Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ đến khả năng sinh trưởng, phát triển, năng suất của giống lạc MD7 vụ xuân năm 2014 tại trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.12 MB, 50 trang )
Ð I H C THÁI NGUYÊN
TR
NG Ð I H C NÔNG LÂM
BÙI TH THU
Tên
tài:
“ NGHIÊN C U NH H
NG C A M T
N KH
N NG SINH TR
NG, PHÁT TRI N, N NG SU T C A
GI NG L C MD7 V XUÂN N M 2014 T I TR
I H C NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN”
KHÓA LU N T T NGHI P
H
ào t o
: Liên thông chính quy
Chuyên ngành : Tr ng tr t
Khoa
: Nông h c
Khóa h c
: 2013 - 2015
THÁI NGUYÊN - 2014
NG
IH C
Ð I H C THÁI NGUYÊN
TR
NG Ð I H C NÔNG LÂM
BÙI TH THU
Tên
tài:
“ NGHIÊN C U NH H
NG C A M T
N KH
N NG SINH TR
NG, PHÁT TRI N, N NG SU T C A
GI NG L C MD7 V XUÂN N M 2014 T I TR
I H C NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN”
KHÓA LU N T T NGHI P
H
ào t o
IH C
: Liên thông chính quy
Chuyên ngành : Tr ng tr t
Khoa
: Nông h c
L p
: K9LT - TT
Khóa h c
: 2013 - 2015
Gi ng viên h
ng d n: Th.S. V Th Nguyên
THÁI NGUYÊN - 2014
NG
L IC M
N
Trong su t quá trình h c t p c a m i sinh viên
th c t p t t nghi p là th i gian không th thi u
các tr
c.
ng
ây chính là th i gian
m i sinh viên có i u ki n v n d ng nh ng ki n th c ã h c
thuy t v n d ng vào trong th c ti n s n xu t.
sinh viên c ng c l i nh ng ki n th c ã h c
có chuyên môn, có
y
i h c,
c trên lý
ng th i ây c ng là th i gian
khi ra tr
ng thành m t k s
n ng l c góp ph n vào s nghi p phát tri n nông
thôn nói riêng và n n kinh t c a n
c nói chung.
Xu t phát t nguy n v ng c a b n thân và s
ng ý c a nhà tr
ban ch nhi m khoa Nông H c, tôi ã ti n hành th c t p t i tr
ng
ng,
iH c
Nông Lâm Thái Nguyên v i tên:
“ Nghiên c u nh h
ng c a m t
n kh n ng sinh tr
tri n, n ng su t c a gi ng l c MD7 v xuân n m 2014 t i tr
ng
ng, phát
ih c
Nông Lâm Thái Nguyên”.
hoàn thành
hi u Tr
ng
Nông h c.
tài nghiên c u này tôi xin chân thành c m n ban giám
i H c Nông Lâm Thái Nguyên, các th y cô giáo trong khoa
c bi t s h
ng d n t n tình c a cô giáo: Th.S.V Th Nguyên.
C m n phòng sinh lý sinh hóa và các b n sinh viên ã giúp tôi hoàn
thành
tài này.
Do th i gian h n h p
tài t t nghi p này ch c ch n s không tránh
kh i nh ng thi u sót. Vì v y tôi r t mong s
trong khoa và các b n
b n báo cáo c a tôi
óng góp ý c a các th y cô giáo
c
y
và hoàn thi n h n.
Em xin chân thành c m n!
Sinh viên
Bùi Th Thu
DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1: Di n tích, n ng su t,s n l ng l c trên th gi i giai o n 2009- 2012 ...... 6
B ng 2.2: Di n tích, n ng su t, s n l ng c a l c v m t s n c trên th gi i. ..........7
B ng 2.3: Tình hình s n xu t l c
B ng 2.4: nh h
ng c a m t
B ng 2.5: Tình hình s n xu t l c
Vi t Nam giai o n t (2009-2012) ....... 11
- kho ng cách
n n ng su t l c ................ 14
Thái Nguyên ........................................... 16
B ng 4.1: Di n bi n th i ti t khí h u c a t nh thái nguyên trong 6 tháng
u
n m 2014 ......................................................................................... 29
B ng 4.2:
nh h
ng c a m t
tr ng
n các giai o n sinh tr
ng, phát
tri n c a gi ng l c MD7 ................................................................. 30
B ng 4.3: nh h
ng c a m t
n hình thái gi ng l c MD7 trong v xuân
n m 2014 ......................................................................................... 32
B ng 4.4: nh h
ng c a m t
n kh n ng hình thành n t s n c a gi ng
l c MD7 v xuân n m 2014 ............................................................ 34
B ng 4.5:
nh h
ng c a m t
n ch s di n tích lá và kh n ng tích l y
v t ch t khô c a gi ng l c MD7 ..................................................... 36
B ng 4.6: Di n bi n b nh h i gi ng l c MD7
các m t
gieo tr ng trong
v xuân 2014 t i Thái Nguyên ........................................................ 37
B ng 4.7:
nh h
ng c a m t
n các y u t c u thành n ng su t c a
gi ng l c MD7 ................................................................................ 39
DANH M C CÁC T
/C
CSDTL
:
VI T T T
i ch ng
: Ch s di n tích lá
KNTLVCK: Kh n ng tích l y v t ch t khô
M1000 h t
: Kh i l
NSLT
: N ng su t lý thuy t
NSTT
: N ng su t th c thu
CV
: H s bi n
LSD
: Sai khác nh nh t có ý ngh a
FAO
ng 1000 h t
: T ch c l
ng
ng th c và Nông nghi p Liên H p qu c
M CL C
Ph n 1. M
U ............................................................................................ 1
1.1. Tính c p thi t c a
tài ......................................................................... 1
1.2. M c ích nghiên c u .............................................................................. 2
1.3.Yêu c u c a
1.3.1.
các m t
tài ................................................................................... 2
ánh giá kh n ng sinh tr
ng, phát tri n c a gi ng l c MD7
thí nghi m ............................................................................... 2
1.3.2. Theo dõi tình hình sâu b nh c a gi ng l c MD7
các m t
thí
nghi m ....................................................................................................... 3
1.4. Ý ngh a c a
tài................................................................................... 3
1.4.1. Ý ngh a trong h c t p ...................................................................... 3
1.4.2. Ý ngh a th c t ................................................................................ 3
Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 4
2.1. C s khoa h c ....................................................................................... 4
2.1.1. Ngu n g c ....................................................................................... 4
2.1.2. Phân lo i .......................................................................................... 5
2.2. Tình hình s n xu t và nghiên c u l c trên th gi i ................................ 6
2.2.1. Tình hình s n xu t l c trên th gi i................................................. 6
2.2.2. Tình hình nghiên c u l c trên th gi i ............................................ 8
2.3. Tình hình s n su t và nghiên c u l c
2.3.1. Tình hình s n su t l c
Vi t Nam ............................... 10
Vi t Nam ................................................ 10
2.3.2. Tình hình Ngiên c u l c
Vi t Nam ............................................ 11
2.4. Tình hình s n xu t l c t i Thái Nguyên ............................................... 15
2.5.
c i m c a gi ng l c MD7 .............................................................. 17
2.5.1. Tr ng và ch m sóc ........................................................................ 17
2.5.2. i u ki n sinh thái c a cây l c....................................................... 18
Ph n 3. N I DUNG VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U...................... 20
3.1. N i dung nghiên c u ............................................................................ 20
3.1.1. V t li u thí nghi m ........................................................................ 20
3.1.2.
a i m và th i gian nghiên c u ................................................. 20
3.1.3. Ph
ng pháp b trí thí nghi m...................................................... 20
3.1.4. Quy trình k thu t ......................................................................... 21
3.2. Các ch tiêu và ph
ng pháp theo dõi.................................................. 22
3.2.1. M t s ch tiêu v sinh tr
ng ..................................................... 22
3.2.2. M t s ch tiêu sinh lý ................................................................... 23
3.2.3. Theo dõi kh n ng ch ng ch u sâu b nh c a gi ng l c MD7. ...... 24
3.2.4. Ch tiêu n ng su t và các y u t c u thành n ng su t ................... 26
Ph n 4. K T QU VÀ TH O LU N......................................................... 28
4.1.
i u ki n th i ti t, khí h u trong v xuân n m 2014 t i T nh Thái
Nguyên ........................................................................................................ 28
4.2. K t qu nghiên c u m t s ch tiêu sinh tr
MD7
các m t
ng phát tri n c a gi ng l c
gieo tr ng khác nhau trong v Xuân n m 2014. .......... 30
4.3. nh h
ng c a m t
n ch tiêu hình thái c a gi ng l c MD7 ...... 32
4.4.
ng c a m t
n kh n ng hình thành n t s n c a gi ng l c
nh h
MD7 ............................................................................................................ 33
4.5. nh h
ng c a m t
n ch s di n tích lá và kh n ng tích l y v t
ch t khô c a gi ng l c MD7. ...................................................................... 35
4.6.
nh h
ng c a m t
n kh n ng ch ng ch u sâu b nh c a gi ng
l c MD7 trong v xuân n m 2014 t i Thái Nguyên. .................................. 37
4.7.
nh h
ng c a m t
n các y u t c u thành n ng su t c a gi ng
l c MD7 ....................................................................................................... 38
Ph n 5 K T LU N VÀ
NGH .............................................................. 41
5.1. K t lu n ................................................................................................ 41
5.2.
ngh ................................................................................................. 41
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 42
1
Ph n 1
M
1.1. Tính c p thi t c a
U
tài
Cây l c (Arachis hypogaea. L) là cây công nghi p ng n ngày, là cây
th c ph m, cây l y d u quan tr ng có giá tr kinh t cao, là ngu n th c n
giàu lipit và protein. Trong ó có 40%- 60% lipit, 24-26% protein, 9-12%
gluxit, 2-4.5% xenlulo, ngoài ra còn các vitamin A, B1, B2, B6, PP, E… (Lê
Song D , Nguy n Th Côn, 1979) [3]. Chính vì l c ch a nhi u ch t dinh
d
ng nên nó có kh n ng cung c p n ng l
590 calo, trong khi ó 100 gam
t
ng cao: 100 gam l c cung c p
ng cung c p 411calo, 100 gam th t l n
n c cung c p 286 calo.
Ngoài giá tr dinh d
ng cho con ng
i l c còn là ngu n th c n cho
gia súc, có giá tr l n trong xu t kh u. H n th n a, l c còn là nguyên li u cho
ngành công nghi p ép d u. D u th c v t ch a ch y u là các Axit béo ch a
no g m axit oleic (39-65%) và axit linoleic (17,38%). Các axit này có tác
d ng chuy n hóa cholesteron trong máu, ng n ng a các b nh v tim m ch.
D u l c ngoài
ch t l
c dùng làm th c ph m, làm d u nh n bôi tr n máy, d u
ng kém dùng
ch bi n xà phòng.
M t giá tr vô cùng quan tr ng c a cây l c v m t sinh h c là có kh
n ng c
nh
m khi c ng sinh v i vi khu n Rhizobium. Chính vì v y cây
l c không òi h i nhi u phân
n ng su t cao
m, tr ng
ng th i c i t o
t nghèo dinh d
ng v n có th cho
t t t. Tr ng l c còn có tác d ng che ph ,
ch ng xói mòn. Sau khi thu ho ch l c, thành ph n hóa tính c a
thi n rõ r t,
phì
t
cc i
c nâng cao, t o i u ki n cho cây tr ng v sau, nh t là
i v i cây tr ng s d ng nhi u
m (Nguy n Danh ông, 1984) [5].
2
Bên c nh ó l c còn là cây ng n ngày có th t ng v tr ng
nhi u lo i
t khác nhau nh : phù sa, pha cát, sét pha, th t nh
ngh a quan tr ng trong chi n l
c chuy n
c trên
i u này có ý
i và a d ng cây tr ng
N
c ta.
Trong nh ng n m g n ây, nh có nh ng ti n b khoa h c k thu t ã t o ra
c nhi u gi ng l c m i có n ng su t cao, th i gian sinh tr
xác
tr
nh m t
ng ng n. Vi c
kho ng cách tr ng l c h p lý, t o i u ki n cho cây sinh
ng và phát tri n t t nh t, em l i l i nhu n cao nh t trên m t
tích luôn là m t trong nh ng k thu t
c quan tâm.
ngày càng t ng v s n ph m ch bi n t l c trên th tr
gi i,
n v di n
áp ng nhu c u
ng trong n
c và th
ng th i góp ph n hoàn thi n quy trình tr ng l c gi ng MD7 t i Thái
Nguyên, em ã th c hi n
tr ng
n sinh tr
tài: “Nghiên c u nh h
ng c a m t
gieo
ng, phát tri n và n ng su t c a gi ng l c MD7 trong v
ng HNL Thái Nguyên ”.
xuân n m 2014 t i tr
1.2. M c ích nghiên c u
Tìm hi u kh n ng sinh tr
gi ng l c MD7
T
các m t
ó xác
ng, phát tri n, kh n ng cho n ng su t c a
gieo tr ng khác nhau trong v xuân n m 2014.
nh m t
gieo tr ng thích h p cho gi ng l c MD7 trong
i u ki n t nhiên c a t nh Thái Nguyên.
1.3.Yêu c u c a
tài
1.3.1.
ánh giá kh n ng sinh tr
m t
thí nghi m
- Theo dõi th i gian sinh tr
l c MD7
các m t
ng, phát tri n c a gi ng l c MD7
các
ng và các giai o n phát d c c a gi ng
thí nghi m.
- Nghiên c u
c i m hình thái: Chi u cao cây, chi u cao phân cành,
s cành c p I,…
- Nghiên c u các y u t c u thành n ng su t và n ng su t c a gi ng l c
MD7
các m t
thí nghi m.
3
1.3.2. Theo dõi tình hình sâu b nh c a gi ng l c MD7 các m t
thí nghi m
- Nghiên c u kh n ng ch ng ch u sâu b nh:
+ Sâu khoang, sâu cu n lá
+ B nh g s t, b nh
1.4. Ý ngh a c a
m lá
tài
1.4.1. Ý ngh a trong h c t p
- Giúp cho sinh viên c ng c và h th ng hóa nh ng ki n th c ã h c
áp d ng vào th c t .
v i nh ng ph
ng th i t o i u ki n cho sinh viên
c ti p c n
ng pháp nghiên c u khoa h c t o i u ki n cho sinh viên có
thêm ki n th c và kinh nghi m th c t .
1.4.2. Ý ngh a th c t
- Ch n ra m t
thích h p cho gi ng l c MD7 có kh n ng sinh tr ng phát
tri n t t, cho n ng su t cao phù h p v i i u ki n v xuân t nh Thái Nguyên.
4
Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c
2.1.1. Ngu n g c
Ng
i Tây Ban Nha và B
các vùng tr ng l c
vùng Bi n
nam m ,
ông -
ào Nha ã phát hi n s phân b r ng rãi
c bi t trên nh ng vùng
o Tây n, Mêhico,
ông B c Braxin, trên nh ng d i
t m áp c a v nh
Rioplata (Achentina, Paragoay, Bolivian, c c Tây Nam Braxin, Pêru).
Theo các nhà l ch s c a t nhiên, ng
i Inca ã tr ng l c nh m t lo i
rau có tên “ Ynchis” d c vùng duyên h i c a peru, n m 1609 ng
Nha
t tên là “mani”, hi n t i tên này v n
thu c Tây Ban Nha tr
c dùng
i Tây Ban
Cuba và Nam M
c ây.
Ulrich Schmiddt thám hi m Paragoay n m 1542 cho bi t cây l c có tên
“manduiss, mandubi” là m t cây tr ng quan tr ng
vùng
t m này.
Jea de lery (1578) c ng phát hi n th y cây l c có tên “Manobi”
hòn
o trong v nh Riodejaneiro. T t c nh ng nhà th c v t h c Châu Âu
th a nh n ngu n g c c a cây l c
th c v t
s cacbon
Nam M và t
ó
a sang nh ng v
u
n
Châu Âu. Nh ng b ng ch ng kh o c h c d a trên s phân tích ch
thung l ng Chicama (Peru) cho bi t cây l c có t kho ng 1500-
1200 TCN. Nh ng b ng ch ng c nh t này ã kh ng
“nôi” c a cây l c. Sau ó l c
c
vùng Bi n Châu Phi, Châu Á ( n
Hi n nay, l c
nh Nam M là cái
a ra Châu Âu, t i qu n
o Bình D
ng,
, Trung Qu c, In onesia).
c tr ng trên 100 n
c, gi i h n t 400 v B c
n 400
v Nam (Ngô Th Dân và CS, 1995) [2]. N m 1994, y ban Qu c T và Qu
Di Truy n th c v t ã i u tra
tr ng, 346 d ng l c hoang d i.
Nam M và th ng kê
c 1438 d ng l c
5
2.1.2. Phân lo i
L c tr ng thu c: H ph cánh b
m Fabaceae
Chi: Arachics
Loài: L c tr ng Archis Hypogaea. L (1753)
2.1.2.1. Phân lo i d a vào d c i m th c v t h c
C n c vào
sinh tr
c i m th c v t h c: Tính tr ng, kích th
c và th i gian
ng chia làm 3 lo i hình khác nhau.
+ C n c vào th i gian sinh tr
ng c a các gi ng
c chia làm 3
nhóm chính:
- Nhóm chín s m có th i gian sinh tr
ng 130 ngày
- Nhóm chín s m trung bình có th i gian sinh tr ng l n h n 130-160 ngày.
- Nhóm chín mu n có th i gian sinh tr
+ C n c vào kích th
ng l n l n h n 160 ngày.
c h t chia làm 3 lo i:
- Lo i h t to: Có kh i l
ng P1000 h t l n h n ho c b ng 70g
- Lo i h t trung bình: Có kh i l ng P1000 h t l n h n ho c b ng 50-70g.
- Lo i h t nh : Có kh i l
ng nh h n 50g.
2.1.2.2. Phân lo i theo loài
a. Phân lo i theo loài có nhi u tác gi phân loài khác nhau t m t loài
c phân làm hai loài ph , t hai loài ph
nhau theo s
c phân thành b n th khác
.
Arrachis(loài) :
+ Hypogaea(Loài ph ): Hypogace (Th 1) và Histusa (Th 2)
+ Patigiata(Loài ph ): Pastigiata (Th 3) và Vulgais (Th 4)
b. Phân lo i theo NiGon – 1991 (D a theo c s c a Krapovie kas N m
1960, Krapovie kas 1968)
NiGon phân lo i theo nhóm d a trên c s th c v t h c và
làm hai nhóm.
c chia
6
+ Nhóm không có hoa trên thân chính:
Loài Hypogaea: Có 4 nhóm chính và 18 nhóm ph khác nhau
+ Nhóm có hoa trên thân chính: Có hai nhóm chính
- Lo i Pastigiata có m t nhóm chính và 3 nhóm ph
- Lo i Vulgaris có 3 nhóm chính và 6 nhóm ph
2.2. Tình hình s n xu t và nghiên c u l c trên th gi i
2.2.1. Tình hình s n xu t l c trên th gi i
Trong các loài cây tr ng làm th c ph m cho con ng
quan tr ng. M c dù cây l c ã có t lâu
m i
c xác
i, l c có v trí
i, nh ng vai trò kinh t c a l c ch
nh trên 100 n m tr l i ây. Trên th gi i hi n nay, nhu c u
s d ng và tiêu th l c ngày càng t ng, ã và ang khuy n khích nhi u N
c
u t phát tri n s n xu t l c v i quy mô ngày càng m r ng.
Trên th gi i có h n 100 n
sau
ut
c tr ng l c. L c là cây tr ng
ng v di n tích c ng nh s n l
ng th hai
ng. Nh khoa h c k thu t phát
tri n nên hi n nay n ng su t l c trung bình c a th gi i ngày càng
c nâng
cao v i di n tích l c trên th gi i hi n nay là h n 24 tri u ha, n ng su t trung
bình là 153 t /ha, s n l
tích, s n l
ng 35 tri u t n qu khô (FAOSTAT, 2014) [9]. Di n
ng l c c a m t s n
c trên th gi i
B ng 2.1: Di n tích, n ng su t,s n l
Ch tiêu
c th hi n qua b ng 2.1
ng l c trên th gi i giai o n 2009- 2012
Di n tích
N ng su t
(Tri u ha)
(t /ha)
(tri u t n)
2009
0,87
26,21
22,80
2010
0.95
28,09
26,68
2011
0,78
25,59
19,96
2012
0,97
29,33
28,45
N m
(Ngu n: FAOSTAT, 2014 [9])
S nl
ng
7
Qua b ng 2.1 cho th y:
V di n tích: Di n tích tr ng l c trên th gi i dao
ng 0,78 - 0,97 tri u
ha. N m 2009 di n tích tr ng l c trên th gi i là 0,87 tri u ha và n m 2010
t ng lên là 0,95 tri u ha,
ha.
n n m 2011 di n tích gi m xu ng còn 0,78 tri u
n n m 2012 di n tích t ng v t lên 0,97 tri u ha.
V n ng su t: N ng su t l c trên th gi i dao
t /ha. N m 2009 n ng su t l c
t 26,21 t /ha và t ng lên 28,09t / ha vào n m
2010 vào n m 2011 gi m xu ng 22,59 t /ha,
m nh
ng t 25,59-29,33
n n m 2012 n ng su t t ng
t 29,33 t /ha.
V s n l
ng: S n l
Tri u ha n m 2009 s n l
ng l c trên th gi i dao
ng
ng t 19,96-28,45
t 19,96 tri u. T n m 2010-2012 s n l
ng
t ng m nh t 26,68-28,45 tri u t n.
L c
c tr ng
nhi u n i trên th gi i nh ng có m t s n
c có di n
tích và s n l ng cao h n h n so v i di n tích và s n l ng trung bình c a th gi i.
B ng 2.2: Di n tích, n ng su t, s n l
Chi tiêu
N
ng c a l c v m t s n
c trên th gi i.
Di n tích
N ng su t
(Tri u ha)
(t /ha)
(t /ha)
0,61
22,82
13,92
0,90
16,08
14,56
Argentina
0,18
18,61
03,34
Malaysia
0,15
21,42
03,21
Vi t nam
0,52
20,50
10,66
c
Trung Qu c
n
S nl
ng
(Ngu n: FAOSTAT, 2013 [9])
N mn
Qu c là n
c
c tiêu bi u v s n l
ng th hai v s n l
tri u ha và n ng su t
ng và di n tích l c trên th gi i, Trung
ng l c
t 22,82 t /ha c ng t
t 13,92 t /ha, di n tích là 0,61
ng
i cao so v i di n tích và
8
s nl
ng trung bình c a th gi i. Nh
ó có b
c nh y v t v ch n t o gi ng
và k thu t tr ng tr t nên n ng su t l c c a Trung Qu c trong m y n m g n
ây
t r t cao, có n i
t h tr c a nhà n
40% t ng s n l
n
cs
u
c nên di n tích tr ng l c lên 0,61 tri u ha chi m g n
ng l c trên th gi i.
là n
tr ng ch y u
n 96 t /ha ( s n ông -Trung Qu c ).
c có di n tích tr ng l c l n nh t th gi i, song l c
vùng khô h n nên n ng su t l c không
c cao l m
c
t
16,08 t /ha, chính vì v y có di n tích l n nh t th gi i (0,90 tri u ha) nh ng
s nl
ng ch cao h n Trung Qu c không áng k
t 14,56 tri u t n.
Di n tích tr ng l c c a Malaysia không l n so v i 3 n
c trên nh ng
nh có khoa h c công ngh phát tri n mà n ng su t trung bình c a Malaysia
lên
n 21,42 t /ha.
Vi t Nam tuy di n tích không nhi u l m nh ng n m g n ây do ti p
c n ti n b khoa h c k thu t m i n ng su t l c c ng t ng áng k
t 10,66
t /ha cao h n trung bình c a th gi i.
2.2.2. Tình hình nghiên c u l c trên th gi i
áp ng nhu c u ngày càng cao c a con ng
i v n ng su t c ng nh
ph m ch t cây tr ng nói chung và cây l c nói riêng trên th gi i ã có nh ng
ph
ng h
ng
t o ra gi ng n ng su t cao, ph m ch t t t,
ng th i c i ti n
c k thu t canh tác. M c tiêu c a các nhà ch n t o gi ng là t o ra nh ng
gi ng có n ng su t cao, có kh n ng kháng b nh và ch ng ch u t t v i nh ng
i u ki n ngo i c nh b t l i phù h p v i t ng vùng sinh thái khác nhau, th i
gian sinh tr
ng ng n phù h p v i công th c luân canh t ng vùng. ây là v n
các nhà khoa h c r t quan tâm.
Nh có công th c thu th p, ánh giá ngu n gen l c t t, nên công tác
ch n t o gi ng trong nh ng th p k qua ã
k . ICRSAT ã ch n
t
c nh ng thành t u áng
c nhi u gi ng l c m i có n ng su t cao nh : ICGV-
9
SM83005, Sinkarzei, ICGV 86062, … các gi ng ch u c m ICGS(E)22, ICG
(E) 61 (Nigam S.L., 1988) [15] khi
a ra tr ng
các n
c ã phát huy r t
t t, cho n ng su t cao. Gi ng Fushuasheng và Baisha 106 là 2 gi ng chín s m
có ch t l
ng h t t t, ph c v cho xu t kh u nh : Baisha 1016, Hua 11, Hua
17, Luhua 10 và 8013 (Thông tin nông nghi p, 1998) [10]; hay các gi ng l c
có kh n ng kháng cao v i b nh h i nh : Luhua 3, Yueyou 92, Yueyou 256 ,
Zhonghua 2, Zhonghua 4,
c tr ng r ng rãi
vùng có nguy c nhi m b nh
cao (Duan Shusen 1998) [14]. Vi n nghiên c u l c t nh S n
1991 ã ch n
cao,
ông t 1985-
c 5 gi ng m i là Luhua 6,8,9, 79266, 1830 có n ng su t
t 50-75 t /ha và
c tr ng trên 40 nghìn ha t i 10 T nh phía b c
Trung Qu c. N m 2003 và n m 2004, Trung Qu c ã công nh n 17 gi ng l c
m i, trong ó i n hình là các gi ng Yueyou 13, Yueyou 29,Yueyou 40, 012101, Yuznza 9614, 99-1507, R 1549 có n ng su t
m t trong nh ng lý do giúp n ng su t l c
t 46,0-47,0 t /ha ây là
Trung Qu c
t r t cao trong m y
n m g n ây.
n
là n
c
t nhi u thành t u l n trong công tác ch n gi ng b ng
nhi u cách nh nh p n i, lai t o, gây
là Birsa bold(BAUB) do tr
ng
t bi n. Trong ó, gi ng l c i n hình
i h c Nông Nghi p Birsa
t h p lai gi a BAU v i ML3. ây là gi ng l c
k o h o h ng b i vì gi ng có
m u
tr
n
ng dùng
t o ra t
s n xu t bánh
tiêu chu n c n thi t cho l c xu t kh u: v l a
r t h p d n, n ng su t trung bình
t khá cao (36 t /ha), th i gian sinh
ng 125 ngày, có kh n ng kháng trung bình v i nhóm n m Aspergillus,
thích ng r ng.
Có 3 gi ng l c m i
c công nh n
Gujarat ( n
) do ch n t o là
GG5, GG13 và GG20.
n
c ng ã công nh n m t s gi ng l c m i VG9818
c ch n t
t h p lai VG5 và NCAC 17090 là gi ng cho n ng su t cao ch u
c b nh g
s t, thích h p vùng khô h n.
10
Thái Lan các gi ng l c nh : Khon Kan 60- 3 Khon Kan 60-2, Khon
Kan 60-1 ã
kháng
a vào s n xu t có
m lá và g s t, kích th
M ts n
c tính chính s m, có n ng su t cao, ch u
c h t l n phù h p v i
c tính s d ng.
c khác tr ng l c trên th gi i ã ch n t o
l c n ng su t cao, ch t l
trung bình r t cao,
c nhi u gi ng
ng t t. Hàn Qu c có gi ng ICGV 35, n ng su t
t 56,0 t /ha; SRILANKA ch n
c Gi ng ICGV
87134, ICGV 87126 chín s m, n ng su t khá 14,0- 28,0 t /ha; Pakistan ch n
c các gi ng l c thu c nhóm chín s m BG1, BG2, BG3, SM83011 và
ICGV 86072 ang
c tr ng r ng rãi trong c n
2.3. Tình hình s n su t và nghiên c u l c
2.3.1. Tình hình s n su t l c
Vi t Nam
Vi t Nam
Trong vòng 10 n m qua, s n xu t l c
chuy n bi n tích c c v n ng su t và s n l
t ng. Tuy nhiên di n tích tr ng l c
L c
c tr ng h u h t
c.
Vi t Nam ã có nh ng b
c
ng, nh ng di n tích tr ng không
phía b c có xu h
ng t ng d n.
các vùng sinh thái Nông Nghi p Vi t Nam.
Di n tích l c chi m 28% t ng di n tích cây công nghi p hàng n m
( ay, cói, mía, l c,
ut
ng, thu c lá ) (Nguy n Th Chinh, 2006) [1]
Trong n m 2007 Vi t Nam là n
c
ng th 10 v s n l
nghìn t n) do di n tích và n ng su t l c t ng lên. Di n tích l c
b c t ng lên ch y u
Di n tích
Nam
ng (505
các t nh phía
nh, Ninh Bình,Thanh Hóa, Hà T nh.
các t nh phía Nam gi m tuy nhiên n ng su t l c
Nam l i cao h n các t nh phía B c. C th
b ng 2.3
các t nh phía
11
B ng 2.3: Tình hình s n xu t l c Vi t Nam giai o n t (2009-2012)
Ch tiêu
Di n tích
N ng su t
(1000ha)
(t /ha)
(1000t n)
2009
256
18,85
482
2010
289
19,35
559
2011
243
18,03
438
2012
321
20,50
658
N m
S nl
ng
( Ngu n: FAOSTAT, 2013 [9])
V di n tích: n m 2009
xu h
t 256 nghìn ha
ng t ng nh còn 289 nghìn ha
n n m 2010 thì di n tích có
n n m 2011 thì di n tích l c gi m
áng k ch còn gi m c 243 nghìn ha. N m 2012 di n tích có xu h
lên nhi u so v i n m 2011
ng t ng
t 321 nghìn ha.
V n ng su t: nh áp d ng bi n pháp k thu t nh che ph nilon và s
có m t c a nhi u gi ng m i làm cho n ng su t c a l c c a Vi t Nam t ng lên
áng k , n m 2009 n ng su t
t 18,85 t /ha nh ng
n n m 2010 n ng su t
t ng lên 19,35 t /ha không t ng nhi u so v i n ng su t c a n m 2009. Nh ng
n n m 2011 có xu h
thì n ng su t c a l c
V s nl
ng gi m nh ch
t 18,03 t /ha, cho
t 20,50 t /ha cao nh t tính t n m 2009
n n m 2012
n nay.
ng: Do di n tích và n ng su t t ng nên kéo theo s n l
c ng t ng theo n m 2009
n n m 2012 s n l
ng
t 482 nghìn t n
n n m 2011
ng
t 438 nghìn t n.
t 658 nghìn t n.
2.3.2. Tình hình Ngiên c u l c
Vi t Nam
2.3.2.1. Nghiên c u v gi ng
Cây l c
c tr ng
Vi t Nam v i nhi u vùng sinh thái khác nhau và
có i u ki n kinh t xã h i khác nhau. Các gi ng khác nhau có kh n ng
ch ng ch u v i sâu b nh,
i u ki n th i ti t khí h u khác nhau vì v y, m c
12
tiêu c th c a công tác ch n gi ng c ng luôn thay
c u th c t
t ra. Tr
c m t, vi c l a ch n gi ng có n ng su t cao, ph m
ch t t t, th i gian sinh tr
quan tâm.
i cho phù h p v i yêu
ng ng n, kháng v i m t s sâu b nh ã và ang
Vi t Nam công tác thu th p, b o qu n gi ng ã
c ti n hành t
r t lâu nh ng ch a mang tính h th ng. Nh ng n m 80, trung tâm nghiên c u
gi ng cây tr ng Vi t-Xô thu c vi n khoa h c k thu t nông nghi p Viêt Nam
ã ti n hành thu th p nh p n i t p oàn các gi ng cây tr ng có h th ng,
trong ó có cây l c. S l
ng m u l c lên t i 1271 m u (Tr n
c ng tác viên n m 1991). Trong ó có 100 m u gi ng l c
a ph
ình Long và
ng và 1711
gi ng l c nh p n i t n m 1991-2000 t trung tâm nghiên c u và th c nghi m
u
, vi n khoa h c k thu t nông nghi p Vi t Nam ã nh p trên 1984 m u
gi ng t ICRISAT( n
)
ánh giá ch n l c, trong ó có 250 gi ng ang
c nghiên c u t i vi n khoa h c nông nghi p Vi t Nam, trong ó có 100
m u
c nh p t
vi n nghiên c u cây tr ng toàn Liên Bang mang tên
Vavilop, 24 m u gi ng t ICRISAT(Ph m Ng c Quý 1990). T ngu n gi ng
ó các c s nghiên c u khoa h c nh trung tâm
cây l
u
Dình T
ng, vi n
ng th c th c ph m, vi n khoa h c nông nghi p Vi t Nam, vi n di
truy n nông nghi p ã nghiên c u kh o sát, ánh giá t p oàn gi ng l c theo
h
ng c a ICRISAT có th chia làm 3 nhóm nh sau:
- Gi ng chín s m: th i gian sinh tr
ng t 80-100 ngày.
- Gi ng chín trung bình: th i gian sinh tr
- Gi ng chín mu n: th i gian sinh tr
1974 b môn cây công nghi p tr
x lí
ng t 101-120 ngày.
ng >120 ngày.
ng
i h c Nông nghi p I Hà N i ã
t bi n gi ng B ch Sa (nh p t Trung Qu c). K t qu
ã t o ra dòng
B500 có n ng su t cao, ph m ch t t t, h t to, v l a màu h ng r t phù h p v i
th hi u ng
i tiêu dùng và su t kh u. 1984 trung tâm nghiên c
u
-Vi n
khoa h c k thu t nông nghi p Vi t Nam ã ti n hành nghiên c u gi ng B ch
Sa 303 v i gi ng Nam
nh t o ra gi ng BG-78 ây là gi ng có n ng su t
t
13
16,8-22 t /ha, h t to, v l a có màu tr ng h ng, ch ng b nh th i qu và ít b
sâu b nh h i.
1985-1988 k t qu nghiên c u c a trung tâm
u
Nam ã công nh n gi ng 73/23(Sen Lai) là gi ng sinh tr
canh, h t to, v l a màu tr ng h ng n ng su t
thích h p cho su t kh u.
n nay, ch
thành công 16 gi ng l c m i
-vi n khoa h c Vi t
ng kh e, ch u thâm
t 16- 24 t /ha, t l d u cao
ng trình
u
qu c gia ã ch n t o
c gi i thi u cho s n xu t tiêu bi u nh : L12,
HL25, L05, MD7, L14, L08, VD1, VD2, V79…
2.3.2.2 Nghiên c u v m t
M t
cây/
kho ng cách tr ng l c ph thu c vào 2 y u t then ch t là: M t
n v di n tích và n ng su t qu c a m t cây. Tuy nhiên, n ng su t
qu c a m i cây l i ch u chi ph i c a m t
tr ng h p lí, v a phát huy
ai và gi m chi phí
cây/ m2
tr ng, do v y vi c áp d ng m t
c các u i m c a gi ng v a t n d ng
u vào cho s n xu t. K t qu nghiên c u m t
i v i gi ng l c L02, L14, L18…
c
t
tr ng 40
u cho n ng su t khá.Trong i u
ki n che ph ni lông ho c tr ng v i kho ng cách 25x10cm x1 cây/ 1 h c cho
n ng su t cao h n t 27-37% so v i t p quán tr ng c 25-30 cây/ m2 (Nguy n
Th Chinh 2006) [1].
Theo Ph m V n Thi u (2002): cho r ng tr ng l c làm sao cho
mb o
t 25-30 cây/m2 và c ng ch ra:
N u mu n
tm t
25 cây/ m2 thì có th b trí theo kho ng cách sau:
40cm x 10cm x 1 h t
40cm x 20cm x 2 h t
N u mu n
t 28 cây/m2 thì kho ng cách là:
35cm x10cm x 1 h t
35cm x 10cm x2 h t.
N u mu n
t 30 cây/ m2 thì kho ng cách là
30cm x 10cm x1 h t
30cm x20cm x2 h t.
14
(Các m t
kho ng cách trên gieo theo lu ng h p)
Qua nghiên c u
mi n B c
t bi t là
vùng Tân Yên (B c Giang)
kho ng cách là 25-35 cm x 7-10cm x 1-2 h t, vùng Vi t Yên là: 20-25 cm x
10-15 cm x 1 h t ho c 30cm x 20cm x2 h t.
Trên các chân
t lúa
ng b ng trung du b c b , lên lu ng 1,4 m có
m t lu ng s d ng là 1,0 m có th gieo kho ng cách là 30cm x10cm x1 h t/
h c c ng
c 30 cây/m2. Trên
45cm x 10-15 cm c ng
nghiên c u v m t
(cây/m2)
20,0
33,3
50,0
i d c b trí v i kho ng cách là 4020-25 cây/ m2. D
kho ng cách nh h
B ng 2.4: nh h
M t
c m t
t
ng c a m t
Kho ng cách
ng
i ây là k t qu
n n ng su t l c.
- kho ng cách
n n ng su t l c
N ng su t Qu
T /ha
%
50x10x1 cây
12,25
100
50x20x2
19,81
157
50x30x3
14,37
117
50x40x4
14,25
116
40x7,5x1 cây
17,75
100
40x15x2
21,00
118
40x22,5x3
20,62
116
40x30x4
20,43
115
30x10x1
23,43
132
30x20x2
28,00
157
30x30x3
27,75
156
40x5x1 cây
21,62
100
40x10x2
23,00
106
40x15x3
22,14
102
40x15x4
21,28
97
(T li u v cây l c - NXB khoa h c k thu t Hà N i 1997) [6]
15
Qua b ng 2.4 cho th y trong các m t
trên thì m t
33,3 cây/m2 v i
kho ng cách 30x30x 3 cây và 30x20x2 cây cho n ng su t cao nh t dao
t 27,5-28 t /ha, vì v y tùy the m i vùng mà ta ch n m t
vùng ó
t
thích h p v i
c n ng su t cao nh t.
Nhìn chung, cây l c
th
ng
các gi ng
a ph
n
c ta ang d n d n
c c i ti n v gi ng thay
ng có n ng su t th p, ph m ch t kém b ng các gi ng
m i có n ng su t cao, ph m ch t t t ch u h n kháng sâu b nh.
+ Ph
ng h
ng s n xu t l c
Nh m phát tri n chi n l
c Nông Nghi p Nông thôn m t cách
trong ó có phat tri n cây l y d u
ra m t s ph
Vi t Nam
c bi t là cây l c.
ng b ,
ng và nhà N
c ta
ng pháp:
Khoanh vùng tr ng l c, t p trung
t ng n ng su t và s n l
u t cho các vùng tr ng i m nh m
ng.
M r ng di n tích tr ng l c
c bi t là vùng trung du mi n núi.
Ch n t o nh ng gi ng l c có ti m n ng n ng su t cao ti n t i c gi i
hóa trong s n xu t l c.
Nghiên c u các bi n pháp k thu t thâm canh, ch
h p cho t ng vùng, t ng gi ng, xác
t ng gi ng
c bi t quan tâm
nv n
nh m t
bón phân thích
kho ng cách phù h p cho
phân bón vi sinh.
2.4. Tình hình s n xu t l c t i Thái Nguyên
Thái Nguyên là m t t nh mi n núi trung du, n m trong vùng trung du
và mi n núi B c B , có di n tích t nhiên là 3562,82km2 dân s trung bình
hi n nay là 1046 nghìn ng
i là m t t nh không l n, ch chi m 1,13% di n
tích và 1,41 % dân s so v i c n
Di n tích
c.
t Nông nghi p c a t nh Thái Nguyên ch chi m 22,35%
(79,621 ha) và di n tích
t Lâm nghi p chi m 36,61% (130443 ha) song t nh
Thái Nguyên là t nh mi n núi xen k vùng trung du nên di n tích
t
ir t
16
l n.
ây là ti m n ng
phát tri n hàng hóa v cây công nghi p, cây n qu
và phát tri n ch n nuôi gia súc.
Cây công nghi p và cây n qu là th m nh c a t nh có kh n ng phát
tri n nh m thay
i c c u cây tr ng và t ng giá tr gia t ng công nghi p. Cây
công nghi p dài ngày ch y u là cây chè. Cây n qu ch y u là V i, M ,
Nhãn, cam, quýt,… câ cây công nghi p ng n ngày chính g m cây l c,
t
ng, cây mía,…trong ó cây l c có di n tích l c t p trung ch y u
v c phía Nam c a t nh. Hi n nay di n tích l c m i
tr
u
khu
t 5681 ha, n u có th
ng tiêu th t t kích thích s n xu t thì có th t ng di n tích l c lên g p ôi
so v i hi n nay.
Di n tích, n ng su t, s n l
ng
c th hi n qua b ng 2.5
B ng 2.5: Tình hình s n xu t l c Thái Nguyên
Ch tiêu
Di n tích
N ng su t
(1000 t n)
(T /ha)
(1000 t n)
2009
4,50
16,00
72,00
2010
4,30
15,80
67,94
2011
4,20
15,70
65,94
2012
4,30
15,50
66,65
N m
S nl
ng
( Niên giám th ng kê 2014) [13]
V di n tích: N m 2009
tích có su h
2011 ch
t 4,500 nghìn ha nh ng n m g n ây thì di n
ng gi m nh nh n m 2010 ch còn 4,300 nghìn ha,
t 4,200 nghìn ha. Cho
không áng k
nn m
n n m 2012 di n tích có t ng nh ng
t 4,300 nghìn ha.
V n ng su t: nh áp d ng bi n pháp k thu t nh che ph nilon và s
có m t c a nhi u gi ng m i làm cho n ng su t l c c a Thái Nguyên t ng lên
17
áng k , n m 2009 n ng su t
t 16,00 t /ha
n n m 2012 thì n ng su t gi m
nh còn 15,50 t / ha.
V s nl
làm cho s n l
ng: Do di n tích không bi n
ng t ng theo. N m 2009
ng nhi u và n ng su t t ng
t 7,100 nghìn t n và
n n m 2012
t 6,700 nghìn t n.
2.5.
c i m c a gi ng l c MD7
Gi ng l c MD7
c ch n t o t i b môn b nh cây vi n nghiên c u
khoa h c k thu t Vi t Nam.
Cây cao trung bình là 49,2 cm, sinh tr
cây là 5,2, d ng cây
xuân. N ng su t
ng kh e. S cành c p 1 trên 1
ng. Kho ng th i gian sinh tr
ng là 120 ngày
v
t trung bình là 35 t /ha . Qu ít th t, v qu có màu vàng
sáng, h t to dài, có màu h ng nh t, m i cây có trung bình 13 qu ch c. Kh i
l
ng 1000 h t là 510gam. T l nhân/ qu là 70,3%
Gi ng có kh n ng ch u trung bình v i b nh
n ng ch u h n, ch u
t
m nâu. Gi ng có kh
t t t.
Gi ng thích h p gieo tr ng
các t nh phía b c. Gi ng yêu c u thâm
canh cao.
2.5.1. Tr ng và ch m sóc
- Tr ng theo ph
ng th c có che ph nilon.
V xuân gieo h t xong che nilon, v thu ông che nilon
c l xong r i
gieo h t
- Tr ng theo ph
+M t
ng th c không che ph nilon
27 cây/m2.
+ Lên lu ng (m t lu ng 1m, rãnh 0,3m).
+ Bón phân:
Bón lót: toàn b toàn b l
+ 1/2 l
ng
m + 1/2 l
ng phân chu ng
m c, phân lân + vôi
ng kali. Sau khi bón phân, l p m t l p
t nh
18
ph kín phân r i m i gieo h t
tránh h t ti p súc v i phân làm gi m
s c n y m m.
Bón thúc l n 1 (khi cây có 2-3 lá th t ) (sau m c 10-12 ngày), x i nông
kh p m t lu ng. X i vun l n 2 khi cây có 6-8 lá th t (sau m c 30-35 ngày),
x i sâu 5-6 cm sát g c và lu ng. X i vun l n 3 sau khi ra hoa r 7-10 ngày,
x i và vun nh quanh g c.
T
t
in
c:
mb o
m 65-70 %. N u th i ti t khô h n ph i chú ý
i vào hai th i k quan tr ng là khi ra hoa (7-8 lá) và th i k làm qu .
- Phòng tr sâu b nh:
Phòng ch ng b nh g s t,
m lá có th
dùng Zincopper 0,3%,
Bayleton, daconil 0,2%, Anvil 5SC…
- Thu ho ch: Thu ho ch vào ngày n ng ráo khi cây có 80-85 qu già.
2.5.2. i u ki n sinh thái c a cây l c
2.5.2.1. i u ki n
t ai
L c không yêu c u kh t khe v
t tr ng l c ph i
ph n c gi i c a
t i x p, có
phì
m b o cao ráo, thoát n
t tr ng l c t t nh t là lo i
t. Do
c i m sinh lý c a l c,
c nhanh khi có m a to. Thành
t th t nh , cát pha,
t luôn
PH t 5,5-7 nh m th a mãn 4 yêu c u c a cây l c:
- R phát tri n m nh v c chi u sâu l n chi u ngang.
-
oxi cho sinh v t n t s n ho t
- Tia qu
âm xu ng
ng c
nh
m.
t d dàng.
- D thu ho ch l c
2.5.2.2. Nhi t
Nhi t
tr
là y u t ngo i c nh ch y u có nh h
ng
n th i gian sinh
ng c a l c.
Nhi t
trung bình cho su t quá trình sinh tr
kho ng 25-300C và thay
i theo giai o n sinh tr
ng c a cây l c là
ng c a cây. Nhi t
