Giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI MINH TẤN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HOÀNH BỒ,
TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI MINH TẤN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HOÀNH BỒ,
TỈNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp
Mã số: 60.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn An Hà

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
được thực hiện nghiêm túc và trung thực, mọi số liệu trong này được trích dẫn
có nguồn gốc rõ ràng.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015
Tác giả luận văn

Bùi Minh Tấn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này, tôi đã
nhận được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình từ phía tập thể và cá nhân:
Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các thầy, cô giáo trường
Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, Phòng Đào tạo đã giúp
đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với người hướng dẫn khoa học PGS. TS Nguyễn An Hà, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt
thời gian nghiên cứu đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, đồng nghiệp nơi tôi công tác

cùng một số cơ quan ban ngành khác trên địa bàn huyện Hoành Bồ, tỉnh
Quảng Ninh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình nghiên cứu
đề tài.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2015
Tác giả luận văn

Bùi Minh Tấn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ........................................................ vi
DANH MỤC BẢNG ...................................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH ...................................................................................... viii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 3
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .................................................. 3
5. Bố cục của Luận văn ................................................................................. 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KINH TẾ
TRANG TRẠI ................................................................................ 5
1.1. Cơ sở lý luận về trang trại và kinh tế trang trại ..................................... 5
1.1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò của kinh tế trang trại................................ 5

1.1.2. Những đặc trưng cơ bản của kinh tế trang trại và tiêu chí nhận
dạng trang trại ......................................................................................... 10
1.1.3. Các loại hình kinh tế trang trại ...................................................... 12
1.1.4. Các nhân tố tác động đến kinh tế trang trại .................................. 15
1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển kinh tế trang trại ở một số nước và ở
Việt Nam .................................................................................................... 20
1.2.1. Chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước và phát triển
kinh tế trang trại ...................................................................................... 20
1.2.2. Kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại ở một số nước trên
thế giới .................................................................................................... 22
1.2.3. Kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại ở một số tỉnh thành của
Việt Nam ................................................................................................. 25
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iv
1.2.4. Bài học kinh nghiệm đối với phát triển kinh tế trang trại ở huyện
Hoành Bồ tỉnh Quảng Ninh .................................................................... 29
Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 32
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 32
2.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 32
2.2.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu.......................................... 32
2.2.2. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu ........................................ 33
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu đánh giá trang trại ................................ 34
2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu về năng lực sản xuất của trang trại ................... 34
2.3.2. Hệ thống chỉ tiêu về kết quả sản xuất và hiệu quả sản xuất kinh
doanh của trang trại ................................................................................. 34
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN HOÀNH BỒ GIAI ĐOẠN 2012 - 2014 ...........36

3.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội huyện Hoành Bồ, tỉnh
Quảng Ninh ................................................................................................. 36
3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ......................................................... 36
3.1.2. Tình hình phát triển kinh tế của huyện Hoành Bồ ........................ 43
3.2. Thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hoành Bồ,
tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2012 - 2014...................................................... 46
3.2.1. Khái quát về trang trại và kinh tế trang trại trên địa bàn huyện
Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh ................................................................... 46
3.2.2. Thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hoành
Bồ, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2012 - 2014 ........................................... 48
3.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại tại huyện
Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2012 - 2014 ............................... 68
3.2.4. Về áp dụng tiêu chí xác định kinh tế trang trại trên địa bàn huyện......70
3.3. Đánh giá chung về tình hình phát triển kinh tế trang trại tại huyện
Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2012 - 2014 ................................... 72
3.3.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 72
3.3.2. Hạn chế.......................................................................................... 73
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

v
3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................. 74
Chƣơng 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM THÚC ĐẨY PHÁT
TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
HOÀNH BỒ, TỈNH QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 77
4.1. Những quan điểm, định hướng, mục tiêu phát triển kinh tế trang trai
trên địa bàn huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh ......................................... 77
4.1.1. Những quan điểm phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện
Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh ................................................................... 77

4.1.2. Những căn cứ chủ yếu nhằm phát triển kinh tế trang trại trên địa
bàn huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh .................................................. 78
4.1.3. Định hướng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hoành
Bồ, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................... 79
4.1.4. Mục tiêu phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hoành Bồ,
tỉnh Quảng Ninh ...................................................................................... 79
4.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế trang trại
trên địa bàn huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh ......................................... 80
4.2.1. Nhóm giải pháp thuộc nội bộ trang trại ........................................ 80
4.2.2. Nhóm giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho trang trại
phát triển ................................................................................................. 83
4.3. Kiến nghị .............................................................................................. 91
4.3.1. Đối với Trung ương ...................................................................... 91
4.3.2. Đối với địa phương và chủ trang trại ............................................ 91
KẾT LUẬN .................................................................................................... 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 96
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 98

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vi
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
CNH - HĐH

: Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

GCN

: Giấy chứng nhận

HĐND

: Hội đồng nhân dân

KTTT

: Kinh tế trang trại

NTM

: Nông thôn mới

NTTS

: Nuôi trồng thủy sản

PTNT

: Phát triển nông thôn

SX

: Sản xuất

TSCĐ

: Tài sản cố định

TT

: Trang trại

UBND

: Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Tình hình phát triển trang trại ở Pháp ............................................ 23
Bảng 1.2: Tình hình phát triển trang trại ở Tây Đức ...................................... 24
Bảng 1.3: Kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc năm 2013 .............. 28
Bảng 3.1: Tổng hợp các loại đất chính trên địa bàn huyện Hoành Bồ ........... 41
Bảng 3.2: Một số chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế trên địa bàn huyện giai đoạn
2005 - 2014 ..................................................................................... 45
Bảng 3.3: Số lượng trang trại chia theo đơn vị xã, thị trấn ............................. 47
Bảng 3.4: Trình độ học vấn của các chủ trang trại .......................................... 48
Bảng 3.5: Trình độ chuyên môn của các chủ trang trại .................................. 48
Bảng 3.6: Biểu điểm về khả năng tự học hỏi của chủ trang trại ..................... 49
Bảng 3.7: Khả năng tự học hỏi của chủ trang trại........................................... 50
Bảng 3.8: Tình hình sử dụng đất đai của các trang trại ở huyện Hoành Bồ ... 51
Bảng 3.9: Vốn và cơ cấu nguồn vốn của các trang trại ở huyện Hoành Bồ ... 52
Bảng 3.10: Tình hình lao động của trang trại ................................................. 54
Bảng 3.11: Loại hình sản xuất kinh doanh của trang trại ở huyện Hoành Bồ 55
Bảng 3.12: Tổng hợp giá trị sản phẩm hàng hoá của trang trại ...................... 57

Bảng 3.13: Chi phí của trang trại năm 2014 ................................................... 58
Bảng 3.14: Tình hình tiêu thụ sản phẩm của các trang trại ............................ 59
Bảng 3.15: Thu nhập hỗn hợp của các trang trại năm 2014 ........................... 61
Bảng 3.16: Hiệu quả 1 đồng chi phí của các trang trại ở huyện Hoành Bồ .... 63
Bảng 3.17: Hiệu quả trên 1 ha canh tác của các trang trại huyện Hoành Bồ . 65
Bảng 3.18: Hiệu quả trên 1 lao động của các trang trại huyện Hoành Bồ ...... 67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

viii
DANH MỤC HÌNH
Biểu đồ 3.1: Cơ cấu kinh tế huyện Hoành Bồ năm 2014 ............................... 44

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sản xuất hàng hóa ra đời là một trong những bước tiến quan trọng đánh
dấu sự phát triển của loài người. Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương
chuyển nền kinh tế từ cơ chế bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản
lý của Nhà nước, theo đó phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, đa dạng
hóa, đặc biệt thừa nhận hộ gia đình là đơn vị kinh tế tự chủ, có quyền bình
đẳng trước pháp luật với cá thành phần kinh tế khác. Việc mở rộng quy mô
sản xuất của từng hộ gia đình cũng ngày được phát triển, tính chất và mục
đích sản xuất cũng đã thay đổi từ sản xuất tự túc, tự cấp đến nay nhiều hộ đã

sản xuất ra với số lượng hàng hóa lớn để bán ra thị trường trong và ngoài
nước. Mô hình kinh tế hộ như vậy dần dần đã chuyển thành một mô hình sản
xuất mới đó là mô hình kinh tế trang trại. Sự ra đời và phát triển của kinh tế
trang trại góp phần đưa nông nghiệp từ sản xuất nhỏ lẻ, mang tính tự cấp tự
túc lên nền sản xuất hàng hóa lớn.
Nhận thức được vai trò quan trọng của kinh tế trang trại, trên quan
điểm đổi mới Nhà nước đã có nhiều chính sách tạo điều kiện cho kinh tế trang
trại phát triển. Nhưng trong quá trình triển khai còn nhiều bất cập, trang trại ở
khắp các vùng trên cả nước tồn tại nhiều hạn chế và gặp nhiều khó khăn trong
phát triển.
Sự hình thành và phát triển các trang trại trên cả nước nói chung và trên
địa bàn huyện Hoành Bồ nói riêng đã góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng
các nguồn lực, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Có thể nói, sự
phát triển mạnh mẽ của kinh tế trang trại thời gian qua đã và đang góp phần
quan trọng trong quá trình thúc đẩy CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn ở
Hoành Bồ. Qua thực tế triển khai cho thấy, đến nay phần lớn các trang trại ở
Hoành Bồ bước đầu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần chuyển dịch
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

2
cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động và
chủ trang trại.
Tuy nhiên tại huyện Hoành Bồ số lượng trang trại liên tục tăng nhưng
trong 3 năm gần đây một số trang trại vẫn còn gặp nhiều khó khăn và các
trang trại vẫn chưa yên tâm bỏ vốn đầu tư. Thực tế này là do việc tích tụ đất
đang gặp nhiều khó khăn, việc giao quyền sử dụng đất chưa được giải quyết
thỏa đáng. Câu hỏi đặt ra là cần phải có những giải pháp gì để thúc đẩy sự
phát triển kinh tế trang trại nói chung kinh tế trang trại trên địa bàn huyện

Hoành Bồ nói riêng.
Với tính cấp thiết đó có rất nhiều nhà kinh tế đã nghiên cứu vấn đề
này, có những nhà kinh tế đưa ra những giải pháp trên quy mô cả nước,
cũng có những nhà kinh tế đưa ra những giải pháp cho từng vùng, từng
miền cụ thể. Trên địa bàn Hoành Bồ, trong thời gian qua đã có một số
nghiên cứu đưa ra những giải pháp cho việc phát triển kinh tế trang trại ở
huyện nhưng nhìn chung vẫn chưa đạt hiệu quả. Từ thực tế trên, tôi đã
chọn đề tài: “Giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện
Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu những giải pháp để phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn
huyện Hoành Bồ nhằm nâng thu nhập của người làm trang trại nói riêng và
nâng cao mức sống của người dân nói chung.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về kinh tế trang trại.
- Đánh giá thực trạng kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hoành Bồ.
Chỉ ra những nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại.
- Đề ra những giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế trang trại trên
địa bàn huyện Hoành Bồ.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full