Nghiên cứu sử dụng lá cây chè đại (Trichanthera gigantea) bổ sung vào khẩu phần ăn cho lợn thịt F1 (Đực rừng x Địa phương) nuôi tại huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHAN QUỐC TOẢN

NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG LÁ CÂY CHÈ ĐẠI
(TRICHANTHERA GIGANTEA) BỔ SUNG VÀO KHẨU PHẦN
ĂN CHO LỢN THỊT F1 (♂ RỪNG × ♀ ĐỊA PHƯƠNG ) NUÔI
TẠI HUYỆN YÊN SƠN TỈNH TUYÊN QUANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2014


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHAN QUỐC TOẢN

NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG LÁ CÂY CHÈ ĐẠI
(TRICHANTHERA GIGANTEA) BỔ SUNG VÀO KHẨU PHẦN
ĂN CHO LỢN THỊT F1 (♂ RỪNG × ♀ ĐỊA PHƯƠNG ) NUÔI
TẠI HUYỆN YÊN SƠN TỈNH TUYÊN QUANG
Chuyên ngành: Chăn nuôi
Mã số: 60.62.01.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRƯƠNG HỮU DŨNG

THÁI NGUYÊN - 2014


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Phan Quốc Toản


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn Thạc sĩ
khoa học nông nghiệp, chúng tôi nhận được sự giúp đỡ quý báu của Nhà
trường và địa phương. Nhân dịp hoàn thành luận văn này tôi xin chân thành
bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng sâu sắc nhất tới:
Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Ban chủ
nhiệm Khoa Sau Đại học và các thầy cô giáo Khoa Chăn nuôi - Thú y, Viện
Khoa học sự sống, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.
Xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất đến TS. Trương Hữu Dũng
người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề
tài và hoàn thành luận văn; cảm ơn sinh viên Nguyễn Mạnh Cường lớp 42A
khoa Chăn nuôi - thú y đã phối hợp thực hiện đề tài.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Sở Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn tỉnh Tuyên Quang, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Tuyên Quang,
UBND các xã Tiến Bộ, Thái Bình, Công Đa, Trung Sơn huyện Yên Sơn; Trang
trại chăn nuôi lợn rừng gia đình ông Nguyễn Xuân Thọ xã Thái Bình huyện Yên
Sơn và bà con nông dân huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang đã tạo điều kiện và
giúp đỡ về thời gian, cơ sở vật chất, nhân lực, vật lực để tôi hoàn thành luận văn.
Nhân dịp này tôi cũng xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới
toàn thể gia đình, bạn bè gần xa và đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi
và sự giúp đỡ vô hạn về mọi mặt, động viên, khuyến khích tôi trong quá trình
học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng gửi tới các thầy cô giáo, các quý vị trong Hội đồng
chấm luận văn lời cảm ơn chân thành và lời chúc tốt đẹp nhất.
Thái Nguyên, ngày 04 tháng 12 năm 2014
Học viên

Phan Quốc Toản


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ ii
MỤC LỤC .................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................ vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................... vii
DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................... viii
MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1
1. Đặt vấn đề .................................................................................................. 1
2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .................................................... 2
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................... 3
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài ........................................................................ 3
1.1.1. Nguồn gốc cây Chè đại......................................................................... 3
1.1.2. Đặc tính sinh trưởng ............................................................................. 4
1.1.3. Vấn đề giữ đạm không khí của cây họ đậu............................................ 8
1.2. Một số cây họ đậu dùng làm thức ăn trong chăn nuôi ............................ 11
1.2.1. Một số cây họ đậu dùng làm thức ăn trong chăn nuôi ......................... 11
1.2.2. Các hạn chế của cây thức ăn họ đậu đối với vật nuôi ......................... 14
1.2. Cơ sở khoa học của sự sinh trưởng ở lợn thịt......................................... 15
1.2.1. Cơ sở di truyền của sự sinh trưởng ..................................................... 15
1.2.2. Sinh trưởng và các chỉ tiêu đánh giá sự sinh trưởng ở vật nuôi ........... 17
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá sức sinh trưởng ................................................. 18
1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vật nuôi.......................... 20
1.3.1. Yếu tố bên trong ................................................................................. 20
1.3.2. Yếu tố bên ngoài................................................................................. 21
1.4. Vài nét về đặc điểm giống lợn rừng, lợn địa phương tại huyện Yên Sơn
tỉnh Tuyên Quang................................................................................. 25


iv
1.4.1. Đặc điểm lợn rừng nuôi tại huyện Yên Sơn ........................................ 25
1.4.2. Đặc điểm lợn địa phương tại huyện Yên Sơn...................................... 26
1.5. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ............................................ 27
1.5.1. Tình hình nghiên cứu trong nước........................................................ 27
1.5.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài .................................................... 28
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU.................................................................................. 30
2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 30
2.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu.............................................................. 30

2.2.1. Địa điểm nghiên cứu........................................................................... 30
2.2.2. Thời gian nghiên cứu.......................................................................... 30
2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 30
2.4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 30
2.5. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi.................................................... 34
2.5.1. Khối lượng lợn bắt đầu thí nghiệm và kết thúc ................................... 34
2.5.2. Mổ khảo sát, phân tích thành phần hóa học của thịt lợn thí nghiệm .... 36
2.6. Phương pháp xử lý số liệu ..................................................................... 38
Chương 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN.................................................. 39
3.1. Nghiên cứu lá cây Chè đại bổ sung vào khẩu phần ăn cho lợn F1(♂R x
♀ĐP) nuôi thí nghiệm tại huyện Yên Sơn.............................................. 39
3.1.1. Khả năng sinh trưởng tích lũy của lợn thí nghiệm .............................. 39
3.1.2. Sinh trưởng tuyệt đối của lợn thí nghiệm............................................ 42
3.1.3. Sinh trưởng tương đối của lợn thí nghiệm .......................................... 45
3.1.4. Lượng thức ăn tiêu thụ/ngày của lợn thí nghiêm................................. 47
3.1.5. Tiêu tốn thức ăn/kg tăng khối lượng của lợn thí nghiệm..................... 49
3.1.6. Chi phí thức ăn/kg khối lượng lợn thí nghiệm .................................... 51
3.2. Kết quả mổ khảo sát đánh giá khả năng cho thịt và chất lượng thịt
của lợn thí nghiệm.............................................................................. 54


v
3.2.1. Kết quả mổ khảo sát lợn thịt thí nghiệm ............................................. 54
3.3.2. Kết quả phân tích thành phần hóa học của lợn thí nghiệm ............... 58
KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ ĐỀ NGHỊ ...................................................... 62
1. Kết luận.................................................................................................... 62
2. Tồn tại ...................................................................................................... 63
3. Đề nghị..................................................................................................... 63
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 64
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA........................................................... 72

PHỤ LỤC.................................................................................................... 75


vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ĐB

:

Đại Bạch

ĐC

:

Đối chứng

KHKT

:

Khoa học Kỹ thuật

KPCS

:

Khẩu phần chăm sóc

MC

:

Móng Cái

NLN

:

Nông lâm nghiệp

TĂ

:

Thức ăn

TN

:

Thí nghiệm

VCK

:

Vật chất khô

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Sơ đồ bố trí thí nghiệm................................................................. 31
Bảng 2.2. Kết quả phân tích thành phần lá cây Chè đại ................................ 32
Bảng 2.3. Giá trị dinh dưỡng của thức ăn tinh dùng trong thí nghiệm........... 33
Bảng 2.4. Giá trị dinh dưỡng của thức ăn thô xanh....................................... 33
Bảng 2.5. Định mức cho lợn ăn được hộ chăn nuôi áp dụng......................... 33
Bảng 3.1. Sinh trưởng tích lũy của lợn thí nghiệm........................................ 40
Bảng 3.2. Sinh trưởng tuyệt đối của lợn thí nghiệm...................................... 43
Bảng 3.3. Sinh trưởng tương đối của lợn thí nghiệm .................................... 46
Bảng 3.4. Tiêu thụ thức ăn/ngày của lợn thí nghiệm..................................... 48
Bảng 3.5. Tiêu tốn thức ăn/kg tăng khối lượng lợn thí nghiệm ..................... 50
Bảng 3.6. Chi phí thức ăn/kg tăng khối lượng lợn thí nghiệm....................... 52
Bảng 3.7. Kết quả mổ khảo sát lợn thí nghiệm ............................................ 55
Bảng 3.8. Thành phần hóa học của thịt lợn thí nghiệm ................................. 59


viii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Nhóm lợn địa phương tại huyện Yên Sơn ..................................... 27
Hình 3.2. Biểu đồ sinh trưởng tuyệt đối của lợn thí nghiệm.......................... 45
Hình 3.3. Đồ thị sinh trưởng tương đối của lợn thí nghiệm........................... 46
Hình 3.4. Biểu đồ tỷ lệ thịt xẻ của lợn thí nghiệm ....................................... 56
Hình 3.5. Biểu đồ tỷ lệ thịt nạc của lợn thí nghiệm....................................... 57
Hình 3.6. Biểu đồ tỷ lệ mỡ của lợn thí nghiệm ......................................... 58
Hình 3.7. Biểu đồ tỷ lệ protein trong thịt lợn thí nghiệm .............................. 60

1

MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Trong chăn nuôi, thức ăn có vai trò rất quan trọng đến sự phát triển của
vật nuôi, đem lại sự thành công hay thất bại của người chăn nuôi. Nhất là đối
với ngành chăn nuôi lợn, là vật nuôi sử dụng thức ăn mang tính cạnh tranh
lương thực với con người thì việc nghiên cứu về các nguồn thức ăn thay thế
mang tính quyết định đến sự phát triển về số lượng và chất lượng đàn lợn.
Việt Nam là nước có nhiều giống lợn đặc thù cho từng vùng sinh thái
như vùng đồng bằng châu thổ Sông Hồng có lợn Ỉ, lợn Móng Cái, lợn Lang
Hồng. Các vùng núi và trung du có các giống lợn Mường Khương, lợn Mẹo,
lợn Táp Ná, lợn Vân Pa,... Theo Pháp lệnh Giống vật nuôi, Nhà nước sẽ đầu
tư và hỗ trợ cho việc thu thập, bảo tồn nguồn gen vật nuôi quý hiếm; xây
dựng cơ sở lưu giữ và bảo tồn nguồn gen vật nuôi quý hiếm tại địa phương
(Cục Chăn nuôi, 2006) [4].
Ở huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang hiện nay vấn đề an ninh lương
thực đang được đặt lên hàng đầu bởi vì số hộ nghèo còn chiếm tỷ lệ cao, diện
tích đất nông nghiệp ít, năng suất cây trồng thấp do đó việc đầu tư chăn nuôi
lợn đang gặp rất nhiều khó khăn. Với ưu điểm thích nghi tốt, sử dụng thức ăn
tinh ít, thức ăn thô xanh nhiều, nên chăn nuôi lợn rừng lai đã giải quyết được
vấn đề này và đang được nhân rộng tại huyện Yên Sơn, góp phần nâng cao
thu nhập cho người dân.
Trong những năm gần đây, người dân đã trồng và sử dụng nhiều loại
cây thức ăn cho gia súc, gia cầm, trong đó có cây Chè đại (Trichanthera
gigantea). Đây là loại cây cho lá, dễ trồng trên mọi loại đất, có năng suất chất
xanh khá cao, nhiều gia súc, gia cầm thích ăn… tại huyện Yên Sơn tỉnh
Tuyên Quang cây Chè đại được trồng khoảng những năm 2003 -2004 và cũng

là loại cây có tiềm năng, năng suất chất xanh khá, hàm lượng dinh dưỡng


2
tương đối cao thường được người dân dùng lá bổ sung vào thức ăn cho lợn
mẹ nuôi con, trâu, bò, dê. Tuy nhiên, hiện nay chưa có công trình nghiên cứu
nào đề cập đến việc sử dụng làm thức ăn nuôi lợn rừng và lợn rừng lai là loại
vật nuôi sử dụng nhiều thức ăn thô xanh trong khẩu phần ăn. Xuất phát từ
thực tế trên, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: Nghiên cứu sử dụng lá cây
Chè đại (Trichanthera gigantea) bổ sung vào khẩu phần ăn cho lợn thịt
F1(♂Rừng × ♀ Địa phương) nuôi tại huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang.
2. Mục tiêu của đề tài
Xác định được tỷ lệ bổ sung thích hợp vào khẩu phần ăn và ảnh hưởng
của lá cây Chè đại đến khả năng sinh trưởng, năng suất, chất lượng thịt và
hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi lợn thịt F1(♂R x ♀ĐP) trong nông hộ nuôi
tại huyện Yên Sơn tỉnh Tuyên Quang.
3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
3.1. Ý nghĩa khoa học
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ cung cấp những thông tin cơ bản về
việc sử dụng thêm một giống cây thức ăn giàu đạm thực vật trong chăn nuôi.
Đề tài đóng góp thêm những số liệu khoa học phục vụ cho nghiên cứu
và giảng dạy trong nhà trường và ứng dụng vào trong sản xuất.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
Sử dụng lá cây Chè đại bổ sung thêm nguồn đạm thực vật trong chăn
nuôi lợn rừng lai, giúp người chăn nuôi tận dụng nguồn thức ăn sẵn có ở địa
phương để giảm chi phí, nâng cao hiệu quả chăn nuôi và cung cấp sản phẩm
đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng.


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full