PHÂN TÍCH tác ĐỘNG của NGUỒN vốn VAY đến CHI TIÊU của NÔNG hộ ở TỈNH VĨNH LONG và THÀNH PHỐ cần THƠ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

--------- o0o ---------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG
CỦA NGUỒN VỐN VAY ĐẾN CHI TIÊU
CỦA NÔNG HỘ Ở TỈNH VĨNH LONG VÀ
THÀNH PHỐ CẦN THƠ

Giáo viên hướng dẫn:
Th.S TRƯƠNG KHÁNH VĨNH XUYÊN
Sinh viên thực hiện:

Th.S PHAN ĐÌNH KHÔI

HỒ THÁI ĐĂNG
MSSV: 4066193
Lớp: Kinh tế học 2 - K32

Cần Thơ - 2010


LỜI CẢM TẠ

Sau một khoảng thời gian trải nghiệm thực tế thu thập số liệu và tập trung
nghiên cứu, đến nay em đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình, đây là kết
quả của một quá trình học tập từ khi em bước vào giảng đường Đại học Cần Thơ.
Trong suốt thời gian qua, để có đủ kiến thức hoàn thành quyển luận văn này đó

chính là nhờ vào sự giảng dạy, truyền đạt kinh nghiệm quý báu, sự tận tình giúp
đỡ của quý Thầy Cô.
Em xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô Trường Đại học Cần Thơ đã
nhiệt tình truyền đạt những kiến thức quý báu cho em trong suốt thời gian qua.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô Trương Khánh Vĩnh Xuyên và
thầy Phan Đình Khôi đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn em trong suốt quá trình
nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn tốt nghiệp.
Em xin cảm ơn cô Trần Thị Bạch Yến, cô Phạm Lê Đông Hậu và các bạn
trong nhóm nghiên cứu đã cùng em thu thập số liệu, hỗ trợ kiến thức quan trọng
để nghiên cứu và giúp bài luận văn phong phú hơn.
Cuối cùng, em xin chúc quý thầy cô Trường Đại học Cần Thơ, cô Trương
Khánh Vĩnh Xuyên và thầy Phan Đình Khôi lời chúc tốt đẹp nhất, đạt nhiều
thành công trong công tác và trong cuộc sống.
Xin chân thành cảm ơn!

Cần Thơ, Ngày…….Tháng…..…Năm….......
Sinh viên thực hiện

Hồ Thái Đăng

i


LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập
và kết qủa phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề
tài nghiên cứu khoa học nào.

Ngày…….Tháng…..…Năm….......

Sinh viên thực hiện

Hồ Thái Đăng

ii


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP


.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

Cần Thơ, Ngày…….tháng…..…năm…......
Trưởng Khoa Kinh Tế – QTKD

PGS.TS Mai Văn Nam

iii


BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Họ và tên người hướng dẫn: TRƯƠNG KHÁNH VĨNH XUYÊN
Học vị: Thạc sĩ.
Chuyên ngành: ...............................................................................................
Cơ quan công tác: Bộ môn Kinh tế - Khoa Kinh tế - Quản Trị Kinh Doanh.
Họ và tên người hướng dẫn: PHAN ĐÌNH KHÔI
Học vị: Thạc sĩ.
Chuyên ngành: ...............................................................................................
Cơ quan công tác: Bộ môn Kinh tế - Khoa Kinh tế - Quản Trị Kinh Doanh.
Họ và tên sinh viên: HỒ THÁI ĐĂNG
Mã số sinh viên: 4066193
Chuyên ngành: Kinh tế học
Tên đề tài: Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ ở tỉnh
Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ.

NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo:
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
2. Về hình thức:
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................

........................................................................................................................
3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài:
........................................................................................................................
........................................................................................................................

iv


........................................................................................................................
........................................................................................................................
4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn:
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
5. Nội dung và kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu, …)
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
6. Các nhận xét khác:
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
7. Kết luận:
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................

Cần Thơ, Ngày….…tháng…….năm………
NGƯỜI NHẬN XÉT

v


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN


...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................

Ngày…….Tháng…..…Năm….......
Giáo viên hướng dẫn

Trương Khánh Vĩnh Xuyên

vi


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN


...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................
...................................................................................................

Ngày…….Tháng…..…Năm….......
Giáo viên phản biện

vii

MỤC LỤC
Trang
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU........................................................................... 1
1.1 Đặt vấn đề nghiên cứu ............................................................................. 1
1.1.1 Lý do chọn đề tài............................................................................... 1
1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiễn ........................................................... 2
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................ 4
1.2.1 Mục tiêu chung ................................................................................. 4
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................ 4
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 4
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu của đề tài........................................................ 4
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu của đề tài........................................................... 4
1.4 Lược khảo tài liệu .................................................................................... 5
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU ............................................................................................................. 10
2.1. Phương pháp luận................................................................................. 10
2.1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến nguồn vốn vay................... 10
2.1.1.1 Khái niệm về tín dụng........................................................... 10
2.1.1.2 Thời hạn tín dụng ................................................................. 10
2.1.1.3 Đối tượng tín dụng................................................................ 10
2.1.1.4 Mục đích sử dụng vốn .......................................................... 11
2.1.1.5 Chủ thể trong quan hệ tín dụng ............................................. 11
2.1.1.6 Chức năng và vai trò của tín dụng......................................... 12
2.1.1.7 Lãi suất tín dụng ................................................................... 13
2.1.1.8 Tín dụng chính thức và phi chính thức.................................. 13
2.1.2. Chi tiêu .......................................................................................... 15
2.1.2.1 Chi tiêu tiêu dùng ................................................................. 15
2.1.2.2 Tác động của tín dụng vi mô đến chi tiêu của hộ .................. 16
2.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 17

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ......................................................... 17
2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu........................................................ 17

viii


CHƯƠNG 3: KHÁI QUÁT VỀ TỈNH VĨNH LONG VÀ THÀNH PHỐ
CẦN THƠ .................................................................................................... 22
3.1. Khái quát về tỉnh Vĩnh Long................................................................ 22
3.1.1 Điều kiện tự nhiên ........................................................................... 22
3.1.2 Dân số và lao động .......................................................................... 27
3.1.3 Tình hình kinh tế ............................................................................. 27
3.2 Khái quát về Thành phố Cần Thơ ........................................................ 29
3.2.1 Điều kiện tự nhiên ........................................................................... 29
3.2.2 Dân số và lao động .......................................................................... 34
3.2.3 Tình hình kinh tế ............................................................................. 35
CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG, TÁC ĐỘNG CỦA NGUỒN
VỐN VAY ĐẾN CHI TIÊU VÀ SỰ THAY ĐỔI ĐIỀU KIỆN SỐNG CỦA
NÔNG HỘ Ở TỈNH VĨNH LONG VÀ THÀNH PHỐ CẦN THƠ ........... 37
4.1 Thống kê mô tả đặc điểm kinh tế xã hội của nông hộ ở Tỉnh Vĩnh Long
và Thành phố Cần Thơ ............................................................................... 37
4.1.1 Đặc điểm kinh tế xã hội của nông hộ ở Tỉnh Vĩnh Long.................. 37
4.1.2 Đặc điểm kinh tế xã hội của nông hộ ở Thành phố Cần Thơ ............ 40
4.2. Thực trạng sử dụng vốn vay và hoạt động chi tiêu của nông hộ ở tỉnh
Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ............................................................. 42
4.2.1 Thực trạng sử dụng vốn vay của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành
phố Cần Thơ.................................................................................................. 42
4.2.2 Hoạt động chi tiêu của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần
Thơ................................................................................................................ 45
4.2.2.1 Hoạt động chi tiêu của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long................. 45

4.2.2.2 Hoạt động chi tiêu của nông hộ ở Thành phố Cần Thơ ......... 47
4.3. Tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ ở tỉnh Vĩnh
Long và Thành phố Cần Thơ ..................................................................... 49
4.3.1 Mô hình phân tích............................................................................ 49
4.3.2 Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ ở tỉnh
Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ ................................................................ 53
4.4. Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến sự thay đổi điều kiện sống
của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ ............................. 56
ix


CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG NGUỒN
VỐN VAY, CẢI THIỆN ĐỜI SỐNG NÔNG HỘ Ở TỈNH VĨNH LONG
VÀ THÀNH PHỐ CẦN THƠ ..................................................................... 65
5.1 Những mặt còn hạn chế ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ.... 65
5.2 Một số giải pháp..................................................................................... 66
5.2.1 Đối với chính quyền địa phương...................................................... 66
5.2.2 Đối với ngân hàng ........................................................................... 67
5.2.3 Đối với nông hộ............................................................................... 68
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................. 71
6.1. Kết luận ................................................................................................. 71
6.2. Kiến nghị ............................................................................................... 72
6.2.1 Đối với chính quyền địa phương ..................................................... 72
6.2.2 Đối với ngân hàng........................................................................... 73
6.2.3 Đối với nông hộ............................................................................... 73
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 75
PHỤ LỤC

QUY ƯỚC
Dấu phẩy phân cách phần thập phân

x


DANH MỤC BIỂU BẢNG

Tên bảng

Trang

Bảng 1: Số mẫu thu thập thực tế tại tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ .... 17
Bảng 2: Một số chỉ tiêu cơ bản của các nông hộ điều tra trên địa bàn tỉnh Vĩnh
Long................................................................................................................. 37
Bảng 3: Thu nhập trung bình của các hộ gia đình làm nông nghiệp và phi nông
nghiệp ở tỉnh Vĩnh Long .................................................................................. 39
Bảng 4: Một số chỉ tiêu cơ bản của các nông hộ điều tra trên địa bàn Thành phố
Cần Thơ ........................................................................................................... 40
Bảng 5: Thu nhập trung bình của các hộ gia đình làm nông nghiệp và phi nông
nghiệp ở Thành phố Cần Thơ ........................................................................... 42
Bảng 6: Mục đích vay vốn của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần
Thơ .................................................................................................................. 43
Bảng 7: Các khoản chi tiêu trung bình của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long trong hai
năm 2008 – 2009.............................................................................................. 45
Bảng 8: Chi tiêu trung bình của các hộ gia đình làm nông nghiệp và phi nông
nghiệp ở tỉnh Vĩnh Long .................................................................................. 47
Bảng 9: Các khoản chi tiêu trung bình của nông hộ ở Thành phố Cần Thơ trong
hai năm 2008 – 2009 ........................................................................................ 48
Bảng 10. Chi tiêu trung bình của các hộ gia đình làm nông nghiệp và phi nông
nghiệp ở Thành phố Cần Thơ ........................................................................... 49
Bảng 11: Bảng dấu kỳ vọng đối với các biến độc lập........................................ 52

Bảng 12: Các yếu tố tác động đến chi tiêu của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và
Thành phố Cần Thơ.......................................................................................... 53
Bảng 13: Các hình thức tiết kiệm của nông hộ trước khi tiếp cận với nguồn vốn
vay ................................................................................................................... 57
Bảng 14: Các hình thức tiết kiệm của nông hộ sau khi tiếp cận với nguồn vốn vay
...................................................................................................................... 59
Bảng 15: Những lựa chọn của nông hộ để ứng phó với rủi ro ........................... 60
Bảng 16: Thay đổi trong tổng tài sản của nông hộ ............................................ 61

xi


DANH MỤC HÌNH

Tên hình

Trang

Hình 1: Bản đồ hành chính tỉnh Vĩnh Long ...................................................... 23
Hình 2: Bản đồ hành chính Thành phố Cần Thơ ............................................... 30
Hình 3: Trình độ học vấn của chủ hộ gia đình ở tỉnh Vĩnh Long....................... 38
Hình 4: Trình độ học vấn của chủ hộ gia đình ở Thành phố Cần Thơ ............... 41
Hình 5: Sự thay đổi điều kiện sống theo quan điểm của nông hộ sau khi tiếp cận
nguồn vốn vay.................................................................................................. 63

xii


TÓM TẮT
Trên cơ sở các kiến thức chuyên ngành, đề tài được thực hiện theo hướng

tiếp cận sâu hơn với thực tiễn nhằm nắm bắ
- Tìm hiểu lý thuyết về các vấn đề cơ bản về tín dụng và t được nhu cầu về
vốn tín dụng của nông hộ, đồng thời tìm hiểu về tình hình sử dụng vốn vay và tác
động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ. Với mục tiêu đó đề tài được
thực hiện theo bốn phần: chi tiêu, lý thuyết mô hình chi tiêu của Ramsey và hàm
chi tiêu của Khandker.
- Tìm hiểu thực trạng sử dụng vốn vay và hoạt động chi tiêu của nông hộ
trên địa bàn nghiên cứu.
- Tiếp cận thực tiễn: thông qua việc nghiên cứu tác động của nguồn vốn vay
đến chi tiêu, tình hình sử dụng vốn vay và tác động phúc lợi đến đời sống của
nông hộ ở địa bàn huyện Bình Tân - tỉnh Vĩnh Long và huyện Thới Lai, Cờ Đỏ Thành phố Cần Thơ.
- Kết luận về kết quả phân tích các nhân tố tác động đến chi tiêu, đặc biệt là
tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ. Đề ra giải pháp và kiến
nghị một số phương pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn vay, cải
thiện đời sống cho nông hộ.

xiii


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1.1 Lý do chọn đề tài
Khi Việt Nam chuyển sang cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa, nền kinh tế nước ta cũng như các mặt của đời sống xã hội đã có được
những thành tựu to lớn. Tuy nhiên, để hoàn thành công cuộc Công nghiệp hóa –
hiện đại hóa mà Đảng và Nhà nước đã đề ra, chúng ta còn rất nhiều thách thức

trong đó có việc đáp ứng nhu cầu về vốn cho đầu tư và phát triển. Nguồn vốn
chính cho nền kinh tế trong nước vẫn là hệ thống ngân hàng cùng với các tổ
chức tín dụng bán chính thức và phi chính thức. Do đó, nguồn vốn cho vay của
các tổ chức này đóng vai trò rất quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến mức chi
tiêu của người đi vay, đặc biệt là hộ nghèo và những hộ có thu nhập thấp.
Bên cạnh đó, nước ta là một nước nông nghiệp với hơn 80% dân số sống ở
nông thôn, sản xuất hàng hóa chưa phát triển, quy mô ruộng đất, vốn, tiềm lực
còn yếu, trình độ nông dân nhìn chung chưa cao, chưa tiếp cận được nhiều về
kinh tế, kỹ thuật. Chính vì thế, để phát triển được một nền kinh tế nông nghiệp
bền vững đòi hỏi phải có một chiến lược kinh tế nông nghiệp, nông thôn hợp lý.
Điều đó đặt ra nhiều vấn đề song song cần giải quyết, trong đó nhu cầu về vốn
cho sản xuất và cho đời sống đối với nông nghiệp và nông thôn ngày càng lớn.
Đó cũng là nhu cầu lâu dài của chiến lược phát triển kinh tế xã hội nước ta.
Tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ là những vùng đất phù sa màu mỡ
được quấn quanh bởi hai con sông Tiền và sông Hậu của Đồng bằng sông Cửu
Long. Với những ưu đãi mà thiên nhiên mang lại, tỉnh Vĩnh Long và Thành phố
Cần Thơ thật sự đã khẳng định được thế mạnh của mình trong nhiều lĩnh vực
kinh tế xã hội, đặc biệt là trong hoạt động sản xuất nông nghiệp. Đây còn là nơi
sinh sống và làm ăn của người dân thuộc các dân tộc Kinh, Hoa, Khmer với
những đặc điểm văn hóa và phong tục tập quán khác nhau. Để khai thác có hiệu
quả những thế mạnh ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ đòi hỏi phải hội tụ
GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 1 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
nhiều điều kiện khác nhau. Trong đó, vốn cũng là một trong những điều kiện
quan trọng. Trong thời gian qua, nguồn vốn vay chính thức và bán chính thức đã

đáp ứng kịp thời những nhu cầu cấp thiết về vốn đối với đời sống kinh tế xã hội
của nông hộ. Các chương trình hỗ trợ của Chính phủ như Chương trình Xóa đói
giảm nghèo, Hỗ trợ lãi suất, Học sinh sinh viên thông qua các tổ chức tín dụng
chính thức cũng như các tổ chức quần chúng như Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội
Nông dân, Hội Cựu chiến binh. Chương trình trên đã mang lại nguồn vốn đến
với các hộ nông dân và hộ nghèo trong địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, vẫn có sự tồn
tại tất yếu của nguồn tín dụng phi chính thức, nguồn vốn này cũng giúp ích được
cho người dân trong hoạt động sản xuất kinh doanh và ứng phó với những rủi ro.
Những nguồn vốn vay này đều có ảnh hưởng đến chi tiêu của nông hộ, đối với
những hộ sản xuất kinh doanh thì nguồn vốn vay thực sự là một nguồn vốn hết
sức cần thiết trong điều kiện kinh tế khó khăn hiện nay của hộ.
Để hiểu rõ hơn về đặc điểm đời sống kinh tế xã hội của nông hộ cũng như
những tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của họ, người viết đã chọn đề
tài: “Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ ở Tỉnh
Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ” để làm luận văn tốt nghiệp của mình.
Do hạn chế về thời gian và kiến thức nên luận văn không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Vì thế, người viết mong nhận được những ý kiến đóng góp quý
báu của quý Thầy Cô để giúp bài luận văn được hoàn thiện hơn.
1.1.2 Căn cứ khoa học và thực tiễn
Tính đến năm 2005, 2/3 số người nghèo nhất trên thế giới đang sinh sống
tại châu Á (tương đương 700 triệu người) thu nhập chưa đến 1USD/ngày. Theo
dự đoán của ông Haruhiko Kuroda – Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á thì
đến năm 2015 châu Á vẫn chiếm khoảng một nửa số người nghèo toàn thế giới1.
Trên thế giới, hoạt động xóa đói giảm nghèo là một bộ phận quan trọng của
chiến lược phát triển kinh tế tại các nước đang phát triển, đặc biệt là ở khu vực
nông thôn. Trong đó, tín dụng là công cụ hiệu quả kích thích các hoạt động tạo
1

Nguồn: />
GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 2 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
ra nguồn vốn sản xuất kinh doanh và nâng cao đời sống kinh tế xã hội, giúp
người nghèo vượt khỏi đói nghèo. Nguồn vốn vay không giống những yếu tố
đầu vào thông thường như hạt giống hay phân bón mà nó giúp người nghèo nắm
quyền kiểm soát các nguồn tài nguyên, có tiếng nói trọng lượng hơn trong các
giao dịch kinh tế cũng như quan hệ xã hội. Trong lý thuyết phát triển kinh tế, khả
năng tiếp cận tín dụng là một yếu tố quan trọng để “trao quyền” cho người
nghèo.
Việt Nam có khoảng 90% người nghèo sống ở nông thôn và 45% dân số
nông thôn sống dưới ngưỡng nghèo đói2. Nhu cầu về vốn đối với nông hộ là rất
lớn. Nguồn tín dụng chính thức không đáp ứng đủ nhu cầu làm cho nông hộ tìm
đến các nguồn tín dụng phi chính thức. Nguồn vốn vay chính thức và phi chính
thức đều có những tác động và hiệu quả khác nhau. Và chúng cũng ảnh hưởng
trực tiếp đến thu nhập cũng như chi tiêu của nông hộ.
Đối với tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ, mục tiêu phát triển kinh tế
xã hội luôn gắn liền với công cuộc Công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Tranh thủ mở rộng hợp tác, trao đổi buôn bán với các nước bên ngoài. Nhằm huy
động mọi tiềm năng và nguồn nhân lực trong địa phương để đẩy nhanh tốc độ
tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo, mang tín dụng đến với người nghèo,
giúp họ có được nguồn vốn kịp thời, đáp ứng được những nhu cầu sản xuất kinh
doanh cũng như để giải quyết rủi ro, cải thiện mức thu chi trong hộ và nâng cao
đời sống vật chất tinh thần cho nông hộ trong địa phương.
Với những căn cứ khoa học và thực tiễn từ thế giới đến Việt Nam và cụ thể
là tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ nêu trên, người viết thấy được tầm
quan trọng của nguồn vốn vay và những tác động của nó đến chi tiêu của nông

hộ. Đó là lý do người viết chọn nghiên cứu đề tài này làm luận văn tốt nghiệp
của mình.

2

Nguồn: Phạm Vũ Lửa Hạ (2003). Phát triển hệ thống tín dụng nông thôn ở Việt Nam, Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 3 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Mục tiêu tổng quát của đề tài là nghiên cứu, phân tích thực trạng sử dụng
vốn vay và hoạt động chi tiêu của nông hộ. Bên cạnh đó, phân tích tác động của
nguồn vốn vay đến chi tiêu và đến việc thay đổi điều kiện sống của nông hộ ở
tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ. Từ đó nhận ra được các vấn đề tồn tại
cần khắc phục và đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng
nguồn vốn vay, cải thiện đời sống cho nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố
Cần Thơ.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
Đề tài nghiên cứu gồm có 4 mục tiêu cụ thể như sau:
- Phân tích thực trạng sử dụng vốn vay và hoạt động chi tiêu của nông hộ ở
tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ.
- Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ ở tỉnh
Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ.

- Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến sự thay đổi điều kiện sống của
nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ.
- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của nguồn vốn vay, cải thiện
đời sống cho nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ.

1.3 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố
Cần Thơ.
Theo quan điểm của đề tài nghiên cứu, thuật ngữ “nông hộ” được hiểu là
những hộ nghèo và hộ có thu nhập thấp, hoạt động sản xuất ở nông thôn.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Do hạn chế về thời gian và số liệu thu thập được nên đề tài nghiên cứu chỉ
giới hạn trong phạm vi sau:

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 4 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
- Về nội dung: Nghiên cứu tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu và sự
thay đổi trong điều kiện sống của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần
Thơ; Đề ra giải pháp.
- Thời gian: số liệu sơ cấp được thu thập từ ngày 11/01/2010 đến
30/01/2010, số liệu thứ cấp thu thập trong ba năm 2007 – 2009.
- Không gian: huyện Bình Tân, Tỉnh Vĩnh Long và huyện Cờ Đỏ, huyện
Thới Lai, Thành phố Cần Thơ.

1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU
a. Đề tài nghiên cứu: Phát triển hệ thống tín dụng nông thôn ở Việt Nam.
Người thực hiện đề tài: Phạm Vũ Lửa Hạ - Đại học Khoa học Xã hội và
Nhân Văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.
Đề tài được tiến hành nghiên cứu tại Việt Nam năm 2003.
Trên cơ sở lý luận tài chính chính thức, phi chính thức, lãi suất cũng như
các chương trình tín dụng nông thôn, đề tài đã nêu lên được tổng quan thị trường
tín dụng nông thôn ở Việt Nam, cơ cấu thị trường tín dụng chính thức, bán chính
thức và phi chính thức. Từ đó đưa ra những giải pháp giải quyết những vấn đề
tồn đọng như: xác định đúng hình thức can thiệp của Chính phủ, tạo cầu nối giữa
tín dụng chính thức và phi chính thức, chú trọng khả năng phát triển bền vững,
đa dạng hóa các loại hình tín dụng cho nông thôn và đơn giản các yêu cầu và thủ
tục cho vay.
b. Báo cáo nghiên cứu: Tác động của nhóm cho vay ở Đông Bắc Thái Lan.
Thực hiện báo cáo: Brett E. Coleman – Ngân hàng phát triển Đông Nam Á,
Phillipines.
Bài báo cáo được thực hiện năm 1999, khu vực nghiên cứu là Đông Bắc
Thái Lan.
Bài báo cáo sử dụng mô hình tác động của tín dụng ngân hàng đến kết quả
đo lường, bên cạnh đó còn nêu lên được những yếu tố tập hợp đặc trưng của hộ
gia đình cũng như các đặc trưng của khu vực tác động đến số tiền vay từ ngân
hàng địa phương. Bài viết còn nêu lên được thực trạng vay vốn của nông hộ ở

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 5 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ

ngân hàng địa phương trong khu vực nghiên cứu và quan trọng nhất là trình bày
được kết quả của tác động chương trình nhóm cho vay ngân hàng hội phụ nữ ở
đông bắc Thái Lan.
c. Báo cáo nghiên cứu: Thị trường tín dụng nông thôn ở Việt Nam: Lý
thuyết và thực tiễn.
Thực hiện báo cáo: Giang Ho – Macalester College.
Bài báo cáo được thực hiện năm 2004, khu vực nghiên cứu là Việt Nam.
Đề tài trình bày lý thuyết thị trường tín dụng nông thôn ở các nước đang
phát triển dựa trên 3 lý thuyết cạnh tranh của Hoff và Stigligz (1996), thông tin
không hoàn hảo về phân chia tín dụng và sự bảo hộ gián tiếp. Bên cạnh đó còn
trình bày những kinh nghiệm nghiên cứu đề tài trước đó.
Khái quát thực trạng thị trường tín dụng nông thôn ở Việt Nam và các hình
thức vay tiền chính thức và không chính thức. Điều tra và đưa ra được kết quả
lựa chọn khu vực vay vốn của nông hộ.
Trình bày thảo luận và kết quả điều tra hành vi vay vốn từ thị trường tín
dụng không chính thức.
d. Báo cáo nghiên cứu: Tín dụng nông thôn và hộ nghèo ở Việt Nam.
Thực hiện báo cáo: M.H. Quach, Đại học kinh tế quốc dân Việt Nam và
Đại học Birmingham.
Bài báo cáo được thực hiện năm 2005, khu vực nghiên cứu là Việt Nam.
Đề tài điều tra tác động của tín dụng nông thôn đối với hộ nghèo bằng cách
sử dụng bảng dữ liệu điều tra hộ gia đình ở Việt Nam trong giai đoạn từ tháng
3/1992 đến tháng 8/1997. Đề tài chỉ ra rằng tín dụng không chỉ làm giảm sự
nghèo khó của hộ gia đình mà còn có một vị trí và ý nghĩa tác động dài hạn đến
phúc lợi của hộ gia đình trong khoảng chi tiêu trên đầu người. Đề tài cũng chỉ ra
rằng mặc dù cả tín dụng chính thức và phi chính thức đều đóng góp vào việc làm
giảm đi sự nghèo đói của hộ nghèo, nhưng tín dụng chính thức có tác động
tương đối cao hơn so với tín dụng phi chính thức.
e. Đề tài nghiên cứu: Khảo sát nhu cầu tín dụng của người dân nông thôn ở
xã Định Mỹ, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang.

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 6 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
Người thực hiện đề tài: Nguyễn Thị Mộng Bạc, Phạm Xuân Phú, Từ Cao
Thanh Hà, Bộ môn Khoa học đất, Đại học An Giang.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là xã Định Mỹ, huyện Thoại Sơn, tỉnh An
Giang. Đề tài được công bố vào 05/2009.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng số liệu thứ cấp từ Quỹ tín dụng và Ngân hàng
huyện. Số liệu sơ cấp được thu thập bằng cách phỏng vấn các cơ sở tín dụng và
chính quyền địa phương. Phỏng vấn trực tiếp nông hộ bằng cách chọn ngẫu
nhiên 64 trong tổng số 2134 hộ của toàn xã. Thông tin thu thập được xử lý bằng
phần mềm SPSS.
Đề tài trình bày mục đích vay vốn của nông hộ, tổ chức tín dụng mà người
dân có nhu cầu tiếp cận, số lượng tiền vay mà người dân mong muốn được đáp
ứng, lãi suất và thời hạn vay vốn thực tế so với lãi suất và thời hạn mong muốn
trong vay vốn.
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng: Người dân nơi đây tiếp cận chủ yếu với 3
tổ chức tín dụng là Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và
phát triển nông thôn và quỹ tín dụng. Mục đích vay vốn chủ yếu là phục vụ cho
sản xuất nông nghiệp. Người dân gặp nhiều trở ngại trong quá trình vay vốn, khó
khăn lớn nhất là do không có tài sản thế chấp. Về nhu cầu vay vốn thì ngân hàng
và quỹ tín dụng không đáp ứng đủ nhu cầu mà người dân mong muốn do vậy mà
tỷ lệ hộ hoàn trả vốn đúng kỳ hạn còn thấp.
f. Báo cáo nghiên cứu: Tác động của vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã
hội Thừa Thiên Huế đến hộ nghèo theo quan điểm tiếp cận mức sống.

Người thực hiện đề tài:
Phan Thị Minh Lý, Trần Thị Bích Ngọc, Nguyễn Việt Đức, Hoàng Thị Thu
Hiền, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Huế.
Nguyễn Thị Tịnh, Ngân hàng Chính sách Xã hội Thừa Thiên Huế.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài trên địa bàn Thừa Thiên Huế với 211 mẫu hộ
nghèo vay vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2003 – 2007. Đề tài
được thực hiện năm 2009 và công bố trên tạp chí Khoa học, Đại học Huế, Số 51,
2009.

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 7 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
Theo quan điểm tiếp cận mức sống, đề tài phân tích và đánh giá tác động
của hoạt động tín dụng cho người nghèo của Ngân hàng Chính sách xã hội Thừa
Thiên – Huế. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các khoản vay từ ngân hàng đã có tác
động tích cực đến tăng phúc lợi kinh tế - xã hội và tăng mức sống cho các hộ
vay, nhưng mức độ tác động còn rất hạn chế, tỷ lệ hộ vay thoát khỏi ngưỡng
nghèo là khá cao (64%). Tuy nhiên, các hộ tuy đã thoát nghèo nhưng đa số vẫn ở
mức cận nghèo và nguy cơ tái nghèo trở lại là rất lớn, vì vậy, họ cần sự hỗ trợ
tích cực hơn nữa từ phía Nhà nước, Ngân hàng Chính sách xã hội và cộng đồng
xã hội để vươn lên thoát nghèo thực sự.
g. Luận văn thạc sĩ: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thu nhập nông hộ
tại địa bàn Nông Trường Sông Hậu huyện Ô Môn tỉnh Cần Thơ.
Người thực hiện đề tài: Nguyễn Thanh Tâm - Đại học Nông Lâm Thành
phố Hồ Chí Minh.
Đề tài được tiến hành tại địa bàn Nông Trường Sông Hậu, thời gian từ

tháng 8 năm 2002 đến tháng 12 năm 2002 nhằm:
Phân tích một số chỉ tiêu kinh tế nông hộ, các thông số ước lượng hàm thu
nhập, hàm xác suất nghèo đói và hàm sản xuất tác động đến thu nhập nông hộ.
Phân tích các chính sách tác động đến thu nhập nông hộ. Trên cơ sở đó, đề
tài đưa ra một số ý kiến đề xuất góp phần làm tăng thu nhập nông hộ.
Kết quả nghiên cứu cho thấy thu nhập nông hộ chịu ảnh hưởng bởi các yếu
tố như: Trình độ văn hóa chủ hộ, kinh nghiệm sản xuất, số thành viên trong gia
đình, lao động ngoài nông nghiệp và khả năng tiếp cận với vốn vay. Ngoài ra,
thu nhập nông hộ còn bị tác động gián tiếp bởi các yếu tố ảnh hưởng đến năng
suất lúa và chính sách đa canh đa dạng hóa sản xuất của nông trường thông qua
các mô hình canh tác.
 Do khả năng tìm kiếm còn hạn chế và đề tài nghiên cứu khá mới mẻ, nên
trên đây chỉ là một số đề tài tiêu biểu gần gũi với nội dung cần nghiên cứu mà
người viết tìm được. Đề tài nghiên cứu “Phân tích tác động của nguồn vốn vay
đến chi tiêu của nông hộ ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ” sử dụng mô
hình hàm chi tiêu của Khandker để phân tích tác động của nguồn vốn vay (bao

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 8 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
gồm tín dụng chính thức và phi chính thức) đến chi tiêu của nông hộ, hàm hồi
quy tuyến tính được chạy trên chương trình Stata 9.0. Bên cạnh đó, nghiên cứu
còn chỉ ra được những tác động của nguồn vốn vay trong việc thay đổi điều kiện
sống của nông hộ.
Những khác biệt trong phân tích trên chính là điểm mới của đề tài so với
những nghiên cứu trước đó. Tuy nhiên, đề tài cũng còn những mặt hạn chế trong

nghiên cứu như:
Về nội dung, đề tài nghiên cứu chỉ giới hạn phân tích tác động của nguồn
vốn vay đến chi tiêu mà không phân tích tác động đến đời sống của nông hộ.
Bên cạnh đó, mô hình nghiên cứu cũng tập trung vào phân tích tác động của biến
nguồn vốn vay đến chi tiêu nên chưa phân tích sâu vào những biến đặc điểm của
nông hộ, nhất là đối với biến thu nhập.
Do hạn chế về thời gian nên đề tài nghiên cứu chỉ thu thập số liệu sơ cấp
với những thông tin căn bản điều tra từ nông hộ ở địa bàn nghiên cứu.
Từ những mặt hạn chế trên, người viết đề xuất hướng nghiên cứu cho
những đề tài tiếp theo. Cụ thể là phân tích tác động của nguồn vốn vay hoặc tín
dụng chính thức đến đời sống (chi tiêu và thu nhập) của nông hộ.

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 9 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ

CHƯƠNG 2
PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1 Một số khái niệm cơ bản liên quan đến nguồn vốn vay
2.1.1.1 Khái niệm về tín dụng
Tín dụng là một quan hệ kinh tế giữa người cho vay và người đi vay, giữa
họ có mối quan hệ với nhau thông qua vận động giá trị vốn tín dụng được biểu
hiện dưới hình thức tiền tệ hoặc hàng hóa.
2.1.1.2 Thời hạn tín dụng
Trong nền kinh tế thị trường, tín dụng hoạt động rất đa dạng và phong phú.

Tùy theo tiêu thức phân loại mà tín dụng được phân thành nhiều loại khác nhau.
Căn cứ vào thời hạn tín dụng, tín dụng được chia ra làm ba loại: Tín dụng ngắn
hạn, tín dụng trung hạn và tín dụng dài hạn.
Tín dụng ngắn hạn: Là loại tín dụng có thời hạn dưới một năm và thường
được sử dụng để cho vay bổ sung thiếu hụt tạm thời vốn lưu động và phục vụ
nhu cầu sinh hoạt của cá nhân.
Tín dụng trung hạn: Là tín dụng có thời hạn từ 1 – 5 năm, được cung cấp
để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng
các công trình nhỏ có thời gian thu hồi vốn nhanh.
Tín dụng dài hạn: Là loại tín dụng có thời hạn trên 5 năm, loại tín dụng này
được sử dụng để cung cấp vốn cho xây dựng cơ bản, cải tiến và mở rộng sản
xuất có quy mô lớn.
2.1.1.3 Đối tượng tín dụng
Căn cứ vào đối tượng tín dụng, tín dụng được chia thành hai loại: Tín dụng
vốn lưu động và tín dụng vốn cố định.
Tín dụng vốn lưu động: Là loại vốn tín dụng được sử dụng để hình thành
vốn lưu động của các tổ chức kinh tế, như cho vay để dự trữ hàng hóa, mua
nguyên vật liệu cho sản xuất. Tín dụng vốn lưu động thường được sử dụng để
cho vay bù đắp mức vốn lưu động thiếu hụt tạm thời.
GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 10 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng


Phân tích tác động của nguồn vốn vay đến chi tiêu của nông hộ
ở tỉnh Vĩnh Long và Thành phố Cần Thơ
Tín dụng vốn cố định: Là loại tín dụng được sử dụng để hình thành tài sản
cố định. Loại này được đầu tư để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kĩ
thuật, mở rộng sản xuất. Thời hạn cho vay là trung và dài hạn.
2.1.1.4 Mục đích sử dụng vốn

Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn, tín dụng được chia làm hai loại: tín dụng
sản xuất lưu thông hàng hóa và tín dụng tiêu dùng.
Tín dụng sản xuất và lưu thông hàng hóa: Là loại cấp phát tín dụng cho các
doanh nghiệp và các chủ thể kinh tế khác để tiến hành sản xuất hàng hóa và lưu
thông hàng hóa.
Tín dụng tiêu dùng: Là hình thức cấp phát tín dụng cho cá nhân để đáp ứng
nhu cầu tiêu dùng như: mua sắm nhà cửa, xe cộ, các hàng hóa bền chắc và cả
những nhu cầu hàng ngày. Tín dụng tiêu dùng có thể được cấp phát dưới hình
thức bằng tiền hoặc dưới hình thức bán chịu hàng hóa.
2.1.1.5 Chủ thể trong quan hệ tín dụng
Căn cứ vào tiêu thức này, tín dụng được chia thành ba loại: Tín dụng
thương mại, tín dụng nhà nước và tín dụng ngân hàng.
Tín dụng thương mại: Là quan hệ tín dụng giữa các nhà doanh nghiệp được
biểu hiện dưới hình thức mua bán chịu hàng hóa. Cơ sở pháp lý để xác định quan
hệ nợ nần của tín dụng thương mại là giấy nợ. Giấy nợ bao gồm hối phiếu và
lệnh phiếu.
Tín dụng ngân hàng: Là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng, các tổ chức tín
dụng khác với các nhà doanh nghiệp và cá nhân. Khác với tín dụng thương mại
được cung cấp dưới hình thức hàng hóa, tín dụng ngân hàng được cung cấp dưới
hình thức tiền tệ, bao gồm tiền mặt và bút tệ. Trong quan hệ tín dụng, ngân hàng
vừa là người cho vay vừa là người đi vay.
Tín dụng nhà nước: Là quan hệ tín dụng trong đó Nhà nước là người đi
vay. Chủ thể trong quan hệ tín dụng Nhà nước bao gồm: Người đi vay là Nhà
nước trung ương và Nhà nước địa phương, người cho vay là dân chúng, các tổ
chức kinh tế, ngân hàng và nước ngoài. Mục đích đi vay của tín dụng nhà nước
là bù đắp khoản bội chi ngân sách.

GVHD: Trương Khánh Vĩnh Xuyên - 11 Phan Đình Khôi

SVTH: Hồ Thái Đăng