
tình hình đó, công tác XĐGN ngày càng trở nên cấp bách, và động lực lớn để tạo
nên những thay đổi là tác động của các chương trình tín dụng đặc biệt dành cho hộ
nghèo và các đối tượng chính sách.
Thấu hiểu và đáp ứng được nhu cầu đó, năm 1995, Ngân hàng phục vụ
người nghèo đã ra đời nằm trong hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển
nông thôn Việt Nam (NHNo&PTNT). Thế nhưng, do tỷ lệ hộ nghèo ngày càng gia
tăng, chủ yếu tập trung ở vùng sâu, vùng xa, nên ngân hàng chưa thể đáp ứng được
nhu cầu của các hộ và bản thân các hộ cũng chưa hiểu hết được cơ chế hoạt động, ý
nghĩa cũng như các chương trình vay của ngân hàng.
1


Thấy được vấn đề đặt ra, ngày 04/10/2002, Ngân hàng chính sách xã hội
(NHCSXH) Việt Nam đã được thành lập theo Quyết định 131/Qđ-TTg của Chính

phủ nhằm tách hẳn tín dụng chính sách ra khỏi tín dụng thương mại, thực hiện cho
vay tín chấp đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách có nhu cầu về vốn. Ngay
từ khi ra đời, một hệ thống dọc các NHCSXH đã được thành lập từ trung ương đến
địa phương, đã trở thành một công cụ đắc lực trong công tác XĐGN, thực hiện mục
tiêu an sinh xã hội tại địa phương.
Là tỉnh thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, được thành lập mới hơn
10 năm, nên Bạc Liêu vẫn có tỷ lệ hộ nghèo ở mức cao, tỷ lệ thất nghiệp cao và thu
nhập trung bình của người dân còn thấp. NHCSXH tỉnh Bạc Liêu ra đời như tiếp
thêm sức sống cho người dân nơi đây, mang nguồn vốn từ trung ương đến địa
phương, tạo điều kiện cho hộ có vốn để sản xuất kinh doanh vươn lên thoát nghèo.
Với mong muốn tìm hiểu tình hình hoạt động, chất lượng tín dụng, cũng như những
lợi ích mà NHCSXH tỉnh Bạc liêu mang lại cho hộ nghèo và các đối tượng chính
sách, em đã chọn đề tài “Phân tích hoạt động tín dụng tại ngân hàng NHCSXH
tỉnh Bạc Liêu” làm đề tài luận văn tốt nghiệp. Hy vọng qua quá trình tìm hiểu, cũng
như thực hiện đề tài này, em có thể học hỏi được nhiều kiến thức bổ ích về một loại
hình ngân hàng được xem là trẻ nhất trong hệ thống ngân hàng Việt Nam.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Phân tích hoạt động tín dụng tại NHCSXH tỉnh Bạc Liêu nhằm đánh giá
đúng chất lượng tín dụng tại ngân hàng, từ đó đề xuất những giải pháp cụ thể, phù
hợp nhằm nâng cao và phát huy hơn nữa vai trò của ngân hàng trong quá trình hoạt
động. Qua đó góp phần đưa tỉnh Bạc Liêu ngày càng phát triển hòa nhập vào bầu
không khí phát triển kinh tế chung của đất nước.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
Đề tài tập trung phân tích những nội dung sau:
 Phân tích đặc điểm tự nhiên - kinh tế - xã hội của tỉnh Bạc Liêu ảnh
hưởng đến tình hình hoạt động tín dụng của ngân hàng.

2

 Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng của NHCSXH tỉnh Bạc Liêu
qua 3 năm (2007 - 2009) bao gồm: tình hình doanh số cho vay, tình hình thu
nợ, tình hình dư nợ, tình hình nợ quá hạn.
 Đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng dựa vào các chỉ
tiêu tài chính.
 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng tại ngân hàng.
 Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trò hoạt động tín
dụng của ngân hàng.
1.3 CÁC CÂU HỎI KHI NGHIÊN CỨU
- Mục đích hoạt động của ngân hàng là gì?
- Đối tượng chủ yếu của ngân hàng là những đối tượng nào?
- Việc thành lập ngân hàng này có ích gì cho mục tiêu kinh tế xã hội của
quốc gia?
- Hiệu quả hoạt động tín dụng của ngân hàng?
- Khi nghiên cứu đề tài này thì giúp ích gì cho người nghiên cứu cũng như
tổ chức đang hoạt động?
1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1 Không gian: nguồn thông tin chủ yếu là của tỉnh Bạc Liêu và NHCSXH
tỉnh Bạc Liêu.
1.4.2 Thời gian
- Thời gian hoàn thành đề tài từ ngày 01/02/2010 đến ngày 23/4/2010.
- Số liệu và thông tin sử dụng trong đề tài là số liệu từ 2007 - 2009.
1.4.3 Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về hiệu quả hoạt động
tín dụng của NHCSXH tỉnh Bạc Liêu bao gồm: tình hình nguồn vốn, tình hình cho
vay, tình hình dư nợ, tình hình thu nợ và tình hình nợ quá hạn.
------------------

3

Chương 2

PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1 Khái quát chung về NHCSXH
2.1.1.1 Bối cảnh ra đời
1993 - 1994, Chính phủ đã thành lập Quỹ cho vay ưu đãi người nghèo. Tiếp
đến 1995 - 2002 là Ngân hàng phục vụ người nghèo nằm trong NHNo&PTNT Việt
Nam để triển khai nghiệp vụ tín dụng ưu đãi đối với các tổ chức kinh tế và dân cư
nghèo vùng cao, vùng xa, hải đảo... Từ những kết quả đạt được và ý nghĩa chính trị
to lớn của chủ trương này, ngày 4/10/2002, Chính phủ đã ban hành Nghị định số
78/2002/NĐ-CP chủ trương tăng quy mô tín dụng đối với hộ nghèo. Và theo Quyết
định số 131/2002/QĐ-TTg, ngày 4/10/2002 của Thủ tướng chính phủ, nhằm tách tín
dụng chính sách ra khỏi tín dụng thương mại, thực hiện tín dụng ưu đãi đối với
người nghèo và các đối tượng chính sách, Ngân hàng Phục vụ người nghèo được
tách ra khỏi NHNo&PTNT để thành lập Ngân hàng Chính sách xã hội và bắt đầu đi
vào hoạt động độc lập từ ngày 11/3/2003. Đây là sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ
Việt Nam trong việc cơ cấu lại hệ thống ngân hàng nhằm thực hiện chương trình
mục tiêu quốc gia và cam kết trước cộng đồng quốc tế về “xoá đói giảm nghèo”.
2.1.1.2 Đặc trưng của NHCSXH
NHCSXH là tổ chức tín dụng của Nhà nước, hoạt động vì mục tiêu xóa đói
giảm nghèo, phát triển kinh tế và ổn định xã hội, không vì mục đích lợi nhuận.
NHCSXH là một pháp nhân, có con dấu, có tài sản và hệ thống giao dịch từ
trung ương đến địa phương, vốn điều lệ ban đầu là 5000 tỷ đồng, thời hạn hoạt động
là 99 năm.
NHCSXH có bộ máy quản lý và điều hành thống nhất trong phạm vi cả nước,
được Nhà Nước cấp, giao vốn và đảm bảo khả năng thanh toán, tỷ lệ dự trữ bắt buộc
bằng 0%, không phải tham gia bảo hiểm tiền gởi, được miễn thuế và các khoản phải
nộp cho Nhà nước.

NHCSXH được thực hiện các nghiệp vụ:
4


 Huy động vốn
 Cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác
 Tiếp nhận, quản lý, sử dụng và bảo tồn nguồn vốn của Chính phủ dành cho
chương trình tín dụng xoa đói giảm nghèo và các chương trình khác.
 Tiếp nhận nguồn vốn tài trợ ủy thác cho vay ưu đãi của chính quyền địa
phương, các tổ chức kinh tế - chính trị - xã hội, các hiệp hội, cá nhân trong và
ngoài nước để cho vay theo các chương trình dự án.
Quản trị ngân hàng là Hội đồng quản trị (HĐQT), HĐQT có các ban đại diện
(BĐD) HĐQT ở tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; quận, huyện, thị xã, thành
phố thuộc tỉnh. Điều hành hoạt động của ngân hàng là Tổng giám đốc.
2.1.1.3 Đối tượng cho vay
- Hộ nghèo
- Học sinh - sinh viên (HSSV) có hoàn cảnh khó khăn đang học đại học, cao
đẳng, trung học chuyên nghiệp và học nghề.
- Các đối tượng cần vay để giải quyết việc làm (GQVL) theo Nghị quyết
120/HĐBT ngày 11/04/1992 của Hội Đồng Bộ Trưởng (nay là Chính phủ).
- Các đối tượng chính sách đi lao động có thời hạn ở nước ngoài.
- Các tổ chức kinh tế và hộ sản xuất kinh doanh (SXKD) thuộc hải đảo, thuộc
khu vực II, III, miền núi và thuộc Chương trình Phát triển kinh tế - xã hội, các xã
đặc biệt khó khăn ở miền núi, vùng sâu, vùng xa (được gọi là Chương trình 135).
- Các đối tượng khác khi có quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
2.1.1.4 Nguồn vốn
- Nguồn vốn từ Ngân sách Nhà nước:
 Vốn điều lệ,
 Vốn cho vay xóa đói, giảm nghèo,
 Vốn được trích từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách của Ủy ban nhân

dân các cấp hàng năm
 Vốn ODA được Chính phủ giao.
- Vốn huy động:

5


 Huy động từ tiền gửi có trả lãi hoặc tiền gửi tự nguyện không lấy lãi của các
tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước;
 Số dư tiền gửi của các tổ chức tín dụng Nhà nước;
 Phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, chứng chỉ tiền gửi và các giấy
tờ có giá khác;
 Huy động tiền gửi tiết kiệm của người nghèo.
- Vốn đi vay:
 Vay từ các tổ chức tài chính tín dụng trong và ngoài nước;
 Vay Tiết kiệm Bưu điện, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam;
 Vay Ngân hàng Nhà nước.
- Vốn đóng góp tự nguyện không hoàn trả và vốn nhận uỷ thác cho vay ưu đãi
của chính quyền địa phương, các cá nhân, các tổ chức kinh tế, chính trị, các tổ chức
tài chính, tín dụng, các hiệp hội, các tổ chức phi Chính phủ trong, ngoài nước.
- Các nguồn vốn khác.
2.1.1.5 Nguyên tắc cho vay
- Vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích
- Khách hàng phải hoàn trả gốc và lãi cho ngân hàng đúng theo cam kết trong
hồ sơ vay.
Mặc dù NHCSXH cho vay với mức lãi suất ưu đãi nhưng khoản vay này
không phải là khoản trợ cấp xã hội, ý nghĩa như khoản vốn ban đầu giúp người
nghèo làm ăn phát triển kinh tế, thoát nghèo. Do đó nó phải được đầu tư, sinh lãi và
phải được hoàn trả cho ngân hàng đúng hạn để ngân hàng tiếp tục sử dụng nguồn
vốn này để cho vay các đối tượng chính sách khác.

2.1.1.6 Phương thức cho vay: 2 phương thức:
a. Phương thức cho vay trực tiếp đến khách hàng.
b. Phương thức cho vay uỷ thác thông qua các tổ chức chính trị - xã hội
Thực hiện cho vay theo phương thức ủy thác, NHCSXH đã cùng 4 tổ chức chính
trị - xã hội gồm: Hội Phụ Nữ, Hội Nông Dân, Hội Cựu Chiến Binh, Đoàn Thanh
Niên ký kết các Văn bản liên tịch. Hiện nay hầu hết các chương trình cho vay của
NHCSXH đều được ủy thác để 4 tổ chức Hội đoàn thể (HĐT) nêu trên thực hiện.
6


Nội dung công việc ngân hàng ủy thác cho các HĐT là phân tích đối tượng, bảo
lãnh và quản lý dư nợ của ngân hàng. Sau khi đã làm việc với ngân hàng, nắm vững
các chương trình cho vay, nguyên tắc, thủ tục và quy trình cho vay của NHCSXH.
Đại diện các HĐT sẽ về đơn vị mình quản lý, sinh hoạt và lựa chọn những hộ thực
sự khó khăn có nhu cầu vay vốn thành lập các “Tổ tiết kiệm và vay vốn” (Tổ
TK&VV) có sự thống nhất giữa tổ chức HĐT với Ban xóa đói giảm nghèo và UBND xã,
phường. Khi đã được gia nhập vào các Tổ TK&VV, các HĐT sẽ làm người đại diện
cho các hộ để họ được vay vốn ngân hàng.
Đồng thời các HĐT còn là nơi hỗ trợ tích cực cho ngân hàng trong công tác
kiểm tra việc sử dụng vốn đúng mục đích của các thành viên trong tổ chức mình,
cũng như đôn đốc họ đóng lãi và trả nợ cho đúng hạn, đảm bảo đồng vốn của ngân
hàng được luân chuyển và bảo toàn nhằm tiếp tục giúp đỡ những hộ nghèo khác.
Như vậy, trong sự phối hợp này, NHCSXH đóng vai trò là người mang
nguồn vốn của Chính phủ đến địa phương; còn các Ban ngành, HĐT là đại diện của
địa phương hướng dẫn người dân nghèo tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi của ngân
hàng. Chính sự phối hợp này đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho hoạt động của
NHCSXH kể từ khi thành lập đến nay.
2.1.1.7 Mức cho vay và lãi suất cho vay
a. Mức cho vay
Mức cho vay tối đa đối với một lần vay phù hợp với từng loại đối tượng được

vay vốn do HĐQT ngân hàng quyết định và công bố trên cơ sở nhu cầu vay vốn và
khả năng nguồn vốn có thể huy động được trong từng thời kì của NHCSXH.
b. Lãi suất cho vay
Lãi suất cho vay của NHCSXH là lãi suất ưu đãi do Thủ tướng Chính phủ
quyết định cho từng thời kì theo đề nghị của HĐQT NHCSXH, thống nhất một mức
trên phạm vi cả nước.
Lãi suất nợ quá hạn được tính bằng 130% lãi suất khi cho vay.
2.1.1.8 Thời hạn cho vay, gia hạn nợ, chuyển nợ quá hạn

7


Thời hạn cho vay được quy định căn cứ vào mục đích sử dụng vốn vay của
người vay và thời hạn thu hồi vốn của chương trình, dự án có tính đến khả năng trả
nợ của người vay.
Trường hợp người vay chưa trả được nợ đúng kỳ hạn đã cam kết do nguyên
nhân khách quan, được ngân hàng xem xét cho gia hạn nợ.
Trường hợp người vay sử dụng vốn sai mục đích, người vay có khả năng trả
khoản nợ đến hạn nhưng không trả thì chuyển nợ quá hạn. Tổ chức cho vay kết hợp
với chính quyền sở tại, các tổ chức chính trị - xã hội có biện pháp thu hồi nợ.
2.1.1.9 Thủ tục và quy trình cho vay
Hiện nay hầu hết các chương trình cho vay của NHCSXH đều được thực hiện
ủy thác thông qua các HĐT. Vì vậy, thủ tục và quy trình cho vay của một số đối
tượng sẽ có những điểm tương tự nhau.
a. Cho vay hộ nghèo, HSSV có hoàn cảnh khó khăn, cho vay sản xuất kinh
doanh với mức vay dưới 30 triệu, cho vay dân tộc thiểu số (DTTS) đặc biệt khó
khăn, cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường (NS&VSMT), cho vay xuất khẩu
lao động (XKLĐ).
 Hồ sơ cho vay:
- Giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án sử dụng vốn vay (mẫu 01/TD).

- Sổ vay vốn
- Danh sách hộ gia đình đề nghị vay vốn (mẫu 03/TD)
- Biên bản họp Tổ TK&VV (mẫu số 10/TD)
- Thông báo kết quả phê duyệt cho vay (mẫu 04/TD).
Đối với cho vay HSSV cần bổ sung thêm Giấy xác nhận của nhà trường (bản
chính) hoặc Giấy báo nhập học (bản chính hoặc bản photo có công chứng).
Đối với cho vay XKLĐ cần bổ sung thêm Hợp đồng lao động đã ký giữa
người lao động với bên tuyển dụng.
 Quy trình cho vay:
Người vay
(7)
Ngân hàng Chính sách

(1)

Tổ tiết kiệm và vay vốn

(6)

8
(4)

(5)

(2)

Ban xoá đói giảm nghèo,


Sơ đồ 1: Quy trình cho vay hộ nghèo

(1) Người vay viết giấy đề nghị vay vốn (mẫu 01/TD) gởi Tổ TK&VV.
(2) Tổ TK&VV bình xét hộ được vay và gửi danh sách lên Ban xóa đói giảm
nghèo và UBND xã.
(3) Ban xóa đói giảm nghèo xã, UBND xã xác nhận và chuyển danh sách lên
ngân hàng.
(4) NHCSXH xét duyệt cho vay, sau khi phê duyệt ngân hàng lập thông báo
kết quả phê duyệt cho vay (mẫu 04/TD) gửi UBND cấp xã.
(5) UBND xã thông báo kết quả phê duyệt của ngân hàng đến Tổ TK&VV.
(6) Tổ TK&VV thông báo cho người vay biết kết quả phê duyệt của ngân hàng
thông báo thời gian và địa điểm giải ngân đến các hộ được vay vốn.
(7) NHCSXH cùng Tổ TK&VV giải ngân đến từng đối tượng được vay.
b. Cho vay SXKD vùng khó khăn với mức vay trên 30 đến 100 triệu .
 Hồ sơ cho vay:
- Giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án sản xuất (mẫu 01A/TD).
- Phiếu thẩm định (mẫu 02).
- Thông báo kết quả phê duyệt cho vay (mẫu 04/TD).
- Khế ước kiêm cam kết đảm bảo tiền vay bằng tài sản hình thành từ vốn vay
(mẫu 05/TD).
- Khế ước kiêm cam kết đảm bảo tiền vay bằng tài sản hình thành từ vốn vay
bổ sung (mẫu 05A/TD).
 Quy trình cho vay:
Người vay
(3)

(1)

9 Uỷ ban nhân dân xã
(2)

Sơ đồ 2: Quy trình cho vay SXKD với mức vay trên 30 đến 100 triệu
(1) Người vay có nhu cầu vay vốn viết Giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án
sản xuất (mẫu 01A/TD), xin xác nhận của UBND cấp xã.
(2) UBND cấp xã xác nhận gửi NHCSXH nơi cho vay.
(3) Cán bộ NHCSXH được phân công tiến hành thẩm định theo mẫu số 02/TD.
Căn cứ vào kết quả thẩm định, cán bộ NHCSXH ghi rõ ý kiến cho vay hoặc không
đủ điều kiện cho vay gửi Trưởng phòng tín dụng; Trưởng phòng kiểm tra tính hợp
pháp, hợp lệ của hồ sơ hoặc thẩm định lại (nếu cần thiết) trình Giám đốc phê duyệt.
Nếu được phê duyệt cho vay, NHCSXH và người vay lập Khế ước nhận nợ kiêm
cam kết bảo đảm tiền vay bằng tài sản hình thành từ vốn vay (mẫu 05/TD). Trường
hợp không được vay, thì lập thông báo theo mẫu 04/TD gửi người vay.
c. Đối với cho vay giải quyết việc làm
 Hồ sơ cho vay:
- Giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án sử dụng vốn vay (mẫu 01/TD).
- Xây dựng dự án: các đối tượng khách hàng khi có nhu cầu vay vốn phải xây
dựng dự án trình bày rõ mục tiêu, nội dung, hiệu quả kinh tế của dự án và cam kết
sử dụng vốn đúng mục đích, đảm bảo thu hút số lao động vào làm việc, cụ thể:
+ Đối với cơ sở SXKD: Chủ cơ sở là chủ dự án phải xây dựng dự án theo
mẫu 1a.
+ Đối với hộ gia đình: xây dựng dự án theo mẫu 1b.
 Đối với các hộ gia đình cùng tham gia một dự án (dự án nhóm hộ gia đình):
người vay vốn làm đơn tham gia dự án theo mẫu 02 gửi chủ dự án.
 Đối với hộ gia đình tự xây dựng dự án: người vay vốn làm chủ dự án.
- Thẩm định dự án: phiếu thẩm định dự án theo mẫu 3a đối với cơ sở SXKD,
theo mẫu 3b đối với hộ gia đình.
10


- Danh sách hộ gia đình đề nghị vay vốn (mẫu 03/TD).
- Thông báo kết quả phê duyệt cho vay (mẫu 04/TD).

- Hợp đồng tín dụng áp dụng cho vay vốn GQVL (mẫu 05/GQVL).
- Giấy biên nhận (mẫu 18/TD).
- Ngoài ra, dự án còn phải có xác nhận của UBND xã về trụ sở của cơ sở sản
xuất hoặc về địa chỉ cư trú hợp pháp của chủ dự án và một số giấy tờ có liên quan
đến tài sản để cầm cố thế chấp, bảo lãnh đối với cơ sở sản xuất kinh doanh.
 Quy trình cho vay:
+ Đối với hộ gia đình:
Hộ vay

(1)

Cấp có thẩm quyền ra
quyết định cho vay

(2)

Chủ dự án
(6)

Tổ TK&VV

(10)

(3)

(4)

(5)

Ngân hàng CSXH

(7)

HĐT cấp xã
(9)

UBND cấp xã
(8)

Sơ đồ 3: Quy trình cho vay GQVL đối với hộ gia đình
(1) Hộ vay làm đơn tham gia dự án theo mẫu 02 gửi chủ dự án.
(2) Chủ dự án lập dự án vay vốn theo mẫu 1b gửi Tổ TK&VV.
(3) Tổ TK&VV nhận hồ sơ của người vay, tiến hành họp tổ để bình xét cho
vay. Sau đó trình HĐT cấp xã được NHCSXH ủy thác để tiến hành thẩm định dự án
theo mẫu 3b.
(4) Sau khi có kết quả thẩm định, Tổ TK&VV lập Danh sách hộ gia đình đề
nghị vay vốn ngân hàng (mẫu 03/TD) kèm theo dự án vay vốn (mẫu 01b) trình
UBND cấp xã xác nhận trên dự án về địa chỉ cư trú hợp pháp của hộ gia đình.
(5) UBND cấp xã xác nhận và gửi bộ hồ sơ xin vay cho NHCSXH.
(6) Khi nhận được hồ sơ, NHCSXH viết Giấy biên nhận (mẫu 18/TD), sau đó
trình cấp có thẩm quyền phê duyệt cho vay.

11


(7) Sau khi có quyết định phê duyệt cho vay của cấp có thẩm quyền, cán bộ
NHCSXH kiểm tra tính hợp lý, hợp lệ của bộ hồ sơ xin vay, sau đó lập Khế ước
nhận nợ (mẫu 01/TD).
(8) NHCSXH lập Thông báo kết quả phê duyệt cho vay (mẫu 04/TD) gửi ub
cấp xã.
(9) UBND cấp xã thông báo cho HĐT cấp xã để Tổ TK&VV thông báo đến

người vay.
(10) NHCSXH tiến hành giải ngân cho người vay.
+ Đối với cơ sơ sản xuất kinh doanh:
Chủ dự án

(1)

NHCSXH

(4)

(2)

Cấp có thẩm quyền ra

(3)

quyết định cho vay

Sơ đồ 4: Quy trình cho vay GQVL đối với cơ sở SXKD
(1) Chủ dự án lập dự án vay vốn theo mẫu 1a có xác nhận của UBND cấp xã
gửi NHCSXH nơi cho vay.
(2) Cán bộ NHCSXH kiểm tra , đối chiếu tính hợp lý, hợp lệ của bộ hồ sơ xin
vay, sau đó viết Giấy biên nhận (mẫu 18/TD) và tiến hành thẩm định dự án theo mẫu
3a trình Trưởng phòng xem xét hoặc thẩm định lại, sau đó trình Giám đốc ký duyệt
để trình cấp có thẩm quyền ra quyết định phê duyệt cho vay.
(3) Sau khi có quyết định phê duyệt cho vay của cấp có thẩm quyền, cán bộ
NHCSXH lập Hợp đồng tín dụng theo mẫu 05/GQVL trình Giám đốc phê duyệt.
(4) NHCSXH nơi cho vay lập Thông báo kết quả phê duyệt cho vay (mẫu
04/TD) gửi chủ dự án để làm thủ tục giải ngân.

2.1.1.10 Xử lý nợ bị rủi ro trong hệ thống NHCSXH
Khách hàng được vay vốn tại NHCSXH về tín dụng đối với hộ nghèo và các
đối tượng chính sách khi gặp rủi ro do nguyên nhân khách quan làm mất một phần
hoặc toàn bộ vốn, tài sản dẫn đến gặp khó khăn về tài chính chưa có hoặc không có
khả năng trả nợ cho ngân hàng thì sẽ được xem xét xử lý rủi ro theo Quyết định số

12