Giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án trên địa bàn thành phố nam định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TƢ PHÁP

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

NGUYỄN TIẾN DŨNG

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH
VỀ BỒI THƢỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG THỰC HIỆN
CÁC DỰ ÁN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH
CHUYÊN NGÀNH: LUẬT HÀNH CHÍNH
Mã số: 60 38 20

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN:
TS. TRẦN THỊ HIỀN

HÀ NỘI - 2011


LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Trần Thị Hiền đã tận tình hướng
dẫn, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm cho tôi trong suốt quá trình thực hiện
Luận văn thạc sỹ này.
Xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô Trường Đại học Luật Hà Nội những
người đã truyền đạt kiến thức quý báu cho tôi trong thời gian học cao học vừa
qua.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến tập thể lớp Cao học Luật Hành chính khóa
17 đẫ hỗ trợ, giúp tôi thu thập số liệu khảo sát và chia sẻ những kinh nghiệm

hữu ích để thực hiện đề tài nghiên cứu này. Xin cảm ơn Thường trực Thành ủy,
HĐND - UBND thành phố Nam Định, Lãnh đạo và cán bộ Văn phòng HĐND UBND thành phố, Lãnh đạo và cán bộ Thanh tra thành phố Nam Định đã tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt
nghiệp.
Xin gửi lời biết ơn đến gia đình nhỏ của tôi, nơi đã cho tôi thêm niềm tin và
động lực để tập trung nghiên cứu.
Tác giả

Nguyễn Tiến Dũng


MỤC LỤC
Mở đầu
1
1.Tính cấp thiết của đề tài
1
2 . Tình hình nghiên cứu
2
3 . Mục đích nghiên cứu
3
4. Phương pháp nghiên cứu.
4
5 .Đóng góp của Luận văn trong việc giải quyết khiếu nại hành chính về 4
giải phóng mặt bằng tại thành phố Nam Định:
6. Kết cấu của Luận văn.
5
CHƢƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ THUYẾT VỀ GIẢI QUYẾT
KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH TRONG CÔNG TÁC BỒI THƢỜNG
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
1.1. Khái niệm, đặc điểm khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng

mặt bằng.
1.1.1. Khái niệm khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng.
1.1.2 Đặc điểm khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng
thực hiện các dự án
1.2. Cơ sở lí luận của việc giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng.
1.3. Các yếu tố đảm bảo hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại hành
chính về bồi thường giải phóng mặt bằng.

6

CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH
CHÍNH VỀ BỒI THƢỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG CÁC DỰ
ÁN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH
2.1. Thực trạng pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính bồi thường
giải phóng mặt bằng trên địa bàn thanh phố Nam Định.
2.1.1. Chính sách pháp luật chung về giải quyết khiếu nại hành chính bồi
thường giải phóng mặt bằng .
2.1.2. Chính sách pháp luật của thành phố Nam Định về giải quyết khiếu
nại hành chính bồi thường giải phóng mặt bằng – những điểm tích cực và
hạn chế.
2.2. Thực trạng giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng
mặt bằng trên địa bàn Thành phố Nam Định.
2.2.1. Đặc điểm cơ bản của khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng

26

6
6

12
17
20

26
26
31

34
34


mặt bằng trên địa bàn thành phố Nam Định.
2.2.2. Thực tế tiếp nhận đơn thư khiếu nại về bồi thường giải phóng mặt 38
bằng trên địa bàn thành phố Nam Định.
2.2.3. Kết quả giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng 41
mặt bằng trên địa bàn thành phố Nam Định.
2.2.4. Những hạn chế trong công tác giải quyết khiếu nại hành chính về 44
bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Nam Định.
CHƢƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI
QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH VỀ BỒI THƢỜNG GIẢI
PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ NAM ĐỊNH
3.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu nại hành chính về bồi
thường giải phóng mặt bằng.
3.1.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật chung về quyết khiếu nại hành chính
bồi thường giải phóng mặt bằng.
3.1.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân
dân thành phố Nam Định trong công tác giải quyết khiếu nại về bồi
thường giải phóng mặt bằng.
3.2. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thực tiễn giải quyết

khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn
thành phố Nam Định.
3.2.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tiếp dân
3.2.2. Đổi mới công tác tổ chức cán bộ, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm
công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại hành chính .
3.2.3. Giải pháp nhằm giải quyết tốt khiếu nại phức tạp, đông người.
3.2.4. Tăng cường hiệu quả của việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng
theo bộ tiêu chuẩn ISO 9001 - 2000 trong công tác tiếp dân giải quyết đơn
thư khiếu nại, do Uỷ ban nhân dân Thành phố ban hành.

47

Kết luận

61

Tài liệu tham khảo

64

47
47
49

50

50
52
57
59

1
MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Thực hiện Đề án phát triển thành phố Nam Định là đô thị loại I trực
thuộc tỉnh theo Nghị quyết của Bộ chính trị xây dựng thành phố là Trung
tâm công nghiệp, dịch vụ, đào tạo, làm hạt nhân phát triển của tiểu vùng
Nam đồng bằng Sông Hồng. Trong những năm qua, thành phố Nam Định
đã thực hiện các chính sách phát triển kinh tế, mở rộng địa giới hành
chính, nâng cấp cơ sở hạ tầng, chỉnh trang quy hoạch lại đô thị...
Cùng với sự phát triển kinh tế của thành phố, việc thực hiện các dự
án liên quan đền việc thu hồi đất giải phóng mặt bằng làm phát sinh các vụ
khiếu nại liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
Việc giải quyết các vụ việc khiếu nại này là việc hết sức khó khăn, phức
tạp vì liên quan đến nhiều lĩnh vực, liên quan đến quyền lợi của người dân
bị ảnh hưởng trực tiếp và liên quan đến nhiều cơ quan, ban, ngành tham
gia. Đặc biệt công tác bồi thường hỗ trợ giải phóng mặt bằng có ảnh
hưởng rất lớn đến công tác đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn thành phố.
Việc giải quyết khiếu nại về giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành
phố Nam Định ngoài các đặc điểm chung như các địa phương khác còn có
những đặc trưng riêng do đặc thù về địa lý, nhận thức, phương pháp áp
dụng luật vào công tác giải phóng mặt bằng. Về cách đánh giá và nhìn
nhận công tác giải phóng mặt bằng ở mỗi địa phương cũng có những quan
điểm chỉ đạo khác nhau. Qua các bài viết của các tác giả trên trang
webside của các địa phương, sau khi xem xét hình thức, phương pháp
nghiên cứu của tác giả thì việc nhìn nhận và đánh giá thực tế và đi sâu vào
nội dung chưa cao, chưa làm rõ được vấn đề và nội dung dàn trải và dưới
góc độ của quản trị kinh doanh. Bản thân tác giả đã theo dõi và tham mưu
cho lãnh đạo Uỷ ban nhân dân thành phố tiếp nhận, xử lý và giải quyết

trực tiếp các vụ việc khiếu nại trong gần 10 năm công tác. Chính vì vậy
tác giả muốn phát triển cách nhìn và đánh giá theo quan điểm chuyên môn


2
sâu dưới góc độ nghiên cứu bằng cơ sở pháp lý nên đã lựa chọn đề tài : “
Giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng các
dự án trên địa bàn Thành Phố Nam Định” để nâng cao hiệu quả của
công tác giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng góp phần giữ vững và ổn định về an ninh chính trị, trật tự xã hội trên
địa bàn thành phố Nam Định.
2 . Tình hình nghiên cứu:
Qua nghiên cứu các tài liệu và các bài viết về lĩnh vực này, như đã
nói về cách viết tại phần tính cấp thiết của đề tài, các tác giả viết chưa đi
sâu vào nghiên cứu, đánh giá về giải quyết khiếu nại hành chính trong giải
phóng mặt bằng. Các bài viết chỉ tập trung đề cập đến việc khiếu nại hay
chỉ nói về các chính sách khi thực hiện giải phóng mặt bằng. Việc tập
trung đánh giá các khía cạnh khi phát sinh khiếu nại thực hiện giải phóng
mặt bằng và giải pháp để giải quyết có hiệu quả hầu như không được đề
cập đến.
Về sách, hiện nay chỉ có hai sách viết về một khía cạnh thực hiện
các dự án là: Giáo trình quy hoạch đô thị và điểm dân cư nông thôn của
PGS.TS.Vũ Thị Bình và cộng sự (2008).Nhà xuất bản Nông Nghiệp, Hà
Nội; Đô thị hoá và chính sách phát triển đô thị trong công nghiệp hoá hiện đại hoá ở Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội của
Trần Văn Chử và Trần Ngọc Hiên (1998).; Trong lĩnh vực tạp chí có bài
viết trên Tạp chí Cộng sản “ Chính sách bồi thường khi thu hồi đất của
một số nước trong khu vực và Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Dung –
giảng viên trường Đại học Luật Hà Nội; Một số vấn đề cấp bách về khiếu
nại hành chính của tác giả Việt Anh – Tạp chí Cộng sản; Vấn đề lý luận
xung quanh khái niệm bồi thường khi nhà nước thu hồi đất của Tiến sĩ

Nguyễn Quang Tuyến – Tạp chí Luật học; Tiếp tục hoàn thiện pháp luật
về Khiếu nại – Tiến sĩ Bùi Thị Đào – Tạp chí Luật học; Trên báo mạng
Internet có bài viết “ Giải phóng mặt bằng: Đơn khiếu nại tăng cùng dự
án” DiaOcOnline.vn - Theo VnEconomy (2009).


3
Nhìn chung, những nội dung cơ bản để làm rõ bản chất của khiếu
nại hành chính nói chung và khiếu nại hành chính trong thực hiện giải
phóng mặt bằng nói riêng không được nghiên cứu một cách đầy đủ, khoa
học và trên cơ sở các quy định của pháp luật về vấn đề này. Trên thực tế,
lĩnh vực này không chỉ riêng ở thành phố Nam Định mà trên toàn quốc
hiện nay đang là vấn đề nhạy cảm trong quản lý nhà nước của các cấp
chính quyền khi thực hiện các chính sách phát triển đô thị. Quy định của
pháp luật về lĩnh vực này tương đối đầy đủ nhưng khi vận dụng vào thực
tiễn để giải quyết ở mỗi địa phương lại do đặc thù lại có cách giải quyết
khác nhau. Trong bài viết này, bản thân tác giả muốn đưa ra một cách hiểu
rõ nhất khi thực hiện việc giải quyết khiếu nại hành chính về giải phóng
mặt bằng. Không chỉ dừng ở việc vận dụng pháp luật mà tác giả mạnh dạn
đưa ra các giải pháp nhằm đạt được hiệu quả cao trong quá trình giải quyết
khiếu nại về giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã
hội của địa phương.
3 . Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận về công tác nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu
nại hành chính, các thông tin xã hội để tìm hiểu, đánh giá thực trạng hiệu
quả giải quyết khiếu nại của Uỷ ban nhân dân Thành phố Nam Định liên
quan đến bồi thường giải phóng mặt bằng, từ đó đề xuất các giải pháp
nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại hành chính liên quan đế bồi thường
giải phóng mặt bằng nhằm cung cấp thông tin phục vụ cho công tác giải
quyết khiếu nại hành chính của Uỷ ban nhân dân Thành phố Nam Định

trong giai đoạn tới với mục đích nghiên cứu sau đây:
1. Làm sáng tỏ cơ sở lý luận giải quyết khiếu nại hành chính về bồi
thường giải phóng mặt bằng tại Thành phố Nam Định.
2. Đánh giá thực trạng giải quyết khiếu nại hành chính về bồi
thường giải phóng mặt bằng tại Thành phố Nam Định, chỉ ra những tồn
tại, nguyên nhân sâu xa của những hạn chế trong giải quyết khiếu nại về
bồi thường giải phóng mặt bằng.


4
3. Đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả giải
quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng của Uỷ ban
nhân dân Thành phố Nam Định góp phần thực hiện phát triển thành phố
Nam Định thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh và là Trung tâm vùng Nam
đồng bằng Sông Hồng.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu.
Luận văn được hình thành trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng
sản Việt Nam. Các vấn đề thuộc nội dung của luận văn được nghiên cứu
trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau trong một tổng thể, đồng thời
đặt trong mối tương quan với các yếu tố chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
Mỗi vấn đề đều được xem xét dưới góc độ lí luận và thực tiễn, được đánh
giá cả điểm mạnh và điểm yếu nhằm đưa đến các kết luận vừa có tính lí
luận, vừa có tính thực tiễn.
Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong luận văn là phương pháp
phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp so sánh và phương pháp
thống kê. Trong phạm vi giới hạn của đề tài tập trung vào thực trạng, nội
dung cơ bản giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng và giải quyết khiếu nại hành chính liên quan đến vấn đề bồi thường
giải phóng mặt bằng. Những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả, chất

lượng của công tác giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng trên địa bàn Thành phố Nam Định. Trong nội dung
nghiên cứu, tác giả tập trung làm rõ giải quyết khiếu nại hành chính của
các cơ quan hành chính nhà nước chứ không đi phân tích, đánh giá giải
quyết khiếu nại theo thủ tục tư pháp.
5 – Đóng góp của Luận văn trong việc giải quyết khiếu nại hành
chính về giải phóng mặt bằng tại thành phố Nam Định:
Thứ nhất: Luận văn chỉ ra những nguyên nhân chính dẫn đến khiếu
nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng.


5
Thứ hai: Trên cơ sở những nguyên nhân dẫn đến khiếu nại, Luận
văn đưa ra những bất cập về cơ chế chính sách trong những văn bản pháp
luật quy định về bồi thường giải phóng mặt bằng.
Thứ ba: Từ những bất cập để từ đó đưa ra một số giải pháp khắc
phục hạn chế và giải quyết dứt điểm khiếu nại hành chính về giải phóng
mặt bằng.
6. Kết cấu của Luận văn.
Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn gồm 3 phần:
Chương 1: Lý thuyết về giải quyết khiếu nại hành chính trong công
tác bồi thường giải phóng mặt bằng.
Chương 2: Thực trạng giải quyết khiếu nại hành chính về bồi
thường giải phóng mặt bằng các dự án trên địa bàn Thành phố Nam Định.
Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết
khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn
Thành phố Nam Định.

6
CHƢƠNG I
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ THUYẾT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH
CHÍNH TRONG CÔNG TÁC BỒI THƢỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
1.1. Khái niệm, đặc điểm khiếu nại hành chính về bồi thƣờng
giải phóng mặt bằng.
1.1.1. Khái niệm khiếu nại hành chính về bồi thƣờng giải phóng
mặt bằng.
Khiếu nại xuất hiện từ khi xã hội có sự phân chia giai cấp và sự ra
đời của Nhà nước trong lịch sử. Trong ngôn ngữ tiếng Việt, khiếu nại có
nghĩa là thắc mắc về những việc làm hay quyết định của một người có
quyền hạn đối với một người khác. Trong mọi thời đại, tuy ở mức độ khác
nhau, song công dân đều thừa nhận Nhà nước là người có trách nhiệm và
khả năng bảo vệ lợi ích hợp pháp của họ trên cơ sở những quy định của
pháp luật. Vì vậy khi quyền và lợi ích hợp pháp của công dân bị xâm hại
thì họ phải khiếu nại lên cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết. Có thể
nói, khiếu nại phát sinh như những sự kiện pháp lý đặc thù trong xã hội do
các hành vi vi phạm pháp luật tạo ra. Suy cho cùng, khiếu nại tự nó không
có nội dung và xuất sứ mà thường xuất hiện từ các quyền khác và các nội
dung từ các quyền khác. Tuy nhiên, giữa khiếu nại và lại có nguyên nhân
phát sinh khác nhau. Khiếu nại phát sinh khi quyền và lợi ích hợp pháp
của bản thân người khiếu nại bị xâm phạm, người khiếu nại yêu cầu cơ
quan nhà nước có thẩm quyền bảo vệ hoặc khôi phục quyền, lợi ích hợp
pháp của mình bị xâm hại.
Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân đã được
ghi nhận tại điều 74 của Hiến pháp năm 1992. Khiếu nại là hiện tượng
phát sinh trong đời sống xã hội như là một phản ứng của con người trước
một quyết định, một hành vi nào đó mà người khiếu nại cho rằng quyết
định hay hành vi đó là không phù hợp với các quy tắc, chuẩn mực trong
đời sống cộng đồng, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

7
Dưới góc độ pháp lý, khiếu nại được hiểu là việc công dân, cơ quan, tổ
chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật khiếu nại, quy định: “
Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ công chức đề
nghị với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định
hành chính, hành vi hành chính hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức
khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm
phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình” (Khoản 1 Điều 2 Luật khiếu
nại, ) [ 2,tr8 ].
Luận văn tập trung vào nghiên cứu khiếu nại hành chính đối với
quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực bồi thường giải
phóng mặt bằng và việc giải quyết khiếu nại hành chính của các cơ quan
hành chính nhà nước về bồi thường giải phóng mặt bằng theo trình tự, thủ
tục hành chính chứ không nghiên cứu việc giải quyết khiếu nại theo thủ
tục tư pháp. Việc làm sáng tỏ giải quyết khiếu nại hành chính khác so với
giải quyết khiếu nại theo thủ tục tư pháp để đánh giá đúng về giải quyết
khiếu nại nói chung và giải quyết khiếu nại hành chính nói riêng.
Khiếu nại hành chính được hiểu như sau: “Khiếu nại hành chính là
việc cá nhân hay tổ chức đề nghị cơ quan hành chính nhà nước xem xét,
sửa chữa một hành vi hay một quyết định hành chính mà họ cho là hành vi
và quyết định đó không đúng pháp luật, gây thiệt hại hoặc sẽ gây thiệt hại
đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ”. [ 19, tr 506].
Có thể nhìn nhận khiếu nại hành chính là đề nghị của cá nhân, cơ
quan, tổ chức chịu tác động trực tiếp của quyết định hành chính hay hành
vi hành chính hoặc là đề nghị của cán bộ, công chức chịu tác động trực
tiếp của quyết định kỷ luật đối với cơ quan, tổ chức hoặc người có thẩm
quyền giải quyết khiếu nại.
Khiếu nại này xuất phát từ nhận thức chủ quan của người khiếu nại

khi họ cho rằng quyền và lợi ích chính đáng của mình bị xâm phạm bởi
quyết định hành chính, hành vi hành chính. Cơ quan nhà nước có thẩm
quyền chỉ có thể kết luận là có sự vi phạm hay không sau khi đã xem xét


8
một cách khách quan và thận trọng nội dung vụ việc cùng những tài liệu
và chứng cứ có liên quan.
Như vậy, khiếu nại là quyền của cá nhân, tổ chức được đề nghị các
chủ thể có thẩm quyền xem xét lại các quyết định hành chính, hành vi
hành chính để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, còn hoạt động
giải quyết khiếu nại là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, chỉ được
thực hiện bởi người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước
theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Quyền khiếu nại của công dân
xuất hiện trong mối liên hệ với quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà
nước. Quá trình công dân thực hiện quyền khiếu nại chính là quá trình
cung cấp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền các tài liệu, chứng cứ về sự
vi phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân từ phía cơ quan và người
có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước. Bởi người khiếu nại
không được sử dụng quyền lực nhà nước trong lĩnh vực giải quyết khiếu
nại nên họ không thể tự mình khôi phục lại những quyền và lợi ích hợp
pháp đã bị xâm phạm, do đó họ phải đề nghị cơ quan nhà nước hoặc người
có thẩm quyền giải quyết khiếu nại tiến hành giải quyết khiếu nại của họ
theo thủ tục mà pháp luật quy định. Các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá
nhân có thẩm quyền giải quyết khiếu nại một mặt sử dụng những tài liệu,
chứng cứ tiếp nhận từ người khiếu nại; mặt khác thu thập, xác minh thêm
thông tin, tài liệu từ những nguồn khác để làm căn cứ cho việc giải quyết
khiếu nại một cách chính xác [27,tr1]
Tuy nhiên, người khiếu nại cần phải nhận thức rõ cơ quan nào có
thẩm quyền xem xét những đề nghị của mình để tránh việc kéo dài thời

gian, đi lại nhiều mà vẫn không được xem xét giải quyết. Đối với các
tranh chấp về dân sự, kinh tế thì thẩm quyền giải quyết các tranh chấp đó
thuộc về cơ quan Toà án nhân dân các cấp. Đối với các khiếu nại thuộc
lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước thì thẩm quyền giải quyết thuộc về
các cơ quan hành chính nhà nước. Trong trường hợp không đồng ý với
việc giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính thì người khiếu nại có


9
quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Toà án theo quy định của pháp luật.
Để quy định về quyền khiếu nại hành chính của công dân, cơ quan, tổ
chức trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước. Khiếu nại là việc công
dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật Khiếu
nại, quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét
lại quyết định hành chính, hành vi hành chính hoặc quyết định kỷ luật cán
bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái
pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Xét về bản chất
việc thực hiện quyền khiếu nại của người dân thể hiện mối quan hệ giữa
Nhà nước và công dân mà trong đó bên đi khiếu nại đề nghị cơ quan nhà
nước có thẩm quyền bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của chính bản
thân người đi khiếu nại đó. Để nhận biết đúng các dấu hiệu của khiếu nại
hành chính, cần phải xem xét ở một số điểm như: Chủ thể thực hiện quyền
khiếu nại là công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức; Đối tượng
khiếu nại là các quyết định hành chính, hành vi hành chính của các cơ
quan quản lý hành chính nhà nước hoặc những người có thẩm quyền trong
các cơ quan quản lý hành chính nhà nước, quyết định kỷ luật. Như vậy,
khiếu nại hành chính thể hiện tranh chấp giữa một bên là tổ chức, công
dân với một bên là nhà nước mà đại diện là cơ quan hành chính nhà nước
hoặc công chức hành chính nhà nước về tính đúng đắn của một quyết định
hành chính hoặc hành vi hành chính.

Khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng phát sinh
khi người quản lí sử dụng đất đai cho rằng quyền, lợi ích của mình bị xâm
phạm do hành vi hành chính hoặc quyết định hành chính của người có
thẩm quyền thực hiện trong việc thu hồi đất thực hiện giải phóng mặt
bằng, người quản lí sử dụng đất đã yêu cầu cơ quan Nhà nước có thẩm
quyền bảo vệ hoặc khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp bị vi phạm. Sự phát
sinh hay tồn tại của khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng là biểu hiện khách quan trong quản lý hành chính nhà nước. Cho dù
khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng của công dân


10
đúng hay sai nhưng khi tiếp nhận đơn thư khiếu nại của họ thì cơ quan
hành chính nhà nước có thẩm quyền phải thực hiện việc giải quyết khiếu
nại theo đúng trình tự và thủ tục quy định. Các cơ quan hành chính Nhà
nước thực hiện chức năng quản lý của mình bằng nhiều phương thức khác
nhau, nhưng tác động cuối cũng đến các đối tượng của quản lý được thực
hiện thông qua quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính. Quyết
định hành chính dưới dạng văn bản là một hình thức cơ bản, quan trọng
của quyết định quản lý nhà nước. Quyết định hành chính do các cơ quan
hành chính hoặc người mang thẩm quyền trong cơ quan hành chính, hoặc
người mang thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước ban hành
buộc các đối tượng quản lý phải đơn phương chấp hành. Đây là mệnh lệnh
mang tính quyền lực trong hệ thống quản lý nhà nước từ cơ quan quản lý
cấp trên xuống cơ quan cấp dưới, từ chủ thể quản lý đến đối tượng quản
lý. Tính mệnh lệnh, đơn phương của quyết định hành chính đưa đến việc
ban hành, thực thi các quyết định xâm hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của
công dân, cơ quan, tổ chức. Từ đó phát sinh khiếu nại, phản ứng của
người bị hại đối với các quyết định hoặc hành vi trái pháp luật. Quyết định
hành chính trái pháp luật là nguyên nhân phát sinh khiếu nại hành chính.

Luật Khiếu nại, chỉ quy định các quyết định hành chính hoặc hành vi
hành chính trái pháp luật trong các cơ quan hành chính Nhà nước, xâm hại
đến các quyền, lợi ích của công dân, cơ quan, tổ chức được pháp luật bảo
vệ là đối tượng của khiếu nại hành chính. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam luôn đảm bảo thực hiện các quyền của con người như
quyền được sống, quyền có nhà ở, quyền tự do đi lại, quyền học tập…
trong đó có quyền khiếu nại hành chính. Khi tham gia vào các mối quan
hệ xã hội, nếu người dân thấy rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị
xâm phạm thì có quyền đề nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền bảo vệ
cho mình những quyền và lợi ích hợp pháp đó. Công dân có quyền khiếu
nại với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật


11
của cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang
nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào [1,tr8]
Hiện nay pháp luật hiện hành chưa đưa ra khái niệm khiếu nại hành
chính về bồi thường giải phóng mặt bằng nhưng qua phân tích khái niệm
khiếu nại hành chính tác giả mạnh dạn đưa ra khái niệm theo quan điểm
của mình. Khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng là một
trong những khiếu nại trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai. Khiếu
nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án là việc cá
nhân, tổ chức có đất, tài sản trên đất bị thu hồi thực hiện giải phóng
mặt bằng xây dựng các dự án không đồng ý đối với quyết định thu hồi
đất, phương án bồi thường hỗ trợ thực hiện giải phóng mặt bằng nên đã
yêu cầu cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền giải quyết để bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng là một hiện
tượng tất yếu xảy ra trong quá trình thu hồi đất thực hiện giải phóng mặt
bằng. Đặc biệt khi nước ta chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, Nhà

nước thực hiện các chính sách phát triển kinh tế, đầu tư xây dựng cơ sở hạ
tầng, các khu công nghiệp ở các địa phương. Khi thu hồi đất đai xây dựng
cơ sở hạ tầng làm phát sinh các khiếu nại về quyền của người bị thu hồi
đất có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng cũng như tính chất phức
tạp về mặt nội dung. Việc khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng
mặt bằng kéo dài với số lượng ngày càng đông người dân tham gia là vấn
đề rất đáng quan tâm tìm hiểu nguyên nhân nảy sinh để đề ra các biện
pháp giải quyết phù hợp nhằm “tháo ngòi nổ” xung đột không để phát sinh
trở thành “điểm nóng” gây mất ổn định chính trị, tình hình trật tự an toàn
xã hội. Tính phức tạp của khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng
mặt bằng đông người, kéo dài không chỉ bắt nguồn từ những xung đột gay
gắt về lợi ích kinh tế, từ hệ quả của sự quản lý thiếu hiệu quả của cơ quan
công quyền, sự bất hợp lý và thiếu đồng bộ của hệ thống chính sách, pháp
luật …mà còn do những nguyên nhân do ý thức của người bị thu hồi đất,


12
từ việc lợi dụng dân chủ để khiếu nại. Về nguyên nhân phát sinh khiếu nại
hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng có rất nhiều nguyên nhân
nhưng nguyên nhân chủ yếu được đưa ra là do cơ chế chính sách về bồi
thường, hỗ trợ tái định cư thường xuyên có sự điều chỉnh bổ sung nhưng
lại thiếu đồng bộ. Điểm mấu chốt của những khó khăn trong công tác thu
hồi đất vẫn là chính sách chưa giải quyết được sự chênh lệch giữa các
phương án bồi thường trong cùng một dự án [24,tr2].
Ngoài nguyên nhân về cơ chế chính sách, còn có các nguyên nhân
xuất phát từ cả hai phía, phía cơ quan nhà nước và phía người bị thu hồi
đất. Nhưng dù phát sinh từ phía nào thì việc phát sinh khiếu nại hành
chính về bồi thường giải phóng mặt bằng là một tất yếu khách quan trong
quá trình quản lý nhà nước về bồi thường giải phóng mặt bằng.
Việc tìm ra những nguyên nhân của khiếu nại hành chính về bồi

thường giải phóng mặt bằng là rất cần thiết không những giúp Nhà nước
trong nỗ lực xác lập cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng một cách có hiệu quả mà còn góp phần vào việc bổ
sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về bồi thường giải phóng
mặt bằng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
hiện nay.
1.1.2 Đặc điểm khiếu nại hành chính về bồi thƣờng giải phóng
mặt bằng thực hiện các dự án :
Đặc điểm của khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng bao gồm những đặc điểm về chủ thể, đối tượng và thẩm quyền giải
quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng và tính
chất phức tạp của loại khiếu nại này.
* Chủ thể của khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng là các tổ chức, công dân, cá nhân và tổ chức nước ngoài (hoặc đại
diện hợp pháp của họ) có quyền quản lý sử dụng đất hoặc có tài sản trên
đất bị tác động trực tiếp bởi quyết định hành chính, hành vi hành chính
trong quá trình thực hiện việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng


13
xây dựng các dự án. Chủ thể của khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng hẹp hơn so với chủ thể của khiếu nại hành chính thông
thường. Chủ thể của khiếu nại hành chính về giải phóng mặt bằng có thể
là cá nhân, tố chức không đồng ý với quyết định hành chính, hành vi hành
chính của cơ quan nhà nước trong việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng
mặt bằng thực hiện các dự án xây dựng đầu tư cơ sở hạ tầng. Khiếu nại
hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng có tính chất phức tạp hơn
so với khiếu nại hành chính thông thường. Tính phức tạp thể hiện ở phạm
vi áp dụng của quyết định hành chính hay hành vi hành chính rộng, tác
động hay ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều chủ thể cùng một lúc. Thông

thường, một quyết định thu hồi đất thực hiện dự án có tác động tới một bộ
phận dân cư, một khu vực hành chính rộng nên tính phức tạp cao [27,tr3].
Để trở thành chủ thể của khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng thì người khiếu nại ( công dân, tổ chức ) phải có đầy đủ
năng lực hành vi và tư cách pháp nhân. Nếu người khiếu nại chưa thành
niên, người bị bệnh tâm thần hoặc mặc bệnh khác mà không thể nhận
thức, làm chủ được hành vi của mình thì thông qua người đại diện theo
pháp luật để thực hiện quyền khiếu nại. Khi thực hiện quyền khiếu nại thì
người đại diện phải có đầy đủ giấy tờ chứng minh với cơ quan nhà nước
có thẩm quyền về việc đại diện hợp pháp của mình. Đối với cơ quan, tổ
chức, việc thực hiện quyền khiếu nại thông qua thủ trưởng hoặc người
đứng đầu cơ quan, tổ chức đó được quy định trong quyết định thành lập
hoặc trong điều lệ của tổ chức.
* Đối tượng của khiếu nại về bồi thường giải phóng mặt bằng là
quyết định hành chính, hành vi hành chính để thực hiện việc thu hồi đất,
xây dựng phương án bồi thường hỗ trợ giải phóng mặt bằng, những quyết
định và hành vi phải có tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp
của cá nhân, tổ chức quản lý sử dụng đất. Quyết định hành chính có liên
quan đến việc bồi thường giải phóng mặt bằng là quyết định bằng văn bản
do các cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành


14
chính nhà nước được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng
cụ thể về việc thực hiện thu hồi đất bồi thường giải phóng mặt bằng. Còn
hành vi hành chính có liên quan đến khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước, của
người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước khi thực hiện
việc thu hồi đất, xây dựng phương án bồi thường giải phóng mặt bằng
[27,tr4].

Quyết định hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng bao
gồm: Quyết định thu hồi đất, quyết định phê duyệt phương án bồi thường
giải phóng mặt bằng đối với đất và tài sản trên đất, quyết định thu tiền sử
dụng đất và giao đất tái định cư, quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất khi giao đất tái định cư.
Hành vi hành chính bị khiếu nại về bồi thường giải phóng mặt bằng
là hành vi của cán bộ, công chức nhà nước khi thực hiện công việc về
quản lý nhà nước trong quá trình thu hồi đất, lập phương án bồi thường
giải phóng mặt bằng và giao đất tái định cư.
* Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng: Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan
hành chính nhà nước là việc xem xét, xác minh và ra quyết định giải quyết
khiếu nại hành chính theo trình tự và thủ tục do luật định các khiếu nại
hành chính đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan
hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính
nhà nước.
Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng là một bộ phận trong giải quyết khiếu nại hành chính nói
chung. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng được thực hiện khi cơ quan, tổ chức, công dân sử dụng
đất hoặc tài sản trên đất bị thu hồi thấy quyền, lợi ích hợp pháp của mình
bị xâm hại bởi quyết định hành chính, hành vi hành chính và được giải
quyết lần đầu tại chính cơ quan có thẩm quyền ra quyết định hoặc thực


15
hiện hành vi trái pháp luật bị khiếu nại. Trong trường hợp người khiếu nại
không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu sẽ tiếp tục thực
hiện quyền khiếu nại của mình lên cấp trên trực tiếp của cấp đã có thẩm
quyền giải quyết hoặc khởi kiện tại Toà án hành chính [27,tr5].

Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng được xác định theo từng cấp bậc hành chính: cao nhất
thuộc về Chính phủ; thẩm quyền trung tâm của ngành, lĩnh vực là của các
bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; thẩm quyền của các địa
phương thuộc về các cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương bao gồm
Uỷ ban nhân dân tỉnh, huyện, thị trấn, xã.
Như vậy, thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng của các cơ quan hành chính nhà nước là nhiệm vụ,
quyền hạn của các cơ quan hành chính nhà nước nhân danh nhà nước tiến
hành xem xét, đánh giá tính hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi
hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng theo một trình tự, thủ tục
luật định để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị thu hồi đất
hoặc tài sản trên đất.
Khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng thường
phức tạp liên quan đến nhiều người. Khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng là người dân trực tiếp kéo đến các cơ quan Đảng và
Nhà nước để đòi hỏi, yêu cầu với thái độ gay gắt, bức xúc. Đây thực sự là
mối lo ngại đối với các cơ quan hành chính nhà nước vì tính phức tạp và
ảnh hưởng không tốt của hiện tượng này đối với ổn định chính trị xã hội
của một địa phương, một vùng thậm chí toàn quốc. Theo báo cáo của
Thanh tra Chính phủ, số vụ khiếu nại đông người tham gia ngày càng tăng
( số vụ tăng 20% so với năm trước ) trong đó có những vụ việc trở thành
điểm nóng. Tính phức tạp còn được thể hiện là nhóm người này thường
lợi dụng vào các dịp họp Quốc hội hoặc bầu cử Đại biểu Quốc hội, Hội
đồng nhân dân các cấp. Nội dung khiếu nại hành chính về bồi thường giải


16
phóng mặt bằng thường có rất nhiều nội dung và thường khiếu nại về các
chính sách thực hiện việc thu hồi đất bồi thường giải phóng mặt bằng.

Tính phức tạp của khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng
mặt bằng bên cạnh việc tự phát của một nhóm người còn có việc một hoặc
một số người lợi dụng để xúi giục đi khiếu kiện. Đây chính là vấn đề đặt
ra cho các cơ quan hành chính nhà nước khó giải quyết nhất. Thực tế tại
các địa phương mà Nam Định là một địa phương điển hình về khiếu nại
hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng đông người và có kẻ xấu
lợi dụng kích động người bị thu hồi đất kéo lên tỉnh và Trung ương khiếu
kiện. Việc giải quyết không chỉ dừng ở việc đáp ứng quyền lợi chính đáng
về kinh tế mà còn mang yếu tố lợi dung để đạt mục đích chính trị, gây mất
an ninh trật tự ở địa phương, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, chính trị
văn hoá, xã hội ở địa phương nơi có khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng đông người. Khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng phức tạp, đông người có đặc tính điển hình là độ phức
tạp, thể hiện mức độ, xu hướng diễn biến tiêu cực, ngày càng gay gắt hơn
có nguy cơ gây mất ổn định, tác hại xấu đến tình hình phát triển kinh tế xã
hội ở địa phương cơ sở. Đặc điểm của khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng rễ nhận biết qua các yếu tố:
Các vụ việc khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng phức tạp, đông người có số lượng người tham gia khiếu nại rất đông.
Hình thức thể hiện của khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng phức tạp, đông người là việc viết đơn chung và nhiều
người cùng ký tên vào đơn.
Nơi phát sinh các khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng
mặt bằng phức tạp, đông người chủ yếu là ở địa bàn nông thôn, thành
phần của những người đi khiếu nại rất đa dạng bao gồm cán bộ hưu trí,
đảng viên, cựu chiến binh, nông dân, tôn giáo.


17
Thái độ của những người khiếu nại hành chính về bồi thường giải

phóng mặt bằng phức tạp, đông người thể hiện rất gay gắt, bức xúc, biểu
hiện bằng việc họ tụ tập đông người.
Việc quy định về giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng đông người hiện nay pháp luật chưa điều chỉnh. Chính vì
vậy càng tạo ra kẽ hở để người đi khiếu kiện gây áp lực đối với cơ quan
hành chính nhà nước. Do chưa có quy định của pháp luật về xử lý khiếu
nại đông người nên khi có vụ việc xảy ra đã gây không ít khó khăn, lúng
túng trong quá trình xem xét, giải quyết. Chính vì vậy việc giải quyết
khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng thường kéo dài
tính phức tạp càng cao. Nhưng người giải quyết khiếu nại hành chính về
bồi thường giải phóng mặt bằng thường có quan niệm không hoàn toàn
đúng về bản chất của hiện tượng này là luôn nhìn nhận khiếu nại đông
người với con mắt ác cảm, coi đó như một phản ứng tiêu cực của người
dân đối với nhà nước, thậm chí tìm cách đối phó nhiều hơn tìm ra đúng
căn nguyên của hiện tượng này để có giải pháp khặc phục từ gốc.
1.2. Cơ sở lí luận của việc giải quyết khiếu nại hành chính về bồi
thƣờng giải phóng mặt bằng.
Quyền khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân,
được nhà nước bảo đảm thực hiện. Trong thời đại ngày nay, nhà nước và
công dân là hai loại chủ thể pháp luật. Trong khi đó, với đặc tính vốn có
của mình, nhà nước luôn là bên có rất nhiều sức mạnh và quyền lực trong
sự so sánh với công dân. Dường như ở đâu cũng vậy, những kẻ mạnh luôn
có khuynh hướng lạm dụng sức mạnh của mình trong mối quan hệ với kẻ
yếu. Vì lẽ công bằng, nhà nước pháp quyền luôn đặt ra yêu cầu giới hạn
quyền lực nhà nước nói chung. Như vậy, một nhà nước pháp quyền, một
nhà nước dân chủ chịu sự kiểm soát và hạn chế của pháp luật trong một
hoạt động của nó, điểm quan trọng là kiểm soát quyền hành pháp của các
cơ quan hành chính nhà nước nhằm bảo vệ quyền của công dân trong đó
có quyền khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính của các cơ

18
quan hành chính nhà nước mà quyết định hành chính, hay hành vi hành
chính đó xâm hại đến quyền và lợi ích chính đáng của mình. Quyền khiếu
nại hành chính của công dân được nhà nước pháp quyền bảo đảm thực
hiện ngay ở Hiến pháp[15,tr2]
Để đảm bảo quyền khiếu nại của công dân được ghi nhận tại Hiến
pháp, những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, giải
pháp nhằm từng bước hoàn thiện cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính
nhất là trong lĩnh vực khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng. Kể từ khi ban hành Pháp lệnh quy định việc xét, giải quyết khiếu
nại, của công dân đến nay, các văn bản pháp luật về khiếu nại được sửa
đổi bổ sung cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước và
từng bước nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại hành chính của công dân
( Pháp lênh Khiếu nại năm 1991; Luật khiếu nại năm 1998 - được sửa đổi
bổ sung năm 2004 và 2005; và nay chuẩn bị tách riêng Luật Khiếu nại và
Luật ).[2,tr15]
Giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng
là trách nhiệm của cơ quan hành chính nhà nước các cấp. Ở mỗi cấp, việc
giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng được
phân định rõ về thẩm quyền giải quyết. Về thẩm quyền giải quyết khiếu
nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng: Một trong những vấn
đề có ý nghĩa về mặt lý luận cũng như thực tiễn là nghiên cứu quy định
của pháp luật về thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính. Vấn đề này
rất quan trọng đối với người khiếu nại cũng như người giải quyết khiếu
nại. Người khiếu nại trước hết phải gửi đơn khiếu nại đến đúng người có
thẩm quyền giải quyết. Trong thực tế, người khiếu nại thường có tâm lý
thiếu tin tưởng vào việc giải quyết khiếu nại của cơ quan cấp dưới, muốn
gửi đơn hoặc gặp thủ trưởng cơ quan cấp trên để yêu cầu xem xét, giải
quyết khiếu nại của mình dẫn đến khiếu nại vượt cấp. Vấn đề này gặp

nhiều nhất trong lĩnh vực giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường
giải phóng mặt bằng và đang là vấn đề cần có quy định riêng để điều


19
chỉnh. Đối với người giải quyết khiếu nại thì càng phải hiểu rõ thẩm quyền
giải quyết khiếu nại nói chung và thẩm quyền giải quyết khiếu nại của cấp
mình để từ đó tiếp nhận, phân loại, giải quyết khiếu nại theo đúng quy
định. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính được quy định cụ thể
trong Luật Khiếu nại, [ 2,tr 17 - 20].
Thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại hành chính sẽ tạo ra sự
bình đẳng của con người trong các tầng lớp xã hội khác nhau, tạo ra mối
đoàn kết thống nhất trong cộng đồng, giảm bớt hạn chế các xung đột xã
hội xảy ra. Đối với Nhà nước ta hiện nay, việc bảo đảm quyền khiếu nại
của công dân có ý nghĩa vô cùng quan trọng, đó là: đảm bảo quyền làm
chủ thực sự của nhân dân, phát triển và hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa, góp phần tăng cường trật tự xã hội, giữ nghiêm kỷ cương pháp luật
của Nhà nước. Bảo đảm quyền khiếu nại của công dân là một biện pháp
làm cho bộ máy quản lý của Nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức của
Nhà nước trong sạch, vững mạnh, có đủ năng lực quản lý, điều hành Đất
nước. Chính việc bảo đảm quyền khiếu nại của công dân đã tạo ra một
hành lang pháp lý cho mọi hoạt động của xã hội theo một kỷ cương thống
nhất, xây dựng Nhà nước pháp quyền để cho mọi người dân được thực sự
bình đẳng cùng tham gia đóng góp xây dựng và quản lý nhà nước của
mình.
Thông qua giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng, các cơ quan hành chính nhà nước vừa đảm bảo quyền
công dân, vừa đảm bảo tính đúng đắn của một quyết định hành chính,
hành vi hành chính. Ngoài việc đảm bảo quyền công dân, việc giải quyết
khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng còn có tác động

trở lại đối với các cơ quan hành chính nhà nước và tác động đến chính cá
nhân người giải quyết khiếu nại. Sự tác động trở lại này có tính tích cực,
những nội dung khiếu nại đúng của người đi khiếu nại sẽ tạo ra cho người
ra quyết định hành chính, hành vi hành chính ý thức hơn, cẩn thận hơn khi
ban hành một quyết định hành chính, hành vi hành chính. Xa hơn nữa giúp


20
cho những nhà làm luật nhìn ra những điểm bất cập, chưa phù hợp của
pháp luật để điều chỉnh, bổ sung những quy định mới tạo nền tảng vững
chắc hành lang pháp lý về bồi thường giải phóng mặt bằng.
1.3. Các yếu tố đảm bảo hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại
hành chính về bồi thƣờng giải phóng mặt bằng.
* Hệ thống thể chế quy định về giải quyết khiếu nại hành chính về
bồi thường giải phóng mặt bằng.
Hệ thống thể chế quy định về vấn đề này được hiểu là tổng thể các
qui phạm pháp luật qui định về quyền khiếu nại, thủ tục, điều kiện thực
hiện khiếu nại, qui định về cấu trúc tổ chức và cơ chế vận hành của các cơ
quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính. Hệ thống
thể chế quy định về giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải
phóng mặt bằng là yếu tố cực kỳ quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả giải
quyết khiếu nại. Nếu hệ thống này đồng bộ, chặt chẽ, phù hợp thì việc
thực hiện quy trình sẽ thông suốt, hiệu quả. Ngược lại, nếu hệ thống này
chồng chéo, thiếu đồng bộ, không phù hợp thì việc thực hiện quy trình sẽ
vướng mắc, thiếu thống nhất, kém hiệu quả
Theo quy định của pháp luật hiện hành, khi phát sinh khiếu nại hành
chính về bồi thường giải phóng mặt bằng, trước hết thẩm quyền thuộc về
cơ quan hành chính nhà nước. Sau khi quyết định thụ lý và thẩm tra, xác
minh nội dung khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính, người
có thẩm quyền ra quyết định giải quyết khiếu nại hành chính. Người khiếu

nại nếu không đồng ý với quyết định hành chính của cơ quan hành chính
nhà nước thì người khiếu nại có quyền khởi kiện vụ việc ra Toà án nhân
dân hoặc khiếu nại quyết định giải quyết khiếu nại hành chính lên cơ quan
hành chính cấp trên. Nếu theo quy định của Luật Tố tụng hành chính có
hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2011 thì người khiếu nại có thể
khởi kiện thẳng ra toà mà không phải qua thủ tục khiếu nại hành chính lần
đầu nếu không đồng tình với quyết định hành chính, đây là biện pháp
mạnh giải quyết tình trạng đùn đẩy xử lý khiếu nại hiện nay.


21
Việc giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng của các cơ quan hành chính nhà nước hiện nay theo đánh giá của các
cơ quan chuyên môn chưa cao. Hiệu lực, hiệu quả giải quyết khiếu nại
hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng của các cơ quan hành
chính nhà nước còn thấp, số lượng quyết định giải quyết khiếu nại của cấp
dưới bị cấp trên sửa đổi, bổ sung, huỷ bỏ chiếm tỷ lệ khá lớn, nhất là đối
với quyết định giải quyết khiếu nại về bồi thường giải phóng mặt bằng,
thẩm quyền giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính còn mâu thuẫn,
chồng chéo, thủ tục giải quyết khiếu nại còn mang nặng tính “ hành chính
”, thiếu minh bạch, hiệu lực thi hành các quyết định giải quyết khiếu nại
hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng còn thấp, thường chẫm trễ,
kéo dài…những yếu tố trên đã tác động không nhỏ đến hiệu quả giải quyết
khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng hiện nay. Chính
vì vậy, hệ thống thể chế quy định về giải quyết khiếu nại hành chính nói
chung và giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng mặt
bằng nói riêng đang được điều chỉnh bằng việc tách riêng Luật Khiếu nại
và Luật , với việc ban hành Luật Khiếu nại riêng sẽ tạo hành lang pháp lý
hoàn chỉnh hơn cho người giải quyết khiếu nại và người khiếu nại; ban
hành Luật tố tụng hành chính với việc người khiếu nại có quyền khởi kiện

ra Toà án hành chính bất kỳ giai đoạn nào của việc giải quyết khiếu nại
chứ không nhất thiết phải được xem xét bắt đầu bằng cơ quan hành chính
nhà nước. Với việc quy định trên sẽ làm tăng hiệu quả giải quyết khiếu nại
hành chính về bồi thường giải phóng mặt bằng, tránh những quyết định
mang tính chủ quan của người ra quyết định.
* Bộ máy giải quyết khiếu nại hành chính về bồi thường giải phóng
mặt bằng:
Để hình thành bộ máy giải quyết khiếu nại hành chính về bồi
thường giải phóng mặt bằng, pháp luật cần quy định rõ, cụ thể thẩm
quyền, chức năng, nhiệm vụ của từng người, bộ phận, đơn vị, cơ quan,
mối quan hệ giữa người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại với người